You are on page 1of 54

calann mral Gnleri Cengiz Kapmaz

CENGZ KAPMAZ, 1973 ylnda Dersimin Ovack ilesi Kzk kynde dodu. lk, orta ve lise renimini Ovackta tamamladktan sonra stanbul niversitesi letiim Fakltesi Gazetecilik Blmnden mezun oldu. 2000 tarihinden itibaren, srasyla zgr Bak, 2000de Yeni Gndem, lkede zgr Gndem, Dicle Haber Ajans ve Gnlkte muhabirlik ve editrlk yapt. Grev ald bu basn yayn organlarnda 10 yl boyunca Abdullah calan konu edinen 2 bin civarnda haber, aratrma-inceleme ve diziye imza att. Hala Gnlk gazetesinde ke yazarl yapmaktadr.

ARKA KAPAK
ok enli bir kitap bu. Trkiyenin en nemli sorunun un, en nemli ve en etkili kiisine ilikin en bilinmeyen konular ve gelimeleri, en arpc biimde yanstyor. Hakk vererek okunduu takdirde, bugne dek Abdullah calan ve Krt sorunu konusunda en byk yanky uyandrmaya, en geni apta, en hararetli tartmalar tetiklemeye aday. Cengiz Kapmaz Abdullah calann mral servenini, kendisini mralya gtren ann balang noktasndan 2009 sonuna dek, bugne kadar hibir yerde rastlanmayan bilgiler ve belgelerle, kaynandan aktararak gn na karyor. Bu kitap, mralya ilikin 20 bin sayfalk grme bilgileri, 5000 sayfalk Abdullah calan savunmas ve taraflarn karlkl olarak AHMe aktardklar 1500 sayfalk belgelerin tm ne dayandrlarak yazld. Abdullah calann 1999da mralya gtrlmesinden sonra Krt sorununun perde arkas tarihi bugne dek hibir yazl metinde, Cengiz Kapmazn kitabnda olduu kadar ortaya konulmad, aa kartlmad. Abdullah calann mral serveni dikkatle, satr satr, szck szck bu kitapta okunduu vakit, birok yerleik kanaat sarslacak, muhtemelen yerle bir olacak.

1. BLM: DNLEME VE ANLAMA SREC (15-25 ubat 1999)


KIVRIKOLUNUN TEMSLCS KARILADI calan muayene etmeye iki ABDli doktor da gelmiti. tiraf odadan ayrldktan sonra yarbay sz ald ve Suriyedeki bombal suikast eyleminin, dnemin babakan Tansu illerin kendi zel abas olduunu ima etti. SORGUDA SORUN MZAKERE EDLYOR calan bu szlerden sonra konuyu, 33 askerin yaamn yitirdii 1993 Bingl eylemine getirdi. Bir kez daha eylemi tasvip etmediini vurgulama gerei duydu. Tam o srada bir grevli; Bu eylem olmasayd, 25 Maysta af ilan etmeye hazrlanyorduk, dedi. DEMOKRATK CUMHURYET TEZ calan sorunun zmne esas tekil edecek modeli ilk kez devletle paylat. Modeli de Demokratik Cumhuriyet olarak kavramsallatrd: 1) 1993 tarihine kadar dnsel dzeyde bamszlk dncemiz vard, ama o tarihten sonra artk yok. Ulus-devlet modelini doru bulmuyoruz. 2) Trkiyenin Misak- Milli yapsna sayglyz. Federasyon ve otonomi seeneklerinin de karsndayz. 3) Demokratik haklarn tannmas, kltrel almlarn yaplmas, toplumsal katlm yasasnn dzenlenmesi halinde PKKyi en ksa srede dadan indiririm. PMAN OLURSANIZ DOST OLURUZ calan, avukatlarndan herhangi bir hukuki destek almadan savclar karsnda grm, savclara ifade verirken de Genelkurmay, MT ve Emniyetten uzmanlar hazr bulunmutu. Buna ramen, savclara verdii ifadede PKKnin politikasn deitirdiini aklad ve Benim balangtaki hedefim, bamsz bir Krt devleti kurmakt. Ancak daha sonra bunun hata olduunu grdm ve ayr Krdistan kurmaktan vazgetim. Krt halkna zgrlkleri verilmeli ve birlikte yaamann yolu bulunmal, dedi. calan, eit haklara sahip iki halkn yer ald bir devlet istediini belirtiyor, u cmlelere zel vurgu yapyordu: Krt halkna zgrlkler ve eitlik verilmesini savunuyorum. Krtler ve Trkler birlikte yaayabilirler. DADAKLER DE OCUKLARIMIZ calann savcla verdii ifade, ertesi gn soruturmann gizlilii ilkesi bir tarafa braklarak gazetelere servis edildi. Demirel, Dadakiler de ocuklarmz, diyor ve u szleri sarf ediyordu: Trkiye, dalardaki ocuklar ekmelidir. Bu ocuklar da bizim ocuklarmzdr. Bu ocuklar dadan ekmek lazmdr. Bunu baaryla yapmak lazm. Yeni aclar meydana getirmeden yapmak lazm. Bir dnm noktasna gelinmitir. Bunu ok iyi deerlendirmek lazmdr. imdi hedef budur. Bu szler, hem devletin saduyusunu yanstyor hem de soruna medya zihniyeti ile yaklalamayacann ipularn veriyordu.

www.altinicizdiklerim.com

2. BLM: KNA SREC (25 ubat -31 Mays 1999)


CPT MRALIDA calan, on gnlk sorgu da taknd tutumla, eyin gerekleebilecei beklentisi iindeydi. Gven veren admlarla, kilitlenmeyi aacakt. Talep tasn dk tutmakla devletin tavrn netletirecekti. Trkiyeyi rktp rahatsz etmeden hassasiyetleri anlyoruz vurgusuyla, bar ve diyalog srecinin kapsn zorlayacakt. Devletin sorguda taknd tavr olumluydu. Ancak bu tavr kurumsallam bir dncenin rn deildi. CALANNIN SNRLER GERLYOR calan iin ikinci engel, Trkiyeye getirildikten sonra durmak bilmeyen metropol eylemleriydi. Eylemlerin devam etmesi, hayata geirmek istedii yeni dnem stratejisini sabote edebilirdi. Bu yzden eylemlerin tez elden durmas gerekiyordu. Eylemleri durdurmak iin avukatlar araclyla sk sk darya mesaj gnderdi. Buna ramen eylemler srd. Pe pee gelen eylemler ve yaanan trajik durumlar, calann sinirlerini alabildiine germiti. 17 Mart 1999 tarihinde avukatlaryla yapt grmede darya u mesaj gnderdi: Metropol eylemlerini kabul etmiyorum. Israr edilirse bunu komplo olarak nitelendiririm. Bata Med TV ve dier basn-yayn organlarnda kan haberleri, PKK ve Krt ntikam Tugaylar adna yaplan eylemleri doru bulmuyorum. zellikle bu eylemleri esefle karlyorum. calann eylemlerin durmasna ynelik arlar, ancak mart aynn ortalarna doru beklenen sonucu verecek, bu tarihten sonra eylemler bak gibi kesilecekti. PKK IN K AAMALI PLAN calan, Krt sorununda ezber bozan yeni yaklamnn PKKde bocalama ve skntya yol aacan nceden sezmiti. Onun iin rgtteki bocalama sreci daha fazla srmeden duruma mdahale etmesi gerekiyordu. Hem PKKyi yeni paradigmaya ikna etmek hem de iine dt boluktan bir an nce kurtarabilmek iin ezamanl bir uygulama stratejisi gelitirdi. lk aamada dorudan kamuoyuna seslendi. Bylece halka neyi ngrdn, neyi amaladn anlatma imkn buldu. Avukatlar araclyla panel, toplant ve sempozyumlar dzenlettirerek yeni dncelerini halka anlatt. kinci aamada ise PKK ile yazma faaliyeti iine girdi. Bylece durumunu, dncelerini, ngrlerini ve beklentilerini aracsz rgte iletme imknna kavuacakt. calan, 31 Mays-29 Haziran 1999 tarihleri arasnda PKK Bakanlk Konseyine drt mektup gnderdi. Bu sre ierisinde sorgu komisyonu ile de temas halinde oldu. Komisyon yeleri, sorgu sonras belli aralklarla calanla gryor, calann kaleme ald mektuplarn darya karlmasna olanak tanyorlard (19 Mart 1999). Devlet, calan-PKK iletiiminde engel deil, tersine kolaylatrc pozisyonundayd. Ancak sorgu komisyonunun rol ve varl kamuoyundan ve medyadan sr gibi sakland. PKKYE LK MEKTUP Ayn mektupta bir ay akn sredir mralda devletle gerekletirdii temaslar rgtle paylat. rgte baz askeri yetkililerle ara sra grmeler yapt bilgisini aktard, bu grmeleri daha ok kendisinin istediini belirtti. Devletle lke btnl ve bamszl temelinde daha ok politik zm aray iinde olduunu anlatt: Ben geni devlet gvenceli kltrel zerklikle, Krtlerin devletin asli unsuru olduu hususunun birletirilmesini ne srdm. Bir model gelitirilmesini ilkede yanl bulmadm. Demokratik bir yerel ynetim, seim ve siyasi partiler yasasyla politik zme nemli oranda katkda bulunulacan tarttm. Eer yasal gvence, i ve benzeri hususlar dier maddelerle birlikte gndeme gelirse, silahl sava srdrmenin anlamnn kalmayacan ve srecin politik barl eksende gelieceini belirttim. En azndan devlet tavrn netletirinceye kadar, bilinen aktif savunmaya, slenmeye ve eitime dayal atekes tavrmzn doru bir tutum olduunu belirtiyorum. calan, PKKye yazd mektubun zerinden 18 gn, olayl Newroz kutlamalarnn zerinden 15 gn getikten sonra bir kez daha kamuoyuna hitap eden 8 maddelik bir bildiri kaleme ald, Newrozdaki gerginliin psikolojik krlma yaratmasndan endie ediyordu. Bildiride gelitirilecek yeni dnem stratejisine deiniliyor, u talepler seslendiriliyordu: 1 Eyll 1998 atekes sreci her alanda srdrlsn. Silahl atmalara kalc olarak son verilsin. Devlet af ilan etsin. Buna bal olarak da PKK kendisini demokratik sistem iinde yasallamaya hazrlasn. Trkiyede ilgili tm evreler, uluslararas bar ve insan haklar kurulular srece katk sunsun. calan, 37 gn sonra avukatlar araclyla bir kez daha kamuoyuna seslenme gerei duydu. kinci halka sesleniinde ilk duyurusundaki tezleri yineledi. Ancak ikinci mesajnda dikkati eken u cmlenin altn zellikle izmiti: Bu vatanda kardee, zgrlk iinde, birlikte yaamann tek aremiz olduu aktr. (26 Nisan 1999). KONSEY, CALANI YANITLIYOR calan, mektubunda, devam eden operasyonlara da deiniyor, her operasyonun imha amal olmadn, geen yllara gre de olduka hafif kaldn vurguluyordu. Devamnda, rgtten u taleplerde bulunmutu: Bar seenei zerinde younlamak, silahl birimleri kesin provokasyona yer vermeyecek ekilde her yerde, zellikle metropol ve kent eylemlerinde atekes konumunda tutmak, krsalda da tam bir meru savunma konumunda kalmak, tek bir asker ve gerillann

www.altinicizdiklerim.com

vurulmamasna almak, bu dnemde nemli bir taktik olarak grlmelidir. Bunun yannda youn siyasi alma yrtmek, bara ynelik diplomasi ve bu temelde yapy eitmek, uyarmak da nemlidir. Ksaca diliniz ve pratiiniz, aktif meru savunma temelinde bar ekseninde olmaldr. calann rgte gnderdii iki mektuptan sonra PKK Bakanlk Konseyinden beklenen aklama, 6 Mays 1999 tarihinde geldi. Konsey, kamuoyunda hibir tereddde yer vermeyecek ekilde rgtn calana bal olduunu, calann gelitirecei yeni dnem stratejisine sadk kalacan deklare etti. Bu aklama kafalardaki soru iaretlerini datmt. calan, PKK Bakanlk Konseyinin ballk aklamas kendisine ular ulamaz, rgte gndermek iin 3. mektubu kaleme ald. Mektubunda kendisini Suriyeden Trkiyeye getiren srece deinen calan, yakalanmasnn NATO kapsamnda gerekletirildiini, ABD ve srailin istihbarat, Avrupann engelleme destei sunduunu bildirdi. Yakalanma durumunu barl bir zmden yana bir ans olarak kullandn, devletin yaklamlarnda kendisine g veren iaretler grdn, bar ihtimalinin arttn kaydetti. calan rgtten, atekesi daha ciddi ve sorumlu yrtmek, demokratik zm yolunda kendi yaklamlarn yrtmek, yap ve kitleyi yava yava hazrlamak, gevek davranmamak ve provokasyonlara gelmemek konusunda sorumlu davranlmasn istiyor, iyi bilinmesi iin bir hususun zellikle altn iziyordu:Demokratik srecin gvenceli srmesi ve inandrc uygulamalarn artmas durumunda artk bizim vereceimiz yant silahl devrim srecinin yle trmandrlmas deil, tersine demokratik sistem ve onun barl zm yolunda kendimizi siyasal, yasal srece hazrlamak olacaktr. Genelde diliniz Trkiyeye kar dmanca deil, bara ve kardelie ar temelinde olmaldr. Diyelim ki bu bir hayal ve umuttur. Ama herhalde kt bir ey deil. Olmazsa, her ey ok daha kt karsa, o zaman zgrsnz. stediiniz her yolu ve yntemi denemekten kimse sizi alkoyamayacaktr. SALIIM ELDEN GDYOR calan, mralda ikinci ayna girerken bir hcrede yalnz kalmann yaratt sonular, yava yava kendisini hissettirmeye balamt. Tek kiilik hcre yaam hem psikolojisi hem de sal zerinde etkili sonular douruyordu. Fiziksel olarak iyi deilim. Tecrit durumu beni zorluyor. Zayflyorum, ellerimde titreme oluyor. Bir bolua dm gibiyim. Tecridi bir an nce halletmemiz gerekiyor, salm elden gidiyor. Drt gn sonra da avukatlarndan ev hapsi zerinde durmalarn istedi, (26 Nisan 1999).

