Katk

"Kapitalizmi tarihin plne atmayn be para etmiyor."

2009 Yl:3 Say:

Geri Dnm ileri Gazetesi

1.5 TL

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

rtibat Tel: 0 505 804 79 33 2000 adet baslmtr. Bask Tarihi: Temmuz 2009 ISSN: 1307-2722 Yazlarn sorumluluu yazarlarna aittir. Grafik Tasarm: Hatice Erbay Teknik Hazrlk ve Bask: Nitelik Reklam Meneke II Sk. 32/16 Kzlay/ANKARA Tel: 0(312) 425 71 88 Faks: 0(312) 425 95 08

e-posta: katik_aki@mynet.com

Yerel Sreli Aylk Yayn Sahibi ve Sorumlu Yaz leri Md.: Ali Mendilliolu Ynetim Yeri: Tuna Cad. 11/62 Kzlay/Ankara

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

Geri Dnm ileri Dernei Kuruldu

Derneimizin ad geri dnm iileri derneidir. Adresi Tuna Caddesi 11/62 dir. (anak ihan) Geri dnm iileri dernei, sadece sokakta toplayclk yapanlar deil bir btn olarak geri dnm sektrnde alanlar rgtlemeyi, sorunlarna zm retmeyi, ekonomik demokratik ve sosyal haklarn gelitirmeyi hedefler. Geri dnm iileri dernei bir sivil toplum kuruluu deil, ii rgtdr. Geri dnm iileri dernei, AB yada benzer hibir oluumdan maddi destek istemez, almaz, almamtr. Bu ynde herhangi bir proje hazrlamam ve hazrlamayacaktr. Geri dnm iileri dernei, benzer amal ii rgtleriyle dayanmay ve birlikte retmeyi ilkesel bir prensip olarak grr. Snf dayanmasn emein zgrlemesinde olmazsa olmaz bir gereklilik olarak kabul eder. Geri dnm iileri dernei, kendi alannda yaplan farkl almalar ve rgtlenme abalarn destekler KATIK dergisi geri dnm iileri derneinin ilkelerini ve politikalarn sahiplenir ve savunur. Bu ilkeler ve politikalar dorultusunda yayn yapar. Geri dnm ve bu alanda alan geri dnm iileri son dnemlerde ilginin bir hayli younlat bir alana dnt. Bu ilgi ve beraberinde bu alanda yaplan almalarn artmas ile birlikte geri dnm iileri derneine dair konuulan yanl anlalmalara yol aan bir ok speklasyon geliti. Bu yzden kabaca yukardaki hususlar belirtme ihtiyac duyduk. Bunlar belirtmekte ki amacmz kimseyle tartma yaamak deil. Bunu hite gerekli grmyoruz, bugne kadar kimin ne syleyecei yada kendimizi kime nasl beendiririz kaygsyla deil, sorumluluunu tadmz insanlarn sorunlarn nasl zebiliriz, rgtlenmemizi nasl bir adm daha ileriye tarz diye altk. Bundan sonrada byle devam edeceiz. Baz hususlar kabaca belirtmemizin nedeni ise sylediimiz gibi kimseyle tartma yaamak deil, bize dair baka azlardan duyulmas muhtemel yanl bilgilenmenin nn kesmeyi hedefleyen bir aklamadr . GER DNM LER DERNE

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

Merhaba
stanbul'dan atk kat iisi Erdoan Ben de binlerce kat isinden biriyim. Herkes gibi ben de mecburen bu ii yapyorum. nk bu i insann yapmak isteyecei en son itir. Ben bu ie 12 yanda baladm. 1972'de ilkokulu bitirdikten sonra Ankara'ya geldim. Orada oto tamirciliine baladm. alrken hurda iini rendim. O zamandan beri bu ile urayorum. Bir sre de deri fabrikasnda altm. Kayseri Develi'de ASL Deri fabrikasnda iiydim. 2000'de bu fabrikaya, 2006'nn 3. aynn 10'nunda ktm. Bu fabrikada alrken bri i kazas geirdim. Ne tazminat ne baka hak vermeden iten kardlar. Oras iflas etti diye kapattlar. Ama daha sonra TAKSAN Fabrikasn satn aldlar. Tabii olan biz iilere oldu. Hayatm hep byle hakszlklarla geti. Yine de yaptm eylerden dolay hi piman deilim. nk hep ezilenden yana oldum. 48 yama geldim, kimseye zararm dokunmamtr. Bu yzden yaadklarmdan dolay piman deilim. plerden ekmeimizi karrken ok hor grlyoruz. Bir selam bile ok grlyor bize. Daha bir saat nce belediye iisi bana hakaret etti. Arabadan bararak "ek araban lan ordan" dedi. "Terbiyeni bozma" dedim ona, "sen de iisin ben de. Aramzdaki fark ne. Bizi ii yerine koymuyorsun" dedim. Dn de polis evirdi yine. Arabama bakmak istedi. Bu tr eyler hep oluyor. zellikle belediyeden yana ok skntmz var. Belediye arabasyla p toplayan iiler de bizim topladmz

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

malzemeleri kendileri iin topluyorlar. Onlar kendileri iin aldklar eyalar gtrp satyorlar. Belediye arabasyla topladklar eyalar yine ayn arabalarla grtp hurdaclara falan satyorlar. Molozlar da para karlnda topladklarna ok rastladm. Kendi ilerini yapacaklarna para iin her eyi yapyorlar. Sonra da bize mdahale ediyorlar. Tamam onlar da maalar yetimedii iin p toplarken bu tr ileri de yapmak zorunda kalyor olabilirler. Ama bize niye bask yapyorlar, benim ikayetim bunadr. Bir de belediye bizim pazarmz kapatt. Bizim pazar yerine ihtiyacmz var. pte bulduumuz baz eyalar pazarda satyoruz. Bir ton kat 60 lira. 8-9 ay nce 150 lirayd. Bu para ile geinebilmek mmkn deil. O yzden pazarda sattmz eyalardan kazandmz para nemli. Beleddiyeden bize yer amasn istiyoruz. Bunlarn dnda da birok skntmz, derimiz var. Saatimiz hi belli deil; 24 saat de alabiliriz. Gecemiz gndzmz belli deil. plerin iinde srnyoruz. Ne ailemizi grebiliyoruz, ne oluumzu ocuumuzu gryoruz. Salk asndan hibir gvencemiz yok. Gn boyu pn, mikrobun iinde olmamza ramen salk gvencemiz yok. Hastalansak bize bakacak kimsemiz yok, doktora gidemeyiz, ila alamayz. Sorunlarmz ok. Anlayacanz sorunlarmz zmenin yolu biraraya gelmektir. Bizim saymz tahmin edebileceinizden ok daha fazladr. nk bizim ii yapp da grnmez olanlar var. Onlar elinde bir poetle p kartrrlar; bazlar bunu ek i olarak yapyor. Karlatm bazlarna soruyorum "neden bu ii yapyorsunuz", diye, "ailemi geindirebilmek iin ek i olarak bunu yapmak zorundaym" cevabn alyorum. Bizim gibi insan ok ama insan yerine konulmuyoruz. O yzden btn atk kat arkadalara birlik olmamz gerek diyorum. Birlikte hareket etmeliyiz. Bu ekilde olmazsa bunlarla baedemeyiz. Benim grdm eziyeti hepiniz gryorsunuz, yayorsunuz, o yzden hep birlikte hareket edelim, bir dernek aalm. Aslnda iimiz yok, hastanemiz yok, sigortamz yok, hibir gvencemiz yok. Kimse bizi insan yerine koymuyor, kimse bizi sevmiyor da. O yzden insan olarak grlmek istiyorsak insanca bir yaam iin mcadele etmek zorundayz. Baka yolu yok. Biz burda dernek iin ie baladk, artk geri dn yok. Btn KATIK okurlarna selam ve sevgilerimi gnderiyorum.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

Teet mi Geti Kalpten mi Geti?

