III- MAKNE TESSATI GENEL TEKNK ARTNAMES BLM 1 GENEL ESASLAR 1.

1 Kapsam Bu artname, zel ve tzel kiiler ile kamu kurulularna ait mevcut ve yeni yaplacak tm binalarda olmas gereken, makine tesisatnda kullanlan malzeme ve mamuln zellikleri, temini, montaj ile genel esaslara dair teknik artlar kapsar. 1.2 Projeler Projeler umumiyetle tatbik edilecek eitli sistemlerin genel yerletirmelerini ve tip detaylarn ihtiva etmelidir. darenin yazl onay alnmadan bu projelerde hibir deiiklik yaplmayacak, verilen tip detaylara tatbikatta uyulacaktr. Projeler; kanun, tzk, ynetmelik, artnameler ve mahalli usul ve kaideler ile mecburi veya ihtiyari standartlara uygun yaplmal, Bayndrlk ve skn Bakanl Yap leri Genel Mdrl Makine Mhendislii Proje Dzenleme Esaslarna uyulmaldr. 1.3 Standartlara uygunluk

rnler ilgili Trk standartlar ve/veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere uygun olacaktr. Btn malzemeler artnamelerde belirtilen zelliklere ve Trk Standartlarna uygun olanlarndan ihzar edileceklerdir. Trk standard bulunmayan malzeme ve mamuller milletleraras bir standarda uygun olacaklardr. 1.4 Kanun, Tzk ve Ynetmeliklere uygunluk Mteahhit tesisin yapm, denenmesi ve iletilmesiyle ilgili her trl kanun, tzk ve ynetmeliklere, zellikle evre kirlenmesinin nlenmesi ve genel saln korunmasyla ilgili olanlara uygun i yapacaktr. Herhangi bir ekilde nizama balanmam hususlarda ise mteahhit geerli olan usul ve kaidelere uygun i yapacak veya hareket edecektir. Mteahhit; projelerde, teknik artnamelerde belirtilen hususlarn kanunlara, tzklere, ynetmeliklere, mecburi olarak yrrlkte olan standartlara veya mahalli artlara, usullere ve kaidelere uygun olduunu tahkik edecektir. Eer uygun olmayan herhangi bir husus mevcut ise idareyi yazyla ikaz edecektir. in sonunda ikaz etmedii, herhangi bir aykrlk ortaya karsa, mteahhidin bu hususu dzeltmesi iin yapaca masrafa karlk hibir deme yaplmayacaktr. 1.5 zin ve Ruhsatnameler Mteahhit gerek belediyeler gerekse dier kurululardan alnacak izin veya ruhsatnameler iin gerekli demeleri, denemeleri, almalar ve ilemleri yaparak ii devam ettirmek zorundadr. Su, havagaz, doalgaz, elektrik v.b.gibi belediyeye hizmetlerinin salanmas iin yaplacak tetkik ve denemeleri tamamlattrarak gerekli masraflar deyecektir. Bu masraflar genel masraflardan kabul edilecek ve mteahhide bunlar iin ayca bir bedel denmeyecektir. Bu deneme, muayene ve kontrollerin iyi netice verdiini ve istein kabul edildiini belirtir belgeleri mteahhit muhafaza edecek ve iin tesliminde kabul heyetine teslim edecektir. Tantma, letme ve Bakm el kitabna bunlarn fotokopileri konacaktr. 1.6 lmeler Montajl birim fiyatn tanmlanmasnda ve llmesinde esas alnan lme birimi ve skm bedelinin tanmlanmasnda ve llmesinde de esas alnacaktr. Montaj yaplm malzeme ve mamuln lmleri boru ekseninden yaplacak, boruyla birlemelerde eksene kadar devam edecektir. Montaj malzemesinin boylar da monte edilmi durumda birlikte llecektir. Vana ve cihaz boylar karlacaktr. malat projesine uygun olarak mamul halde ihzar edilenlerde, ihzarat ve monte edilmi durumlarda lm deimez. Onanl imalat projesindeki alan, lmde esas alnr. Istclarda ve serpantinlerde bu alan d yznn alandr. Istclarda d yzn llmesinde boru d yz ile kanat iki yan yznn alanlarnn toplam alnacaktr. Spiral kanat sarmnda; kanat boyu olarak (spiral adedi x kanat d ap x + boru boyu) alnacaktr. Bu boy, kanat eniyle arplp iki kat alnarak, kanat stma alan bulunacaktr.

Tamamlanm tecrit ve boya ilerinde tecrit edilen veya boyanan yzn alan lme esas alnr. Radyatrlerde, haganlarda ve boru stclarda bu alan kabul edilen stma alandr. Hava kanallarnn tecridinde kanal alan esas alnacaktr. Panjur, tel kafes, jaluzi gibi mamullerin iten ie hava gei alan (kanat ve tel alanlar dlmez) lme esas alnacaktr. Havalandrma santralleri ve konvektr muhafazalarnda alan hesab d yzn ana ebatlarndan, klima santral hcresinde ise darda grlen 6 yzl d yzeyi esas alnarak, hcre ara blmeleri hesaplanmayarak, kanal balant boluklar hesaplanan yzeyden dlmeyerek yaplr. Delikler veya kanal balantlar alandan dlmez, kapak v.b. katl ksmlar iin bir ilave yaplmaz. Kontrol kapa damper v.b. imalatn bedeli ayrca denir. Kuzinelerde st tablann alan lmde esastr. Korkuluk borular lm dnda kalacaktr. Davlumbazlarda en byk yatay kesit alan lmde esas alnacaktr. 1.7 Cihaz Plakalar Her bir cihaz, kartlamaz ve silinemez ekilde pirin, alminyum gibi korozyona dayankl bir plaka zerine kaznarak yazl isim ve nemli zelliklerini belirtir birer plaka ile tehiz edilecektir. Plakalarda aada belirtilen bilgiler bulunacaktr: Mamuln ad ve birim fiyat numaras, plaka numaras, malat firmann ad ve adresi, Seri, model numaras ve imalat tarihi Belirli artlardaki kapasitesi ve teknik zellikleri Azami dayanabilecei basn, scaklk v.b.snrlamalar. Btn otomatik kontrol cihazlar zerinde veya bitiiinde monte edilecek bir plakada, hangi cihaz kontrol ettii yukarda aklanan maddelere ilaveten belirtilmi olacaktr. Gerekirse cihazlar numaralanacak otomatik kontrol emas ve kontrol diyagram tablosu zerinde gereken izahat verilecektir. 1.8 Vana Tablolar Vana tablolar binada mevcut btn vanalar ihtiva edecektir. Her bir vanann tablo numaras, etiket numaras, bulunduu yer ve yapt hizmet bu tablolarda belirtilmi olacaktr. Her vanann zerine bu vana hakknda izahatn bulunduu tablo numaras ve bu tabloda vanann gsterildii vana numaras imkn bulunursa perinli madeni etiketle, imkan bulunmazsa zmba numaratrle yazlarak belirtilecektir. 1.9 Tantma, letme ve Bakm El Kitab Mteahhit 5 nsha kitap eklinde ciltlenmi olarak el kitab hazrlayacak ve idareye teslim edecektir. Bu el kitabnn ihtiva edecei bilgiler her blmn iinde aklanm olacaktr. Buna gre; Her bir sistemin basit tarifi, bakm ve iletme esaslarnn izahn, Tehizat detaylarnda, kontrol emalarnda ve kontrol cihazlarnn elektrik emalarnda gsterilen sistemin fonksiyonel paralarnn imalat tarafndan verilen para listelerini ve bu listelerde sistem, para, model numaralarn, imalat detay numaras ile bir yllk alma iin tavsiye edecei yedek paralarn listesini, Her tip cihazn yapaca vazifeyi, yerini ve plaka numarasn belirtir tablolar, bakmyla ilgili bilgileri, muhtemel arzalar ve bunlarn tamiriyle ilgili bilgileri, Her tip cihaz iin en yakn mahalli satn alma, bakm, tamir ve yedek para servisinin firma ad, adresi ve telefon numaras, Otomatik kontrol emasnda, elektrik tesisat donatm emasnda ve projelerinde mevcut her bir tehizat elemann tarif eden ileyiini aklayan imalat katalog veya bilgileri, Projelerde mevcut dier cihazlara ait elektrik motorlarnn yardmc rle, uzaktan kumanda, kilitleme, koruyucu rle vb. tehizatn gsteren monte edildii ekliyle hazrlanm elektrik donatm emalar. Mteahhit anlan bilgilerin tamam olup olmad hususunda kontrol tekilatyla temaslar yapacak; son durumuyla el kitabnn fihristini hazrlayacak ve idareye onanmak zere yazyla verecektir. Onanl fihristin bir kopyas kitapta bulunacaktr.

Emniyet ile ilgili uyarlar erevelenmi ve byk harfler ile yazlm olarak grlebilir bir konumda yer almaldr. Btn tesisat sistemi iletme bakm ve tamir iin kolaylkla ulalabilecek yerlere monte edileceklerdir. 1.10 Tesisatn retilmesi Mteahhit geici kabuln sonunda binay kullanacak olan kuruluun grevlendirecei iletme personeline, szlemesinde bakaca bir sre belirtilmedii takdirde (en az 15 en ok 30 gn) mddetle tesisat tantacak, iletme ve bakm ile onarmn retecektir. Bunun iin mteahhide her hangi bir nam altnda hi bir bedel denmeyecektir. 1.11 almalarn Koordine Edilmesi Betonarme strktrn, blmelerin, duvarlarn yaplmas hususlar ihalenin dier artnamelerine gre yaplacaktr. Ancak mteahhit bu ksmlarn yapm srasnda tesisat donanm iin gerekecek tesisat kanal ve aftlarn, boru klflarn, bacalar, pencereleri ve aklklar gerekli noktalarda eksiksiz hazrlatmak zorundadr. 1.12 alan Sistemlerin Kapatlmas veya Durdurulmas htiyalar ve Balant Msaadesi Taahhdn yerine getirilmesi esnasnda ksmi bir sistemin montaj veya dier alan bir sisteme balanmas iin alan bir (Elektrik, buhar, pis su tesisat v.b.) sistemin durdurulmas gerekiyorsa; bu husus kapatlma mddeti de belirtilmek artyla en az be gn evvelden idareye yazyla bildirilecek ve balantnn yaplmas hususunda idareden yazl msaade alnacaktr. 1.13 Temizleme ve Ayarlar Btn cihazlar idareye devredilmeden evvel tamamen temizlenmi olacaktr. Boyanm, kaplanm veya parlatlm yzeyler hasar grmse eski durumuna getirilecek ve btn donanm kabul edilebilecek durumda olacaktr. Sistemler her trl ayarlar yaplm ve artnamelerde belirtilmi olan fonksiyonlarn tam olarak yerine getirir vaziyette idareye teslim edileceklerdir. 1.14 Denemeler Btn boru donanm ve tehizat artnamenin ilgili ksmlarnda belirtilmi olan denemelere tabi tutulmu olacaklardr. Denemeler iin gerekli her trl cihaz, malzeme ve hizmetler (elektrik, su, gaz, yakt, iilik v.b.) szlemede aksi belirtilmemise mteahhit tarafndan temin edilecektir. Tesisin denemelere hazr olduu mteahhit tarafndan daha evvel yazyla idareye bildirilecek ve denemede kimlerin bulunaca ve deneme gn idarece tayin edilecektir. Genelde basn denemesi cihazlar balanmadan evvel yalnz boru donanmna uygulanacak, hibir ekilde boru donanm, cihazlar veya armatrler, artnamelerin veya ilgili standartlarn tayin ettii veya belirttii dayanma snrlarnn zerinde bir basnca maruz braklmayacaklardr. Denemelerde ortaya kacak btn hatalar derhal tamir edilecek veya paralar deitirilecek ve deneme, kontrol heyetinin kabul edecei hale gelinceye kadar tekrar edilecektir. Denemede bir hasar meydana gelirse derhal tamir edilecek hasar gren para veya cihaz yenisi ile deitirilecek ve kontrol heyetinin beenecei hale getirilecektir. Denemeler heyetin tam kanaat sahibi olmasna kadar devam edecektir. Fakat hibir suretle her ksm iin uygulanan deneme sresi o ksmn deneme bahsinde belirtilmi olan sreden ksa olmayacaktr. 1.15 Sistemlerin ve Cihazlarn Geici Kabulden Evvel Bakm, Onarm ve Temizliklerinin Yaplmas Mteahhit geici kabule kadar monte ettii btn tesisat malzeme ve cihazlarnn bakmn yapmakla mkelleftir. Btn cihaz ve malzemeler nakledilme, depolama, montaj ve iin bitimine kadar monte edilmi olarak durduklar hallerde koruyucu bakmlar yaplm olarak muhafaza edileceklerdir. Btn sistemlerin montaj tamamlandktan sonra mteahhit sistemlerin artname ve projelerde belirtilmi, iletme artlarn mkemmelen tahakkuk ettirmelerini salamak iin gerekli btn denemelerin, ayarlamalarn, dengelemelerin yaplmasna kafi gelecek bir mddette tesisi altracak, bu esnada gerekiyorsa, sistemlerin montaj ekipleri veya imalat firma mmessilleri veya her ikisi birlikte tesisin istenen neticeyi vermesi iin gerekli almalar yapacaklardr. 1.16 D Duvarlardaki Aklklarn kapatlmas alma gerei geici olarak d duvarlarda alacak olan delik, kapak v.b.aklklardan bilhassa zemin seviyesinde ve daha aada olanlar en iyi ekilde kapatlm ve ieri su szdrmaz durumda bulundurulacaktr. Saanak, sel ve su basmas gibi ihtimaller iin gerekli tedbir alnmsa zerinde

allmakta olan ksmlarda sorumluluk mteahhide ait olmak zere bu husus aranmayabilir. Ancak iin sonunda mteahhidin sorumlu olduu aklklar devaml kalc ekilde su geirmez olacaktr. Boru veya kanallarn yapm ve montaj iin duvarlarda, demelerde veya tavanlarda braklacak geici aklklar, iin tamamlanmasndan sonra yangn blntlemesi varsa yangna dayankl, aksi takdirde yap cinsine uygun malzeme ile kapatlacaktr. BLM 2 SIHH TESSAT, YANGIN TESSATI, YAMUR VE GAZ TESSATI 2.1 Kapsam

Bu blm; shhi, yangn, yamur ve gaz tesisat ve bunlara ait uygulama esaslar kapsar. 2.2 Genel Esaslar 2.2.1 malat ve Montaj Detaylar Projelere, detaylara, teknik artnamelere ilave olarak, standart dahilinde mteahhit aada aklanan hususlar yerine getirecektir. malat projeleri, imalatnn ll, lekli teknik resimlerini, tamamlayc eleman ve aksesuarlarn ll olarak ieren kataloglarn ihtiva edecektir. Bunlarn ierisinde; ana llerini, balca elemanlarn ve bunlarn birlemelerini gsteren tarif edici literatr ve karakteristikleri mevcut olacaktr. Pompalar iin karakteristik erileri verilecektir. Mteahhide verilecek yerletirme plan kesitleri ve montaj detaylar belirli hacimde borular, cihazlar ve yap elemanlarn, bunlarn balant ekillerini, aralarndaki aklklar, planda, kolon emasnda ve kesitte yeterli aklkta gsteren teknik resimleri ihtiva edecektir. Montaj detaylar, idarenin verdii ana projelerin teferruatl olarak aklanmas iin kontrollke talep edilebilir. Normal olarak boru montaj detaylar, yalnz borularn toplu olarak bulunduu noktalarda istenecektir. malat projesi gerektiren herhangi bir cihazn montajna balanmadan evvel mteahhit imalat projelerini idareye vermi ve bunlar idarece onanm olacaktr. 2.2.2 Havalandrma Boru ve apkalar Pissu havalk borular, at zerine kadar kartlarak, havalandrma boru ve apkasyla tehiz edilmi olacaktr. Havalk borusunun aty delen ksmnda boru evresi suya kar izole edilecektir. 2.2.3 Hendek Diplerinin Dzeltilmesi Hendekler borularn gei seviyesinden aa derinliklerde, makine ile kazlmayacak ve dipleri elle istenilen seviyeye kazlarak getirilecek, bylece borularn altnda yumuak toprak bulunmas nlenecektir. Boru donanm denendikten ve kabul edildikten sonra boru ekseninden altta kalan dolgu malzemesi el tokmaklaryla tamamen sktrlacak. Dolgu malzemesinin boru tecridini (varsa) bozmayacak ve borularn hasara uramasna veya eilmesine sebep olmayacak ekilde ve evsafta doldurulup sktrlmasna dikkat edilecektir. Byle hallerde boru ve muflarn st seviyesinden yukarya kadar dolgu malzemesi olarak toprak, 20 mm byklkte krlm malzeme veya kum kullanlacaktr. 2.3 Uygunluk Kriteri Kullanlan malzeme ve imalatn uygunluu, ilgili Trk standartlar ve /veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere gre deerlendirilecektir. 2.4 Temiz Su Tesisat 2.4.1 Genel Esaslar Temiz su tesisat; borular, armatrler, su sayalar, temiz su deposu, hidrofor tesisat, boyler, akmilasyon tank, termosifon ve ofbenler, havalk ve basn reglatrlerinden oluur. Temiz suyun kirlenmesini (kontamine olmasn) nlemek zere standartlarda, ynetmeliklerde veya belediyelerce hazrlanan ynetmeliklerde mevcut mevzuata uyulacak, tesisat buna gre yaplacaktr. Temiz su tesisat d duvarlarn iinden veya yzeylerinden geirilmemelidir. Gerekiyorsa tesisatn yaltm dnlmeli, dona kar korunmu olmaldr. tzklerde,

Hava ceplerinin bulunduu ksmlara hava tahliye cihazlar konulmaldr. Bu hava tahliye cihazlar en yksek noktalarda olacaktr. Tesisat, ilgili mhendisin onay alnmadan kolon, kiri ve perde gibi tayc elemanlardan geirilmez. Sistemin boaltlmas iin en alt noktada boaltmn musluu bulunmaldr. Projede gsterilen yerlerde ve shhi tesisat cihazlarna ayrlan en son branman noktasnda vanalar kullanlacaktr. (Son branman noktasnda grup halinde cihazlar bulunmas halinde tek bir vana kullanlacaktr.) Her bir scak su gidi ve sirklasyon dn ana borusuna ve her bir kolona, vana konacaktr. Scak ve souk suyun bir arada bulunduu durumda scak su her zaman sola gelecek ekilde dzenlenmelidir. Temiz su tesisat Binalarda temiz su tesis kurallar standardna tamamen uygun olacaktr. Kullanlacak borular ve ekleme paralar galvaniz veya plastik esasl olacaktr. Galvanizli borularn kaynakla birletirilmesi doru deildir. Plastik borular ayn anma apnda elik boruya gre daha az i apa sahiptir. Plastik boru seerken boru i apna dikkat etmek gerekir. Plastik temiz su boru balantlar: a) zlemez balantlar; 1. Termoplastik kaynak 2. Muflu yaptrma 3. Yaptrma fittings b) zlebilir balantlar; 1. Flanla 2. Yaptrma muflu temper dkm veya pirin rekorla balant 2.4.2 me ve Kullanma Suyunun Temini, Depolanmas ve artlandrlmas Mteahhit; ime ve kullanma suyu olarak temin edilecek suyun (birka varyant olabilir) aada aklanan niteliklerini proje yapmnda gz nne alnanlarla karlatrarak temini, depolama ve artlandrma ynlerinden bir tadilat gerekiyorsa bunlarn ana hatlarn, tadilat gerekmiyorsa projelerin uygun olduunu belirtir neri raporunu en ksa zamanda idareye yazyla verecektir. Temin edilecei kaynak, saatlik ve gnlk miktar (m3/h ve balant ap olarak), kesintili veya devaml oluu, kesintili ise normal kesinti rejimi (gnlk, haftalk ve aylk), yakn gelecekte vukua gelmesi muhtemel deiiklikler; ihtimalin dayand mesnetler hakknda saptayc belge veya raporlar ve gerekli bulunacak dier bilgiler, numune alma, lme, deneme, analiz gibi safhalar eksiksiz kapsayacak ekilde temin edilmi olacak ve tadilat projeleriyle veya raporla birlikte idareye verilecektir. Balant (veya kaynak) noktasnn bina sfr kotuna nazaran kotu ve normal debide normal basnc (mss olarak), basn azalmas sz konusu ise normal debi iin normal basn rejimi (gnlk, haftalk, aylk ve yllk), Sertlik derecesi (Fransz sertlik birimi olarak), sertliin deimesi bahis konusu ise normal sertlik rejimi (yllk), letkenlik derecesi (mikrosiemens/cm olarak = S/cm), iletkenliin deimesi bahis konusu ise normal iletkenlik rejimi (yllk), Biyolojik, fiziki ve kimyevi dier bileenleri zellikle demir iyonu, Mahalli mevzuatn ilgili ksmlar veya tamam, . Suyun kesilmesi hallerinde tesisi beslemek zere bina at arasna, bina giriine yakn teknik merkez veya yaknna basnlandrmann msait olduu yere, su deposu konacaktr. Depo konmadan evvel monte edilecei yeri, kapasitesini ve konumunu ayrntlaryla belirten proje idarece onanacak, bu projede tesisin statik sorumluluunu tayan teknik elemann da imzas olacaktr. Su basncnn kifayetsiz olmas veya yap ihtiyac iin hesaplanan su kapasitesinin fazla olmas hallerinde zemin veya bodrum katta veya toprak altnda temiz su iin ii dersiz fayans kapl betonarme veya paslanmaz elik satan imal edilmi bir depo ina edilecek ve hidroforla basnlandrlacaktr. Tesisat onanl projesine ve detaylarna uygun olarak yaplacaktr. Suyun ksmen veya tamamen klorlanmas gerekiyorsa, projeye klorlama cihaz ilave edilecektir. Suyun ksmen veya tamamen yumuatlmas gerekiyorsa, projeye su yumuatma cihaz ilave edilecektir.

Suyun ksmen veya tamamen filtreden geirilmesi gerekiyorsa, projeye filtreleme cihaz ilave edilecektir. Su filtresi olarak, kum filtresi gibi adsorbsiyon prensibi ile alan filtreler kullanlacaksa, yatak gei hz, en ok 20 m/saat olmaldr. Yzme havuzlarnda gerekli zel filtreleme ve artlandrma cihazlar bu gibi tesislerin projelerine ilave edilecektir. me ve kullanma suyu iin hesaplanan suyu basnlandracak hidrofor sisteminde, asl pompa olarak seilen pompalarla e bir pompann yedek olarak planlanmal veya frekans konvektrl hidroforlarda sra kontroll olarak devreye alnmal veya karlmaldr. Direkt ehir ebekesine balanan hidroforlarda giri basncnn 1 bardan daha fazla dalgalanmamas ve 0,5 bardan daha dk olmamas n arttr. Hidrofor besi suyu tesisat ap, hidrofor alrken de bu basnc salayabilecek byklkte seilmelidir. Bir depodan su alarak alan hidrofor sistemlerinde su, depodan kendi arlyla pompaya doru akabilmelidir. Seilen hidrofor tipine uygun olarak, emme artlar tetkik edilmeli, depo-hidrofor yerleim ve emi az konumu tespit edilmelidir. Emi yapan hidroforlarda, hidrofor tip, pompa says ve yerleim konumuna uygun olarak armatr donanm tespit edilmelidir. Montajda dikkat edilmesi gereken bir husus da hidroforun kuru almaya kar korunmaya alnmasdr. Pompalar hibir suretle kuru altrlmamaldr. Seviye flatr veya seviye kontrol elektrotlar kuru almay nleyici bir tedbir olarak ska uygulanan yntemdir. Hidrofor varsa hidrofordan sonra, yoksa su saatinden sonra bir basn reglatr konulmas tavsiye edilir. Yksek binalarda her hidrofor zonunun knda basn sabit tutucu vana ve son iki kat dnda btn kat girilerinde basn drc vana olmas tavsiye edilir. Temiz su tesisat dz olmal ve yatay gidilerde hava tahliyesi iin gidi ynnde hafif bir eim verilmelidir. st ste geirilen yatay boru demetlerinde yzeyde youan suyun alttaki borulara zarar vermemesi iin souk su borusunun en alttan geirilmesi tavsiye olunur. Temiz su kolonlar son yatay kat ayrmndan sonra 40-50 cm daha devam ettirilerek hava toplanmas iin bir hacim yaratlmal ve ok alclar konmaldr. Temiz su tesisatnda dey sistem uygulanmal ve dey tesisat aftlar yaplmaldr. Borular bu aftn iinden geirilmelidir. Yatay kat temiz su datmnda borular mmknse yan duvarlardan ve asma tavan iinden geirilmeli, kesinlikle demeden geirilmemelidir. Temiz su devrelerinde genel kullanm amal olan yerlerde hijyen artlarna uygun vana ve armatrler kullanlmaldr. ebeke basnc yeterliyken hidroforun devaml devrede kalmasn nlemek iin by-pass edilecek ekilde ekvalfli bir ara balant yaplmaldr. Hidroforlarn, basnl su depolama tanklar membranl, kompresrl veya hava tpl olmal, tankn hacmi; pompalarn elektrik motor glerine uygun alt saysna gre seilmelidir. Besi suyu deposu hidrofor seviyesinin altnda ise hava tp kullanlmamaldr Vanalar vidal veya flanl balantl olacaktr. Musluk ve bataryalar ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Basn drcler, akma basncn ayarlamak iin statik tipte, bir sistem veya cihazlar korunacak ise dinamik tipte olacaktr. Bamsz yaplarda dorudan ehir ebekesine balant yapldnda basn drc su saatinden hemen sonra monte edilir. Yksek bloklarda ise her katn giriinde bir basn drc kullanlmas uygun grlr. Basn drc montaj pozisyonu nemli deildir. Sadece ak ynn gsteren oka dikkat edilerek balant yaplmaldr. Eer sistemde basncn ani olarak ok fazla artmas durumunda veya suyun stlmas halinde sisteme emniyet ventili konulmaldr. Yksek yaplarda tesisatta statik basnlar ve musluklarn akma basnlar alt ve stten snrldr. Normal musluklarda akma basnc 1 bar ( 10mss ) ve statik basnlar alt snr 1 bar st snr 4 bar mertebelerinde olmaldr.

Yksek binalarda hidrofor kna mutlaka basn sabit tutucu monte edilmelidir. Souk ve scak kullanma suyu sistemleri arasnda basn dengelenmelidir. Aksi halde bataryalarda nemli basn farkllklar oluur. Souk su ile scak suyun birbirine karmasna neden olabilir. Yksek yaplarda temiz su tesisat tek zonlu ve tek kademeli yaplmamal, zira armatr ve cihazlarda ok yksek statik basn etkisi olmaktadr ve cihazlarn bu basnca dayanmas zordur. Bu nedenle yksek blok dey dorultuda zonlara blnr. Bu blnme btn tesisat iin geerlidir. Yksek blokta basn zonu maksimum her 20 katta ( 60 metrede ) bir oluturulur. Her tesisat katndan aa ve yukar dorultuda 10 ar kat ykseklikte dey zonlarla beslenebilir. ki musluun akma basnlar arasndaki fark 10 katla ( yaklak 3 bar ) snrlandrlmtr. Her zonda son kat veya son iki kat hari btn katlara basn drc vana konulmaldr. Scak su tesisat da tpk souk su tesisat gibi zonlarla beslenir. Ancak scak su tesisat borularnda genleme meydana gelecei iin bunlar kompansatrlerle giderilmelidir. Temiz su tesisatnda bulunan, otomatik kapama vanalar ve kresel vanalar gibi ani kapayan musluk ve vanalar, sistemde su kou ad verilen bir basn dalgas yaratrlar, buna boru uzunluu, boru ap kkl ve su hz da eklenebilir. Su kounun nlenmesi iin sisteme konulan basn drcler etkili olamad takdirde ok absorberleri ( diyafram-yay ) sisteme konmaldr. Bu cihaz statik basncn 4 -7 bar arasnda olduu blgelerde en iyi alr. Bu cihazlar darbeye neden olan armatr veya cihazlara yakn monte edilmelidir. En iyi sonu absorberin dik pozisyonda montajndan elde edilir.Boru tesisat boaltlabilir olmaldr. Kesme vanalar; - Datm hattnda ve kolondan ayrlmalarda - Islak hacimlere girilerde - Donma tehlikesi olan boru hatlarndan nce - Scak su reticilerinden nce - Klozet rezervuarlarndan nce - Lavabo bataryalarndan nce ekvalfler; - Su sayalarnda - Pompalardan sonra - Boyler ve termosifonlardan nce Emniyet ventili; - Boylerde - Hidroforlarda Basn drcler; - Ana girite su saatinden sonra - Basn dalmna gre ok katl yksek yaplarda belli katlarda Havalklar; - Kolonlarn st ucuna ok Absorberleri; - Kolon borular en st ucuna Yerletirilmelidir. Tesisatta grltnn snrlanmas iin ncelikle su hznn kolon ve datm hatlarnda 1,5 m/sn deerini amamas gerekir. Temiz su tesisatnda oluan sesin ana nedeni genelde su hznn fazla olmasdr. 2.4.3 Su Sayalar Su sayalar; CE belgeli olacak ve mahalli belediye veya suyun satn alnd idarenin ynetmelik veya bilinen usul ve kaidelerine uygun bir yere monte edilecektir. Sayacn monte edilecei yerin; donma, arpma, titreim gibi zararl tesirlere, ilgili olmayan ahslarn mdahalesine ve su altnda kalmasna imkan vermeyecek, okunmas kolay olacak ekilde yapnn giriine yakn duvarlara gelecek ekilde seilmesi veya bu hususlarda uygun tedbirlerin alnmas salanacaktr. Sayalar tesisata bozulduklar zaman tamir iin yerinden sklebilecek ekilde balanr. Sayatan evvel bir vana (Belediye veya idarece mecburi kesme yapmak zere konacak olana ilaveten) ve tercihen pislik ayrc, sayatan sonra bir geri tepme ventili ve boaltma tertibatl bir vana konacaktr. Boaltma veya arza hallerinde saat mahalline akacak suyun iyi bir ekilde drenaj salanacaktr.

Projede aksi belirtilmemise saat boru apna uygun apta olacaktr. Su sayacnda basn kayb 0,5 bar (=5 mss) deerini gememelidir. 2.4.4 Scak Su Hazrlayclar 2.4.4.1 Boylerler Boylerde souk su giriinden evvel kapama vanas, scaklk gstergesi, scaklk duyar eleman ve geri tepme ventili konacak, ayrca emniyet ventili ve boaltma vanas ile cihaz donatlacaktr. Buharla ve (90 -70) scak suyla stlan boylerlerde scaklk ayar reglatr (termostatik vana) kullanlacaktr. 2.4.4.2 Termosifonlar Bakr borulu termosifonlarn tesisattaki su basncna maruz kalmamas iin gerekli tedbirler alnarak scak su k borusunun uzants, havalk borusu olarak rezervuar zerine kadar uzatlm olacaktr. Gaz yal ve ift cidarl kat yaktl elik termosifonlarn tesise monte edildikleri yerde iletme basncnn dayanma basncn gememesi iin emniyet ventili kullanlacaktr. 2.4.4.3 ofbenler ofbenlerin gerek cihaz gerekse montaj ve iletmeleri ynnden ilgili olduklar Trk Standartlarna, gazl ofbenler 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik, 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmeliine uygun olacaktr. Ak yanma odal ve doal gazl ofbenler mutlaka bacaya balanmaldr. Baca olmayan yerlerde ise kapal yanma odal (hermetik) tipler kullanlmaldr. Gazl ofbenler banyo gibi i hacimlere konulmamaldr. ofbenler elektronik veya pilot alev atelemeli olabilir. Yanmann devam salanmas ve alev snmezse gazn kesilmesi gvenlik altna alnmaldr. Pilot alevli sistemlerde ift metal bir termostat pilot alev snnce beslemesini kesmelidir. Baca gaz k olmazsa gaz beslemesi kesilmelidir. Ayrca baca gaz akm sigortas bulunmaldr. Scak su kullanm olmadan gaz vanas almamaldr. 2.4.4.4 Gne Enerjili Scak Su Istclar Gne enerjili scak su stclar ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Doal dolaml sistem genelde konutlarda kullanlr. 6 kollektrden fazlasnda sirklasyon pompas kullanlmas gerekmektedir. Zorlamal Dolaml (pompal) sistemde fark (diferansiyel) termostat bulunmal. Bu sistemde en fazla 50 kollektrlk grup yaplmas tavsiye edilir ve ekonomik bulunur. Is depolama tank, gneli su stc yzey net alannn her metrekaresi iin en az 40 lt olmaldr. Pompalar gidi hattna ve devrenin en alt noktasna yerletirilmeli, pislik birikmeleri nlenmelidir. Doal dolaml sistemlerde ters dolam nlemek iin depo, toplayc yzey st noktasndan en az 30 cm yukarda bulunmaldr. Gne enerjili scak su stc depo balant borularnda dirsek ve aa eimlerden mmkn olduu kadar kanlmal, borular su ak ynnden ykselen eimle ekilmeli, yn deitirmek iin verilecek eriliin yar ap en az boru apnn 1.5 kat olmaldr. Depo scak su girii deponun en alt noktasndan yaplmal, ayrca depo ierisi souk su girii karsna souk suyun aniden ykselmesini ve tabakalamay bozmasn nleyecek apka yerletirilmelidir. Gne enerjili scak su stclarnn tmnn ya da yalnz toplayc yzeyin atya yerletirilmesi durumunda at szdrmazln salayacak nlemlerin alnmas gerekir. Gne enerjili scak su stclar alma basnc, ebeke basncna uygun olmadndan sisteme rezervuar ilave edilerek s depolama tank souk su girii buradan yaplmaldr. Depo s kayplarn azaltmak iin 5-10 cm kalnlnda teknie uygun olarak yaltlmal, d etkenlerden korunmas iin galvanizli sac ile kaplanmaldr. Kapal devre alan gneli su stc sistemlerinde hava tp ile genleme deposu arasndaki kod fark pompa basma yksekliine eit olmaldr. Gne enerjili scak su stclar sistemde su yokken mmkn olduu kadar gne altnda braklmamaldr.

Gne enerjili sistemlerde k iletmesinde kollektr iindeki suyun donmasn nleyecek uygun zellikte solar sv ilave edilmelidir. 2.4.5 Denemeler Btn boru donanm monte edildikten sonra cihazlar, armatrler ve basn drcler monte edilmeden evvel sistem basnl suyla kuvvetlice aktlarak temizlenecek suyla doldurulup asgari 10 at basn altnda 1 saat denecektir. dare adna denemeleri yapacak heyetin beenip kabul etmesi halinde ancak denemeler ikmal edilmi olacaktr. Devreye kimyasal katlarak borularn korunmas temin edilecektir. Denemeler tamamlandktan sonra cihazlar ve armatrler taklarak sistem, pislik, kir ve kalntlardan tamamen temizlenecektir. Scak su sistemi; btn noktalarda devaml belirli scaklkta su bulunmasn temin edecek ekilde sirklasyon yaptnn grlmesi iin denenecektir. Mahalli belediye ynetmeliklerine gre ilave denemeler de yaplmas gerekirse bunlar da yaplacaktr. 2.4.6 lgili Standartlar TS EN 200 Shhi Tesisat Armatrleri-Anma Boyutu 1/2 Anma Basnc PN 10 ve Minimum letme Basnc 0,05 MPa (0,5 Bar) Olan Musluk ve Bataryalarn Genel Teknik zellikleri (TS 274-1 EN 1452-1) Plastik Boru Sistemleri- me ve Kullanma Suyu in- Plastikletirici Katlmam Polivinil Klorrden (PVC-U) Blm 1: Genel TS 615 EN 26 Ani Su Istclar (ofbenler)-Gaz Yakan, Atmosferik Brlrl TS 733 Termosifonlar-Kat Yakt Yakan TS EN 817 Shhi Tesisat Armatrleri-Mekanik Kartrcl Ama Kapama Tertibatna Sahip (PN10) Bataryalarn Genel Teknik zellikleri TS 3680-1 EN 129751 Isl Gne Enerji Sistemleri ve Bileenleri-Gne Enerjisi Kolektrleri-Blm 1: Genel Kurallar TS 3680-2 EN 129752 Isl Gne Enerji Sistemleri ve Bileenleri-Gne Enerjisi Kolektrleri-Blm 2: Deney Metotlar 2.5 Yangn Sndrme Tesisat 2.5.1 Genel Esaslar Yangn sndrme tesisat; Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik hkmlerine, ilgili TSE standartlarna ve tesisat ynetmeliklerine uygun olarak tasarlanacak, tesis edilecek ve onaylanacaktr. Bu ynetmelik hkmlerinde, ilgili TSE standartlarnda ve tesisat ynetmeliklerinde deiiklik olmas halinde bu deiiklie uygun olarak tasarlanacak, tesis edilecek ve onaylanacaktr. 2.5.2 Su Depolar ve Kaynaklar Sulu sndrme sistemleri iin kullanlacak su depolarnn yangn rezervi olarak ayrlm blmleri baka amalar iin kullanlmayacak, depo tesisat sadece sndrme sistemlerine hizmet verecek ekilde dzenlenecektir. Yapda sprinkler sistemi bulunmas durumunda, su deposu kapasitesinin tayininde gerekli sre dk tehlike iin 30 dak, orta tehlike iin 60 dak ve yksek tehlike iin 90 dak alnacaktr. Yapda sprinkler sistemi bulunmas durumunda su deposu hacmi, yangn ynetmeliindeki yaplarn yangn tehlike snflarna gre belirlenen deerden az olmayacak, Birim alan iin tasarm debi deerleri (tasarm younluu) iin ilgili olduklar Trk Standard esas alnacaktr. Yapda sulu sndrme sistemi olarak sadece yangn dolaplar sistemi mevcut ise su kapasitesi sabit yangn sndrme sistemleri iin yangn ynetmeliine gre hesaplanacaktr. Yapda sadece evre hidrant sistemi bulunmas durumunda su ihtiyac en az 1900 litre debiyi 90 dakika sre ile karlayacak kapasitede olmak zere yapnn risk snfna gre yaplacak hidrolik hesaplar ile belirlenecektir.

2.5.3 Pompalar Yangn Pompalar; sulu sndrme sistemlerine basnl su salayan, anma debi ve anma basn deeri ile ifade edilen pompalardr. Sistemde bir pompa kullanlmas halinde ayn kapasitede yedek pompa olmaldr. Birden fazla pompa olmas halinde toplam kapasitenin en az %50 si yedeklenmek artyla yeterli sayda yedek pompa kullanlacaktr. 2.5.4 Sabit Boru Tesisat ve Yangn Dolaplar Sabit boru tesisat zerinde bulunan btn hortum balantlar, itfaiyenin kulland normlarda uygun olacaktr. Yangn dolaplar her katta ve yangn duvarlar ile ayrlm her blmde aralarndaki uzaklk 30 m' den fazla olmayacak ekilde dzenlenecektir. Yangn dolaplar mmkn olduu kadar koridor k ve merdiven sahanl yaknna kolaylkla grlebilecek ekilde yerletirilecektir. Hortumlar, serme ve balama gibi becerilere sahip eitilmi personel veya itfaiye grevlisi olmayan yaplarda, yuvarlak yar-sert hortumlu yangn dolaplar ilgili olduklar Trk Standardna uygun olmaldr. Hortum, yuvarlak yar-sert ilgili olduklar Trk Standard normuna uygun, ap 25 mm olmal ve hortum uzunluu 30 m' yi amamaldr. Nozul (lle) veya lans kapama, pskrtme ve/veya fskiye yapabilmelidir. tfaiye su alma az olmayan yuvarlak yar sert hortumlu yangn dolap dizayn debisi 100 l/dak ve lans giriindeki basn 400 kPa olmaldr. Basncn 700 kPa gemesi durumunda basn drcler kullanlmaldr. Yetimi yangn sndrme grevlisi bulundurmak zorunda olan yaplarda kullanlabilecek yass hortumlu yangn dolaplar ilgili olduklar Trk Standardna uygun olmaldr. Yass hortum anma ap 50 mm yi ve hortum uzunluu 20 m yi gememelidir. Nozul (lle) veya lans kapama, pskrtme ve/veya fskiye yapabilmelidir. Dolap dizayn debisi 400 l/dak ve lans giriindeki basnc 600 kPa olmaldr. Basn 900 kPa gemesi durumunda basn drc kullanlmaldr. 2.5.5 Hidrant Sistemi Yaplarn yangndan korunmasnda, ilk mdahalede sndrlemeyen yangnlara dardan mdahale edebilmek iin mmkn olduunca yapnn veya binann tm evresini kapsayacak ekilde tesis edilecek hidrant sistemi bnyesinde yerletirilecek hidrantlar, itfaiye ve aralarnn kolay yanaabilecei ve balant yapabilecei ekilde dzenlenmelidir. Hidrant sistemi dizayn debisi en az 1900 l/dak olmal ve debi yapnn risk snfna gre arttrlmaldr. Hidrant knda 700 kPa basn olmaldr. Hidrantlar aras uzaklk ok riskli blgelerde 50 m, riskli blgelerde 100 m, orta riskli blgelerde 125 m, az riskli blgelerde 150 m alnmaldr. Normal artlarda hidrantlar korunan binalardan ortalama 5-15 m kadar uzaa yerletirilmelidir. Hidrant sistemine suyu salayan boru donanmnda ring sistemi mevcut deilse kullanlabilecek en dk boru ap en az 100 mm olmal ve hidrolik hesaba gre belirlenmelidir. Sistemde kullanlacak hidrantlar yer st yangn hidrand olmal ve ilgili olduklar Trk Standardna uygun olmaldr. Hidrant sisteminde, hidrant yenilenmesini ve bakm ilemlerinin yaplmasn kolaylatracak uygun noktalarda ve yerlerde yeralt ve/veya yer st hat kesme vanalar temin ve tesis edilmelidir. 2.5.6 Otomatik Sprinkler Sndrme Sistemi Sprinkler sistemi elemanlar ve sistem tasarm ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Sprinkler Koruma Alan (m2): Bir adet sprinklerin koruyabildii alandr. Dk tehlike snf iin bu alan 18 -21 m2, orta tehlike snf iin 12 m2, yksek tehlike snf iin 8-12 m2 dir. Sprinkler Uygulama Alan: Dk ve orta tehlike snf iin 139 m2, yksek tehlike Snf iin 232 m2dir. Maksimum Kat Alan: Dk ve orta tehlike snf iin 4830 m2, yksek tehlike snf iin boru tablosu ile yaplan hesaplarda bu deer 2320 m2, hidrolik hesaplarda 3715 m2 dir. Uygulama Oran ( debi ): Dk tehlike snf iin 4.1 lt. / dakika / m2 Orta tehlike snf iin 6.1 ... 8.1 lt. / dakika / m2

Yksek tehlike snf iin letme Tasarm Basnc: En fazla 12 Bar

12.3 ... 16.3 lt. / dakika / m2

Sprinklerler Aras Mesafe : Standart tip branmanlar zerinde veya arasnda konulanan sprinklerler arasndaki maksimum mesafe dk ve orta tehlike snf iin 4.6 m, yksek tehlike snf iin 3.7 mdir. Duvar tipi balklar arasndaki mesafe ise onaylanan koruma alanna gre olabilir. Sprinkler balklar 1.8 m den daha yakn yerletirilmek zorunda kalnrsa, sprinkler balklar arasna perde (blme) yerletirilmelidir. Sprinkler balnn duvardan olan mesafesi iki sprinkler bal arasndaki izin verilen mesafe deerinin yarsndan fazla olmamal veya duvara 10cm den daha yakn yanatrlmamaldr. Asklar Aras En Garantili Mesafe Sprinkler Ucunda Gerekli Min. Basn Branman Balantlarnda Kabul Edilen Fark Basn 1mlik 2 Galvaniz Borudaki Basn Kayb : 3.6 m : 0.5 Bar : En fazla 0.03 Bar : 2 .... 8 m/saniye

Sprinkler Borulamasndaki Su Hzlar

: Yaklak 0.03 Bar

Sprinkler Patlama Scakl : Genel oda uygulamalarnda 68 Cdir. Mahal scaklnn 14...40 C zeri alnr. Dolapl, Hidrantl Sprinkler Sistemi Ortalama Debisi: Sulu sndrme sistemi olarak sprinkler sistemi yannda yangn dolaplar ve/veya hidrant sistemi kullanlmas durumunda, sprinkler sistemi debisine ilave edilecek yangn dolaplar sistemi debisi LH,OH1,OH2,OH3,OH4 snflar iin 100 lt/dak, HH snf iin 200 lt/dak, ilave edilecek hidrant sistemi debisi ise LH,OH1snf iin 400 lt/dak OH2,OH3,OH4 snf iin 1000 lt/dak, HH snf iin 1500 lt/dak olmaldr. Boru, vana ve dier aksesuarlarn boyutlandrlmas, yangn pompalarnn seimi hidrolik hesaplar ile belirlenir. 2.5.7 Karbondioksit (Co2) Gazl Yangn Sndrme Sistemi A snf (yzey yangnlar), B snf (parlayc sv ve gaz yangnlar), C snf (elektrikli cihaz yangnlar) yangnlarda ve deep-seated (iten ie yangnn srd) yangnlarda etkili bir sndrcdr. Kulland sndrme yntemi, ortamdaki oksijenin orann, yangnn devam edemeyecei dzeye indirmektir. Oksijen orannn yaam snrlarnn altna dmesi nedeniyle ortamdaki insanlarn boaltlmas iin gerekli tm tedbirler alnmaldr. 2.5.7.1 Sistem Tasarm Kriterleri Korunacak mahallin CO2 Gazl Sndrme Sistemi tasarm, ilgili yangn normlarna ve retici firmann belirledii tasarm hesaplamalarna sadk kalnarak yaplacaktr. Kurulacak sistem, aada belirtilen yangn trlerini sndrecek nitelikte olacaktr: -Yzey yangnlar ( kat, kuma, lastik, ahap vs. ) -Parlayc ve kolay tutuabilen sv ve gazlarn yangnlar -ten ie sren yangnlar ( deep-seated fires ) CO2 gazl sndrme sistemi, hem kapal ortamlara hacim Koruma yntemiyle hem de direkt yangn riski olan cisimlere Ksmi Koruma yntemiyle uygulanr. Sistem, sabit tplerde muhafaza edilen CO2 gaz, boaltma hatt borular, pskrtc nozullardan oluur. Sistem, korunan mahal iindeki dedektrlerden ald uyarmla kontrol paneli vastasyla, otomatik olarak, tp zerinden mekanik olarak veya ka yoluna yerletirilecek manual boaltma butonu ile devreye girecektir. Sistemin kontrol paneli, merkezi yangn ve ihbar sistemine sinyal gnderebilecektir. Sistemin aktivasyonu, elektrikli, pnmatik veya mekanik olabilecektir. Sistemin alglamas elektrikli olacaktr. Sistemin minimum tasarm konsantrasyonu: 34 % Tek bir sistemle birden fazla mahalli korumak mmkn olabilecektir. Ancak sistem dizayn en byk (en tehlikeli) hacm dikkate alnarak yaplacaktr.

Tpler, korunacak mahallin dna yerletirilmesi tercih edilmelidir. Mahal iine yerletirilmesinin zorunlu olduu durumlarda, sisteme elle dardan mdahale edilebilmesi iin gerekli ekipman bulunmaldr. CO2, iinde serbest oksijen radikalleri bulunan maddelerin sndrlmesinde etkili deildir. 2.5.7.2 Sistem Malzemeleri 2.5.7.2.1 Sndrc Tp CO2in sakland tpler, uluslararas nakliye standartlarnda, seri numaras ve retim tarihi baskl imal edilmi olacaktr. Bakm kart ile birlikte fabrikada 60 Bar basnta gaz ile dolumu yaplm olarak nakledilecek tplerin vana azlarnda, nakliye srasnda zarar grmesini nleyici korucu elik kapak bulunacaktr. Tpn gvdesi elik, vana aksam pirin olacaktr. Vana aksam zerinde 185 - 210 Bar arasnda alacak emniyet ventili bulunacaktr. 2.5.7.2.2 Tp Balant Aksam Tplerin, korunacak mahallin dna yerletirilmesi tercih edilmelidir. Tp balant aksam, tplerin bulunduklar yere salam bir ekilde sabitlenebilmesi iin gerekli dayanma sahip, krmz boyal elik malzemeden olacaktr. Balant aksam, dikey ve yatay paralar ile balantlarn yaplabilmesi iin gerekli cvata - somunlarla birlikte komple olacaktr. 2.5.7.2.3 Seici Vana Tek bir sistemin birden fazla mahalli koruduu durumlarda, CO2in akn yangn kan mahalle ynlendiren seici vanalar kullanlacaktr. 2.5.7.2.4 Manuel Boaltma Aktivatr Her sistemin gerektiinde kullanlmak zere manual boaltma butonu olacaktr. 2.5.7.2.5 Boaltma Hortumu Tplerin sabit boaltma hattna veya manifolda balantsnda montaj kolayl salayan bu esnek para sistem basnca dayanml, ift elik tel rg eperli ve lastik kaplamal, balant paral pirin malzemeden olacaktr. 2.5.7.2.6 Boaltma Nozulu ( Pskrtc ) Tplerden gelen basnl CO2 gaznn ortama boaltlmasnda kullanlacaktr. Gerekli ak hzn ve datmn salayacak nozul delik aplar, yaplacak hidrolik tasarmla belirlenecektir. Nozul tipi, ortamn zelliklerine ve konumuna gre belirlenecektir. Standart nozul gvdesi pirin olacaktr. 2.5.7.2.7 ek Vana Yedekli sistemlerde kullanlacaktr. Sistem devreye girdiinde, asl sistemden yedek sistemin manifolduna gazn geiini engellemek zere kullanlacaktr. Yedek sistem devreye girdiinde gazn boaltma hattna geiine izin verecektir. Gvdesi bronz malzemeden olacaktr. 2.5.7.2.8 Basn Tahliye Tapas Seme vanal veya ek vanal sistemlerde, kapal hatlarda oluabilecek yksek basnc atmak iin kullanlacaktr. Ayrca, yedekli sistemlerde, ek vanadan olas szmalarda, yedek sistemin yanllkla devreye girmesini nlemek iin de kullanlmas gerekmektedir. 2.5.7.3 CO2 Gazl Sistemlerde Dikkat Edilmesi Gerekli Hususlar Ortamdaki oksijen orann canl yaam snrlarnn altna drd iin insan bulunmayan ortamlarda kullanlmal veya boalma ncesinde insanlarn tahliye edilebilmesi iin gerekli tedbirler alnmal, uyar (sesli, grsel) cihazlar kolay grlebilir ve duyulabilir noktalara yerletirilmeli, ayrca mahalde insan varken CO2 gaznn boalmamas iin tedbir alnm olmaldr. CO2 gaz boald anda ortam ok souttuu iin, havadaki nemi youturabilir ve dk ihtimalle metal yzeylerde paslanmaya sebep olabilir. 2.5.8 FM200 Gazl Yangn Sndrme Sistemi 2.5.8.1 Genel Esaslar Yangn sndrme sisteminin kurulmas, izimler, artnameler ve uygulanabilir standartlara gre yaplacaktr. malat firma, sndrme sisteminin ekipmanlarnn ve tespit paralarnn benzeri tip sistemlerle ilgili olumlu referans verebilecek ekilde tecrbeye sahip olmaldr. 2.5.8.2 Sistem Tanm ve Operasyon

Sistemde yeterli sayda dedektr, siren, buton, sndrme paneli, durdurma butonu, boaltma butonu ve sndrme tpleri bulunacaktr. Sistem koruma, alan dahilinde mevcut olan minimum scaklk deerinde, tm mahallerde minimum FM 200 tasarm konsantrasyonunu tedarik etmelidir. Sistem her adan eksiksiz olmaldr. Sisteme ait mekanik, elektrik cihaz ve kontrol ekipmanlar, FM200 silindirleri, boaltma hortumlar, sndrme kontrol panelleri, sesli ve grsel alarm cihazlar, dedektrler, bekletme ve boaltma butonlar ilgili standartlara uygun olmaldr. FM200 sndrme sistemi apraz zonlu alglama ve kontrol sistemi ile beraber olacaktr. sistemi iinde yer alan birinci dedektrden ikaz geldiinde sesli bir alarm vermelidir. Alglama

kinci dedektrden de yangn ikaz geldiinde sistem n boaltma konumuna gelecek ve boaltma ilemi iin belirlenen gecikme sresinden( 60 saniyeyi gememek artyla) sonra FM200 gazn boaltacaktr. Bu gecikme sresi iinde sistem bekletme konumuna alnabilmeli ve/veya sistem reset edilebilir olmaldr. FM Gaz boalma sresi max.10 saniye olacaktr. FM 200 gaz sndrme kontrol panelinden alnacak bir sinyalin silindir zerinde yer alan solenoid valfi aktive etmesiyle gerekleecektir. 2.5.8.3 Sistem Ekipmanlar 2.5.8.3.1 Nozul Boaltma nozullar pirin, alminyum veya paslanmaz elikten mamul olacaktr. 2.5.8.3.2 FM200 Silindirleri FM200 gaz silindirleri, 70F(20 C ) de en az 360 PSI alma basncna uygun olarak kuru nitrojen ile basnlandrlm olacaktr. Silindir zerindeki vanalar pirinten mamul olacaktr. FM200 silindirleri, vanas, solenoid vanas, duvar sabitleme aksesuarlar ve FM200 gaz ile doldurulmu olacaktr. Acil durumlarda sndrme sistemi mekanik olarak boaltlabilecektir. 2.5.9 Inergen Gazl Yangn Sndrme Sistemi Inergen gaz, elektrik iletkenlii olmayan, ortama boaldktan sonra zararl / zararsz herhangi bir atk brakmayan bir gazdr. A snf ( yzey yangnlar ), B snf (parlayc sv ve gaz yangnlar), C snf (elektrikli cihaz yangnlar) yangnlarda ve deep-seated (iten ie yangnn srd) yangnlarda etkili bir sndrcdr. Inergeni oluturan gazlarn ozona ve doaya hibir zararl etkisi yoktur. Kalp ve st solunum yollarnda bir hassasiyet oluturmad ve sndrme sonrasnda zehirli bir bileke yaratmad iin insan bulunan ortamlarda rahatlkla kullanlabilir. Kulland sndrme yntemi, ortamdaki oksijen orann yangnn snmesine yetecek dzeye indirmektir. 2.5.9.1 Sistem Tasarm Kriterleri Kurulacak sistem, aada ad geen ve benzer mahallerdeki yangn sndrecek nitelikte olacaktr: Her trl elektrik ve elektronik donanml ortamlar Parlayc ve kolay tutuabilen sv ve gazlarn bulunduu ortamlar Ekonomik deeri yksek veya nadide eyalarn muhafaza edildii ortamlar

Inergen gazl sndrme sistemi, kapal ortamlara Hacim Koruma yntemiyle uygulanr. Sistem, sabit tplerde muhafaza edilen Inergen gaz, boaltma hatt borular, pskrtc nozullardan oluur. Sistem, korunan mahal iindeki dedektrlerden ald uyarmla kontrol paneli vastasyla, otomatik olarak veya ka yoluna yerletirilecek elle ekme istasyonu ile devreye girecektir. Sistemin kontrol paneli, merkezi yangn ve ihbar sistemine sinyal gnderebilecektir. Sistem, kendi iinde bir btn olup zellikli tm elemanlar ayn reticinin rn olacaktr. Sistemin aktivasyonu, elektrikli, pnmatik veya mekanik olabilecektir. Sistemin alglamas elektrikli olacaktr. Sistemin kurulduu mahallin normal oda koullar: 0 C - 54 C Sistemin minimum ve maksimum tasarm konsantrasyonlar srasyla: 37.5 % ve 42.8 % olacaktr.