3. BLM: YARGI SREC (31Mays-29 Haziran 1999)


CALAN SRPRZ YAPIYOR calan konumasn, Sayglarmla, efendim, szlerini sarf ederek bitirdi ve mahkeme heyetine iki sayfalk el yazsndan oluan bir dileke verdi. calan, avukatlarnn dahi bilmedii bu srpriz k, davann sona ermesinden sonra grt avukatlarna yle aklayacakt: O konumayla inisiyatifi ele almak istedim. Duruma balamadan kayg verici boyuta ulaan gergin ve oven atmosferi tersine evirmek istedim. calan mahkeme heyetine el yazsyla yazd iki sayfalk dilekede u anekdotlara yer vermiti: Benim ahsmda yarglanan, acl bir tarih ve yaral bir toplumdur. Bundan sonra frsat bulursam mcadelem silahl atmann ortadan kaldrlmas, PKK varlnn yasal siyasal zemine ekilmesi temelinde olacaktr. 21. Yzyl artk bar iinde birlik ve gelime yzyl olmaldr. HER EY BANA YIKMAYIN Turgut zal ile babakanl dneminde grtn kaydeden calan, Refahyol Koalisyonu dneminde de Babakan Necmettin Erbakandan, Suriyedeki temsilcilerine iki mektup geldiini aklad. calan, tm temaslarn arivlerinde bulunduunu belirtirken, Arac olarak gazeteci lnur evik gnderilecekti, ancak mektuplar geldi, dedi. Baz devlet yetkililerinden atekes nerisi aldklarn belirten calan, 1996 ylnda Mesut Ylmaz iktidar dneminde, Ylmazn bilgisi dahilinde, yazar Alev Alatlnn Avrupadaki temsilcileri araclyla kendileriyle temas kurduunu syledi. calan, En azndan 200 yllk gemii bulunan ve herkesin ok iyi bildii, gibi toplumsal tarihi bulunan bir sorunda her eyin benim zerime yklmas kimseye yarar getirmez, deyince salondan uultu ykseldi. DURUMADA AVUKATLAR YOKTU calan, tm Krtlere ve Krt rgtlerine, Trkiye dmanlna son vermeleri arsn bir kez daha yineliyor, sonra da Atatrk milliyetiliine, kltr milliyetiliine inanyorum. Dorusu da bu. Demokratik Cumhuriyet ats altnda toplanmak gerekir, diyordu. Bu szler zerine Mahkeme Bakan Okyay, calana, zm demokratik niter devlet iinde aklamasnn parti karar olup olmadn sordu. calan, PKK Merkez Ynetiminin kendisiyle ayn izgide olduunu belirterek, soruya, Tek asker, tek PKKl lmemesi iin alacam. Dadaki insanlar indiririm, bana bu imkn salarsanz yaparm, yantn verdi. TARHTE BERAAT EDECEM Demokratik zmn zemini vardr. Karlkl inatlama gereksizdir. Trkiye byk tehlikelerden korunma dnda, bunu yeni g kaynana dntrme ansna da sahiptir. PKKnin askeri sava olanaklar ite ve dta Trkiyenin hizmetine girecektir. Trkiyenin, Avrupa bata olmak zere yeni mevzilere girerek blgede gerekten lider lke konumuna ykselmesi, bu atma ortamndan kurtulmasna baldr. PKKnin siyasi varlna bu ynde zm Trkiyenin en nemli kazanm

www.altinicizdiklerim.com

olacaktr. PKKnin kmsenmesi nasl byk kayplara yol atysa, doru ele alnmas da o lde byk gce kavumay salayacaktr. 30 bin kiinin katili, bebek katili demek, insafsz, adaletsiz ve gerekd bir yaklamdr. Reddediyorum. MALUMUN LANI calana idam kararnn verildii gn, eyh Saitin idam edildii tarihe denk getirilmiti. 1 ubat 192 5te Elaz, Diyarbakr ve Muta Krt isyan balatan eyh Sait, daha sonra yakalanm, 29 Haziran 1925te Diyarbakrda infaz edilmiti. DAM: FLA HABER Almanya, talya, Yunanistan, Fransa, ngiltere dileri bakanlklar, birer aklama yaparak idam kararnn infaz edilmesinin Trkiyeyi Avrupadan uzaklatraca uyansnda bulundular. Tm dnya lkelerinden Trkiyeye idam uyars gelirken ABDden ok farkl bir deerlendirme geldi. ABD, Dava sreci adildi, Trk yargsna mdahale edilmemeli, grn dile getirdi. Karar deerlendiren Ankara Bykelisi Mark Parris, calan adil bir yarglama srecinden geti. Trk yargsnn ald karara mdahale edilemez. ABDnin yarglamayla ilgili phesi yok, ifadelerine yer verdi. CALAN, DAMI DEERLENDRYOR calan, kararn yarataca yanklarla ilgili olarak, Trkler ve Krtler bu olaya salkl yaklasn, temennisinde bulundu. calan u szlerinin zellikle altnn izilmesini istemiti: nfaz olmaz demiyorum, ama bana gre zayf ihtimal. Bir bar sreci balad. Bu srete benim oynayacam rol biliniyor. Benden bu gcmle ilgili yararlanlmak isteniyor. nfazm Trkiyeyi Avrupa Birlii srecinde de ok zor durumda brakacaktr. nfaz ihtimalini zayflatan bir dier ey de gerginliin artacak olmasdr. Ben ok uzun yllar sren anlamsz bir savan daha da srmesinin nedeni olmak istemiyorum, infaz buna yol aar. Bu gerekten beni zer. Ben barn ateleyicisi olmak istiyorum.

4. BLM: MZAKERE SREC (29 Haziran 1999-11 Eyll 2001)


TVYE IKABLRM, GAZETECLERLE GREBLRM Mahkeme kararndan iki ay sonra, Trkiyenin gndemi anti-terr yasasna kilitlendi. Hkmet tarafndan hazrlk almalarna balanan ve artl tahliye ngren yasa, rgt ynetimini devre d brakyor, kendiliinden teslim olan rgt yelerine ceza indirimi ngryordu. Yasaya byk bir nem atfeden devlet, calann gelitirdii yeni strateji ile birlikte rgtte kafa karkl yaandn dnyor, bu karkln yasann kmasndan sonra dalmaya yol aacana inanyordu. Yasann hazrlk almalar srerken, calan da yasann ieriine dair aklamalarda bulunmaya balad. calan, devletin karmay dnd artl tahliye yasasnn ieriinin ok nemli gelimelere yol aabilecei inancndayd. Bu yzden yasann ieriinin iyi doldurulmas gerektiini sylyor ve baz uyanlar yapyordu. Devletin, Ey arkadalar inin demesiyle kimsenin inmeyeceini, bunun iin zeminin hazrlanmas gerektiini dnyordu (5 Temmuz 1999). calan, yasann etkin pimanlk eklinde deil, PKK mensuplarn demokratik siyasal yaama katma eklinde ele alnmasn istiyordu. calana gre, devletin ileri adm atmas PKKnin gven vermesine balyd. calan ak bir ekilde, devletin kendisine calan ile diyaloga girdi dedirtmeyeceini sylyordu. yleyse srecin nn aacak adm PKKden gelmeliydi. rnein, Trkiyeyi iddet ortamndan karacak gl admlar, srecin nn aacak bir rol oynayabilirdi. calann kafasnda gerillay Trkiye dna ekme dncesi vard. Bu dncesini ilk kez 5 Temmuzda avukatlaryla paylat: Bizim iddeti durdurmamz balang olabilir. Silahl mcadele aamasn geride brakma teknii planlanr. Konsey ar yapabilir. liki kurulur. Eskisi gibi balyz derler. Bu yeni adm olur. Pratikte de gleri Gneye ekme, snrlarn gerisine ekme olabilir. Atekesin bir ileri adm olabilir. Bu aamada en ileri admdr. Mevcut kilitlenmeyi amak iin atma ortamndan ekilme yaanr, ondan sonra devletin tavr beklenir. Bu tarihi bir eydir. Bundan sonra yasal gvence araylar olabilir. Parlamentonun gr as da deiir. PKKYE, SINIRDIINA IK, MEKTUBU calan, gerillay snr dna ekme dncesini avukatlarna akladktan iki gn sonra 5 sayfalk bir mektuba dntrerek PKK Bakanlk Konseyine gnderdi. Anlamsz iddet, sorunlar iinden klmaz hale getiriyor. iddete son vermek sorunlarn zmnde temel halka olmaktadr. Krt sorunundaki atma dzeyi iddet ieriini fazlasyla yaam ve bar sreci toplumun tm dzey ve derinliklerinde en temel ama haline gelmitir. Arlkl olarak iddet yaklamlar objektif olarak kmaz derinletirmekten, sahte bir rant ekonomisi ve politik yap retmekten, dolaysyla en gerici sonulara yol amaktan teye varmyor. Mevcut durum almazsa sonu kmazda ve tekrarda derinlemedir. Gecikmi de olsa mtevaz ve gereki bir bar seenei tek yol olarak karmzda duruyor. Ama olduka engeller var. Yllarn iddetinin ortaya kard gerekler iyi zmsenirse kolay bir bar yolu bulunur. Yok, eski tutum ve davranlar bu srece de olduu gibi yanstlrsa ok zor olur. Trkiye realitesinde Krt sorununa ok zgn yaklamak gerei aktr. nmzdeki bar iin arkada verilen sava dersleri ok iyi gz nne getirilmelidir. Her eyden nce ite ve dta ok ynl provokasyonlar kendini dayatabilir. calan, ayn mektupta, Klasik bir bar yaplmyor, diyor ve uyarlarda bulunuyordu: Devlet direkt PKK ile bar

www.altinicizdiklerim.com

yapyorum demez. Biz de eit bir taraf gibi yaklaamayz. Burada somutluk, zgnlk, yaratclk kavranp gerei yaplmadan i batan bozulur. Ksaca ilkede bara evet demek kolaydr ama yaratlmaldr. Bunun yaratlmas savatan ok zordur. calan, ilkesel ereveyi koyduktan sonra tarihi nerisini 6. maddede dile getirmiti: iddetin pratik olarak da gvenceli olarak da sona erdiini kuku gtrmez bir biimde kantlamak gerekiyor. Bu durumda en etkili sonu alc yol, herkesi zerine deni yapmaya zorlayacak ve ayn zamanda kolaylk salayacak olan, bar iin silahl mcadeleye son verme ilandr. 1 Eyll 1999da silahl mcadeleye son verdiimizi aklamak ve glerimizi snr gerisine, Gneye ekip srece gre deerlendirmek ve hazrlklara ekmektir. MT MRALIDA calan, att admn PKKyi dadan indirmek iin tarihi bir aama olduunu dnyor, devletin de bu adma bal olarak almda bulunmasn istiyordu. 26 Temmuzda bu beklentisini, Dadan indirme birinci mesele deil mi? Neden adm atmyorlar? diyerek zetledi. Ancak ksa bir sre sonra, devletin PKKnin snr dna kma kararna ynelik tutumu belli olmaya balad. Devlet adm yeterli grmyor, snr dna ekilme yerine dadan indirmeyi talep ediyordu. Devlet MT araclyla bu dncesini Moldovada yakalanarak Trkiyeye getirilen Cevat Soysala iletti. 29 Temmuz 1999da avukatlar, MTin Soysala ilettii tutumu calana aktard. Snr dna klmas yerine rgt dadan indirme beklentisi iinde olan devlete u yant gnderdi: Bence gler bir yere ekilebilir. Bunu doru buluyorum. Devlet gl, sen adm atmadan ondan adm atmasn bekleyemezsin. Kylere dn, koruculuun kalkmas nemli yeni admlar olarak grlr. Pimanlk Yasas ve genel af konusunda Adalet Bakanl ile avukatlar grebilir mi? Dalardan gerillann iniini yasayla nasl salayacaklar? Yasa bence bunu gz nne almad. Yasa bir nevi af ise rgt btnsel olarak deerlendirir. (29 Temmuz 1999) Bu szlerden sonra, kriz gn getike byyen bir hal almaya balad. Devlet, el altndan, calan zm iin adm atmyor propagandas yaymaya balad. EVK BR, CALANLA GRYOR calan, bir yandan devlet, bir yandan da, bu da nereden kt eklinde serzenite bulunan PKK basks altndayd (5 Austos 1999). Devletin yaklamn grdke, Korkarm bozacaklar. Tpk 33 asker olay gibi sreci zorlamak isteyen gler olabilir, diyordu. Dier tarafta ise kayglanp aamal ekilelim diyenler vard. Ancak bu gr reddetti. Bir yol ayrmna gelinmi, tartmalar alevlenmiti. calan, bu zor gnlerde devletin, ekilmek yetmez tmn artsz dadan indir basksna ramen, gerillay snr dna karma kararnn arkasnda kararllkla durdu. Aslnda bu giriimiyle devlet basksndan kurtulmay, rgtte gvensizlik yaratmamay, uzun vadede de gerillay daha nitelikli klmay amalyordu. stelik bu sre iinde devletin bara ynelik tavr da netlemi olacakt. Zira devlet kendisine ve rgte olan yaklamda takiyye yapyor da olabilirdi. O nedenle gerillann atmalardan uzak, bar srecinin gvencesi olarak snr dnda tutulmas en gereki formld. Devlet ile calan arasnda, perde arkasnda ba gsteren kriz, bir sre sonra devletin tutumunun kontroll bir ekilde deimesine neden oldu. Lokal dzeyde askeri operasyonlar balad. Silvan ve Batmanda PKKlilere ynelik infazlar yaand. calann PKKyi snr dna karma kararndan sonra, PKK glerinin tasfiye edilmesi iin de 26 Austos 1999 tarihinde 4450 sayl Etkin Pimanlk Yasas kartld. Yeni yasaya gre, rgt yelerinden hi eyleme katlmayanlar, silahn brakp teslim olmalar ve itiraflaryla su ilenmesine engel olmalar kouluyla ceza almayacakt. rgt kurucular, ynetim ve komuta kadrosunda yer alanlar ile rgtn st seviyedeki yneticileri ise yasadan yararlanamayacakt. Karara kadar sk sk calanla bir araya gelen devlet grevlileri, hafta boyunca calanla temas kesti. Rencide edici bir tutumla karlaan avukat Niyazi Bulgan, 29 Temmuz 1999daki grmeye alnmad. calann Yargtaya gnderilen dava dosyas ise birdenbire hzlandrld. Cumhuriyet Basavcs Vural Sava, teblinameyi beklenenden de erken bitirdi. calana yazlan mektuplar ise verilmedi. calan, ilk gnlere ilikin gn be gn not tutmu, o notlar dar kartmay dnmt. Ancak tuttuu bu notlar esrarengiz bir ekilde hcresinde srra kadem bast. 2 AUSTOS 1999 ARISI Devlet ile arasnda mutabk kalamama hali srerken 2 Austosta avukatlarna, Geri ekilmeler hemen balamal, dedi. Ayn gn kamuoyuna bir bildiri yaynlanarak kararnn aklanmasn istedi. Avukatlar ayn gn stanbulda basn toplants dzenleyerek karar kamuoyuna duyurdu. calann avukatlar araclyla kamuoyuna ilettii tarihi notta u cmleler yazlyd: Trkiyede atma ve iddet ortam insan haklar ve demokratik gelimenin nnde engel tekil etmektedir. Arlkl olarak Krt sorunundan kaynaklanan iddet bunda temel rol oynamaktadr. kmaz amak ve sorunlarn zm yolu, iddete son vermeyi gerektirmektedir. Bu nedenle PKKnin 1 Eyll 1998den ben tek tarafl yrtmeye alt atekes srecinde, 1 Eyll 1999dan itibaren silahl mcadeleye son vermeye ve glerini bar iin