Atk Kat isi Recep

lkemizde yaanan sosyo-ekonomik skntlara baktmzda nasl bir kmaz sokakta olduumuz gz nndedir. zellikle bir yldr yaadmz kresel mali kriz tam anlamyla kalbimizi delip geti. En okta bizi yani lkemizin olmazsa olmaz sektrlerinden biri olan geri dnm sektrn etkiledi. Ama ne yazk ki hkmet bu kalbimizdeki kanamay kabullenemiyor. Biz ii snf rettiimiz halde eziliyoruz. Bunun nedeni ise sorunlara bireysel olarak bakmamz, gnl birliimizi kurmamamz ve kendi duygu ve dncelerimizi rgtl olarak ifade edemememizdir. Bizim iin nemli olan duygularmzda ki mcadele istei ve bunu eylemimizle savunmaktr. unu unutmayalm ki duygular yalan bilmez. Biz bireyselliimizle etkisiz olduumuz kadar yetkisisiz. Artk bireyselliimizi brakp, bilimsel yollarla kitlesellemeliyiz. Mevcut haklarmz ve hak alma mcadelemizi yabana atmayalm, unutmayalm birlikten g doar. Yeter ki mcadelede ki amacmz birlik, mcadele ve dayanma olsun. nk mcadelede ama ok nemlidir. Ama olmadan mcadele olmaz arayalm. Teorik grlerimizi mcadeleye yneltelim. Gnl birlikteliimizi kuralm. Bu teet geti denilen ama kalpleri delip geen krizin faturasn ve reticinin 20 yllk emeine el koyarak gaspeden hkmete hesap sorma gndr. Bizim lkemizde yaplan siyaset hep belli tabanlardan oluuyor. Yani baa kim gelse bir blmn iine yaryor. nk lkemizde ok sayda siyaset tr vardr. Bunlar saydmzda laiklik zerinden yaplan siyaset var, lkenin birlik ve btnln koruma bahanesiyle yaplan siyaset var, etnik siyaset var, rk siyaseti var ve tabi ki kendilerine demokrat diyenlerin siyaseti var. Ne kadar demokrat olduklar hukuka aykr eylemleri ve zgrlklere kar zt tavrlaryla belli oluyor. Peki bu siyaset trlerinin hangisi baarl? Bana sorarsanz hangisi bizi 20 yl geriye gtrp, yaam haklarmz elimizden alp bizi daha ok ezdiyse o baarl olup baa geiyor. Bu sene krizi sadan yedik 1999 da da szde solun merkezinden . Yani al birini vur tekine hep ayn. Ylan ha siyah olmu ha beyaz amac tektir insan dmanl. Bir siyaset tr daha var. O da bizim artk temellerini atmak istediimiz keser dner sap dner gn gelir hesap dner siyasetidir. Artk ezenlerden sorulacak hesabn zaman geldi. Yani bu saydmz siyaset trlerinin hepsinin dnda; dil, din, rk, cinsiyet ayrm gzetmeden, ok dilli, ok kltrl, ii snfnn ynetimi iin mcadelemizi lmszletirelim. Bu ama iin yollar bulalm, yollar aalm ve bu yolda olmayan da bu yola sokalm. Yani bu yollar sadece amak iin deil ayn zamanda amak iinde savaalm. Ezilenlerin alanlarn aarak Ezenlerin yaam alanlarn daraltalm

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

stanbul'daki Dernek Giriimimiz

stanbul'dan atk kat iisi

Merhaba KATIK okuyucular Bizler burada rgtsz bir ekilde yaarken Ankara'daki arkadalarn deneyimlerini rendikten sonra bir araya gelmeye baladk. Benim gibi ekmeini pten kartan arkadalarla birlikte stanbul'da Geri Dnm ileri Dernei'ni kurmaya karar verdik. Bizler her birimiz farkl memleketlerden olmamza, deiik yerlerde almamza ramen ve biroumuz birbirini tanmad halde bir araya gelip konutuumuzda sorunlarmzn ortak olduunu grdk ve bu ortak sorunlara ortak bir zm bulabileceimizi grdk. Artk bir eyler yapmann zaman geldi dedik. Dernek kararn byle aldk. Tabii bize Ankara'daki dernein dersleri de en byk yardmc oldu. Yine buradaki niversiteli arkadalarn de destei oldu. Hepsine teekkrlerimi ve sayglarm sunarm. stanbul'da 30 kiiyle balattmz dernek giriimi iin almaya devam ediyoruz. Maddi imkanszlklardan dolay henz bir yer aamadk. Bu sorunu amak iin bir dayanma gecesi yapmay dnyoruz. Bugnlerde gece iin salon aryoruz. Bulduumuzda hemen gecenin hazrlklarna balayacaz. Derneimizi atmzda almalarmz daha iyi yryecek. karsz bir ekilde herkesin ayn kat ve kademelerde bir olduu sosyal bir ortam yaratarak bizler gibi emeki olup yardmlama ve dayanma olanana herkesin sahip olmas iin alacaz. Bu mcadele ile bizlerin de bu lkede yaadn gsteceiz. Bizlerin de bir yer sahibi olmasn istiyoruz. Toplum bize hor bakyor; kimine hrsz, kimine balici, kimine serseri, kimine vurdumduymaz bir halde grenlere kendimizi, kim olduumuzu gstereceiz. Girdiimiz bu yolda dn vermeden hep birlikte yryeceiz. Yarnlara daha aydn bir toplum brakmak amacyla mcadele ediyoruz. imdilik bu kadar yeter. Gelecek sayda daha fazla stanbul'da olan ve olacak olan sorunlar yazmaya ve yazlmaya yardmc olmaya alacam. Szlerimi Hasan Hseyin rakman'dan bir iirle noktalamak istiyorum. Eer aslm sorar isen Her devirde devrimciyim Ali Veli'den sorar isen Her devirde devrimciyim Ata teslim etti bize Bak kan alyor denize Her devirde devrimciyim Ak rakman'm Bu yola hep uyuyanlar uyana Hak adalet yerin bula Her devirde devrimciyim Topramn bu szleriyle sizlere sayglarm sunuyorum.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

Mamak Gncemden
anlbey Alabay

Nasl balasam bilmem ki! Yamurlu bir sonbahar akamnda m, slanm ve donuklam gzlerinde, kn getirdii eyleri deil, bahardaki doann gzellikleriyle beraber, yaama sevinci ve dostuk dileiyle balayacam. Bilirsin yaam insana allagelmi yaamn tesinde, yaamn zorluklarn ve aclarn verir. Birde buna tarihsellik ykler. Sende yaamak zorundasn. te bu noktada insan yaamn bu zorluunu, gizlerini sensiz sensiz kendisiyle paylar. Gittike dalar ve suskunlar attan beter. Ama dostluk; paylamaktr yaamn sevinlerini, zorluklarn ve aclarn; en nemlisi olanakszlklar paylaabilmektir Nasl ki Karanlk geceyi usulca okayarak, afak lklaryla sabaha varyorsa dostlukta gelecei direncin nakyla ileyerek zgrlk an dokuyacaktr. Hemde Mamak gncesinde. te Mamak, bir okul mu, bir cehennem mi? Gelecek buna mutlaka bir isim verecektir.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

nsan bylesi bir zaman ve mekan ikileminde zaman ve mekan birbirine yayp deitiremez ancak kendisi yourur. nk burada herey nceden planlanm, bir eylere hizmet etmenin zerine kurgulanm, bir amaca yneliktir. Bunun iin bir durum ortaya koymak, hep bireyler yapmak, hep okumak ve yazmak, zaman sknt getiren bir nesne olmaktan kartarak retken klabilir. Bunun baka bir yoluda yok. Kar duruun ve direngenliin yoluda bu. Belki bu yazdklarm eline gemeyecektir, yazdklarndan dolay tutuklunun mektubu tutuklanr m!? Tutuklanyor ite Yaam bazen de insanlara ylesine geni olanaklar tanr ki, i tanesi gibi, cigarann havaya savrulan duman gibi, hep gneli gnler gibi, gsn gere gere dolamak caddelerde Birbiriyle ne kadar zt ve eliik deil mi? Bugn yle dnp insanlarmza baktmzda (ieri dar hi farketmiyor, biri dierinin ayns) duygularmz, sevinlerimiz bulank sular gibi, dallarmz krlp sarkm, dinmeyecek bir sanc yreklerimizde. lk demlerimizde vurgun yemi umutlarmzla. Btn bunlara ramen istersek ayaa kalkabiliriz. Yarnn smscak sevinlerini arayp bulabiliriz, gemiin byk yangnlarndan arta kalan kllerin arasndan Dal toplayp kvlcmlarn Newroz ateleriyle harlayabiliriz eski Mezopotamya dilinde Nice Dehak'lar tanmadk m bu topraklarda, nice Byk skenderler, nice Cengizhanlar Artk konuabilmeliyiz; lkeleri, kitaplar, aclar, ayrlklar, lmleri, kayplar, aalar, kular, seksek oynayan ocuklar Hi kimse zorlamamken hemde yeniden dal hcrelerinden geerek, sadece insan olduumuz iin, insanca yaayabilmek iin. imdi dnyaya alan kk penceremden doay seyrediyorum grebildiim kadar. Gene bir kzn gelinlii gibi beyaza brnm dalar, hava soluumu donduracak gibi, ayaz demir parmaklarna oturmu penceremin. Ben alk grevinin 41 gnnde btn benliimle bir gen kza iimden geldii gibi en gzelinden szckler bulup, cmleler kurmaya alyorum. Nafile baaramayncada vazgeiyorum. Bir giz gelip oturuyor gzbebeklerime, bir lt Bu bir k yansmas mdr, yoksa zgrlk amdr kvrlp duruyor yle mahsun Bir giz ite. Trk m gerek diyerek trkler oaltyorum sensiz armlarla Ne lt zapt edilir ne zgrlk akp gidiyor avularmn arasndan. O eski getiimiz yollarda ayak izlerimizi aradm Ankara sokaklarnda.. Ne bulduysam bizden, senden ve gemiten yana doldurdum azk heybeme dnyorum yeniden 8 nolu hcreme Girmiim buzlu sularn derinliklerine myorum artk. Yamurlu bir nisan sabahnda ykanm gkyz gibidir dncelerim duru, sade ve mavi Bu gnden yarnn dnyledir sevdam. Seni kucaklyorum, selamlar.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