Gazn 90% nn boalma sresi 23 saniyeden az, 45 saniyeden fazla olmayacaktr. Tek bir sistemle birden fazla mahalli korumak mmkn olacaktr. 2.5.9.2 Sistem Malzemeleri 2.5.9.2.1 Sndrc Gaz - Inergen Inergen, soluduumuz havada bulunan temel gazn karmndan oluur: 52% nitrojen, 40% argon ve 8% karbon dioksit. Sndrme ilemini, ortamdaki oksijen konsantrasyonunu yanmann srmesi iin gerekli olan 15 % dzeyinin altna drerek gerekletirir. Ancak, sistem, boalma srasnda ve sonrasnda ortamdaki insanlarn nefes alma snrlar iinde kalacak ekilde tasarlanmtr. 2.5.9.2.2 Sndrc Tp Inergenin sakland tpler, uluslararas nakliye standartlarnda, seri numaras ve retim tarihi baskl imal edilmi olacaktr. Bakm kart ile birlikte fabrikada 150 / 200 Bar basnta gaz ile dolumu yaplm olarak nakledilecek tplerin vana azlarnda, nakliye srasnda zarar grmesini nleyici korucu elik kapak bulunacaktr. Tpn gvdesi paslanmaz elik, vana aksam pirin olacaktr. Vana aksam zerinde bir manometresi ve 205-230 Bar arasnda alacak emniyet ventili bulunacaktr. 2.5.9.2.3 Tp Balant Aksam Tplerin bulunduklar yere salam bir ekilde sabitlenebilmesi iin gerekli dayanma sahip, krmz emaye kapl elik malzemeden olacaktr. Balant aksam, dikey ve yatay paralar ile balantlarn yaplabilmesi iin gerekli cvata - somunlarla birlikte komple olacaktr. 2.5.9.2.4 Elektrikli Aktivatr Sistemi aktive edecek elektrikli aktivatr, pilot tpe taklacaktr. Kontrol panelinden gelen uyarmla aktivatr zerindeki solenoid vastasyla, pilot tpn vanas alacak ve dier tplerin vanalar da manifolttan gelen gazn basncyla alacaktr. Bu vana, gvdesi elik, dier aksam paslanmaz elik olacaktr. 2.5.9.2.5 Seme Vanas Tek bir sistemin birden fazla mahalli koruduu durumlarda, Inergenin akn yangn kan mahalle ynlendiren vanadr. Seim vanas, zerinde solenoid aktivatr ile birlikte olacaktr. Solenoid, kontrol panelinden gelen sinyalle vanann almasn salayacaktr. Vanann gvdesi pirin, balantlar 1 a kadar dili, daha byk aplar flanl olacaktr. 2.5.9.2.6 Manuel Boaltma Aktivatr Inergenin manuel olarak boaltlmasn salayan bu aktivatr, zerindeki kolun elle evrilmesi sonucunda sistem boaltlabilecektir. evrilen kolun geri manevra yapmasn engelleyici bir mekanizmaya sahip olacaktr. 2.5.9.2.7 Boaltma Hortumu Tplerin sabit boaltma hattna veya manifolda balantsnda montaj kolayl salayan bu esnek para iletme basncna dayanml, ift elik tel rg eperli ve lastik kaplamal, 5/8 apl, balant paral pirin malzemeden olacaktr. Herhangi bir tpn sistemden kartlmas durumunda gazn bu hattan kan nleyecek bir ek vanas bulunacaktr. 2.5.9.2.8 Boaltma Nozulu ( Pskrtc ) Tplerden gelen basnl Inergen gaznn ortama boaltlmasnda kullanlacaktr. Gerekli ak hzn ve datmn salayacak nozul delik aplar, yaplacak hidrolik tasarmla belirlenecektir. Nozul tipi, ortamn zelliklerine ve konumuna gre belirlenecektir. Standart nozul gvdesi pirin olacaktr. 2.5.9.2.9 Basn Drc Rekor Inergen gaznn akn kontrol eden ve gazn hat iindeki basncn dren, gvdesi dvme demir, iletme basncna dayanml, NPT dili balantl basn drc balant paras, manifold ile boaltma hatt arasna yerletirilecektir. Delik ap, tasarm hesaplamalarnda bulunan deere gre belirlenen paslanmaz elik orifis plakas bulunacaktr. Orifisi tanmlayan gstergesi bulunacaktr. Bu para, her zaman gstergenin ak giri az tarafnda kalacak ekilde hatta taklacaktr. 2.5.9.2.10 Basn Tahliye Tapas

Seim vanal veya yedekli sistemlerde, kapal hatlarda oluabilecek fazla basnc atmak iin kullanlacaktr. Ayrca, yedekli sistemlerde, ek vanadan olas szmalarda, yedek sistemin yanllkla devreye girmesini nlemek iin de kullanlmas gerekmektedir. 2.5.9.3 Borulama Kriterleri: Boaltma hatt borular dikisiz, kaln etli ve galvanizli elik veya siyah elik olacaktr. Balant yerlerinde galvanizli elik veya siyah ekme elik fittings kullanlacak, balantlar dili veya kaynakl olacaktr. Dili balantlarda teflon bant kullanlacaktr. 2.5.10 Davlumbaz Sndrme Sistemi Mutfaklarda, yangn kma riski yksek olan blgeler otomatik paket tip yangn alglama ve sndrme sistemiyle korunacaktr. 2.5.10.1 Sistem Tasarm Kriterleri Sistem, davlumbaz iindeki dedektrler vastasyla otomatik olarak veya davlumbaz yaknna ka yoluna yerletirilecek elle ekme istasyonu ile devreye girecektir. Sistem, mekanik veya elektriksel olarak bir vana ile ocaklarda kullanlan gaz hattn kapatmaya uygun olacaktr. Sistem, merkezi yangn alglama ve ihbar sistemine sinyal gnderebilecektir. Kurulacak sistem aada ad geen mahallerdeki yangn bastracak nitelikte olacaktr: - Bacalar - Filtreler - Fritzler - Izgaralar - Davlumbazlar - Ocaklar - Kuzineler - Dier piirme elemanlar

Riskin sz konusu olduu her cihaz grubu ve davlumbaz iin bamsz bir sistem uygulanacaktr. Sistem tasarm, ilgili standartlara ve retici dkmanlarnn ngrd hesaplama yntemlerine uygun olarak ve snrlad adetler iinde kalnarak yaplacaktr. 2.5.10.2 Sistem Malzemeleri 2.5.10.2.1 Sndrc Dk PH derecesine sahip, potasyum bazl, bu nedenle boald ortama zarar vermeyen, yal ortam yangnlarn ok ksa srede bastracak ve sndrecek nitelikte sv kimyasal bir zelti olacaktr. Ait olduu ebattaki bir tp tam dolduracak miktardaki sv sndrc, plastik bidonlarda tanmaya hazr olacaktr. 2.5.10.2.2 Sndrc Tp Nakliye srasnda bo, sistem kurulurken sndrc ile dolumu yaplacak, dolu durumda basnsz olan tp, derin ekme karbon eliinden mamul, emaye kapl olacaktr. 2.5.10.2.3 Mekanik Boaltma Dzenei Mekanik boaltma dzenei, paslanmaz elik, n yznde vidalarla sabitlenen kapa bulunan bir kutu ierisinde, yayl, mekanik / pnmatik olarak bir veya iki sndrc tpe itici gaz yollayabilecek nitelikte olacaktr. Dzenein kapanda, sistemin durumunu (hazr/aktive olmu) gsteren gstergesi, sistemin elle boaltlmasn salayan, normal koulda zerindeki zincirli bir halka ile sabitlenerek almas engellenen acil durum dmesi bulunacaktr. Dzenek aadaki mekanizmalar ile aktive edilecektir: - eriyebilen metal balantl alglama sistemi - elle ekme istasyonu ( normalde mhrl ) - elle aktivasyon dmesi ( normalde zincirli halka ile sabitlenmi ) Dzenek aadaki ekipmanlar ierecektir: - boaltma mekanizmas - gaz reglatr - itici gaz hortumu - sndrc tp 2.5.10.2.4 tici Azot Kartuu

Boaltma dzenei harekete getiinde, aznda bulunan zar delinerek, iindeki basnl azot gaznn gaz reglatr ve gaz hortumu vastasyla sndrc tpe giderek tpn iindeki svnn boaltma hatt boyunca nozullara ulamasn ve bylece sndrme ileminin gereklemesini salayan, sistemin boyutuna gre seilen bir tptr. 2.5.10.2.5 Boaltma Nozulu Nozulun kendisi pirin veya krom kaplama olacak, nozulun pskrtc ksm zerine nozul tipi ve ak oran yazl olacak ve bu para krom kaplama olacaktr. Nozulun tkanmasn nleyen pislik tutucusu bulunacaktr. Ayrca, her bir nozulun iinde, piirme gruplarndan kan ya buharnn birikerek tkanmasn engelleyecek, boalma annda alan koruyucu plastik kapa olacaktr. 2.5.10.2.6 Boaltma Hatt Boaltma hattnda, 3/8 paslanmaz elik veya siyah boru kullanlacaktr. Galvaniz boru ve fittings kesinlikle kullanlmayacaktr. Borular bklmeyecek, balantlarda ve dnlerde fittings kullanlacaktr. Szdrmazlk iin teflon sargdan yararlanlacaktr. Borularn d yzeyi ve balant azlar kir, ya ve pastan arndrlm olacaktr. Borular sarsnt ve darbelere dayanabilecek bir ekilde sabitlenecektir. 2.5.10.3 Yardmc Ekipmanlar Davlumbaz Sndrme Sisteminin ilevi ve personelin gvenlii asndan gerekli ve sistem ile uyumlu aadaki yardmc malzemeler kullanlacaktr. 2.5.10.3.1 Elle ekme stasyonu Sistemin bulunduu mahalde alan personelin sistemi gerektiinde devreye sokabilmesi -elle mdahalesi- iin en az bir adet elle ekme istasyonu boaltma dzeneinden en fazla 35 m uzaa yerletirilecektir. Boaltma dzeneinden kan alglama hatt ile ayn zellikte ayr bir hat iinden geen alglama teli bu mekanizmaya balanacak ve elle ekildiinde telin gerilmesiyle dzenek harekete geirilebilecektir. Bir kere ekildiinde zerine takl sert plastik ubuk krlacak ve sistemin bu yolla boaltld anlalabilecektir. 2.5.10.3.2 Mekanik Gaz Kesme Vanas Yangn ktnda ocaklara giden gazn otomatik olarak kesilmesini salayan mekanik aksaml vanalardr. Boaltma dzeneine pnmatik tip hava silindiri ile akuple edilen, i aksam paslanmaz elik, gvdesi alminyum, d yznde ak/kapal konum gstergesi bulunan vana, sistem devreye girdiinde itici tpteki basnl azot gazn kullanarak ocaklara giden gaz otomatik olarak kesecektir. Doal gaz ve LPG hatlarna uygun olacaktr. 2.5.10.3.3 Elektrikli Gaz Kesme Vanas Bir solenoid ile srekli ak tutulan, alminyum gvdeli, 0 - 50 C scaklk aralna uygun, sistem devreye girdiinde devreyi keserek vanann kapanmasn salayan bir adet elektrik konta ve bir adet manuel reset rlesi bulunan, yangn annda, ocaklara gelen gaz elektriksel uyarmla kesen vanalardr. Bir ka sistemin bulunduu ortamlarda ana gaz hattn kesmek iin tercih edilir. 2.5.10.3.4 Elektrik Konta Boaltma dzenei iine yerletirilen, mevcut alarm sistemine sinyal gndermek, elektrikli ocaklar kapatmak ve dier elektrikle alan cihazlar ve sistemleri kapamak iin kullanlacaktr. 2.5.11 Aerosol Yangn Sndrme Sistemi Tesis edilecek olan yangn sndrme sistemi, sndrme yaplacak ortamda her noktada ayn konsantrasyonda aerosol gaz karmn salayabilecek bir pyrogenic aerosol total baskn sistemi olacaktr. Aerosol Yangn sndrme sistemi ajan, kat halde ve sfr basnca sahip ve kararl bir kimyasal yapda olacaktr. Elektriksel veya termal olarak tetiklendiinde, kat halde ki kimyasal blok mikron boyutlarnda aerosol yangn sndrme ajan retecektir. Sistem herhangi bir basnl kap, boru tesisat, nozul veya datm ekipmanna gerek duymayacaktr. Gaz karma, patlama veya bozulma ihtimali olmadan 10 yl sre ile bakm gerektirmeksizin faal kalabilecektir. Aerosol yangn sndrmenin scak yzey ile temas ettiinde herhangi bir zehirli gaz retilmeyecek ve ortamdaki oksijeni tketmeyecektir. Aerosol gaznn korunan blgeye boaltmadan nce zel bir kimyasal soutucudan geirilecektir. Bu soutma ilemi sayesine alevsiz bir boaltma ve tm hacme eit

ve dzgn olarak dalmas salanacaktr. Kimyasal soutucudan geen gaz k portundan 1 metre uzaklkta maksimum 75C olacaktr. Aerosol yangn sndrme sistemi A ve B tipi yangnlarda kullanlabilecek ve her tip yangn iin dizayn konsantrasyonlar belirtilecektir. A ve B tipi yangnlar sndrmek iin dizayn edilen Aerosol konsantrasyonun efektiflii bamsz ve uluslar aras tannm otoriteler tarafndan gerekletirilen testler ile belirlenmi ve onaylanm olacaktr. Aerosol gaz boalma srasnda veya boalma ileminden sonra iletkenlik gstermeyecektir. Boalma ileminin gerekletii hacimdeki elektrikli cihazlara herhangi bir zarar vermeyecektir. Her nite elektriksel olarak tetiklenmesinin yannda termal olarak da tetiklenebilecektir. nitelerin elektriksel balantlar vibrasyondan etkilenmeyen soketler ile yaplacaktr. Her bir Aerosol yangn sndrc nitesine balanacak 175C hassas termal kortlar vastas ile termal aktivasyon yaplabilecektir. Termal kortun plak atele temas veya kort etrafndaki scakln 175C ye ulamas halinde termal aktivasyon gerekleecektir. Konteynr scaklnn 500C ye ulamas halinde, dier aktivasyon elemanlarna durumuna baklmakszn nite otomatik olarak aktive olacaktr. Aerosol nitesini zerindeki elektriksel aktivasyon balants vastas ile nite elektriksel olarak aktive edilebilecektir. Elektriksel aktivasyon iin 400 mA yeterli olacaktr. Birden fazla nitenin kullanm halinde bir yangn sndrme kontrol paneli mutlaka kullanlacaktr. 2.5.12 lgili Standartlar TS EN 12845 Sabit yangn sndrme sistemleri Otomatik sprinkler sistemleri - Tasarm, montaj ve bakm TS EN 671-1 Sabit yangn sndrme sistemleri Hortum sistemleri - Blm 1: Yar sert hortumlu hortum makaralar TS EN 671-2 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri-Hortum Sistemleri Blm 2: Yass Hortumlu Hortum Sistemleri TS EN 694 Yangn Sndrme Hortumlar-Yar Sert Hortumlar-Sabit Sistemler in TS 2821 Hidrantlar TS EN 12259-1 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri- Sprinkler ve Su Pskrtme Elemanlar- Blm 1: Sprinkler TS EN 12259-2 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri- Sprinkler ve Su Pskrtme Elemanlar- Blm 2: Islak Tip Alarm Vana Tertibatlar TS EN 12259-3 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri- Sprinkler ve Su Pskrtme Sistemleri in Elemanlar- Blm 3: Kuru Tip Alarm Vana Tertibatlar TS EN 12259-4 Sabit Yangn Sndrme Sistemleri- Sprinkler ve Su Pskrtme Sistemleri in Elemanlar- Blm 4: Su Motorlu Alarmlar 2.6 Kirli Ve Pis Su Tesisat 2.6.1 Genel Esaslar Atk sular, pis su ve kirli su (yamur suyu v.s.) dan oluur. Pis su tesisat ehir kanalizasyon ebekesine, yamur suyu ise ayr bir tesisatla toplanp ehir yamur suyu ebekesine balanr. Btn yatay pis su ve kirli su borular aksi projede belirtilmemise kaynaktan itibaren metrede 10 mm. Alalacak ekilde meyilli deneceklerdir. Bina ii yamur ve pis su tesisatlar ayr olmaldr. Pis su kolonlarna kesinlikle yamur suyu balanmamaldr. Yatay kanallardaki hz en az 0,7 m/sn ~1 m/sn aras olmaldr. Pis ve kirli su kaynaklarnn her birisine ayr sifon konacaktr. (Sifonlardan kanalizasyon koku ve gazlarnn geebilmesi su seviyesinde en az 6 cm. lik bir dme olduunda kabil olacaktr veya 60 mmSS den az bir emme veya basn sifonda gaz alverii yapamayacaktr.) - Pis su borularnn dondan korunmas ve arlktan ezilmesini nlemek iin genelde borularn - 0,8-1.2 mt derinlikte gmlmesi gerekir. Bamsz havalandrma sistemi kullanldnda bu sistemde, bamsz havalandrma borularn aknts kirli veya pis su borularna doru olacaktr. - Temiz su balant hatlar kanalizasyondan en az ~ 1mt uzakta denmelidir.

- Dikey pis su tesisat borular mmkn olduu artlarda atmosfere alarak at zerinden, bunun mmkn olmad durumlarda otomatik havalandrma apkas kullanlabilir havalandrlr. Muflu demir dkm borularla dier borularn balantsnda muflu ksma uygun malzemeden yaplm adaptrler kullanlacaktr. Bu adaptrlerin dier ular, elik borulara vidal, plastik esasl borulara lastik contal balantya elverili olacaktr. Kirli ve pis su tesisat konutlarda kirli ve pis su ile yamur sular tesisat hesap esaslar standardna gre hesaplanm ve Konutlarda Kirli ve Pis Su ile Yamur Sular Tesis Kurallar Standardna uygun olarak projelenmi ve uygulanm olacaktr. Btn deme szgelerinin st yz aksi projede belirtilmemise demenin bitmi st seviyesinden takriben 3 mm. Aada kalacak ekilde monte edilecek ve deme szgece doru akntl olacaktr. Borularn; ak, bitirilmemi, zerinde allmakta olan veya balants yaplmam ular tapalanm bulundurularak temiz tutulmalar salanacaktr. Btn istikamet deimesi yaplan noktalarda temizleme kapaklar konacaktr. Alabilir bir kapak olmadan deme altna konan temizleme kapaklarnn yerleri pirin bir snrlayc ile belli edilecek ve ematik olarak bir tabloda bu noktalar gsterilecek, bu tablo Tantma, letme ve Bakm El Kitabna konacaktr. Grlt Pis su tesisleri, az grlt oluturacak (en ok 40dB(A)) veya ses ve grlty, evreyi rahatsz etmeyecek seviyede iletecek tarzda planlanmal ve uygulanmaldr. tcler Mutfak artklar, p (sprnt), kt, vb. 'lerinin tlmesinde kullanlan tcler (deirmenler) vb. cihazlar, dorudan doruya pis su tesisatna kesinlikle balanmamaldr; ancak bu gibi cihazlarn, mutfak vb. hacmlara balanmas istendiinde bunlar iin zel bir pis su borusu (hatt) dzenlenmeli ve bu hat amur tutucudan geirildikten sonra pis su tesisatna balanmaldr. Balantnn ya ayrcdan nce yaplmasna dikkat edilmelidir. 2.6.2 Denemeler Kaba tesisatn denmesini mteakip henz shhi tesisat cihazlar monte edilmeden tesisat kuvvetli su akntsyla temizlenecek, bundan sonra btn ak ular tapalandktan sonra suyla doldurulup szdrmazlk denemesine tabi tutulacak, grlen btn sznt ve hatalar dzeltilecektir. 3 kattan yksek binalarda bu deneme birbirinden ayr olmak artyla her kat iin tekrar edilecektir. Mesela zemin bir ve ikinci kat sonra 1 inci, 2 nci ve 3 nc kat, daha sonra 2 nci, 3 nc ve 4 nc kat gibi. Btn pissu borularnn montajn takiben borulama sistemi 0- 0.5 bar basnl havayla szdrmazlk denemesine veya duman denemesine tabi tutulacaktr. Denemeler idarenin tayin edecei deneme heyetinin huzurunda yaplacaktr. 2.6.3 Ya, Benzin vb. Maddelerin Ayrlmas Bina ierisindeki amarhane, mutfak, ya yakt kullanlan kazan dairesi, ya yakt tank odalarnn pis su giderleri mutlaka ya ayrcdan geirildikten sonra dier pis su giderlerine balanacaktr. Mazot, benzin, gazya v.b. parlayc olan ve patlayc gaz teekklne sebep olabilecek maddelerin karmas muhtemel pis su giderleri de dier pis su giderlerine balanmadan evvel uygun ekilde tehlikesiz duruma getirilmi olacaklardr. Zararl olabilecek nispette asit, alkali v.b. madde tamas muhtemel pis su giderlerinde de zarar verici tesirleri ortadan kaldracak tedbirler alnacaktr. 2.6.4 Shhi Tesisat Cihazlarnn Pis Su ve Kirli Su Borularna ve Ykama Borularna Birletirilmeleri Btn balantlarda, retici tavsiyesine uygun zel gei paralar ve birletirme yntemleri kullanlacaktr. Hela ykama borular hela talarna zel macunla veya zel yaptrclarla ya da zel lastik contalarla birletirileceklerdir. Pisuvarlar sifonlara zel macun veya zel yaptrclarla veya zel lastik contalarla birletirileceklerdir.

Tavsiye edilen zel birletirme paralar mutlaka kullanlacaktr. 2.6.5 Kirli Ve Pis Su Tesisatnn Havalandrlmas Kirli ve pis su tesisatnn havalandrlmas ve boyutlandrlmas hususlarnda ilgili olduklar Trk Standartlarnda belirtilmi olan esaslara uyulacaktr. Pis su tesisat havalk borularnn zerine havalandrma boru ve apkas konarak ular at zerine karlacak ve bylece pis kokularn at arasna yaylmas nlenecektir. at zerine karlamayan pis su tesisatlarnda at arasnda otomatik havalandrma apkas kullanlacaktr. (Souk atlarda havalandrma boru ve apkas at zerine karlmas art aranmayacaktr.) Kontrolln msaadesi alnarak havalandrma borularndan yakn olanlar tek havalandrma boru ve apkasnda veya kagir ve zeri apkal bir bacada toplanmas tercih edilir. at arasnn kullanlmas halinde at rtsne kadar olan ksmda da bina iinde kullanlan pis su borular ile kolon devam ettirilecektir. 2.6.6 lgili Standartlar TS EN 12056-1 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 1: Genel kurallar ve performans kurallar TS EN 12056-2 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii Blm 2: Shh tesisat boru sistemi Tasarm ve hesaplama TS EN 12056-3 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 3: at drenaj - Tasarm ve hesaplama TS EN 12056-4 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 4: Atk su terfi tesisleri - Tasarm ve hesaplama 2.7 Yamur Suyu Tesisat 2.7.1 Genel Esaslar Btn yatay borular kaynaktan itibaren metrede 10 mm. den az olmamak artyla alalacak ekilde denecektir. Muflu demir dkm borularla dier borularn balantsnda muflu ksma uygun malzemeden yaplm adaptrler kullanlacaktr. Bu adaptrlerin dier ular kurun borulara lehimli, elik borular vidal, plastik veya asbestli imento borulara lastik contal balantya elverili olacaktr. Btn teras szgelerinin st yz aksi projede belirtilmemise demenin bitmi st seviyesinden takriben 3 mm. aada kalacak ekilde monte edilecek ve deme szgece doru akntl olacaktr. Borularn ak, bitirilmemi, zerinde allmakta olan veya balants yaplmam ular tapalanm durumda temiz tutulmalar salanacaktr. Ayrca bina iinden geen yamur borularnn en ksa mesafeden bir gidere balanmas salanacaktr. Btn istikamet deimesi yaplan noktalarda temizleme kapaklar konacaktr. Yamur suyu tesisat bina dna kadar pis su ve kirli su tesisatndan ayr denecektir. Gerektiinde yamur suyu serbest olarak d sahaya drene edilecektir. Fosseptik olmayan tesisatta eer szdrma yaplmas dnlmyorsa bina dnda yamur suyunun srkleyebilecei yzc ve kc maddeler belirli tedbirlerle ayrldktan sonra kanalizasyona balanacaktr. Fosseptik olan tesisatta yamur suyu ayr bir d boru ebekesinde toplanacak, pis ve kirli su kanalizasyonuna ancak fosseptikten sonra balanacaktr. Szdrma yaplan hallerde fosseptikten sonra da balanmayacaktr. Yamur suyu tesisat ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olarak hesaplanm, projelendirilmi ve uygulanm olacaktr. 2.7.2 Denemeler Kaba tesisatn denmesini mteakip henz shhi tesisat cihazlar monte edilmeden tesisat kuvvetli su akmyla temizlenecek, bundan sonra deneme heyetinin nezaretinde btn ular tapalandktan sonra sistem atya kadar suyla doldurulup sznt ve hatalar grlrse dzeltilecektir. Yksek binalarda her kat iin ayr bir deneme bantsz olarak yaplacaktr. 2.7.3 lgili Standartlar TS EN 12056-1 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 1: Genel kurallar ve performans kurallar

TS EN 12056-2 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii Blm 2: Shh tesisat boru sistemi Tasarm ve hesaplama TS EN 12056-3 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 3: at drenaj - Tasarm ve hesaplama TS EN 12056-4 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina ii - Blm 4: Atk su terfi tesisleri - Tasarm ve hesaplama TS 12132 Termoplastik Boru ve Ekleme Paralar-Spiral Sarml-Yeralt Drenaj, Yamur Suyu ve Kanalizasyon Sistemleri 2.8 Binalarda Temiz Su, Kirli Ve Pis Su Ve Yamur Suyu Tesisat 2.8.1 Genel Esaslar Rgarlara, drenaj ukurlarna, p, amur v.b. pislik tutuculara yaplan boru balantlar, montajdan sonra, su szdrmaz durumda olacaktr. Btn borularn gzergh projede gsterilene uygun olacaktr. Mevcut sistemlere balantlar (varsa), bahse konu mevcut sistemleri en az hasara uratacak ekilde yaplacaktr. Balant yaplrken hasara uratlan mevcut sistemler veya yap elemanlarnda meydana gelen hasarlar, deitirmek veya yeniden yaplmak suretiyle idarenin kabul edecei ekilde tamir edilecektir. Btn boru tesisat, hatalar olup olmad ynnden kontrol edilecek, denemeler veya montaj esnasnda grlecek btn hatal iler mteahhit tarafndan sktrlecek, tamir ettirilecek veya yenisiyle deitirilecek ve bunlar iin mteahhide ilave bir bedel denmeyecektir. Btn borular ve eklenti paralar, iin geici kabulne kadar temiz olarak muhafaza edilecek, borularn henz balant yaplmayan ular tahta tapalarla tapalanm olarak muhafaza edilecek ve iin bitimine kadar tkanma veya kirlenmeye kar gerekli benzeri tedbirler alnm olacaktr. Btn boru tesisat iyi bir temel zerine monte edilecek ve kmelere, oturmalara kar gerekli tedbirler alnm olacaktr. Mteahhit, boru denecek hendeklerin diplerini boru seviyesine kadar ve boru alt ksmlarn tam destekleyecek ekilde sktrlm 20 cm. kalnlkta kumla rtecektir. Kumun seviyesi ve istikameti istenen boru seviye ve istikametine uygun olacaktr. Hendeklere denen boru donanmnn boydan boya sert ve niform bir tayc tabakann arasnda kalmas temin edilmi olacaktr. Boru deme ilemi srasnda hendeklerin; drenaj noktalar vazetmek, toplanma kuyular amak, pompalamak v.b. tedbirler alnmak suretiyle kuru kalmas ve boru birletirme ilemlerinin kuru olarak yaplmas temin edilecektir. Ani yalar veya baka sebeplerle su basmas vukuunda, denme ilemi tamamlanmam ilerin suyun yukar kaldrma kuvveti sebebiyle hasara uramamas iin gerekli tedbirler alnm olacaktr. Boru hatlar ve yzmeye msait dier cihazlar kelepelenmek veya dier uygun tedbirler alnmak suretiyle su basknlarnda yukar doru hasl olacak kuvvetlere kar tesbit edilmi halde bulundurulacaktr. 2.8.2 Denemeler Kontrol elemanlarnn tetkikleri srasnda tamamlanmam bir sistemde veya bir ksmnda hatal grlecek yap eleman, boru, birleme noktas tespit konstrksiyonu bulunursa bu hatal i deitirilecek veya gereken ekilde dzeltilecektir. Btn birleme noktalar muayene edilecek ve bu genel muayenede boru hattnn tamam olduu ve btn adam deliklerinde boru geilerinin grlebilir durumda olduu saptanacaktr. 2.8.3 Rgarlar Rgarlar asgari 100x100 cm. i lde olmaldr. Tercihen duvarlar en az 15 cm. kalnlkta beton olmaldr. Rgar duvarlar tercihen betonarme yaplmal, st ksm adam delii asesine ve kapana uyacak ekilde ieri doru konik yaplmaldr. Rgarlarn zemin ksm beton yaplmal, st yz boru deliklerine akntnn birlemesine ve meyile uygun ve sularn toplanmasna olanak vermeyecek tarzda kanal eklinde yaplmaldr. (Bu konuda tip detaylara

uyulacaktr.) Borularn kesitlerine uygun yaplacak bu oluklarn meyli ve genilii balanacaklar borularn ap ve seviye deimelerine muntazam bir geile uyacak ekilde tertip edilecektir. Beton temelin yaplmasnda detayda grlecek esaslara uyulacaktr. Rgarlarn inaas srasnda zemininden 40 cm. yukardan balamak ve 35 cm. aralklarla kapaa kadar devam etmek zere i duvar zerine ini merdiveni yaplacaktr. 15 mm.lik demirden yaplacak bu basamaklar duvara salam bir ekilde ankre edilmi olacaktr. Rgarlarn adam deliklerine veya yamur zgaralarna gerekli benzeri yerlere, ilgili Trk standardna uygun ase ve kapaklar veya zgaralar temin edilerek, uygun seviyede monte edileceklerdir. Rgar iilii su szdrmazln emin bir ekilde temin edecek tarzda olacak, sznt kesilmezse sklp yeniden yaplacaktr. Bilhassa kanalizasyonda duvar ve temel betonlar tam prizini alncaya kadar su seviyesinin mmkn mertebe alakta tutulmasna veya abuk prizini alan beton kullanlmasna dikkat edilecektir. HDPE rgarlar; tam szdrmazln istenildii kanalizasyon ve yamur sular iin, HDPE / PP, kanalizasyon, yamur suyu ve drenaj borular ve eklenti paralar ile birlikte kullanlacaktr. Rgarlar ile HDPE / PP borular kaynakl ya da contal olarak szdrmaz ekilde balanacaktr. Rgar boyutlar, toprak cinsine, zerindeki trafik ykne, kapak st toprak ykne, yeralt su durumuna, toprak scaklna, rgar ekseni ile trafik yk arasndaki mesafeye gre belirlenecektir. HDPE rgarlar donatl beton zemin zerinde yerletirilecektir. 2.8.4 Boru Denmesinde Kazma ve Tekrar Doldurma leri Zemin seviyesinin altnda boru denmesinde; hendek diplerinin denecek boruya gre tesviye edilmesi; kenarlarnn intizaml yaplmas; doldurulan malzemenin kabul edilebilir zellikte seilmesi ve yanlarnn en az boru eksenine kadar kumla doldurulup sktrlarak deme esnasnda borularn sabit kalmas ve korunmas temin edilecektir. Boru denmesi esnasnda fazla miktarda hendein alm durumda kalmasn nlemek iin hendein kazlmas ve borunun denmesinin birlikte yrtlmesi ve alan hendein yaplan denemeler sonucu ksa bir zaman sonra kapatlmas salanacaktr. Mteahhit, kazlan hendein kenarlarn, boru denmesine uygun ekilde dzelttirecek ve diplerini elle tesviye ettirecektir. Hendek diplerine; borunun d yznn 1/3 nn skca oturabilecei, 20 cm. ykseklikte elenmi kumun dzgn ve kenarlar muntazam olarak serilebilmesini temin etmek zere, gerekli ekilde, kavis verilecektir. Boru tesisatnn denmi ksmnn denenmesini ve darece kabul edilmesini mteakip hendekler; darece kabul edilen dolgu malzemesi ile her iki yandan en fazla 15 cm. yi gemeyen katlar halinde dikkatlice doldurulup tokmaklanacak; sktrmaya boru zerinde 30 cm. ykseklikte skm toprak elde edilinceye kadar devam edilecektir. Bunun boru zerindeki 15 cm. ykseklikteki ksm ince elenmi kum olacaktr. Boruya hasar verecek tarzda bir dolgu yaplmayacaktr. Borularn birbirini kestii noktalarda alttan geen boru evvel konacak ve ikinci borunun seviyesine kadar yaplan dolgu tam manasyla sktrlacak, bundan sonra ikinci boru denecektir. Byle hallerde dolgu malzemesi; toprak, darece uygun bulunacak zellikte krma ta veya beton olacaktr. 2.8.5 Zemin Altnda Boru Desteklenmesi Mkemmel bir deme temin edilmesi iin gerekli grlen yerlerde boru hatlar iin beton yatak yaplacaktr. Beton yatan yapld yerlerde borularn kartrlmamas ve seviyenin kaybolmamas iin gerekli zen gsterilecektir. Beton yatak yaplmas esnasnda borularn yzmesi dolaysyla hasl olabilecek hatalarn nne geilebilmesini temine borularda gerekli ekilde bilezikleme ve kelepe ile tutturma ilemleri yaplacaktr. Dolgu topraa veya yumuak zemine boru denmesi gerektiinde; darenin onayn alarak beton tayc ve destekleyici konstrksiyon yaplacak ve borular bu konstrksiyonun zerine denecektir. Hendek dipleri yumuaksa; ya dolaysyla slanmsa; derin kazlma sebebiyle yumuak toprak dolgu yaplmsa; hendek derinlii 120 cm. den azsa veya kontrolluka daha tayc bir durumda olmas talep ediliyorsa, bu durumlarda hendek diplerine elenmi krma ta veya stabilize malzemeden bir yatak yaplarak tam manasyla sktrlacaktr. 2.8.6 Pis Su ukurlar ve Fosseptik Fosseptikler, Umumi Hfzshha Kanununun 245 inci maddesi esaslarna gre tertip ve inaa edilecektir.

Binalarn alt katnda bulunacak shhi tesisat ile fosseptiin kotlar arasnda byk bir mnasebet olduundan, shhi tesisat bulunan en alt kat ile fosseptii beraber dnmek ve pis sularn tabii bir ekilde defedilmesi iin elverili olacak kotlar tespit etmek gerekir. Bu husus, binann arsasn tetkik edip projesini yapacak tasarmc tarafndan incelenecek ve tatbikat projesi ile birlikte pis su projeleri de idareye onaylatlacaktr. Fosseptikler esas itibariyle birisi byk ve dieri kk olmak zere iki blmeli yaplacaktr. Pis sular, evvela byk blmeye verilecek, blmenin su altndaki ksmnda bulunan deliklerden kk blmeye geirilecek ve buradan da bir T ile darya atlacaktr. Evvela byk blmeye gelen pis sularn iindeki yzc maddeler, suyun yzne kmakta ve yava yava ayrp ryerek tortunun byk ksm ukurun alt tarafna toplanmakta ve yal maddeler de suyun yznde kalmaktadr. kinci kk blmeye geen pis su iindeki az olan yabanc maddelerden, byk blmede olduu gibi yal olanlar suyun zerine kmakta ve dierleri de burada kmeye uradktan sonra yalnz su ksm darya gitmektedir. Fosseptiklere giden pis sulardaki yabanc maddelerin ayrma ve kmesi iin bir zaman gemesine ihtiya olduundan, borularla gelen pis sularn yine olduu gibi srklenerek d borulardan darya gitmemesi iin blmeden ikinci blmeye gidiler, ne stten ve ne de dipten olmayp, su ksm yksekliinin tabandan itibaren 3/4 kadar ykseklikte braklacak deliklerden olacaktr. Bununla beraber pis sularn muayyen bir mddet fosseptiklerde dinlendirilmesi de lazmdr ki, bu husus fosseptiklerin hacimleri ile ilgilidir. Byk fosseptiklerde pis sularn en az 24 saat kadar dinlendirilmesi, yani binann bir gnlk pis suyunu depo edecek hacimde olmas lazmdr. Kk fosseptiklerde ise 2 -3 gnlk hacmi semek ihtiyaca kafi gelir. Yaplan birok tecrbelere gre en baarl keltme ukurlar derinliklerinin 1,5 metre olduu anlaldndan, daha derin yaplmas halinde inaat masraf nispeten fazlalam olur, fakat kapasitesi artm olmaz. Derin bodrumlarn pis sularn fosseptiklere vermek iin bunlar da derin yapmak gerekir. Fakat her ne sebeple olursa olsun, fosseptiin stndeki toprak seviyesi ile fosseptik taban arasndaki yksekliin hibir vakit 6 metreyi gememesi gerekir. Zira normal pis su pompalar en fazla 6 m. den ekebilirler, daha derin yaplmad takdirde normal aralarla temizlenmelerine imkan hasl olmaz. Kanlmaz bir sebeple 6 metreden daha derin yapld takdirde, fosseptiin muayyen vaktinde boaltlabilmesi iin zel pis su pompa tesisat yapmak gerekir. Fosseptik projeleri yaplrken, bunlarn derinlii yani boluk ykseklii, su seviyesinin zerinde takriben 50 santim bir boluk kalacana gre hesap edilerek buna gre btn derinlik verilmelidir. Su seviyesi stnde daha fazla bir boluk yapmak gereksiz yere inaat masrafn arttrm olacandan, bu suretle masrafa sebebiyet verilmesi halinde bundan mteahhit sorumlu olacak ve gereksiz masraf bedeli mteahhide verilmeyecektir. Fosseptiklerin muayene ve tahliye delikleri zerine toprak seviyesine kadar bacalar yaplacak ve zerine de kapaklar konacaktr. Bacalar, iine adam girmeye msait olacak ekilde en az 60x60 cm. llerinde olacak ve iine adam girebilmesi iin demir basamaklar yaplacaktr. Fosseptie verilen pis sularn iindeki yzc maddelerin batmalar iin saniyedeki hzn 0,50 metreyi gememesi lazmdr. stenilen hzn muhafazas iin bir saat zarfnda fosseptie verilecek pis suyun beher metrekp iin 2/3 metrekare su yz bulunacak ekilde fosseptiin hesap edilmi olmas lazmdr. Basit fosseptiklerden geirilen pis sular, her ne kadar gerek yabanc maddelerden ve gerekse zararl mikroplardan ksmen tasfiye edilmi ise de, bu gibi fosseptiklerden geecek pis sular hibir zaman temiz ve zararsz kabul edilemez. kiz gzl fosseptiklere nispeten daha iyi bir tasfiye temini iin yaplan gzl fosseptikler de tpk evvelki prensiplere gre iler ve ina edilirler. Fakat 3 nc blmede de dinlenen pis sular daha iyi bir ekilde tasfiye edilmi olacandan, buradan geecek pis sularn zarar daha fazla azaltlm olur. Hastane ve sanatoryum gibi bulac hasta pisliklerini havi olan pis sular iin gzl fosseptiklere bir dezenfeksiyon gz de ilave etmek gerekir. Bu suretle blmden geen pis sular dezenfeksiyon gzne konacak maddelerden de geirilmek suretiyle zararsz bir halde ak dere veyahut hendeklere de verilebilir. Fosseptikten kan pis sularn kimyevi bir maddeden geirilerek iyi ve tabii ekilde tasfiyesi ve mikroplarn zararsz bir hale getirilmesi ve fena kokularnn giderilmesi iin yaplacak filtrelemelerde her eyden evvel binann arsa vaziyetinin elverili bulunmas gerekir.

Bu filtrelemelerin tatbik edilmesi iin binann bodrum demesi ile filtrelerden kan sularn verilecei hendek, dere veya denizin su seviye mesafesi (Kot fark) en az 3,5 metre kadar olmaldr. Filtre ile hendekler v.b. arasnda denecek mecra borularnn en az % 1 eimden dolay husule gelecek kot farknn da evvelkine ilave edilmesi gerekir. Zemin suyu seviyesi yksek olan veya zaman zaman ykselen yerlerde fosseptik yapmnda zemin suyunun ieri girmesine mani olacak tedbirler alnacaktr. 2.8.7 lgili Standartlar TS.12132 Termoplastik Boru ve Ekleme Paralar-Spiral Sarml-Yeralt Drenaj, Yamur Suyu ve Kanalizasyon Sistemlerinde Kullanlan 2.9 Doalgaz, Havagaz Ve L.P. G Tesisat 2.9.1 Genel Esaslar Doalgaz tesisat, Gaz Datm ebekelerinde Basn Kayplarnn Hesaplanmas ve Doalgaz Bina Tesisat Projelendirme ve Uygulama Kurallar. standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi gerekmektedir. Havagaz tesisat Yaplarda Havagaz Tesisat Proje ve Uygulama Esaslar. standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi gerekmektedir. L.P.G. Tesisat ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi gerekmektedir. Doalgaz, Havagaz veya L. P.G. Tesisat yakt temin edecek kurulu tarafndan muayene edilecek ve balant yaplabilecei, tesisin tehlikesizce alabilir durumda olduu hususunda rapor alnacaktr. 2.9.2 Doalgaz Bina i Tesisat Doal Gaz Bina i Tesisat Projelendirme ve Uygulama Kurallarna uygun olmal Sva altndan doalgaz tesisat borusu denmez. Sva st hatlar duvarlara elik dbelli kelepelerle tutturulmaldr. Kelepeler yangna kar gvenli olmaldr. tesisat borular, tayc yap eleman olarak kullanlmaz. Bunlarn Dier borularn biriken youma, sznt veya terleme sularndan etkilenmemesi iin dier borularn en stnde uygun bir seviyeye yerletirilmelidir. Gaz tesisat dier tesisatlardan en az 30 cm uzaa denmelidir. Duvar iindeki kanallardan geen hatlar kelepelerle tespit edilmeli ve stleri havalandrmaya uygun kapak veya zgaralarla rtlmelidir. Gaz borular, kapal hacim iinden, kanal vb. iinden geirilmemelidir. Ancak tesisat kanal ierisinden geirildiinde bu kanal tam olarak havalanabilecek ebat ve boyutta olmaldr. Kalorifer kazanlarnn gaz besleme borusu dnda, kalorifer dairelerinden kolon vb. gaz borular geirilemez. Ancak zorunlu hallerde gerekli nlemler alnarak geirilebilir. Temel ve zemin zellikleri nedeniyle binann dilatasyonla ayrlm iki ksm arasnda farkl oturma olabileceinden, buralardaki gaz borular bu olaydan etkilenmeyecek ekilde kompansatr veya benzeri esnek balant eleman ile balanmaldr. Gaz borular balant elemanlaryla yaplm vidal balantlarda amacna uygun plastik esasl vb. szdrmazlk malzemeleri kullanmal veya szdrmazlk macunu ile keten kullanlmaldr. Bu malzemeler ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Gaz kolonlar, kolayca kontrol edilebilecek ve kolayca grlebilecek yerlerden geirilmeli. Servis girii olanlarda katlara kan kolon merdiven blmnden geirilmek zere denir. Ancak, kolon kapc odas ve snak ierisinden geirilmemelidir. Her i tesisatta, sayalardan nce saya vanas ve gaz cihazlarndan ncede bir kapama vanas bulunacaktr.(Ocak veya frn gibi cihazlarn gaz balantlarnda boynet vana + hortum veya kresel vana + hortum eklinde balanmaldr.) Vanalar ilgili olduklar Trk Standartlarna veya milletleraras kabul grm standartlara uygun olarak kresel vana olmaldr. 2.9.2.1 Bina balant hatlar:

Trk standartlarna uygun, elik veya PE boru ile denecektir. PE boru kullanlmas durumunda binaya 1 m kala elik boruya geilecektir. Bina d duvar ve demeden koruyucu borular kullanlmak suretiyle geirilmelidir, binann giriine en yakn, yeterince aydnlatlm, kuru, doal olarak havalanabilen ve tehlike annda kolayca ulalabilen bir yerden girmeli, buradaki gaz borusu ve ana kapama vanas hasara uramayacak bir biimde korunmu olmaldr. Kapama vanas ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun kresel elik olmal, servis hatt anma ap 80 mm byk olan yerlerde bina dna ikinci bir kapama vanas konulmaldr. Bu hatlarn bina zemin stne k ve bina iine giri noktalar arasnda kalan ksmlar korozyona ve mekanik darbelere kar tam korunmu olmaldr. Koruyucu boru ierisinde kalan gaz borusunda ek yeri bulunmamaldr. 2.9.2.2 Gaz sayalar: Gaz sayalar ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Sayalar, ilgili memurlarn kolayca girip muayene edebilecekleri ve gstergeleri okuyabilecekleri, ayrca grevlilerin gaz kolayca kesip aabilecekleri ekilde aydnlk, havalandrlabilen, rutubetsiz ve donmaya kar korunan ok scak olmayan yerlere yerletirilmelidir. Saya ve balant borular duman bacalar zerine yerletirilmemeli. Duvar ile saya arasnda en az 2 cm aralk kalacak ekilde duvara yerletirilmeli. Saya balantlar rakorlu olacak, n gerilme oluturmayacak ve deiik tip sayalarn kullanlmasna imkan salayabilecek ekilde metalden esnek balant elemanlar kullanlacak. Kullanlan saya giri vanalarnda, herhangi bir tehlike annda abonenin veya bir bakasnn kolayca kapatabilmesini salayacak ekilde bir ama kapama kolu olmaldr ak-kapal konumlarn gstermelidir. Sayalarn montaj, ilgili gaz kuruluuna kayd yapldktan sonra gaz kuruluu ve yeterlilik verdii kurulular tarafndan yaplmal. Zorunluluk nedeniyle yap dna konulmas gerekli sayalar, korozyona dayankl ve koruyucu malzemeden yaplm saya kutusu ierisine duvar veya duvar ierisine yerletirilebilir. Saya kutusunun kapa devaml havalandrmay salayacak ekilde alttan ve sten delikli olmaldr. Saya, Filitre ve reglatr montajnda aadaki hususlara riayet edilmelidir: Sayalar elektrik sayc, anahtar priz, buat elektrikle alan aletler ve elektrik kablolarndan, scak su borularndan minimum 30 cm. mesafede olmaldr. Saya, filtre ve reglatr grubunun kazan dairesi iine montaj yaplmamaldr. Saya baca duvarlarna monte edilmemelidir. U 65 m3/h ve daha kk kapasitedeki krkl tip sayalar duvara konsol ile, daha byk kapasitedeki U 100- U160 tipi krkl sayalar beton kaide zerine monte edilecektir.