www.altinicizdiklerim.com

snrlarn dna ekmeye aryorum. Bylelikle demokratik zm yolunda yeni bir diyalog ve uzlama aamasnn gelieceine inancm belirtiyorum. Bununla birlikte tm devlet ve toplumun ilgili kurum ve yetkililerini bu bar ve kardelik srecinin baars iin duyarl ve destek olmaya, ulusal ve uluslararas hkmet ve kurulular da olumlu temelde yardmlamaya aryorum. PKK: EMRINZDEYIZ calann yapt aklama, gn sonra PKK tarafndan onayland. PKK Bakanlk Konseyi, 5 Austos 1999da, calann arsna uyacaklarn aklad. Bu aklamadan sonra PKKye bal dier birimler ARGK, ERNK ve PJKKden de ayn ynde aklamalar yapld. PKKnin aklamay yapt tarihte calan, mralda avukatlaryla grt. Ancak rgtn snr dna kmay kabul etmesi de devlet ile calan arasndaki krizi sona erdirmemiti. Ankaradaki egemen hava hala calan nce dadan indirsin eklindeydi. Bunun tercmesi: Neden teslim olmuyorlar da geri ekiliyorlard. Bu durum, mralda calana hissettirilmiti. calan, avukatlarna Ankaradaki havay zetledikten sonra, devletin taknd tutumu kabul etmeyeceini aklad. PKKnin, bar iin snr dna ekildiini, beklemeye gittiini belirtti, ardndan da, Biz silahlar vermeye hazrz. Ama devlette sorumlu kademe kimdir? Gelip devletle barmak istiyoruz. Ama bizi devlete kabul edecek organ, tekilat nerede? diye sordu. Snr d kararnda, devletle calan arasnda yaanan anlamazln bir dier nedeni de, snr dna kan PKKnin gelecekteki rol ve misyonuydu. Devlet, snr dna karlacak PKK glerinin orada da tehdit unsuru olacaklar dncesindeydi. Ancak calan ayn kanaatte deildi. calan, PKK glerinin snr dna bar beklemek iin kacan, ortamn hazrlanmas halinde Trkiyeye gelmeye hazr olacaklarn sylyor, PKKnin Trkiyeye geliinin dnerek dn iermesi gerektiini savunuyordu. Yani barn PKKsi salanabilirdi. Bar iselletiren rgtn Trkiyedeki yaama katlmas daha mantkl oland: Genel af ve demokratik hukuk reformuyla birlikte PKK silahlar tmyle brakmaya hazrdr. Bu sefer dardan ieriye gelip silahlar brakma arsn imdiden yapyorum. Bu gerekletiinde silahlar da dahil her eyi Trkiyenin gcne katmaya hazrdr. Demokratik hukuk reformu ve genel af olursa, bunun iin ak siyaset yaplr. PKK kongre ile Trkiyeye geli artlarn belirleyecektir. Bunun iin ak siyaset yapyor. Gelip nasl hizmet edeceini kongrede ve programnda aka belirterek Trkiyeye gelecektir. Dolaysyla bir saatli bomba deildir. Biz silahl gc koz olarak tutmuyoruz. Devlet ne zaman gelin derse, silahlarla birlikte gelinir. Ne kadar silah isterlerse getirilecek. Ama demokratik hukuk reformu ve genel af artyla. (12 Austos 1999) calan, artlarn aklamt. Bu artlar demokratik hukuk reformu ve genel aft. Ancak ilerleyen gnlerde siyasal genel af tartmas, devletin hazrlklarna balad anti-terr yasas nedeniyle n plana kmaya balad. calann 16 Austos 1999da anti-terr yasasna ilikin ifade ettii u szler, mzakere srecinin ipularn yanstyor, siyasal genel af konusunda devlet ile kendisi arasnda problem bulunduunu gzler nne seriyordu: Devlet, ben anlatm, pazarlk yaptm demez. Tek tek kimse dadan inmez. Geneli kapsamal. Alt dzey, st dzey yaklam sakattr. Yasann kapsayc olmas gerekir. rgt uyarsa toplu uyar. Kimisi bu durumda uymaz. Tek tek kimse dadan inmez. Yasann buna ak olmas gerekir. TRAJED YERALTINDAN GELD Trkiye, PKKnin snr dna ekilmesini tartrken, trajedi Marmara ve Dzce depremleri ile yeraltndan geldi. Deprem, trajediye yol amt. Ancak bu trajedi, bir baka trajediyi ortadan kaldracak bir frsat da yaratmt. Depremin yaratt ac, toplumsal dayanma ve kardeleme duygularn pekitirmi, bu durum siyasal genel af iin uygun toplumsal koullar oluturmutu. Trajedi, iyi deerlendirilebilirse, Trkiye iin byk bir kazanma dnebilirdi. Bu analiz o gnlerde calan tarafndan seslendiriliyordu. calana gre, depremle birlikte Trkiyede nemli bir anlay deiiklii yaanacakt. O yzden 17 Austos depremi ile Gneydoudaki siyasi depremin sonular iyi anlalrsa, her iki depremden dersler karlabilirse, yepyeni bir Trkiye ina edilebilirdi (26 Austos 1999). PKK Bakanlk Konseyi, 25 Austosta, yaanan deprem felaketi nedeniyle snr dna ekilme ileminin erken balatldn duyurdu. Konsey, calann 2 Austos arsna uygun olarak savan da durdurulduunu aklad. PKK gerillalar, Marmara Depreminden sonra calann arsn yerine getirmek amacyla gruplar halinde Trkiyenin drt bir yannda yollara dmt. 400-500 gerillann bulunduu alanlarda gerilla says 60-70e kadar drlm, gitmeyen gler sadece alanlar bo brakmamak iin kalmt. Dalarn doruklarnda, derin vadi tabanlarnda g katarlar oluturan gerillalar, meakkatli bir yolculuk yaparak Irak snr hatuna doru ilerliyordu. Ancak gzergahlar askerce tutulmutu. Operasyonlara ramen, geri ekilmeler o kadar hzl yaanmt ki, calann arsnn zerinden henz iki ay gemeden, gerilla gruplarnn yars Trkiyeyi terk etmiti.

www.altinicizdiklerim.com

BARI GRUBU N PKKYE MEKTUP Gelecekleri varsa grecekleri var mant hakim. Bunlar kabul edilemez. atmaya girdikten sonra sen zarar grrsn. Ekip yarn ekip gidecek, (9 Eyll 1999). calan bu szleri sarf ettikten sonra, geri ekilme srecinde yaanan atmalarn olumsuz psikoloji oluturmamas, srecin baarl gtrlebilmesi iin, rgt ve kadronun drt hususa dikkat etmelerini istedi. O hususlar unlard: 1) Bara ciddi inanacaksnz. Demokrasi ve barn dilini egemen klacaksnz. 2) Ayrlkla gerek yok. 3) Kltrel kimlik ve dil hakkndan taviz verilemez. 4) Ayrlkl krkleyecek MHP tr milliyetilikten uzaklalmal, (9 Eyll 1999). ASKER TEMSLC KAPIYI ALIYOR Devlet hala calandan gerillay dadan indirmesini bekliyor, calan ise siyasi genel aff ieren yasal dzenleme yaplmadan dadan indirmeyi gereki bulmuyordu. calann arsn deerlendiren PKK Bakanlk Konseyi, 23 Eyllde grubun Trkiyeye gnderileceini duyurdu. Ama kriz hala sryordu. calan, Devletin tutumuna sert bir gnderme yapt: Neymi calann anlamas gereken? Daha ne yapmam istiyorlar? Bu kadar gayri ciddi yaklam olmaz. Kurbanlk koyun deiliz. Btn admlan atyoruz. Pimanlk Yasas onur kncdr. Kald ki kapsam son derece dardr. 15 yllk bir sava pratiinin byle sonulanacan dnmek aklszlktr. Gvence verilmesi lazm. Bu gvenceleri kendim iin istemiyorum. Hem PKK hem de halk iin istiyorum. PKK silahlar brakt. Trkiye Cumhuriyetine geldi. Bu durumda devlet ne yapar? Affn zamanlamas ne zaman olur? Biz ne yaptmz biliyoruz, Yasal gvence olmadan bu ii brakmayz. Ancak yok ederiz derlerse, ok daha iddetli olur. Hatta benim gcm de bu ii durdurmaya yetmez. Bu bir tehdit deil. (27 Eyll 1999) ZGR BAKI MRALIDA calann Bar Grubuna ilikin 20 Eyllde kamuoyuna yapt aklama, geni yank uyandrd. Bir anda tm gzler gelecek Bar Grubuna evrildi. Ancak calan, Bar Grubunun Trkiyeye gelmesi konusunda devletin perde arkasndan taknd tavr beenmemiti. KDP ve YNKden kaynaklanan engellemeler, snr hattnda devam eden operasyonlar, grup yelerinin Trkiyeye giriini geciktiriyordu. calan bunun zerine Genelkurmaydan Bar Grubunu almalar iin helikopter tahsis etmesini istedi. 20 gndr bir grup gelecek diyoruz. Neden bir helikopter hazrlanmyor? Gidip alsnlar. Devlet helikopterle bir sr masraf yaparak bombalar yadryor. Neden bir helikopter hazrlayp gelecek grubu aldrmyor? Hatta Ankaraya getirsinler. Devlet adm atsn. Buzlar krlmal. Devlet bunu bile istemiyor. (27 Eyll 1999) Bu szler, calann artk yava yava srece ynelik sorgulama balattn gsteriyordu. calan samimi olduunu, admlarn Trkiye yararna olduunu dnyordu. Ancak devletin kendisini anlamadndan yaknyordu. Bu szleri sarf ettii gn mahkeme sonras ilk kez idam konusunu deerlendirdi ve tarihe geecek u szleri sarf etti: Barn, kardeliin dilini kullanyorum. dama gidersem byle giderim. Cellada nce merhaba, sonra Allahasmarladk derim. GENELKURMAY AIKLAMASI LE KRZ TIRMANIYOR calan Bar Grubunu Trkiyeye davet ettikten ksa bir sre sonra, Genelkurmay yazl aklama ile grubun Trkiyeye gelmesini nasl yorumladn aklad. Aklamann zamanlamas dikkat ekiciydi. Bir gn sonra Bar Grubu yeleri Trkiyeye giri yapacaklard. Genelkurmay, 29 Eyll 1999 tarihli aklamada, grubun propaganda amal geldiini belirtiyor, u hususlara dikkat ekiyordu: Terr rgtnn son zamanlardaki rpnlarn szde rgtn inisiyatifinde gelien bar giriimleri olarak alglayp, neredeyse alklamay anlamak mmkn deildir. Bu giriimin, terr rgtn iinde bulunduu kmazdan kurtarmaya ynelik propaganda olduunu, olaya dikkatle bakan herkesin anlamas mmkndr. Szde Demokratik Cumhuriyete katlm ad altnda devlete teslim edilmek istenen sembolik 20-25 kiilik terrist grup da bu propagandann bir parasdr. PKKnin sembolik hareket ile mevcut koullar ve Pimanlk Yasasn silah brakmak iin yeterli grmediinin ortaya kt kaydedilen aklamada, calan iin, Dier yandan silahl gruplar elinde koz olarak tutmaya ve bu beklentilerinin karlanmas iin pazarlk konusu yapmaya almakta ve bir anlamda yine silaha bavurma tehdidinde bulunmaktadr ifadelerine yer veriliyordu. PKKnin teslim olma yerine yurtdna kma karar almasnn bu niyetin ak bir ifadesi olduu belirtilen aklamada, Gemite olduu gibi ran-Irak ve Suriyedeki terrist varl Trkiye iin yakn tehdit olmaya devam etmektedir gr savunuluyordu. Genelkurmayn bu aklamasndan bir gn sonra, 1 Ekim 1999da, ERNKnin Avrupa eski szcs Ali Sapan nclndeki sekiz kiilik Bar ve Demokratik zm Grubu, PKKnin ilk silahl eylemi gerekletirdii emdinlinin Geliim ky zerinden Trkiyeye giri yapt. Genelkurmayn Bar Grubuna taknd sert tavr calan, Bar Gruplarnda srara gtrd. calan, 1. Bar Grubu henz Trkiyeye gelmeden ikinci grubun da Avrupadan Trkiyeye gelebileceini aklad. 2. Bar Grubunun Demokratik Cumhuriyet yasalarna uymak iin geldik, diyerek gelebileceini syledi. calan admlarn baarl olmas halinde yzlerce gerillann da gruplar izleyerek gelebileceini ifade etti. calan grubun Trkiyeye giri yapaca tarihi ise Cumhuriyetin 76.