10

Emek Haftas
Serdar METN

Boazii niversitesi'nde Emek Haftas'nn ikincisi 18-22 Mays 2009 tarihleri arasnda yapld. Hatrlanacak olursa Tuzla tersaneleri gndemli olan ilk emek haftas 14-18 Nisan 2008 tarihleri arasnda yaplm, haftann sonunda yani 19 Nisan 2009'da ise Tuzla tersanelerine bir yry yaplmt. Hafta boyunca fotoraf sergisi, sohbetler bir de yardm amal konser dzenlenmiti. Bu seneki emek haftasysa youn olarak hal-i hazrda devam eden emek hareketleriyle syleiler eklinde gerekleti. Bylece btn aksiliklere ramen mtevaz bir organizasyonla da olsa emek haftalarn gelenekselletirmek adna deerli bir adm atlm oldu. Emek haftas kapsamnda, drt oturumda, farkl direni pratiklerinden iilerle renciler arasnda sohbetler yapld. lk oturumda Desa, MEHA ve kot talama iilerinin katlmyla tekstil sektr hakknda tarttk. kinci oturumda Ankara niversitesi'nde taeron iilerin iten karlmas zerine balayan yemekhane igali ve zel dershanelerdeki hocalarn balatt sendikalama abalar zerinden eitim sektrndeki direnii tarttk. nc oturumda ilerinden te hayatlar da her an tehlike altnda olan atk katambalaj iileri ve tuzla tersanesi iileriyle mcadelelerini tarttk. Son oturumda ise karnmz tok srtmz pek demeyip, rahat hayatlarn da riske atarak haklarn arama yoluna giden BM ve ATV

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

11

alanlaryla beyaz yaka tabir edilen iilerin mcadele alanlarn tarttk. Oturumlardan kan birka genel tema vard. Bunlardan ilki iilerin mcadelelerinde yaad en nemli zorluk olan muhatap bulma skntsyd. yle ki taeronlama iileri ara-patron denebilecek insanlarla cebelletirip esas muhataptan her zaman uzak tuttuu iin mcadele yrtmek ok zorlayor. Bu noktada her direnite kazanmlarn esas muhataba ynelindii zaman alnd konusunda uzlald. rnein MEHA iileri LCW'ye yneldikleri noktada mcadeleleri ciddiye alnmaya balamt; Ankara niversitesi'nde rektrlkle muhatap olunduunda kazanmlar geldi vs.. Bir dier tema ise direni pratiklerinin tarihe nazaran yeni ve zgn biimler ald zerineydi. Bugnn direni pratikleri hukuki ve meru yntemleri gemie nazaran daha etkin bir ekilde kullanmay ihmal etmiyor. rnein atk kat-ambalaj iilerinin Ankara'daki mcadelesi dier btn direni pratikleriyle birlikte meslek rgtleri ve sendikalarla el ele gitmeyi ve bunu bir kamu sorunu olarak kabul ettirmeyi de becerebildii iin bugn Belediyeler tarafndan, resmi olarak var olmayan bir i kolu olmalarna ramen, muhatap alnyor ve kendilerinden zm planna dahil olmalar talep ediliyor. Desa direniinde uluslararas i yasalar ve mevzuat zerinden getirilen talepler davay daha gl klyor; uluslar aras meslek rgtleriyle dayanmaya gidilmesi kamuoyu basksn arttrp davay zme bir adm daha yaklatryor. Emek haftas'ndaki tartmalardan karlabilecek daha bir sr tema var. Haftay dzenleyen renciler olarak bu etkinlii gelitirmeyi ve gelenekselletirmeyi bir ama olarak nmze koymu bulunuyoruz. Bu kapsamda her sene devam etmekte olan direni pratiklerinden iileri hem birbirleriyle hem de rencilerle bir araya getirme amacnn her geen seneyle birlikte daha baarl bir ekilde yerine getirilebileceine inanyoruz. Seneye grmek zre

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

12

1 Mays Gnll Birliktelik

Atk Kat isi Musa 1 Mays ii snfnn dzenledii Birlik, mcadele ve dayanma gnnde biz geri dnm iileride bize yaplan basklara son vermek, bizimde yaama hakkmzn olduunu ve teet geti denilen krizin ar faturasn bir trl kriz lafn iine sindiremeyen hkmete detmek iin, haklarmz sendikalar ve demokratik kitle rgtleriyle birlikte alanlarda aradk. nk bizim kiiliimiz, karekterimiz, grlerimiz ve siyasal dncelerimiz ne olursa olsun ncelikle kendi mcadele hakkmzn arkasnda olmalyz. Bunun iinde gnll birliktelik kurmalyz ve sorunlarmz kiiselletirmeden genelletirmeye almalyz. Haklarmz almann tek yolu rgtlenmek ve alanlara inmektir. Bizim kiisel varlmz var ama toplumsal varlmz yok. Bizim amacmz kiisel varl var olan ama kitle varl kabul edilmeyen bir gc aa karmaktr. Bunun iinde gbirliine ihtiyacmz var. lkenin temel sektrlerinden olan geri dnm sektr olarak grmeyen ve bizi ii snf olarak kabul etmeyen birimlere bizde iiyiz, bizde haklyz demeliyiz. Ankara da 10 kat iisi var bunlar ailelerimizle hesaplarsak 40 bin 50 bin insan eder. Buda kabul edilemeyecek bir kitle deil, bizler gzle kaybedilemeyiz. Bu gcmz ve haklarmz gstermeli ve alanlara inmeliyiz. Bizi kitleselletirmeyecek birimler var olabilir bunlar bizim dnce haklarmzn nne gemek isteyecektir. Bizi sa veya sol gre itmeye alacaktr. Bunlar bizim iimiz deil biz sadece haklarmzn kavgasn vereceiz . Bizim tek ideolojimiz gnll birlikle dncelerimizi, rgtlenme ve mcadele hakkmz savunmaktr. Bunun iinde ii kardelerimizin birlik, mcadele ve dayanma gnnde bizde alanlardaydk. Var edilmek istenen sosyalizm ve devrim ynetimi yolunda yalnz yrmemeniz iin alanlardayz aranzdayz.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

13

Geri Dnmden Ksa Notlar

Plastikler ve Geri Dnm Trkiye'de; kii bana kullanlan plastik yllar iinde nemli art gstermektedir. 1960 ylnda 0,6 kg 1977 ylnda 5,25 kg 1987 ylnda 9,05 kg 1989 ylnda 9,65 kg 1992 ylnda 13,54 kg Gnmzde eitli plastikler bir ok alanda kullanlmaktadr. Bunlar;
Dnm No 1 2 Ksaltma PETE ya da PET YYPE Polimer ismi Polietilen Terefitalat Yksek younluklu polietilen Kullanm Poliester fiberler, film, elyaf, kpk, ie, kat cisim Tanmaya elverili kaplarn yapm, eitli ieler, antalar, oyun alan malzemeleri it ve parmaklk malzemeleri, yiyecek d ieler Sera rts, film, ambalaj, elektrik sanayi Plastik ie, elektrik sanayi, mutfak eyas Oyuncak, video kaset, tepsiler, yaltm malzemeleri