2.9.2.3 Doalgaz letme Basnc Bina ii tesisatlarda iletme basnc daire iinde en ok 21 mbar, bina kazan dairelerinde 21 mbar ancak byk tketimli s merkezlerine ait mstakil kazan dairelerinde ise tesisat basnc, kazan kapasitelerine bal olarak 4 bara kadar kullanlabilir. 2.9.2.4 Basn Drme ve lme stasyonu Basn Drme ve lme stasyonu ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Byk tketimli s merkezlerinde kullanlacak basn drme istasyonu; tketim yerinin ehemmiyetine gre gaz kuruluunun onay alnmak koulu ile tek ya da ift hatl olarak kullanlabilir. Hastaneler, srekli buhar veya s verilmesi gereken yerler iin ift hatl basn drme istasyonu olmaldr. Direkt olarak 4 barda gaz kullanan s merkezi reglatrleri tek hatl seilebilir. k basnc 100 mbarn zerinde olan basn drme istasyonlarnda mutlaka ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun elektronik hacim dzelticileri kullanlmaldr. Basn drme ve lme istasyonu binas ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun patlama panelli veya sabit atl bina kabin olmaldr, insanlarn topluca yaad yerler gz nne alnarak binalara olan uzaklnn uygun mesafede tesis edilmesine zen gsterilmelidir. Byk tketimli s merkezlerinde, kalorifer kazanlar ile basn drme lme istasyonu ayr projelerde gsterilerek tesisat muayene ve testleri ayr ayr yaplmaldr. 2.9.2.5 Teshin merkezleri:

Istma Sistemleri Gazl Merkezi Yakma Tesislerinin Tasarm, Yerletirilmesi Ve Gvenlik Kurallarna uygun olmal. Doalgaz tesisat bulunan ortak kullanm alanlarnn havalandrlmas iin gazn toplanmas muhtemel olan ve atya yakn st noktada asgari 150 cm2 lik bir havalandrma kanal almal ve/veya gaz alarm cihaz kullanlmaldr. Tm kazan dairesi tesisatlarnda ve sanayi tipi mutfaklarda gaz alarm cihaz ve emniyet vanas (normal konum iin ak tip ) konulmaldr. Yaktta ekonomi salanmas ve evre kirliliinin en aza indirilmesi iin, gazl merkezi yakma tesisleri, d hava scaklndan etkilenen, elle ve/veya otomatik olarak alan (3 veya 4 yollu valfle donatlan) otomatik kumanda tertibatyla (kompanzasyon panel) donatlacak ekilde tasarlanmal ve imal edilmelidir.( D hava kompanzasyonlu) 2.9.3 Doalgaz tketen cihazlar 2.9.3.1 Doalgaz kazanlar Doalgaz yakmak zere zel olarak tasarlanm, anma s gcnde sl verimleri % 88 deerinden az olmamal, doalgaz kazanlarnda korozyon olumamas iin su scakl 55 oC deerinin altna dmemeli. D hava kompanzasyonlu otomatik kontrol sistemleri ile kazan su scaklnn ve giden su scaklnn ayarlanmas hem kazan mr hem de yakt tasarrufu salamas asndan gereklidir. Yarm silindirik kazanlar kesinlikle doalgaza dntrlmemelidir. Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan belirlenen ekonomik mrn tamamlam olan kazanlar da dntrlmemelidir. Ekonomik mr sresi iinde olan tam silindirik kazanlar iin, yetkili kurumlar tarafndan yaplan kontrollerde fiziki durumlarnn uygun olduuna dair bir rapor ve termik verimlerinin minimum % 85 olduunun belgelenmesi halinde, doalgaz dnmlerine izin verilir. Kazanlar 92/42/AT Yeni Scak Su Kazanlarna Dair Ynetmelik ile 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik artlarna uygun olmal ve CE iaretine haiz olmaldr. Doalgaz kazanlar, ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.2 Kombi 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmeliine ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Istma ve kullanm suyu temin amal, ar snmaya ar basnca, baca blokajna, susuz almaya, alevin snmesine kar gaz otomatik kesme emniyet tertibat bulunan, deien s ihtiyacna gre alev modlasyonlu, stma ve kullanma suyu scaklklar ayr ayr ayarlanabilen, sirklasyon pompas, kapal genleme tank, otomatik prjr, emniyet ventiline sahip olmaldr. 2.9.3.3 Youmal Kombiler Youmal kombiler ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. Kazanda sistem gidi, dn ve emniyet scaklklarn kontrol eden scaklk sensrleri bulunmaldr. Cihazn zerinde gidi suyu termometresi, manometre, emniyet ventili, youma suyu sifonu, doldurmaboaltma ventili, otomatik hava atma prjr bulunmaldr. 2.9.3.4 Kaskad sistemi Youmal duvar tipi kazanlarn birden fazlasnn kullanlmasyla ve sral almasyla oluan sistemlerdir. Kapasite ayarlanabilmeli, kazanlar ihtiyaca gre devreye girip kmaldr. Kaskad sisteminde kullanlacak otomasyon sistemi deiik stma ve scak su retim zonlarna kumanda etmeli, her stma devresinin yaz-k gei scaklklar bamsz olarak ayarlanmaldr. 2.9.3.5 ofben Gazl ofbenler 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmeliine ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.6 Radyant Istclar Gazl radyant stclar 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmeliine ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.7 Soba, mine vb. Soba, mineler ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.8 Hava Istclar

Hava Istclar ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.9 Gaz brlrleri 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmeliine ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olmaldr. 2.9.3.10 Bacalar 89/106/EEC Yap Malzemeleri Ynetmelii artlarna uygun olmal ve CE iaretine haiz olmaldr. Merkezi gaz yakma (Kalorifer kazanlar vb.) tesisat ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun biim, boyut ve zelliklerdeki bacalara balanmaldr. 2.9.4 lgili Standartlar TS EN 677 Gaz yakan merkez stma kazanlar - Anma s girdisi 70 kW amayan youmal kazanlar iin belirli artlar TS EN 656 Kazanlar- Merkezi Istma Kazanlar- Gaz Yakan- Anma Is Yk 70 kW-300 kW Olan B Tipi Kazanlar TS EN 486 Kazanlar- Merkezi Istma- Gaz Yakan- Anma Is Yk 70 kW' Amayan C Tipi Kazanlar TS 6565 Gaz Datm ebekelerinde Basn Kayplarnn Hesaplanmas TS 7363 Doal Gaz-Bina Tesisat Projelendirme ve Uygulama Kurallar TS 1176 Yaplarda Havagaz Tesisat Proje ve Uygulama Esaslar TS 2179 Svlatrlm Petrol Gazlar (LPG)-Kullanma Kurallar TS EN 751-1 Contalk Malzemeler-1 inci, 2 nci ve 3 nc Aile Gazlarla ve Scak Su ile Temas Halinde Olan Vidal Metalik Balantlarda Kullanlan-Blm 1:Havasz Ortamda Sertleen Conta Bileikleri TS EN 751-2 Contalk Malzemeler-1 nci, 2 nci ve 3 nc Alie Gazlarla ve Scak Su le Temas Halinde Olan Vidal Metalik Balantlarda Kullanlan-Blm 2:Sertlemeyen Conta Bileikleri TS 9807 Doal Gaz Boru Hatt - Basn Drme ve Basn Snrlama stasyonu ve Cihazlar - Kapasite Kurallar TS 9809 Vanalar-Datm Vanalar (Boru Hatlarnda Kullanlanlar Hari)-Kresel-Yanc Gazlar in (Doal Gaz ve Svlatrlm Petrol Gaz "LPG")-Anma ap (DN) 65 mm'den 500 mm (dahil)'ye Kadar TS EN 331 Vanalar-Bina Gaz Tesisat in-Elle Kumandal-Kresel ve Dipten Yatakl Konik Tapal Vanalar TS 8415 Doal Gaz Boru Hatt Donanmnda Kullanlan Terimler ve Tarifler TS 5910 EN 1359 Gaz Sayalar-Diyaframl TS 5477 EN 12261 Gaz Sayalar-Trbin Tipi Sayalar TS EN 12261 Gaz Sayalar-Trbin Tipi Sayalar TS 11655 Emniyet Basn Tahliye ve Ani Kapama Vanalar letme Basnc 10 MPa (100 bar)'a Kadar Olan Gaz Besleme Tesisleri in TS 5826 Reglaj Kurallar-Doal Gaz Blge Reglatrleri in TS 10877 EN 12405-1 Gaz Sayalar-Dnm Tertibatlar Blm 1:Hacim dntrlmesi TS 11672 Doalgaz Blge Reglaj stasyonlar-Giri Basnc 0,4 MPa - 2,5 MPa(4 bar-25 bar) Olan TS 3818 Istma Sistemleri -Gazl Merkezi Yakma Tesislerinin Tasarm, Yerletirilmesi ve Gvenlik Kurallar TS 303-1 Kazanlar Cebri eki Brlrl Blm 1: Terim ve Tarifler, Genel zellikler, Deneyler ve aretleme TS 303-2 Kazanlar-Cebri eki Brlrl-Ksm 2: Pskrtmeli Yakt Brlrl Kazanlar in zel artlar TS 303-3 Merkezi Istma Kazanlar Gaz Yakan kazan Gvdesi ve Cebri ekili Brlrden meydana Gelen Sistem TS EN 297 Gaz Yakan Merkezi Istma Kazanlar-Anma Is Yk 70 kW' Amayan atmosferik Brlrl B11 ve B11BS Tipi Kazanlar TS EN 304 Kazanlar-Sv Yakt Pskrtme Brlrl Deney Kurallar

TS 377-1 EN 12953-1 Silindirik kazanlar Blm 1 : Genel TS 377-2 EN 12953-2 Silindirik kazanlar Blm 2: Kazanlarn basnl ksmlar ve yardmc donanmlar iin malzemeler TS 377-3 EN 12953-3 Silindirik kazanlar - Blm 3 : Basnl ksmlarn tasarm ve hesab TS 377-4 EN 12953-4 Silindirik kazanlar Blm 4: Kazann basnl ksmlarnn iilii ve imalt TS 377-5 EN 12953-5 Silindirik kazanlar Blm 5: Kazanlarn basnl ksmlarnn imalt, dokmantasyonu ve iaretlenmesi esnasnda muayane TS 377-6 EN 12953-6 Silindirik kazanlar Blm 6: Kazan donanm iin zellikler TS 377-7 EN 12953-7 Silindirik kazanlar Blm 7: Kazanlarn sv ve gaz yaktlar iin ateleme sistemi zellikleri TS 377-8 EN 12953-8 Silindirik kazanlar Blm 8: Ar basnca kar gvenlik tertibatlarnn zellikleri TS 377-10 EN 12953-10 Silindirik kazanlar Blm 10: Besleme suyu ve kazan suyu kalitesi iin zellikler TS 377-11 EN 12953-11 Silindirik kazanlar Blm 11: Kabul deneyleri TS 377-12 EN 12953-12 Silindirik kazanlar Blm 12: Kat yakt yakan kazanlarn zgaral yakma sistemleri iin zellikler TS 377-14 EN 12953-14 Silindirik kazanlar Blm 14: maltdan bamsz bir muayene kuruluunun mdahil olmas iin klavuz TS 430 Kazanlar-Dkme Demirden TS EN 625 Gaz Yakan Merkezi Istma Kazanlar-Anma Istma Kazanlar-Anma Is Yk 70 kW' Amayan Kombine Kazanlar (Birleik Istma Cihazlar 'Kombi") Scak Kullanm Suyu retimi in Belirli artlar TS EN 483 Kazanlar- Merkezi Istma- Gaz Yakan- Anma Is Yk 70 kW' Amayan C Tipi Kazanlar TS 4040 Kazanlar- Is Teknii ve Ekonomisi Asndan Aranacak zellikler TS 4041 Kazanlar- Anma Is Gc ve Verim Deneyleri Esaslar TS EN 12405-1 Gaz Sayalar-Dnm Tertibatlar Blm 1:Hacim dntrlmesi TS EN 297 Gaz Yakan Merkezi Istma Kazanlar-Anma Is Yk 70 kW' Amayan atmosferik Brlrl B11 ve B11BS Tipi Kazanlar TS 12514 Birleik Istma Cihazlar "Kombi" Gaz Yakan, Atmosferik Brlrl-Anma Is Gc 70 KW' Gemeyen-Montaj Kurallar TS 12096 ofbenler (Ani Su Istclar) Gazl Atmosferik Brlrl-Montaj ve Kullanma Kurallar TS EN 416-1 Istclar - Gaz Yakan - Radyant Tpl Ev Harici Kullanmlarda - Tek Brlrl - Tavana Aslan - Blm 1: Emniyet TS ENV 12591 Istclar- Gaz Yakan Tek Brlrl- Tavana Aslan Mat Radyant Istclar (Tpl) ve Konut ve Benzer Yerler Dnda Kullanlan Gaz Yakan Tavana Aslan Parlak Radyant Istclar (Plakal) Blm 1: Enerjinin Rasydnel Kullanm in Kurallar Ve Deney Metotlar- Radyometrik Metot A TS ENV 1259-2 Istclar- Gaz Yakan- Tek Brlrl- Tavana Aslan Mat Radyant Istclar (Tpl) ve Konut ve Benzer Yerler Dnda Kullanlan Gaz Yakan Tavana Aslan Parlak Radyant Istclar (Plakal)Blm 2: Enerjinin Rasyonel Kullanm in Kurallar ve Deney Metotlar- Radyometrik Metot- B TS EN 419-1 Parlak Radyant Istclar-Gaz Yakan-Tavana Aslan Snai ve Ticari Amal-Blm 1: Emniyet TS EN 1266 Konveksiyonlu, mstakil stclar-Gaz yakan-yanma havas ve/veya yanma gazlar bir fan yardmyla sevk edilen TS EN 509 Gaz Cihazlar-Dekoratif Kat Yakt Grnml TS 615 EN 26 ofbenler (Ani Su Istclar)-Havagaz, Doal Gaz,LPG ile alan , TS EN 613 Istclar- Mstakil- Gaz Yakan- Konveksiyonlu

TS EN 777-1 Istc Sistemler- Radyant Tpl- Gaz Yakan- ok Brlrl- Tavana Aslan- Konut D Kullanm in- Blm 1:Sistem D- Emniyet TS EN 777-2 Istc Sistemler- Radyant Tpl- Gaz Yakan- ok Brlrl- Tavana Aslan- Konut D Kullanm in- Blm 2: Sistem E- Emniyet TS EN 777-3 Istc Sistemler- Radyant Tpl- Gaz Yakan- ok Brlrl- Tavana Aslan Konut D Kullanm in- Blm 3: Sistem F- Emniyet TS EN 777-4 Istc Sistemler- Radyant Tpl- Gaz Yakan- ok Brlrl- Tavana Aslan- Konut D Kullanm in- Blm 4: Sistem H- Emniyet TS EN 1266 Konveksiyonlu, mstakil stclar-Gaz yakan-yanma havas ve/veya yanma gazlar bir fan yardmyla sevk edilen TS EN 509 Gaz Cihazlar-Dekoratif Kat Yakt Grnml TS EN 778 Hava Istclar- Gaz Yakan- Cebri Konveksiyonlu- Konutlarda Mahal Istmak Amacyla Kullanlan- Net Is Yk 70 kW' Amayan- Yanma Havasnn ve/veya Yanma rnlerinin Tanmasn Salayacak Fan Bulunmayan TS EN 1020 Hava Istclar- Cebri Konveksiyonlu- Gaz Yakan Konut D Kullanmda Mahal Istmak in- Yanma Havas Temini ve/veya Yanma rnlerinin letilmesine Yardmc Olan Fan htiva Eden Net Is Yk 300 kW' Amayan TS EN 1319 Hava stclar-Gaz yakan-Cebri konveksionlu-Konutlarda mahal stmak amacyla kullanlan -Net s yk 70 kw Aamayan-Brlrl vantilatrl olan TS EN 676 Brlrler Otomatik flemeli Gaz yaktlar iin TS 11391 Gaz Brlrleri-Atmosferik-Genel Kurallar TS 11392 EN 676 Brlrler-Vantilatrl-Gaz Yaktlar in TS 11393 Gaz Tketim Cihazlar-Vantilatrsz Atmosferik Brlrl-Terimler, Kurallar, Deneme ve aretleme TS 2164 Kalorifer Tesisat Projelendirme Kurallar TS 11382 Bacalar-elik (Endstriyel) TS EN 1856-1 Bacalar - Metal bacalar iin kurallar Blm 1: Hazr baca bileenleri TS EN 1856-2 Bacalar - Metal bacalar iin kurallar Blm 2: Metal astarlar ve baca balant borular TS 11384 Bacalar-Konut vb. Bina Bacalar-Ekleme Paralar Tasarm ve Yapm Kurallar TS 11386 Bacalar-Konut ve Benzeri Binalar in-Tasarm ve Yapm Kurallar TS 11388 EN 13384-2 Bacalar Is ve akkan dinamii hesaplama metotlar Blm 2: Birden ok stma tertibatna bal bacalar TS 11389 EN 13384-1 Bacalar Is ve akkan dinamii hesaplama metotlar Blm 1: Tek stma tertibatna bal bacalar TS EN 18562 Bacalar - Metal bacalar iin kurallar Blm 2: Metal astarlar ve baca balant borular 2.10 Cihazlar, Aksesuarlar, Armatrler: 2.10.1 Genel Esaslar Btn pirin paralar hadde mamul malzemeden, pres dkm usulyle ekil verildikten sonra veya dorudan doruya ilenerek, son durumuna getirilmi olacak iilikleri 1. Snf olacak; ller, malzemeler, kaplama, deneme ve muayeneler bakmndan ilgili Trk Standardna uygun olacaktr. Pres dkm usulyle ekil verilemeyen gvdesi v.b. paralar, kokil kalp ve zel maa kullanlarak dklm olacak. Dier hususlar 1.ci snf tarifine uygun olacaktr. zellikle lavabo, hela, pisuar, du, banyo cihazlar ve benzeri cihazlar gerek pissu tesisatna balantsndan, gerekse demeye oturma yzeyinden su ve rutubet szdrmayacak ekilde monte edilecekler, bu hususta imalat firma montaj detaylarna uyulacaktr. 2.10.2 Malzemeler elik ve dkm emaye cihazlar: Emayesi asit ve baz tesirlerine kar dayankl en iyi cinsten istenen renkte olacaklardr.

Paslanmaz elik cihazlar: Kaynaksz ekil verilmi olanlar tercih edilecek; kaynakl olanlardan, argon kayna ile yaplmam olanlar kabul edilmeyecek; kaynak dikiinin asgariye indirilmesine ve en az mahzur meydana getirecek ksmlarda olmasna itina gsterilmi olacak; kaynak blgeleri dier ksmlardan zorlukla ayrt edilecek kadar temiz, gzeneksiz, crufsuz ve mkemmel polisaj yaplm durumda ve normal ortamlarda kullanlacak paslanmaz elik malzemeler AISI 304 kalitesinde, asidik ortamlarda kullanlacak paslanmaz elik malzemeler AISI 316 kalitesinde olacaktr. Fayans cihazlar: ilgili olduklar standartta belirtilmi olan camlam ini zelliklerini haiz ve aksi belirtilmeyenler 1. snf olacaktr. Poliester olanlar: En iyi cins cam elyafyla % 30 takviye edilmi; doyurulmam poliesterle imal edilmi olacak, depolarn dndakiler; st, ii ve lzumlu grnr ksmlar gel-coat kaplanm beyaz renkte olacaktr. Plastik malzemeler: Sifonlarda kullanlan malzeme asgari 800C scakla dayankl bir plastik cinsi olacaktr. 2.10.3 Tespit ve Montaj Esaslar Ve Malzemeleri Tespit ve montaj malzemesi gereken dayankllkta olacak ve ankrajlar tayaca ykn yaklak olarak 8 katn tayabilecek kapasitede olmaldr. Tespit ve montaj malzemesi olarak korozyona dayankl cinsten, krom kaplama, pirin veya galvanizli malzeme kullanlacaktr. Grnecek ksmlarda kullanlacak vida, cvata, tespit trna veya kelepe v.b. aksam yan yana bulunduu yzeye uygun byklk, cins, kaplama, zellik veya grnte seilecek mesela kromajl veya fayans paralarn veya cihazlarn tespitinde havaya tam oturacak apta kromajl mercimek bal vidalar; galvanizli paralar zerinde galvanizli tespit malzemesi; pirin paralar zerinde pirin tespit malzemesi kullanlacaktr. Kullanlacak ahap takozlarn rutubete kar korunmu olmalar salanacak, plastik dubeller montaj kaidelerine uygun cins ve byklkte seilecek, deliklerin ald yzn dayankllk ynnden zellikleri, deliin ap, kullanlacak dubele ve tayaca arla uygun olacak deliin markajnda da ykseklikler ve yan mesafeler literatre uygun olacaktr. dare bu hususta montaj detay da talep edebilecektir. 2.10.4 Armatrler 2.10.4.1 Genel Esaslar Krom kaplamal boru, uzatma paras, armatr v.b.nin montajnn hemen akabinde akta kalan btn yzlerine koruyucu petrol jeli srlerek korunacaktr. Btn armatrler dzgn ve salam olarak taklacaklardr. Gizli kalm tespit, ask ve tayc paralar imal edildii yerde astar boyanm olacaktr. Krom kaplamal boru, balant paras, armatr v.b.nin montajnda azlarna kaplamay bozmayacak malzemeden balk taklm anahtarlar kullanlacaktr. Lavabo armatrlerinin montajnda ak noktasnn lavabonun tam deliine gelecek ekilde olmas temin edilecektir. Scak ve souk su kullanlan lavabolarda aksi idarece talep edilmedii taktirde batarya kullanlacak, ayr scak ve souk su musluklar kullanlmayacaktr. Bak istikametine gre scak su musluu sola, souk su musluu saa gelecek ekilde balanacaktr. (Bataryalar iin de ayn uygulama geerlidir.) 2.10.4.2 Armatrlerin Montaj Duvar tipi armatrler, duvarn bitmi kaplamasna uygun gelecek ekilde yaplp aksi artnamede talep edilmedii takdirde duvara dik gelecek ekilde monte edileceklerdir. Lavabo veya tezgh st gmme armatrler, kromajl ara musluklar ve balant borular ile ilgili firma montaj detaylarna uygun olarak monte edilecektir. Kontrollkten msaade alnmadan armatrler yerine monte edilmeyecektir. 2.10.5 lgili Standartlar TS EN 200 Shhi Tesisat Armatrleri-Anma Boyutu 1/2 Anma Basnc PN 10 ve Minumum letme Basnc 0,05 MPa (0,5 Bar) Olan Musluk ve Bataryalarn Genel Teknik zellikleri TS 605 Lavabolar (Seramik veya Dkme Demirden)

BLM 3 ISITMA, SOUTMA, HAVALANDIRMA, KLMA VE OTOMATK KONTROL TESSATI 3.1 Kapsam Bu blm; Istma, soutma, havalandrma, klima ve otomatik kontrol tesisatnda kullanlan malzeme ve zellikleri, temini, montaj ile ilgili esaslar kapsar. 3.2 Genel Esaslar 3.2.1 malat ve Montaj Detaylar Projelere, detaylara, malzeme tariflerine, ynetmeliklere ve teknik artnamelere ilaveten mteahhit aada aklanan hususlar yerine getirecektir. malat projeleri, imalatnn atlye teknik resimlerini ve kataloglarn, artnamede talep edilmi (tarif edici literatr, cihazn komple karakteristiklerini, ana llerini, kapasitesini, basn kaybn, standart veya ynetmelikler icab gereken zelliklerini elektrik motorlarnn akuple edili eklini ve denemelerini, v.b.) her trl bilgiyi veren resim, yaz, belge ve grafikleri ihtiva edecektir. Yerletirme ve montaj detaylar; belirli hacimde borular, cihazlar ve yap elemanlarn; cihazlarn aksesuarn, bunlarn ap, boyut ve balant ekillerini, aralarndaki aklklar, boru gei yerleri, yatay ve dikey aftlar, asma tavan kesitinin planda ve kolon emasnda (kesitte) aka gsteren teknik resimleri; tayc yap strktrn tespit saplamalarnn yerlerini ve bunlarla ilgili komple malumat ve emalar kapsayacaktr. Btn pompalar iin belgelenmi performans erileri verilecektir. Kullanlacak izolasyon malzemesinin numuneleri verilecektir. Boru, eklenti paralar, vana ve benzeri boru tesisatyla ilgili cihazlarn hangi fabrika mamul kullanlaca yazyla teklif edilecektir. Btn cihazlarn elektrik ve otomatik kontrol balant emalar hazrlanarak tasdike verilecektir. Mteahhit imalat ve montaj resimleri ve prospektsler tasdik edildikten; teklif ettii cihazlar kabul edildikten ve bu hususlar yazl olarak kendisine tebli edildikten sonra imalata, ihzarata ve montaja balayabilecektir. 3.2.2 Tantma letme Bakm El Kitab Mteahhidin teslim edecei tantma, iletme, bakm el kitab bu blmle ilgili olarak aadaki bilgileri kapsayacaktr. Aadaki sistemlerden tesiste mevcut olanlarn bakmlarnn ve iletme esaslarnn ksa tarifi; Buhar sistemi, Kzgn su sistemi, 90-70C scak su sistemi, Soutma sistemi (soutucu akkan), Soutulmu su sistemi, Kondenser soutma suyu sistemi, Havalandrma sistemi, Klima sistemi, Souk oda sistemi, Yapda mevcut dier sistemler.

Her bir vanann tablo numaras, etiket numaras, bulunduu yer ve yapt hizmet, Tesiste bulunan sistemlerin her birinin adm adm; ilk altrmaya hazrlanmas, yaz iletmesi, k iletmesi, durdurulmas ve boaltlmas esnasnda yaplacak ileri operasyon srasna gre ihtiva eden; iletme talimat, Her tip cihaz iin bakm talimat, Her bir ksmi tesis (brlr donatm, kazan ve kontrolleri donatm, bir havalandrma veya klima santral, bir pompa grubu v.b.) iin kontrol emalar ve elektrik emasn da ihtiva eden imalatsnn tarifname, prospekts ve kataloglar veya fotokopileri, Kontrol cihazlarnn imalatsnn tesiste tatbik edilen ekliyle kontrol emalar,

Tm havalandrma ve klima sistemlerinde hava debilerinin dengelenmesi ve tespitinin kontrol raporlar, Santrallerdeki ve binadaki btn stc ve soutucu elemanlarn kapasitelerini veren belgeler, Kompresrlerin deneme raporlar veya belgeleri, Soutulmu su sistemi deneme raporlar, Kondenser soutma suyu sistemi deneme raporlar, Kitabn hazrlanmasnda gerekecek bilgi ve belgelerin yeterli olup olmad hususunda idareyle istiare edecek ve hazrlayaca tam alml fihristi idareye onattktan sonra bu fihriste uygun olarak kitab hazrlayacak ve onanl fihrist kitaba eklenecektir. Uygulamada tatbik edilmi btn tadilatlar ilenmi olarak, uygulama projelerinin 42x60 lk her blmnn 21x30 ebadnda kltlm fotokopileri de bilgi el kitabna konmu olacaktr. Emniyet ile ilgili uyarlar erevelenmi ve byk harfler ile yazlm olarak yer almaldr. 3.2.3 Kontrol Kapaklar ve Kasalar Gizli durumda kalm bilumum kontrol vanalar, pislik ayrclar, kondens ayrclar, damperler, motorlar ve benzeri periyodik kontrol, bakm veya tamiri gerekecek her cihaza kolayca ulaabilmeyi mmkn klacak yerlerde kontrol ve ulama kapaklar yaplacaktr. Kontrol kapaklar ve kasalar, havalandrma tesisat artnamesinde verilmitir. Bunlarn yaplmas, ebatlar ve yerleri hakknda kontrol tekilatyla birlikte karar verilecek ve tatbik edilecektir. Havalandrma santralleri hcre ilerine aydnlatma lambas konulacaktr. 3.2.4 Geici Olarak Braklan Aklklar Boru veya kanallarn yapm ve montaj iin duvarlarda, demelerde veya tavanlarda braklacak geici aklklar, iin tamamlanmasndan sonra yangn blntlemesi varsa yangna dayankl, aksi takdirde yap cinsine uygun malzeme ile kapatlacaktr. 3.2.5 Elektrik leri Bu ksmda yaplan btn elektrik ileri Elektrik Tesisat Teknik artnamesine uygun olarak yaplm olacaktr. 3.2.6 Tesisatn retilmesi Mteahhit geici kabuln sonunda binay kullanacak olan kuruluun grevlendirecei iletme personeline, szlemesinde bakaca bir sre belirtilmedii takdirde (en az 15 en ok 30 gn) mddetle tesisat tantacak, iletme ve bakm ile onarmn retecektir. Bunun iin mteahhide her hangi bir nam altnda hi bir bedel denmeyecektir. 3.3 Uygunluk Kriteri Kullanlan malzeme ve imalatn uygunluu, ilgili Trk standartlar ve /veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere gre deerlendirilecektir. 3.4 Istma Santrallar 3.4.1 Genel Esaslar Kullanlacak malzeme alet ve cihazlar iletme ve alma esnasnda maruz kalacaklar artlara uygun seilmi olacaklardr. Korozyon olmas muhtemel ksmlarda nceden kabul edilmi korozyona dayankl malzeme ve montaj metotlar kullanlacak, bu anlamda pil reaksiyonu gstermeleri muhtemel birbirine uygun olmayan malzeme izole edilecektir. artnamelerde ve projelerde aksi belirtilmemise korozyona kar dayankllk nceden kabul edilmi ana malzemeler ve kaplamalar kullanlarak nlenmi olacaktr. Basn altnda alan kaplar (kazan, kapal imbisat deposu, denge deposu v.b.) ncelikle 92/42/AT Yeni Scak Su Kazanlarna Dair Ynetmelik, 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik,97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmelii, 87/404/AT Basit Basnl Ekipmanlar Ynetmelii adl teknik dzenlemelerden hangisi/ hangilerinin kapsamna giriyorsa ilgili ynetmelie uygun ve CE iaretine haiz olmaldr. Ayrca ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun imal edilmi ve denenmi olacak ve bu standardn ilgili madde veya tablo numaras ve deneme basnc, silinmez ekilde belirli bir yerine yazlm olacaktr.

Sistemlerin btn elemanlar, iletme srasnda maruz kalabilecekleri tm scaklk aralnda, doru almay ve beklenen performans gerekletirecek ekilde tanzim edilmi ve ayarlanarak dengelenmi olacaklardr. Komple alr bir sistem meydana getirmek iin gerekli btn kontrol cihazlar, elektrik balantlar, boru donanmlar, vanalar, hava boru ve kanallar, yardmc paralar ve dier cihazlar tesise monte edilmi olacaklardr. Btn cihazlar ve donanmlar zellikle ilgili Trk Standartlarna, kanunlara, tzklere ve ynetmeliklere uygun olarak imal ve monte edilmi olacaklardr. Herhangi bir mevzuatn henz yrrle konmam olduu mevzularda idarece kabul edilecek uluslararas bir standarda uygunluk aranacaktr. Bunlarn da dnda kalan hususlarda tesisat, teknik artnamelere ve allm usul ve kaidelere uygun olarak imal ve monte edilmi olacaklardr. Cihazlarn montajnda imalat firma tavsiyelerine de uyulmu olacaktr. Btn elektrik motorlar; alterleri, starterleri ve kontrol cihazlar elektrik i tesisat ynetmelii ve teknik artnamesi ile Bakanlk elektrik tesisat artnamesine uygun olarak imal ve monte edilmi olacaklardr. Istma santrallerinin yerletirilmesi ve donatlmasnda ilgili olduklar Trk Standardna uyulacaktr. Deprem riski yksek blgelerde, tesisatn sismik korumas iin gerekli nlemler alnacaktr. 3.4.2 Talimat Verici Plakalar Makinelerin (pompa, vantilatr, brlr v.b.) zerine veya yaknlarna yalama ve bakm talimatn ihtiva eden bir madeni plaka konacaktr. Makinelerin zerine veya yaknlarna altrma ve durdurma talimatn ihtiva eden bir plaka konacaktr. Plakalarda verilen izahat ve emalar idareye yazyla teklif edilmi olacak ve idarece onandktan sonra plakalar yazdrlacaktr. 3.4.3 Denemeler malat firma tarafndan her cihaz iletme basncna uygun ekilde basn ve (veya) vakum denemelerine tabi tutulmu olacaktr. Montajn tamamlanmasndan sonra sistemin proje artlarn (verim, kapasite ve performans deerlerinin) gerekletirdiini tespit iin gerekli denemeler yaplacaktr. 3.4.4 malat Projeleri ve Detaylar Cihazlar antiyeye sevk edilmeden evvel aada belirtilen belgeler onanmak zere idareye verilecektir. Cihazlar iin titreim izolasyonlarn, temel veya kaide detaylarn; imal edildikleri malzeme ve montaj usullerini de belirten komple imalat ve montaj projeleri prospekts ve (veya) kataloglar, Kullanlan btn cihazlarn komple kapasite ve performanslarn veren eriler, tablolar v.b. malumat verici belgeler. 3.4.5 Kazan Dairesinin Boyutlandrma ve Dzenlenmesi Istma cihazlarnn teknik kaidelere uygun bir tarzda iletilmelerini mmkn klmak ve rahata tamir ve bakmlarn salamak maksadyla stma santrallerinin lleri kafi derecede tayin edilmelidir. Kazan daireleri ilgili olduklar Trk Standartlarna ve Binalarn Yangndan Korunmas Hakkndaki Ynetmelike uygun olmaldr. Kazan dairesinin arka taraf ile kazanlarn arka ksm arasnda en az 1 m boluk braklmal ve duman borular, kanallar zerine bodes yaplmas gerekirse taban yeterli kalnlkta baklaval satan, tayc ksm yeterli kesitte elik profilden imal edilecek ve gerekli muhafazalar haiz olacaktr. Kazan dairesinde giri veya bodese k iin yaplacak merdivenler yeterli kalnlkta baklaval satan ve korkuluklu olmaldr. Byk ll kazanlarda l ve kontrol aletlerine gerektiinde mdahale etmek iin, taban yeterli kalnlkta baklaval satan, tayc ksm yeterli kesitte elik profilden yaplm, muhafazal bodesin idarece onayl projesine gre yaplmas. Kazan dairesi sular kanalizasyona isale edilebiliyorsa yanc, patlayc ve yal maddeler ayrldktan sonra kanalizasyona balanmaldr. Kanalizasyon kotundan dk kotta tesis edilmi santrallerin kirli sular en az 0.25 m3 hacminde bir pis su ukurunda toplanp, ya v.b. maddeleri ayrlp uygun bir usulle kanalizasyon kotuna ykseltilerek isale edilecektir. Kazan daireleri yakt cinsine gre boyutlandrlmaldr. Kazan dairesi ykseklii projeyi hazrlayann nerisiyle, idarenin onayyla belirlenecektir. Kazan kapasitesi ve ebatlar biliniyorsa kazan ile tavan arasnda en az 1,5 metre ykseklik bulunmaldr.

Kazanlarn n ve arkas ile sa ve sol yannda her trl bakm, onarm ve mdahalenin yaplmasna imkan salayacak aklk bulunmaldr. Kazan dairesinin rahatlkla grlebildii ve mdahale edilebilir bir konumda grevli odas oluturulacaktr. Bu odada soyunma, du, lavabo ve wc mahalli olacaktr. Sv ve gaz yakt kullanlan kazan daireleri, gerekli tedbirlerin alnmas kouluyla atda tesis edilebilirler. at kazan dairelerinde; statik hesaplarda kazan dairesi etkisi dikkate alnmaldr.(Yaklak 1000 -2000 kg/m). atnn altnda ve yanndaki mahallere grltnn nlenmesi amacyla uygun akustik yaltm uygulanacaktr. Kazanlara titreim izoleli kaide yaplacaktr. Kazan dairesinden k iin uygun merdiven dzenlenecektir. Kap ve pencereler ka ynnde, kilitsiz ve kolay alabilecek ekilde dzenlenecektir. Yakt boru hatt, doal havalandrmal, kolay mdahale edilebilen bir aft veya merdiven boluunda duvara yakn olabilecek ekilde dzenlenecektir. Yksek binalarda ara tesisat kat dnlmelidir. Kazan daireleri mmkn olduu kadar doal kla (gn ) ile aydnlatlacaktr. Gece iin, bilhassa l ve kontrol aletlerinin bulunduu blgelerdeki aydnlatmalar daha fazla yaplacaktr.

3.4.6 Kazan Dairesinin k Yerleri; Kaplar, Pencereler Kazan dairesi daimi surette emniyetle kullanlabilen ve mmkn mertebe birbirinin aksi istikametine den iki k yeri olmaldr. Bunlardan biri bina dna almaldr. Kazan dairesi kaplar darya doru almal, kendiliinden kapanmal ve yanmaz malzemeden yaplm olmaldr. Kazan dairesi i kaps direk merdiven boluuna almamaldr. Koku sznt ve yangn halinde dumann bina iine girmesini engellemek iin arada kk bir giri odas yaplmal, bu odann kaplar szdrmaz olmal ve altta eik konulmaldr. Kazan dairesinden bina dna alan pencereler bulunmaldr. Bu pencereler yanmaz malzemeden yaplmal ve mmkn mertebe alan, kazan dairesi deme alannn 1/12 sinden az olmamaldr. 3.4.7 Kazan Dairesinin Havalandrlmas Kazan dairesinin havalandrlmas hava bacas, taze hava menfezi ve pencere ile salanacaktr. Pencerenin olmad yerlerde, zeminden 20 30 cm yukardan balamak zere, yeterli kesitte, ieriye ku, fare vs. giremeyecek aralklarda, kapanmaz panjurlu, elik, taze hava giri menfezi yaplacaktr. Havalandrma mmkn mertebe cereyana meydan verilmeden salanmaldr. Bunu salamak iin, taze hava giri menfezi kazan (veya kazanlarn) arkasndaki duvara yaplmaldr. Bylece souk hava snarak ieriye girer. En az bir hava giri menfezi bulunmal; bu menfez(ler) veya pencere(ler) tm kesiti ile ak tutulmal ve bu husus kolayca grlecek yerde konacak bir levhayla aklanmaldr. Hava bacalar duman bacalar gibi at stne kadar karlmaldr. Kazan dairesinde yakt trne gre gerekli olan temiz havann salanmas ve egzost havasnn atlabilmesi iin gerekli havalandrma salanmaldr. Bu ilemin salkl yaplabilmesi iin kuranglez yaplmaldr. Bu uygulama ile gaz yaktl cihazlar iin kanal yapma olana da salanm olacaktr. Kat ve sv yaktta taze hava emi menfez kesiti, duman bacas kesitinin %50sinden az olmamak zere 50 KW (43000 Kcal/h)a kadar 300 cm, sonraki her KW iin 2,5 cm ilavesiyle bulunan deerde olacaktr. Havalandrma bacas kesiti, duman bacas kesitinin %25inden az olmayacaktr. Gaz yaktl kazanlarda ise ilgili olduklar Trk standartlarnda belirtilen esaslar dikkate alnarak taze hava emi menfezi, duman bacas ve havalandrma bacas kesitleri, ilgili gaz datm kurulularnn istedikleri hesap deerleri kadar olmaldr. Kazan dairelerinde doal havalandrmann yaplamad durumlarda cebri havalandrma (fanl taze hava emi ve egzostu) , ilgili olduklar Trk Standardna uygun uygulanmaldr. Sv yaktta bu havalandrma kapasitesi; kazann her KW iin 0,5 m/h olmaldr. Cebri havalandrmal sv yaktl kazan dairesinde; Vantilatr kapasitesi = (Brlr fan kapasitesi + aspiratr kapasitesi) x 1,1 olmal ve fann brlrle ayn anda birlikte almas salanmaldr.

Kat yaktl kazan dairelerinde mutlaka doal havalandrma yaplmaldr. Gaz yaktl kazan dairelerinde ilgili olduklar Trk Standartlarnda belirtilen esaslarda dikkate alnarak ilgili gaz datm kurulular kriterlerine gre yaplacaktr. Kazan dairesinde farkl yaktl kazan varsa, en yksek deerdeki havalandrma kriterleri esas alnacaktr. Souk blgelerde ve srekli kullanlmayan kazan dairelerinde donma tedbiri olarak havalandrma panjurlarn otomatik kapatan donanm yaplmaldr. Temiz hava giri menfezinin zemin dzeyinden 20 30 cm yukarda, pis hava atma bacas menfezinin ise tavan dzeyinde olmas salanmaldr. 3.4.8 Duman Borular Kanallar ve Bacalar Her kazann ayr bir bacas olmas tercih edilecektir. Ancak gaz yaktl kazan bacalarnda, ilgili gaz kurulularnca nerilen kriterlere gre ortak baca uygulanabilir. Bacalar gaz basn kayplarn asgariye indirecek ekilde i yzeyleri dzgn ve muntazam olmaldr. Binaya ait blmler, beton perdeler baca duvar olarak kullanlmayacaktr. Her bacann dip ksmnda kurum toplanmas iin ukur ve bu ukurun madeni temizleme kapa bulunacaktr. Duman kanallar zerinde belirli aralklarla ift cidarl aras tecritli olarak yaplm madeni temizleme kapaklar konacaktr. Kazan kndan baca nihayetine kadar duman yollarnda birlemeler, kapaklar ve yap gaz szdrmaz olarak yaplacak. Bunun iin gerekli yerlerde yanmaz malzeme fitillerle kalafatlama veya contalama yaplacaktr. Bir bacaya birden fazla kazan balanmas halinde her kazann knda bir duman klapesi konacaktr. Bacalar mmknse bina dnda olmayacaktr. Zorunlu hallerde, bacann bina dnda yaplmas halinde, soumamas iin gerekli s yaltm ve d korumas yaplacaktr. Kazan bacalarna, ofben, kombi, kat kaloriferi ve jeneratr gibi baka cihaz bacalarnn balants yaplamaz. Kat ve sv yaktl kazan bacalar; dolu tula veya ate tulas ile yaplacaktr. Gaz yaktl kazan bacalar ise; sya, youma etkilerine dayankl malzemelerden (paslanmaz elik v.b.) ve uygun tketim teknikleri ile s yaltml olarak yaplacaktr. Metal bacalarda yanma sesinin yukarlara iletilmemesi iin gerekli tedbirler alnacak ve baca topraklamas yaplacaktr. Gaz yaktl kazan bacalarnda drenaj dzeni bulunacaktr. Bacalar, yanlarndaki bina ve engellerden etkilenmeyecek ekilde tesis edilecek, bu engellerin en st noktasndan veya mnferit binalarda mahya kotundan en az 1 metre ykseklikte ve zerine apka yaplmaldr. Duman kanallar, elik malzemeden yaplacak ve izole edilecektir. Gaz yaktl kazanlarda paslanmaz elik tercih edilmelidir. Kanallar, kolayca temizlenecek ekilde dzenlenecek, gaz analizi iin zerinde lm delikleri braklacaktr. Duman kanallarnn yatay uzunluu dikey bacann 1/4nden daha fazla olmamal, kanal ana bacaya direk ve %5lik ykselen eimle balanmal, 2 adet 45 lik dirsekten fazla sapma olmamal ve 90 lik dirsek kesinlikle kullanlmamaldr. Baca ve duman kanallarnda ilgili olduklar Trk Standardna uygun yaltm malzemeleri kullanlmaldr. Yksek bina bacalarnda genleme ve bacann kendini tamas iin gerekli tedbirler alnm olmaldr. Baca kesitinin dairesel olmas tercih edilmelidir. Bacalar mmkn olduunca dik yaplacak, zorunlu hallerde ise yatayla en az 60 ada tek sapmaya izin verilecektir. 3.4.9 Depolama 3.4.9.1 Kmrn Depolanmas Kmrn bina iinde depolanmas gerekiyorsa kmrlk kazan dairesine direk balantl olmaldr. Kazan dairesiyle kmrlk arasnda yanmaz malzemeden blme ve kap olmaldr. Kmrlk lleri, kmrn uygun depolanmasna elverili olmaldr. Kmrn ieri alnmas ve crufun dar atlmas iin kolaylk salanm olmaldr. Kmrn depolanmasnda, kendi kendine tutumamas iin gerekli tedbirler alnacaktr. 3.4.9.2 Ya Yaktn Depolanmas

Ana depo, gnlk depo ve servis deposu dnda ya yakt, stma santralnda depo edilmemelidir. Ya yakt deposu bulunan hacimlerde kolay yanc maddeler de depo edilmemelidir. Ya yakt deposu bulunan hacimlerin duvar ve tavanlarnn yangna kar koruyucu kaplamayla kaplanmas tercih edilmelidir. Bodrum katta olan kazan dairesinde 3000 Lt.den fazla ya yakt depo edilmemelidir. Yakt deposunun bulunduu hacimle kazan dairesi yangna dayankl bir blme ve kapyla ayrlm olmaldr. Depodan szacak ya yaktn zemin sularna, kanalizasyona karmamas, bina dna veya dier odalara gememesi iin gereken tedbirler alnm olmaldr. Havalk borular tankn st kenarndan kp devaml ykselerek doldurma az seviyesinden 2,5 m. Yksekte, tercihen bina dna deveboynu ile nihayetlenmelidir. Doldurma borusunun az bina dnda olmal ve vidal contal bir kapakla kapatlabilmelidir. Ana depodaki ya yakt seviyesi bir gsterge ile takip edilmelidir. Yakt doldurma yerinde tankn dolduunu belirtecek tedbir alnm olmaldr. Cam seviye gstergesi kullanlrsa krlmamas iin uygun tedbirler alnmaldr. Ya yakt depodan, tortu ve suyun toplanaca belirli bir hacmin stnde kalan bir seviyeden alnmaldr. Tama ve havalk borular dnda depodan yakt aktan borular kolay eriilebilir bir yerden kapatlabilmelidir. Ana depodan; yksekte olan gnlk depolarda tama borusu ana depoya balanmal, alakta olanlarda da tamaya kar uygun tedbirler alnmaldr. Topraa gmlen tanklarda stten emi halinde, yaktn tanktan tamamen alnabilmesi temin edilmeli ve kullanlacak yaktla yaplacak deneme ile bu husus idareye gsterilmelidir. Yandan emi halinde de stc ve vanalarn bakm ve onarm iin gerekli tedbirler alnm olmaldr. Topraa gmlen tanklarda kayma dolaysyla olabilecek tahribat nlemek zere gerekli tedbirler alnm olmaldr. Topraa gml tanklardan olabilecek sznt ve tamalarn kanalizasyona, yeralt sularna karmasn ve civar binalara girmesini nleyici tedbirleri ihtiva eden bir rapor ve yerletirme detaylar idarece onandktan sonra tatbik edilecektir. Ya yakt tanklar ilgili olduklar Trk Standartlarnda belirtilen esaslara uygun olacak, ya yakt depolanmas hususunda ilgili Trk Standardna ve Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr. 3.4.10 Emniyet Tedbirleri Kazan dairelerinde yangna kar gerekli emniyet tedbirleri alnm olacak, tesisin yapld blgede geerli yangn hususundaki mevzuatn ilgili btn bahislerini ihtiva eden bir yangn talimat hazrlanarak iki nshas tablo halinde idareye teslim edilecek, ayrca malumat el kitabna da bu talimat konacaktr. Seyyar lamba iin 24 Voltluk cereyan alnacak, gerei kadar priz tesisat konacaktr. Kazan dairesinin elektrik tesisat ileri, Elektrik leri Teknik artnamelerine ve bu hususta mahallen geerli mevzuata uygun olarak yaplacaktr. Kazan dairelerinde su basmas hususu etd edilecek ve alnacak tedbirleri ihtiva eden rapor, plan, ema ve detaylar darece onandktan sonra uygulanacaktr. Kazan dairelerinden binann kullanlan ksmlarna buhar, gaz, duman szntlarn ve ses intikalini nleyici tedbirler alnm olacaktr. Meskn hacimlerin altna monte edilecek 0,5 bardan yksek basnl buhar kazanlarnda (su hacmi x iletme basnc) arpannn (m3 x Bar olarak) deeri (10) u gemeyecektir. Bu art kzgn su kazanlarnda da gerekletirilecektir. Normalden scak baca gaz teekkl halinde bunu ikaz etmek zere bir baca scakl limit termostat konmas ve ikaz lambasna veya ddne balanmas tercih edilecektir. 3.4.11 Buhar Kazanlar ve Donanm 3.4.11.1 Buhar veya Kzgn Su retici elik Malzemeden (Kaynakl) Kat, Sv Ve Gaz Yaktl Kazanlar

lgili olduklar Trk Standartlarnda, istenen konstrksiyon basncna gre termodinamik ve mukavemet hesaplar yaplm, imalat projeleri 4703 sayl ereve Kanunda tanmlanm olan Onaylanm Kurulular tarafndan onanm, CE iaretine sahip kazann imalat esnasnda 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmelii artlarnda kontrol edildiine dair Tip nceleme Sertifikas eklenmi olacaktr. Montaj ve iletmeye alnmasndan sonra standardna ve Sanayi ve Ticaret Bakanlnn ilgili tebliine gre kapasite ve sl verim testlerine tabi tutulacaktr. Montaj ve iletmeye alnmasndan sonra ilgili olduklar Trk Standartlarna ve Sanayi ve Ticaret Bakanlnn ilgili tebliine gre kapasite ve sl verim testine tabi tutulacaktr. Bulunan kapasite ve sl verim deerleri ad geen teblide ve standartlarda belirlenmi minimum deerlerden dk olmayacaktr. Alnan bu sonular projelerine yazlarak belgelendirilecektir. Kazanlar 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmeliinde tanmlanan malzemeler kullanlarak yaplmal, bu ynetmelie gre kontrol edilmeli ve sertifikalandrlmaldr. Yksek basnl buhar kazanlar (0,5 Bardan daha fazla basnl olanlar) en az iki adet uygun kapasitede emniyet ventili ile donatlm olacaklardr. Emniyet ventillerinin ve sifonlarnn tahliye azlar bina dna uygun apta bir boru ile karlp, buhar zararszca atacak uygun bir istikamet ve konstrksiyonda nihayetlendirilmi olacaklardr. Ventilde ve tahliye borusunda youacak su uygun yerlerden alnm olacaktr. Buhar kazanlar buhar basncn gsteren yollu musluklu manometre ile donatlm olacaktr. Normal iletme basnc bu manometre zerinde krmzizgi ile iaretlenmi olmaldr. Manometre ibresinin titremesine kar tedbir alnm olmaldr. Buhar kazanlar: yollu musluklaryla birlikte 2 adet seviye gstergesini; su enjekte pompasn altrma, brlr durdurma ve tercihen alak su seviyesi alarm dzenini ikaz etme kontaklarn da havi olan elektrikli veya manyetik besleme cihazn veyahut mekanik besleme cihazn ve alak su seviyesi emniyet ddn; su seviyesine uygun balant imkanlar temin edilmi olarak, tayan su kolonu ile donatlm olacaktr. Ayrca kazann emniyetini salamak zere bir takm asgari seviye kontrol elektrodlar ile donatlacaktr. Buhar kazanlar srasyla brlr durdurma ve alarm kontaklarn havi kazan presostatlar veya azami basn alarm dd ile donatlm olacaklardr. Bir adedi iletme, bir adedi emniyet presostat olmak zere minimum iki adet presostat bulunacaktr. Buhar kazanlar besleme borusu dnda tekniine uygun yzey ve dip blf vanalar ile donatlm olacaktr. Birden ok buhar kazan bulunmas halinde aksi artnamede belirtilmedii takdirde her kazan iin ayr besleme tesisat yaplacaktr. Kazan besleme suyu artlandrlmas ve kazan suyu kalite kontrolu srekli yaplacak esaslarda dizayn edilecektir. 3.4.12 Kzgn Su Kazanlar ve Donanm Kzgn su kazanlar 3.4.1, 3.4.2, 3.4.3, 3.4.4de belirtilen zellikte ve buhar kazanlar iin aklanan donatma sahip olacaklardr. Kzgn su kazanlar ayrca biri iletme, biri emniyet olmak zere iki adet termostat, bir adet emniyet presostad, dk su seviye kilitleme ve alarm dzenei ak kontrol cihaz ve termometreler ile donatlm olacaktr. Emniyet cihazlarndan brlr kilitlemeleri yaplacaktr. Denge deposu suyun belirli bir seviyenin altna dmesi halinde artlandrlm su ikmalini; belirli bir seviyenin stne ktnda suyun tahliyesini; alt ve st basnlarn kontroln yapacak cihazlarla donatlm olmaldr. Seviyenin normalden fazla dmesi halinde gerekli operasyon, ikaz ve alarmlar da dnlmelidir. Sisteme birden fazla kzgn su kazan bal ise her kazann kzgn su knn 1 adet seviye gstergesi, 1 adet asgari seviye kontrol sistemi konulmaldr. Kzgn sulu tesisler ve sistem gvenlik donanmlar ilgili olduklar Trk Standartlarnda belirtilen esaslara uygun olacaktr. 3.4.13 Scak Su retici (Kalorifer) Kazanlar ve Donanm Kazanlar ilgili 92/42/AT Yeni Scak Su Kazanlarna Dair Ynetmelie ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. 3.4.13.1 Scak Su retici Dkme Dilimli Sv Ve Gaz Yaktl Kalorifer Kazanlar 92/42/AT Yeni Scak Su Kazanlarna Dair Ynetmelik, 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik ve ilgili olduklar Trk standardnda istenen konstrksiyon basncna gre termodinamik ve mukavemet

hesaplar yaplm imalat projeleri TSE'ce onanm, Trk Standartlarndan alnm Uygunluk Belgesine sahip kazann ilgili olduklar Trk Standartlarna ve Sanayi ve Ticaret Bakanlnn ilgili tebliine gre kapasite ve sl verim deneyi yaplarak bulunan kapasite ve sl verim deerleri ad geen teblide ve TSE'lerdeki minimum deerlerden dk olmayacak ve bu deerlerden dk verimli kazanlar kullanlmayacaktr. Alnan bu sonular projelerine yazlarak belgelendirilecektir. Kazan ile birlikte iletme termostat, emniyet termostat ve termometresi bulunan kumanda panosuda verilecektir. 3.4.13.2 Scak Su retici, elik Malzemeden (Kaynakl) Kat, Sv ve Gaz Yaktl Kalorifer Kazan 92/42/AT Yeni Scak Su Kazanlarna Dair Ynetmelik, gaz yaktl kazanlar 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik ve ilgili olduklar Trk Standardnda, istenen konstrksiyon basncna gre termodinamik ve mukavemet hesaplar yaplm, imalat projeleri TSE'ce ve idarece onanm Trk Standartlarndan alnm Uygunluk Belgesine sahip kazann ilgili olduklar Trk Standartlarna ve Sanayi ve Ticaret Bakanlnn ilgili tebliine gre kapasite ve Isl Verim deneyi yaplacak, bulunan kapasite ve sl verim deerleri ad geen teblide ve TSE'lerdeki minimum deerlerden dk olmayacak ve bu deerlerden dk verimli kazanlar kullanlmayacaktr. Alnan bu sonular projelerine yazlarak belgelendirilecektir. malat kontrol idaresince yaplarak belgelendirilecektir. Her bir kalorifer kazan, mevcut su seviyesini ve normal seviyeyi gsteren birer hidrometre, birer termometre ve birer doldurma boaltma musluu ile donatlm olacaklardr. Brlrl kazanlarda birer kazan termostat konacak, bu termostat tercihen limit termostat olarak altrlacaktr. (Bu termostat kazanda msaade edilen azami scakla ayar edilecek snma ayarlamas oda termostat veya benzeri ile yaplacaktr.) Kmrl kazanlarda muntazam hava kapakl scaklk ayarlaycs (Hararet nazm) konmas tercih edilecektir. Ak genleme depolu sistemlerde; her kazan iin mstakil genleme deposu konulacaktr. Kazan, genleme deposuna balantsn temin eden gidi ve dn emniyet borularyla donatlm olacak ve zerinde hibir ak kesici (vana v.b.) olmayacaktr. Bu emniyet borularnn ap ve montaj zelliklerinin tayininde ilgili olduklar Trk Standardna uyulacaktr. Ak genleme deposu ilgili olduklar Trk Standardna uygun olacaktr. Depo ve havalk borular uygun malzeme ve kalnlkta izole edilecektir. Kapal genleme depolu sistemlerde; her kazan iin mstakil genleme deposu konulacaktr. Kapal genleme deposu ilgili olduklar Trk Standardna uygun olacaktr. Emniyet ventili uygun basn deerinde ayarlanm olacaktr. Depo mmknse dorudan kazana, bu mmkn deilse kazan dn hattna olabilecek en ksa boru hatt ile monte edilmelidir. Kapal Basnlandrmal sistemlerde maksimum ve minimum basn kontrol sistemleri kullanlmaldr. Is gerilmelerine kar korunmas gereken kazanlarda, kazan suyu scakln belli scaklk limitleri arasnda olmasn salayacak ok yollu vana dzenleri ile techiz edilmelidir. Doalgaz ve sv yaktl kazanlarn silindirik veya dilimli tip olmaldr. 3.4.14 Eanjrler ve Donanm Eanjrler ilgili Trk Standartlarna gre imal edilmi ve gerekli donanma sahip olacaktr. Eanjrden kan suyun scakl: Istc akkan giriine konacak iki veya yollu scaklk ayar reglatr ile veya kontrol sistemine uygun bir otomatik vana ile ayarlanacaktr. Plakal eanjrler ilgili Trk Standartlarna veya bu konuda Trk Standard karlmamsa idarece kabul edilecek uluslararas bir standarda uygun imal edilmi olacaktr. 3.4.15 Brlr Tesisat Brlrler; emniyetle almalar bakmndan ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Brlr alevinin gzetlenebilmesi iin brlrn uygun yerinde gzetleme delikleri bulunmaldr. Scak hava ile stma tesisatnda, vantilatrn durmas veya durdurulmas hallerinde de brlr otomatik olarak beklemeye gemeli veya durmaldr. Buhar kazanlarnda, su seviyesinin tayin edilmi seviyeden daha aaya dmesi halinde, brlr beklemeye gemeli veya durmaldr. Kapasitesi 30 kg/ha kadar olan brlrler mekanik veya otomatik olarak kapatlabilen bir hava ayar damperi kullanlyorsa yanma hcresine, yakt pskrtlmesi balamadan nce, asgari 5 saniye; kapasitesi 30 kg/h ve daha fazla olan brlrlerin hepsinde asgari 15 saniye, n sprme havas verilmelidir.