www.altinicizdiklerim.com

yldnm olan 29 Ekime getirmiti. calann kafasnda nc bir Bar Grubunu, ylbanda Trkiyeye getirmek vard. Ancak daha sonra bu nerisinden vazgeti. nerisini geri ekmesinde, bar gruplarnn Trkiyeye gelmesinin bekledii yanky dourmamas olduka etkili olmutu. Bar gruplan Trkiyeye giri yapmt. Ancak Krt cephesinde bu adm grkemli bir karlamaya dntrecek etkinlik ve faaliyetler grlmemiti. Bu durum, halkn bar srecini kabullenmemesinden kaynaklanmyordu. Halk 1999 Newrozunda meydanlara karak calan sahiplenmi, bu durum calana ynelik politikalarn deimesinde etkili bir dneme olmutu. Ancak Newrozdan sonra kitlesel gsteriler yok denecek kadar azd. Bu durumda ister istemez eletiri oklan HADEPe yneliyordu. calan, bar almalarn yrtrken HADEPe de nemli misyon ve grevler yklemiti. Ancak HADEP mevcut haliyle almalar yrtecek, kendisini arlayacak durumda deildi. HADEP, yeni dnem stratejisini PKKden daha radikal ekilde yorumluyor, tutum ve aklamalarnda esnek, yaratc olamyor, sol sekter yaklam partinin tm tutumunda kendisini aa vuruyordu. calan, HADEPin bu haliyle srecin nnde engel olacan dnd ve kararn verdi. Avukat Mahmut akardan HADEPte kendi adna grev almasn istedi. Bu talep zerine akar HADEPte genel sekreter olarak calann szcs oldu. PKKYE 8. MEKTUP Att admlar, yapt almlar tarihi hamle olarak nitelendiren calan, yeni yaratc yaklamlara ihtiya olduu vurgusunu n plana karmt. Mektupta, yeni anlay ve yaklamlar u ekilde ifade edilmiti: zeceiniz en temel iki sorun, program ve eylem, iddet yapsna ilikindir. Bazlar sanrm hala kemiklemi bu iddet anlayn devrimcilik sanyorlar. Bu kesinlikle yanltr, mutlaka almay gerektirir. En azndan ahlaki adan da olsa bu iddet anlayna karym ve sorumluluu asla paylaamam... En temel sorun, kkl olmak kadar stratejik bir anlayla ele alnmas gereken Trkiye somutu iin iddetten arnm demokratik siyasi mcadele anlayna ulamaktr. Kongrenin en temel grevi budur. Bazlar bu hususu benim yaadm mral srecine balayp dar yaklaabilirler. Bu kesinlikle doru deildir. mral sreci olsa olsa stratejik yaklam iin ciddi bir frsat ve kolaylk salar... Trkiyede demokratik siyasal bir yaplanmaya gitme greviyle kar karyasnz. Mektupta PKKnn yeni grevlerine deinilmi, u hususlarn alt izilmiti: PKK btn varlyla, stratejik art ileri srmeksizin, yeni politik tavizler peinde olmakszn, neredeyse hakknda bir konsenss oluan Demokratik Cumhuriyet iin yasal zemine ekilme, demokratik yaam hakk iin mcadelesini yasalar erevesinde verme kararna baldr. Bundan kuku duyulamaz. Kongre bunun iin gerekli ideolojik-rgtsel almla gven vermede belirleyici rol oynayacaktr... Bence AB izgisi desteklenmeli ve ilikide bulunduumuz glerden bu izgiye yapmaya altmz dnm ve dn abalarna yardmc olmalar salanmaldr... Trkiye baz glerin ite ve dta kkrtmasyla kendisini siyasi kuatmaya aldmz hissine kaplyor. Bunu doru anlamal, kuatma deil zme gitmede dostluklarn doru ele alnarak yrtlen bir alma olduuna gvenebilmelidir. Ayrca Trkiye kamuoyuna da bu dnm ve dn temelinde doru, yeterli, gl ve inandrc bir temelde seslenmek gerekir. Trkiyelilemenin ortak bir vatan ve Demokratik Cumhuriyet altnda nasl zenginletirilip glendirilebileceine ilikin program ve alma tarzn yeniletirmek yksek deere sahiptir. ALTERNATF KRT OLUUMLARI calann att admlar ve gelitirdii yeni dnem stratejisi, PKK kart Krt evrelerini de harekete geirmiti. Bu evrelerin ncln Kemal Burkay ile birlikte Avrupada yaayan, milliyeti hassasiyeti n planda olan baz aydnlar yapyordu. Gney Krdistana giden Burkay, KDP lideri Mesut Barzani ile bir anlama yapt. Anlamaya gre calann temsil ettii izgi Krtler lehine deildi. Demokratik Cumhuriyet projesinde Krtlere yer verilmemiti. Burkay ve Barzani gelitirecekleri harekete erafettin Eliyi, eski DDKOcular, sve ve Norvete yaayan baz Krt kesimlerini, Trkiyedeki Krt kkenli milletvekillerini dahil etmiti. Ancak plan ksa srede sonusuz kald. nk Trkiyede yaayan Krtlerin tercihi caland. rgt de calann gelitirdii yeni dnem stratejisini benimsemi, calana bal kalarak hareket edeceini aklamt. calan, milliyeti hassasiyet zerinden alternatif oluturma araylarnn tutmayaca grndeydi. Nitekim ngrsnde yanlmamt da: Bir araya gelmeleri biraz da paniktendir. nk politika yapma zeminleri ortadan kalkyor. imdi bu sahte Krtleri de amak gerekiyor. Onlar da aa karmak gerekiyor. Barzani ve Talabani iin de bu geerlidir. Giriimleri sahtedir, Krt sadr. Fazla baarl olamazlar, sahte Krt herkese zarar verir. (7 Ekim 1999) Tam o gnlerde, cezaevinde kalan PKKli tutuklulardan da ksmi dzeyde itiraz sesleri ykselmeye balad. Bayrampaa Cezaevinde kalan Ferhan Gll, anakkale Cezaevinde kalan M. Can Yce, yeni dnem stratejisinin teslimiyet olduunu, stratejiye bal kalmayacaklarn beyan ettiler. Gll ve Ycenin ncln yapt hareket de marjinal kald. Gll ve Yce binlerce PKKli tutuklu iinde ancak 20 kiilik bir destek grubu bulabilmiti. calan, bu evrelerin kendisine kar gelitirdii teslim oldu iddialarn ise ciddiye almad: Teslim olmu olmam tartmalar aalk bir yaklam. Buradaki bir gnlk yaamm onlarn tm hayatna bedel. Korktuumdan deil doru bulduumuzdan yaptk, kim ne demi nemli deil. (21 Ekim 1999)

www.altinicizdiklerim.com

DEVLETN ZRVES DYARBAKIRDA Devletin Diyarbakra karma yapacak olmas calan heyecanlandrmt. Haberi alr almaz kentte grkemli bir karlama yaplmasn nerdi. nk grkemli karlamaya Demirel de byk bir anlam verecekti. Trkiye, ziyaretin gereklemesine iki gn kala, menfur bir suikastla sarsld. Kltr eski bakanlarndan, Ankara niversitesi letiim Fakltesi retim yesi, gazeteci-yazar Profesr Ahmet Taner Klal, 21 Ekim 1999da, evinin nnde arabasna konulan bombann patlamas sonucu hayatn kaybetti. calan, devlet zirvesinin Diyarbakra karma yapaca ziyaret ncesi gerekleen bu suikast ok nemsedi. nk havada bartan huzursuz olanlarn harekete getii kokusu vard. Ahmet Taner Klal cinayeti sonras, Trkiyenin soluduu atmosfer yava yava deimeye balad. Bar ve huzuru kendileri iin tehlike addeden mihraklar, yava yava ekildikleri inzivadan kmaya baladlar. Bu atmosferin yansd ilk yer mral oldu. calan, suikasttan yedi gn sonra avukatlarna uzun sredir mektup almadn aklad. Kasm ay geldiinde ise Trkiye artk srat kprsndeydi. YARGITAY DAMI ONAYLIYOR Heyecanl bekleyi srerken 9. Ceza Dairesi, mral Mahkemesinin calana verdii idam kararn, oybirlii ile onaylad. dam kararndan be gn sonra, 30 Kasm 1 999da Trkiyeyi temsil eden yarg Rza Trmenin de aralarnda bulunduu 10 yargtan oluan AIHM 1. Dairesi, zel bir oturumla calann durumunu deerlendirdi. Mahkeme, dava sonulanana kadar cezann infaz edilmemesini istedi. Bunun zerine Yargtayn onay karar, yarglamay yapan Ankara 2 Nolu DGMye gnderildi.

2000 YILI
7,5 SAATLK LDERLER ZRVES Trkiye ikiye ayrlmt. Bir kesim A1HMin 30 Kasm 1999da verdii idam infaznn durdurulmas kararnn Trkiyeyi balamayacan ileri srerken, dier kesim karara uyulmas gerektiini sylyordu. Tartmalara ksa bir sre sonra devletin zirvesi de katld. Cumhurbakan Sleyman Demirel, Babakan Blent Ecevit ve koalisyon hkmetinin orta ANAP lideri Mesut Ylmaz, AHM kararna uyulmas gerektii dncesindeydi. Ordu ise idam tartmalarnda diplomatik bir tutum taknd ve sessizlie gmld. Ancak kulislerde ordunun Biz tarafz, bize sormayn, eklinde gr beyan ettii, bu beyanla topu siyasilere att seslendiriliyordu. dam tartmasnn en fazla art ok yaratt cephe ise koalisyon hkmetiydi. DSP, MHP ve ANAPn oluturduu koalisyonda, MHP karara uyulmamasn talep ediyordu. Tartmalara son nokta 12 Ocak 2000 tarihinde konuldu. Koalisyonu oluturan DSP, MHP ve ANAP liderleri 7,5 saat sren bir Zirve dzenledi. Olduka sert geen toplantda Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin (AHM), calan hakknda verdii ihtiyati tedbir kararna uyulmas kararlatrld. Zirve sonras yaplan aklamada bir de uyar vard. Karar PKK ve yanda evreleri tarafndan Trkiyenin yksek menfaatleri aleyhinde kullanlmayacakt, kullanlrsa hukuki sre kesilerek infaz srecine geilecekti. KULAI DALARDAYDI calan, mraldaki yarglamadan sonra bar srecini ete kemie brndrecek politik admlar atm, PKKyi snr dna karm, iki Bar Grubunu da Trkiyeye getirmiti. imdi sra PKK ve Trkiyedeki siyasal yaplan yeni dneme hazrlayacak admlardayd. Bar srecinin PKKsini yaratmay, PKKde mantalite deiikliine gitmeyi ok nemsiyordu. O yzden gndeminde idam deil, 2 Ocak 2000 tarihinden itibaren Gney Krdistanda yaplmakta olan PKKnin 7. Kongresi vard. Kongre 23 Ocakta sona erdiinde derin bir nefes ald, nemli bir dnemeci daha getik diye dnd. Kongrenin istedii erevede gemesinden duyduu memnuniyeti mralda avukatlarna hissettirdi. PKKnin 7. Kongresi, Krt demokratik siyasal mcadelesi asndan tarihi bir almd. Kongre, calann tayin ettii stratejik ereveyi Demokratik Cumhuriyet tezi olarak aynen benimsedi. calann bamsz Krdistandan vazgeen, Krtlerin yaad btn lkelerde demokratik bir yap kurulmasn neren demokratik lke, zgr para tezi tekrarland. Trkiye iin de ayrlma yerine Demokratik Cumhuriyet tezinin esas alnaca akland. Stratejik deiiklik bununla da snrl deildi. PKKnin silahl ynteminin roln byk lde tamamlad, calann silahl mcadeleyi brakma kararn benimseyerek teyit ettii vurguland. PKKnin yeniden yaplandrlaca belirtildi, isim deiikliine gidileceinin sinyalleri verildi. Kongrede alnan karar ile 1986 ylnda kurulan PKKnin askeri birimi ARGKde deiiklie gidilecei, siyasal birim ERNKnin ise lavedilerek yerine Demokratik Halk Birliklerinin kurulduu akland. Kongrede kabul edilen 7 maddeden oluan kapsaml bir Bar Projesi kamuoyuna duyuruldu. Kongrede alnan dier kararlara gre de, calana zgrlk ad altnda siyasal bir kampanya yrtlecek, amblemden, merkez komite yerine parti meclisi kavramnn geirilmesine kadar bir dizi deiiklie gidilecekti. Kongrede, parti genel bakanlna calan yeniden seilmiti.