3 4 5 6 7

PVC DYPE PP PS Dier

Polivinil klorr Dk younluklu polietilen Polipropilen Polistiren Akrilik, polikarbonat, naylon dahil dier plastikler

Plastik geri dnm ilk ve en nemli adm; geri dnm iin byk miktarlarda kullanlm plastie ulamaktr. Nasl? 1. Toplama kaplar konulmas, 2. kincil bir ama iin yeniden kullanlmas, 3. Depozito ve geri getirme paras denmesi, 4. Motor ya, petrol gibi rnlerin konulduu kaplarn, bu rn satan firmalarca kendi p kutularnda ayr olarak toplamas, 5. Vergilendirme sistemi, ambalajdaki plastik oranna bal olarak % 10'luk bir vergi getirilmesi, 6. Tekrar ayn amala kullanlabilecek plastik materyallerin tercih edilmesi Tketiciler, plastikleri zel plastik ie ve ambalaj malzemesinin atlaca geri dnm kutusuna, torbasna veya konteynere koymadan nce; Kap iindeki svy boaltmal, Kapaklar veya balklar kartmal, Kaplarn zerindeki etiketleri mmknse kartmal, Kaplar su ile iyice alkalamal, Ayrca, yeil ieler ayr olarak toplanmaldr. nk yeil ieler ancak d tabakas koyu renkli olan giyeceklerin yapmnda kullanlabilmektedir.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
ben kat deilim ama duyarl bir gencim sabah ie gidince grrm onlar kadn erkek toplar katlar bir hzn var ki yzlerinde anlayana... ekmek paras iin her ey aslnda hepsinin derdi ayn biri sokakta, biri masa banda emekse emek kekeler sarar drt bir yanm masada oturan, baba parasyla hava atan bir gnde olsa yapsa u ii anlarlard tn gerei yrekleri o kadar gzel ki grmek isteyene... boyun emeden, almadan, rpmadan millet uyurken sabahn krnde scak yatandan kalkarak ekmeinin peine dmesi gurur verici NK ONLAR EMEK

14

idem Gndz

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
Amed ktlarndan, Hseyin ERCAN

15

Yreim Atr

En byk acnn tarifi, olsa olsa bir anann yanm yrei kadar olabilir. Yrei yank anann, umudu tkenmi bir yavrunun, sevgisi bitmi bir ocuun, gnah ilememi mahsum bir evladn aclarn dindirmek iin, karanla inat aydnlk ve ka inat bahar diyen zulme inat zgrle yryen, snm umutlar yaam, aclar mutlulua ve sevgiye dntrmesini bilen ve bilecek olan yank yrekli ocuklar ve evlatlar geliyor ve douyorlar. Evet yrei ve karn sevgiye gzellie a olanlarn belki sevgiye, belki kabul etme duygusuna, belki affetmeye, bir duygu pnarna girme arifesi balamtr. Evet, belki bir hzn ile sakldr. Ve her gnn aydnlanmas ile belki de batmnda gizli olan binlerce umut vardr. Evet, yeni gnn doumunda bir hzn ile uyumu, yrei yank ve acs byk, yaras derin, derbeder olmu evlatlar bin umutla uyanyor. Gizli kalm bir hayat bulma zaman gelmitir. Evet, gzellie doru adm atyoruz. Umuda ve sevdaya bir adm atma vardr artk. Evi yanm, ky yaklm, ekmei elinden alnm, sokaklara, ehir varolarna atlm, yaamn en dip karanlna itilmi, tekiletirilmi ocuklar ve evlatlar bylesi bir zalimce yaama mahkm ettirilmi, kader kurbanlar olan derbeder bir toplumun z evlatlar hala pte bir ktla, sokakta bir kuru ekmekle, belki de atlm bir metal parasyla nee bulur. Evet, kimisi 1tl ye kimisi 2 TL ye ve belki de 5 TL ye mahkum edilmi derbeder bir toplumun z ocuklardr bunlar. Barakalarda apartman bodrumlarnda ve kimisi ykk harap olan gecekondularnda yaamn sefaletine terk edilmi derbeder edilmi ocuklardr bunlar. Yrei gzel ocuklar, kalbi scak ocuklar, dalarn tesinde bile olsa ok uzaklarda bile olsa o gzel yrekli ocuklar. Dalarn tesinde deil artk, iekler bahesinde, gllerin arasnda bu yalan olan zahmetli dnya yaamnda gzel gnlerin olaca, srekli Gne'in doaca, sevginin sonsuz srecei, gzyann akmayaca, sevginin mutluluun olaca ve gzelliin ebedi olaca hem mutlu hem kutlu ve hem umutlu olacamz gnlere inanarak kardee tm gzellikleri yaayacaz. Dipteki yaammz kader olarak grdmz toplumumuzdan itilmi ve en derbeder olmu biz atk kt iileri ve geri dnm iileri yaam dramnn suyunu ien bizler artk bu yaama elveda diyerek, yeni bir yaama evet ama bylesi bir hayata hayr diyerek yepyeni bir yaam mcadelesine merhaba diyoruz.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
Salkl msnz?
Funda Sevencan

16

Salk fiziksel, ruhsal ve sosyal ynden tam bir iyilik hali olarak tanmlanr. Bu tanm aslnda olmayan, tasarlanm ideal toplum, topya gibi. Size yantn bildiim baz sorular soracam. Salkl msnz? Salk sadece bireyin sorumluluunda mdr? Deilse, herkese haka, ulalabilir bir salk hizmeti sunulmakta mdr? 1978 ylnda yaynlanan Alma Ata Bildirgesinde Temel Salk Hizmeti kavram gndeme gelmi ve Trkiye dahil tm lkelerce kabul edilmi. Bu kavram; salkl olmann bir insan hakk olduunu ve lkeler aras ve lke ii eitsizliklerin kabul edilemeyeceini (toplumsal eitlik), insann fizik, biyolojik ve sosyal evresiyle bir btn olduunu (evreyle btnlk), kiilerin sadece hasta iken deil salkl olduklar dnemlerde de salk hizmeti almalar gerektiini (yaamn btnl), hastalklarn olumasn nlemenin tedavi etmekten daha kolay ve daha ucuz olduunu (korumaya ncelik), koruyucu, tedavi edici ve sal gelitirici hizmetlerin bir btn olduunu (entegre hizmet), salk hizmetinin sadece salk sektr tarafndan yrtlemeyecek kadar geni kapsaml olduunu (sektrler aras ibirlii), ihtiyac olanlara ncelik verilmesi gerektiini (risk gruplarna ncelik), toplumda sk grlen, ok ldren, ok sakat brakan hastaln nemli olduunu (nemli hastalklara ncelik), salk hizmetinin deiik alanlarda eitim alm kiilerden oluan bir ekip tarafndan verilmesi (ekip almas) gerektiini savunmaktadr. Bu paragrafta yeni sorularla karlaacaksnz. Salkl olmak hakknz m? Bedeniniz evrenizle btn olarak deerlendiriliyor mu? Salkl iken salk hizmeti alyor musunuz? Hasta olduunuzda m salk ocana gidiyorsunuz? Ayn bildirgede Temel Salk Hizmeti kavram dnda bir kavram daha gelitirilmiti. En az bakm kavram. Hi olmazsa baz faaliyetlerin yrtlmesi gerektii bildirilmiti. Bunlar, halkn salk eitimi, beslenme durumunun gelitirilmesi, temiz su salama ve sanitasyon, ana ocuk sal ve aile planlamas, baklama, endemik hastalklarn kontrol, sk grlen hastalklarn uygun tedavisi, temel ilalarn salanmasyd. Amacm sizi biraz huzursuz etmek olduu iin baz sorularm olacak yine. Salk eitimi almakta msnz? Beslenmenizi nasl deerlendiriyorsunuz? Kullandnz su temiz mi? Ana ocuk sal ve aile planlamas hizmeti alyor musunuz? Sizin ya da ocuklarnzn alar tam m? Yaadnz blgede sk grlen hastalklarla ilgili hizmet alyor musunuz? Sorulara verdiinizi dndm hayr yantnn altndaki gerekeleri yle zetleyebilirim. zetlenebilirse; ok sektrl, karmak rgtlenme, yeterli ve srekli politik kararlln olmamas, toplum katlmnn salanamamas, sevk zincirinin iletilememesi, tedavi hizmetlerine verilen arlk, finans yetersizlii, kaynaklarn uygun kullanlmamas, salk kurulularnn kr amac gtmeleri, personelin zlk haklarnn yetersiz oluu, tam sre alma ilkesinden vazgeilmesi, personel eitiminin uygunsuzluu ve yetersizlii, hekim eitimindeki sorunlar, bina ve donanm yetersizlii, fizik altyap sorunlar. Bunca sorun ve sorudan sonra zme ynelik neri de gelitirmek gerekiyor. zm, salk tanmnda olduu gibi topya deil, Temel Salk Hizmeti kavramn anlamak ve benimsemekten geiyor. zm, saln korunmasna ve gelitirilmesine ncelik vererek, geni boyutlu, toplumun katlm ile herkese ve srekli hizmet sunmak. Son soru, salkl msnz?