Yaktn pskrtlmesi esnasnda, alevin ge teekkl etmesi veya teekkl etmemesi, alevin snmesi hallerinde, brlr, fotosel kumanda mddetleri iinde bloke hale otomatik olarak gelmelidir. Bu gibi hallerde i yaktn kazan, klhanna pskrtlmesine msaade edilen mddetler (fotosel kumanda mddetleri) tablo 1 de gsterilmitir. Tablo 1. Fotosel Kumanda Mddetleri Brlr kapasitesi Maksimum 10 kg/h. kadar 1030 kg/h. kadar 30 kg/h. ve daha yukar

Fotosel kumanda mddeti Takriben 45 saniye 10 saniye 5 saniye

Brlrn bekleme durumunda veya sprme durumunda ya ventili brlr memesinden yakt damlamasna mani olacak zellikte seilmelidir. Ya yakt yakan kazanlar ile kat yakt yakan kazanlar beraber olarak bir teshin santrallerinde kurulduklar takdirde, kat yakt yakan kazanlarn iletilmesi dolaysyla ya yakt borularnn ve brlrlerin tehlikeli bir ekilde snmalarna mani olacak tertip ve tedbirler dnlmelidir. Yakt borularnn stlmas gerekiyorsa buhar veya sulu stma klf yaplacak, bunun iin kullanlacak boru ve montaj malzemesi bedelinden baka bedel denmeyecektir. Boru ve klflar iin dikili siyah boru kullanlacaktr. Tanka giden scak su veya buhar borularyla yakt borularnn birlikte tecrit edilmeleri de ayn maksad salayabilir. Bu durumda m2 olarak tecrit bedeli denecektir. Depo ile brlr arasndaki yakt borularnn tamamnn kolayca sklebilmesi iin gereken balantlar rakorlu yaplacaktr. Normal ekili kazan deyimi; azami kapasite ile yan annda klhan n ksmnda azami (-2 mmSS) basn salayan kazan donanm iin kullanlmtr. Brlr kullanma kapasitesi: (Q)/( Kazan verimi x Yaktn alt sl deeri) forml ile bulunacaktr. Burada (Q) zaml kalori ihtiyacdr. Emniyet veya yedek kapasite dncesiyle byk kazan seilmesi halinde Q'de ayn oranda arttrlmaldr. 3.4.15.1 Tam Otomatik Istcsz Brlr Brlrler TSE kalite belgeli olacaktr. Gaz ile alan brlrler 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik artlarna uygun olmal ve CE iaretine haiz olmaldr. 100 F scaklkta 342-55 SSU viskoziteli ya yakt ile alan, fotosel kumanda sresi ile n sprme aadaki tabloda belirtilen deerlere uygun olmak zere, ilk atelemeyi temin etmek zere yksek gerilim ateleme transformatr, ateleme elektrotlar ve kablolar, brlr bnyesindeki fleksibl veya bakr borudan yakt balant borular, hava trblatr, fotosel rlesinden kumanda alan magnetik veya basnl yakt kapama ventili, hava damperi, brlrn kazan kapana veya madeni kaide zerine balanmasn salayan tertibat, zerinde buonlu sigortalar trifaze motorlar iin termik ve magnetik koruyuculu alteri, yol verme alteri, arza sinyal lambalar, kablo donanm bulunan ve neme kar korunmu sac pano eklinde komple brlr elektrik tablosu olacaktr. Brlr ile brlr elektrik tablosu arasndaki elektrik balants gaz borusu iinden yaplacaktr. 3.4.15.2 Tam Otomatik Istcl Brlr Brlrler TSE kalite belgeli olacaktr. Gaz ile alan brlrler 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik artlarna uygun olmal ve CE iaretine haiz olmaldr. Tam otomatik, 20 kg/h'a kadar kapasitede olanlar 50 C (122 F) scaklkta 100 -225 SSU viskoziteli 20-60 kg/h kapasitede olanlar 50 C (122 F) scaklkta en ok 40 SFS viskoziteli 50 kg/h'tan daha yukar kapasitede olanlar ise 50 C (122 F) scaklkta 300 SFS viskoziteli ya yakt ile alr kazan kapana veya zel madeni kaidesi zerine salam vaziyette balanm elik sac, alminyum veya pik dkmden zel gvdesi, gvde zerinde uygun evsaf ve gte elektrik motoru, motor miline bal hava fan ve yakt pompas(ayr olabilir) veya paletli kompresr, hava ayar damperi, hava trblatr, ilk atelemeyi temin etmek zere yksek gerilim transformatr ateleme elektrotlar ve elektrod kablolar, fotoselli olacaktr. Hava ayar tertibat, gerekli sarfiyata uygun brlr memesi, gerektiinde brlr tipine gre kumanday fotosel rlesinden alan magnetik veya basnl yakt kapama ventilleri (Selenoid), yaktn viskozitesini

drerek atomizasyonun ok iyi duruma gelmesini salamak zere elektrikli n stcs ve n stcs zerinde atomizasyon scakln kontrol etmek zere ve stcy devreden karmak ve devreye sokmak zere termostat, brlr almazken veya stc devrede iken genleen yaktn memeden akmasn nleyen tertibat, stc pompa ve meme arasnda dahili boru donanm yakt balanmas iin fleksbl hortumlar olacaktr. Neme kar korunmu elektrik tablosu, tablo zerinde alma arza ve stc iin sinyal lambalar, buonlu sigortalar, trifaze motorlar iin uygun amperajda termik ve magnetik koruyuculu alteri, tablo iin kablo balantlar, brlrle brlr tablosu arasnda onayl projesine uygun olarak gaz borusu iinden, elektrik kablolar ile balant yaplmas gerekmektedir. 3.4.15.3 Tam Otomatik Teknik Gaz (Doal Gaz-LPG v.b) Brlr Brlrler ilgili olduklar Trk Standartlarna, 90/396/AT Gaz Yakan Cihazlar Dair Ynetmelik artlarna uygun olmal ve CE iaretine haiz olmaldr. Gaz ve havay basn altnda kartrarak yanmay temin edecek koullar gerekli emniyet elemanlar sayesinde salayan, yanma bal, trblatr yava alp hzl kapanan altrma solenoid valf, min. gaz basn presostat, hava basn presostatna haiz, ateleme elektrotlar ve iyonizasyon elektroduyla ateleme trafosuna sahip, uygun kapasiteli hava fan ve motoru ile kablo donanmlar, alma ve arza sinyali donanmlar bulunan, kazan kapa veya metal kaide zerine balanty salayacak flana sahip komple donanml olacaktr. 3.4.15.4 Rotatif Tip Brlr Tam otomatik 38 o (100 o F) da 3500 Redwood veya 50 o C (122 o F)da 300 SFS 1 saniye akclkta ar ya dahil teknik ya yakabilen; ekilen yke bal olarak primer ve sekonder havalar ile yakt, dolays ile yanma kapasitesini minimumdan maksimuma kadar oransal ve otomatik ayarlayabilen bir servomotorla mcehhez brlrn, yan soumasn nleyecek ve tekrar elektrik stclarna by-pas edecek uygun yakt ventili; atomizr; yakt pompas (ayrolabilir), vantilatr; LPG ile n ateleyicisi, ateleme bujileri termostat kumandal elektrikli stcs; fotoseli; montaj kapa ve sekonder hava damperi ile birlikte kazan zerine montaj; yksek gerilim transformatr; brlrn ilk almas annda sras ile teknik artnamesinde belirtilen srede n sprme yapacak, LPG selenoid vanasnn almasn temin edecek, bujilerin akmasn, gaz alevinin teekkln salayacak ve emniyet sresi iinde ana alev teekkl etmedii zaman yakcy ve elektronik program rlesi, termik ve magnetik koruyuculu otomatik motor koruma alteri, alma ve arza durumunu gsteren sinyal lambalar, sigortalar bulunan neme kar korunmu kablo ile donatlm ve neme kar korunmu orijinal brlrler tablosu olacaktr. Onayl projesine gre; brlrlerle tablosu arasndaki btn elektrik balantlarnn uygun gaz borusu veya tavas iinde denmesi salanacaktr. 3.4.15.5 Kademesiz Ayarl (Oransal Kontrollu) Ar Ya Brlr Brlrler TSE kalite belgeli olacaktr. Btn teknik ya yakt cinslerini yakacak nitelikte; yakt atomizasyonu, 3-30 bar'lk ya basnc ile, basnl atomizasyon havas veya buhar ile (alak ya basnl tipte) veya karma sistemde salanan tam otomatik; Sistemin kar direncini yenecek ve brlrn en fazla kapasite sindeki yanma havas gereksinmesini karlayacak karakteristikte ve brlr dnda veya brlr bnyesinde hava vantilatr, vantilatr brlr dnda olduu taktirde brlr ile hava irtibat kanal; primer hava atomizasyonlu tiplerde primer hava vantilatr ve primer hava kanal; kazan kndan ekilen s ihtiyacna orantl olarak, brlrn pskrtt yakt miktar otomatik olarak azalp, oalacak tarzda kademesiz ayarl (oransal kontroll) brlr pskrtme elemannn arka ksmna kadar tesirli ve brlr ana alteri alr almaz devreye girecek ekilde dahili scak yakt sirklasyonu salanm brlrn en fazla kapasitesinin te birine kadar kapasitede kademesiz ayarlanabilir olarak ve brlr zerinde kademesiz ayar salayan servomotoru, servo motora kumanda eden kademesiz ayar rlesi, servomotora bal ve yakt hava miktarn senkronize olarak azaltp oaltacak ve kullanma kapasite aralnda ayarlanabilecek tertibat ve hava damperi, pskrtme eleman veya memesi ilk atelemeyi temin etmek zere ateleme trafosu ve elektrotlar ile ateleme tertibat, gaz elektrik atelemeli tertibat ve gaz iin bakr boru balants, gaz iin elektrotlar, gerekli durumda gaz pilot alevi kontrol tertibat ve gaz iin bakr boru balants, gaz iin magnetik ventili, pilot hatt iin uygun mtemilata sahip, ateleme ve scak yakt sirklasyon devrelerine ait magnetik ventili veya benzer tertibat kapama cihazlar; brlrn beklemesi veya durdurulmas esnasnda pskrtc elemandan yakt aknn kesilmesini salayan tertibat; brlr dahilinde ve pskrtlen yaktn atomizasyon scaklna gre ayarlanm termostad; fotosel lambas brlr gvdesinin kazan kapandan ayrlmas veya pskrtc elemannn brlr zerinden sklmesi halinde yanma ve atelemeyi durduracak ve engelleyecek otomatii tipine gre gerekiyorsa brlr yakt giriinde ring devre basncna uygun yakt hortumlar; yakt basn ve scaklnn kontrol iin manometre ve termometresi; duvara aslabilen veya yere tespit edilen konsol ekilde sacdan yaplm brlr tablosu; elektrik tablosu iinde fotosel rlesi; Ateleme tertibatndaki elektrotlar veya gaz pilot alevi n hava sprmesi ile birlikte devreye girecek ana

brlr alevi teekkl ettikten sonrada devrede kalacak ekilde tehiz edilecektir. Kademesiz ayarl brlrlerin hepsinde alan brlrn durmasn takiben tekrar devreye girmesi annda brlr kapasitesi otomatik olarak en dk kapasiteye gelecek kazan kapaklar ve duman sandndan hava szmalar tamamen nlenmi olacaktr." 3.4.15.6 Brlrlerde Oksijen Trim Kontroll Yakma Ynetim Sistemi Brlrlerin-Yakclarn yakma senaryosunu-dizinini uygulama biimine gre programlanabilen; maksimum yanma verimlilii ile minimum emisyon deerlerinde yanmay salayabilecek mikro-prosesr tabanl Yakma Ynetim Sistemi, en az Oksijen ve karbon monoksit lm yaparak Trim Kontroll yapabilmelidir. Trim Kontroll kapal kontrol mantk dzenei ile Baca Gaz Analiz Cihaz ile yanmay optimize eder. Baca gaz analiz cihaznn, bacadan numune alan veya bacadan direk lm yapan tipleri vardr. Bacaya monte edilen baca gaz sensr (oksijen, ve/veya karbon monoksit) ve transmiteri vastasyla baca gazndaki O2 (oksijen) veya Oksijen/CO miktar llerek (llen miktar dijital olarak ekranda grntlenecektir) kazan s talebine gre izin verilen emisyon deerleri dikkate alnarak optimum hava/yakt orann salayacak ekilde Kapasite-Oksijen Erisi (Yanma Optimizasyon erisi) oluturulup kaydedilecektir. Yakt servo motoru, hava klapesi servo motoru veya taze hava fan frekans konvertr, tm iletme artlarndaki girdilerden (mevsimsel deien barometrik koullar, yakt ve hava teknik deerleri) bamsz oluturulan optimizasyon erisini srekli olarak takip ederek tm iletme dneminde yanma optimizasyonunu salar. 3.4.15.6.1 Sistem Bileenleri: 1.Yanma Veriminin Srekli zlenebildii Mikro lemci Denetimli Yakma Kontrol Sistemi 2.Baca Gaz Analiz Cihaz 3.Srcler (Servo-Motor ve Frekans Konvertr) (Frekans Konvertr seime bal) 5.Yk Regltr 3.4.15.6.2 Yanma Verimini Srekli zlenebilen Mikro lemci Brlrn - yakcnn yakma dizinini kontrol eden ve yanmay optimize eden (yanma sonucu oluan baca gaz ierisindeki Oksijen ve Karbon monoksit konsantrasyonuna gre hava / yakt reglajn ve emisyon deerlerini kontrol ederek mikro-prosesr tabanl ilem denetimcidir. Balca Fonksiyonlar: 1.Brlr Beyni 2.Gaz Ventil Szdrmazlk Kontrol 3.PID Kontroll Modlasyon nitesi 4.Alev zleme Sistemi 5.Yanma Optimizasyonu 6.Yanma Verimlilii Hesaplama 7.Operasyon Durum Bilgi ve Kayd 8.Uzaktan Kumanda 9.El/Otomatik durum ile Kapasite Seimi 10.Arza Bildirme Kt 11. Yakt seimi 3.4.15.6.3 Baca Gaz Analiz cihaz Baca gaz ierisindeki en az O2 - Oksijen ve CO Karbon monoksit yzdesini, trim kontrol iin yakma ynetim sistemini ileten nitedir. lave olarak CO Karbon dioksit, azot NO oksit, kkrt dioksiti SO lerek deerlendiren tipleri de vardr.

3.4.15.6.4 Hava ve Yakt Servo Motorlar: Oksijen-Kapasite erisine gre, gerek oksijen deeri ile hafzasnda kaytl oksijen deerini karlatrarak, optimum hava/yakt (lambda) orann salayan kumanda sinyalini ana ilem denetimciden alan geri besleme bildirimli yakt ve hava servo-motorlardr. 3.4.15.6.5 Yk Reglatr: letmenin s talebine gre kazan st modlasyon prosestatndan ald sinyali, PID ilikisi ile brlrn ana ilem denetimcisine kapasite bilgisi/komutu biiminde veren reglatrdr. 3.4.16 Istma Otomatik Kontrol 3.4.16.1 Buhar santrali sistem genel kontrol aada belirtildii ekilde yaplmaldr Sisteme su beslemesi kondens deposu zerine yerletirilecek olan seviye kontrol cihazlar ile yaplmal ve kondens deposunda su seviyesinin altna inmesi durumunda otomatik olarak besleme yaplmaldr. Besi suyu zellikleri ayrca kontrol edilmelidir. Brlrl kazanlarda kazan basnc presostat ile brlre kumanda ederek ayar ve kontrol edilmelidir. kinci bir emniyet presostad ayrca kullanlmaldr. Su seviyesi kontrol ise, seviye kontrol cihaz vastas ile besleme pompalarna veya otomatik vanaya kumanda edilerek yaplmaldr. Brlr st basn presostad ve alt su seviye anahtarndan kilitlenmelidir. Kzgn su tesisat otomatik kontrol aada belirtilen fonksiyonlar yerine getirilerek yaplmaldr. Kzgn su tesisat, farkl uygulama yntemleri ile basnlandrlabilmektedir. Basnlandrma yntemine gre Azotlu Dengeleme , Haval dengeleme , Buharl dengeleme, Pompal Dengeleme gibi uygulamalar mevcuttur. Kontrol ekilleri de basnlandrma yntemine gre deimektedir. Sistem scaklk kontrol brlre kumanda edecek termostat ile yaplacaktr, ayrca bir adet emniyet termostat bulunacaktr. Kazan ve denge deposu zerinde ayr ayr st limit presostatlar bulunacaktr. Kazan zerindeki presostat brlr kilitleyecek, denge deposu zerindeki presostat ise hem brlr kilitleyecek, hem de denge deposunu basnlandran sisteme kumanda edecektir. Kazan zerinde su seviye kontrol ve ak kontrol yaplacaktr. Kazana giri suyu scaklnn kkrt korozyonuna mani olmak zere k suyundan kartrarak gereken deere ulatrlmas otomatik olarak kontrol edilmelidir. Kzgn su sirklasyon pompalar su ile soutuluyorsa, su kesilmesine kar emniyet tedbirleri alnacaktr. Denge deposunda suyun belirli bir seviyenin altna inmesi halinde artlandrlm su ikmali; belirli bir seviyenin stne kmas halinde suyun tahliyesi; alt ve st basnlarn kontrol otomatik olarak yaplmaldr. Denge deposunda suyun st paragrafta belirtilen ikmal seviyesinin altna dmesi veya basncn limit deerin zerine kmas hallerinde kademeli olarak srasyla uygulanacak tedbirleri gsteren kontrol diyagram idarece onandktan sonra montaja balanacaktr. Sabit devirli pompalarda, pompa basnc belirli deerin zerine karsa fazla debiyi ksa devre yaparak (fazla basnta alan vana koyarak) (ralief valve) veya pompa adedini azaltarak dengeyi salayacak uygun tedbirler alnm olmaldr. 3.4.16.2 Scak suyla stma otomatik kontrol aada belirtilen kontrol fonksiyonlarn salamaldr. Kkrtl yakt kullanlan kazanlarda yakttaki kkrt oranna uygun olarak kazana giren ve kan suyun scaklklarn istenilen deerlerde tutacak kontrol imkan salanm olmaldr.(*) ebekeye (stclara) giden suyun scaklnn gerekecek asgari scaklk olmasn salayacak ekilde kontrol dzenlenmi olmaldr. ebekeye giden suyun scakl deimeyen bir ortam scaklyla (mesela oda scaklyla) veya d hava scaklna gre kompanzasyon (ksma) yapan bir donatmla ayarlanmal, Kazan termostatnn veya eanjrlerde scaklk ayar reglatrnn kaloriferci tarafndan her an d scakla gre ayarlanmas tercih edilmemelidir. Kazan termostat limit termostat olarak kullanlmaldr. Yukarda (*) paragrafa belirtilen tedbirler alnd takdirde kazan k scakl sabit olacandan kazan termostatyla brlre kumanda etmek uygun olur. Oda termostat kullanld takdirde termostat(lar)n konaca hacimde pencere almamas; radyatr ayarnn deitirilmemesi; termostat(lar)n ayarna dokunulmamas; odadaki su kaynaklarnda (insan, elektrik sobas, oca, lambas v.b.) miktar ve

kapasite olarak fazla deiiklik yaplmamas ayrca gneten ve rzgrdan en az etkilenen bir odann seilmesi gereklidir. Tesisatta snma dengelemesi (ayarlamas) nn da iyi yaplm olmas arttr. Birden fazla adette kazan bulunmas halinde oda termostatlarn veya (*) paragrafa gre yaplan tesisatta kazan termostatlarn kademeli ayarlayarak veya oransal termostat-kademeli kumandal alter kombinezonu kullanarak brlrlerin devreye srasyla girip kmas salanmaldr. Belli bir program dahilinde altrlmak istenen sistemlerde program saati ile kontrol tercih edilmelidir. 3.4.16.3 Istma Cihazlarnn eitli Su ve Gaz zelliklerinden Zarar Grmemesi in Tedbirler Kazanlarda cins ve kullanlna gre besi suyunun zellikleri ilgili Trk Standardna veya uluslararas bir standarda uygun olarak tayin edilecek ve tesisin bu zellikte suyla beslenebilmesi iin gerekli tedbirler alnacaktr. htiya duyulmas halinde Su Yumuatma sisteminden besleme yaplacaktr. Buhar ve kzgn su kazanlarnda besi suyunun souk verilmesi ihtimaline kar kazanlara koruyucu tedbirler alnm olacaktr. Ya yakt veya kok yakan kazanlarda alev veya atein direk tesirlerine kar gerekli tedbirler alnm olacaktr. Yakt iindeki kkrt oranna uygun ekilde gerek kazana suyun giri ve k scaklklarnn ayarlanmas veya baka tedbirlerle bu sebeple kazanda meydana gelecek korozyonun asgariye indirilmesi salanacaktr. Tecridi gereken borular toprak ierisinden denmeyerek, kanallar ierisine denecek veya idarece kabul edilecek uygun tedbirler alnacaktr. 3.4.17 lgili Standartlar TS EN 303 -1 Kazanlar Cebri eki Brlrl Kazanlar- Blm 1: Terim ve Tarifler Genel zellikler Deneyler ve aretleme TS EN 303 -2 Kazanlar- Blm 2: Cebri eki Brlrl Kazanlar- Pskrtmeli Yakt Brlrl Kazanlar in zel artlar TS EN 303 -3 Kazanlar- Blm 3: Merkezi Istma Kazanlar- Gaz Yakan Kazan Gvdesi ve Cebri ekili Brlrden Meydana Gelen Sistem TS EN 303 -5 Kazanlar- Blm 5: Kat Yaktl Kazanlar Elle ve Otomatik Yklemeli, Anma Is Gc 300 kW'a Kadar-Terim ve Tarifler, zellikler, Deneyler ve aretleme TS 377 -1 EN 12953 -1 Silindirik kazanlar Blm 1: Genel TS 377 -2 EN 12953 -2 Silindirik kazanlar Blm 2: Kazanlarn basnl ksmlar ve yardmc donanmlar iin malzemeler TS 377 -3 EN 12953 -3 Silindirik kazanlar - Blm 3: Basnl ksmlarn tasarm ve hesab TS 377 -4 EN 12953 -4 Silindirik kazanlar Blm 4: Kazann basnl ksmlarnn iilii ve imalt TS 377 -5 EN 12953 -5 Silindirik kazanlar Blm 5: Kazanlarn basnl ksmlarnn imalt, dokmantasyonu ve iaretlenmesi esnasnda muayene TS 377 -6 EN 12953 -6 Silindirik kazanlar Blm 6: Kazan donanm iin zellikler TS 377 -7 EN 12953 -7 Silindirik kazanlar Blm 7: Kazanlarn sv ve gaz yaktlar iin ateleme sistemi zellikleri TS 377 -8 EN 12953 -8 Silindirik kazanlar Blm 8: Ar basnca kar gvenlik tertibatlarnn zellikleri TS 377 -10 EN 12953 -10 Silindirik kazanlar Blm 10: Besleme suyu ve kazan suyu kalitesi iin zellikler TS 377-11EN 12953 -11 Silindirik kazanlar Blm 11: Kabul deneyleri TS 377 -12 EN 12953 -12 Silindirik kazanlar Blm 12: Kat yakt yakan kazanlarn zgaral yakma sistemleri iin zellikler TS 377 -14 EN 12953 -14 Silindirik kazanlar Blm 14: maltdan bamsz bir muayene kuruluunun mdahil olmas iin klavuz TS EN 304 Kazanlar-Sv Yakt Pskrtme Brlrl Deney Kurallar

TS EN 305 Is Deitiricileri (Eanjrleri)- Performansla lgili Tarifler ve Performansn Belirlenmesi in Genel Deney lemleri TS 430 Kazanlar-Dkme Demirden TS EN 12952-1Su borulu kazanlar ve yardmc tesisatlar Blm 1: Genel TS EN 12952 -3 Su borulu kazanlar ve yardmc tesisatlar Blm 3: Basnca maruz kalan paralarn tasarm ve hesaplar TS 2192 Kalorifer Tesisat Yerletirme Kurallar TS 2796 k Suyu Scakl 110 C' ye Kadar Olan Scak Sulu Istma Sistemlerinin Gvenlik Donatmlarnn Tasarm ve Yerletirilmesi Kurallar TS 2838 Alak Basnl Buhar reticilerinde Gvenlik Kurallar TS 3101 Sabit Kazanlar Yapm Kurallar TS 4040 Kazanlar- Is Teknii ve Ekonomisi Asndan Aranacak zellikler TS 4041 Kazanlar- Anma Is Gc ve Verim Deneyleri Esaslar TS 11424 Yaltm Balant Paralar-Montaja Hazr Bina Gaz ve Su Servis Hatlarnda Elektrik Yaltmnda Kullanlan TS EN 230 Brlrler-Monoblok-Sv Yakt Pskrtmeli Gvenlik Kontrol ve Ayar Cihazlar ve Emniyet Sreleri TS EN 264 Emniyet Kapama Cihazlar- Sv Yakt Kullanlan Yanma Tesisleri in; Emniyet Kurallar ve Deney TS EN 676 Brlrler-Vantilatrl-Gaz Yaktlar in TS 458 Fuel-Oil (Ya Yakt) Tank (Istcsz Ev Tipi) TS 712 Yakt Ya Tank-Silindirik TS 713 Genleme Deposu-elikten, Ak (Scak Sulu Istma Tesisleri in) TS 901 Lifli Is ve Ses Yaltma Malzemesi TS 1257 Binalarda Scak sulu Istma Santrallerinin Dzenlenmesi TS 2164 Kalorifer Tesisat Projelendirme Kurallar TS 2736 k Suyu Scakl 110 C' den Daha Yksek Kzgn Sulu Istma Tesisleri TS 3419 Havalandrma Ve klimlendirme Tesisleri - Projelendirme Kurallar TS 3818 Istma Sistemleri Gazl Merkezi Yakma Tesislerinin Tasarm, Yerletirilmesi ve Gvenlik Kurallar TS 7363 Doal Gaz-Bina Tesisat Projelendirme ve Uygulama Kurallar TS 8991 Tanklar-elikten, Prizmatik (Yer stnde Sv Yakt ve Mazot Depolamada Kullanlan) TS 9876 EN 303- 4 Kazanlar-Cebri eki Brlrl-Blm 4:Isl Gc 70 kW ve Maksimum alma Basnc 3Bar(0,3 MP' a)'a Kadar- Terminoloji, zel Kurallar Denetler ve aretleme 3.5 Buhar Tesisat 3.5.1 Genel Esaslar Btn basnl kaplar; 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmelii ve ilgili olduklar Trk Standardna uygun olarak projelenmi, imal edilmi, imalat kontrol yaplm, denenmi, donatlm olacak, onanl projesine gre konstrsiyon deerleri zmba numaratrlerle belirli bir yerine yazldktan sonra etiketlenip sevk edilmi ve ihzar edilmi olacaktr. Btn emniyet cihazlar ile ilgili olduklar Trk Standardna veya uluslararas bir standarda uygun olacak ve kalite belgesini haiz olacaktr. Ana buhar hatlarna kondensin akmasna uygun olacak bir ekilde eim verilmelidir. Eim buhar gidi ynnde 1/70 orannda yaplmaldr. Kazandan sonra bir ykselme (tersine eim) varsa ap bytlmelidir. Uzun boru hatlarnda dizayn testere dii eklinde olmaldr.

Mmkn olduunca kondensin tamam kazan dairesine geri dndrlmeli ve kondens hatlarna kazan dairesine gidi ynnde eim verilmelidir. Buhar tama hatlarnda, hat apna ve sistem dizaynna uygun olarak her 30 ila 50 metrede bir kondens cebi yaplmal ve kondenstoplar bu noktalara balanmaldr. Kondens cebi genilii, projede aksi belirtilmemi ise DN100 apa kadar hat ap ile ayn apta, daha byk apl borularda, hat apndan iki kk apta (DN100den kk olmayacak ekilde) seilmelidir. Btn kondenstoplar hava tahliyesini yapabilir zellikte olmaldr. Hat sonlarna ve ykselme noktalarna konulacak termostatik hava tahliye elemanlar ile hava tahliyesi salanacaktr. Btn basn drme istasyonlarnda, basn drme vanas ncesine bir adet separatr, pislik tutucu, uygun skalal manometre ve izolasyon vanas kullanlacaktr. Pislik tutucu filtresi yere (zemine) paralel olacak ekilde monte edilecektir. Basn drc vana sonrasnda uygun skalal bir manometre, emniyet vanas ve izolasyon vanas kullanlacaktr. Basn drme istasyonunda gerekli ise bir bypass vanas kullanlacaktr. Kolonlarn ve dier ekipmanlarn balanmasnda eim verilecektir. Scaklk deiiminin etkisi ile oluacak uzama ve ksalmalar kompansatr kullanlarak veya uygun ebatl omegalar ile kompanse edilecektir. Omegalarn kullanlmas durumunda, giri ynnde yaplacak kondens cepleri ile kondens tahliye edilecektir. Kondenstoplarn giriinde mutlaka pislik tutucu kullanlmaldr. Pislik tutucular belirli srelerde temizlenmelidir. Buhar ana datm borularndan alnacak branmanlar mutlaka stten olmaldr. Bunun salanamad yerlerde, kondens cebi yaplarak, kondensin tamamen alnmas salanmaldr. Tesisatta muhtelif eleman balant ekilleri tip detaylarda gsterildii gibi yaplacaktr. Alak basnl buhar tesisatlarnda da uygun ama basncna ayarlanm emniyet vanalar kullanlmaldr. Tesisat kazan dairesinden itibaren birka ana datm borusuna ayrlyorsa bir kollektrden vanayla ayrlmalar yaplacaktr. Btn buhar sarf yerlerine manometre taklabilmesi iin gerekli imkan salanm olacaktr. Buhar ve kondens tesisat zerinde kullanlan tm armatrler ve borular, tekniine uygun olarak mdahaleye imkan salayacak ekilde yaltlm olacaktr. Buhar kullanm miktarlarnn belirlenmesi gereken noktalarda, montaj mesafesine ve iletmenin buhar kullanmndaki debi deimelerine cevap verebilecek buhar yk oranna sahip debimetreler kullanlacaktr. Debimetrelerin giriinde mutlaka separatr ve pislik tutucu, knda ise geri ak engelleyecek ekilde ek vana kullanlmaldr. Debimetreler salkl lm yapabilecek ekilde basn ve scaklk kompanzasyonuna sahip olmaldr. 3.5.2 Denemeler Boru demesinin sonunda cihaz balantlar yaplmadan evvel borular kr tapa ile kapatlacak ve mukavele ve ekinde zel bir istek yoksa iletme basncnn 1,5 katna (asgari 4 Bara) 24 saat mddetle denenecektir. Herhangi bir kusur grlrse dzeltildikten sonra deneme tekrar edilecektir. Denemeler darece tayin edilecek deneme heyetinin denetimi altnda yaplacak ve heyet kabul ettikten sonra nihayete erecektir. Buhar sistemi altrlacak ve tesisattaki btn ya, kir, toz ve yabanc maddeler temizleninceye kadar kondens dar atlacaktr. 3.5.3 Muhtelif Cihazlar Alak basnl buhar tesisatnda kullanlacak manometreler 0-1 Bar veya tercihen 0-2 Bar skalal olacak. Daha yksek basnl buharda kullanlacak manometrelerin kullanlaca basnca gre skalas kontrol tarafndan tayin edilecektir. Manometreler gzleme mesafesinden grlebilecek boyutlarda olmaldr. 3.5.4 lgili Standartlar TS EN ISO 4126-1 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 1: Emniyet vanalar TS EN ISO 4126-4 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 4: Pilot kumandal emniyet vanalar TS EN ISO 4126-6 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 6: Patlama diskli emniyet cihazlarnn uygulama seim ve montajlar

TS EN ISO 4126-7 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm : 7 Mterek veriler 3.6 Kzgn Su Tesisat 3.6.1 Genel Esaslar Kzgn su tesisatnda kullanlan tm cihaz ve armatrler kzgn su basn ve scaklk deerlerine uygun klasta olmaldr. (PN 16, PN 25, PN 40 gibi). Btn basnl kaplar 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmelii ve ilgili olduklar Trk veya uluslararas bir standarda uygun olarak projelenmi, imal edilmi, imalat kontrol yaplm, denenmi, donatlm olacak, onanl projesine gre konstrksiyon deerleri zmba numaratrlerle belirli bir yerine yazldktan sonra etiketlenip sevk edilmi ve ihzar edilmi olacaktr. Btn emniyet cihazlar ilgili olduklar Trk Standardna veya uluslararas bir standarda uygun olacak ve kalite belgesini haiz olacaktr. Btn kzgn su borular havann ve suyun tahliyesi mkemmelen salanacak ekilde gereken istikametlerde meyilli denecek ve gereken yerlerde havann ve suyun tahliye musluklar monte edilmi olacaktr. Ana boru ve branman ayrlma noktalarnda da bu husus nemle gz nnde tutulacaktr. Isnma ve soumalar dolaysyla meydana gelecek genlemelerin en ekonomik ve uygun ekilde alnacak tedbirlerle tesiste hasar meydana getirmemesi (omega, kompansatr v.b.) salanacak; tespit, ask, destekleme ve klavuzlama mesnetleri hasl olacak kuvvetlere dayanacak mukavemette ve onanl projesine gre monte edildii noktada ngrlen boru hareketlerine uygun konstrksiyonda olacaklardr. Branman, ayrlma ve birleme noktalarnda da bu husus dikkatle etd edilecek, gereken tedbirler alnacaktr. Borularn intizamsz ykselme ve alalmalarndan kabil olduu kadar kanlacak, mecbur kalndnda bu noktalarda hava ve su tahliyesi problemleri dikkatle etd edilecek, gereken yaplacaktr. Kolonlarn ve cihazlarn da genleme, hava tahliyesi, su tahliyesi problemleri ilgili bahislerde belirtildii gibi gz nnde tutulacak, gereken yaplacaktr. Kazan dairesinde birka zon ayrlyorsa veya bir noktada birden fazla branman ayrlyorsa, kollektr kullanlacak, kollektrden ayrlmalarda ksma ve kapatma vanalar konarak sistemin debi ve basn ayarlanmas (dengelenmesi) veya zon veya branmann kapatlmas temin edilecektir. Kapatlabilecek her blmn (branmann) tamamnn hava ve su tahliye problemleri halledilmi ve dn borusuna bir termometre konmas iin gerekli imkan salanm olacaktr. dare talep ederse termometre monte edilecektir. Denge deposu montaj, kontrol, donatm, konum ve tesise balantlar ynlerinden teknik icaplara uygun olacaktr. Btn boru, vana, basnl kap, pompa v.b. s kaybna sebep olabilecek ksmlar, projesinde belirtilmemise tecrit bahsinde aklanan esaslar dahilinde tecrit edilecektir. 3.6.2 Denemeler Boru denmesinin sonunda, cihaz balantlar ve tecrit yaplmadan evvel, boru ular kr tapa ile kapatlacak ve mukavelede zel bir istek yoksa iletme basncnn 1,5 katna 24 saat mddetle denenecektir. Herhangi bir kusur grlrse dzeltilecek ve deneme tekrar edilecektir. Denemeler darece tayin edilecek deneme heyetinin denetimi altnda yaplacak ve heyet kabul ettikten sonra nihayete erecektir. Sistem suyla doldurulduktan sonra, pislik ayrc konmayan cihaz girilerine de uygun filtreler konarak sistem altrlacak, branmanlarda ksmalarla her branmanda normalin stnde bir dolam temin edilecek, sistemin tamamen temizlenmesi salanacak, sonra su tamamen boaltlacak, geici filtreler karlacak ve pislik ayrc filtreleri temizlenecek, iletmeye tesis temiz olarak devredilecektir. Kazanlarn verim ve kapasite deerleri test neticesi belirlenerek, proje deerleri ile karlatrlacaktr. 3.6.3 lgili Standartlar TS EN ISO 4126-1 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 1: Emniyet vanalar TS EN ISO 4126-4 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 4: Pilot kumandal emniyet vanalar TS EN ISO 4126-6 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 6: Patlama diskli emniyet cihazlarnn uygulama seim ve montajlar

TS EN ISO 4126-7 Ar basnca kar koruma iin emniyet cihazlar Blm 7: Mterek veriler 3.7 Scak Su le Istma (Kalorifer) Tesisat 3.7.1 Genel Esaslar Scak sulu stma tesisatnda kullanlacak tm cihaz ve armatrlerin scaklk ve basn standardna gre uygun klasta olmaldr (PN 6, PN 10, PN 16 gibi) Kalorifer tesisat borular havann ve suyun tahliyesi mkemmelen salanacak ekilde gereken istikametlerde meyilli denecek ve gereken yerlerde havann ve suyun tahliye musluklar monte edilmi olacaktr. Ana boru branman ve kolon ayrlma noktalarnda da bu husus nemle gz nnde tutulacaktr. Isnma ve soumalar dolaysyla meydana gelecek genlemelerin en ekonomik ve uygun ekilde alnacak tedbirlerle tesiste hasar meydana getirmemesi salanacak, Tespit, ask, destekleme ve klavuzlama mesnetleri hasl olacak kuvvetlere dayanacak mukavemette ve onanl projesine gre monte edildii noktada ngrlen boru hareketlerine uygun konstrksiyonda olacaklardr. Branman, ayrlma ve birleme noktalarnda da bu husus dikkatle ett edilecek, gereken tedbirler alnacaktr. Borularn intizamsz ykselme ve alalmalarndan mmkn olduu kadar kanlacak, mecbur kalndnda bu noktalarda hava ve su tahliyesi problemleri dikkatle ett edilecek, gereken yaplacaktr. Kolonlarn ve cihazlarnda genleme, hava tahliyesi, su tahliyesi problemleri ilgili bahislerde de belirtildii gibi gz nnde tutulacak, prjr, otomatik hava atma cihaz, hava tp, kolon boaltma musluu v.b. ile gerekli nlemler alnm olacaktr. Kazan dairesinde birka zon ayrlyorsa veya bir noktada birden fazla branman ayrlyorsa kollektr kullanlacak kollektrden ayrlmalarda ve kolon ayrlmalarnda ksma ve kapatma yapabilecek vana konarak sistemin debi ve basn ayarlanmas (dengelenmesi) veya zon, branman veya kolonun kapatlmas temin edilecektir. Kapatlabilecek her blmn tamamnn hava ve su tahliye problemleri halledilmi olacaktr. Kollektre giren her dn ana borusunun zerine termometre monte edilebilmesi iin, termometre klf konarak, imkan salanm olacaktr. Genleme deposu montaj, kontrol, donatm, konum ve tesise balantlar ynlerinden ilgili Trk Standartlarna veya uluslararas standartlara ve tekniine uygun olacak; en yksekte olan radyatrden pompa basnc kadar yksekte olmas salanacaktr. ok souk blgelerde: Gidi emniyet borusu deponun en st seviyesinden balanmsa, deponun donmamas iin gidi emniyet borusundan deponun orta noktas arasnda vanayla ayarlama imkann salayan ve depoya dn borusunun kar tarafndan balanan bir sirklasyon balants yaplacaktr. Projesinde belirtilmemise kolonlar dnda btn borular, kollektrler, genleme deposu v.b. s kaybna sebep olacak ksmlar tecrit bahsinde belirtilen esaslar dahilinde tecrit edilecektir. Kalorifer tesisat ilgili olduklar Trk Standardna uygun olarak yerletirilmi ve donatlm olacaktr. Istma sistemi pompalarnn gidi hattna konulmas tercih edilecek ve her zon (radyatr, konvektr, fancoil, boyler, klima-havalandrma santral stc serpantinleri, plakal eanjr v.s.) iin mstakil pompalar yerletirilecektir. Her bir pompa grubunda emme ve basma kollektrnde birer adet manometre taklarak pompa performansnn kolaylkla izlenmesi salanmaldr. Sistemde bina otomasyonu varsa her bir pompa kna ekvalf konulmal. ekvalfler tercihen Wafer Tip olmal ve boru apnda belirlenmelidir. Gerekli durumlarda ek valf kullanlan borunun boaltlabilmesi iin vana kullanlmaldr. Klfl boru tesisatnda kullanlacak Pex borular sistem basn ve scaklna uygun olarak seilmeli, seilen boru basn ve scaklk mukavemeti sistem iin yeterli olmaldr. Klfl boru tesisat denirken direkt hatlardan kanlmal mmkn mertebe geni kavisli montaj yaplmal. Klfl boru tesisat duvarlarda devam etmemeli, radyatr altnda dndrme ayaklar, radyatr balant setleri ve orijinal tijler kullanlmaldr. Klfl boru tesisatnda datm kollektrlerin de her bir hat iin mini kresel vana kullanlmal, kollektr aplar yeterli kesitte olmaldr. 3.7.2 Denemeler

Boru denmesinin sonunda cihaz balantlar ve tecrit yaplmadan evvel boru ular kr tapa ile kapatlacak ve mukavelede zel bir istek yoksa iletme basncnn 1,5 katna 24 saat mddetle denenecektir. Herhangi bir kusur grlrse dzeltilecek ve deneme tekrar edilecektir. Denemeler darece tayin edilecek deneme heyetinin denetimi altnda yaplacak ve heyet kabul ettikten sonra nihayete erecektir. Sistem suyla doldurulduktan sonra, pislik ayrc konmayan cihaz girilerine de uygun filtreler konarak sistem altrlacak, branmanlarda ksmalarla her branmanda normalin stnde bir dolam temin edilecek, sistemin tamamen temizlenmesi salanacak, sonra su tamamen boaltlacak, geici filtreler karlacak ve pislik ayrc filtreleri temizlenecek, iletmeye tesis temiz olarak devredilecektir. Sistemde kullanlan kazanlarn kapasite ve verimleri yaplacak testle belirlenmelidir. lgili Standartlar TS 2192 Kalorifer Tesisat Yerletirme Kurallar 3.8 Istclar Ve Soutucular 3.8.1 Genel Esaslar Kullanlacak malzeme, alet ve cihazlar iletme ve almada maruz kalacaklar artlara uygun seilmi olacaklardr. Korozyon vaki olmas muhtemel ksmlarda nceden kabul edilmi korozyona dayankl malzemeler ve montaj metotlar kullanlacak. Bu anlamda pil reaksiyonu gstermeleri muhtemel birbirine uygun olmayan malzemeler izole edileceklerdir. Tecrit tabakasnn hava cereyanna maruz kalaca yerlerde tecrit malzemesinin paralanarak umasna veya titreim yaparak paralanmasna mani olmak zere byle yerlerde yzeyi fabrikasnca plastik veya benzeri bir levha ile kaplanm izolasyon malzemesi kullanlacaktr. Motorlar, pislik ayrclar, filtreler, stc ve soutucu serpantinler ve benzeri cihaz ve aksesuarlar tamir, bakm ve deitirilmeleri iin kolayca ulalabilecek yerlere monte edilecek ve gerekli ulama tedbirleri alnm olacaktr. Gresrlkler kolayca ulalabilmeleri iin yataklarn tam zerine getirileceklerdir. Eer salanacak yataklar grnmez veya ulalamaz yerlerde ise uygun uzatma paralaryla kolayca ulalabilir yerlerden greslenmeleri veya yalanmalar temin edilmi olacaktr. Ayn tesiste mecbur kalnmadka eitli tipte stclar (mesela konvektr ve radyatr bir arada veya radyatr ve vantilatrl stclar bir arada) kullanlmamal, kullanlrsa sistemin debi ayarlanmasna (dengelenmesine) zel itina gsterilmelidir. Istc ve soutucu cihazlar hava ve su tahliyesi mkemmelen temin edilecek ekilde konumlandrlm ve (veya) donatlm olacaklardr. Istc ve soutucu cihazlarda, akkann, ksma ayarlama ve kapatma imkanlar salanm olacaktr. Yalnz radyatrlerde ift ayarl radyatr musluklar kullanlacaktr. Is ekonomisini salamak amacyla, darenin onay alnarak her grup radyatrn giri vanasnn Termostatik vana olarak tercih edilmesi, fancoil cihazlarnda oda termostatyla kontrol edilmesi gerekmektedir. Cihazlara ayrlan branman uygun ap ve mesafede tertiplenecek, ayn branmandan birden fazla grup beslenmeyecektir. Cihazlara ait ses seviye deerleri konfor koullarna uygun olacaktr. Duvar, tavan veya salon tipi stc ve soutucu cihazlar mahal ii hava sirklasyonunu dengeli bir ekilde salayacak konumda olmaldr. Asma tavan ierisinde yer alacak tavan tipi cihazlar iin, uygun asma tavan ykseklii seilmelidir. Mdahale kapa bulunmaldr. Istc ve soutucu cihazlarndan s transferini engelleyebilecek perde, dolap, paravan, v.b. gibi malzemeler olmamaldr. Datm sistemlerinde basn dengelemesine nem verilecek yntem ve ekipmanlar kullanlacaktr. 3.8.2 Vantilatrl Istc ve Soutucular Vantilatrl stc ve soutucu cihazlarda artnamesine gre ayn zon veya ayn hacimde olanlarn veya ayn katta olanlarn hatta btn bir binada mevcutlarn elektrik balantsn bir veya birka anahtardan kesmek mmkn olmaldr.