www.altinicizdiklerim.com

calan, kongreden sonra snr tesine ekilen gerilla gruplarnn youn bir eitime tabi tutularak demokratik siyasete hazrlanmasn istedi. ars rgt tarafndan yerine getirildi. Kandil ve Xakurkede merkezi dzeyde Krte ve Trke eitim devreleri oluturuldu. Tm gerilla yaps eitim srelerinden geirilerek yeni dneme hazrlanyordu. calan, PKKde istedii eyi gerekletirmiti. Mantalite deiiklii iin sre balamt. imdi sra Trkiyedeki siyasi yaplardayd. Bu yaplar iinde en fazla nemsedii birim, HADEP oldu. HADEP nemsiyordu, nk kitlesel gc arkasna alabilirse bar srecinin nn aacana inanyordu. Kafasnda HADEPi devlet ile PKK arasnda arabulucu yapmak dncesi de vard. Ama mevcut haliyle bu misyonu stlenmesi mmkn deildi. nk hala Trkiye partisi grnts vermedii iin devlette kayg uyandryordu. PKK izgiyi zmsemiti, ancak HADEPte hala sreci kavrama, mantalite deiikliine gitme sorunlar vard. Partinin etnik, milliyeti bir yap arz etmesi taraftar deildi. Trkiyelileme perspektifi iinde rgtlenmesini, program ve tzn de bu erevede yeniden oluturmasn, yeni bir yaplanmaya gitmesini istiyordu: HADEP de iddetin almas temelinde net ve ak yantlar vererek kendini yenileyebilirdi, buna Krtleri hazrlamas gerekirdi, aksi takdirde d gler bundan yararlanr, kuku ile baklr, Demokratik Cumhuriyet bu temelde almlarn yapamaz, byle yaplmazsa, devlet adm atmaz. (8 Austos 2000) HADEPi mantalite deiikliine gtrmek iin cesaret verici aklamalarda bulundu: Bayraa saygmz var. Bu konuda kompleks yapmaya gerek yok. O bayrakta bizim atalarmzn da kan var, Bayrak etnik bir grubun bayra deildir. Bayrak Trkiyenin, Cumhuriyetin bayradr. Saygl olacaz. Bunu yaparsanz rnek parti olursunuz. (20 Eyll 2000) SLAMIN SAI SOLU YOK MU? calan sadece HADEPin evinin iini dzenlemekle yetinmedi. HADEPi Trkiyeliletirmek ve tm toplumsal kesimlere aabilmek iin de giriim balatt. Bu erevede partiye kabul ettii isimlerden biri Mehmet Metiner ve dieri de Altan Tand. Metiner ve Tan, slami camiada bilinen, tannan simalard. Her ikisi de avukatlar zerinden calana haber gnderip Demokratik Cumhuriyet tezini benimsediklerini ifade etti. Ardndan da her iki isim calann iaret ettii HADEPi yaratabilmek iin partinin kapsn ald. calan, Metiner ve Tann partide grev alacak olmasna olumlu yaklat, ancak baz uyarlar yapma gerei de duydu: Metinere de syleyin, sahte slamclk olmaz. slamn zne uygun davranmak gerekir. Hasan Mezarc gibi sahte sevilik de olmaz. Sahte sevilik, Muhammetilik yaplacana, mukaddesata uygun, slamn zne uygun davranmak gerekiyor. Yln sonuna doru Metiner ve Tann, HADEPin programnda sola yer verilmesi halinde partide yer almayacaklarn belirtmesi zerine her ikisine sert eletiriler yneltti: Girmesinler. slamn da solu var. Demokratik yn var. Babamn mal mlk deil. Bir sr insann emei var bunda. Bahsettiim sol kimlik insani bir kimliktir. Emekilere ve demokrasiye dayanr. slamn da sa, solu, gericisi yok mu? Dorusu slamn demokratik yorumudur. (8 Kasm 2000). Bir sre sonra Mehmet Metiner partide grev alarak HADEP genel bakan yardmcs oldu, Altan Tan ise PMye girdi. Ancak Metiner ve Tann HADEPteki grevleri uzun srmeyecek, 2001 ylnda sona erecekti. BARIIN GELMEMESNDEN HADEP SORUMLUDUR calann kafasndaki plan PKKyi siyasallatrmakt. O yzden HADEPi ok nemsemiti. Ancak siyasallama sreci sadece HADEP ile snrl kalamazd. Dier kurumsallamalar da hayati nemdeydi. Bunun iin Krt kltrnn yaygnlamas, Krt kurumlamasnn salanmas iin n ac perspektiflerde bulundu. Krt dil ve tarih kurumlar kurulmasn, Ortadou Aratrma Merkezi almasn, kltr faaliyetlerine arlk verilmesini, dil almalarnda devlet yerine sivil inisiyatifler oluturularak dil eitim ve reniminin yaygnlatrlmasn, Avrupada dil eitmenleri yetitirilmesini, edebiyat, sanat ve basn alannda almalar yetkinletirilebilecek kadrolar oluturulmasn nerdi. calann nemsedii bir dier kesim de kadnlard. Kadnlarn yeni bir Krt ulusu yaratmakta ok nemli bir toplumsal kesit olduunu dnyor, o yzden kadn eitimi ve geliimine byk nem veriyordu. Sarf ettii bir cmle olduka popler olacak, Krtlerin dnya ve gelecek tahayyllerinde dilden dile dolaacakt: 21. Yzyl, kadn yzyl olacak, (6 Eyll 2000). F-16LAR LOLANI BOMBALIYOR calan, sivil seferberlik balatarak bar srecinin nn aacak almalara younlarken, iki nemli gelime meydana geldi. 15 Austos 2000 tarihinde snr tesine operasyon dzenleyen F- 16 uaklar, Lolan blgesini bombalad. Bombardmann tarihi ve yeri ilginti. Tarih, PKKnin silahl atmalar balatt takvime denk gelmiti. Yer ise PKKnin silahl atmalara karar verdii mekand. Operasyonda 45 kii yaamn yitirdi, yaamn yitirenlerin ou sivildi. Dileri Bakanl, operasyonun PKKyi imha amal olarak icra edildiini duyurdu. Bombardmandan sonra PKK Bakanlk Konseyi sert bir aklama yaparak operasyonu knad. Gerginlik trmanrken Genelkurmay temsil eden bir heyet, mralda calan ziyaret etti. Heyet saldrnn fazla abartlmamasn istiyor, lke iinde icra edilen operasyonlarn ise kalc deil geici olduunu sylyordu: PKK benden bir ey isterse devlete, devlet bir ey isterse PKKye iletebilirim. Ama yeni bir hareketlenme yok. O grmede devletin durumu bana byle yanstld. Operasyonlar kalc deil izlenimi edindim. Sanrm bu tip bombalamalar bir daha olmaz. Operasyonlar sistemli olmayacak deniyor sanki. Ama kesin yle olur da demiyorum.

www.altinicizdiklerim.com

10

Bana yanstlan bu. Ama sonuta bana gelip bunu sylemeleri de nemli deil mi? Derin devletin ii olabilir, provokasyon olabilir. (23 Austos 2000) calann aklamalarndan sonra tansiyon ve gerginlik sona erdi. Ancak hava saldrs ile ezamanl olarak bu kez de KDP ve YNK, PKKnin slendii mevzilere saldr balatt. Bir sre sonra KDP saldrlar durdurdu. Ancak YNK saldrlar srd. PKK ile YNK arasnda yer yer iddetli atmalar oluyordu. YNK, PKKnin Gney Krdistandaki mevzilerini terk etmesini talep ediyordu. YNK saldrsyla ezamanl olarak Trkiyede de operasyonlar balad. calan bu gelimeler karsnda yeni bir durum deerlendirmesi yapt, aamal bir eylem plannn hayata geirilmesini istedi. lk aamada Krtler aras atmalara kar halk ayaa kaldrlmal, YNKye tepki gsterilmeliydi. kinci aamada YNK ile atmalar derinletirilmemeliydi. nc aamada Talabaniye kar diplomasi ve meru savunma i ie uygulanmal, bara yanamyorsa, atmalarn dozu artrlarak nefessiz braklmalyd. PKKnin YNK karsnda ald olumlu neticeler, YNKyi 27 Eyllde atekese zorlad. Ancak atmalarn bilanosu ard. 500 YNK yesi esir alnm, 400 YNKli atmalarda yaamn yitirmiti. PKK de atmalardan, YNK kadar olmasa da yara alarak kmt. Onlarca PKK yesi yaralanm, 130 kii de hayatn kaybetmiti. CALAN, MUHASEBE YAPIYOR MT ile Ordu arasnda ba gsteren gr ayrl, calan iin bire dnm noktas oldu. lk kez ordu, Krt sorununda almlara kar kan bir tutum sergiliyor, PKKnin siyasallamasna kar tavr sergileyeceini aklyordu. Siyasallamann engellenecek olmas, calann mralda hayata geirmek istedii yeni dnem stratejisinin de engellenecei anlamna geliyordu. 1999 yl ortalarna kadar PKKnin tasfiye edilmek istenmesi daha ok psikolojik propaganda ile yaplrken, bu stratejiye 1999 ylnn ikinci yarsnda askeri operasyonlar da eklenmiti. PKKnin 1999 Austos ayndan itibaren balatt snr dna kma srecinde dzenlenen operasyonlar, geri ekilmenin tamamland 2000 ylnda da srmt. Geri ekilme srecinde operasyonlar yznden 200 akn PKK yesi yaamn yitirmiti. PKK ordunun dzenledii snr tesi operasyonlarda dahi, bu kadar zayiat vermemiti. Tm bu gelimeler calann da arzu etmeyecei olaylar gndeme getirebilirdi. Talabani saldrsna Barzani saldrsnn da eklenmesi halinde, gerilla gruplarnn Trkiyeye giri yapabileceini syledi. Bu aklamadan ksa bir sre sonra YNK saldrlar bak gibi kesilecekti: nmzdeki alt ay nemli. Bu yaza doru yeniden zerinize gelebilirler. mhaya ynelik gelinirse iddet trmanabilir. Filistinlilerin u anki iddetinden daha byk ve tehlikeli iddete yol aar. Yaklamlar karlkl gelimezse 2001de iddet trmanr, iddetin gelimemesinin garantisi yoktur. Bunun gelimesinin tek yolu hkmetin adm atmasdr. Katliamlarn nlenmesi iin, kendini koruyamayan gruplarn Gneyde braklmamas gerekir. Askeri olarak yle bir hat neriyorum. slenme hatt neriyorum. Zagros hatt, oradan Botana, Behdinandaki Metina Dana doru gen eklinde bir hat izilir. Bu gen Trkiye, Irak, ran arasndaki dalk alandr. rnein Trkiye saldrrsa rana, ran saldrrsa Iraka geerler. devletin saldrsna kar ana savunma alandr. Kendi ihtiyalar hareketlilii belirler. Meru savunma alan, ana savunma alan burasdr. Katliam, zmszl nlemek iin meru savunma nemlidir. Bugnk duruma aldanmamalar gerekir. Kyamet balarna kopabilir. Hepsi de imha olabilir. (25 Ekim 2000)

2001 YILI
UMUTLARI YIKAN 3 GELME Trkiye 2001 ylna zafer trkleri syleyerek, umut rzgarlar yayarak girdi. Avrupa Birlii (AB), umudun yeni adyd. Yl iinde AB iin Ulusal Program aklanacak, gerekli Anayasal ve yasal deiiklikler hzla yaplacakt. Bylece Trkiye, yeni bir evreye kavuup demokratikleecekti. Bu beklenti, yediden yetmie tm kesimlere umut vermiti. Ancak umut ve beklentiler uzun srmedi. Her ey, yln ilk iki aynda meydana gelen nemli gelime ile yerle bir oldu. Evli ve iki ocuk babas Diyarbakr Emniyet Mdr Gaffar Okkan, 24 Ocakta dzenlenen silahl saldn sonucu, 4 korumas ve ofr ile birlikte yaamn yitirdi. Hizbullaha ynelik dzenledii operasyonlarla adndan ok bahsettiren Okkan, kentte sevilen saylan bir simayd. Okkann bir yn daha vard. etelere ve atmalardan nemalanan derin odaklara gz atrmyordu. Diyarbakr, Okkann lmnden sonra mateme brnd. Cenaze trenine katlan on binlerce kii gzyalarna boulmutu. Bu gzyalarnn anlam, Bir daha eski gnlere dnmek istemiyoruzdu. Suikastta, devlet iinde yuvalanan ve atmal ortam arzulayan kesimin parma vard. calan bu dncedeydi. Bu nedenle, suikastn gerekletii gn avukatlaryla bulutuunda, suikastn yeni bir dnem balataca uyarsnda bulundu, rgtn durumunu sordu. Okkan suikastnn hemen ertesi gn, bu kez de Silopide sarsc bir olay yaand. HADEP Silopi ile Bakan Serdar Tan ile ile Yneticisi Ebubekir Deniz, arldklar ile Jandarma Komutanlndan bir daha kamadlar. Bu olay, faili mehul cinayetler geri mi geliyor kaygs yaratt. lkenin kimyasn deitiren nc sarsc 19 ubatta MGK zirvesinde yaand. Hkmeti oluturan koalisyon partileri DSP, MHP ve ANAPta, Cumhurbakan Ahmet Necdet Sezerin aras bir sreden