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
"Yeil Kre" dlleri Verildi
8 Mart 2009

17

Turizm ve evre Gazetecileri Dernei (TUREV) tarafndan verilen "Yeil Kre" dlleri, Nevehir'in Kozakl ilesinde dzenlenen trenle sahiplerini buldu. Kozakl Diva bis Oteli'nde dnlenen dl trenine, AK Parti Nevehir Milletvekili Mahmut Dede, Vakflar Genel Mdr Yusuf Beyazt, Anadolu Ajans Genel Mdr Yardmcs Ahmet Tek ile eitli basn yayn organlarnn temsilci ve yneticileri katld. TUREV Bakan Mehmet Metin ifti, trende yapt konumada, dernek olarak Trkiye'nin doal ve kltrel zenginliinin korunmas ve gelitirilmesine ynelik almalar yrttklerini, evre, kltr ve kentsel yaam sorunlarnn gazetecilik meslei ekseninde gndeme tanmasn ilke edindiklerini syledi. Trende, "Medya" kategorisinde Anadolu Ajans, NTV, HA, Birgn Gazetesi ve Atlas Dergisi temsilcilerine dl verildi. Anadolu Ajans'nn dln, Genel Mdr Yardmcs Ahmet Tek ald. Tek, dl, yurt genelinde haber toplayp, merkeze ileten tm Anadolu Ajans muhabirleri adna aldn syledi. Trende "evrenin Siyaseti" kategorisinde TBMM Bakan Kksal Toptan'a layk grlen jri zel dln, Toptan adna Nevehir Milletvekili Mahmut Dede ald. "Kamunun evresi" kategorisinde tarihi evreyi koruma dln de Vakflar Genel Mdr Yusuf Beyazt ald. Beyazt, bu dln kendilerini daha duyarl olmaya, daha iyi almaya sevk edeceini belirtti. Beyazt, "Eer tarihi eserlerimizi koruyamazsak, onaracaz diye aslna uygun muhafaza edemeyip, yeni nesillere aktaramazsak, deerlerimizi, yreimizi, kiiliimizi, kalbimizi kaybediyoruz anlamna gelir" dedi. "evreci Kent" kategorisinde vizyon kent dl, Kayseri Bykehir Belediye Bakanlna, "evreci retim ve Geri Kazanm" kategorisinde evre odakl sanayi iletmeleri ve retim blgeleri tevik dl NKOM A.'ye, "Sivil Toplumun evresi" kategorisinde evre kapasite gelitirme tevik dl TOBB Bakanlna, meslek kuruluu dl Kbrs Basn-Sen'e, geri kazanm emek dl ise Katk Dergisi'ne verildi.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

18

i Kardeime Mektup
Adapazar'ndan Katk Okurlar

Yorucu bir gnn sonu sizler iin ama, bizim iin yeni bir balang. yle bir bakp sanza solunuza, bir p konteynrnn yanna veya bir marketin k kapsna grp fark edeceksiniz bizi. Sorsanz bir ne yapyorsunuz diye ekmek paras karde diyeceiz Aslnda sizin yaadnz; bizim de yaadmz, belki bizlerin yok balarnda patronu ama, kat olunca herkes patron herkes aa sokaklarda banza. Size bir hesap soran varken bize bin hesap sorulur. Market sahibi gelir, belediyesi gelir, zabtas gelir, polisi gelir osu gelir busu gelir, gelir babam gelir. Bunlar belki dokunmaz ya altk artk, sizlerin evet size sylyorum ii kardelerim, emeini satp ekmeini kazanmaya alanlar, en ok sizin yadrgar baklarnz iimizi actr. Belki pistir stmz bamz ama yoktur bizim de sizden farkmz. Mesain bitti karde kotur evine oluk ocuk bekler ya evde, aklnda binbir soru ay ba nasl gelecek, ocuun okul masraflar ne olacak diye, kira fatura nasl denecek, iinde ise hala bir ie sahip olabilmenin kr

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

19

Bak karde hemen yan bandaym senin mesai bitti ama bizlerde ge balar ne zaman bitecei belli olmayan mesai, siz evlerinize dnerken bizler karz sokaklara. Younsun kardeim ama dn bak yanna yok farkmz, hayat bir koturmaca, hayat zor, hayat mcadele. Senin iinde, benim iinde. Hayatn tm zorluklarna ramen yine de umudum var kardeim. Hani derler ya umut fakirin ekmei diye, yok ekmei deil her eyi. Ama sadece umut etmek yetmiyor artk. Bir eyler yapmak lazm biliyorum, ama ii kardeim gelemiyorum yanna gelip konumak istediimde, yarglar baklar hemen zerime dnyor, acaba ne istiyor para m yoksa? diye bir iinden geiriyorsun. Yok yle deil demek geliyor, bakma yle, kardeiz diyorum, hayat mcadelemiz ortak diyorum ama duymuyorsun sesimi. Bir grsek, bir duysak, anlasak birbirimizi ite o zaman senin de, benim aslnda ortak olan btn dertleri bitiverecek. Omuz omuza vereceiz kah patronun karsnda kah zabtann nnde Zor deme kardeim, olacak bunlar elbet. Biz birbirimizi bulup omuz omuza verdike onlar korkup onlar titreyecek. Gzmz ap birbirimizin gereini grdke, dmanmz daha iyi tanyacaz. Her zaman ola gelmitir, karde katli vaciptir bu lkede gemiten beri. Karde kardee hep dman kesilmitir de hibir zaman bilmemitir neden dman kesildiini. Dmandr nk bu dmanlk, hep bakalarnn yani patronlarn iine yaramtr. Onlarda biliyor bir arada ne kadar gl olabileceimizi, ondan blp paralyorlar bizi. Artk gzmz ama vakti karde. Benim senden seninse benden baka dostun yok. Dertlerinin zmnde benden baka yol arkadan da yok. Glyz biz daha da gl olacaz birlikte aramza kurulmu duvarlar ykacaz omuz omuza. Ve artk dostumuz kim dmanmz kim daha iyi anlayacaz.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

Yl:1

Say:

203

Bir Katk Datmcsnn Deneyimleri ve Dnceleri

Cuma Ylmaz

tk a K

lk olarak derginin kma amacn anlatmay daha uygun buluyorum. Trkiye'de yllardr sokaklarda kat toplayan insanlar var. Bizleri kimse tanmyor, kimse bizlerden haberdar bile deildi. Kat diyerek geiyorlard. Geri dnm iileri bile demek zor geliyordu insanlara.

Yaadklarmz ve sorunlarmz herkese duyurmak iin bir yayn karmaya karar verdik. Katk dergisi ile ulaabildiimiz heryere ulamaya altk ve sesimizi duyduka insanlar gerektende bizim grlmeyecek kadar kk insanlar olmadmzn farkna vardlar. Kimimiz iirlerimizle, kimimiz yazlarmzla yreimizi tadk insanlara. Dergi datmn yaparken Katk dergisinin iindeki resimleri, yazlar, iirleri szl olarak anlattmda oluyor. Bazlar hala bu artlarda yaayan insanlar var m diye soruyorlar. Bende ok zlerek var diyorum. Baz yerlerde ok ho karlanrken, baz yerlerde kapdan ieriye bile sokmuyorlar. Biz bu lkeye, lkenin insanlarna yaplabilecek en byk hizmetlerden birini yapyoruz ama ne yazk ki, bu hizmetimiz bir kesim tarafndan halen anlalmamaktadr. ektiimiz zorluklar (maddi manevi) ok nor malmi gibi geitirenler bile oluyor. Tm bunlarn yannda bizi destekleyen yaptmz iin farknda olan, bilen insanlarn olmas bizi ok mutlu ediyor.Duyarl insanlarn bizlere desteinden dolay onlara teker teker teekkr etmeyi bor biliyorum.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

21

Babas SPANYA

Babas spanya`nn en ar siyasi cezalarnn verildii bir hapishanede mahkumdu kk kzn. Frsat bulduu her hafta sonu babasn ziyaret iin annesiyle birlikte hapishaneye giderdi. Yine bir ziyarete giderken babas iin izdii resmi yannda gtrd, ancak hapishane kurallarna gre zgrl artran her trl eyin mahkumlara verilmesi yasakt. Bu nedenle kada izdii ku resmini kabul etmemiler ve orackta yrtmlard... ok zlmt kk kz. Babasna syledi bunu, o da "zlme kzm, yine izersin; bu sefer izdiklerine dikkat edersin olur mu?" dedi. Kk kz dier ziyaretinde babasna yeni bir resim izip gtrd. Bu sefer ku yerine bir aa ve zerine siyah minik benekler izmiti. Babas keyifle resme bakt ve sordu: "Hmmm! Ne gzel bir aa bu! zerindeki benekler ne? Portakal m?" Kk kz babasna eilerek, sessizce yle dedi : "Ht! O benekler aacn iinde saklanan kularn gzleri...