Ayrca salon tiplerinde kendi zerinde, duvar veya tavan tiplerinde duvarda, motor zelliklerine uygun birer anahtar bulunmaldr. malatsn, kapasitesini, m2 olarak stma alann, vantilatr devir adedini, hava debisini, kullanaca elektrik voltajn belirtir, pirin zerine silinmeyecek ekilde yazlm birer etiketle donatlm olmaldrlar. Duvar ve tavan tipleri imalats tarafndan verilen prospekts veya katalogda montaj esaslar detayl olarak mevcut olmal ve bu detaylara uygun olarak monte edilmi olmaldrlar. 3.8.3 Konvektrler malat tavsiyelerine uygun olarak monte edilmi olmaldrlar. malatsn, kapasitesini, m2 olarak stma alann ve mmSS olarak su direncini belirtir pirin zerine silinmeyecek ekilde yazlm birer etiketle donatlm olmaldrlar. 3.8.4 Radyatrler lgili olduklar Trk Standardna uygun imal edilmi olan radyatrler, Standardna uygun ekilde monte edilecekler ve montajda ilgili Trk Standardna uygun konsol ve kelepeler kullanlacaktr. Radyatrlerin pencere nlerine konmas iin imkan aranacak, imkan bulunamazsa duvar nlerine tasarmcnn tercih ettii ykseklikte olan radyatrler monte edilecektir. Pencere nne konan radyatrler pervaz seviyesinden yukar kmayacak, ykseklikleri buna gre seilecektir. Radyatr tip seimleri pencere enini kapsayacak ekilde yaplmaldr. mkan olan yerde radyatrler duvardan en az 4 cm. aralkl, demeden en az 6 cm. yksekte (asgari 4 cm.) monte edilecektir. Radyatrler 35 dilimden veya boyu 1,6 mden fazla olduu takdirde ters dnl olarak balanacaklardr. Alminyum radyatrler imalat firma prospekts ve kataloglarnda belirtilmi tavsiyelere uygun olarak monte edilmi olacaklar ve firmann tavsiye edecei konsol ve kelepeleri kullanacaklardr. Dar koridorlara ve dar hacimlere konacak radyatrler eni en dar olanlardan seilmeli, mmkn olursa ni iinde monte edilmelidir. elik radyatr kullanlacaksa ikmal suyunun sertlik ve PH durumu raporu tetkik edilerek elik radyatre zarar vermeyecei hususunda yaplan yazl bir ettle idarenin onay alnacaktr. PH deeri 7 den az olan su kullanlan yerlerde elik radyatr kullanlmayacaktr. Tespit ve yerletirme ilgili olduklar Trk Standardna uygun olarak yaplacaktr. 3.8.4.1 Dkme Dilimli Dz Sathl Radyatrler lgili olduklar Trk Standartlarna uygun olarak ve SO 185e uygun gri dkme demirden TSE uygunluk belgeli olarak imal edilmi, radyatrlerin su ile temas eden stma yzeylerinin et kalnl 2,5 mmden az olmayacaktr. Dkm radyatrler astar boyal, dilim eklinde veya dilimlerden mteekkil gruplar halinde ayaklar veya konsollar zerinde projesine gre gruplanmas yaplarak montaj yaplacaktr. Kabul edilebilir toleranslar, eksenler aras lde 0,3 mm; tam boy ve genilik llerinde 2 mm.dir. Isl g deerleri 75C -65C ( T = 50 K) deerlerine gre test edilmi ve tesbit edilmi olacaktr. Dkm radyatrler piyasaya arz hali ile (gruplu veya dilimli) en az 10 barda szdrmazlk testine tabi tutulacaktr. 3.8.4.2 elik Radyatrler Yapsal konstrksiyonu ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun, su geen yzeylerde ilgili olduklar Trk Standardnda gre Fe P01 kalite ve minimum 1,11 mm. kalnlkta souk ekilmi satan imal, ilgili olduklar Trk Standardna gre maksimum alma basncnn en az 1,3 kat basnta (en az 520 kPa) test edilmi, ilgili olduklar Trk Standardna gre test edilerek sl gleri tespit edilmi, inko veya demir fosfat zerine astar boyal ve son kat elektrostatik toz boyal olacaktr. 3.8.4.3 Alminyum Radyatrler zel alminyum alamdan pres dkm, astar boya zerine firmasnca istee uygun renkte frn boya ile boyal dilimli alminyum radyatrn projesine gre gruplanarak yerine montaj yaplacaktr. 3.8.4.4 Panel Tipi Alminyum Radyatrler

89/106/ EEC Yap Malzemeleri Ynetmelii artlarna, ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun nitelikte alminyum ekstrzyon profillerin zel sl ilemlerden geirilerek sertletirilmesinden sonra birbirine yksek basn altnda preslenmesi ya da kaynak yoluyla kenetlendirilmesi ile yekpare ya da paral olarak imal edilen su ile temasta olan yzeyleri en az 1,1 mm. konveksiyon yzeyleri en az 0,8 mm. et kalnlnda, 9 bar iletme basncna dayankl, s gleri ilgili olduklar Trk Standardna uygun test edilerek saptanm ilgili olduklar Trk Standardna uygun eloksal ve polyester toz boya ile elektrostatik kaplama yntemi ile boyal, fabrikasyon yekpare gruplu her trl montaj malzemesi (konsol, vida- dubel, prjr, kr tapa ve gerektiinde konsolu yast) dahil boyal olacaktr. 3.8.4.5 Panel Radyatrler (l: m.) 89/106/ EEC Yap Malzemeleri Ynetmelii artlarna, Yapsal konstrksiyonu ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun, su geen yzeylerde ilgili olduklar Trk Standardna gre Fe P01 kalite ve minimum 1,11 mm. kalnlkta souk ekilmi sacdan imal, ilgili olduklar Trk Standardna gre maksimum alma basncnn en az 1,3 kat basnta (en az 520 kPa) test edilmi, ilgili olduklar Trk Standardna gre test edilerek sl gleri tespit edilmi, inko veya demir fosfat zerine astar boyal ve son kat elektrostatik toz boyal olacaktr. 3.8.5 Fan- Coil Cihazlar Gereinde hem stmada, hem de soutmada kullanlmak zere 3 devirli motorlu, bakr boru alminyum kanatl serpantinli, serpantin vana alt damlama ve tahliye tavalar ile birlikte, youma suyu ile temasl ksmlar korozyona kar korunmu, serpantin ve yerletirme konstrksiyonu, youan suyun hava ile srklenmeden youma tavasna akn salayacak fonksiyonlu ekilde yaplm, youma suyunun youma toplama borularna irtibatn temin edecek plastik boru ara paras olacaktr. 3.8.6 Split Klimalar lgili olduklar Trk Standartlarnda, bir i, bir d niteden oluan split klimalar duvar tipi, kaset tipi, salon tipi, yer ve tavan tipi olmak zere eitli tiplere ayrlr. Cihaz stma, soutma ve nem alma zelliklerine sahip olacak ve bunlar otomatik olarak yapabilecektir. Hava soutmal kondenserli olacak, hava ynlendiricileri ile aa/yukar, saa/ sola ynlendirme yapacak, i nitesinde hava filtresi bulunan split klimalarn fan hz yksek ve dk olmak zere ayarlanabilecektir. 3.9.7 lgili Standartlar TS EN 442-1 Radyatrler ve Konvektrler-Blm 1:Teknik zellikler ve Kurallar TS EN 442-2 Radyatrler ve Konvektrler-Blm 2: Deney Metotlar ve Deerlendirme TS EN 442-3 Radyatrler ve Konvektrler-Blm 3: Uygunluun Deerlendirilmesi TS1499 Kalorifer Radyatrlerini Tespit ve Yerletirilme ekilleri TS EN 10130 elik Yass Mamuller-Dk Karbonlu Souk Haddelenmi Souk ekillendirilebilenTeknik Teslim artlar TS 4922 Metalik Malzemelerin Yzey lemi- Alminyum ve Biimlenebilir Alminyum Alamlarnn Anodik Oksidasyonu (Eloksal), Teknik zellikler TS 3813 EN 10130elik Yass Mamuller-Dk Karbonlu Souk Haddelenmi Souk ekillendirilebilenTeknik Teslim artlar TS EN 14511-4 Mekan stma ve soutma iin elektrikle tahrik edilen kompresr ile alan iklimlendirme cihazlar, sv soutma paketleri ve s pompalar - Blm 4: zellikler TS 7936 EN 60335-2-40 Gvenlik kurallar - Ev ve benzeri yerlerde kullanlan elektrikli cihazlar iin Blm 2- 40: Elektrikli s pompalar, iklimlendirme cihazlar ve nem alclar iin zel kurallar TS EN 255-3 klimlendirme Cihazlar, Sv Soutma niteleri ve Is Pompalar-Elektrik Enerjisi le Tahrik Edilen Kompresrle alan-Istma evrimi Blm 3: Kullanma Scak Suyu Hazrlama nitelerinin Deneyi, zellikleri, aretlenmesi 3.9 Souk Su Sistemleri 3.9.1 Genel Esaslar Kullanlacak malzeme, alet ve cihazlar iletme ve alma esnasnda maruz kalacaklar artlara uygun seilmi olacaklardr.

Korozyon vaki olmas muhtemel ksmlarda nceden kabul edilmi korozyona dayankl malzeme ve montaj metotlar kullanlacak. Bu anlamda pil reaksiyonu gstermeleri muhtemel birbirine uygun olmayan malzeme izole edilecektir. artnamelerde veya projelerde hususiyetle aksi belirtilmemise korozyona kar dayankllk nceden kabul edilmi ana malzemeler veya kaplamalar kullanlarak nlenmi olacaktr. Basn altnda alan kaplar (soutucu akkan tanklar, depolar, su veya salamura tanklar v.b.); 97/23/AT Basnl Ekipmanlar Ynetmelii, 87/404/AT Basit Basnl Ekipmanlar Ynetmelii ve ilgili olduklar Trk Standartlarna veya bu konuda TS karlmamsa uluslararas bir standarda uygun imal edilmi ve hangi standarda gre imal edilmi olduu silinmez ekilde zerine yazlm olacaktr. Sistemlerin btn cihaz ve elemanlar, iletme srasnda maruz kalabilecekleri tm scaklk sahasnda, beenilecek alma ve performans gsterecek ekilde tanzim edilmi ve dengelenmi olacaklardr. Komple alr bir sistem meydana getirmek iin lzumlu btn kontrol cihazlar, elektrik balantlar, boru donanmlar, vanalar, hava boru ve kanallar, yardmc paralar ve dier cihazlar, tesise monte edilmi olacaktr. Btn cihazlar ve donanmlar ncelikle ilgili Trk Standartlarna, kanunlara, tzklere veya ynetmeliklere uygun olarak imal ve monte edilmi olacaklardr. Herhangi bir mevzuatn henz yrrle konmam olduu mevzularda idarece kabul edilecek uluslararas bir standarda uygunluk aranacaktr. Dier hususlarda tesisat, teknik artnamelere ve mutad usul ve kaidelere uygun olarak imal ve monte edilmi olacaktr. Cihazlarn montajnda imalat firma tavsiyelerine de uyulmu olacaktr. Soutucu akkan olarak Dnyada kullanm yasaklanmam olan F134a, F407c, F410a vb. evre dostu soutucu akkanlar kullanlmaldrlar. Su soutma gruplar projesinde seilen tipte olmak zere su soutmal (pistonlu, vidal, santrifj, Absorbsiyonlu) veya hava soutmal (pistonlu (paket, split), vidal, santrifj, scroll) olacak, soutma gruplar dareninde uygun grd bir uluslararas standarda uygun olacaktr. 3.9.2 Talimat Verici Plakalar Her makinenin (vantilatr, kompresr v.b.) zerine yalama ve bakm talimatn ihtiva eden bir etiket konacaktr. Her makinenin zerine altrma ve durdurma talimatn ihtiva eden bir etiket konacaktr. Plakalarn zerindeki izahat idareye yazyla teklif edilmi ve idarece onanm olacaktr. 3.9.3 Soutma Tesisatnda Emniyetle lgili Esaslar ve Denemeler Makine dairesinin dzenlenmesinde aada belirtilen hususlarda Tesis DIN 8975e uygun olacaktr. Bir soutma sisteminde belirli bir hacimde, belirli artlarda, belirli soutucu akkandan ne miktarda bulunabilecei; Kompresr dairesi ebatlar; kap ve pencere ebatlar nitelikleri; Cebri sirklasyonlu havalandrma yaplrsa havalandrma havas miktarnn tayini ve havalandrmada gz nnde tutulacak esaslar; Yangndan korunma; Tehlike annda kullanlmak zere bir harici alter yaplmas; Makine dairesine bitiik hacimler ve makinelerin kurulaca hacim ve konstrksiyonu; Muhtelif cihazlarn bulunduklar yerin cinsine gre ihtiva edecekleri soutucu akkann cins ve miktarlar hususlarnda DIN 8975e uyulacaktr. alma ve deneme basnlarnn tayininde dnyaca kabul edilen uluslararas standartlar esas alnmal, cihazlar bu standartlara uygun emniyet valf ve donanmlarna sahip olmaldrlar. Soutma tesislerinin basnlara dayankll deneme ile ispatlanacaktr. Deneme hidrolik olarak yaplrsa deneme basnc alma basncnn 1,5 kat, alaca gazla yaplrsa 1,1 kat kadar olacaktr. Deneme btn fitingslerin ve szdrmas muhtemel noktalarn sabunla veya dier bir usulle kontrol bitinceye kadar devam edecektir. Defrost gayesiyle alak basn devresine yksek basn tatbik edilen sistemlerde alak basn ksm da yksek basn ksmnn ayn denemeye tabi tutulacaktr. Alak basnla alan tesislerde eer tesis bir emniyet cihazyla tehiz edilmise tesisin evvelden tayin edilen basnca gre (yani msaade edilebilir azami basnca gre) denenmesine lzum yoktur. 3.9.3.1 Soutucu akkanlar iin boru ve eklenti paralar:

Soutma tesislerinde kullanlacak dikisiz elik borular, bakr borular ve benzeri ekilde yaplan borular, flanlar, vidal boru balantlar ufak ve byk fitingsler manometreler ve bunlarn konstrksiyonundaki malzemeler ve kaynak ve lehim malzemeleri ilgili olduklar T.S. na veya DIN normuna uygun yaplacaklardr. Bu tesislerde yalnz elverili malzemeden yaplm elemanlar kullanlacak bu malzemeler kullanlan soutucu akkan veya ya veya bu ikisinin karm veya absorbsiyon makinelerinde solvent veya herhangi bir dahili gaz tarafndan etkilenmeyen cinsten olacaktr. Mesela: Bakr ve inko amonyakla; Manezyum Freonla; Aluminyum manezyum ve inko metil klorrle; temas halinde bulunmayacaktr. 3.9.3.2 Soutucu akkanlarda boru birletirmeleri: Flanl balamada contadan kanlacaktr. Boru balant yerleri kontrol mmkn olacak yerlerde ve ekilde bulunacaktr. Bu art tecrit edilmi veya mekanik olarak korunmu veya kaplanm veya bina dnda denmi borularda aranmaz. Montajda bakr borular iin havalanm bakr borularn szdrmaz ekilde rakorlarla balanmas veya bakr boruyu bakr boruya muflu geme yaptktan sonra bakr fosfor alam veya % 35- 45 gm alam ile; bakr boruyu elik veya bronza % 35-45 gml alamla kaynatmak usul tercih edilecektir. Dier hususlarda DIN 8975e uyulacaktr. 3.9.3.3 Soutma tesisatnn montajnda ve denmesinde uyulacak esaslar: Soutucu akkan borular bina ierisinde bir koridordan geerse yolda geie mani olmamak iin en az 2,25 m. yksekte veya tavana bitiik olarak denecektir. Oturma odalarna veya ana giri yerlerine alan kanallara soutucu akkan borusu denmeyecektir. Umumi salonlara bekleme odalarna veya merdiven kuyularna soutucu akkan borular geveyecek bir vidal balants olmamak, paslanmayacak ekilde boyanmak ve d tesirlerden ve hasardan korunmak artyla denebilirler. Ya boaltma noktalar kolayca ulalabilir olmaldr. Borular ve fitingsler gerekli yerlerden tespit edilmeli ve titreime kar korunmaldrlar. nsanlarn serbeste dolaabilecekleri yerlerde borular ulalamayacak kadar yksekten gemeli bina dndaki borular 2 m. ykseklie kadar muhafaza ierisine alnmaldrlar. Bakr borular cruf dolgu ierisine denmemelidir. Binann muhtelif katlarndan geen soutucu akkan borular DIN 8975de verilen esaslara uygun denecektir. Kapama donanm hususlarnda tesis DIN 8975e uygun olacaktr. 3.9.3.4 Emniyet cihazlar ve sv seviye gstergeleri hususunda aada belirtilen esaslara uyulmu olacaktr. Kompresrler ve soutma tesisi emniyet ventili, patlayc disk, fazla basn emniyet alteri gibi bir emniyet cihaz ile tehiz edilmi olmaldr ve bu emniyet cihaz tesiste msaade edilebilir azami basncn geilmesini nlemelidir. Yalnz bana patlayan tapalar bir emniyet cihaz olarak memnuniyet verici deildirler. Eer bir tesis birbirinden kapama valfleri ile ayrlm birka kademeden ibaretse her bir kademeye ayr emniyet cihaz konmaldr. Emniyet cihazndan atlan soutucu akkann; makinelerin, takmlarn ve havaya alan borularn iinde kalan tortularn emniyetle atlmas temin edilmelidir. Absorbsiyonlu soutma makinelerinde stc (jeneratr) bir emniyet cihazyla tehiz edilmelidir. Dorudan doruya okunmal ve silindirik cam borulu sv seviyesi mirleri hasara kar korunmal ve ift kapatma vanas ile tehiz edilmi olmaldr. Her halde okuma yapan ahs herhangi bir krlma halinde korunmu olmaldr. Bakma ve yanstma camlar uygun kalnlkta cidarlara sahip olmal ve uygun bir malzeme ile szdrmalk temin edilmelidir. 3.9.3.5 Tesisin manometrelerle donatlmas hususunda aada belirtilen esaslara uyulacaktr.

almas tamamen otomatik olmayan tesislerin kompresrleri aadaki hallerde manometre ile tehiz edilir. Amonyak kullanlyorsa ve tesisattaki miktar 25 kg. dan fazla ise, Freon kullanlyorsa ve tesisattaki miktar 30 kg. dan fazla ise,

Bu artlar ok kademeli tesislerde her bir ayr kompresr evaporatr kademesine tatbik edilir. Tamamen otomatik olarak alan tesislerde kompresr amonyak ve freon soutucu akkanlarnn 10 kg. a kadar arjlarnda standardize edilmi manometre balama yeri braklr. 100 Kg. dan fazla soutucu akkan ihtiva ediyorsa otomatik olarak alan tesislerde kompresre manometre konur. Btn manometrelerde azami msaade edilebilir basn krmzizgi ile iaretlenir. Manometreler kompresrdeki herhangi bir basn deiiklii grlebilecek ekilde tesise monte edilir. Emme ve basma devrelerinin vanalar kapatlsa bile bu husus gereklemelidir. Absorbsiyonlu soutma makinalarnda soutucu akkann net arl 1,5 Kg. geiyorsa her bir basn kademesine en az bir manometre konmaldr. Mesela yksek basn kademesinde evaporatrlere ve absorbere iki kademeli sistemlerde orta basn kademesine de stc (ejeneratr) ve absorber iin bir manometre konmaldr. 3.9.3.6 Muhtelif borularn ve cihazlarn tannmas hususlarnda tesis DIN 8975e uygun olmaldr. Basnl kaplar hususunda DIN 8975e uygun olmaldr. 3.9.3.7 Kompresrler aada belirtilen esaslara uygun zellikte ve donatm havi olacaklardr. Piston hz katalounda verilen azami devir saysn gememek artyla 4,5 m/sn.yi gemeyecektir. Kendisinden kapasite ayar yapan kompresrlerde; - Kapasite ayar kademeli veya devaml olabilecektir. - Tam ykte ve ksmi ykte kompresr yaklak olarak ayn randmanla alacaktr. - Kapasite ayar tehizat tam ykteki randman azaltmayacaktr. - Kapasite kontrol kompresr emniyeti bakmndan bir saknca getirmeyecektir. Kompresrn emniyeti bakmndan emme devresinde sv akkan ayran bir tertip dnlmesi ve emme devresine bir presostat konmas tercih edilecektir. Kompresrn yksek basnl devresinde basn ve scaklk ok ykseldii zaman emme basncn ve scakln azaltarak bu basn ve scakl ayarlayan bir tertibat ve yksek basn presostad dnlmesi tercih edilecektir. Yksek basn presostad tarafndan kompresr durdurulursa elle mdahale edilmeden sistemin almas kabil olmamaldr. F134a, F407c, F410a nn dnda herhangi bir soutucu akkanla alan direk expansiyonlu klima tesisi yaplmayacaktr. Amonyak, dikloretilen, etilklorid, slfr dioksit ve metil formiat, soutucu akkanlar: soutma tesislerinde veya salamura veya souk suyla soutmal klima tesislerinde, aada belirtilen emniyet tedbirleri yerine getirildikten sonra kullanlabilirler: Makine dairesinin iinde alev ve kvlcm neredebilecek hibir cihaz bulunmamaldr. Kendi kendine otomatik kapanr yangn kaplar mevcut olmaldr. Duvar, deme ve tavanlar atee ve tutumaya mukavim olmaldr. Kaplar kendi kendine yalnz d havaya almal, umumi koridor veya pasajlara almamaldr. Kaplar yangn veya umumi merdivenlere almamaldr. Borular duvar ve deme ilerinden szdrmaz olarak geirilmelidir. Makine dairesinde mekanik havalandrma donatm bulunmaldr. (alteri makine dairesi dnda olmaldr.) 3.9.3.8 malat firma tarafndan her cihaz iletme basncna uygun ekilde basn ve (veya) vakum denemelerine tabi tutulmu olacaktr. 3.9.3.9 Montajn tamamlanmasndan sonra sistemin proje artlarn gerekletirdiini tespit iin gerekli denemeler yaplacaktr. 3.9.3.10 Ekipman ve borulamalarda gerekli sismik nlemler alnacaktr. 3.9.4 malat Projeleri Ve Detaylar

Cihazlar antiyeye sevk edilmeden evvel aada belirtilen belgeler onanmak zere dareye verilecektir ve onandktan sonra ihzarata geilecektir. Cihazlar iin titreim izolasyonlarn, temel veya kaide detaylarn, imal edildikleri malzeme ve montaj usullerini de belirten komple imalat ve montaj projeleri, prospekts ve (veya) kataloglar, Kullanlan btn cihazlarn komple kapasite ve performanslarn belirtir eriler, tablolar v.b. malumat verici belgeler. 3.9.5 Souk Su retici Gruplarn Donanm Proje veya artnamede aksi istenmedii takdirde muhtelif cihazlar aada belirtilen kontrol ve gstergelerle donatlm olacaktr. 3.9.5.1 Soutma kompresrleri: Emi ve basn devrelerinde kapatma vanalar, Yksz yol verme tesisat, Kapasite kontrol cihaz Alak emme basnc presostad, Dk ya basnc presostad (Elle kalibre edilebilir), Emme ve basma gaz basnc manometreleri, Ya basnc manometresi. Karter stc - Gaz k kapatma vanas Yar hermetiklerde ya gzetleme cam ek valf Sv gaz ksm solenoid valfi, Termostatik veya elektronik expansion valfi, Kontrol termostat, Serinletilmi suyun knda donmaya kar limit termostat, Soutucu akkan scakln lmek zere termometre veya sensr, Soutucu akkan basncn lmek zere manometre veya sensr, Serinletilmi su veya salamura giri ve k termometreleri veya sensrleri.

3.9.5.2 Su veya salamura soutucu evaporatrler:

3.9.5.3 Kondenserler (Su ile soutmal): Her bir serpantin ksmnn gaz giriinin en yksek yerinde gaz veya hava tahliye (sprme) az bulunacaktr. Boaltma vanas; sv soutucu akkan seviye gstergesi; emniyet tapas; kafi basn olmadan geirmeyen vana (presure relief valve); soutucu akkan giri ve k kapatma vanalar; eitleme borusu ve vanas (birden fazla kondenser varsa) basn ve scakl gsteren termometre ve manometreler, Kondenser soutma suyu giri ve k termometreleri veya sensrleri. Kullanlan termostatlar ve gsterge aletleri ilgili bahiste belirtilmi olan zelliklerde olacaklardr. 3.9.5.4 Projede veya artnamede aksi istenmedii takdirde (serinletilmi suyla soutma tesisatnda) bu ksmda belirtilen hususlar yerine getirilecektir. F134a, F407c, F410a donanmnda bakr borular kullanlacaktr. Amonyak tesislerinde dikisiz (patent ekme) siyah borular kullanlacaktr. Boru donatmnda u aksesuar bulunacaktr: Scak gaz susturucusu, (byk kompresrlerde), Sva soutucu akkan gzetleme cam, Soutucu akkan pislik tutucusu,

Su veya salamura soutucu evaporatr; kompresr emi borular; serinletilmi su veya salamura borular, tecrit edilmi olacaktr. Tecritlerin zerine rutubete kar tecridi koruyacak kaplama yaplacaktr. Soutma cihazlarndan her birisi aada belirtilen kontrollerin topland birer tablo ile donatlm olacaklardr. Kompresr emiinde alak basn presostad, Kompresr knda yksek basn presostad,

Ar motor scakl halinde sistemi durduran role, Serin su veya salamura donmaya kar limit termostat (su soutucu knda), Ya diferansiyel basn presostad, Kilitleme rlesi, Kompresr yke gre durdurup yol veren rle (non recyeling pompdawn reley), Kompresrn durmasn temin eden emniyet cihazn belirleyecek krmz ikaz lambalar, Btn emniyet apareylerinin normal durum gsterdiini; soutmaya ihtiya olduunu ve ana alterin yol verme durumunda olduunu belirten yeil lamba, htiya olduu halde kompresr almyorsa bunu belirten sar ikaz lambas, Soutucu akkan youma basncn; buharlama basncn ve ya basncn gsteren manometreler. Aadaki durumlara kar cihaz kendi zerinden korunmu olacaktr. Soutma gaz arjnn eksilmesi Ters dn Dk chiller su scakl Kompresr iin dk ya basnc (scroll hari) Voltaj dengesizlii Termik koruma Yksek basn Elektrik ar yklemesi Faz eksiklii Akm dengesizlii

3.9.5.5 Ekipman ve borulamada gerekli sismik nlemler alnacaktr. 3.9.6 Soutulmu Su le Soutma Sistemi Otomatik Kontrol Aksi projede veya artnamede talep edilmedii takdirde serinletilmi su ile soutma sistemi aada belirtilen esaslar salayacak bir otomatik kontrol sistemiyle tehiz edilmi olacaktr. Bir souksu retici grup aada belirtilen sinyalleri almad srece elektrikli veya mekanik bir sistemle kilitlenmi durumda kalacak ve ilk hareketi ve iletilmesi kabil olmayacaktr. Soutulmu su devresinde gerekli su sirklasyonu mevcut olduunu hisseden (flowmeter) ak anahtar sinyali, Kondenser suyu devresinde gerekli su sirklasyonu mevcut olduunu hisseden ak hissedici sinyali, Soutma kulesi vantilatrlerinin alr durumda olduunu belirtir sinyaller, Yksek basn presostad normal sinyali, Alak basn presostad normal sinyali, Ya basn presostad normal sinyali, Alak scaklk limit presostad normal sinyali, Kompresr motoru scakl normal sinyali, Soutulmu su dn scaklnn kompresre yol verilmesi gereken n ayar scaklndan yksekte olduunu belirtir sinyal.(bu sinyallerden herhangi birisinin deimesi ve kompresre durdurma sinyali vermesi halinde kilitleme rlesi sistemi durdurma konumuna geirecektir). Birden fazla soutma grubu olan tesislerde su soutucu evaporatr dnne iki yollu iki konumlu bir otomatik vana konacaktr. Seici anahtar (selector swich), el veya otomatik durumda olduunda vana ama anahtar, amak veya kapamak zere otomatik vanaya hareket verecektir. Vana tamamen alnca veya kapanrken bir yardmc kontak bu su soutucunun sirklasyon pompasn altracak veya durduracaktr. Su soutucu tek ise motorlu vana konmaz, ilk hareket, pompaya yol verilerek balatlr. Birden fazla soutma grubu olan tesislerde kondensere suyun dnne iki yollu iki konumlu bir otomatik vana konacaktr. Seici anahtar el veya otomatik durumunda olduunda vana ama anahtar otomatik vanaya ama veya kapatma kumandas verecektir. Vana tam ak duruma geerken veya kapanrken bir yardmc kontak vastasyla ilgili kondenser su pompasn altracak veya durduracaktr. Kondenser tek ise motorlu vana konmaz, ilk hareket pompaya yol verilerek balatlr.

Her iki kondenserdeki (kule devresindeki) (ak hissedicilerinin) debi kontrol cihazlarnn almadn gstermesi zerine soutma kulesi vantilatrleri duracaktr. Her iki debi kontrol cihaz ak gstermedii srece vantilatrler duracak; birisi veya her ikisi birden ak gsterdiinde derhal vantilatrler devreye girecektir. Sistem, fabrikasnda donatlm ve imalat ve yerletirme projeleri tasdik edilmi elik sa kontrol tablosundan kontrol edilecektir. Bu tablo aada belirtilmi cihazlarn montajna msait ekilde imal edilmi ve donatlm olacaktr. Pirin veya alminyum veya plexiglas bir tablo zerine kaznarak ilenmi soutma tesisatnn komple ematik diyagram, Soutma grubunun kulenin ve pompalarn alr durumda olduklarn gsterir sinyal lambalar, Evaporatr ve kondenser motorlu vanalarnn ama ve kapama anahtarlar, Otomatik ve elle kumanda durumlarn gsterir seici anahtar, (selector swich) (Soutma gruplarnn ve pompalarn eit mddet almasn temin iin, bu anahtarda pozisyonlar mevcut olacaktr.) Kullanlacak scaklk kontrol elektronik paneli, Sra ile kontrol cihaz. Kondenser gaz basnlarnn iletme deerlerine uygunluu kule fan veya kule-kondenser devresi 3 yollu vana kontrol ile salanacaktr. 3.9.6.1 Elle yol verme aada belirtilen esaslar dahilinde yaplacaktr. Herhangi bir sisteme elle yol vermek istediimizde seici anahtar el durumuna getirilecek, herhangi bir souk su otomatik vanas elle anahtarna baslarak ak vaziyete getirilecek, vana alnca yardmc kontak vastasyla ilgili souksu pompas devreye girecek debi kontrol cihaz gereken ak hissedecektir. Kondenser ve su soutucu tek ise otomatik vanalar konmaz, ilk hareket pompalara yol vererek balatlr. Bu soutma grubu ile ilgili kondenser suyu otomatik vanas elle anahtarna baslarak alacak, ilgili pompa yardmc kontak vastasyla harekete geecek, ilgili debi kontrol cihaz gerekli ak hissedecek ve soutma kulesi vantilatrlerini altracaktr. Soutma grubu harekete getikten sonra kapasitesi otomatik kapasite kontrol cihazyla kontrol edilecek, scaklk kontrol edicisi soutucu akkan solenoid vanasna ve kompresr durdurma rlesine kumanda ederek istenilen proje artlarn salayacaktr. Sistemi durdurmak iin motorlu vanalarn kapatma dmelerine baslacak, vanalar kapanrken yardmc kontaklar pompalar durduracak, kompresr ve soutma kulesi fanlar duracaktr. 3.9.6.2 Otomatik yol verme aadaki esaslar dahilinde yaplacaktr. Seici anahtar otomatik durumuna getirilecek, seici anahtarn iaret ettii souk su ve kondenser suyu otomatik vanalar dmelerine baslarak ak duruma getirilecek sistem 3.9.6 da ilgili paragrafta akland ekilde harekete geecektir. Grup harekete geince 3.9.6.1 de belirtildii ekilde kapasitesi kontrol edilecektir. Souk su dn scakl evvelce tayin edilmi olan deerin zerine knca sra ile kontrol cihaz ikinci anahtar hareket durumuna getirecek ve ikinci grubun souk su ve kondenser suyu otomatik vanalar otomatik olarak alacak ve ikinci soutma grubu sistem 3.9.6.1 de belirtildii ekilde harekete geecektir. Yk azald zaman otomatik kapasite kontrol tertibatyla kompresrlerin ykleri kslacak; son devreye giren kompresrn stop etmesi gereken kapasiteye gelindii zaman otomatik olarak bu gruba ait serinletilmi su ve kondenser suyu otomatik vanalar kapanacak, pompalar duracak, kompresr duracaktr. Yk tekrar artarsa son devreden kan kompresr kademeli kumandal alter vastasyla tekrar altrlacak, yk azalmaa devam ederse dier kompresr(ler) de ayn ekilde duracak ve debi kontrol cihaz akn kesildiini hissederek soutma kulesinin vantilatrlerini durduracaktr. 3.9.6.3 Kompresrn: Dk ya basnc presostad, Yksek basn presostad, Su soutucusundan su k scaklnn ok dk olduunu gsteren limit termostat, Kondenser suyu k scaklnn ok yksek olduunu gsteren limit termostat,

sinyallerinden herhangi birisi tarafndan durdurulmas halinde artlar normale dndrlmedike tekrar altrlmas kabil olmayacak, elle kilitleme giderildikten sonra yksz olarak kompresr devreye girecektir. 3.9.7 Kompresr ve Su Soutmal Kondenser Gruplar Aksi, artnamede istenmedii takdirde kompresr, kondenser gruplarnn donatmnda aada belirtilen esaslara uyulacaktr. Kompresr ve kondenserin donatm 3.9.5.1 ve 3.9.5.3 e uygun olacaktr. Soutucu akkan borular ve boru donatm aksesuarlar 3.9.5.4 de belirtilmi olan esaslara uygun olacaktr. Kompresr emi borular izole edilmi olacaktr. 3.9.7.1 Kompresr kondenser grubu kontrol tablosu aada belirtilen fonksiyonlar yerine getirecek ekilde donatlm olacaktr. Soutucu akkan emi basnc dtnde kesici presostat, Soutucu akkan k basncnn ykselmesi halinde kesici presostat, Elektrik motoru scakl ykseldiinde kesici termostat, Diferan Kilitleme rlesi, Ana alter kutuplarnn yolverme durumunda olduunu gsteren yeil sinyal lambas, Kondenzasyon (youma) basncn ve yalama ya basncn gsterir manometreler. 3.9.8 Kompresr, Su Soutmal Kondenser Grubu, Otomatik Kontrol Sistemi Aksi, artnamede istenmedii taktirde bir kompresr su soutmal kondenser grubu; aada belirtilmi olan artlar tahakkuk etmi ve belirtilmi ilemler yaplm olmad taktirde elektriki olarak kilitlenmi olacak ve harekete gemeyecektir. Bu ilemler tamamsa yksz olarak kompresr harekete geirilecektir. Santral veya buharlamal nit hava soutucusu vantilatrlerinden birisi veya hepsi dmelerine baslarak altrlm olacak, Kondenser suyu pompalarndan birisi veya ikisi de dmelerine baslarak altrlm olacak, Soutma kulesi vantilatr dmesine baslarak altrlm olacak, Kompresr dmesine altrlmak zere baslm olacak, Yksek basn, alak basn ya basnc presostatlar ve motor scakl termostat normal durumda olacaktr. Kilitleme sebeplerinden herhangi birisi yukarda belirtilen konumda deilse kilitleme rlesi kompresr bekleme durumuna geirecektir. Kompresr harekete geince kapasitesi; kendinden kapasite kontrol yapan tehizat vastasyla regle edilecektir. Yukardaki emniyet cihazlarndan artnamede istenenlerden bir tanesinin durdurma sinyali vermesi halinde kompresr derhal duracak ve sesli ve kl sinyal verilecektir. Sesli sinyal kolayca susturulabilecektir. 3.9.8.1 Kompresr: Dk yalama ya basnc sebebiyle, Yksek soutucu akkan k basnc sebebiyle ilgili emniyet cihaz tarafndan durdurulmusa: Tesisin tekrar altrlmas kabil olmayacak ve artlar normale dndkten ve kilitleme elle giderildikten sonra kompresr yksz olarak harekete geecektir. 3.9.9 Soutma Kulesi Soutma kulesinin monte edilecei yer, darenin ve kontrolln birlikte imzalayaca bir protokolle tespit edilecektir. Kule yerine konduktan sonra altrlacak ve ses ynnden mahzur getirmedii protokolde belirtilecektir.

Soutma kulesi ok iyi bir ekilde titreimler absorbe edilmi olarak monte edilecektir. Titreim absorbe edici tedbirleri ihtiva eden detaylar tasdik ettirildikten sonra bu detaya uygun olarak monte edilecektir. Kulenin st ksmlarna ulalabilmesi ve su teknesindeki flatr, filtre v.b. tesisatn bakmnn yaplmas iin gereken tedbirler alnm olacaktr. Soutma kulesinde su seviyesi belirli seviyenin altna dtnde gerekli yerlerde kl ve sesli sinyal verilecektir. Bunun iin bir amandral sinyal tertibat yaplacaktr. (bedeli brlr tesisat kl sinyal tesisatndan denecektir.) Soutma kulesi k borusu zerine pislik tutucu konacaktr. Byk kapasiteli sistemlerde bir soutma grubu iin birden fazla kule kullanlmas durumunda kule havuzlar tabii aka uygun apta borular ile birbirine balanacaktr. Ortak emi kollektrne balanan birden fazla kule uygulamalarnda da kule havuzlar yukarda belirtildii gibi birbirine balanacaktr. Kule suyu zelliklerinin takibi ve blf eklinin nasl uygulanaca dareye yazl olarak bildirilecektir. Tesisata pislik tutucu balanacak. Fann ierisine yabanc madde girmesini nlemek amac ile fan emilerinde tel kafes olacaktr. Motor ve kay kasnak tertibat d etkenlere kar zel olarak korunacaktr. Fanlar sessiz, statik ve dinamik olarak tam balansl, korozyona kar dayankl malzemeden yaplacaktr. 3.10 Souk Oda Ve Depolar 3.10.1 Genel Esaslar Souk oda izolasyonunda kullanlacak malzeme poliretan enjeksiyonlu panelden olacaktr. Bu panellerin i ve d yzeyleri polyester boyal veya plastifiye film kapl galvaniz sacdan imal edilecektir. Paneller 40 -42 kg/m3 younluunda poliretan enjeksiyonlu olacaktr. Paneller ululararas hijyen standartlarna uygun olacaktr. Paneller kilitli imal edilip abuk ve kolay monte edilebilir olacaktr. Panellerin kaplar kilitli ve iten ama mekanizmasna haiz olmaldr. Panel kalnlklar; en az 70 mm- normal muhafaza amal 0 Clik odalar iin, en az 100 mm donmu muhafaza amal 20 Clik odalar iin en az 140 mm ok odalar 35 Clik odalar iin olacaktr. Deme panelleri plywood veya paslanmaz elik kaplama olacaktr. Deme panelleri 3000 kg/m2 yayl yke dayankl olacaktr. Deme panelleri gerektiinde zerinde yumuak tekerlekli veya transpaletli aralarn gezebilecei ekilde takviye edilebilmelidir. Souk oda panelleri ISO 3582 yangna dayankllk snfnda olacaktr. Paneller 333/233 K (+60/-40 C) artlarnda kullanlabilir olacaktr. Is transfer katsays: en fazla 0,30 W/m2K (7 cmlik paneller iin) Is transfer katsays: en fazla 0,21 W/m2K (10 cmlik paneller iin) Is transfer katsays: en fazla 0,18 W/m2K (14 cmlik paneller iin) olacaktr. Souk oda ierisine deme szgeci konmayacak; sifonsuz bir aknt yeri betonarmeye tip projelerde kargir depo su boaltma borusuna benzer ekilde yakal olarak beton dkm esnasnda projede gsterilecek noktada tespit edilecek; bu aknt yeri pik veya pirin dkm olacak, st ksmnda bir szgeli sklebilir kapa olacak; bitmi deme yznden 3 mm. aada olacak ekilde monte edilmi olacaktr. Bu aknt yeri dtan rutubet tecritli olarak betonarme iine gml en az 2 galvanizli boru veya kurun boru ile en yakn noktadan oda dna karlacak betonarmeden k ve duvara giri noktalarnda deformasyonlar dolaysyla hasar grmemesi iin tedbir alnacak oda dnda yan girili bir banyo szgecine balanacaktr. Souk oda duvarlarnn i yznn ve demenin kaplanmas isteniyorsa bu kaplama scaklk deiimlerinden zarar grmeyecek cinsten olacak; bilhassa duvarlarda tecrit scak blgesindeki rutubet izolasyonundan geecek; donmayacak kadar alak buhar basncnda rutubetin gerek tecrit iinde gerekse sva veya kaplama iinde birikmeyip oda iine girmesi iin gereken tedbirler alnacaktr. Alnacak tedbirlere ramen deme tecridi arasna szmas muhtemel sularn drenaj dnlm olacaktr. Souk odann dardan grlebilecek ve okunabilecek bir noktasna bir termometre konacaktr.

Defrost sularnn ikinci paragrafta belirtilen aknt yerine ulatrlmas iin gerekiyorsa betonarme iinden ayr bir boru ekilerek defrost borusunun aknt noktasnda yine sifonsuz aknt yeri vazedilecektir. Ancak oda iinden dna boru klarnn mmkn olacak asgari sayda tutulmasna ehemmiyet verilecektir. Souk oda ierisine monoray tesisat yaplmasnda monoray yk s tecridi i ksmnda yaplacak konstrksiyonla yzer demeye bindirilecek veya tecrit dnda braklacak gusselere hibir noktadan s kprs yapmayacak ekilde tecritli olarak bindirilmi olacaklardr. 3. 10.2 Modler Tip Souk Depo 3.10.2.1 Panel Oda Teknik zellikleri: Komple souk oda taban, tavan ve duvarlar poliretan dolgulu prefabrik sandvi paneller ile monte ve demonte edilebilir ekilde eksantrik kancal kilit mekanizmal olacaktr. Panel kalnlklar souk odalar iin min.90 mm, donmu muhafaza odalar iin min.150 mm olacaktr. Panel kalnlklar souk odalar iin min.90 mm, donmu muhafaza odalar iin min.150 mm olacaktr. Panellerde younluu min.40 kg/m3 olan poliretan izolasyon malzemesi kullanlacaktr. Panellerin temas yzeyleri hava, s ve buhar geiini engelleyecek ekilde erkek-dii formunda birbirine gemeli, kilitli olacak ve ke birlemelerinde panel yzey malzemesinden imal edilmi aksesuarlarn kullanlmas ve montaj srasnda silikon ile tam olarak szdrmazlk salanacaktr. Souk odalarn kaps ieriden ama mekanizmasna sahip olacaktr. Souk oda kaps dardan kilitlenebilir zellikte olacaktr. Duvar ve tavan panellerinin yzeyleri kf, koku ve bakteri retmeyecek ekilde polyester kapl galvaniz sa olacaktr. Zemin panelleri 2000 kg/m2 sabit, 1500 kg/m2 hareketli yke dayankl olacaktr. 3.10.2.2 Soutma Grubu Teknik zellikleri Soutma niteleri yksek verimlilie haiz split tipte olacaktr. Ayrca souk odann iinde ve dnda mmkn olan en az yer kaplayacak llerde retilmi olacaktr. Soutma gruplarnn kompresrleri hermetik, yar hermetik veya scroll tipte olacaktr. Soutma gruplar dijital kontrol ilemcisi ile tam otomatik olarak alacaktr. Soutma gruplarnn defrost ilemi elektrikli rezistanslar ile yaplacaktr. Defrost scaklk ve zaman parametreleri ile kontrol edilecektir. Defrost esnasnda kondenser fanlar yksek basn prosestat ile otomatik olarak kontrol edilecektir. retici firma soutma gruplarnn tam elektrik, elektronik nitelerinin balantlarn gsterir devre emalar ve kullanma klavuzunu iki suret halinde teslim edecektir. Soutma gruplarnn oda iinde kalan ksmlar alminyum malzemeden kasetli olacaktr. Soutma gruplarnn ISO 9001 Belgesi bulunacaktr. Soutma nitelerinin imalatnda l, kalite ve iilik ynyle tam bir standartlk salanm olacaktr. Soutma niteleri kullancya teslim edildii tarihten itibaren 1 yl sre ile imalat, malzeme ve montaj hatalarna kar garantili olacaktr. Soutma niteleri d hava artlarndan korunmu ambalaj ierisinde nakledilecektir. retici firmann Sanayi ve Ticaret Bakanlndan veya TSEden alnm hizmet yeterlik belgesine sahip yetkili servislerinin olduunu belgeleyecektir. retici firma ihtiya makamna soutma grubunun detay resimlerini, elektrik devre emalarn, kullanma ve bakm klavuzunu, yedek para katalogunu ve periyodik deimesi gereken paralarn listesini ieren bilgi dosyasn verecektir. 3.10.3 Souk Oda Projelerinin Kontrol Souk oda projelerinde aadaki kontroller yaplacaktr. Souk oda i projeleme scakl; depo edilecek madde veya maddelerin cinsine, para byklne, depolama ekline, belirli bir scakln altna drlmesi iin gerekli sre ve depoda tutulacaklar sreye gre kontrol edilecektir. Souk oda i projeleme nispi nemi; depo edilecek maddenin nem kaybetme niteliine ve belirli zamanda darece kabul edilecek azami arlk kaybna gre kontrol edilecektir. Soutucu yzey scakl; yukardaki paragrafa gre tespit edilecek oda nispi nemini temin etme ynnden kontrol edilecektir.

Soutucu hava debisi ve fleme rejimi; maln soutulmas iin gerekli sre ve depolanma konumunun buna etkileri ynlerinden kontrol edilecektir. Is tecridi kalnlklar: Enerji masraflar, oda scakl, d scaklk, ilikileri ynlerinden ve zellikle depolanan maddenin rutubet kaybetmesinin nemli olduu hallerde d duvar kaybnn maln rutubet kaybetmesine dorudan tesir ettii gz nnde tutularak yaplacak ekonomi hesaplarna gre kontrol edileceklerdir. Rutubet tecridi konstrksiyonu; duvar rutubet geirgenliklerine, s geirgenliklerine ve i d projeleme scaklklarna gre tanzim edilecek youma diyagramlarna ve tecrit konstrksiyonunun buna etkilerine gre kontrol edilecektir. 3.10.4 Souk Oda Is Ve Rutubet zolasyonlar Souk oda duvarlarnn s izolasyonu iin cam yn veya cam kp (Foam Glass veya Cellular Glass) kullanlabilecektir. Youma hesap ve grafikleriyle bir youma problemi bulunmad gsterildikten sonra rutubet tecridi olarak mala perdahl imento sva zerine hesaplarda zellikleri belirtilmi bitm srlmesi ile yetinilecektir. Youma ynnden daha kritik bulunacak hallerde ilaveten tecrit maddesi; polietilen torbalara konup souk yznde ve alt ksmnda delikler alarak veya scak yzn ve yanlarn polietilenle kaplayp souk yzn tamamen ak brakarak denecektir. Daha kritik durumlarda mala perdahl imento sva zerine asfalt kaplamal alminyum buhar tutucu ve pestili iki kat asfalt kaplanm cam tl pestili arasnda ek yerleri ok iyi bindirilmi ve bitmle szdrmaz hale getirilmi olarak tatbiki ve tecrit malzemesinin plak olarak veya polietilenle birlikte (hesap ve grafiklere gre) kullanlmas cihetine gidilecektir. lk yatrm harcamalar ynnden byk bir zorluk olmayan hallerde cam kp bloklar ile duvar, tavan ve demelerin tecridi tercih edilecektir. Youma hesap ve grafiklerine gre rutubet ynnden ok kritik olmayan hallerde, imento svada alacak deliklere dbellerle tespit edilecek galvanizli tellerin, tecrit aralarndan veya polietilen sarl olanlarda aralklarn kesitii noktalardan geirilerek tecrit plaklarn ve svaya mesnet olacak metal dplvayeyi balamas darece kabul edilebilecektir. Bu hallerde dbellerle telin tespit edildii noktalarda rutubet izolasyonu tatbikine daha fazla itina gsterilecektir. PVC li veya alminyum folyolu torba rutubet izolasyonu gereken tatbikatta, arl yzer deme zerine bindirilmi bir oda ii konstrksiyonla, duvar ve tavan tecrit levhalarnn iten korunmas, kaplanmas, tanmas fonksiyonlarnn salanmas tercih edilecektir. Bu konstrksiyon duvarlarda yzer deme zerine bindirilmi bir duvar ve tavanda buna bindirilmi hafif konstrksiyon ahap veya madeni kirilere oturtulmu veya tespit edilmi iten (alttan) kaplama eleman olabilecektir. Duvarlarda da ahap veya madeni hafif konstrksiyon ve buna tespit edilmi kaplama olabilir ve bu konstrksiyona tavan kirilerinin de bindirilmesi kabul edilebilecektir. 3.11 Hava artlandrma Ve Havalandrma Tesisat 3.11.1 Genel Esaslar Kullanlacak malzeme, alet ve cihazlar iletme ve almada maruz kalacaklar artlara proje kapasitesi ve tariflerine uygun seilmi olacaklardr. Korozyon vaki olmas muhtemel ksmlarda nceden kabul edilmi korozyona dayankl malzemeler ve montaj metotlar kullanlacak, bu anlamda pil reaksiyonu gstermeleri muhtemel, birbirine uygun olmayan malzemeler izole edileceklerdir. Tecrit tabakasnn hava cereyanna maruz kalaca yerlerde tecrit malzemesinin paralanarak umasna veya titreim yaparak paralanmasna mani olmak zere, byle yerlerde yzeyi fabrikasnca plastik veya benzeri bir levha ile kaplanm izolasyon malzemesi kullanlacaktr. Motorlar, pislik ayrclar, filtreler, stc ve soutucu serpantinler, nemlendiriciler, debi kontrol cihazlar ve benzeri cihaz ve aksesuarlar tamir, bakm ve deitirmeleri iin kolayca ulalabilecek yerlere monte edilecek ve gerekli ulama tedbirleri alnm olacaktr. Gresrlkler kolayca ulalabilmeleri iin yataklarn tam zerine getirileceklerdir. Eer yalanacak yataklar grnmez veya ulalamaz yerlerde ise uygun uzatma paralaryla kolayca ulalabilir yerlerden greslenmeleri veya yalanmalar temin edilmi olacaktr.

Btn hava kanallar ve hava sistemi filtreler monte edilmeden ve fanlar altrlmadan evvel tamamen temizlenmi olacaktr. Filtre ihtiva eden sistemlerde vantilatrler altrlmadan evvel filtrelerin tayc ereveleri veya aseleri yerine hava szdrmaz ekilde sklmeyecek tarzda taklacak ve kirlenmi olan filtreler geici kabulden sonra dareye teslim edilirken temizlenecek veya temizleriyle deitirilecektir. Bunun iin hibir bedel denmeyecektir. Hacimlere flenen ve emilen hava miktarlar, s ve nem orannn proje deerlerine uygun olup olmad llecek, gerekli ayarlamalar yaplacak ve darenin onay alnacaktr. Ayarlamalar yaplmadan nce, uygulanacak yntem yazl olarak dareye sunulacaktr. Hava ileme nitelerinin mekanik performans ilgili olduklar Trk Standardna veya darece belirlenen bir uluslararas standarda uygun olacaktr. Cihazlarn seilmesi, yerletirilmesi, grlt ve titreimin nlenmesi, kanala balanmas ve iletmede gvenlik koullarnn salanmas projesinde belirtilen hususlara ilave olarak ilgili olduklar Trk Standartlarnda belirtilen esaslara uygun olacaktr. Havalandrma ve iklimlendirme sistemi; nsan yaam iin gerekli uygun salk koullarn salayacak ve/veya retimin zorunlu kld termik, hijyenik ve psikometrik koullar gerekletirecek, evreye zarar vermeyecek ve gerekli emniyet donanmna sahip olacak ekilde, standartlara uygun olarak tesis edilecektir. Btn cihazlarda, ilgili ulusal veya uluslararas standartlara gre, gerekli yangn nlemi alnacak ve cihazlar uygun yangn snfna dahil olacaktr. Projesi gerei sistemde kullanlmasna ihtiya duyulabilecek; deiken hava debi ayar cihaz, sabit hava debi ayar cihaz, sabit hava debi kontrol cihaz, hava szdrmaz damper, lif tutucu menfez, Hepa filtreler, Laminer hava akml filtre sistemi, v.b. gibi cihazlar varsa ilgili Trk Standardna, yoksa DIN 1946 ya darenin kabul edebilecei uluslararas baka bir standart kriterlerine uygun olacaktr. Hijyenik ve temiz odalarn klima ve havalandrma sistemlerinde; tasarm, imalat, cihaz performanslar, parack ve partikl testleri, hacimler arasndaki hava ak ilikileri, temizlik snf v.b. gibi zellikler varsa ilgili Trk Standardna, yoksa DIN 1946 'ya veya darenin kabul edebilecei baka bir uluslararas standart kriterlerine uygun olacaktr. Enerji tasarrufunu salayabilecek klima ve havalandrma sistemlerinde projesine uygun olarak s geri kazanm nitelerinin kullanlmas dnlecektir. Gerekli sismik nlemler alnacaktr. 3.11.2 Vantilatrler Vantilatrler kalite belgesini haiz prospektsleri tasdik edilmi ve imalat esnasnda imalat kontrolleri yaplm olacaktr. Sistemin damperleri ksmen kapalyken, tam akken ve muhtelif projeleme artlarnda vantilatrn istenilen toleranslar verip vermedii ve projede belirtilen karakteristiklere tam uyup uymad kontrol edilecektir. Btn vantilatrlerin rotorlar ve dier dnen paralar statik ve dinamik ynlerden dengelenmi olacaktr. Eer bu paralarda herhangi bir yzey kaplamas yaplacaksa ve bu kaplama balansa tesir edebilecek vasfta ise kaplama yapldktan sonra parann balans kontrol yaplm olacaktr. Vantilatr millerinin ular takometre (devir sayac) taklabilecek ekilde ekseninden delinmi olacaktr. Vantilatrler projeleme artlarnda dengeli ve kararl ekilde alacaklardr. Radyal vantilatrlerin karakteristik erileri yle seilecektir ki iletme basnc vantilatrn hi hava vermeden altrldnda hasl edecei basntan aada olacak ve maksimum randmann elde edilecei noktaya tekabl edecektir. Bu statik basnta % 15 den fazla bir deime meydana getirmeyecek ve vantilatr almasndaki kararlla (kararllk fleme erisinin muntazam seyir gstermesi anlamndadr) hibir etkide bulunmayacaktr. Vantilatr konstrksiyonu ve performans hakkndaki bu malumata ilaveten her bir fan iin prospekts ve kataloglar aada belirtilen malumatn belgelerini de ihtiva edecektir.