www.altinicizdiklerim.com

11

beri akt. Sezerin yolsuzluk iddialaryla ilgili kendisine bal Devlet Denetleme Kurulunu devreye sokmasyla geliyorum diyen kriz, Trk siyasi tarihinde eine hi rastlanmayan bir ekilde patlak verdi. Sezer toplant baladnda nnde bulunan bir dosyay at, Ecevite dnd ve notlarndan okumaya balad: Yolsuzluklar koruyor grnts veriyorsunuz. Ben buradan devlete baknca uykularm kayor, uyuyamyorum. Bu yoksul halkn bankalarda 12 milyar dolar gitti. Bugn hala kamu bankalarnda yolsuzluklar oluyor. DDK devreye girdi diye niye rahatsz oluyorsunuz? Sezer sznn hemen ardndan nnde duran Anayasay havaya kaldrp, Denetimin denetimi mi olur diyorsunuz, Anayasann 108inci maddesi ortada. Bal gibi olur. Anayasay bilmiyorsunuz, bu szleri sylyorsunuz, dedi. Bu srada Babakan Yardmcs Hsamettin zkan araya girdi ve O Anayasay bir de biz grelim, anlayalm, dedi. Sezer, zkann bu szne sinirlendi ve elinde tuttuu Anayasay, Ecevit ve zkann bulunduu yne doru frlatarak, Aln okuyun o zaman, diye bard. Anayasa kitap Ecevit ve zkann arasna dt. Bu tavr zerine Ecevit, sinirli bir havada masadan kalkt. Hemen ardndan Mesut Ylmaz da kendisini takip etti. Bir sre daha toplantda kalarak Sezerle polemie giren Babakan Yardmcs Hsamettin zkan da, toplanty terk etti. Kapdan karken de yksek sesle, Nankr kedi, diye sylendi. TA AMERKADAN DERV GELD Devletin zirvesindeki kavga piyasalarda deprem etkisi yaratt. Birka saat iinde Merkez Bankasndan yaklak 5 milyar dolar ekildi ve borsa kt. Faizler tavan yapt. Bir sre sonra da pe pee irket iflaslar balad. Bir esnaf babakanlk binasnn nnde Ecevitin nne yazar kasa atarak, te halimiz, diye baryor, iyi eitimli beyaz yakallar, ilk kez isizlikle tanyordu. MGKde yaanan kriz, tm dengeleri ykm, umut havasn datmt. Bacay saran yangn byrken, krizden kabilmek iin Amerikadan bir ynetici ithal edildi. thal edilen kii Dnya Bankas Bakan Yardmcs Kemal Derviti. 1 Martta Trkiyeye gelen Dervi, 3 Martta ekonomiden sorumlu devlet bakanlna getirildi. Greve balar balamaz da, Gl Ekonomiye Gei Program hazrlad ve uygulamaya soktu. Artk ekonomi ile siyaset ayrlmt! Programa ya da uygulamalarna herhangi bir biimde kar kanlar, bakan ise istifa edecek, atanm ise grevden alnacakt. MGK zirvesinde balayan kriz, sadece umut rzgarlarn datmakla kalmad, Krt sorununu da ikinci plana itti. , a, ekmek ve isizlik gibi sorunlar, Krt sorununu derin dondurucuya kaldrmt. Ekonomik krizin, atmal dnemin yaratt bir fatura olduu vurgulanmyordu. Yeni bir atmal srecin ayn faturay bir kez daha lkeye detecei kimsenin aklna gelmiyordu. Krt sorununun unutulmasndan doan boluk, atmalardan nemalanan gler iin byk bir frsata dnt. 1999 ylndan bu yana ellerini ovuturan bu gler, arenaya yeni km da saylmazlard. Mart aynn ortalarnda umutlu olmak iin ufukta iaret belirdi. Ancak o umut da ksa bir sre sonra hayal krklna dnt. Trkiye, 19 Martta AB yolunda stlenecei sorumluluklar yerine getirmek iin bir Ulusal Program ilan etti. AB, Trkiyeye ye olmak istiyorsan, baz ev devlerin var, onlar yapmalsn demi, Trkiye de ev devlerini belli bir takvim dahilinde yapacan taahht etmiti. Ulusal Program ilan edildikten sonra, gizli bir el harekete geti. Hak ihlallerinde ciddi artlar grlmeye baland. 2000 yl iinde meydana gelen atmalarda 73 kii yaamn yitirmiken bu say 2001de 97ye kt. Bir art da gzalt vakalarnda yaand. 2000de siyasi saiklerden dolay 2396 kii gzaltna alnmken, 2001de bu say 2909a ykselmiti. Tam 762 kii ise ikence ve onur krc muamele grmt. Bu say 2000 ylnda 508 olarak kaytlara gemiti. F-Tipi Cezaevlerine kar gelitirilen lm orular ise, vicdanlar kanatyordu. Tm Trkiye, 35 siyasi tutuklunun lm orucunda yaamn yitirmesini kaytsz bir ruh haliyle izliyor, bu lmlere dur diyelim yaklam bir trl harekete gemiyordu. 2 yldr skunet iinde huzur bulan Blgede ise, kayg verici gelimeler vard. GR GN VE SAAT KISITLANIYOR Trkiyenin soluduu bu atmosfer, calan da etkisi altna almaya balad. calan, 12 Ocak 2000 tarihine kadar sal ve perembe gnleri olmak zere ikier saat sreyle avukatlaryla grme imkan bulabiliyordu. Ancak bu tarihten sonra gr gn haftada bir gne indirildi. Artk sadece aramba gnleri iki saat sreyle avukatlaryla grebilecekti. 2000 ylnda, gr gnlerini drerek calann daryla temasn snrlandran devlet, 2001 ylnda da benzer ekilde tecrit silahn devreye soktu. calan, 2001 yl geride kaldnda sadece 40 kez avukatlaryla grebilecekti. Ancak tecritten daha ar bir gelime vard. O da calann salyd. calan, mralya konulduktan sonra sal asndan riskli olan rutubetli iklim koullarnda tek bana tutuluyordu. Bu durum, yava yava salnn bozulmasna yol amt. Alerji ve boaz aknts gn getike calan zorlamaya balamt: IIK KAPATMA EYLEMLER calann d dnya ile temasnn snrlandrlmasnn yaratt fke sonunda sokaklara tat. calann Trkiyeye getiriliinin ikinci yldnmnde Diyarbakr, Batman, Van, rnak, stanbul, Mersin, Adana bata olmak zere ok sayda ilde, gsteri ve yryler dzenlendi. Akamlar bir dakika sreyle Susurluku protesto etmek iin hayata geirilen eylemden esinlenerek klar sndrld. Esnaf kepenk kapatt, renciler dersleri boykot etti, baz iiler ie itmedi.

www.altinicizdiklerim.com

12

Siyahlara brnen ok sayda kii de bir gn sreyle oru tuttu. 15 ubatta yaanan bu tablo, ilk kez devlet ile PKKnin arasn at. Devlet eylemleri Trkiyeyi Filistinletirme olarak okuyor, PKK ise serhildan (isyan) olarak tanmlad eylemleri doal bir hak arama sreci olarak deerlendiriyordu. calan, darda meydana gelen bu gelimeleri yakndan izledi. OYUNA GELMEM, MRALIYI BARI ADASI YAPACAIM calann mral Adasn Bar Adas yapacam szlerinden 48 gn sonra Ahmet Trk, yakn dostu Erdal nny ziyaret etti. nn, siyasette yeni bir oluum aray iindeydi. Trk, edindii izlenimleri calann avukatlaryla paylat. nn, calan iin olumlu szler sarf etmi, calansz Trkiye demokrasisi gelimez demiti. nnnn sz 18 Temmuzda mralda calana aktarld. calan, bu szden duyduu memnuniyeti dile getirdi. Daha nce sylemitim, nnye bir ekip verebilirsiniz, ortak seim, ortak ittifak denemelisiniz. calan, mraly Bar Adas yapma abas iindeydi, ancak bu mcadelesinde yalnzd. Austos ay geldiinde kendisini PKK ve devletin anlamadn, bu yzden yalnz kaldn vurgulama gerei duydu: Trkiye devlet olarak hazr deil. Tek bama kaldm. PKK, HADEP, devlet karsnda tek bama kaldm. PKK de yapamad, ne kendi adyla ne de farkl. Aslnda Trkiyede lider yok. Cesaret eden yok. Trkiye solu da anlamad. Gazetede okudum, Karen Fogg bile byle statkocu sol olmaz diyor. MHPnin bile gerisinde kalacaklar. Halkla ilikileri ne dzeydedir? Halkla ilikileri yok. Neyin solculuunu yapyorlar? (25 Austos 2001) MRALIDAK YARGILAMA HUKUKDIIDIR Son savunmamda mral yarglamas mesnetsizdir dedim. Eer sava olmusa iki tarafn da sava suu ileme durumu vardr. Trkiyeden de yarglanmas gerekenler vardr. ki taraf yarglanmal. Krtler olarak bunun dnda baka ey kabul edemeyiz. Kabul edersek yaplan komployu yutmu oluruz. (29 Austos 2001)

5. BLM: KRZ SREC (11 Eyll 2001 Kasm 2003)


11 EYLL VE SONRASI Bu yorum ve analizi mmkn klan glendirici yan faktrler de vard. 11 Eyll gerekten de Trkiyenin konumunu glendirmiti. Nfusunun ezici ounluunun Mslman laik olmas, Ortadouda bulunmas, haydut olarak tanmlanan birok devlete komu olmas, gl bir orduya sahip bulunmas, Bat iin Trkiyenin deerini bytmt. ABD ve Bat dnyasnda slam lkeleri iinde Trkiyenin apayr bir neme sahip olduu, Trkiyenin dier lkelere model tekil etmesi iin tevik edilmesi ve desteklenmesi gerektii yorumlar her geen gn daha yksek perdeden seslendiriliyordu. Trkiye nne kan bu frsat deerlendirmekte gecikmedi. Dinler ve medeniyetler atmas gibi teorilerden de g alarak, Batnn avantaj olarak nitelendirdii tm ynlerini uluslararas arenada pazarlad. Trkiyenin dnya iindeki yerini yeniden tanmlamas, gvenlik alglamasn bu yoruma paralel olarak 180 derece deitirdi. Bu durum en ok AB sreci ve Krt sorununda kendisini hissettirdi. Artk yeni bir dnya kuruluyordu. Trkiyenin deien dnyada yeri AB olmalyd. Bu ayn zamanda Trkiyenin stratejik gc olacakt. Trkiye AB normlarn yerine getirerek AB yesi olacak, bylece Ortadou ve nc dnya lkelerine emsal tekil eden Mslman model lke olacakt. AB yolunda demokratikleme almlar srdrlecekti. Bu durum hem AB yelii, hem kresel sisteme uyum salamak hem de halk PKKden izole etmek iin gerekliydi. nk demokratikleme almlarnn PKKnin halk desteini ortadan kaldrabilecei dnlyordu. Ancak direkt Krt sorununu ilgilendiren almlar, ABye gnderme yaplarak biimlendirilecekti. Bylece PKK istedii iin deil, AB yeliinde gerekli olduu iin admlar atlyor grnts oluacakt. Krt sorununda ise temel belirleyici aktr olan PKKnin Iraktaki birimleri uluslararas destek ile imha edilebilirdi. Zira Bat terrden can yand iin artk kendisini daha iyi anlayabilecek ve hak verebilecek duruma gelmiti. Bu bak as, Trkiyenin PKK, calan ve Krt sorunu perspektifini tepeden trnaa deiiklie uratt. HER EYE HAZIR OL calan, stratejisini olgunlatrdktan sonra, 11 Eyll 2001den 2002 Ocak ayna kadar geen sreyi sk sk uyarlarda bulunarak geirdi. Meru mdafaa konumunu glendirme abas iinde olan gerillaya atmalara girmeme telkininde bulundu, Dalarda kaln, dedi. Gerillann ehirlere inmesini provokasyon olarak tanmlayacan aklad. kinci uyary devlete yapt: Biz demokrasiye gnll hizmet etmek istiyoruz. iddete kar kyoruz, Trkiyenin birlii, btnl, esenlii iin urayoruz. Oligarik cepheyi kim durduracak, Trkiye ve Trkiyeliler bunu dnsn. Zor, insan ilikilerinden dlanmal, meru savunma temelinde zora sonuna kadar evet, ama bunun dnda asla zor kutlanlmamal. Bu sylediklerim eliki gibi grlebilir, diyalektii anlamazsanz atrz. (28 Kasm 2001)