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

22

Trkiye'de erkes Olmak

Nevzat zbay Trkiye'de erkes olarak yaamak. Yaayamamak demektir. Kck yata okuduun okul kitaplarndan hain olduunu renmek demektir. Trkiye'de erkes olmak Trkeyi iyi konuamadn iin yazldan 10 alp szlden 4 alnca kopya ekmekle sulanmak demektir. Trkiye'de erkes olmak!... Orta yerde dururken grnmez olabilmek demektir. Elma iken armut olmak mecburiyeti demektir Trkiye'de erkes olmak!... erkes Etem ihaneti ile bilinmek demektir.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

23

Trkiye'de erkes olmak!... ifte kiilikli olmak demektir. Devirme olmak demektir. ki yzlle mahkum edilmek demektir. Yreindeki orkestraya kulaklarn tkamak demektir Trkiye'de erkes olmak!... ifte kiilikli olmak demektir. Devirme olmak demektir. ki yzlle mahkum edilmek demektir. Yreindeki orkestraya kulaklarn tkamak demektir Trkiye'de erkes olarak yaamak Hibir zaman kendin olamamak demektir, her an kendini kendini kantlamak zorunda olmak demektir Trkiye'de erkes olarak yaamak Trk olarak domam olmann su olduunu bilmek, renmek ve yaamak zorunda olmak demektir Trkiye'de erkes olarak yaamak Varln, kiiliini, kimliini, Trk egemenlik sistemine yada mutlu Trkle armaan etmek zorunda olmak demektir. Trkiye'de erkes olarak yaamak Kendi halkna aidiyet duygularn kendi ayaklarnn altna alp ezmek demektir. Trkiye'de erkes olarak yaamak Tm dayatmalar, asimilasyoncu politikalar benimsemek, sevmek Sevmiyorsan terk etmek demektir. Aksi durumda ya sustururlar yada kan kustururlar susturmak ve kan kusturmak Trkiye de su deildir kahramanlktr. Trkiye'de erkes olmak!... Ne kadar, nasl bir erkes olacan bakalarnn, egemenlik sisteminin tesbit etmesi demektir Trkiye'de erkes olarak yaamak ikencehanelerde, hcrelerdeki yalnzln srekli klnmas demektir. Trkiye'de erkes olarak yaamak ya lmek, yada direnmek demektir

Resimler, Nevzat zbay'n ahap almalarndan alnmtr

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
Yksek ve yeil yaylalarn ocuklaryd onlar imdi birer birer onar onar ehrin ter ve nem kokan Sokaklarnda gndz ve gnei de unuttular Ne iin? Bir para katk iin

24

Bir Para Katk in

Bir Belediye isi

lkemizin yoksul halknn genel sorunu ne ve ne iin sorusunu kendisine sormamasndan kaynakldr. rnein ne iin alyorum, kime hizmet ediyorum en nemlisi de neyin karlnda? Bu sorular kendimize sk, sk sormadka ve yantlar aramadka karlnda hayatlarmz tkettiimiz, o bir para katk, bir para ekmeimizde elimizden gidecektir. Kat atk iilii son yllarda epey rabet grr bir hale gelmitir. Gemite sokakta kalan insanlar iin yiyecek kaps olan p ve atklar, bugn uruna kanlar aktlan, ihaleler alan ve zerinden milyonlarca dolar rant salanan adeta altn madeni haline gelmitir. Bizlerin unu ok iyi bilmesi gerekiyor: Iraktaki, Latin Amerika'daki, Grcistan'daki dnyamz ate topuna eviren savalarn sebebi enerji ve hammadde savadr. Bugn bizlerin sokakta toplad kat atkta hammaddedir. Hammadde bugn birok lkenin doasnda olmayan, doasnda olsa da ilenmesi maliyet gerektiren herhangi bir rnn retilmesi iin zorunlu olan temeldir. Bunun iindir ki byk reticiler iin hammaddeye en ucuz ve en kolay yoldan ulalmas onun iin hayati nem tamaktadr. lkemizdeki kat atklarn toplanp geri dnm yoluyla yeniden tketime sunulmas, byk reticilerin maliyetini drmesi ve onlarn kar oranlarn ykselmesi demektir. Tabi bu karn elde edilmesi o kadar da kolay olmuyor. Bunun iin yaplmas gerekenler var. Bunlarn hepsini bu yazda anlatmak zor, biz bunlardan bir tanesini ele alacaz. Devletin yereldeki temsilcisi belediyeler, halkn yaam koullarn kolaylatrmakla ykml olan belediyeler ikiyzldr. Bugn halka hizmetten ok sermayeye hizmet eder hale gelmilerdir. Bizi yakndan ilgilendiren kat atk toplama iini arlkl olarak byk irketlere vermekteler ve buradan byk rantlar elde etmektedirler. Rantlarn karln da irketlere, kat atk iilerini dvdrterek, aralarn ellerinden alarak, yaam alanlarn ve depolarn ykarak demektedirler. Bunun iin de yine emekileri kar karya getirmektedirler. Birok belediye memurlara yaptramad kavgay iiler ve zel gvenlik eliyle yaptrmaktadr. i ve ekmeiyle tehdit edilen taraflar birbirine drlmektedir. Birok insann yaralanmasna ve sakat kalmasna sebep olmaktadr. Bunun nne geilebilir. Bunun da bir tek yolu rgtl olmaktan geer, hem sokaktaki kat atk iilerinin hem de belediyeler ve irketler tarafndan grevlendirilen zel gvenlik ve iilerin ortak dmana kar dayanmasndan ve rgtlenmesinden geer.

Katk
pn Bebeleri
Kocaeli'nden ASYA Kocaman bir kent, sabahn erken saatlerinde, byklar yeni terlemi delikanllar, yallar ve en acs ilkokul andaki minicik ocuklar. Kzgn gne, yamur yada kar altnda, a bir bebein glmemeye saldrmas gibi saldryorlar kentin atklarna. A diye saldrdklar kimimizin yanndan geerken burun deliklerini kapattmz p konteynerleri. O konteynerler de karacaklar atklar, sofralarnda ekmeklerinin yanna katk olacak. Kentin atklarn ayklarken ne dnr, byklar yeni terlemi delikanl sevgilinin bal dudaklarn m ? Pekiyi bedeninden ar olan arabasn yklenen,incecik bilekli 12'li yalarda dnn bebeleri ne dnr ayklarken atklar. Kalemle kad buluturan okul sralarn m ? Yada gl yzl annesinin ardn sra aresiz baklarn m, oynayamad oyunlarn m ? Dnn bebesi bugnn ls ise ,1314 yalarnda kat atk toplayclar ld yazyordu geen sayda. Evet dnn bebesi ld. Bebek ve lm kelimelerinin yan yana gelmesi kadar ac veren hibir ey yoktur yeryznde . Hangi at daha yakcdr, dilinin nemi yok , yeterki anne azndan ve yitip giden oul ardndan yaklsn. Hangi anne tertemiz damatlkla dlediini bebeini, topraa karmasna gz yumabilir. Bebeinin bebesini dleyen kadncaz ,ne kabullenebilir ldn olununun Ergen doan bebeler corafyas Trkiye. Her bebe ergen douyor . Ergen doan bebelerinde mrleri 13-14 yalarnda son buluyor.