Vantilatrn projede veya artnamede belirtilen devirde, sfrdan verebilecei azami debiye kadar hazrlanm; Statik basn, Statik randman, alma kayplarn da ihtiva eden motor gc erileri. - 8 oktavlk bandn her birisinde desibel cinsinden ses gc seviyeleri erileri. 3.11.3 Istc ve Soutucu Serpantin Denemeleri Btn serpantinler 15 Bar. den aa olmamak artyla iletme basncndan en az % 50 fazla basnta hidrolik basn denemesine tabi tutulmu olacaklardr. 3.11.4 Cihazlarn Ses Seviyeleri Vantilatrlerden baka cihazlarn hasl ettii ses iddetleri 200 (Sq feet) (ses absorbsiyonu iin bir Amerikan birimi) absorbsiyonlu bir odada ve; Demeye yerletirilmi cihazlarda 1 m. yksekte ve cihaz hava knn 1 m. ilerisinde, Tavan ve duvara monte edilmi cihazlarda cihaz hava k menfezinin 1 m. ilerisinde ve 1 m. aasnda, yerletirilmi mikrofonla llm olacaktr. stenen ses seviyesinin elde edilebilmesi iin cihaz iinde gerekli tedbirler alnm olacaktr. 3.11.5 Havalandrma Klima Santralleri Santraller iindeki cihazlar ve gerekli balant kanallar proje deerlerine ve onanl imalat resimlerine veya prospektslerine uygun zelliklerde olacaklardr. Havalandrma klima santralleri onayl imalat projesine uygun olarak imal edilmi olacaktr. Monte edildii yerde kolayca demonte edilebilecek ve iindeki cihazlar kolaylkla bklebilecek ve tekrar i yerinde monte edilebilecektir. Her bir modl titreime kar beenilecek tarzda izole edilmi olacaktr. Her ksmn altnda youan sular iin bir toplanma kab olacak bunlar derin ksma toplanacak ve en derin noktasnda bir tahliye tapas olacaktr. Santrallerde, projesine gre gerekli damperler, otomatik kontrol cihazlar iin montaj yerleri ve bunlar iin kontrol kapaklar da tanzim edilmi olacaktr. Hijyenik tip klima ve havalandrma santrallerini oluturan hcrelerin i cidarlar paslanmaz elik olacaktr. Tam szdrmazlk salanm olacak, cihaz iinde kirlenme ve bakteri oluumunu nleyecek ekilde dizayn edilmi olacaktr. Her hcrede bakm kaps, gzetleme cam, aydnlanma lambas bulunacaktr. Santralin hitap ettii mahal veya mahallerin temizlik snfna gre, doru sralama ile gerekli filtreler konulacaktr. Filtre hcresi filtre kirlilik durumunu bildiren donanma haiz olacaktr. Cihazlarn elektrik balantlar, Yap leri Elektrik Tesisat Genel Teknik artnamesine uygun olacaktr. 3.11.5.1 D kaset D kaset standart modl byklklerinden oluan panellerden imal edilecektir. Bu paneller santral karkasna, dardan sklp ierisine mdahale edilebilecek ekilde monte edilecek, bylece bakm kolayl salanm olacaktr. Santral karkas, yksek fan basnlarnda bile deforme olmadan alabilmesine uygun dizayn ve malzeme ile yaplm olmaldr. Paneller, galvanizli sac malzemeden ift cidarl olarak imal edilecek, d panel saclar neme kar polyester boya ile boyanacak ve koruyucu film ile kaplanacaktr. D sac i yzeyi ise epoksi astar kaplamal olacaktr. Panel ve panel sac kalnlklar kullanlan yaltm malzemesine (poliretan, cam yn, ta yn, v.s.) gre uygun seilmi olacaktr. Paneller santral karkasna kolayca sklp taklabilecek ekilde monte edilecektir. Panellerin santral profiline montajnda, hava kaana yol aabilecek herhangi bir delik delinmeyecektir. D kasetin mekanik dayanm, s direnci, sl geirgenlik katsays, sl kprleme deeri, ses yutma kapasitesi, szdrmazl, v.s. zellikleri ilgili olduklar Trk Standardna uygun olacaktr. D kasetin konstrksiyonu i ve d yzeylerin tamamen girintisiz, kntsz olmasn salayabilecek ekilde olmaldr. 3.11.5.2 Fan Blm Fan hcresi; fan, motor, kay-kasnak, fan muhafazas, esnek fan at az balants, fan kaidesi ve titreim takozlarndan oluacaktr.

Fanlar ift girili santrifj tip olacaktr. Fan girileri aerodinamik olarak ekillendirilmi galvaniz, alminyum veya polyester emi hunilerinden oluacaktr. Fan rotoru, fan mili ve kay kasnayla birlikte statik ve dinamik olarak balanslanm olacaktr. Fan, V kaylar ile tahrik edilecek ve bilyeli yatakl olacaktr. Bilyeli yataklar seilen performans koullarnda en az 25.000 saat alma mrne sahip olacaktr. Standart fan motorlar, 380 Volt/ 3 Faz/ 50 Hz besleme elektrii ile almaya uygun olacaktr. Kullanlacak elektrik motorlar ilgili olduklar Trk Standardna uygun olarak imal edilmi olacaktr. Motor, ilgili olduklar Trk Standard IP 54 koruma snfnda ve F izolasyon snfnda olacaktr. Fan ve motoru kzaklar ile birlikte elik bir kaide zerinde monte edilmi olacak, titreim takozlar santralin altndaki takviyeli profil zerine monte edilmi olacaktr. 3.11.5.3 Hava Kontrol Damperleri Kontrol damperlerinin ereve ve kanatlar galvaniz sac veya alminyum malzemeden yaplm olacaktr. Kanatlar aerodinamik yapda olacaktr. Kanat kenarlar ve ereveleri szdrmazlk contalaryla donatlacaktr. Damperler el veya servomotor kontrolne uygun olacaktr. Elle kumanda edilecek damperler; konum gstergesi, ayar mekanizmas ve kilitleme mekanizmalarna sahip olacaktr. 3.11.5.4 Filtreler Filtrelerin szdrmazlk ve verim deerleri ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Filtre etrafndan hava by-passn nleyecek ekilde, santralin ierisinde, kolayca sklp taklabilen tarzda galvaniz sac malzemeden imal edilen kasetler iine yerletirilecektir. Filtre ve kaset arasna conta yerletirilecek ve sktrma mekanizmalar ile tutturulacaktr. 3.11.5.5 Susturucular Susturucu kulisleri santral d kasetinin ierisine veya projesinde belirtilen noktalara konulacaktr. Ses yutma seviyeleri, her oktav band iin verilen deerlerden az olmayacaktr. Kulisler dikdrtgenler prizmas eklinde olacak, aralklar ve montajlar deformasyonu nleyecek ve ses yutum prensiplerine uyacak ekilde olacaktr. Hava akna kar diren oluturulan kulis alnlarna aerodinamik bir form verilecek, direnler en aza indirgenecektir. Susturucu kulisleri nnde havann daha homojen dalabilmesi iin gerekli miktarda boluk braklacaktr. 3.11.5.6 Istclar Istc bataryalarn kapasiteleri verilen scaklklarda ve bas dmlerinde ayr ayr verilen kapasitelerden az olmayacaktr. Kollektrler; elik borudan yaplm olacak, antikorozif boya ile boyanacak ve borulara kaynatlacaktr. Istc batarya, etrafndan hava by-passn nleyecek ekilde monte edilecektir. Istc batarya, borulama balantlar skldkten sonra komple dar alnp servis verilebilecek tarzda yerletirilecektir. Istma serpantinleri kolay darya alnp bakm yaplabilmesi iin kzaklar zerinde monte edilecektir. Istc serpantinlerin kapasite doruluu sertifikalaryla onaylanm olacaktr. 110 C nin zerindeki su scaklklarnda elik boru elik kanat kullanlacaktr. Bataryalarda su girileri alttan, dnleri ise stten olacak ekilde imal edilecektir. 3.11.5.7 Soutucular Soutucu bataryalar, verilen su giri/k scaklklarnda ve verilen su taraf basn dmlerinde duyulur, gizli ve toplam soutma kapasitelerinden ayr ayr fazla kapasite verecektir.

Soutucu serpantinlerin kapasite doruluu sertifikalaryla onaylanm olacaktr. Soutma serpantinleri kolay darya alnp bakm yaplabilmesi iin kzaklar zerinde monte edilecektir. Su girilerinde drenaj amacyla, boaltma tapas, su dnlerinde ise stten hava tahliye vanas yerletirilecektir. Soutucu bataryalar borulama balants skldkten sonra servis verilecek taraftan komple darya ekilip kartlabilecek yapda olacaktr. Bataryalar ters akl olacak ve su girileri alttan, dnleri ise stten olacak ekilde imal edilecektir Soutucu batarya hcresinde damla tutucular da iine alacak ekilde paslanmaz elik sacdan imal edilmi youma tavas bulunacaktr. Suyun tahliyesini salamak iin sifon montajna hazr borulama yaplm olacaktr. Istma ve soutma serpantinlerinin birlikte bulunduu santrallerde hava ak ynne gre ilk olarak stma serpantini yerletirilecektir. Kondens su serpintilerinin nlenmesi iin hava ak direnli damla tutucular kullanlacaktr. 3.11.5.8 Nemlendiriciler 3.11.5.8.1 Sulu Tip Nemlendiriciler Takriben 1000 m3/h hava ii 1 ton su pskrtlerek, hacimdeki havay bir saate % 90 nispi neme karabilecek ekilde projelendirilmi hava ykayc ve nemlendiricinin, tek veya ift sra pskrtme memeleri, galvanizli boru ile yaplm boru donamn, 3 mm. kalnlkta sacdan yaplm 40 delik/cm2 paslanmaz elikten gerekli alanda filtreli emme, amandral besleme tertibatl havuzlu, pompas, bir sra hava ynelticileri, (seperatr) su szdrmaz gzetleme caml kapa olacaktr.Seperatr ve deflektrler galvanizli sacdan veya zel plastik kutulardan yaplacak; dier madeni yzler antipas boya ile iki kat boyandktan sonra d yzeyler istenilen renkte iki kat boyanacaktr.

3.11.5.8.2 Oda tipi sulu nemlendirici: Suyu atomize halde oda havas ierisine sevk edebilecek kapasitede 220 veya 380 volt, 50 frekans elektrik akm ile alabilen takriben 63 -100 Watt gcnde elektrik motoru ile mcehhez, su hazneli tiplerde plastik toplu amandra tertibatl su girii ve tama balantlar suyu alt hazneden alp atomize taraflarna sevk edecek pompa eleman diskleri hava sirklasyon, vantilatr, elektrik motorunu su ve nemden koruyacak ceket, btn elemanlar paslanmaz (alminyum, pirin, bakr ve benzeri) tavana ask tertibatyla birlikte olacaktr. 3.11.5.8.3 Kanal tipi sulu nemlendirici Saatte takriben 5 kg. suyu atomize halde hava kanal ierisine sevk edecek kapasitede, 220 veya 380 volt, 50 frekans elektrik akm ile alabilen takriben 63-100 Watt gcnde elektrik motoru ile mcehhez en az 5 lt. su haznesi plastik toplu amandra tertibatl su giri ve su tama balantlar, suyu alt hazneden alp atomize taraflarna sevk edecek pompa eleman, diskleri hava kanalna balanmak iin takriben 1,5 mm. Kalnlnda galvaniz sacdan balant tablas hava kanalndan geen hava akmn su zerrelerini absorbe edecek tarzda ynlendirecek deflektr tertibatl; elektrik motorunu su ve nemden koruyacak ceketi, btn elemanlar paslanmaz (alminyum pirin, bakr, ve benzeri) malzemeden imal edilmi olacaktr. 3.11.5.8.4 Buharl oda tipi nemlendirici 0,5 atmosfer basnl buharla altrldnda saatte takriben 10 kg. buhar oda havas ierisine sevk edebilecek kapasitede buhar pskrtme meme bal, youan buhar toplayc silindirik sacdan kab ve sevk etme borusu buhar giri borusu, buhar yayarak kanal ierisine sevk eden ift katl perfore st membranl, sacdan alt tablas, hava sirklasyon vantilatr, takriben 40 Watt, 200 Volt, 50 frekansl elektrik motoru nemlendirici ve hava vantilatrn havi d gvdesi pasa dayankl boya ile boyanm olacaktr. 3.11.5.8.5 Buharl kanal tipi nemlendirici 0,5 2 bar basnta hazr bulunan buhar kullanarak deiken buhar yklerine cevap verebilecek zellikte olmaldr. Projede belirtilmedii taktirde, paket nite, hesaplar kontrollke onaylanarak seilecektir. Paket nitenin ierecei elemanlar;

- Paslanmaz elikten mamul, ilk alma esnasnda damlamay nleyici d kapsll nozl - Komple paslanmaz elik, kondens ve n stma buhar k balantlarna sahip separatr - Elektrik veya pnmatik kontroll vana - n stmada oluacak kondensi tahliye etmek iin hat kondenstopu 3.11.5.8.6 Dolgu tipi sulu nemlendirici: Selloz tabakadan yaplm dolgu malzemesi, uygun kapasitede dalg tip pompas olacak, cihaz ierisinde bulunan bu pompa bir datc boru vastas ile dolgu malzeme zerine suyu brakacak, tamamen slanm olan dolgu ierisinden geen havay %90 bal neme karabilecek zelliklerde olacaktr. 3.11.5.8.7 Kendinden buhar reten buharl nemlendirici Isya dayankl zel plastik kap iinde bulunan karlkl elektrod nitelerinin enerji geirimi ile suyu buhara dntren paket buharl nemlendirme cihaz. nite iinde elektrodlu silindir su giri solenoid vanas, ayr bir blmde kumanda panosu, elektronik kart, kontaktr ve kablolanmas bulunacak, elektronik kart nemlendirme yaplan mahaldeki nem ihtiyacna bal olarak silindir iinde gerekli su seviyesini ayarlayacak, cihaz artlm kalitede suya ihtiya duymadan 125-800 Micro Siemens (US)(15 C) snrlar arasnda iletkenlii bulunan suya gre kendini ayarlayp alabilecek, nite tam otomatik olarak su ve elektrik balantlar yapldnda buhar retebilecek, cihaz kumanda panosundan enerji gelip gelmediini, arzalarn, silindirin kirelenme nedeni ile veya temizlenme vakti geldiini kullancya bildirecek, standart cihaz nemlendirme yapmak iin on/off kontrol kartna haiz olacak. Kanal veya klima santral iine buhar datm uygulamalarnda, nite ile birlikte kanal ve klima santralleri i boyutuna ve datlacak buhar kapasitesine uygun, nikel kaplamal pirin veya paslanmaz elikten datc boru, nite ile boru arasnda buharn youmadan teminini salayacak minimum 3 metre uzunluunda, zel kauuk rgl buhar hortumu ve zel kauuk drenaj hortumu olacaktr. Korozyonun nlenmesi iin panel i cidarlar paslanmaz elik sacdan imal edilecektir. Servis kapanda gzetleme cam bulunacaktr. Btn nemlendiricilerin klarnda PVC veya polipropilen damla tutucu kullanlacaktr. 3.11.5.8.8 Oransal kontroll buharl tip nemlendiriciler Kendinden buhar reten buharl nemlendirici tarifine ilave olarak; su ierisindeki kirecin tortulaarak silindir ierisinde toplanmas durumunda bu kirecin temizlenebilmesine imkan veren alabilir silindiri, paslanmaz elik elektrodu, blf pompas ve oransal kontroll mikroprosesr olacaktr. 3.11.6 at Tipi Vantilatrler at tipi vantilatr (aspiratr) ler radyal tipte kayla hareketli olacak girii hava akna uygun yaplm olacaktr. Kaplamas ve asesi tercihen alminyum konstrksiyonda olacaktr. Kapasite ve basn ynnden projesine uygun olacaktr. Rotor alminyumdan yaplm geriye meyilli kanatl olacak, ar ykleme yapmayan karakteristikte, statik ve dinamik ynden dengelenmi olacaktr. Motor patlamaya kar korunmal sincap kafesli indksiyon tipi olacak ve elektrik ksmnda belirtilen hususlara uygun olacaktr. Her bir cihaz yanmayan tipten sigortayla tehiz edilmi olacak, sigorta d hava etkilerine kar korunmal kapakla rtlm olacaktr. Btn hareketli paralar titreim kesiciler zerine monte edilmi olacaktr ve sessiz ve titreimsiz alacaktr. Btn demir ksmlar klor kauuklu boya ile bir kat mkemmel boyanm olacak, zerine iki kat frn boya yaplm olacaktr. 3.11.7 Temizlenebilir Filtreler Bunlar btn temiz d hava girilerine ve projede gsterilen yerlere konacaktr. 5 veya 10 cm. kalnlnda devaml kullanlabilir cinsten temizlenebilir tipten olacak ve demirden baka bir malzemeden yaplm olacaktr. Filtreler yaklak olarak 7 mikron ve daha byk tozlarn % 100 n, 3 mikron tozlarn % 90 n szecek randmanda olacaktr. Temizken 2 m/sn. hzda 10 mmss ve 2,5 m/sn. hzda 15 mmss basn kayb meydana getirecektir. 3.11.8 Hava Kanallar

Diktrtgen kesitli kanallar btn keskin keleri giderilmi, salar muntazam ve dik kvrlm olarak imal edileceklerdir. Sa levhalar titreime mani olmak ve rijitlik vermek zere gereken ksmlarda emberlerle ve mesnetlerle donatlacaktr. Dolays ile, konstrksiyon ve sa kalnlklar, ulusal ve uluslar aras normlara uygun olmaldr. Kanallar ve asklar dzgn, muntazam ve bir seviyeli olarak monte edilecektir. Dirsek ve redksiyon boyutlandrmalar, norm ve standartlara uygun olmaldr. Hijyenik veya temiz oda uygulamalarnda kullanlan kanallar flanl olarak yaplacaktr. Asma tavan ierisinden geirilen kanallar iin uygun asma tavan ykseklii seilmi olmaldr. Projesine uygun olarak yaplacak kanallarn, yap ierisinde ve dndaki dikey ve yatay geilerini salayacak aft, galeri, baca, v.s. gibi inai ve mimari nlemler imalata balamadan nce belirlenerek gereken yaplacaktr. Bu ilem statik yapya (kolon, kiri, perde beton, v.s) kesinlikle zarar vermemelidir. Kanal sistemleri gerekli temizliklerin yaplabilecei bakm kapaklar ve hava miktar ayarlamas yaplabilecek ekilde damperlere haiz olmaldr. Kanal gzergahlar en az istikamet deiiklii yaplacak ve ani dnlerden kanlacak ekilde tayin edilecektir. Kanallarn etrafnda, mkemmelen tespit edilmeleri ve proje veya artnamelerde belirtilmi izolasyonun konmas iin, gerekli aklk braklacaktr. Boyunsuz olarak ana kanala balanacak branmanlarda istikamet deitirici kanatklar kullanlacaktr. Borular veya kiriler dolaysyla kanallarn daralmasn gerektiren hallerde deiiklik gerektiren mesafe 60 cm. den fazla ise hava hznda deiiklik yaplmayacaktr. 60 cm.den ksa mesafede deiikliklerde hava hz % 10 dan fazla olmamak artyla arttrlabilecektir. Her bir vantilatrn (aspiratrn) veya serpantinin hava k tarafnda kanala veya hcreye kaynakl veya vidal monte edilmi kapakl pirin deneme nipelleri konacaktr. (lme yaplabilmesi iin). Kavisli dirseklerde, eksen yay yarap kanal geniliinin % 150 sinden az ise veya projeden belirtilmise dn kanatklar kullanlacaktr. Belirtilmi olan kanal emberleme ve tespit paralar asgari miktardr. altrmalar veya denemeler srasnda husule gelecek herhangi bir eilme veya titreimi nlemek iin ilave emberler veya tespit paralar kullanlacaktr. Kanallarn, borularn veya cihazlarn ask ubuklarndan birisinin kanal delmesi mecburiyeti hasl olursa, ubuun etrafna kapatma plakas konup kaynakla veya perinle balanacak ve kanal szntsn nleyici macunla szdrmazlk temin edilecektir. Kanallar arasndaki gerek sabit gerek esneklik salayan balantlarda ve kanaln cihazlara ve eklenti paralarna balanmasnda az meyilli konik gei paralar kullanlacaktr. Kanal iin gerekli galvanizli sa levhalar veya kanal ksmlar, gerekli btn emberleme ve tespit paralaryla birlikte ihzar edilecektir. Hava hzlar aksi projede belirtilmedii hallerde ana datm kanallarnda 8 m/sn.yi; ana emi kanallarnda 6,5 m/sn.yi gemeyecektir. Galvanizli sa darenin kabul edecei bir standarda uygun olacaktr. Sa kanal ilerinde sa kalnlklar, birletirmeler ve emberler artnamenin dier ksmlarnda verilen deerlere uygun olacaktr. 50 cm. den geni ve izolesiz kanallar bkme makinesiyle aprazlanm olacaktr. Kanallarda kesit deiiklikleri mmkn olduu kadar uzun konik gei paralaryla yaplacaktr. Aksi kontrollke kabul edilmedii takdirde branmanlar, ana kanal eksenine nazaran en ok 45o a yaparak ayrlacaklardr. fleme ve emme kanallarnn klima havalandrma santralleriyle veya vantilatrlerle balants tip detaya uygun olarak, uygun genilikte hazr titreim alma elemanlar kullanlarak yaplacaktr. Kanal ask ve tespit ilerinde kullanlacak demir iilii iin gerekli malzeme artnamenin dier ksmlarnda belirtilmitir. Asklar ayar edilebilir olacak ve 2 m.den fazla aralkl yaplmayacak, ayrca istikamet deimelerinde mutlaka konacaktr. ki tip ask kullanlacaktr.

- U eklinde kvrlm ubuk asklar, (byk ebad 50 cmden az olan kanallarda), - ki vidal ubuk ve altta kebent tayc, (byk ebad 50 cm. ve daha byk kanallarda), asklar 3.11.9 Hava Damperleri Hava damperleri ve kolon klapeleri, projelerde gsterilen yerlere ve btn temiz hava girilerine monte edilecektir. Bunlarn ayar kollar damperin ak ve kapal durumlar iaretlenmi kadranlar ve kelebek vidal bir konumda tespit etme tertibatlar mevcut bulunacaktr. Bunlar tek kanatl ayrc tipten, kelebek tipten veya ok kanatl tipten olacaklardr. Sa kalnlklar 0,8 mm.den az olmayacak 25x2,5 kebentle takviye edilmi olacak, takviye yanlarnda 30 cm. den fazla takviyesiz ksm kalmayacak ekilde imal edilmi olacaklardr. Takviyeler damperin almasna mani olmayacak ve hava akmnda trblans meydana getirmeyecektir. Damper dayanma yerleri de ayn lde kebentten yaplm olacak damperin bir ls 100 cm. den fazla olmayacaktr. Kanallar damperin geldii yerde gerekli ekilde takviye edilmi olacaktr. altrmadan evvel damperler kanallarda gerekli havay temin edecek ekilde ayarlanm olacaklardr. 3.11.10 Yangn Damperleri Tip detay verilmi olan konstrksiyonda yangn damperleri scaklkla yanc balant paral olarak temin edilecekler ve projede gsterilen noktalara ve yangna dayankl deme, duvar, tavan ve blmelerden gei noktalarna konacaktr. Yangn damperleri demir satan olacak sa levhalardan yaplp kanal iine monte edilmi bir ase ierisinde rahata dnebileceklerdir. Kapatma arl ve balant yeri, damperi yanc balant paras braknca rahata kapatp tekrar almasna mani olucu yayl tutucunun arkasna geirerek kilitleyebilecek arlkta ve uzunlukta olacaktr. Kapandktan sonra elle mdahale etmeden almayacaktr. Yanc balant paralar tannm bir firma mamul olacak, prospekts tasdik edildikten sonra kullanlacaktr. Yanma scakl balant parasnn zerinde gsterilmi olacaktr. Damperlerin ve asenin uygun gzetleme kapaklar olacaktr. Tek kanatl yangn damperlerinden byk ls 50 cm. ye kadar olanlar 1,5 mm.; 100 cm. ye kadar olanlar 2 mm.; daha byk ebatl olanlar 3 mm. kalnlnda satan yaplm olacaklardr. ok kanatl yangn damperlerinden byk ls 50 cm. ye kadar olanlar 1,5 mm. den az kalnlkta olmayacak, kanatlar 15x 60 cm. den daha byk olmayacaktr. Eni 60 cm. den daha byk olan kanallarda zel detay tasdik ettirilecektir. Yanc balant paras 72oC da yanabilen cinsten olacaktr. 3.11.11 Hava Menfezleri Hava menfezlerinin kenarlar hava sznts yapmayacak ekilde kalafatlanacaktr. fleme hzlar demeden 180 cm. yksekte 0,25 m/sn. den fazla hava hz meydana getirmeyecek ekilde seilecektir. fleme havasnn oda havasyla stratifikasyon hasl etmeden indksiyon yoluyla karmas ve neticede btn oda havasnn eit scaklkta olmas temin edilecektir. fleme veya emme menfezleri devaml hat eklinde ise ara tespit ve ase paralar gizlenecek. Yan yana gelen ksmlarn hizaya gelmesi ve kelerde knt ve arpklk olmamas iin gerekli tertibat alnacaktr. 3.11.11.1 Anemostatlar Projelerde gsterildii ekilde anemostatlar temin ve monte edileceklerdir. Anemostatlar yayc ve kartrc zellikte olacaklardr. Hava yaymas demeden 180 cm. yksekte ikayeti mucip olacak bir hava hareketi meydana getirmeden istenen debiyi salayacak ekilde dzenlenmi olacaktr ve 40 desibelden fazla bir ses tekil etmeyecektir. Oda havas fleme havasyla her noktada karacak ve odann her yerinde scaklk denklemesi meydana gelecek hava cepleri (l mntkalar) hasl olmayacaktr. Projede damper monte edilebilecek ve hava debisi bu damperle kontrol edilebilecektir. Buna ilaveten anemostatlara debiyi eitleyici yn vericiler (difzrler) de monte edilecektir. Bunlarn tutucu ubuklar gizli olacak ve grnmeyecektir. Anemostatlar tavandan veya kanaldan ok aaya monte edilmeyecek ekilde projeleneceklerdir. Anemostatlarn d ksm i (ase, damper ve yn vericilerin bulunduu) ksma yayl bir kilitle monte edilecek ve herhangi bir anahtar veya alet kullanmadan d ksmn karlmas kabil olacaktr. Bunlarn damperleri ok kanatl veya iki tarafa doru alan ift kanatl tiplerden olacaktr. Anemostatlarda oda hava scaklndan 11oC daha souk veya 33oC daha scak hava flendiinde oda artlarnda ikayet gerektiren bir sebep hasl olmayacaktr.

3.11.11.2 Delikli Tavan Difzrleri Devaml delikli tavan difzrleri, beyaz anodize alminyum delikli panolar ve bunlar tayan tayc konstrksiyonu ihtiva edecek, tavana monte edilir tipten olacak ve projede belirtilen yerlere monte edilecektir. Bu tip difzrler havay yatay veya dey dzlemde yayacaklar, hava hz yardmyla oda havasndan % 20 nispetinde emme ve ikinci hava hareketi temin edecek vasfta olacaklardr. Yksek basnl ve alak basnl aklarla hava trblans meydana getirerek kullanld hacimde tam bir scaklk eitlemesi yapacak tarzda havay yayacak karakterde olacaklardr. Difzrler flemede kullanldklar takdirde eitleyici, aynstc paralarla tehiz edilmi olacaklar ve menfez boyunca eit datm temin iin damperlerle donatlacaklardr. Hasl ettikleri ses iddeti umumi mahallerde 40 desibelden, ameliyathane hacimlerinde 25 desibelden fazla olmayacaktr. 3.11.11.3 Menfezler (ift Sra Kanatl Damperli) Menfezler duvarlardan emme ve flemelerde kullanlacak ift sra tek tek ayar edilebilir kanatl olacak, yze gelen kanatlar yatay, geridekiler dey olarak monte edileceklerdir. Bu tip menfezler dey, yan yana gelen kanatlar ters istikamette alan, anahtarla kapatlp alan damperlerle donatlm olacaklardr. 3.11.11.4 Menfezler (ift Sra Kanatl Dampersiz) Bu eit menfezler ift Sra Kanatl Damperlinin ayn olacak, yalnz dampersiz imal edilmi olacaklardr. 3.11.11.5 Menfezler (ift Sra Kanatl Damperli) Bu tip menfezler, emi menfezi olarak kullanlacak, tek tek ayarlanabilir tek sra kanatl olacak, kanatlar yatay gelecek ekilde monte edilecek, dey, yan yana gelen kanatlar ters istikamette alan, anahtarla kapatlp alan bir damperle tehiz edilmi olacaktr. 3.11.11.6 Temiz Hava Emi Menfezleri Bu tip menfezler d hava emilerinde kullanlacak Z tipi ok kanatkl olacak, frtna zuhurunda kapatlabilecek st ste binileriyle suyun ve rutubetin binaya girmesine engel olacaklardr veya suyu tutan bir ksmla birlikte kullanlacaklardr. 3.11.12Absol Filtreler Tip ve kapasite ynnden projesine uygun olacaktr. Korozyona dayankl olarak imal edilmi tayc konstrksiyonu havi olacak havann baypas yapmasna mani olacak ekilde contalanm veya kalafatlanm olacak ve hava giri ksmnda 5 cm. kalnlkta bir n filtre konmas kabil olacak ekilde imal edilmi olacaktr. 3.11.13 VRV/VRF Sistemleri Klima sistemi her bir i nitenin soutma veya stma yapabildii ve kullanclarn deiik isteklerine cevap verebilecek deiken soutucu akkan debisi (VRF) tasarml olacaktr. Sistem kapasite kontroll olup hava soutmal modler d niteler ve oklu i nitelerden oluacaktr. Cihaz Ozon tabakasna zararl kloroflorokarbon (CFC) iermeyen R410a soutucu akkanla alacaktr. Sistem -5oC ile +43oC kuru termometre d hava scaklnda soutma yapabilmelidir. Sistem -15oC ile +15oC ya termometre d hava scaklnda stma yapabilmelidir. En yukardaki d nite ile en aadaki i nite arasndaki ykseklik fark aa ynl 50mye kadar kabilmelidir. Sistem tek yne flemeli kaset tipi, iki yne flemeli kaset tipi, drt yne flemeli kaset tipi, kanal tipi, yksek basnl kanal tipi, tavan tipi, duvar tipi, yer tipi, kabinsiz ase tipi i nitelerin bir arada kark kullanmna uygun olacaktr. Mevcut kurulu sisteme ileride gerektiine sistem ve kapasite snrlar dahilinde yukarda saylan i nitelerden balanabilecektir. 3.11.13.1 VRV/VRF Sistemlerinin D niteleri Tekil d niteler elektronik ve soutucu akkan devreleri birbirine balanarak yksek kapasiteli modler d niteler oluturabilmeli bylece soutucu akkan hatlar sadelemelidir.

Modler d niteyi oluturan tekil d nitelerin her birinin iinde en az iki adet e zellikli kompresr bulunmal bylece d nitenin ksmi yklerde daha verimli almas ve kompresrlerden biri arzalandnda dier kompresr almaya devam ederek deiken yk ihtiyalarna kapasitesi kadar cevap vermesi salanmaldr. Modler d niteyi oluturan tekil d nitelerden biri arzalandnda modler d niteye bal dier tekil d niteler sistemi altrmaya devam edebilmeli bylece sistem kesintisiz alabilmelidir. Ayn soutucu akkan hattna bal i nite / d nite nominal soutma kapasitesi balanma oran (diversite) %130e ktnda d nite soutma kapasitesi nominal soutma kapasitesinin en az %10 zerine kabilmelidir. Kn kar yann d nite fannn bloke etmesini engellemek iin kar korumas olmaldr. D nite gerektiinde sessiz moda alnarak olas evresel ses problemlerinden kanla bilmelidir. Bu operasyonda d nite fan ve kompresr hzlar drlmelidir. 3.11.13.2 VRV/VRF Sistemlerinin Kompresr Modler d niteyi oluturan her tekil d nitede en az iki adet ift basnlandrma hcreli (ikiz) rotary ya da scroll tip kompresr olacaktr. Kompresrler DC inverter zelliine veya Dijitel Scroll kompresre sahip olmaldr, verim dkl nedeniyle AC inverter kompresrler kabul edilmeyecektir. 3.11.13.3 VRV/VRF Sistemlerinin D nite Serpantini D nite serpantini s transferini kolaylatrmak iin ii zel yivli bakr boru ve alminyum kanatlardan oluacaktr. Kondenser kanatlar anti-korozif kaplamal olmaldr. 3.11.13.4 VRV/VRF Sistemlerinin Kondenser Fan Ve Motoru Kondenser fan motoru sistem yk deiikliklerinde gerektii kadar s transferini salayabilmek amacyla deiken devirli yapda olacaktr. 3.11.13.5 VRV/VRF Sistemlerinin Soutucu Devresi Soutucu devresi kompresr emiine likit gitmesini engellemeye yetecek boyutlarda akmlatr, selenoid vanalar ve elektronik genleme vanalarna sahip olacaktr. Aada sayl tm gvenlik ve lm elemanlar standart olarak sistemde yer alacaktr. a)Yksek basn anahtar b)Yksek akm rlesi c) Kompresr gvde termostat d)Ya dengeleme sistemi e) Yksek akm sensr f) Kompresr emi ve basma scaklk sensr g) Kompresr emi ve basma basn sensr 3.11.13.6 VRV/VRF Sistemlerinin niteleri nitelerin zerinde dn havas scaklk sensr ve s deitirgeci scaklk sensrleri bulunacaktr. Sensrlerden ve kumandadan alnan bilgilere gre i nite ierisinde bulunan modlasyonlu genleme vanas kapasite ayarna ynelik olarak i niteye giren soutucu akkan miktarn ayarlayacaktr. niteler otomatik arza tehis sistemine sahip olacaktr. Kaset, tavan tipi i nitelerde drenaj pompas olacaktr. 3.11.13.7 VRV/VRF Sistemlerinin Sistem Kontrolu Kontrol sistemi otomatik diagnostik zellii ile sistemin her hangi bir noktasndaki problemi alglayarak kullancya bildirecektir. Sistem problemleri d nitelerden ya da i nite kablolu kumanda LCD ekranlarndan ilgili hata kodlar vastasyla kullancya bildirilebilmelidir. Kablolu kumandalardan i nite alma modu deitirme, ama/kapama, scaklk deitirme, fan devir ayar, fan kanat ayar yaplabilecektir.

 nitelere balanacak kablolu kumandalarn zerinde i nite alma rejimini ayarlayacak scaklk sensr bulunacaktr. Kablolu kumanda ekranndan sistem arza bilgileri okunabilecektir. Merkezi kumandadan tm i nite kontrolleri gerekletirilebilmelidir. Merkezi kumanda zerinde otomatik arza tehis ve otomatik test fonksiyonlar olacaktr. Merkezi kumanda zerinden tm i nite ve sistem alma bilgilerine ulalabilecektir. Blgesel (zon) kontrol yaps olacaktr. Sistem arzalar merkezi kumandadan izlenebilmeli ve alarm fonksiyonlar olmaldr. 3.11.13.8 VRV/VRF/ Sistemlerinin Branmanlar Ve Bakr Borulamas D ve i niteler aras gaz akn salayacak bakr borular ve gerekli branmanlarn et kalnl basnl R410a gazna uygun seilecek ve tm borulama izolasyonlu olacaktr. 3.11.14 lgili Standartlar TS EN 1886 Havalandrma- Binalarda- Hava leme nitelerinin Mekanik Performans TS 3419 Havalandrma ve klimlendirme Tesislerinin Projelendirilmesi Kurallar TS 3420 Havalandrma ve klimlendirme Tesislerini Yerletirme Kurallar TS 3033 EN 60529 Mahfazalarla Salanan Koruma Dereceleri (IP Kodu) (Elektrik Donanmlarnda) TS 3067 Fazl Endksiyon Motorlar TS EN 779 Hava Filtreleri-Genel Havalandrmada Parack Filtrelemek in-zellikler, Deneyler ve aretleme Kurallar TS EN 1822-1 Hava filtreleri - yksek verimli (Hepa ve ULPA) - Blm 1:Snflandrma, performans deneyi ve iaretleme kurallar TS EN 1822-3 Hava Filtreleri- Yksek Verimli (HEPA ve ULPA)- Blm 3: Dz Levha Filtre Elemannn Deneyi TS 12850 Yetkili Servisler- Havalandrma ve Klima Sistemleri- Klima Santralleri, Klimalar, Soutucu Gruplar, Fan- Coiller, Fanlar (Aspiratrler, Vantilatrler), Hava Temizleyici Cihazlar, Hava Perdeleri vb. in- Kurallar TS EN 1366-2 Yangna Dayankllk Deneyleri- Servis Yangna Dayankllk Deneyleri- Servis Tesisatlar- Blm 2: Yangn Damperleri 3.12 Otomatik Kontrol Aletleri Ve Gstergeler 3.12.1 Genel Esaslar Otomatik kontrol tesisat btn rleleri, anahtarlar, gstergeleri, filtreleri, elektrik kaynaklar, dier yardmc cihazlar, aksesuar ve balantlaryla komple alr bir sistem olacak ekilde tanzim edileceklerdir. Otomatik kontrol cihazlar ayarlanmalar ve kalibrasyonlar kolayca yaplabilecek ekilde monte edileceklerdir. Yzey tipi otomatik kontrol cihazlar izolasyonun nihai bitirilmi yzeyinden ayrt edilebilecek ekilde tutucular zerine monte edilecektir. Otomatik kontrol nakil hatlar, makine daireleri ve santraller dnda kalan hacimlerde gizli olarak denecektir. Aksi yazl olarak talep edilmedii taktirde btn duvara monte edilen tip termostatlar cihaz ekseni demeden 135 cm. yksekte kalacak ekilde monte edilecektir. Gml tip termostatlar; ayar bal, kalibrasyonu ve ayarlanmas pratik olacak yerlerde ve gz hizasnda olacak ekilde monte edileceklerdir. Otomatik kontrol vanalar yatay duracak ve tahrik nitesi ste gelecek ekilde monte edileceklerdir. Aksi idarece yazl olarak talep edilmedii veya projede belirtilmedii taktirde scaklklar 1oC dan, nispi rutubet % 5 den fazla bir deiim yapmayacak ekilde kontrol edilebilecektir.

Montajn tamamlanmasndan sonra btn otomatik kontrol cihazlar darenin beenecei ekilde komple alr halde yerletirilmi, ayarlanm ve birbirine gre dzenlenmi olacaktr. Otomatik kontrol sisteminin imalats olan firmann bir teknik elemannn getirilerek ayarlarnn ve kalibrasyonlarnn yaptrlmas ve nihai durumu itibariyle kabul edilebilir ve ilk altrlmas yaplabilir olduunun bu eleman tarafndan yazl olarak belirtilmesi darece talep edilebilecek ve bunun iin ilave bir bedel denmeyecektir. Elektrikli kontrol sistemleri projelerde belirtilen icaplara uygun olacak ve stma, havalandrma, klima sistemlerinden mevcut bulunanlarn almalarna projelendirme esaslar dahilinde gereken etkileri yapacaklardr. Otomatik kontrol sistemi komple alr bir sistem meydana getirmek iin gerekli bilcmle cihaz, rle, anahtar v.b. elemanlarla tehiz edilmi ve onanl projelerine uygun olacaklardr. 3.12.2 Denemeler Btn otomatik kontrol cihazlar, vanalar ve tahrik niteleri monte edildikten sonra her bir otomatik kontrol sisteminin projeleme artlarn gerekletirecek g ve kapasitede olduu darenin tayin edecei bir heyet huzurunda yaplacak denemeyle gsterilecektir. 3.12.3 Termometreler, Manometreler Aksi projede belirtilmedii veya artnamede talep edilmedii takdirde manometreler (basn gstergeleri) dorudan doruya basnc llecek noktaya monte edileceklerdir. darece istendii takdirde ve hassasiyetinden kaybetmeden yaplmas kabil olan yerlerde scaklklar tehizatl (plak olmayan) kapiler borularla okuma yerlerine nakledileceklerdir. Gstergelerin skalasnn seiminde, normal iletme scakl sahasnn skalann orta 1/3 sahasna isabet edecek ekilde olmas; letme artlarnn atmosferik artlarn civarnda veya daha dk olduu hallerde atmosferik artlarn altndaki ve stndeki deerleri alan skalal gstergeler kullanlmas salanacaktr. Akkan lld yerlerde scaklk hissediciler aka mani olmamak artyla akkann ortalama scakln gsterebilecek bir mesafeye kadar daldrlacaklar; geme noktasnda hissedici ap en ok 1 ve en az bir st boru ap olmak zere arttrlacaktr. Kanal tipi termometrelerin kanallara veya havalandrma hcrelerine taklmalar halinde delikli bir koruyucu ile hissedici u, rtl olarak monte edilecek ve kanal veya hcreye balant 3 lik bir pirin rakorla yaplarak skme kolayl salanacaktr. Uzaktan okumal termometrelerde balant borusu aksi istenmedii takdirde pirinten olacak, borulara konan termometreler pirin veya paslanmaz elikten klf ierisine monte edilecekler ve suyu boaltmadan sklmeleri kabil olacaktr. Tecrit edilmi boru, kanal, tank, hcre veya cihazlara taklan termometre ve manometrelerde tecrit dna kadar uygun uzatma paralar kullanlacaktr. Manometreler 100 mm. apnda olacak ve rutubete ve toza kar korunmu emniyet kapan havi olacaktr. Tabloya monte edilenler elik veya alminyum menteeli yzkl olacaktr. Direk monte edilenler arka flanl olacak, beyaz zerine siyah yazl olacak. Skala sahasnn % 51 i kadar hassasiyette olacaktr. Manometreler, ibresinin basn dalgalanmas sebebiyle titrememesi iin tek sarml bakr bir helisle balanacaklardr. 3.12.3.1 Uzaktan Okumal Termometre Cival tipten 100 mm. apl pik veya alminyum dkm muhafazal nden flanl ve menteeli yzkl beyaz zerine siyah yazl kr hissedici ucu ve ayrlabilir soketi paslanmaz elik, balants ve istenen uzunlukta paslanmaz elik kapiler borusu, civar scaklk deimelerinde kalibrasyonu gerektirmeyecek ekilde, btn boyunca kompanze edilmi olacaktr. Hassasiyeti skalasnn % 1 i mertebesinde olacaktr. 3.12.3.2 Direk Okumal Termometreler Civa stunlu; 20 cm. uzunlukta; tek paral muhafazas ve szdrmazlk salanarak taklm deitirilebilir cam eleman, paslanmaz elik ayrlabilir soketiyle birlikte komple olacak, deme seviyesinden kolayca okunabilmesi iin dz ke veya uygun baka bir tipte olacak, beyaz zerine siyah yazl olacak, skalas 0,5oC taksimatl olacaktr. 3.12.4 Is Sayac

Merkezi sistem ile stlan konutlarda, dairelerin gidi veya dn hattna taklr, giri hattna da scakl lmek amacyla s sensr taklr. lgili olduklar Trk Standardna uygun olmaldr. Is sayacnn montaj yeri, 55 Cden yksek olmamaldr. Gsterge daima kolay ulalabilir ve herhangi bir yardmc ara gerektirmeden okunabilir bir konumda olmaldr. Sayacn ve batrma kovannn nnde bir kresel vana olmal, sayacn nnde bir pislik tutucu bulunmaldr. Kalorifer sistemlerinde s sayac daha souk olan hatta soutma sistemlerinde ise daha scak olan hatta monte edilmelidir. Souk su, soutma suyu, soutma devreleri vs.de s sayalarndaki kondense su oluumunu nlemek iin bu tesisatlar yaplrken izole edilmi olmaldr. Is sayac kompakt bir yapya sahip olmaldr, hibir ekilde iinin almasna msaade etmemelidir. Is sayacnn montaj ve kalibrasyonu fabrikada yaplm olmaldr ve sonradan herhangi bir mdahalede bulunulmam olmaldr. 3.12.5 Is Pay ler . Is Pay lerler, ok kolonlu veya mobil merkezi sistem ile stlan konutlarda, her radyatre monte edilerek, radyatrn tketim deerini kaydeden ve dairelerin tketim deerlerine gre paylam yaplmasn salayan cihazlardr. lgili olduklar Trk Standardna uygun olmaldr. Her tip radyatr iin uygun olmaldr. Oda ve radyatr scakln len iki adet sensre haiz olmaldr. 3.12.6 lgili Standartlar TS EN 1434-1 Is lerler-Blm 1:Genel zellikler TS EN 1434-2 Is lerler-Blm 2: Yapm zellikleri TS EN 1434-4 Is lerler-Blm 4: Tip Uygunluk Deneyleri TS EN 1434-6 Is lerler Blm 6: Kurulum, kabul, iletme ve bakm TS EN 834 Is Maliyet Bltrcleri-Radyatr Is Tketiminin Belirlenmesinde Kullanlan-Elektrik Enerjisi le alan 3.13 Istma Havalandrma Klima Ve Otomatik Kontrol Tesisatnda Denemeler 3.13.1 Genel Esaslar Montaj ve denme esnasnda altrmaya balanmadan evvel btn tesis mkemmel ekilde temizlenecek, kontrol edilecek ve denenecek, bu denemede darenin tayin edecei elemanlar bulunacaktr. Bu ksmda belirtilen denemelerin yaplmas her ksmda zel olarak belirtilmi olan denemelerin yaplmayaca anlamna gelmez. Her ksmda zel olarak belirtilmi olanlara ilaveten bu denemeler de yaplacaktr. Bu ksmda belirtilen denemeler darenin kabul edecei ve projede ve artnamelerde belirtilmi olan artlar altnda yaplacak ve darenin kabul etmesi salanacaktr. Denemelerin yaplaca tarihten en az bir ay evvel mteahhit dareye komple deneme esaslarn ve metotlarn belirten yazsndan verecek; dare bu yazda belirtilen deneme metotlarn, esaslarn, lme noktalarn, hesaplama metotlarn kabul ettii ve raporu onad taktirde denemeler bu esaslar dahilinde yaplacaktr. Deneme neticelerini ihtiva eden protokoldan da dareye teslim edilecektir. Mteahhit denemeler iin gerekli her eit malzeme, cihaz ve l aletlerini temin ederek herhangi bir cihaz veya bir tesisat eleman veya bir sistemin belirli bir ksm veya btn bir sistem iin teknik artnamelerde veya projesinde belirtilen zellikleri grmek zere darenin talep edecei her eit denemeyi yapmakla ykmldr. dare gerekli bulduu taktirde deneme aletleri kontrol ve kalibre ettirildikten sonra kullanlacaktr.

Denemeler srasnda meydana gelecek her nevi hasar darenin beenecei ekilde tamir edilecek veya hasara uram para deitirilecektir. Bir tamir veya deitirme veya ayar gerektii taktirde (normal alma esnasnda yaplabilen ayarlar hari) denemenin devam ettirilmesinden kanlacak, tamirat ve ayarlar yapldktan sonra deneme tekrar balatlacaktr. Mteahhidin (zamannda tedbir almamas sebebiyle zuhur edecek) imkanlar dndaki durumlar dolaysyla denemelerin yaplmas geciktirilmeyecektir. Btn denemeler, dengelemeler, nihai ayarlamalar konuyla ilgili olan ve darenin kabul edecei yerli veya uluslararas bir standarda uygun olacaktr. 3.13.2 Boru Sistemi Genel basn denemesinde, basn, cihaz ve armatrler balanmadan evvel boru donanmna uygulanacaktr. Hibir ekilde borular, cihazlar veya armatrler tahamml snrnn dnda bir basnca maruz braklmayacaklardr. Denemeler hibir izolasyon yaplmam vaziyette iken yaplacak, bitirilecek ve kabul edilmi olacaktr. Denemeler tamamlandktan sonra sistem boaltlacak ve btn toz ve yabanc maddeler temizlenecek, btn pislik ayrc filtreleri, vanalar ve eklenti paralar, pislik, kalnt ve artklardan temizlenmi olacaklardr. 3.13.2.1 Su Borular: Btn su borular aksi projede ve artnamelerde belirtilmemise 10 Bar basnta denenecek ve herhangi bir sznt veya hata olmad tespit edilecektir. Bu basn 4 saat uygulanacaktr. 3.13.2.2 Yakt Borular: Btn ya yakt borular aksi projede belirtilmemise 4 Bar basn altnda 4 saat mddetle denenecek ve herhangi bir sznt veya hata olmad tespit edilecektir. 3.13.2.3 Soutucu Akkan Borular: Btn soutucu akkan borular sznt ve hata olmadnn anlalmas iin basn ve emme denemelerine tabi tutulacaklardr. Her bir denemenin mddeti 24 saat olacaktr. Hangi test gaznn kullanlaca ve test basn deerleri iin imalat firma uygulamas ve varsa ilgili standardna gre yaplacaktr. Btn soutucu akkan borular 50 cm. civa stunu vakum ile deneneceklerdir. Bu denemeler tamamlandktan sonra sistem 0,5 Bar soutucu akkanla doldurulacak ve btn birleme yerleri lambal kaak kontrol dedektr ile kontrol edilecektir. Eer kaak tespit edilirse veya basnta bir deime grlrse szma olan yerlerdeki sznt giderilecek ve deneme tekrarlanacaktr. 3.13.3 Kanal leri Kanal sistemi tamamlandktan sonra ve izolasyon yaplmadan evvel btn sistem alma artlar altnda denenecek ve projesinde verilen iletme deerlerini salad ve kabul edilemeyecek sznt yapmad tespit edilecektir. Kanallarda azami msaade edilebilir sznt % 3 olacaktr. Btn branmanlar ve fleyiciler hava debisi bakmndan darece tayin edilecek heyet huzurunda denenecek ve bulunan toplam hava debisi vantilatr kapasitesinin % 95 inden az olmayacaktr. Yangn damperleri ve hava damperleri mkemmel altklar tespit edilecek ekilde deneneceklerdir. 3.13.4 Dengelemeler ve Ayarlar Btn hava artlandrma, havalandrma ve eksoz tertibat kanallar ve fleyiciler projesinde belirtilen hava miktarn verecek ekilde ayarlanacak ve dengelenecektir. Eer bu miktarlar; artnamelerde belirtilen hz tahditlerini veya gerekli bulunan gc amadan salanamyorsa hava datm sisteminin dengelenmesine devam edilmeden evvel dare yazl olarak haberdar edilecektir. 3.13.5 Elektrik Tesisat Tesisteki btn elektrik tehizat g uygulanmasndan evvel mkemmelen temizlenecek ve ayarlanacak, aadaki denemeler yaplacaktr. - Elektrik kablolarnn ve tellerinin kesintisiz olduklarnn denenmesi, -Kablolarn izolelerinin fazdan faza ve fazdan notr veya topraa btn devrelerde ve cihazlarda 500 Voltluk Megger l aletiyle dayankllk denemesi yaplacak, Megger okumas bir mega ohm. dan az olmayacaktr. Nakil sistemiyle toprak arasndaki toprak direnci yarm ohmu gemeyecektir. Faz kesme ve faz dn istikameti denemeleri (motorlar iin) yaplacaktr.