2002 YILI
2002 LTMATOMLA BALADI

www.altinicizdiklerim.com

13

12 maddeye ilikin tartmalar srerken dnemin PKK Bakanlk Konseyi, Krdistan kelimesinin corafi bir isim olduunu, bu durumun rahatszlk yaratmamas gerektiini, Krte Eitim Kampanyasnn da meru olduunu aklad. Konsey, 12 maddelik plann hayat bulmas iin drt maddelik artlarnn yerine getirilmesini istemiti. Drt art unlard: Belirtilen grleri yerine getirmeye hazrz. Trkiye, calann siyasi faaliyetlerine bu aamada izin vermeyebilir. Ancak, salk ve sosyal koullar dzeltmelidir. Glerimizin silah brakmasn salamaya hazrz. Ancak kimse silahlarn brakp cezaevine girmeyi kabul etmez. Bunun iin genel af karlmaldr. Krtlerin kltrel ve sosyal adan haklan salanmaldr. Blgede yaayanlarn ekonomik yapsn dzeltecek ciddi hamleler ve programlar da uygulamaya konulmaldr. Konseyden gelen drt art, devlette rahatszla yol at. Devlet, muhtra sonras srecin bir pazarla dntrlmesini reddediyordu. calan, ayn grmede, Krdistan isminin yaratt tartmalara da deindi. Tartmalar dnya dnyor dedii iin aslan Galileonun dt duruma benzetti, Siz ne derseniz deyin dnya dnyor, diyerek tartmalara ilgin bir yorum getirdi: Biz siyaseten Krdistan diye dayatmyoruz. Krdistan kelimesi corafi bir kavramdr, Krdistan bir corafyadr. imdi demeseniz bile corafya deimez, kalr. Galileonun dnya dnyor meselesi gibi bir eydir bu. steseniz de istemeseniz de dnya dner. Kald ki Krdistan kavramn biz icat etmedik. Sultan Sencerde var, Mustafa Kemalde var. Bu kelimeyi ilk olarak Trkler kullanm, ama baz eyleri tkyorsa kullanlmayabilir. Kelimeler zerinden sava yaplmaz. PKK isim deiiklii konusunda zgrdr, ister ismini deitirsin ister deitirmesin. Ancak kelimeler zerinde sava yapmamak, alerji yapan kelimelerin stnde ok durmamak gerekir diye dnyorum. Gerekten adm atlrsa karlkl bir af geliirse bu herkes iin, 2002 iin hayrl bir adm olur. Hibirimiz oyuna gelmemeliyiz. calann oyuna gelmemeliyiz szyle kastettii, Avrupa ve ABDydi. calana gre, ABD dayatrsa PKK yarn br gn terrist ilan edilebilirdi. AB terr listesine alabilirdi. Bundan sonra televizyon, gazete kapanabilirdi, Gney Krdistana imha operasyonu gndeme gelebilirdi. Buna kar nlem alnmalyd. KRTE ETM KRZ te izliyoruz, anadilde eitim hakkn dahi tanmayan zihniyet kardekan dkmek istiyor. Biz yaadmz srece Krtlerin bizim karmzda bir iradeleri olamaz. Neden bunu yapyorlar, oy almak, hkmeti kurmak iin. Sava rtkanl yapyorlar. Ben kendi gcm olduu srece kendi halkm bundan uzak tutacam. Dilekelerle ilgili olarak da saduyulu davranacaz. Kardekan dklmesine izin vermeyeceiz, ancak bu ana dilden vazgeeceimiz manasna da gelmez. Sizden rica ediyorum beni kimse yanl anlamasn. Bir serenin bile kendi sesi var. Sen sesini sere olarak karma diyemezsin, sere seredir, kendi sesi var. Bunlarn yapt dpedz ahlakszlktr. imdi de Trkiye zorda, gelin kardelik yapalm diyorlar. Mesele Trkiyenin btnl deil mi? Sen kardeliini inkar edersen, Krt kardeinin dilini dahi kabul etmiyorsan, demek ki sen kardelikten anlamyorsun. Krtler bin yldr seni tam, Malazgirtten Sakaryaya kadar byle olmu. Onlara syleyin, toplumun gvenliine ve istikrarna ktlk yapyorsunuz, saduyunun harekete gemesini diliyorum. calan, Krte Eitim Kampanyasn siyasallama olarak nitelendiren MGKye, Asl yasaklamak siyasallatrmaktr, yantn veriyor, MGKyi taleplerini arptmakla eletiriyordu: Bunlar arptyorlar, biz devletin ikinci resmi dili olsun demiyoruz, arptmasnlar, biz ana dil diyoruz resmi dil demiyoruz. PKK TARH SAHNESNDEN EKLYOR PKK yerine kurulacak rgtn yeni ismi netletikten sonra sra daha nemli konuya, rgtsel yaplanmaya gelmiti. calan daha farkl bir rgtlenme tarz ve slubu dnyordu: Mevcut PKKnin ngrd ynetim ve idare emas, yeni dnem stratejisine uygunluk arz etmiyordu. rgtsel yap stten alta gelen deil, aadan yukar giden, her kesim ve keskin kendisini iinde ifade ettii bir modele evrilmeliydi. Yeni rgtsel yap bir parti olamazd. nk parti kapsn rgtlere, partilere, sivil toplum rgtlerine aamazd. Ancak daha farkl bir rgtlenme emas, rnein kongre tarz bir rgtsel yap bunu gerekletirebilirdi. Tm bu tartma ve araylara son nokta, 4-10 Nisan 2002 tarihleri arasnda dzenlenen PKK 8. Kongresinde konuldu. calann AHMe sunduu Smer Rahip Devletinden Halk Cumhuriyetine Doru isimli kitabn politik rapor olarak okunduu kongrede, PKK yerine Krdistan zgrlk ve Demokrasi Kongresi (KADEK) kuruldu. Tarihe KADEKin 1. Kongresi olarak geen toplantda, PKKnin feshedildii u ibarelerle kamuoyuna duyuruldu: PKK, tarihsel roln zaferle tamamlam olmas gereinden hareketle, Krdistan, Ortadou ve dnyann dier alanlarndaki faaliyetlerini sona erdirir. Kongrede alnan kararlarla, calann yaamna ynelik taknlacak tutumun sava ve bar nedeni saylaca belirtiliyor, calann AHMe sunduu savunmalarda dile getirdii Demokratik Uygarlk izgisinin manifesto olarak kabul edildii kaydediliyordu. Kongrede strateji deiikliine uygun olarak alnan yeni tavrlar da karar biiminde akland. 8 madde ile dile getirilen bu taleplere gre, inkar ve imhann yan sra Krtlerden kaynaklanan ayrlklk ve sava besleyen tutumlar reddediliyordu. dam cezasnn kaldrlarak calan da kapsayacak ekilde siyasal genel af ilan edilmesi, OHALin

www.altinicizdiklerim.com

14

kaldrlmas, ky koruculuunun tasfiye edilmesi, gertilen halkn yerine dnmesinin salanmas, zarar ziyanlarnn tazmin edilmesi, Krt kimliinin tannmas, anadilde eitim hakknn verilmesi talep ediliyor, ky korucularnn affedildii belirtiliyor ve barn tesisi iin bar inisiyatifleri rgtlendirilecei kaydediliyordu. DEVLETN CALAN ALGISI DEYOR PKKnin isim deiikliine gittii kongre de, 11 Eyll sonras deien devlet politikalar zerinde etkili olmad. Bu politikalarn etkisini gsterdii ilk yer mral oldu. Devlet, 11 Eylle kadar sk olmasa da calanla temas halindeydi. Tannma, tanma ve mzakere srelerinde bu temas, daha ok soruturma komisyonu araclyla, kimi kez de mraly ziyaret eden Genelkurmay ve MT grevlileri ile srdrlmt. calann rgtle temasna scak yaklalm, kaleme ald mektuplarn rgte ulatrlmasna izin verilmiti. Ancak 11 Eyllden sonra calanla devlet arasndaki temas bak gibi kesildi. D dnya ile temasna ciddi kstlamalar da getirildi. calann rgte gndermek istedii mektuplar engellendi, kendisine gnderilen mektuplar snrlandrld. 12 Ocak 2000 tarihinde haftada bir gn iki saate indirilen avukatlaryla grme sresi, Mays 2002de iki saatten bir saate indirildi. 1l Eyll izleyen alt ayda hi mektup verilmedi, daha sonra verilen mektuplara da ciddi kstlamalar getirildi. Gnlk verilen gazeteler de, ayn ekilde ya verilmemeye baland ya da snrlandrld. Avukatlarna ise pe pee davalar almaya baland. calann Atinadaki davasna gndermek zere kaleme ald savunma da, baz blmleri sansrlendikten sonra avukatlara verildi. Avukatlar her grme esnasnda not tutuyor, bu notlar kontrol edildikten sonra geri veriliyordu. 11 Eyllden sonra ok sk olmasa da, tutulan notlarda snrlama grlmeye baland. rnein 2002 Mart aynda, hafta boyunca avukatlarn tuttuu notlar hi verilmedi. 13 Martta yaplan grmenin baz deerlendirmeleri ise sansrlenerek verildi. Sansrlenen notlarda, l993te Binglde ldrlen 33 asker olaynn perde arkasnn olmas dikkat ekiciydi. O notlarda, calan, 33 askerin yol gzergahna ilikin istihbaratn, faili mehul cinayetlerde tetikilik yapan Yeil kod adl Mahmut Yldrm zerinden gelmi olabileceini sylemiti. GNDEM PKKNN TASFYES 11 Eyllden sonra deien gvenlik alglamas, PKK zerinde de etkili olmaya balamt. 11 Eylle kadar PKKyi dadan indirmenin hesaplarn yapan, ancak bir trl uzlama salanamad iin adm atamayan devlet, artk gndemine PKKyi tasfiyeyi almt. Tasfiye plannda ncelik diplomatik faaliyetlere verildi. lke lke, kap kap dolald, sonunda istenilen gerekletirildi. ABD ve AB, PKK ve KADEKi terr rgt listesine ald. Uzun yllar silahl faaliyet yrten PKKy terr rgt listesine almayan bu lkelerin, PKKyi bar iin faaliyet yrtp silahlar susturduktan sonra terr rgt listesine almalar manidard. PKK ve KADEKin terr rgt listesine alnmasndan sonra tasfiye ve ldrme amal operasyonlar grld. 2002 ylnn ilkbahar mevsimi ile birlikte Dersim Diyarbakr, Erzurum ve Botanda askeri hareketlilik artt. lk kez snr tesine operasyon dzenlenmesi fikri gndeme geldi. Dier taraftan HADEPin kapatlmas iin yrtlen hukuki srecin sonuna gelmiyordu. Partinin il ve ile yneticileri, soruturma ve dava kskacndayd. calan, bu uyarlar yaparken ok arpc bir ky rnei vererek soruna bak asn sembolletirme gerei duydu. yle basit bir rnek verecek olursak; iki karde birlikte bir ky kurmular, bir deer yaratmlar. Gl karde, kk kardei koyarsa ve kk karde de kyden ayrlp dardan kendi kyne saldrrsa, iyi mi olur? Veya dier kylerin teviki ile kendi kyne saldrrsa, iyi mi olur? Belki bu iki karde kyde eit paylara sahip olmayabilirler, ama kk kardein kyne saldrmas doru olmad gibi, byk kardein de kk kardei koymas, inkar etmesi doru deildir. Ky benimdir. Baka kylerin beni tahrik etmesi benim kendi kyme saldrmam gerektirmez. Yeni ky kurmam da gerektirmez. nk ben kym anakkalede, Malazgirtte de kurmuum. Biz devletimizi zaten kurmuuz. Yeni bir devlet kurmamza gerek yoktur. Bizim kendimize ayr bir tarih aramamza gerek yoktur. Bu tarih ortaktr. Trklerin olduu kadar Krtlerindir, (13 Mart 2002). Franszlar Anadoludan kovan bizlerdik. Benim dedem bile bu direnie katlm. Antepte Vurun Krt ua trks bunun sonucudur. Bunu inkar eden gericidir. Bu szlerin zerinden 44 gn gemiti. calan bu kez de, Trkiyenin hassasiyetlerini biliyoruz ve anlyoruz, vurgusu yapma gerei duydu, Trkiye bayrann ortak ulusal sembol olduunu aklad. Bylece, kacak sava neyin sava? sorgulamasnn yaplmasn istiyordu. Bayraa da mara da sayg gsteririz, bir ulusun semboldr, ama kendi renklerimizi de koruruz. Newrozda renklerimiz ortaya kmtr. Milyonlar sokaktayd, (24 Nisan 2002). OH BE, HADEPTEN KURTULDUNUZ! calan, demokratik eylemselliklerin gelimemesinde en byk pay bir kez daha HADEPe biiyordu. 2001 ylnda sk sk eletiri konusu yapt HADEPin kapatlmas artk an meselesiydi. Anayasa Mahkemesindeki sre devam ederken HADEPin yerine kurulacak alternatif parti konuuluyordu. O parti DEHAP olacakt. calan HADEPin kapatlacan ilk

www.altinicizdiklerim.com

15

duyduunda sevinsin mi, zlsn m bilememiti. nk HADEPe o kadar ar eletiriler yapmt ki, 2001 ylnda, Bar sreci HADEP yznden gelimiyor, dahi demiti. Artk o parti tarih sahnesinde olmayacakt. HADEPin kapatlmasn deerlendirdiinde anlaml anlaml glmsemi, Aslnda kapatlmayla birlikte bir ykten de kurtulmu olabilirsiniz. Bu vesileyle de yepyeni bir balang yapm olursunuz, demiti (27 ubat 2002). RGTN RNTGENN STYOR calann 11 Eyll sonras kararlatrd ok alternatifli sistem ngren Her eye Hazr Ol Projesi, savaa da bara da hazr olmay gerektiriyordu. 0 yzden bir taraftan atmal gnlere dnmemek iin sivil ve siyasi demokratik blokaj gelitirme abalarn srdrrken, bu abalarla ezamanl olarak, PKKye ynelik olas ynelimi boa kartacak giriimlere de arlk verdi. Iraka olas bir operasyona hazrlanan ABDnin Trkiyenin sunaca yardma ihtiyac vard. Bu yzden ABDnin Trkiyeden gelecek tasfiye nerilerine destek sunmas kuvvetli bir ihtimaldi. Dolaysyla uluslararas konjonktr lehte deil, aleyhteydi. GENELKURMAY HEYET MRALIDA Meru savunma iin HPGyi gelitirsinler. Gerekirse sayy 100 bine karsnlar. Kuzeye de girebilirler. Ben onlara snr koymadm. Ama meru savunma temelinde glensinler. Ben bunu 1990l yllarda gelitirmeye altm. Ama bizimkiler anlamadlar. Anlam olsaydlar bu iler oktan zlrd. Yine lm haberleri geliyor. Beni burada zntye bouyorlar. Silahl olarak ehirlerde, kylerde ne aryorlar? Ar bir kelime kullanmak istiyordum. Ama anlarna saygm var. Ben silahl olarak ovada, ky evlerinde, ehir evlerinde, hele hele silahl olarak arabalarda gezenleri provokatr ilan ediyorum. Bunu aka syleyin. Olas Amerika operasyonu olabilir. Bir ey demek zor, lehlerine de olabilir, zerlerine bomba da yaabilir. Buna gre tedbirlerini alsnlar. (4 Eyll 2002) GLE MEKTUP; TARH BLNCNZ ZAYIF calan, mektubunda, atlacak iki admn zm getireceinin altn iziyordu. Birinci adm, demokrasinin eksiksiz, zde ve biimde tam uygulanmasyd. kinci adm, silahszlanma ortamnn salanmas iin parlamentoda gerekli dzenlemelerin yaplmasyd. calan, bu iki adm iin yeil k yaklmas halinde zmn gelieceini belirtiyordu. Hkmetin seim gnlerinde her yerde, Her ey Trkiye iin slogann kullandn, kendisinin de Her ey Demokratik Trkiyenin btnl iin dediini ifade eden calan, mektupta bar ve diyalog ars yapyor, bar ve diyalogun gelimemesi halinde rgtn meru savunma hakkn kullanacan kaydediyordu.