25

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

26

Fatma ve Mehmet Ali'nin Ak

Diner MENDLLOLU Bilmedim zevkivisalin ekmeyince hasretin Olmaynca hasta kadrin bilmedim shhatin Benim iin o en gnln uslanmasn Artk mrm dnd rzgar nnde savrulan bir kuru yapraa Eer birgn yolun urarsa mezarla Bir gl atmadan geme beni rten topraa

1960 Senesinde byle sylemi son szlerini msralara dkerken hi grmediim sadece resminden tandm Mehmet Amcam. O yazd iiri karatatan yaplm mezarnda, biricik ak Fatma Hanm iin son dakkalarmda vasyatm diye balar. yle ok sevmiler ki birbirlerini retmen Fatma Hanm ve Amcam Mehmet. Biri urunda lmeyi gze alrken, dieri yllarca yas tutabilecek kadar byk ve tertemiz sevmi. Bulgar gmeni Muacir Fatma Hanm ve kuyumcu kalfas Mehmet'in lmszlkle sonlanan hikayesi. 1959 Senesinin orum ili Sungurlu ilesinde 19 yanda iki gencin akyd Dedem Hac tarafndan sahip klmayan. Evet sahip klmamt. nk Fatma Hanm o dnem Trkiye'sinin artlarnda eitimli, gzel, modern giyiniiyle gz kamatran bir zerafete sahipti. Anadolu'nun kendine zg kltrel muhafazakar yapsnda, Fatma Hanmn giyimi-kuam Dedem Hac tarafndan kabul grmemiti. Ne kadar zor artlarda Medrese eitimi alan dedem Hac bunu en iyi anlayabilecek kii olsa da, iinde yaadklar corafya gerei bu iki gencin birlemesinin nne gemitir. Bu yzdendir ki Amcam Mehmet'in mezar karatatandr. lmnn ardndan alamaktan geici krlk yaayan dedem. Yllar sonra kendi lm deinde can verirken, Amcam Mehmet Ali'nin ismini sayklayarak hayata gzlerini kapayamadan vefat etti. Yreinde kabartt evlat acs ve pimanlk gemii geri getirmeye yetmeyerek ayrld bu hayattan. 50 sene ncesinin duru aklar nice o dnem benzer kaderi yaayanlar gibi gizlice mektuplamalarda hayat bulmu. O zaman 6-7 yalarnda bir ocuk olan Babamn eline rvet olarak sktrlan 25 kurularda yaamlar tutkularn gizliden gizliye. Ve tembihlenen kimseye gstermeden bu mektubu Fatma'ya ulatr. Fatma Hanmdan da ayn ekilde Mehmet'e ulatr szleri umut olmu direnlerine. O szler imdi Babam tarafndan bana alamakl gzlerle anlatlan paha biilemez bir miras olarak kald. ok byk para diyordu Babam Bekir 25kuru iin. Neler alrdm neler zerine de birka gn daha doyasya harcardm diye devam ediyor. Fatma Hanmn ailesi iki gencin evlenme isteine engel olmamakla birlikte. Dedem Hac Fatma Hanmn modernliinden duyduu rahatszlktan tr hep kar kmtr. zerine birde askerlik ann gelmesi ilikilerini daha da zora sokmu. Ve 1960 senesinin baharnda 19 yandayken yakaland verem hastal Amcam Mehmet'i baldran zehri gibi sarmaya balamtr. O dnemim tbbi yetersizlikleri 19 yanda bir gencin hastalna are olamazken. Kara Sevda hastal diyormu Amcam tebessm ederek. Her geen

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
gn biraz daha gen lmek denilen aresizlik Amcam bir adm daha ekerken kendine. lm bekleyen hasta deinde Fatma Hanmdan gelen mektuplar umut olmu sevdalarna. Her mektup okyanusta bir damlayken daha da sevmiler birbirlerini lme inat. 19yan deli anda hayata gzlerini kapam, bir daha amamak zere Fatma Hanmn ismini sayklayarak Mehmet Ali Amcam. Ve onlarca sene yasn tutarak hayatna kimseyi almadan tek ak Mehmet'in hatralaryla yaam Fatma Hanm hznl bir tebessmle. Atlar ykselirken koca bir aka tanklk etmi iki katl ahap evimizden. Bu aka kar kan/kmayan herkes sayg gstererek affettirmeye alm kendini umarsz bir bekleyile. Herkesin ak byk bir romand tpk benim, sizin ve Fatma Hanmla Amcam Mehmet'inki gibi. Ayn gn ezgisini

27

paylarken tarihe dlm bir nottur ak. Ne kadar unutmak istesekte, her diz kmzde utanlarmzdan arndmzda aklmza gelen. te o aklma gelen Fatma Hanm hayatta m bilmiyorum. Bildiim bir ey var ki o da onlarn mutluluklardr bir avuca sdrdklar, bu yazy da sizinle paylamama sebep. Son olarak Amcam Mehmet'ten bana kalan kendi el yazsyla yazd vasiyet mektubunu. Noktasna, virglne, harf, imla ve cmle bozukluklarna hatalarna dokunmadan yaynlyor, kendilerini hasret ve grmemiliin zlemiyle anyorum.

Son dakikalarmda vasiyetim

Mezar tama ismimi yazn. Ve gzel bir gaside yazn. Czdanmda bulunan Fatmann fotorafn okul elbiseleriyle olann byltp eve takn ve ayn fotoraf Benimkiylen birletirin. Elbiselerimi satp veya giymeyin Hayra verin. Saatimi Mustafa kullansn Anam mektuplar fotoroflar mrnn sonuna kadar saklasn Ve Bekir okulu bitirince onlar okutsun dinlesin Cenazemi Fatmann kapnn nnden gtrn lme alamayn gzlerim geride kalmasn Her nerede lrsem leyim beni Sungurluya getirin mezarm geni ve en yksek yerine kazn kenarlarn betonla yaptrn susamlar dikin Mezar Tamdan ismimi seneler getike yel yamur silebilir Asl adm kalplerinize yazn baz baz hatrlarsnz. Bekir 18 yana gelinceye kadar Hatra defterimi gstermeyin Defter izgisiz ve sar yaprakldr Anam ve ya sona kalan kimse saklasn 18ci ylda Bekire verin Nafiyeye beni tantmayn Abin yoktu deyin Resimleride akraba olarak tantn Bu katta izdiim yerden yukarsn kesip Dudua verin Eer bu isteklerimi yerine getirmezseniz Beni evlat bilmeyin Bende sizi ata bilmem. Mehmet Ali MENDLLOLU 01.06.1960

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

28

Tutsak Yreimle Sevmeyi Beklerim

Can BABA Merhaba umutlarn eziyetini dlerrinde tayan insanlar. Merhaba yreinde ku uuran zgrln resmi yaamlar Ve Merhaba bana Ve Zulme basklara direnerek ayakta dimdik duranlar Ve teslimiyetilie ve yoksullua malup olmayanlar mr boyu en son snf vatandasam ne eyleyim nk o hrsz baklardan sorgulanrken aresiz arpard yreim Bir maltada,bir tecritte beklide bir hcrede tarihine sahip kan Bir devrimci tutsa kulaklarnda yanklansn bu sylediklerim ZGRLK TUTSAKLARI Oysa ben tutsak yreimle yoldalar beklerim Bir para toprak avularm sizler iin Bir gecenin alaca yldz karanlnda Ay saklanr bulutlarn arkasna iekler kskanr bahar utanr Gnl dolusu devrimci kranlarm yollarm Bir beyaz kelebein kanatlarna Suskun bir Anadolu mahpus hanesindeki mahkumlar uyanr Tutsakla inat zgln prl prl umutlarnda Gndoarda Yreklerinde aydnlklar aydnlanr Ve ben bir kat iisiyim can babaym yani Byle bir utangaln vebalinde bile sevdasndayken zgrln Ve umut dolu o gzel gnler iinse direnmek Byle bir inada Ne bir demir kap nede beton duvar dayanr Ben susamda hi konumasam da tarih sorgularsa kendini O ikenceler o srgnler ve hatta o sulu hcreler Beni ok iyi tanr Yiitsen uslandr beni der o yiit air Alclar var ya aclar Hasretin acmaszlna kserde uslanr te o an saatli bir bombadr sabr Haykrlarda kahpeler korkarda Edebsizliine ahitlik ederek saklanr Namlunun erefindeyken kabahat Gn gelir devrimci adaletin terazisinde yarglanr zgrl strken yreklerinde tutsaklar Dehete derde ar Arszln umursamazlnda sorgulanr Namert ikencelerde bile