Btn koruyucu alterlerin alma denemeleri yaplacak ve ana cihaza enerji vermeden evvel doru alt grlecektir. Bilumum yol vericilerin, yardmc kontaklarn v.b. tehizatn altklarnn kontrol yaplacaktr. 3.13.6 Kabul Denemeleri Szleme eki artnamelerde aksine hkmler yoksa; mteahhit geici kabul muayenelerinden evvel proje ve artnamelerde belirtilen iletme artlarnn elde edildiini gsteren standart denemeleri yapacak, ayrca dare ve kontrol tekilat tesisin tamamlanm ve projeye ve artnamelere uygun olarak iletmeye hazr olduunu kabul etmek zere ilave denemeler dnyorsa onlar da yaplacaktr. Yukarda belirtilen denemelerin tarihi idare ve mteahhit tarafndan mutabk kalnarak tayin edilecek, mutabk kalnan tarih darece mteahhidine tebli edilecektir. Bu denemelerin geici kabulden sonra yaplmas zorunluluu doduu taktirde, denemeleri yapan heyeti ve mteahhidinin imzasn tayan deneme raporu dareye tevdi edilmeden geici kabul tutana yrrle girmeyecektir.

BLM 4 MERKEZ TIBB GAZ SSTEM 4.1 Kapsam Bu blm; tbbi gaz tesisat, medikal gaz santralleri ve merkezi alarm sistemleri ve bunlarn uygulama esaslarn kapsar. 4.2 Genel Esaslar Tbbi Gaz Tesisatlar Oksijen (O2), Azot Protoksit (N2O), Solunum iin Hava 4 Bar, Cerrahi aletleri altrmak iin hava en az 7 -8 Bar, Karbondioksit (CO2), Oksijen, Azot, Helyum ve Ksenon gibi gazlarn belirli karmlar, Vakum (Vac) ile Anestezik gaz tahliye sistemleri (AGS) ile ilgili tm bileenleri ierir. Tbbi gaz sisteminin genel yerleim dzeni proje zerinde gsterilecektir. Projeler tm yerleim ve montaj detaylarn ierecektir. Patlama, parlama ve yangn tehlikelerine karn her tbbi gaz farkl mahallere yerletirilmelidir. Vakum ve basnl hava niteleri ortak hacimde bulunabilirler fakat oksijen, azotprotoksit, karbondioksit niteleri ile ayn mekanda olmamalar arttr. nk vakum ve basnl hava tesisatlarnn bakm ve onarmlar esnasnda havaya karan ya ve ya buharlarnn dier medikal gazlarla temas halinde infilak ve yangn tehlikesi vardr. Uygulamas yaplan malzeme ve tehizat listesi, dzenli olarak onarm paralar stoku olan en yakn bakm ve servis kuruluunun ismi, adresi, artname ilkelerine uygunluk gsteren kataloglar sistem diyagramlar, imalat tarafndan yaynlanan teknik yaynlar gibi aklayc bilgilerle donatlacaktr. Sadece katalog numaralar kabul edilmeyecektir. Tm sisteme ait paralarn malzeme listeleri bir defada verilecektir. Malzeme ve mekanik ekipmanlar piyasadaki kalite belgeli ve standartlara uygunluu belgelenmi rnlerden oluacaktr. Btn ekipmanlarn zerine malat ad, adresi, katalog numaras yazl olan bir etiket parann kolay grlebilecek bir yerine yaptrlacaktr. Kullanclarn cihazlardan zarar grmemesi iin tm emniyet tedbirleri alnm olmaldr. Malzeme ve tehizat TSE, TSEK kalite belgelerine sahip olacak, ilgili standartlara ve blm bal altnda verilen tanmlara uygun olacaktr. 4.3 Uygunluk Kriteri Kullanlan malzeme ve imalatn uygunluu, ilgili Trk standartlar ve /veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere gre deerlendirilecektir. 4.4 Medikal Gaz Santralleri 4.4.1 Oksijen Santral Sistem hastane tesisatna, tplerden veya likit oksijen santralinden gelen yksek basnc oksijen hattna istenilen basnca drerek gnderecek nitelerden oluur. Sisteme en az 2 yl bakm 10 yl cret mukabilinde para salanabilirlik garantisi verilmeli ve bu garanti firma tarafndan resmi bir belge veya yaz ile hastane ynetimine teslim edilmelidir.

Oksijen santralinde tam otomatik kontrol paneli olmaldr. Panele sa ve sol grup olmak zere iki grup tp veya likit girii olmaldr. Sa veya sol gruptan herhangi birindeki basncn ayarlanan basncn altnda bir basnca dmesi halinde elle mdahaleye gerek duymakszn gruplar arasnda otomatik gei yapabilmelidir. Her iki grup ayr ayr yksek basn reglatrne bal olmaldr. Reglatrde kullanlan malzemeler yksek basnca dayankl olmal, krom kaplanm pirin veya paslanmaz elik malzemeden yaplm olmaldr. Reglatrler birbirleri ile bamsz almal ve reglatrlerden birinin arzalanmas veya bakm srasnda hastaneye giden gazn kesilmemesine olanak salayacak ekilde dizayn edilmi olmaldr. Kontrol panelinde yksek basn reglatrleri aracl ile drlen basncn bir arza durumunda ykselip tesisata zarar vermemesi iin otomatik emniyet vanalar konulmaldr. Bu vanalar riskli gaz basncna ayarlanmal ykselme durumunda fazla gaz tahliye etmelidir. Kontrol paneli zerinde bamsz bir panel ierisine monte edilmi olarak grsel ve kl gstergeler bulundurmaldr. Bu gstergeler hat basncn ve reglatrlere gelen yksek basnc gstermelidir. Tpler bir tp balant rampas ile gruplandrlarak panele balanmaldr. Bu tp rampalarna balanacak her bir tp iin ayr bir manifold (kollektr) olmaldr. Manifoldlar ekvalf sistemli olmal ve tplere doru gaz aknn nlenmi olmas gerekmektedir. Manifoldlar yksek basnca dayankl pirin malzemeden scak dvme yaplm olmaldr. Manifoldlar arasndaki balantlar bakr boru aracl ile yaplmaldr. Tplerin herhangi bir darbe, sarsnt vs. gibi durumlarda dp sisteme zarar vermemesi iin tp sabitleyiciler ile sabitlenmeleri gerekmektedir. Tp sabitleyiciler zerinde her bir tp ayr ayr sabitleyecek zincir balantlar olmaldr. Tpler ile manifoldlar arasndaki esnek balantlar Yksek basnca dayankl dikisiz malzemeden yaplm olmaldr. Vidal balantlar ile bakr boru kaynakl birletirmeleri gm alaml kaynak ile olmaldr. Esnek balantlarn her biri ayr ayr ambalajlanm olmal ve ambalajlar montaj srasnda almaldr Btn reglatrler atmosfere alan emniyet valflar sayesinde yksek basntan korunacaktr. Sistemde her tp grubu iin birer adet Boaltma vanas bulunacaktr. Merkezi nite, tama aralarnn kolayca ulaabilecei bir yere yerletirilmelidir. Likit oksijen tank kullanlmas halinde emniyet tedbirleri alnarak bu yer binalardan yeterli mesafede olmaldr. Bu mahallerin uygun dzeyde havalandrlmasna dikkat edilmelidir Emniyet valf ve boaltma vanal klar yeterli apta bir boru ile bina dnda atmosfere alacak ve bu noktaya Dikkat, Temiz Tutun, Tbbi Gaz Boaltma Noktas yazl bir levha konulacaktr. 4.4.2 Azotprotoksit Santral Sistem hastane tesisatna tplerden gelen yksek basnc hastane azotprotoksit hattna istenilen basnca drerek gnderecek nitelerden olumaldr. Sisteme en az 2 yl bakm 10 yl cret mukabilinde para salanabilirlik garantisi verilmeli ve bu garanti firma tarafndan resmi bir belge veya yaz ile hastane ynetimine teslim edilmelidir. Azotprotoksit santralinde Tam otomatik kontrol paneli olmaldr. Panele sa ve sol grup olmak zere iki grup tp olmaldr. Sa veya sol gruptan herhangi birindeki basncn ayarlanan basncn altnda bir basnca dmesi halinde elle mdahaleye gerek duymakszn gruplar arasnda otomatik gei yapabilmelidir. Her iki grup ayr ayr yksek basn reglatrne bal olmal Reglatrde kullanlan malzemeler yksek basnca dayankl olmal, krom kaplanm pirin veya paslanmaz elik malzemeden yaplm olmaldr. Reglatrler birbirleri ile bamsz almal ve reglatrlerden birinin arzalanmas veya bakm srasnda hastaneye giden gazn kesilmemesine olanak salayacak ekilde dizayn edilmi olmaldr. Tpler bir tp balant rampas ile gruplandrlarak panele balanmaldr. Bu tp rampalarna balanacak her bir tp iin ayr bir manifold olmaldr. Manifoldlar ekvalf sistemli olmal ve tplere doru gaz aknn nlenmi olmas gerekmektedir. Manifoldlar yksek basnca dayankl pirin malzemeden scak dvme yaplm olmaldr. Manifoldlar arasndaki balantlar bakr boru aracl ile yaplmaldr. Tplerin herhangi bir darbe, sarsnt vs. gibi durumlarda dp sisteme zarar vermemesi iin tp sabitleyiciler ile sabitlenmeleri gerekmektedir. Tp sabitleyiciler zerinde her bir tp ayr ayr sabitleyecek zincir balantlar olmaldr. Tpler ile manifoldlar arasndaki esnek balantlar Yksek basnca dayankl dikisiz bakr borudan yaplm olmaldr. Tp ve manifold vidal balantlar pirin malzemeden yaplm olmaldr. Vidal

balantlar ile bakr boru kaynakl birletirmeleri gm alaml kaynak ile olmaldr. Esnek balantlarn her biri ayr ayr ambalajlanm olmal ve ambalajlar montaj srasnda almaldr. Btn reglatrler atmosfere alan emniyet valflar sayesinde yksek basntan korunacaktr. Bu mahallerin uygun dzeyde havalandrlmasna dikkat edilmelidir Sistemde her tp grubu iin birer adet Boaltma vanas bulunacaktr. Emniyet valf ve boaltma vanal klar yeterli apta bir boru ile bina dnda atmosfere alacak ve bu noktaya Dikkat, Temiz Tutun, Tbbi Gaz Boaltma Noktas yazl bir levha konulacaktr. 4.4.3 Tbbi Vakum Santral Vakum santral Hastanenin tketim kapasitesine gre dizayn edilmi, merkezi istasyonu oluturan temel elemanlar ve bunlara ilikin teknik zellikleri aada belirtildii gibi olmaldr Merkezi istasyonu oluturan temel elemanlar en az aadaki nitelerden tekil edilmelidir: -Vakum pompalar -Bakteri Filtre grubu -Vakum Tank -Elektrik Kontrol paneli (Otomatik) -Vakumostat Manometre ve dier balant paralar olmaldr. Vakum pompalar izim ve hesaplamalar sonucu bulunacak gerekli vakum debisi ile sistemde gerekli vakum basncn salayabilecek ekilde dizayn edilmi olmaldr. letme emniyeti ynnden sistemdeki pompalarn biri almad durumda hesaplanan vakum ihtiyacn karlayabilecek 2 veya daha fazla vakum pompas konulacaktr. Pompalar rotatif, dner kanatl, ya halkal veya yasz ya da kapal devre su halkal tip pompalar olacaktr. Dardan besleme su ile alan su halkal pompalar kabul edilmeyecektir. Filtreler deitirme ve bakm kolayl asndan birbirine konik rekorlarla balanm olacaktr. Otomatik kontrol paneli sistemin alan nitelerinin, yeterli vakumu muhafaza edemedii durumlarda ilave niteleri devreye alabilme ve vakum ihtiyac normale dndnde ilave niteleri devre d brakabilme zelliine sahip olmaldr. Pompalarn devreye girme ve devre d kalma Vakum deerleri kontrol panelinden kolaylkla ayarlanabilmeli ve Vakum deeri kontrol paneli zerinde dijital gsterge ile gsterilmelidir. Vakum deeri vakum sensr vastas ile dijital gstergede gsterilmeli ve ayarlanan deerlere gre istenilen pompa ayar deerinde devreye girmeli veya devreden kmaldr. Sistem kontaktrler, termikler ve elektrik devreleriyle otomize edilmi olmaldr. Pik ihtiya srasnda ve alan pompann ihtiyac karlayamamas durumunda yedekte bekleyen pompa otomatik olarak devreye alnacaktr. pompal merkezlerde ilk iki pompann gerekli vakum seviyesini salayamamas durumunda nc pompa da otomatik olarak devreye girecektir. stenen vakum seviyelerine ulaldnda pompalar otomatik olarak devreden kacaklardr. alan pompann arzalanmas durumunda yedek pompa onun yerini alacak ve alarmn ilk kademesi kontrol devresinden bamsz bir sistem pompalar altracak ve merkez arzas alarmn aktive edecektir. Vakum Tank proje deerlerine gre hesaplanm basnca dayankl olmaldr. Sisteme 2 yl bakm, 10 yl bedeli mukabilinde yedek para temin garantisi verilmelidir. 4.4.4 Tbbi Hava Santral Hastane sistemine kuru, temiz ve yasz hava vermek iin gerekli ekipmanlar ile donatlm santraldir. Santral kompresrlerden birinin devre d kalmas durumunda her biri hastane ihtiyacn karlayacak zelliklerde en az iki kompresrden olumu olmaldr. Boru Hatt ile kompresrler arasndaki balantlar kompresrdeki titreimi hastane hattna yanstmamak iin esnek hortum balantlar ile yaplm olmaldr. Hortum balantlarn ular preslenmi olmal ularndaki balant elamanlarnn basn altnda iken kmas nlenmi olmaldr. Santralnda -Basnl Hava kompresrleri -Hava Kurutucu (Kimyasal Tip, Rejenerasyon sistemli, Is gerektirmeyen ) -Filtreleme Grubu -Elektrik Kontrol Paneli (Otomatik)

-4-8 Atm. reglasyon grubu -Basnl Hava Tank proje deerlerine uygun olarak hesaplanm kapasitede Hava tank olmaldr. Basnl hava kompresrleri kapasite durumuna gre biri asl biri yedek olmak zere 2 adet kompresrden olumaldr. Kompresr alma basn aral ayarlanabilmelidir. Kompresr IP/55 F snf elektrik motoru ile akuple almaldr. Kompresrler hava soutmal, Korozyona dayankl paslanmaz valf plakalar, Alminyum alaml silindir ve silindir kafalar, Boa alma valf ve ek valfleri vs. ile donatlm olmaldr. Kompresr grubu soutucusu, paneli ile birlikte zel muhafaza ierisinde ses tecritli olmaldr. Basnl hava kurutucusu kimyasal tip rejenerasyon sistemli hava kurutucusu: Kurutucu iki gruptan olumal ve biri alrken dier gruptaki kimyasal malzemenin kurutulmas salanmaldr. Kurutucunun almas srasnda hangi gurup kurutucunun alt kl gstergeler ile gzlemlenebilmelidir. Kurutucu zerinde iki gurubun ayr ayr nem orann ve scakln gsterecek cihazlar bulundurulmaldr. Kurutucu zerindeki gruplar arasndaki geiler manuel veya otomatik olarak yaplabilmelidir. Bylece kimyasal maddenin ar ypranmas engellenmelidir. Kurutucu zerinde filtreler ve ek valflar olmal hastane hattndan santrale doru geri gaz ak nlenmelidir. Kurutucu paneli zerinde pompalarn devrede olup olmadn arza durumunu ve hattaki basnc gsteren sesli ve grsel panel bulundurulmaldr. Souk basnl hava kurutucusu: Younlama prensibine gre alan sistem, younlama derecesindeki plakalara arpan hava iindeki buhar; younlaarak, gaz halinden sv hale dnr. Biriken su belli aralklarla otomatik olarak tahliye edilmelidir. Scakln dmesi sonucu hava iinde youan nemin tahliyesi kondens boaltc tarafndan salanmaldr. Sistemde kaynakl olarak retilmi bir adet elik tank bulunacaktr. Her tank bir emniyet vanas vastasyla korunacak ve manuel by-pass l otomatik su tahliye tertibatyla donatlm olacaktr. Hastane hattna santralden hava verilmeden nce, filtreler gurubu aracl ile solunabilir konuma getirildikten sonra verilmelidir. Filtre grubu filtreden olumal ilk filtre kurutucu ile kompresr arasna balanmaldr. Bu filtre 1 mikrona kadar olan partiklleri ve 0,5 ppme kadar olan ya zerreciklerini tutabilecek zellikte olmaldr. Dier iki filtre birbirlerine direkt balanmal ancak vana gruplar ile By-Pass devreli olarak altrlmaldr. Bu filtrelerin arzalanmas veya bakm srasnda hastaneye giden gaz aknn kesilmesi nlenmi olmaldr. Bu filtrelerden birincisi 0.01 mikrona kadar olan partiklleri ve 0.01ppme kadar olan ya zerreciklerini tutabilmeli dieri ise 0.003 ppm deerine kadar partiklleri ve ya zerreciklerini tutabilecek aktif karbon filtre olmaldr. Filtreler deitirme ve bakm kolayl asndan birbirine konik rekorlarla balanmaldr. Elektrik kontrol paneli iki veya adet presostat alterinden kumanda alarak 2 adet yeterli g ve amperdeki 380V elektrik motorlarn iletmeye alp karabilmelidir. ki adet kompresrden birini semeye yarayan ana cereyan alteri (1-2) konumlu tablo zerinde bulunmaldr. Elektrik kontrol panelinin (Otomatik) alma ekli aadaki almay ynlendirecek zellikte olmaldr. -Tesisattan basnl hava kullanldka basn azalmasn presostatlar hissetmeli ve seilmi olan kompresr otomatik olarak devreye girmeli, istenilen basnl hava seviyesini salamal ve yine otomatik olarak devreden kmaldr. alan kompresrn arzalanmas durumunda yedek kompresr onun yerini alacak ve alarmn ilk kademesi kontrol paneli tarafndan aktive edilecektir. -Ar yk veya harcamada durumlarnda rezerv tank bo iken ilk altrma durumlarnda hava basnc ar miktarda az ise, ana seici alter hangi konumda olursa olsun sistem her iki kompresr de iletmeye alarak sratle gerekli hava basn seviyesini salamaldr. Bu seviye belli bir deere ulat anda, seilmi asl kompresr devrede kalarak yedek olan otomatik olarak devreden karlmaldr. Bylelikle tek pompa maksimum hava basnc gereksinmesini salayarak daha sonra devre d kalmaldr. -Panel zerinde bakm kapana bal olarak ana giri alteri bulunmaldr. -Sistem sigortalar kartu tipte olmaldr. -Yukarda saylan btn bu zellikler kontaktrler, termikler, ve dier elektrik devreleriyle otomize edilmi olmaldr.

Kendi zerindeki elektrik kontakl manometreden kumanda alarak basnl hava grsel ve duysal alarmna ikaz sinyali gndermelidir. Ayrca kendi zerinde de yetersiz hava basn ikaz lambas yanmaldr. Santrale en az 2 yl bakm garantisi ve 10 yl cret mukabilinde para salanabilirlik garantisi verilmelidir. 4.5 Tbbi Gaz Tahliye, Tesisat, Alarm Sistemi 4.5.1 Anestezik Gaz Tahliye Sistemi Anastezik Gaz Tahliye Sistemi, atk Anastezik gazn emilerek tahliye edilmesi amacyla zel olarak tasarlanm olacaktr. Her bir prizde, kullanmda olan, priz saysna bal olmakszn, 1 KPa basnta maksimum 130 L/dakikalk ve minimum 80 L/dakikalk ak aral salayacak ekilde tasarlanacaktr. 4.5.2 Tbbi Gaz Bakr Boru Tesisat Bakr borular ilgili olduklar Trk Standartlarna veya Dnya Standartlarna gre retilmi olmaldr. Dikisiz yar sert tavlanm ve dz boru olmaldr. Bakr Elektrolitik olmal ve Arsenik ihtiva etmemelidir. Bakr borularn ii Trikloterilen veya Karbontetraklorr ile ykanm olmaldr. Bakr borular zerinde ilgili standard, retici firma ad ve oksijen kullanmna uygunluu kalc bir ekilde yazl olmaldr. Borular kontaminasyona kar ular kapakl ve polietilen torbalar veya karton kutular iinde gnderilecektir. Borular dnerli boru kesicilerle kesilecek demir testeresi kesinlikle kullanlmayacaktr. Borularn sabitlenmesinde kullanlacak kelepeler pirin, bakrdan veya elikten mamul kelepeler olacaktr. Ancak bakr veya elik kelepe kullanlmas durumunda kelepe ile boru arasnda mutlaka plastik izolasyon kullanlmaldr. Birletirmelerde; gm, fosfor ve bakr alaml tel ile ve temizleme maddesi flux kullanlmadan sert kaynak yaplacaktr. Hibir ekilde lehim ile birletirme yaplmayacaktr. Borularn ii ve kaynak ularnn ok temiz olmasna dikkat edilecek kaynak srasnda yanma ve oksidasyonu nlemek iin boru ierisinden inert gaz geirilecektir. Her tbbi gaz boru hatt ak isimlendirilmi bantlarla iaretlenecektir. Bu ilem kaynak srasnda yaplacak ve iaretlemeler belirli bir renk koduna gre yaplacaktr. Boru hatt, binaya girdii yere mmkn olduunca yakn bir noktada bir topraklama barasna balanmaldr. Boru hatlarnn kendileri elektrikli cihazlarn topraklanmasnda kullanlmamaldr. Tbbi gaz boru hatlar buhar hatlar, yakt boru hatlar, stma gidi ve dn hatlar vs. gibi baka hatlarla ayn galeri (gezilebilir veya gezilemez) veya kanala yerletirilecek ise birbirleriyle mesafeleri 50 mm den az olmamaldr Asansr boluklarndan geirilmemelidir. yangn merdivenlerinden ve bacalardan boru hatt tesisat

Boru hatlar olabilecek en ksa yoldan yatay ve dikey olarak denecektir. Boru hatlarndaki basn dmeleri hesaplanmal sistem dizayn Milletleraras Standartlara gre yaplmaldr Tm imalat ve montaj ilemleri Milletleraras ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olarak hazrlanm test prosedrleri ve test formlarna uygun olacak ekilde test edilerek yaplacaktr. Yaplacak merkezi tbbi gaz tesisatnn testleri ilgili olduklar Trk Standartlarna gre aadaki ekilde yaplmaldr. a) Kaak Testi: 2 saatten 24 saate kadar olan test sresince basn kayb saatte %0,025 den az olmaldr. deal gaz kanununa gre bu varyasyonlar kontrol edilmelidir. Test basnc Tbbi gaz borular iin 6 bardan az olmamaldr. b) Performans testi yaplmaldr. c) apraz Testi: Borular arasnda hibir apraz balant olmamaldr. Boru aplarna gre et kalnlklar Tablo 1 deki gibi olacaktr.

Tablo:1 Boru aplarna gre et kalnlklar Anma d ap d (mm) 10 mm 12 mm 15 mm 22 mm 28 mm 35 mm 42 mm 54 mm 76.1 mm 108 mm Et kalnlklar e (mm) 1.0 mm 1.0 mm 1.0 mm 1.0 mm 1.0 mm 1.5 mm 1.5 mm 2.0 mm 2.0 mm 2.5 mm

Tbbi gaz boru hatlarnda oluabilecek sarkma ve bozulmalar engellemek iin boru hatlar Tablo 2 de verilen aralklarla desteklenmelidir. Tablo:2 Bakr borular iin nerilen destek aralklar. D ap(mm) 15 e kadar 22 28 35 54 >54 4.5.3 Tbbi Gaz Prizleri -Oksijen prizi -Azotprotoksit prizi -Basnl hava 4 bar prizi -Basnl hava 7-8 bar prizi -Vakum prizi -Anestezik gaz tahliye prizi Tbbi Gaz Prizleri CE belgeli olmaldr ve bu, gaz prizinin stndeki etikette belirtilmelidir. Gaz prizleri sadece kendine ait fii kabul edecek ekilde farkllatrlm (gaz spesifik) olacaktr. Gaz prizlerinin duvar veya cihazlara monte edilecek paralar da gaz spesifik olacak ekilde indekslenmi olacaktr. Bylece tamirat veya bakm iin paralar skldnde dier gazlarn paralarnn farknda olmadan kullanlmas mmkn olmayacaktr. Duvara monte edilecek gaz prizleri merkezleri bitmi demeden 1500 mm yksee gelecek ekilde monte edilmelidir. Hasta ba nitesine veya pendanta monte edilecek gaz prizleri ise kullanlacak ekipmana uygun ykseklikte olmaldr. Gaz prizleri Tbbi gaz filerinin elle balanma ve sklmesine uygun zellikte olacaktr. Gaz Prizlerine 2 yl garanti ve 10 yl bedeli mukabilinde yedek para temin garantisi verilmelidir. 4.5.4 Tbbi Gaz Vanalar Tbbi gaz vanalar, zel olarak Tbbi gaz tesisatlar iin retildii belgelenmi, hastane pratiinde tm gazlarla almaya uyumlu tam geili kresel veya diyaframl vanalar olacaktr. Tm vanalar antiyeye gelmeden nce temizlenecek ve test edilecektir. Bu temizlik ve test retici firma tarafndan belgelenmelidir. Gerektiinde vanalara tam kapal veya tam ak pozisyonda kilitlenebilmeleri amacyla kilitleme tertibatlar taklabilmelidir. 4.5.5 Tbbi Gaz Manifold Sistemi Azami Aralk(m) 1.5 2.0 2.5 3.0

Manifold sistemleri oksijen, Azot Protoksit, %50 oksijen - %50 Azot Protoksit karm, 400 Kpa Tbbi hava, 800 Kpa cerrahi hava, Azot, Karbondioksit, %95 Tbbi hava - %5 Karbondioksit karm gazlarnn herhangi birinin borulu datm sistemine beslenmesi iin kullanlmaya uygun olmaldr. Sistemin tm kompenantlar fabrikasnda yadan arndrlm ve kapal polietilen torbalarla paketlenmi olarak teslim edilmelidir. Manifoldlar, kullanlaca gazla uyumlu olduu kantlanm fleksibl balantlarla gaz tplerine balanarak datm sistemini tasarlanan basn, ak miktar ve kapasite ile beslemelidir. Manifoldlar tp deitirme srasnda veya balant borularnda kaak olmas halinde dier tplerdeki gazn boalmamas amacyla ek valflerle donatlm olmaldr. Hem sa hem sol taraftaki manifold gruplar alma konumundaki gruptaki tplerden gelen basncn en az 7 barn altna dmesi durumunda kontrol paneli bu gruptan gaz almay keserek dier grubu otomatik olarak devreye sokacaktr. Panelde uzun sreli elektrik kesilmelerinden kullanlabilecek manel bir alma / grup deitirme yedek anahtar da bulunacaktr. Manel gei anahtarlar her iki tarafnn bakmnn kolaylkla yaplmasn salayacaktr. 4.5.6 Zon Servis niteleri ( Blm Kesme Vana Kutular ) Zon servis niteleri acil durumlarda ve bakm srasnda bir zonun ana sistemden izole ederek ve boru zerinde her trl almaya olanak salayacak fiziksel kesme noktalar olarak kullanlacaklardr. Zon servis niteleri tamamen gaz spesifik olacak ve ait olduu gaz belirtecek ekilde markalanacaktr. Zon servis niteleri sva alt veya sva st montaja uygun bir vana kutusu iinde bulunmaldr. Korozyona kar maksimum direncin salanmas amacyla arka plaka, inko kaplanm satan imal edilmi olup epoksi toz boya ile boyanm olmaldr. Vana kutusu gvdesi beyaz, yanmaz zellie sahip bir malzemeden imal edilmi olacaktr. Vana kutusunun menteeli kapa kutu iine maksimum eriimi salamak amacyla 180 alabilmelidir. Zon servis niteleri kapanda, zon tanmlama iaretleri bulunmaldr. Kapak normal alma srasnda kilitli olarak kapaldr ve yan yana monte edilen zon servis niteleri birbirlerinden deiik kilit/anahtar kombinasyonlaryla almaldr. Zon servis nitelerinin kapaklar, kutu iinde gaz birikmesine olanak vermemesi amac ile tam szdrmaz olmayacaktr. Vana kutularnn n kapa caml - kilitli veya darbe ile alabilir kilit sisteminde olmal, acil bir durumda cam krlp veya darbe ile vanaya ulalabilmelidir. Tbbi gaz kullanm iin temizlenmi ve paketlenmi bir ekilde sahaya ulatrlmaldr. 4.5.7 Merkezi Alarm Sistemleri Tbbi gaz alarm sistemleri maksimum be Tbbi gaz servisini ilgili merkez veya noktalardan ald sinyallerle monitrize edebilecek kapasitede olacaktr. Alarm nitesi tamamen elektronik olup, alak gerilim ile almal ve mikroilemci kontrol olmaldr. Alarm nitesi alarm devresi ve normal alma durumunu gsterir devreler olmak zere iki devreden olumaldr. Alarm grsel ve duysal uyar vermelidir. kaz klar LED olmaldr. Grsel alarm ikaz lambalarnn renk ierikleri aadaki gibi olmaldr: - Besleme geriliminin sistemde mevcut olduunu gsteren yeil ikaz lambas, - Oksijen hattnda normal artlarda olduunu gsteren yeil ikaz lambas, - Oksijen hattnda alak veya yksek basn olduunu gsteren krmz ikaz lambas, - Azot protoksit hattnda normal artlarda olduunu gsteren yeil ikaz lambas, - Azot protoksit hattnda alak veya yksek basn olduunu gsteren krmz ikaz lambas, - Basnl hava hattnda normal artlarda olduunu gsteren yeil ikaz lambas, -Basnl hava hattnda alak veya yksek basn olduunu gsteren krmz ikaz lambas, -Vakum hattnda vakumun yetersiz olduunu gsteren krmz ikaz lambas Tm alarm ikaz lambalarnn bal olduu duysal alarm devresi ikaz lambalarnn yanp snmesine bal olarak almaldr.

Arza halinde, sesli bir uyar hemen devreye girmeli ve ancak manuel olarak susturulabilmelidir. Manuel olarak susturulan uyar yaklak 15-dakikalk sessiz bir sreyi takiben alarm artlarnn devam etmesi durumunda tekrar devreye girmelidir. Bakm srasnda, uzun sren boru arzalar veya merkez arzas durumlar srasnda kullanlmak zere panel iinde bir Bakm Susturma Swichi veya kat alarm sigortas bulunmaldr. Bu swich gaz seviyesinin normal haline dnmesiyle otomatik olarak resetlenecek yapda olmaldr. Panelde, panel ii devrelerin, LEDlerin ve sesli uyar dzeninin dzgn alp almadn kontrol etmek amacyla bir test dzeni, merkezi bir alarm sistemine veya bina otomasyon sistemine balanabilmesi amacyla da normalde kapal bir rle bulunmaldr. Alarm nitesi zeri silinebilir blok membran kapl olmal, tm buton ve LEDler yzey altnda olmaldr. 4.6 lgili Standartlar TS EN 12449 Borular-Bakr (Dikisiz, Genel Amalar in) TS EN 737-1 Tbb Gaz Boru Sistemleri- Blm 1: Sktrlm Tbb Gazlar ve Vakum in U Birimleri TS EN 737-2 Tbbi Gaz Boru Sistemleri - Blm 2: Anestezik Gaz Atk Boaltm Sistemleri - Temel zellikler TS EN 737-3 Tbbi Gaz Boru Sistemleri - Blm 3: Sktrlm Tbbi Gaz Ve Vakum in Boru Sistemleri TS EN 1057 Bakr ve Bakr Alamlar-Dikisiz, Yuvarlak Borular, Su ve Gaz in Istmada ve Atk Su Artma Tesislerinde Kullanlan BLM 5 BNA VE MEKANK TESSAT YALITIM SSTEMLER 5.1 Kapsam Bu blm; binalarda ve tesisatta kullanlan yaltm malzemeleri ve uygulama esaslarn kapsar. 5.2 Genel Esaslar zolasyon temiz, dzgn ve iilik kalitesi yksek olacaktr. Birleme yerleri boluk kalmayacak ekilde sk ve dzgn olacaktr. Btn yaltm edilecek yzeyler yaltm yaplmadan evvel kurutulacak toz, kir, ya, su v.b. maddelerden arnm olacaktr. Yaltm arasnda veya yaltmla boru arasna hava dolam kabil olmayacaktr. Yzey kaplamalar ve yaptrma tutkallar sulandrlm olmayacak ve fabrika tavsiyelerine uyularak tatbik edilecektir. Genleme ve daralma izolasyonun veya yzeyinin hasar grmemesi iin gerekli tedbirler alnm olacaktr. Tecridin; deliklerden, adam deliklerden, dier engellerden, dik veya yatk yzeylerden geilerinde ve tespit paralarna balant yerlerinde s kprleri olumayacak ekilde zel konstrksiyonlar veya zel izolasyon paralar yaptrlacaktr. Binalarda s yaltm yaplrken oluturulan detaylar ve seilen malzemeler ilgili olduklar Trk Standardna, Binalarda Is Yaltm Ynetmeliine uygun olmal ve bu standardn gerektirdii deerleri (artlar) salamaldr. Tablo 1. Piyasada Bulunan Yaltm Malzemelerinin Kullanm Scaklklar Yaltm Malzemesi Seramik Yn Kaya yn / Ta yn Cam kp Camyn Kullanm Scakl 1800oC 750oC 430oC 250oC

Poliretan kpk Kauuk kp Polietilen kpk Expanded polistren Extrde polistren

110oC 105 o C 100oC 75oC 75oC

Binalarda mekanik tesisat, iinden geen akkann scaklna gre 3 ana gruba ayrlmaktadr. Bu gruplar ve kullanlmas nerilen yaltm malzemeleri aadaki gibidir. Tablo 2. Akkan Scaklna Gre Tesisatlarda Kullanlan Yaltm Malzemeleri AKIKAN SICAKLIINA GRE TESSATLAR Souk Hatlar <10oC Polietilen Kauuk Kp Ilk ve Scak Hatlar 10-100oC Polietilen Kauuk Kp Camyn*, Ta yn* ok Scak Hatlar >100oC Camyn Ta yn Seramik Yn

*Ilk hatlarda mevcut akkan scaklnn, ortam scaklndan daha dk olmas durumunda kullanlan camyn ve ta yn s yaltm malzemesinin zerine alminyum folyo veya buhar kesici bir malzeme szdrmak olarak kaplanmaldr. Bir binann stlmas veya soutulmas iin harcanan enerjinin azaltlmasnda, mekanik tesisat yaltmnn nemi, gz ard edilemeyecek kadar byktr. zellikle binalarn stma ve soutma tesisatlarnn, stlmasna ve soutulmasna gerek olmayan mahallerinden geen blmleri ve bu blmlerdeki vana ve armatrler yaltldklar takdirde salanacak enerji tasarrufu ok nemli mertebelerdedir. Bu yzden, mekanik tesisat oluturan borularn, tanklarn, depolarn, klima kanallarnn, vanalarn ve armatrlerin, iinden geen akkann scak veya souk oluuna gre uygun zelliklere sahip ve uygun kalnlktaki yaltm malzemeleri ile yaltlmalar gerekmektedir. Enerji kazanm, scak veya souk olan yzeyin byklne, yaltlacak olan yzey ile ortam scaklklar arasndaki farka ve yaltm malzemesinin zelliklerine baldr. Bu yzden kullanlacak olan yaltm malzemesinin zelliklerini ve nerelerde kullanlabileceini ok iyi bilmek gerekmektedir. Bir mekanik tesisat yaltm malzemesinde aranmas gereken temel zellikler aadaki gibidir: Is iletkenlik katsays ( ) Buhar difzyon diren katsays ( ) Yangna dayankllk Korozyon riskinin az oluu Ekonomiklik Dayanm scakl

Btn bu zellikler yaltlacak olan tesisatn souk, lk veya scak oluuna gre nem kazanmaktadr. 5.3 Uygunluk Kriteri Kullanlan malzeme ve imalatn uygunluu, ilgili Trk standartlar ve /veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere gre deerlendirilecektir. 5.4 Mekanik Tesisat Yaltm Sistemleri 5.4.1 Boru yaltmlar Boru yaltmlarnda yaltm malzemesi istenen kalnlkta ve tatbik edilecek ve birleme noktalar skca kapatlm olacaktr. Boru yaltmlar boruya uygun ve skca sarlm olacaktr. Boru yaltm malzemesi teknik artnamede belirtilen zellikte olacak, kesinti noktalarna bilezik geirilmi olacaktr. Yaltm borularn btn denemeleri tamamlandktan sonra tatbik edilecektir.

Flanlarda cvatalarn kolayca sklebilmesi iin yaltm ularnda kafi mesafe braklm olacaktr. Flanlarda ve flan eklenti paralarnda yaltm, boru tecridinin bir veya birka katndan ibaret olacaktr veya blok izolasyon eklinde imal edilmi olacaktr. Bitiik yaltm zerinde en az 5cm bindirilmi olacak izolasyonun d muntazam bir yzey elde edilecek ekilde kaplanacaktr. Vidal ve kaynakl ekleme paralar ve vanalar (yaka ksmna kadar) 4" ve daha yukar aplarda blok izolasyonla veya boru yaltm malzemesiyle kaplanacak ve teknik artnamede belirtilen malzeme ile muntazam bir yzey elde edilecek ekilde kaplanacaktr. Uzama ve ksalmalara maruz kalacak yaltml borularda asma ve tespit noktalarnda tecridin bozulmamas iin koruyucu tedbir alnacaktr. Koruyucu; destein her iki yannda boru apna eit uzunlukta devam edecek ve galvanizli satan yaplacaktr. Vanalar, pislik ayrclar, eklenti paralar ve flanlar da boru izolasyonunun ayn cins, kalnlk ve younlukta yaltm malzemesiyle yaltm edilecek ve ayn cins yzey kaplamasyla (galvanizli sa veya plastik kaplamal) tamamlanacaktr. Pislik ayrclarda gvde zerindeki yaltm bozulmadan filtreyi karmak mmkn olacaktr. Boru hattnn i ta duvar veya demeden getii ksmlarda tehiz edilmi akln veya klfn iiyle boru veya - izolasyonun d arasndaki boluk tamamen silikon veya benzeri yanmaz malzeme ile doldurulacaktr. Souk borularda su buhar difzyon direnci katsays yksek malzemeler kullanlacaktr. Birleme yerleri de rutubete kar ayn malzemeyle yaltm edilecektir. darece verilen projeler ve teknik artnamelerde belirtilmemise yklenici yaltm edecei borular, kullanaca yaltm malzemesinin cins ve kalnln bir neri raporuyla idareye teklif edecek, idarece onanan rapora gre yaltm ilerini yapacaktr. 5.4.1.1 Boru klflarna yaltm Btn borular bina iinde blgelerden ve deme betonlarndan geite yaltml denecektir. Kolonlardaki yaltm demeden 2.5 cm yukar uzanan klfn dndan demeye kadar devam ettirilecektir. Yaltmda kullanlan kaplama da demeye kadar devam ettirilecektir. 5.4.2 Cihaz ve Kanal Yaltmlar Silindirik veya eri yzl cihazlarn izolasyonu istenen kalnlkta tek katl olacaktr, ek yerleri skca birletirilecektir. Galvanizli tel rgye dikili yaltm malzemesi kullanlacaktr. (Alt yzeylerde uygulamann kolaylatrlmas iin malzeme yzeye tutkalla yaptrlabilecektir.) Galvanizli ambalaj band (emberi) ile sarlp kafi miktarda sklacaktr. Pencere eklinde aklklarda ve kntlarda tecridin yeterince sktrlmas ve dzgn ekilde devam iin gereken tedbirler alnacaktr. Yaltm kontroln isteine uygun kaplamayla kaplanacaktr. Keli cihazlarda, izolasyon malzemesiyle kaplandktan sonra galvanizli bantlarla bantlanp (emberlenip) istenen kaplamayla kaplanacaktr. Normal olarak sklmesi gerekli, kapak, eanjr flanl stc vb. ksmlarda yaltm ana paradan ayr olarak yaplacak ve bu ksmn tecridi ile birlikte yaltm bozulmadan sklmesi ve tekrar montaj kabil olacaktr. Cvata boluklar gevek izole maddesi ile doldurulacaktr. 5.4.3 Istma tesisatnn yaltm Binalarn stma tesisat ounlukla 90C -70C arasnda alacak ekilde projelendirildii iin lk ve scak hatlar snfna girmektedir. Bu nedenle binalardaki stma tesisatnda kullanlan yaltm malzemeleri polietilen kpk, elastomerik kauuk kp, camyn ve ta yndr. Gidi dn scak su stma devresi borularna yan yana yaltm yaplmamal ve aralarnda yaltm yapldktan sonra 50 mm boluk olacak ekilde denmelidir. 5.4.4 Soutma Tesisatnn Yaltm Belirli bir mekann soutulmas iin harcanan enerji, ayn mekann stlmas iin gereken enerjinin yaklak 6 -7 kat daha fazlasn gerektirmektedir. Bu nedenle soutma daha pahal bir sistem olup, soutma tesisat uygulamalarnda kullanlacak olan s yaltm malzemeleri dk s iletkenlik katsaysna, yksek su buhar difzyon direncine ve yangna kar yksek bir dayanma sahip olmaldr.

Souk tesisatlarda ak gzenekli s yaltm malzemeleri kullanlmas durumunda youmann engellenmesi iin dtan buhar kesici bir malzeme ile kesintisiz kaplanmas gerekir. Kapal gzenekli malzemelerde ilave bir kaplamaya gerek yoktur. Youma ve korozyon oluumu gibi yaltmn kalitesini dren ve istenmeyen durumlarn olumasna engel olabilmek iin yaltm malzemesinin su buhar difzyon diren katsaysnn ( ) yeterince yksek olmasna, uygun yaltm kalnl ve doru uygulama detay seilmesine dikkat edilmelidir. Soutma tesisat yaltm uygulamalarnda malzemelerin bindirme aralklarnda szdrmazlk mutlaka salanmaldr. Bu amala kendinden yapkanl buhar kesici bantlar kullanlmaldr. Baz yaltm malzemelerinin difzyon diren katsaylar Tablo 3 de verilmektedir. Tablo 3. Baz yaltm Malzemelerinin Su Buhar Difzyon Diren Katsaylar Su Buhar Difzyon Diren Katsays Yaltm Malzemesi Hava Camyn Poliretan kpk Polietilen kpk Kauuk kp Metal 5.4.5 Vanalarn ve flanlarn yaltm lkemizde vanalar, tesisat yaltmnn yapld yerlerde dahi yaltmsz braklmaktadr. Vanalarda yaltm yaplmamasnn farkl sebepleri olmakla birlikte, daha ok byle amorf yzeylerin yaltlmasnn zorluundan ve bilgi eksikliinden yaplmad grlmektedir. Buna karn bir vanay yaltmamann ayn apl borudan 3-4 m'yi yaltmamakla ayn olduu ve bu vanadan olan s kaybnn 3-4 m. borunun s kaybna edeer olduu da unutulmamaldr. 5.4.5.1.Pompa ve Vana Ceketi Pistonlu vana, pislik tutucu, ek valf, kelebek ve dili kresel vanalar, srvidalanalar, flanl kresel vanalar, pompalar ve dier armatrlerin yaltlmasnda kullanlr. Su geirmez, silikon kapl cam elyaf kuma iine, ilte tipi ta yn veya inelenmi beyaz cam yn yaltm malzemeleri kullanarak hazrlanm, yanmaz ipliklerle dikilmi, vanann flanlarn da iine alarak saran, iki kenarndaki ve boaz ksmndaki yanmaz ipler ve zerindeki yapkan eritler vastasyla veya paslanmaz telle monte edilen vana ceketi hafif asitlere ve ultraviyole nlara dayankl olmaldr. 5.4.6 Pompalarn yaltm Scak su, kzgn su ve serin su pompalarn idarenin istei zerine iki paral galvanizli sa, PVC blok izolasyon malzemesiyle veya pompa yaltm ceketiyle yaltm edilecektir. Yaltm bozulmadan pompann sklmesi veya bakm kabil olacaktr. Sklme iin gerekecek cvata kapak vb. boluklar uygun malzeme ile doldurulacaktr. 5.4.7 Korozyona kar yaltm Toprak altnda veya rutubetli mahallerde denecek borular, depolar vb. tesisat elemanlar, bitm ve kanavie veya bitm ve cam tlnn ilgili artnamede aklanan esaslar dahilinde tatbiki suretiyle, korozyona kar izole edilecektir. Korozyona kar yaltm edilecek borular projede belirtilmemise, yklenici tarafndan neri raporuyla teklif edilecek ve idarece onandktan sonra raporu uygun olarak korozyona kar yaltm ileri yaplacaktr. 5.4.8 Yaltm kalnlklarnn Tayini Boru, depo, cihaz vb. tesisat elemanlarnda s kaybn veya kazancn azaltmak; donma tehlikesini bertaraf etmek; souk borularda terleme dolaysyla meydana gelecek korozyonu ve su damlamasn nlemek gibi sebeplerle s yaltm yaplacaktr. 1.0 1.1 50 - 100 3000 7000 3000 10000 Geirmez

Yaltm kalnlklarnn tayininde verilen iki tablodan da istifade edilecektir. .

5.4.8.1 Borular in Yaltm Kalnl Uygun yaltm malzemesi seiminden sonra sra, en uygun (optimum) yaltm kalnlnn seilmesine gelir. Bu kalnlk seimi tesisat konusunda alan makine mhendislerine danlarak yaplmaldr. Tesisatta youn kullanlan borularn anma aplar iin, farkl scaklklardaki hatlara gre kullanlan yaltm malzemeleri ve en uygun kalnlklar Tablo 4 ve Tablo 5 verilmektedir. Tablo 4. Souk Akkanlar in Tecrit Kalnlklar ( mm ) Boru ap ( " ) Akkan Scakl ( C ) 3/4" e kadar 1" ~ 2" 30 30 50 60 30 40 60 80 2 1/2"~3 1/2" 30 50 80 90 4" ~ 6" 30 50 80 90 8" ~ 12" 30 50 80 90

10 C ve yukars 10 C ~ 1.5 C 1.4 C ~ - 18 C -18.1 C ~ - 35 C

NOT: Souk hatlarda youmay nleyecek minimum yaltm kalnl; akkan scakl ve i ortam bal nemine deiiklik gsterdii iin kesin hesap yaplmas zorunludur. Tablo 5. Scak Akkanlar in Tecrit Kalnlklar ( mm ) Boru Anma ap 40 ~ 95 C 1/2 ~ 1" 2" 2 1/2" 3 1/2" 5" 6" 8" 10" ve yukars ~ 3" ~ 4" ~ 1 1/2" 30 30 30 30 40 40 50 50 50 Boruda Scaklk ( C ) 96 ~ 150 C 150 ~ 200 C 200 ~ 250 C 30 30 30 40 50 50 50 60 60 30 40 40 40 50 60 60 60 70 30 40 40 50 60 80 80 80 80

NOT: Daha yksek boru aplarnda ve daha yksek akkan scaklnn kullanld tesisatlarda; ayrntl teknik hesapla yaltm kalnl belirlenir. Tm kalnlklar bina ii tesisat uygulamalar iin geerlidir. Bina dndaki uygulamalarda kullanlacak yaltm kalnl ortam scaklna gre deimektedir. Ayrca bal nemin ok yksek olduu ortam artlarnda, kullanlacak olan yaltm malzemesi kalnl iin youma kontrol yaplacaktr. 5.4.9 lgili Standartlar TS 825 Binalarda Is Yaltm Kurallar

BLM 6

MTEREK TESSAT ELEMANLARI, BORULAR, VANALAR, POMPALAR ve AKSESUARLARI DONANIM, TECRT, BOYA V.B. LER 6.1 Kapsam Bu blm; mterek tesisat elemanlar, borular, vanalar, pompalar, boyama v.b iler ve bunlara ait uygulama esaslarn kapsar. 6.2 Genel Esaslar 6.2.1 Boru Donanm Btn ap ve istikamet deimelerinde kullanlan boru cinsine ve tesisatn zelliklerine uygun boru montaj malzemesi kullanlacaktr. Bu maksatlar iin dz, eri, dik gibi eitli kaynakl birletirmeler veya bkmeler kullanlmayacaktr. Siyah boru denmesinde yerine gre kontrolln msaadesiyle bkmeler kullanlabilecektir. Btn branman ayrlmalarnda uygun evsafta T ler kullanlacaktr. Yalnz siyah boru denmesinde, 2 apn altnda vidal balant zorunludur. Svnn toplanmas veya youmaz gazlarn birikimi arzu edilmeyen yerlerde eksantrik redksiyon paralar veya eksantrik daralan balantlar kullanlacaktr. Btn borularn, akkann cihazlara gidiinde ve dnnde rahat ve emin akn temin edecek ekilde, hava cebi yapmadan denmeleri temin edilecektir. Boru ve eklenti paralar yeni ve kullanlmam olacak ve zaruret olmayan yerde balant yaplarak ufak paralar kullanlmayacaktr. Isnma ve souma tesiri ile uzama ve ksaltmalarn bir hasara sebep olmamas iin gerekli tertibat alnacak, bu anlamda gerekli yerlerde borularn uzamasna msaade edecek L;Z ve U paralar konacak duvar geilerinde borular maksada uygun klflar ierisinden geirilecektir. Galvanizli borularda hibir ekilde kaynak yaplmayacaktr. 6.2.2 Vanalar Vanalar projelerde aksi belirtilmemi ise yalnzca dik ve yatk pozisyonlarda monte edileceklerdir. Btn vanalar tamir ve deitirme kolaylklar salanm kolay sklr ve ulalr ekilde monte edileceklerdir. Vanalar (kontrol vanalar hari) boru apna eit apta seileceklerdir. Vana balantlar dili, kaynakl, flanl veya wafer olabilir. Dili balantlar 1/2" 2" llerinde, flanl balantlar 1/2" (DN 15) 24" (DN 600) llerindedir. Dili vanalar boru donatmndan sklebilmeleri iin rakorla balanacaklardr. Kullanlaca basn snfna gre gvde malzemesi pirin, dkme demir, sfero dkm elik dkm veya paslanmaz elik olarak seilecektir. Vanalarn anma basnc (PN) sistemin alma artlarna uygun olmaldr. (PN6, PN10, PN16, PN40 gibi) 6.2.3 Pompalar Pompalar zemine titreim izolasyonu yaplm olarak monte edileceklerdir. Hat tipi pompalar kollektr zerlerine veya boru hatlarna imalatsnn tavsiyeleri dorultusunda monte edilebilir. Pompalar ve motorlar fabrikas tarafndan eksenlenmi ve boru balantlarn kolaylatrmak iin lzumlu olan yerlerde imleri (laynerleri) hazr olarak temin edileceklerdir. Pompalar zemine gerekli lde tespit saplamalaryla tespit edileceklerdir. Salmastradan akacak suyun drenaj temin edilmi olacaktr. Pompalar tamir ve bakm iin kolayca eriilebilecek yerlere monte edileceklerdir. Motor ve pompa komple olarak geldikten sonra eksenlenmeleri antiyede tekrar kontrol edilecektir. Btn cihazlar (gstergeler, salmastralar v.b.) devaml almada (iletmede) rastlanacak artlara uygun ekilde imal edilmi olacaktr.

Korozyon olmas muhtemel ksmlarda korozyona dayankl malzeme kullanlacak veya koruyucu montaj tedbirleri alnacaktr. Mesela birbirine uygun olmayan ve pil tekil edebilecek malzemeler kullanlmsa bunlar izole edilmi olacaktr. Pompa aftnn salmastras ve contalar pompa imalats tarafndan, kullanm artlarna uygun olarak seilmi ve monte edilmi olacaktr. Pompa rotoru (impeller) ve dier dnen paralarnn statik ve dinamik dengelenmeleri yaplm olacaktr. Rijit ve eilmez bir tayc olmas iin tayc plaka komple dklecektir. 6.2.4 Cihaz temelleri, kaideler ve tespit Cihaz ve motorlarn kaideleri saplama, drenaj ve dier icab edecek deliklerin yerlerini de gsteren detayl malumat ve yerletirme planlarna uygun olarak hazrlanacaklardr. Btn cihazlar istikamet ve seviye ynnden uzunluuna ve enine olmak zere dorultulacak ve eksenlenecekler, bu iler iin veya boru balantlarnn kolaylatrlmas iin gerekecek imler laynerler temin edilmi olacaktr. Titreim izolasyonu iin kullanlacak malzemenin muntazam yklenmesi temin edilecektir. Tayc izolatrlerin (yayl veya kauuklu) yerletirilecei noktalar ykn (dndrme yk dahil) tayclarn arasna veya zerine gelmesi temin edilecek ekilde seilecektir. Hibir yerde devrilme ihtimali olmayacaktr. Titreime kar izole edilmi beton kaide yaplmasnda da kaidenin devrilmemesi iin gereken tedbir alnm olacak, cvatalarla balant yaplmas halinde titreim ve sesin cvatadan konstrksiyona gemesi nlenmi olacaktr. Vida, cvata, saplama v.b. tespit paralarnn kullanlaca yere gre korozyona dayankl malzeme ile yaplm olmas veya bu hususta gerekli tedbirlerin alnm olmas salanacaktr. Sismik nlemler alnacaktr. 6.2.5 Tecrit leri zolasyon temiz, dzgn ve usta elinden km bir tarzda olacaktr. Birleme yerleri sk ve dzgn olacaktr. Btn tecrit edilecek yzeyler tecrit yaplmadan evvel kuru olacak, toz, kir, ya, su, pas v.b. maddelerden arnm olacaktr. Tecrit arasnda veya tecritle boru arasnda hava dolam kabil olmayacaktr. Tecritteki eziklikler, ufak birlemeler veya atlaklar 5 cm2 yi gemeyen delik veya ukurlar ayn cinsten izolasyon malzemesiyle doldurularak mkemmelen tamir edilmi olacaktr. Yzey kaplamalar ve yaptrma tutkallar sulandrlm olmayacak ve fabrika tavsiyelerine uyularak tatbik edilecektir. Genleme ve daralmalarda izolasyonun veya yzeyinin hasar grmemesi iin gerekli tedbirler alnm olacaktr. Tecridin; deliklerden, adam deliklerinden, dier engellerden, dik veya yatk yzeylerden geilerinde ve tespit paralarna balant yerlerinde, zel konstrksiyonlar yaptrlacaktr. 6.2.6 Boya leri Astar boya vurulacak yzeyler, pas, kir, sva artklar, ya, v.b. artklardan tamamen temizlenecektir. Bunun iin gerekirse tel fra veya temizleyici solsyon kullanlacaktr. Sisli, donma yapacak kadar souk veya yamurlu gnlerde veya nemli veya terlemi yzeylere boya yaplmayacaktr. Boya damlama, akma veya ylma yapmayacak ekilde tamamen yaylm ve iyi fralanm olacaktr. Fabrikada boyanm yzeyler tamamen temizlenecek ve gerekiyorsa kusurlu ksmlar tekrar boyanacaktr. Kontrol noktalarn ikaz iaretlerini, cihaz plakalarn ve demirden gayr malzemeden soutucu akkan borularn boyamamaya dikkat edilecektir. antiye deposunda veya nakliye esnasnda paslanan veya korozyona maruz kalan btn malzeme tekrar temizlenecek ve boyanacaktr.

6.3 Uygunluk Kriteri Kullanlan malzeme ve imalatn uygunluu, ilgili Trk standartlar ve /veya uygulamaya konulmu Avrupa Birlii standartlarnda verilmi kriterlere gre deerlendirilecektir. 6.4 Boru Donanm Ve Aksesuarlar 6.4.1 Yerletirme ve Ynlendirme Borular dzgn ve paralel dorular halinde denecektir. Kalorifer tesisatna ve stclara ekilen boru gruplar dier lzumlu borularla paralel olarak denecektir. Sistemin yksek noktalarndan havann kmasn, alak noktalarndan da suyun boaltlabilmesini temin edecek ekilde borulara meyil verilecek, redksiyonlarn ve boru tayclarnn yerleri buna gre tayin edilecektir. Her bir kolonun en alt noktasnda, her alak noktada ve btn hatlarn boaltlabilmesi iin gerekli her noktada boaltma vanalar konacaktr. Montajda ankastre boru ve elektrik tesisatnn hasara uratlmamas iin zel itina gsterilecektir. 6.4.2 Cihazlarn ve Kontrol Vanalarnn Balants Cihazlara ve kontrol vanalarna son balantda sklebilme imkan salanmak zere flanl veya rakorlu balant kullanlacaktr. Btn ekipman veya vanalarn sklmeleri gerekirse boru donanmn tahrip etmeden sklebilmesi imkan dahilinde olmaldr. Serpantin pompa ve dier cihazlara geli borularnda vanalar ve pislik ayrclar boru apnda kullanlacak. Yalnz otomatik kontrol vanalarna ve pompalara geli borularnda redksiyon kullanlacaktr. Kontrol vanasndan sonraki borular k borusu dahil cihazn balant apna eit apta kullanlacaktr. Dn hatlarnda pislik cepleri, tortu tutucular ve borular cihazn k balant apna eit seilecektir. Tesisatta tortu tutucudan sonra denecek borularn geri tepme ventillerinin ve pislik ayrclarn aplar kondens ayrc apna eit seilecektir. 6.4.3 Tespit, Asma ve Klavuzlama leri Btn boru tesisat deformasyon dolaysyla zarar grmeyecek ekilde tespit edilecek, aslacak veya klavuzlanacaktr. Asc, tayc, tespit edici, klavuzlayc tesisat ve bunlarn aksesuarlar kontroln beenecei ekilde olacak, icabnda kontrol bunlar iin tasdikli proje talep edebilecektir. Bu iler iin tel, madeni erit veya bant kullanlamayacaktr. Borular tayclara veya yapya ar bir yklenme hasl etmeyecek ekilde ve emniyetli olarak tespit edilecektir. Boru tespit paralar, takozlarla, vidalarla veya dbellerle beton ierisine tespit edilecek, byk bir yk tanacaksa yeterli uzunlukta, ucu atal, tespit paralar, beton ierisinde alacak yuvalara gmlerek, etraf betonla doldurularak, ankre edileceklerdir. Kolonlar, kolon kelepeleri ile tespit edilecektir. Borular dz hatlarda en fazla 3 metrede bir ve istikamet deiiklii olan her noktada tespit edilecektir. 3 mm. den fazla eksenden kaklk kabul edilmeyecektir. Tek veya ift vidal demir ask ubuklar boru apna gre aada belirtilen aptan az olmayacaktr ( Tablo 1). Grup halinde borular iin kontroln kabul edecei ebat seilecek kontrol onanl proje de talep edilebilecektir. Tablo.1 Boru apna gre ask ubuu aplar Boru ap Ask ubuu ap 3/4" -2" 3/8" 2 1/2"-3 1/2" 1/2" 4" -5 5/8" 6" 3/4" 8" -12" 7/8" 14" 1 16" -18" 1 1/8" 20" 1 1/4" 24" 1 1/2" 30" 1 7/8" Boru ask ubuklar ve tespit paralar, ubuklar, cvatalar, somunlar, kontra somunlar, rondelalar, tayc paralar ve kelepeleriyle tam olarak tehiz edilecektir.

6.4.4 Boru Klflar Duvarlardan, blmelerden ve demelerden geecek borular iin alacak delikler tecritsiz borularda boru d apndan bir byk boru apnda, tecritlilerde ise tecrit ile ayn apta klflarla tehiz edilecektir. Klflar i duvarlarda ve blmelerde sva d yz ile ayn hizada; d duvarlarda her iki taraftan 12 mm. taacak ekilde; demelerde ise st deme bitirilmi yznden 2,5 cm taacak ekilde yerletirilecektir. Klflar beton dklmeden evvel konulacak veya alacak deliklere yerletirildikten sonra balanp etraf betonlanacaktr. Klflar i duvar ve blmelerde galvanizli satan; i ve d ta duvarlarda ve demelerde galvanizli borudan yaplacaktr. Klf veya tehiz edilmi akln i yz ile boru veya boru tecridi d yz arasndaki boluk i duvarlarda blmelerde ve demelerde yanmaz malzeme ile doldurulup salmastra ile sktrlacak, d duvarlarda, katranl kendir ile sktrlp kurunla kalafat edildikten sonra mastik asfaltla veya bitmle szdrmaz hale getirilecektir. D duvarlarda klf iinde borunun genlemeler dolaysyla hareket etmemesi iin tedbirler alnacak, i duvar ve blmelerde ve demelerde yerine gre boru hareketleri dnlecektir. 6.4.5 Boru Sisteminin Temizlenmesi Borularda pislik ve kalntlarn minimuma indirilebilmesi iin tesis altrlmaa balanncaya kadar borularda, vanalarda ve cihazlardaki btn ak ular tapalarla kapatlacaktr. Boru denmesi nihayete erdikten sonra devaml pislik tutucu konmayan btn cihaz balantlarna geici olarak pislik tutucu konacaktr. Deneme almalarna balamadan evvel borulardan temiz suyu iddetle geirerek borular ykanacak ve sonunda hidrostatik deneme basnc elde edilinceye kadar basn arttrlacaktr. Geici ve kalc btn pislik ayrclarda biriken pislik ve kalntlar temizlenecektir. 6.4.6 Malzeme Seimi, Denemeleri ve Tannmalar. Her eit boru donanm iin hususiyetine gre yaplmas gerekli denemelere ilaveten artnamelerde imalat tarafndan yaplmas ngrlen muamele ve denemelerin imal yerinde yaplm olduuna dair gerekli vesikalar kontrole verilecektir. (Kalite belgesini haiz olduuna; kontrol ve denemeleri yapldna; normalizasyon v.b. muameleleri yapldna dair) Malzemeler antiyede kontrol edilecek ve kusurlu olanlar ayrlacak ayrca malzemenin, uygun olduunu aklayc kalc fabrika damgas veya iaretini tad saptanacaktr. 6.4.7 Hidrolik Basn Denemeleri Btn boru donanm, vanalar, boru montaj malzemeleri (fittingsler) ve boru balantlar dahil, 4 Barden az olmamak artyla aksi belirtilmedii taktirde iletme basncnn 1,5 katnda hidrolik basn denemesine tabi tutulacaktr. Deneme basncna dayanamayarak hasar grmesi muhtemel bilumum kondens ayrc, otomatik vana basn drc belirli basnta alan vana (relief valve), pompa veya dier cihazlar deneme esnasnda sklecek veya iptal edilecektir. Btn vanalar ak olacak fakat sonuna kadar alm olmayacaktr. Sistem suyla doldurulacak ve yksek noktalardan havas boaltlacaktr. Tesise artnamesinde belirtilen test basnc btn birleme ve balant noktalarnn tam bir kontrol iin yetecek mddette uygulanacaktr. Bu mddet aksi belirtilmedii takdirde en az 4 saat olacaktr. Denemenin ortaya karaca btn kusurlar ve szmalar giderilecek ve deneme tekrarlanacaktr. Denemeler tamamlandktan sonra sistem boaltlacak, basnl hava veya suyla kir, toz, yabanc maddelerden temizlenmek zere ykanacak, pislik ayrclar, vanalar ve fittings malzemesinde biriken pislik ve kalntlar temizlenecektir. Denemeler tamamlanp netice kabul edilinceye kadar borular tecrit edilmeyecek veya ankastre olanlar kapatlmayacaktr. Denemeler kontroln nezareti altnda yaplacak ve kontrol kabul etmeden nihayete erdirilmeyecektir. 6.4.8 Dikili Siyah Borular

(Malzemesi ST 33 olanlar) DIN 1626; DIN 2458e ve ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Bu cins borular maksimum iletme scakl 110C a kadar olan scak su tesisatlarnda, soutulmu su sistemlerinde, alak basn (0,5 kgf/cm) buhar tesisatlarnda, sulu yangn sndrme sistemlerinde, kondenser suyu devrelerinde, basnsz yakt devrelerinde, basnl hava sistemlerinde, vakum tesisatlarnda, galvanizli olmak artyla ime ve kullanma suyu sistemlerinde kullanlacaktr. Bu borular kalite belgesine haiz olacaklardr. 3/8" ve daha kk ebatta olanlar darenin mutabakat alnmadan kullanlmayacaktr. DIN 2458e uygun buhar borular ve DIN 1626ya uygun spiral kaynakl borular kaynak yaplmak zere kaynak az alm olacaktr. lgili olduklar Trk Standartlarna uygun borular vidal olacaktr. Anma basnc 25 Kgf/cm2 (PN 25) olan tesisat iin ayn borularn en az 37 Kgf/mm2 ekme dayanmnda elik malzeme ile imal edilmi ve imalden sonra gerilim giderici sl ilem yaplm olanlar kullanlacaktr. 6.4.9 Dikisiz (Patent ekme) Siyah Borular Bu cins borular iin 6.4.8 aynen geerlidir. (DIN 2448e uygun; malzemesi ST 33) Ayrca buhar, kzgn su basnl yakt devreleri, doalgaz ve LPG sistemleri iin kullanlabilir. 6.4.10 Dikili Galvanizli Borular Vidal DIN 1626; DIN 2458e ve ilgili olduklar Trk Standartlarna (Malzemesi ST 33) uygun olacaktr. Bu cins borular btn cihazlarn boaltma borularnda, havalk borularnda, temiz su, scak su, gidi ve sirklasyon, amarhane scak ve souksu, kondens suyu ve kondens pompas k borularnda kullanlacaktr. Bu borular vidal olacak ve vidal birletirileceklerdir. Toprak altna dendiinde korozyona kar koruyucu tecrit yaplacaktr. 6.4.11 Bakr Borular 6.4.11.1 Kaln etli sert ekilmi sl muamele grm bakr borular Bu tip bakr borular soutucu akkan hatlarnda kullanlacaktr. Teknik zellikleri ynnden Trk Standartlarna veya kabul edilebilir uluslararas bir standarda uygun olacaktr. Borularn ular kesilmi ve dzgn eelenmi olacaktr. Is muamele ile yumuatlm olan bu borular tercihen birletirme yaplmas sakncal ksmlarda (mesela toprakalt denmede) rulo halinde olanlarndan tek para halinde kullanlacaktr. Bu cins borular cruf dolgu ierisine gmlmeyecektir. elik boru ekipman ve vanalar ile birlemelerinde pil oluumunun engellenmesi iin gerekli tedbirler alnmaldr. 6.4.11.2 Sert ekilmi bakr borular (Isl muamele grmemi) Bu tip bakr borular soutucu akkan, vakum, basnl hava, oksijen ve azotprotoksit hatlarnda kullanlacaktr. Teknik zellikleri Trk Standartlarna uygun olacak, sert ekme yoluyla imal edilmi olacaktr. lleri ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. Bu cins borular cruf dolgu ierisine gmlmeyecektir. Oksijen donatm borular toprak altna dendiinde metal (bakr) primer boyayla iki kat boyanacak cam tl bantla spiral olarak sarlacak zerine spiral kraft kd sarlacak birleme yerlerinde arazi tipi korunma yapldktan sonra benzeri ekilde kaplanacaktr. elik boru ekipman ve vanalar ile birlemelerinde pil oluumunun engellenmesi iin gerekli tedbirler alnmaldr. 6.4.12 Plastik Borular ve Eklenti Paralar Plastik borular ilgili Trk Standartlarna uygun zelliklerde ve boyutlarda olacaklardr.

Plastik boru eklenti paralar ilgili Trk Standartlarna uygun zelliklerde ve boyutlarda olacaklardr. Kullanlan borunun firmasnn eklenti paralar ve temizleme ve yaptrma malzemeleri kullanlacaktr. Plastik borularn montaj, birletirme ve denemelerinde ilgili Trk Standartlarna veya firma tavsiyelerine uyulacaktr. 6.4.12.1 Poliviniliyclorid (PVC) Temiz su ve pis su tesisatlarnda kullanlr. Poliviniliyclorid (PVC) borular ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. 6.4.12.2 Polipropilen (PP) Borular Temiz su ve pis su tesisatlarnda kullanlr. Polipropilen (PP) borular ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. 6.4.12.3 Polietilen (PE) Borular Temiz su, pis su, gaz, basnl hava tesisatlarnda kullanlr. (PE-X) (Crosslink apraz Bal) borular ilem grm, radyatr ve yerden stma sistemlerinde kullanlr. Polietilen (PE, PE-X) borular ilgili olduklar Trk Standartlarna uygun olacaktr. 6.4.13 Kaynakl Donatm Eklenti Paralar Bu cins eklenti paralar elik borularla kaynakl donatmda kullanlacaktr. Aln kayna yaplarak kullanlacak tipte ve ular % 37 konik olarak imal edilmi olacaktr. ap, et kalnl imal ekli (dikisiz, dikili gibi) zellikleri birlikte kullanld boru cinsine ve dier zellikleri ilgili Trk Standardna veya dier milletleraras standarda uygun olacaktr. Sirklasyona kar az diren gsteren tipten olacaklardr. Bu cins eklenti paralaryla denen borularn flanl vana veya cihazlara balantsnda flan kullanlacaktr. Bu flanlar standarda uygun olacak, kaynak boyunlar kaynaa elverili elikten yaplm olacak, kullanld boru donanmnn iletme basncna uygun seilecektir. Anma basnc 25 kgf/cm2 olan donanmda ilgili olduklar Trk Standardnda verilen anma basnc ayn olan yekpare elik dkm boyunlar kaynakl (boazl) flanlar kullanlacaktr. 6.4.13.1 Vidal elik Boru Donanmnda Kullanlacak Balant Paralar Vidal boru donanm balant paralar aksi istenmedii taktirde btn vidal elik borularda kullanlacaktr. Bu balant paralar ilgili olduklar Trk Standardna uygun olacaktr. Kullanld boru cinsine uygun ekilde imal edilmi olacaktr (siyah veya galvanizli). Vidal borularn herhangi bir cihaza flanl balanmasnda kullanlacak vidal balant flanlar ilgili olduklar Trk Standardna uygun olacaktr. 6.4.14 Bakr Boru Haval, Vidal Balant Paralar Bakr borularn haval olarak vidal rakorlarla balantsnda bu cins balant paralar kullanlacaktr. Haval boru balant paralar ilgili Trk Standardna veya darece kabul edilecek milletleraras bir standarda uygun olacaktr. Bakr borularn rakorlarla yzkl balants kabul edilmeyecektir. 6.4.15 Bakr Boru Lehimli Birletirme Eklenti Paralar Bu tip birletirme F 22 tesisatnda bakr boru donanm iin kullanlacaktr. Bu tip dii eklenti paralar pirin pres dkm olacak ve ular lehimlenerek birletirmeye uygun formda olacaktr. lgili TS.na veya milletleraras bir standarda uygun olacaktr. Bu tip birletirme 16 At iletme basncna dayankl olacaktr. Denemeleri de bu esasa gre yaplacaktr. Kullanlacak zel makara lehimin kalitesine gre ASHRAE GUIDE SYSTEMS AND EQUPMANT son bask veya ilgili standartlarda belirtilen ekilde mukavemet hesab ile birletirmenin dayankll saptanacaktr. 6.4.16 Bakr Boru Gm Kayna le Birletirme Eklenti Paralar

Bu tip eklenti paralar soutucu akkan, vakum, oksijen, azotprotoksit ve basnl hava borularnda kullanlacaktr. Bu eklenti paralar bronz pres dkm olacak, ilgili milletleraras bir standarda uygun olacak, ular gm kayna ile birletirmeye uygun tipte 20 At iletme basncna dayankl olacaktr. 6.4.17 elik Borularn Kaynakl Birletirilmeleri elik borularn kaynakl birletirilmelerinde kaynak az alacak ve aln kayna yaplacaktr. Boru ve eklenti paralarnn birletirilmelerinde kaynaktan evvel braklacak azami aklk Tablo 2de belirtilmitir. Tablo 2. Boru ls 3/4" 1" 1 1/4" 1 1/2" 2" 2 1/2" 3" 6" 8" 12" 14" 18" Konik olanlarda aralk mm. 2,5 3 5 8 Konik olmayanlarda aralk mm. 2,5 3 3 -

Kaynaklar kaynak az V sinin cidarna tam olarak kaynayacaktr ve V nin geniliini dolduracaktr. Boru cidar kalnlnn 2,5 katndan daha az genilikte olmayacaktr. Kaynak eksenine (iki borunun birleme yzeyine) nazaran simetrik olacaktr. Kenardan ortaya kadar kalnl muntazam artacak, kalnlktaki kenardan ortaya artma boru et kalnlnn 1,25 inden fazla olmayacaklardr. Kaynaklar kpk, girinti, apak, atlak, cruf veya dier hatalar ihtiva etmeyecek ve vurulduu zaman tannan (Metalik) ses verecektir. Kaynaklar Asetilen Oksijen kayna veya elektrik ark kayna olacaktr. 6.4.18 Vidal Boru Ve Balant Paralarnn Birletirilmeleri Vidalar, diiye vida alm ksmn sonu iyice yaklaacak ekilde vidalanacaktr. Borunun kesilmesinden kalacak btn apaklar eelenmi olacaktr. Birletirmede keten, kendir, yn gibi herhangi bir madde kullanlmayacaktr. Souk borularda birletirmede bezirya ile kark krmz slyen, scak borularda beziryayla kark grafit kullanlacaktr. Bu malzeme yalnz dii elemann vida dilerine tatbik edilecektir. 6.4.19 Bakr Borularn Lehimle Birletirilmeleri Madde 6.4.15 da verilen hesapla dayankll saptandktan sonra uygulanacaktr. Birletirmeler makara lehimle yaplacak boru ve eklenti paralar arasnda mkemmel birleme salanm olacaktr. Borunun ucunun d yz ve eklenti parasnn i ksm elik ynyle (talayla) veya zmpara kd ile temizlenecek, alev ayn anda, lehimlenecek btn ksmlar kaplayacak ve fakat yakmayacak ekilde dikkatlice tatbik edilecektir. Taan lehim ufak bir frayla henz plastik kvamda iken temizlenecek. Birleme yerinin etrafna souma esnasnda bir rt rtlecektir. 6.4.20 Bakr Borularn Gm Kayna le Birletirilmeleri Vakum, oksijen, azotprotoksit donatm bakr borularnn birletirilmeleri gm kayna ile yaplacaktr. Gm kayna alam darenin kabul edebilecei bir milletleraras standarda uygun olacaktr. Bakr borunun ucunun d ksm zmpara kad ile veya elik ynyle temizlenecek, alev ayn anda, kaynatlacak btn ksmlar kaplayacak, fakat yakmayacak ekilde dikkatlice tatbik edilecektir. Taan kaynak artklar ufak bir frayla henz plastik kvamda iken temizlenecek. Birleme yerinin etrafna souma esnasnda bir rt rtlecektir. 6.4.21 Flanl Boru Balantlar Btn flanl birletirmeler asbestsiz, szdrmazlk salayan contalarla yaplacaktr. Contalar 1,5 2 mm. kalnlkta olacaktr.

Cvatalar ilgili Trk Standardna uygun olacaktr. elik flanla dkm flann karlkl kullanlmas halinde elik flan btn yz dz olan tipte kullanlacak ve conta halka tipi olacaktr. Flanl malzeme klas tesisat basn ve scaklk normuna uygun olacaktr (PN 6, PN 10, PN 16, PN 25 gibi). 6.4.22 Buhar, Scak su Ve Kzgn su Donatmnda Kullanlacak Genleme Paralar Buhar donatmnda genleme paralar kullanlmas gerekiyorsa bunlar krk tipi olacaklardr. Krk ksm; yekpare paslanmaz elikten silindirin, ierden hidrolik basn yaplarak formlandrlmas yoluyla imal edilmi olacak ve yalnz flanlara kaynatlm olacaktr. Ondle yaplmas esnasnda esnek ksm et kalnlklarnn uniform kalmas salanm olacaktr. Esnek ksmn; uzama ve ksalmalar esnasnda bklmesine kar gerekli tedbir alnm olacaktr. Genleme paralarnn montaj srasnda gereken n gerilme ve amalar dikkatle kontrol edilmi artlar altnda yaplacaktr. 6.4.23 Su in Kullanlacak Genleme Paralar Bu tatbikatta skk olmayan, krkl, vidal, rakorlu tipler kullanlacaktr. Krkler paslanmaz elikten olacak ve pirin klf ierisinde kapal olacaktr. 6.4.24 Titreim zolatrleri Dnen makinelere balanan btn borular titreim izolasyonu ihtiva eder tarzda tespit edilecek veya aslacaktr. Bu i iin kullanlacak tespit paralar elik d eper arasnda kauuk veya neopyren ihtiva eden tipte olacak ve 5 cm. minimum statik deformasyon imkan verecektir. 6.4.25 Boru Destek Makaralar Buhar borular asma ve tespit yerlerinde muhakkak makaralar zerine oturtulacaktr. Bu makaralar demir dkm olacak ve dvme demir ayarlanabilir yataklar zerinde alacaktr. 6.4.26 Kollektrler Souksu Kollektrleri: B.F. tarifinde akland ekilde imal edildikten sonra scak galvanizlenmi olacaktr. Kollektrlerden ayrlan borulara kesme vanalar monte edilecektir. Bunlar tercihen boaltmal olacaktr. Boaltma musluklarndan akacak suyun uygun ekilde drenaj salanacaktr. Kollektrler ok sayda vana, pompa ve benzeri cihazlar tadndan kolayca ulalabilir ve kontrol edilebilir yerlere monte edilecekler veya bu hususta gerekli tedbirler alnm olacaktr. Kollektrlerin bina tayc elemanlarna uygun ekilde tespitleri yaplacaktr. dare, kollektrler iin imalat projesi talep ederse, mteahhit projeyi hazrlatarak onanmak zere dareye verecek ve proje onanmadan imalata balamayacaktr. 25 Kgf/cm2 anma basnc altnda alacak kollektrlerde kullanlacak boru ve flanlar en az 37 25 Kgf/cm2 ekme dayanmnda elik malzemeden yaplm olacaklar ve imal edildikten sonra gerilim giderici sl ilem (Normalizasyon) yaplm olacaktr. Kollektr ap projede belirtilmemise besleyen veya beslenen borunun bir tarafnda kalan borularn i kesit alanlar toplam, kollektr i kesit alanna eit olacak ekilde kollektr ap tayin edilecek veya tayin edilmi ap kontrol edilecektir. 6.4.27 lgili Standartlar TS 534 Flanlar (Borular in, Dkme elik) TS 535 Flanlar(Borular in, Vidal) TS 931 EN 10241 Boru balant paralar elik, vidal TS EN 10255- Kaynak etmeye ve di amaya uygun alamsz elik borular Teknik teslim artlar TS EN 12449 Bakr ve bakr alamlar - Dikisiz yuvarlak borular - Genel amalar iin

TS 274-1 EN 1452-1 Plastik Boru Sistemleri- me ve Kullanma Suyu in Katlmam Polivinil Klorrden (PVC-U) Blm 1: Genel TS 274-2 EN 1452-2 Plastik Boru Sistemleri- me ve Kullanma Suyu in Plastikletirici Katlmam Polivinil Klorrden (PVC-U) Blm 2: Borular TS 274-3 EN 1452-3 Plastik Boru Sistemleri- me ve Kullanma Suyu in Plastikletirici Katlmam Polivinil Klorrden (PVC-U)- Blm 3: Ekleme Paralar TS 275-1 EN 1329-1/T1 Plastik Boru Sistemleri- Bina i Atk Sularn (PVC-U) Yaplm- Blm 1: Borular Ekleme Paralar ve Sistemin zellikleri TS 418-2 EN 12201 Plstik boru sistemleri - me ve kullanma suyu iin Polietilen(PE) Blm 2 Borular TS EN 1451-1 Plstik Boru Sistemleri -Bina inde Souk ve Scak Atk Sularn Atlmasnda KullanlanPolipropilenden (PP) Blm 1: Borular, Ekleme Paralar ve Sistem zellikleri TS EN 1453-1 Plstik boru sistemleri- eperleri profilli- Bina ii atk sularn (yksek ve dk scaklklarda) atlmasnda kullanlan Plstikletirici katlmam polivinil klorrden (PVCU) yaplm- Blm 1- Borular ve sistemin zellikleri TS ISO 7005-1 Flanlar-Metalik-Blm 1: elik Flanlar TS EN ISO 15874-1 Plastik boru sistemleri- Scak ve Souk su iin - Polipropilen (PP) - Blm 1: Genel TS EN ISO 15874-2 Plastik boru sistemleri- Scak ve Souk su iin - Polipropilen (PP)- Blm 2: Borular TS EN ISO 15874-3 Plastik boru sistemleri- Scak ve Souk su iin - Polipropilen (PP)- Blm 3: Ekleme paralar TS EN ISO 15874-5 Plastik boru sistemleri- Scak ve Souk su iin - Polipropilen (PP) -Blm 5: Sistemin amacna uygunluu TS EN 1555-2 Plstik boru sistemleri Gaz yaktlarn tanmasnda kullanlan- Polietilenden (PE) Blm 2: Borular 27.12.2004 TS EN 1555-2 Plstik boru sistemleri Gaz yaktlarn tanmasnda kullanlan- Polietilenden (PE) Blm 2: Borular TS 10762-1 EN ISO 15875-1Plastik boru sistemleri - Scak ve souk su iin - apraz bal polietilen (PE-X) den - Blm 1:Genel TS 10762-2 EN ISO 15875-2 Plastik boru sistemleri - Scak ve souk su iin apraz bal polietilen(PE-X)den Blm 2: Borular TS 10762-3 EN ISO 15875-3 Plastik boru sistemleri Scak ve souk su iin - apraz bal polietilen (PE-X)den Blm 3: Ekleme paralar TS 10762-5 EN ISO 15875-5 Plastik boru sistemleri Scak ve souk su iin apraz bal polietilen (PE-X)den Blm 5: Sistemin amacna uygunluu 6.5 Vanalar Ve Buhar Cihazlar 6.5.1 Globe Vanalar (Oturmal) Yksek basn, yksek scaklk ortamlar ( buhar, kzgn ya, kzgn su vb. akkanlar) ile ayar istenen devrelerde kullanlr. Globe vanalar szdrmazlk prensibine gre; baskl (oturmal), pistonlu veya metal krkl olarak olabilir. Kullanm yerine gre vana mil ve volan ykselmeyen tipte ve ak kapal konum indikatrl olarak temin edilecektir. 6.5.2 Srgl (Gate, iber) Vanalar Dk, orta ve yksek basnl (su ve scak su) tesisatlarda ama kapama vanas olarak kullanlr. Konstrksiyonlar gerei, mili ve volan ykselmeyen tip, mili ve volan ykselen tip ve mili ykselen ve volan ykselmeyen tip olmak zere retilmektedirler. 6.5.3 Kresel Vanalar

Dk, orta ve yksek basnl (su, scak su, basnl hava, gazlar, doal gaz, LPG ve korozif akkanlar) tesisatlarda ama kapama vanas olarak kullanlr. Vana ierisindeki basn kaybnn ok dk olmasnn istendii tesisatlarda kullanlr. 6.5.4 Kelebek Vana Dk, ve orta basnl (su, scak su, amurlu su, kat partikller ihtiva eden akkanlar, toz akkanlar ve kimyasal akkanlar) tesisatlarda ama kapama ve ayar vanas olarak kullanlr. Vana ierisindeki basn kaybnn dk olmasnn istendii tesisatlarda kullanlr. Kullanlaca akkana gre szdrmazlk eleman; EPDM, PTFE, PFA, BUNA, VTON vb. olarak, disk malzemesi; paslanmaz elik olarak seilecektir. 2" ve daha byk apl tesisatlarda, wafer, lug veya flanl balantl olarak kullanm uygundur. 6.5.5 Basn Drc Vanalar (Buhar) Basn drc vana ncesinde mutlaka pislik tutucu, uygun skalal manometre ve kondens ayrc (separatr) kullanlmaldr. Basn drc vana sonrasnda mutlaka uygun skalal bir manometre ve emniyet vanas kullanlmaldr. Basn drme vanas, bakm gerektii durumlarda izole edilebilecek ekilde giri ve knda kesme vanalar ile temin edilecektir. Basn dm orannn 1/10u at durumlarda seri bal iki basn drc vana kullanlacaktr. 6.5.6 Basn Drc Vanalar (Su) Basn drc vana ncesinde mutlaka pislik tutucu ve uygun skalal manometre kullanlmaldr. Basn drc vana sonrasnda mutlaka uygun skalal bir manometre ve emniyet vanas kullanlmaldr. Basn drme vanas, bakm gerektii durumlarda izole edilebilecek ekilde giri ve knda kesme vanalar ile temin edilecektir. 6.5.7 Termostatik Vanalar Istma uygulamalarnda kullanlan vanalar normalde ak, soutma uygulamalarnda kullanlan vanalar normalde kapal olarak seilecektir. Kontrol nitesi olarak, zerinde scaklk ayar skalas bulunan sv veya jel genlemeli duyargalar kullanlacaktr. 6.5.8 Emniyet Vanas Kazan, basnl kap ve boru sistemlerinde sistemin emniyete alnmasn temin etmek amal olarak emniyet vanas kullanlr. Buhar ve gazlarda tam kalkl emniyet vanas kullanlacaktr. Svlarda oransal veya tam kalkl emniyet vanas da kullanlabilir. Yayl veya arlkl olarak, istenen ayar basncnda olduunu ve test edildiini gsterir ekilde mhrl olarak temin edilecektir. 6.5.9 Geri Tepme Ventilleri (ek Vanalar) 6.5.9.1 Lift Tip ek Vanalar Yatay konumda monte edilmelidir. Yay baskl ise dey konumda da monte edilebilir. Buhar, kzgn su, kzgn ya vb. akkanlarda orta ve yksek basnl tesisatlarda kullanlr. 6.5.9.2 Yayl Disk ek Vanalar Paslanmaz elik veya pirin malzemeden retilmelidir. Buhar, kzgn su, scak su, basnl hava gibi akkanlarda kullanlr. Tesisata yatay veya dey her konumda balanabilir. 6.5.9.3 alpara ek Vanalar Tesisata yatay konumda balanr.

Basn kaybnn az olmas istenen ortamlarda kullanlr. Basnl hava, su, scak su tesisatlarnda max. 130C ye kadar kullanlr. 6.5.10 Pislik Tutucular (Filtre) Buhar, kzgn su, kzgn ya, scak su, basnl hava vb. akkanlarda cihazlarn giriinde kullanlr. Buhar tesisatlarnda filtre ksm yere (zemine) paralel gelecek ekilde monte edilmelidir. Dier akkanlarda yere dik olabilir. 6.5.11 Kontrol Vanalar 6.5.11.1 ki yollu kontrol vanalar Bu tip vanalar on/off (a-kapa) ve oransal kontrol amacyla kullanlacaklardr. Kullanm amacna ve yerine uygun olarak, subap yaplarna gre eit yzdelikli, on/off, lineer veya ani amal olarak seilecektir. Vana ap, projede belirtilmedii takdirde, akkan cinsi, basnc ve debisine uygun olarak seilecektir. 6.5.11.2 yollu kontrol vanalar Projede belirtilmemi ise, yerine getirmesi istenen fonksiyona uygun olarak ayrtrma veya kartrma vanas olarak seilecektir. 6.5.12 Balans Vanalar Scak sulu stma veya souk sulu soutma sistemleri iin hidronik devreyi (kazan, iller, radyatr, fancoil vb. cihaz ve nitelerden tasarm debisinin stnde ak engelleyen) salayan debi ayar ve kesme vanalar. 6.5.12.1 Statik balans vanalar: Sabit debili sistemlerde kullanlr. Vana zerinde fark basncn llebilecei lm klar vardr. 6.5.12.2 Dinamik balans vanalar: Deiken debili sistemlerde kullanlr. Sistem iin istenen fark basncn kademesiz ayar imkan mevcuttur. 6.5.13 Kondenstoplar Buhar tesisatlarnda oluacak kondensi ve havay atmak iin kondenstop kullanlmaldr. Kondenstoplar alma prensiplerine gre - Termodinamik tip, - Termostatik tip, - amandral tip, - Ters koval tip olarak snflandrlr. Projesinde belirtilmemi ise, kullanlaca niteye uygun olarak seim tablosundan idarece onaylanmak kaydyla kondenstop tipi seilecektir. 6.5.14 Hava Atc Kullanlaca basn snfna gre gvde malzemesi pirin, elik veya paslanmaz elik olarak seilecektir. Buhar tesisatlarnda termostatik tip, su tesisatlarnda amandral tip hava atclar kullanlacaktr. Projede belirtilmemi ise, hava birikme ihtimalinin yksek olduu, idarece onaylanacak noktalara monte edilecektir. 6.5.15 Vakum Krc Kullanlaca basn snfna gre gvde malzemesi pirin veya elik olarak seilecektir. Tesisatta oluan vakum ortamn, en ksa srede ortadan kaldracak kapasitede olacaktr. zellikle buhar tesisatlarnda, vakum krc kullanlmasnn zorunlu olduu noktalarda, tesisata alnan havann tahliyesi iin uygun kondenstoplar kullanlacaktr. 6.5.16 Separatr Kullanlaca basn snfna gre gvde malzemesi demir dkm, sfero dkm, elik veya paslanmaz elik olarak seilecektir. Balant ekline gre yatk veya dik tip olarak seilebilir.

Buhar tesisatlarndan suyu (kondensi) en az basn kayb ile verimli olarak tahliye edebilecek ekilde kanatkl i dizayna sahip olacaktr. Kondens ve hava tahliyesi iin gerekli cihazlarn montajna uygun balantlara haiz olacaktr. 6.5.17 Esnek Kaplinli Boru Balant Elemanlar 6.5.17.1 Boru Balant Kelepesi( Sabit ) Yangn sndrme, HVAC, basnl hava tesisatlarnda kullanlr. Cvata, kelepe gvde paralarnn birleme noktalarndaki profil 45 apraz olacaktr. 6.5.17.2 Boru Balant Kelepesi ( Esnek ) Yangn sndrme, HVAC, basnl hava tesisatlarnda kullanlr. Kelepe gvde paralarnn birleme noktalarndaki dz olacaktr. 6.5.17.3 Yivli Dirsek ve Te Kendinden yivli dirsek ve TE ler yangn sndrme tesisatlarnda kullanlr. 6.5.18 Denemeler Btn vanalar kullanldklar boru sisteminin zelliklerine uygun seilecek ve anma basncnn 1,5 katnda hidrolik teste tabi tutulacaktr 6.6 Pompalar 6.6.1 alma Karakteristikleri Pompa kullanlaca yere uygun olarak seilecek ve katalogdaki devrinde, en kt alma artlarnda dahi motor ar yklenme haline gemeyecektir. Pompalarn almas muntazam olacak, darbeli, titreimli veya iten ksa devreli alma yapmayacaktr. Pompa karakteristii % 10 luk bir basma basnc deimesinde % 15 den fazla debi deiiklii gstermeyecektir. Pompalar, normal alma debileri normal devirlerinde azami g ekecekleri debinin ok az altnda olacak ekilde seileceklerdir. 6.6.2 Prospekts veya malat Resmi Pompann onanl prospekts veya imalat resmi u malumat ihtiva edecektir. - Cihazn, l, malzeme cinsi ve montaj esaslarn belirtir, tayc ve titreim tecrit detaylar dahil montaj resimlerini ve imalat resimlerini havi katalogu, - Komple basn debi deerlerini ve muhtelif paralarnn scaklk, basn v.b. ynlerden tahamml snrlarn ve zelliklerini havi tablolar, - Sfrdan stop etme durumuna kadar kapasite ve g deerlerinin basnca gre deiimini veren erileri. 6.6.3 Denemeler Pompalar ilgili Trk Standardna uygun ve kalite belgesini haiz olacaktr. Pompann karakteristiklerini belirten prospekts onanm olacak ve bu prospektste pompann btn ebatlar (impeller ap dahil) belirtilmi olacak, marka ve modeli pompa zerine silinmez ekilde yazlm olacaktr. antiye kontrolnde kusurlu grlen pompa veya pompa elemanlar deitirilecek veya tamir edilecek, yerletirme ve ayarlamalar (antiyede yaplan) kontroln nezaretinde yaplacak ve kontroln tavsiyelerine uyulacaktr. 6.6.4 antiye Denemeleri Pompann ve ekipmannn katalogunda belirtilen zelliklerini haiz olduunu tahkik etmek zere gerekli denemeler yaplacaktr. Aadaki malumat veren raporlar ibraz edilecektir. - Projede ngrlen basma basncnda, pompann ektii g tespit edilecek ve katalog deeri kontrol edilecektir. - Projede ngrlen basma basncnda, devre donatlar uygun ise (projede ngrlm ise) debi tespit edilecek ve katalog deeri kontrol edilecektir

Cihazn veya herhangi bir parasnn artnamelere uymayan hususlarnn olup olmad kontrol edilecek, varsa deitirilecek, tamir edilecek veya ayarlanacak almayan ksmlar iin de ayn eyler yaplacak ve denemeler tekrarlanacaktr. 6.7 Cihaz Temelleri, Kaideleri Ve Tespit Malzemesi 6.7.1 zolasyon Tablalar Titreim kesici ve demeye oturtulan tip izolatrler d ksm demeye cvatalanan i ksm cihazn monte edildii madeni veya beton aseye cvatalanan lastikli tiplerden olacaktr. Kauuktan yaplm izolatrlerin ya veya kauua korozif etki yapacak dier maddelerden korunmalar salanm olacaktr. Kullanlacak kauuk izolatr kontrollke beenilen bir tip olacaktr. 6.7.2 Yzen Vantilatr asesi (Yzer Deme) Vantilatr veya dnen dier cihazlarn 6 mm. kalnlnda takviyeli elikten veya cihazn arlnn cihaza ve cihaz imalatsnn tavsiyesine gre en az iki kat arlkta betonarmeden yzen ase zerine ayarlanma imkan verecek ekilde monte edilmesi salanacak; yzen aseler yeteri byklk ve adette kauuk izolatrler zerine monte edileceklerdir. 6.7.3 Denemeler Asl tayclar ve duvar kelepeleri iletme annda gelecek yklerin sekiz katna deneneceklerdir. 6.8 Tecrit leri 6.8.1 Cihaz ve Kanal Tecritleri Silindirik veya eri yzl cihazlarn izolasyonu 6 cm. kalnla kadar tek katl, daha fazla kalnlklarda ift katl tatbik edilecek, ek yerleri skca birletirilecek, ift katllarda st ste gelmeyecektir. reticinin alma artlarna uygun tavsiyesi gz nne alnacaktr. (izolasyonun yzeyde pmesini salayacak mesafe tutucular kullanlacaktr). Galvanizli ambalaj bant (emberi) ile sarlp kafi miktarda sklacaktr. Pencere eklinde aklklarda ve kntlarda tecridin yeterince sktrlmas ve dzgn ekilde devam iin gereken tedbirler alnacaktr. Tecrit kontroln isteine uygun kaplamayla kaplanacaktr. Keli cihazlarda, izolasyon malzemesiyle kaplandktan (emberlenip) istenen kaplamayla kaplanacaktr. sonra galvanizli bantlarla bantlanp

Normal olarak sklmesi gerekli, kapak, eanjr flanl stcs, v.b. ksmlarda tecrit ana paradan ayr olarak yaplacak ve bu ksmn tecridi ile birlikte tecrit bozulmadan sklmesi ve tekrar montaj kabil olacaktr. Cvata boluklar bilahare gevek izole maddesi ile doldurulacaktr. Cihaz plakalar zerine tecritte boluk braklacak ve boluun kenarlar galvanizli sa kaplanacaktr. 6.8.2 Pompalarn Tecridi Scak su, kzgn su ve serin su pompalar darenin istei zerine iki paral 5 cm. kalnlkta galvanizli sa kapl blok izolasyon malzemesiyle tecrit edilecektir. Tecrit bozulmadan pompann sklmesi veya bakm kabil olacaktr. Sklmesi iin gerekecek cvata kapak v.b. boluklar serbest cam yn ile doldurulacaktr. 6.8.3 Korozyona Kar Tecrit Toprak altna veya rutubetli mahallere denecek borular, depolar v.b. tesisat elemanlar, bitm ve kanavie veya bitm ve cam tlnn artnamede aklanan esaslar dahilinde tatbiki suretiyle, korozyona kar izole edileceklerdir. Korozyona kar tecrit edilecek borular projede belirtilmemise, mteahhit tarafndan neri raporuyla teklif edilecek ve darece onandktan sonra rapora uygun olarak korozyona kar tecrit ileri yaplacaktr. 6.9 Boyama leri 6.9.1 Makineler Btn cihazlar (elektrik motorlar, pompalar, eanjrler v.b.) retici firmalarn orijinal boyas ile boyanm olarak ihzar edilecektir. 6.9.2 Borular

Ankastre veya tecritli olmayan kiremit altnda, blme iinde, yeraltnda denen btn borular, flanlar, cvatalar, vanalar ve ekleme paralar (dkme demir olanlar hari) ve ak havaya maruz btn siyah sa kanallar, borular, ask ve tespit paralar iki kat asfalt emlisyonu ile boyanacaktr. Temiz hava emi yerinde veya ok yaknnda bulunan btn siyah satan mamul madeni yzler (damper hari) iki kat asfalt emlsiyonu ile boyanacaktr. Temiz hava emi ve kirli hava k damperleri iki kat alminyum boya ile boyanm olacaktr. Demir boru donatmndan akta olup tecritli olmayanlarn tamam boru, eklenti paralar, rakorlar, flanlar, vanalar, ask ve tespit paralar dahil aadaki gibi boyanacaktr. - D havaya maruz olanlar bir kat krmz kurun slyenle, bir kat gri maden boyasyla boyanacaktr. - D havaya maruz olmayanlar bir kat krmz kurun slyenle boyanacaktr. 6.9.3 Demir Paralar Btn demir paralar en az bir kat krmz slyenle boyanm olacaktr. 6.9.4 kinci Kat Boya Dier blmelerde belirtildii ekilde kontrolln isteine uygun renk ve evsafta ikinci kat boya boyanacaktr. 6.10 Aksesuarlar Ve zel ler 6.10.1 Madeni Etiketler ve Tablolar Her vanaya; vana numaras ve tablo numaras yazlacaktr. Her bir boru zonu iin hazrlanacak bir tablo, borunun ematik plann, vanann grlmesi ve dierlerinden ayrlmas iin gerekli malumat, vanann tablo ve numarasn ve fonksiyonunu tarif edecektir. Bu tablolardan iki adedi iin bitiminde caml ve ereveli olarak idareye teslim edilecektir. Tantma, iletme ve bakm el kitabna bu tablolardan birer kopya konacaktr. 2 den byk apl ana borularda; darenin talebiyle borunun fonksiyonunu tarif eden, kontrollke uygun bulunacak byklkte ve malumat haiz, etiketler, 10 m. arayla monte edilecektir. Madeni etiketlerin yazlarnn rengi kontrollke kabul edilecek bir kotlamay ifade edecektir. 6.10. 2 Makine Muhazafalar Makinelerin hareketli paralarndan insan temasna maruz kalabilecek olanlar kontrollke beenilecek ekilde muhafaza paralaryla rtleceklerdir. Kay kupling gibi hareketli paralar galvanizli tel rg veya delikli satan kenarlar kvrlm ve salam bir ekilde tespit edilmi hareketli paralarn hareketine mani olmayan muhafaza salaryla tehiz edileceklerdir. 6.10.3 Ses ve Titreim zolasyonlar Titreim veya ses meydana getiren btn aletler sesi tesirli ekilde absorbe edecek konstrksiyonda yaplm titreim veya ses absorberleriyle tayc veya temeller zerine monte edilecekler ve bu ses veya titreimin boru donanmna ve yap elemanlarna gememesi temin edilecektir. Ses veya titreim hasl etmesi muhtemel grlen bilcmle makinelerle yap tayc strktr arasndaki her rijit balant veya boru balants veya kanal balants titreim izolatrleriyle tehiz edilmi olacaktr. Bu cihazlar iin sismik nlemler alnacaktr.

 DETAY NO: 2.11.1 42

 DETAY NO: 2.11.2

DETAY NO: 2.11.3 43

 DETAY NO: 2.11.4 44

 DETAY NO: 2.11.5

DETAY NO: 2.11.6 45

DETAY NO: 2.11.7 46

 DETAY NO: 2.11.8

47

 DETAY NO: 3.14.1 69

 DETAY NO: 2.11.9 48

 DETAY NO: 6.11.1 1

 DETAY NO: 6.11.2 2

 DETAY NO: 3.14.5 71

 DETAY NO:36.14.6 72

 DETAY NO: 3.14.7

DETAY NO: 3.14.8 73

 DETAY NO: 3.14.9

DETAY NO: 3.14.10 74

 DETAY NO: 3.14.11

DETAY NO: 3.14.12 75

 DETAY NO: 3.14.13

DETAY NO: 3.14.14 76

 DETAY NO: 3.14.15 77

 DETAY NO: 3.14.16

DETAY NO: 3.14.17 78

 DETAY NO: 3.14.18

DETAY NO: 3.14.19

DETAY NO: 3.14.20

DETAY NO: 3.14.21

DETAY NO: 3.14.22 79

DETAY NO: 3.14.23

 DETAY NO: 3.14.24

DETAY NO: 3.14.25 80

 DETAY NO: 3.14.26

DETAY NO: 3.14.27

DETAY NO: 3.14.28

DETAY NO: 3.14.29

DETAY NO: 3.14.30 81

 DETAY NO: 3.14.31 82

 DETAY NO: 3.14.32 83

 DETAY NO: 3.14.33 84

 DETAY NO: 3.14.34

DETAY NO: 3.14.35 85

 DETAY NO: 3.14.36 86

 DETAY NO: 3.14.37 ALIMA EKL: 1. UMUM: a) fleme vantilatr elle altrlr,aspiratr vantilatrle devreye girmeden almayacak ekilde otomatik olarak devreye girecek ekilde kilitli durumdadr. Vantilatr durunca aspiratrde otomatik olarak durur, aspiratr stop ederse vantilatr almaya devam eder. b) T3 Oda termostat sra ile kontrol cihaz yardmyla kanal stcsna kumanda ederek hacimdeki (zondaki) scakl temin eder. c) Oda higrostat (H2) kanal tipi nemlendiriciye kumanda ederek zonda istenen nemi salar. Higrostat eksoz kanalnda konabilir. 2. YAZ ALIMASI a) T2 kanal termostat direk expansiyonlu soutucunun selenoid vanasna kumanda ederek istenilen fleme scaklk derecesini temin eder. b) Deiik bir tertibat olarak scak souk serpantininin M1 motorlu vanasna T1 kanal termostatyla kumanda edilerek yaz k konum anahtaryla da istenilen scaklk salanabilir. 3. KI ALIMASI a) Yaz k konumu anahtar k konumuna getirilerek T1 kanal termostatyla M1 motorlu vanasna kumanda edilir ve istenen fleme scakl salanr. b) H1 Kanal higrostatyla klima santral nemlendiricisine kumanda edilerek istenilen fleme nispi nem temin edilebilir.

DETAY NO: 3.14.38 87

 DETAY NO: 3.14.39 88

 DETAY NO: 3.14.40 89

 DETAY NO: 3.14.40 90

 DETAY NO: 3.14.42 91

 DETAY NO: 3.14.43 92

 DETAY NO: 3.14.39 93