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk
zgrlk trksnn yreimle sylemesini severim Ben yreini dileini hapsetmi insanlara mahkum derim ZGRLK TUTSAKLARI Oysa ben tutsak dileimle sevilmeyi beklerim Ben bir atk kat iisiyim Sonra nedense tutsaklklarda kalr dlediim o dilekleri ZGRLK TUTSAKLARI Oysa ben tutsak dileimle tutsak yoldalarm beklerim Haydi sen hoa kal can baba Saklama gz yalarn zgrle ok uzak olsa da sebeplerin nk hep hasret brakmad m giderken Hoa kal dediin o sevdiklerin Bazen bende sevmeyi sevilmek iin severim Byle bir duyguyu da bencillii de bilirim imdi ben plerden bir atk kat iisiyim Adm sorma Tinerciyim,baliciyim,hapym Her an su ilemeye msait gapsym Kendine mahcup olmu bu memleketin zavall insanlar Gel bir kaz gr kat iisini Gr ki Altndaki mkemmelii tan En son snf vatandad admz Meclise kadar kmd anmz Gn geldi p hrsz diye yand canmz Onlar sokaa atlm plerdi Amzd,ekmeimizdi,nimetimizdi yamz O pler p sentr markasndayd mazalarmz Artk plerede yasak koydular Her pn bana birer zabta dikdiler Acmaszlarca saldrarak bizlere plerde bizim diyerek Hunharca saldrarak hak iddaa ettiler Peki imdi kim sevecekti O plerdeki sevilmeyen sahipsiz kpeklere Peki imdi kim pecekdi O pdeki evsiz kedileri O pn banda umutla bir gvercin bekler Benden korkmaz hi kamaz nk ben geleyim diyedir o gvercindeki direkler Byle bir yaamda bile sorgulanrsa dlerim ZGRLK TUTSAKLARI Oysa ben tutsak yreimle zgrl beklerim imdi ben sokaklardan bir atk kat iisiyim Haykrsam da duyulmaz sesim ntihar ederken zgrle devrimci deer yarglarmla Ve hi kimsesi olacaktm TANIDIIM HERKESN

29

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

30

Asfaltdelen iekleri
Bar Yldrm Toplu konut alanlarnn iinden geiyorum. Buras metropoln arabayla krk be dakika uzanda bir otel kent. nsanlar geceleri uyumaya geliyorlar okluk. Kadnlar almayan evlerdeki kadnlar hari herkes sabahlar ie, okula gidiyor, akamlar yorgun argn geliyor. Karda, sabah aydnlnda, varmak istediim hedef grnyor. Ku uuu epey yakn. Yazk ki ku deilim, karadan gitmek zorundaym. Arada bir tarla var; geri tarlann evresinden dolanan araba yolu ile tarlann iinden giden ereti yol arasnda pek bir fark yok gibi, ama sabah serinliini tarlalardan yarmann da kendi keyfi var. Daha birka adm atmadan ku sesleri younlayor. aryorum. Geeceim krsal blgenin bayla sonu arasn be dakikada almak mmkn. Byle dar bir erimde bu yaam alan deiimi de ne ola? Demek bir hediye vermek istedi dnya bana. Fazla nazlanmadan alyorum. Aklmda bir dize uuuyor: Yeil krlarna dayamadm bam, ka bahar geldi geti ok gemeden iki ayr cmlecikten oluan dizeyi tek cmleye indirgiyorum: Yeil krlarna dayamadan bam ka bahar geldi geti. Aklmda yeil ya da boz krlara bam dayadm anlar geiyor. Bir orak bime yarnn sonrasnda, yorgun argn. Bir am eftalisi aacnn altnda, oyun yerimizde. lle topraa yatmak da art deil. Bir su kanalnn yolunu deitirmek iin buradakilere benzeyen dikenli dikensiz otlarn arasndan geerken... Dizeyle biraz daha oynuyorum: Yeil dizlerine almadan bam ka kez gelip getin. Adn anmadm muhatap, yurdumun topra. Nedense dalarn, krlarn ortasnda daha ok yurdumda hissediyorum kendimi. Nedense en ok oralarda hatrlyorum onu ve onu nasl sevdiimi. Belki bazlarnn aklndaki vatandan farkl bir vatandr benim aklmdaki. Ama benimdir. Birka admlk kr parasna ne ok anlam tktrmaya alyorum. ok gemeden bitti zaten. ki katl villalarn evresini dolanan yar asfalt, yar stabilize yoldaym. Cebimde telefon tngrdyor. Arkadamla konuurken nnden getiim bahelerin birinin demir kapsnn ardnda bir kpek havlamaya balyor.

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk

31

Arkadam Kpeklerden korkar msn? diye soruyor kardan. Hayr, diyorum. Bana saldrmayan kpekten niye korkaym? Gel gelelim bu vatandan niyeti bozuk, demir kapnn altna sokuyor ban, ardndan vcudu da geiyor. Bir korku evremde dolayor, derken boynuna bal zinciri gryorum, kalp atlarm eski ritmine dnyor. imdi villalarn arasndaym. Kap nne kurulmu bir yazlk salncanda kucak kucaa bir ift. Buradan on dakikalk yryle varacamz bir baka mahallede byle bir ey akla bile getirilemez. Sokaktan sokaa deiiyor kltr. Yan yana yayorlar, ne gzel! diyemiyorsun. Dorusu: Orada biz yoksulluk iinde yaadmz iin onlar burada daha gzel evlerde yayorlar; biz orada eitimsiz kaldmz iin onlar burada okumu yazm kltrlerinin tadn akta kartabiliyorlar. Garip bir asfalt yoldan yryorum imdi. Topran zerine ireti olarak braklm bir tabakadan ibaret; seim almalar srasnda bir gecede dklm olmal. Bir ey daha var; asfalt yer yer, birileri alttan ivi akm gibi sivri sivri kabarm. Biraz daha yrynce baka kabarklklarn ortasndan otlarn, ieklerin frladn gryorum. Uzunca bir ota elimi atyorum, iaret parmam dalyor; beni de bu asfalt dkenlerden sand herhalde. Eilip paralanm asfalttan bir para alyorum elime. te bu ok gzel! Yurdumun iekleri, zerlerine dklen kirli petrol karmn yarp gkyzne uzanyor! Asfaltdelen iekleri, diyorum adlarna. Villalarn kurulu olduu toplu konut adasn geiyorum, bir kez daha be katl, e biimli, zevksiz boyal apartmanlarn arasndaym. Ucuz ekmek satan bfelerden birinin nnde bir adam. nnde kuyruk yeni yeni olumaya balam. Ara yola vuruyorum. Bir ii beton kalplarn slatyor elindeki frayla, birazdan beton dklecei belli. Az ileride iki ii, nceki gn dklm betonlarn kalplarn skmeye urayor. Bir konut sitesi irkin snrlar ekmekle megul dar bahesine. Asfalt delen gzellik evremize ekilen her tr iti de buruturup atabilir. Bir insan sevmekle her eye balamak mmkn m bilmiyorum, ama bizi kuatan irkinlikler dnyasn sevmemekle ok eye balanabilir. Deitirmek iin, deimesi gereken eye kin duymal, onu birlikte deitirecein kiilere sevgi. Bu ikisi de yreimizde fazlasyla var. Ne gzel! Uzann ge asfaltdelen iekleri

Geri Dnm ileri Gazetesi

Katk 8

Yarn Ankara Gneli Diyorlar

Yaar Kayci
Van

Saat yine gecenin ertesi ertelendi yine uykum Herkes uyuyor bak snd lambalar Bir ben birde bozuk arabam yolarda Bir ezgi tutturmu ilerliyorum karanla Gemii unutmu gelecekten umutsuz YARIN ANKARA GNEL DYORLAR Tesellim olmu dar sokaklar Yatlarn uyuyor diyor kaldrmlar Arkamdan alyor Atakule Anafartalar Tutuklayp dinlendirmek istiyor Mamaklar Sincanlar YARIN ANKARA GNEL DYORLAR Sarhoken baladn kendine Sarho olduumda sevdirdin kendini Kafamn gzelliliiydi aslnda senin gzelliin Gitmek istiyorum imdi ne olur brak ANKARA YARIN ANKARA GNEL DYORLAR Adm Yaar'd oysa bu lm ehrinde Umurunda m ANKARA yaarlar,cumalar,ylmazlar Alat beni Kzlay bak gkte dolunay Tutmad dileim sen deildin o ilk gnk AY YARIN ANKARA GNEL DYORLAR