6. BLM: RESTLEME SREC (Kasm 2002 Mays 2009) 2003 YILI


14 HAFTA SREN TECRT 11 Eyll 2001 sonras trmanan ve 2002 ylnda dorua ulaan kriz, 2003 ylna doru restlemeye dnt. lk restleme hamlesi devletten geldi. calan, 27 Kasm 2002 tarihinde avukatlaryla gr sonra tecride alnd. Aradan 11 hafta gemiti. Ne avukatlar ailesi calandan bir haber alabiliyordu. Bu durum calann ve yaam konusunda speklasyonlara yol ayor, bu yzden sokaklar hareketleniyordu. Her tarafta protesto gsterileri vard. calan, CPTnin mralya gitmesinden 3 hafta, toplam 14 haftalk bir tecritten sonra, 12 Mart 2003 gn avukatlaryla bir araya gelebildi. Grmenin olduu gn Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AIHM), calann adil yarglanmadna hkmetti. Karara gereke olarak calann bamsz ve tarafsz bir mahkeme tarafndan yarglanmamas, Trkiyeye getirildikten sonra uzun sre gzaltnda tutulmas, mahkemeye makul bir zaman iinde karlmamas gibi nedenler gsteriliyordu. Karar Trkiyeyi fkelendirmiti. Trkiye hi zaman kaybetmeden temyiz niteliindeki Byk Daireye itiraz bavurusunda bulundu. Trkiyenin fkelenmesinin nedeni vard. Byk Dairenin karar yerinde grmesi halinde calann yeniden yarglanmas gndeme gelecekti. ABD VE TRKYE PAZARLIK MASASINDA calann bu kadar uzun sre tecrit altnda tutulmasnn temel nedeni Trkiyenin siyasal gndemiydi. Tecridin Trkiyeyi de aan boyutu vard nk. calann 14 hafta sreyle tecrit koullarnda tutulduu gnlerde, siyasal gndem ABDnin Iraka yapaca mdahaleydi. Irak iin geri saym balatan ABD, Iraka kar kuzey cephesi iin Trkiyenin kapsn almt. Bu yzden Ankarada ba dndren bir trafik vard. ABD ve ngiltere, Trkiyeden snrlarn 80 bin ABD askerine amasn, havaalanlarnda 250 ABD uann konulandrlmasn, Mersin, skenderun, Samsun, Trabzon ve zmir limanlarnda ABD donanmasna kolaylk salanmasn, Iraka yaplacak harekatta topraklarnn kullandrlmasna izin verilmesini istiyordu. Trkiye ise bu nerilere kar masaya KADEKi tmyle etkisiz klacak byklkte askeri birlik gndermeyi hkme balamay, Irak snrnda bir gvenlik kua oluturmay, Musul ve Kerkkn Barzani-Talabani glerinin eline gemesine kar nlem almay srmt. etin geen

www.altinicizdiklerim.com

16

pazarlklardan sonra taraflar anlat. Anlalan konular bir mutabakat zapt ile taahht altna alnd. Ancak taraflarn ummad gelime, 1 Mart 2003 gn Mecliste yaand. TSKnn yabanc lkelere gnderilmesine, yabanc lke askerlerinin alt ay sreyle Trkiyede bulunmasna izin verilmesine ilikin babakanlk tezkeresi, TBMM Genel Kurulunda 1 Mart gn yaplan kapal oturumda reddedildi. ABD, tezkerenin reddedilmesi karsnda adeta ok olmutu. Tezkere reddedilince ABD personelini ve askeri malzemelerini Trkiyeden ekti. Bu srada babakan da deiti. 9 Martta yaplan ara seimde Siirtten milletvekili seilen AKP lideri Recep Tayyip Erdoan babakanlk grevini devrald ve 14 Mart 2003 gn babakan olarak hkmetini kurdu. Kurduu 59. Hkmet de 18 Mart 2003 gn TBMMden gvenoyu ald. Erdoan hkmeti, gvenoyu aldktan iki gn sonra, balayan savata ABDyi memnun etmeye dnk kararlar alarak ie balad. 20 Martta ABDnin isteini karlamak zere TBMMye bir tezkere daha sevk edildi. Tezkerenin kabul edilmesiyle Trkiye hava sahas ABD uaklarna ald. Bombardman uaklar savan ilk gn Trkiye hava sahasn kullanarak Irak bombalamaya balad. Daha sonraki gnlerde Erdoan hkmeti, yine bozulan ilikileri dzeltebilmek iin, yaralanan veya yaral tayan ABD uaklarnn ncirliki kullanmalarna izin verdi. Ankara, sava baladktan sonra ABDye elinden gelen btn destei verdi ama ilikileri dzeltemedi. ABD, tam tersine Trkiyeyi cezalandrd. Savata destek veren Krt gruplara Trkiyenin krmz izgilerini dinlemeden arka kt, Musul ve Kerkke girmelerine izin verdi, onlar en yakn mttefik ilan etti. Irakn kuzeyinde bulunan Trk askeri birliinin faaliyetleri snrlandrld, 4 Temmuz 2003 gn Sleymaniyede 11 Trk askerinin bana uval geirildi ve askerler sorgulanmak zere Badata gtrld. uval krizi TSKda olumsuz izler brakt. Krize son noktay ABD Ankara Bykelisi Eric Edelman koydu. Edelman, ABDnin PKKye kar askeri bir operasyon dnmediini, tek seenein askeri yol olmadn aklad. Bu aklama ABDnin tercihini ve izleyecei yolu da gsteriyordu. ABD, Trkiye talep ediyor diye PKKye kar bir harekatta bulunmayacakt. Trkiyenin ABDye kar yapt PKK siparii artk karlk bulmayacakt. FIRSATTAN ISTFADE ETMEYECEZ calan, Trkiye ile ABD arasnda yaanan krizi yakndan izledi. 1 Mart Tezkeresinin reddedilmesinin Trkiyeyi Irakta zor durumda brakacan, bu durumun PKKye askeri ve moral stnlk getireceini dnyordu. Buna ramen kriz sonras Trkiyeye ortak hareket etme ars yapt: Frsattan istifade edip gerilla sava dayatmayacaz. Ancak demokratik rgtlememizi, her kyde mahallede gelitirmemizin nne de kimse geemez. ABDden de Saddamdan da uzak durmallar. (26 Mart 2003). Eer ortak hareket etmezsek Trkiye kaybeder. Ziya Gkalp, Trk Krtsz, Krt Trksz yapamaz der. Gnmzde Trkiyeyi Barzani ve Talabani zerinden sktracaklar... Burada tarihi bir ar yapyorum. Hkmeti demokratik zm iin diyaloga aryorum. Meru savunma glerinin zerine giderse kan dklr. Bu durumda bunun sorumluluu bizde deil hkmette olur. Ordunun aydn Kemalist geleneine de u ary yapyorum. Eski imha, inkar biiminde Krtlerin zerine gitmeyin. Kardee karlkl affetme ars yapyorum. Tm toplum iin de bunu sylyorum. Birbirlerini sevme temelinde kardeleme yaanmaldr. Kuatmaya kar da ancak byle durulur. Bunun anlam 1920lerin ruhunu Mustafa Kemalde birleen halklarn birliini gnmze tamaktr. . (9 Nisan 2003) calan, Trkiyenin ABDnin stratejik mttefiki olmaktan kmas Krtlere yaryor tezini ise ihtiyatl bir dille deerlendirdi. Krt-ABD yaknlamasn daha farkl bir gzle deerlendiriyor ve u uyanlarda bulunuyordu: Talabani ngilizlere yalvaryor, Barzani de bir bakasna yalvaryor. Bunlar APO durduka biz Krt milliyetiliini gelitiremeyiz diyor. Krt hareketini zgrlk ve demokratik izgiye ancak ben sokabilirim. ngiltere Talabaniyi, ABD Barzaniyi besliyor. 1990larda ben bunun karsna ktm, bunu durdurmaya altm. Milliyetilik temelinde geliecek Kuzey Irak oluumu Krtlerin yzyllk geleceini de karartabilir. Cumhuriyet devrimci temelde kuruldu, ama daha sonra oligarileti. Olas Kukla Krt Devleti Krtlerin zgrlk ve demokrasi emellerini ezer. Buna kar bizimkilerin frtna gibi esmesi lazm. Krtlerin demokrasi zlemlerini ldrebilirler. Devlet kurmalarna bir ey demiyorum, varsnlar devletlerini kursunlar. Ama biz demokrasi ve sosyalizm mcadelesinden vazgemeyiz. (9 Nisan 2003) ABD SZE NE VERR SALAKLAR! Demokrasi gelimezse yerini emperyalizm doldurur. Demokratikleemezseniz alrsnz, altnda kalrsnz. Demokrasi gelimezse Bushun demokrasisi gelir. Bushun yapt emperyalizmin mant iinde dorudur. Bush azgn emperyalizm savunucusu, ben de azgn demokrasi savunucusuyum, nasl yorumlarsanz yorumlayn. Ben de demokrasinin solunu temsil ediyorum. Bush kendine gre demokrasi getirecek. Ortadouda genci diktatrlkler zlecek, Ortadoudaki rejimleri kimse kaldramyor, bu rejimler alacak. Emperyalist kapitalist sistem ile Ortadou eliiyor. Ya ABDnin yeni adamlar devreye girecek ya da halklarn demokratik bahar geliecektir. kisi de zor geliecek. imdi yaanan ara dnemdir. (26 Mart 2003)

www.altinicizdiklerim.com

17

ABD emperyalizmi yapacan yapyor, peki buna kar halklar ne yapacak? Halklarn zm nedir diye sorulduunda unu sylyorum. Bunun yerine, dnya apnda halklar iin geerli izgi snf, cinsiyet, etnik, evre vb. sorunlar ancak kresel demokrasi anlayyla, kresel emperyalizme kar, demokratik emperyalizme kar, halklarn kresel demokrasi anlayyla zlecek yntemi de meru savunma izgisi temelinde olacaktr. (9 Nisan 2003) Irak mdahalesi sonras, Trkiye-ABD ilikilerinin ciddi ekilde gerginlemesi, Krtlerin ABDnin stratejik mttefiki haline gelmesi, pek ok evrede ABD-Krt ilikilerinin gelecei konusunda tartma balatmt. Milliyeti hassasiyeti olan Krt evreleri, ABD-Krt yaknlamasnn iyi deerlendirilmesi gerektiini sylyor, Krtlerin tarihte ilk kez devlet olma frsatyla kar karya olduunu vurguluyordu. calan bu tezlere iddetle itiraz etti, bu tarz ve yntemin kmaz olduunun altn izdi: Trkler de, Krtler de ABDden bekliyor. Gzlerini drt am, hem Krtler hem Trkiye, ABD bize ne verir diye. ABD size ne verir, salaklar! Kannz dker, karnnz birbirine balar, smrr. Bir verir on alr. Demokrasiyi gelitireceksin, ABDyle de ll ilikiye gireceksin. ABDye de unu diyeceksin: ABD sen daha gl olabilirsin ama ben seninle ilkeli ilikiye gireceim. (26 Mart 2003) Ortadouda Krdistan sorununda Krtlerin nnde iki yol var. Birincisi milliyeti kmaz yol ki Kuzey Irakta bu deneniyor. Sadece orada deil birok eski sa ve sol izgi bunu temsil ediyor. Bu izgi emperyalizm tarafndan destekleniyor, fakat sonu kmazdr. Dieri demokratik k ve zm yoludur. Hedefi devlet kurmak deildir. Genelde Krdistann dahil olduu lkelerde demokratik zm isteyen bir izgidir. (9 Nisan 2003) calan, bu ilke ve program ortaya koyduktan sonra, Krtler ve PKKnin neler yapmas gerektiine ilikin dncelerini de dile getirdi. Szlerinde, ABD ile Trkiyenin ilikilerinin bozulmu olmasnn PKKnin Trkiyeye ynelik tutumunu etkilememesi uyars dikkat ekiyordu: Pratik duruma geliyorum, bu eilime kar taktik izgi udur. 1) Krt meselesinde milliyeti izgiye kar demokratik izgi hzla kendisini seferber etmeli, yurtii ve yurtd her trl ittifak ve diplomasi faaliyetini gelitirmeli, demokratik zerk ynetim izgisi iin -ekonomik, sosyal, kltrel tm alanlarda- komu halklar dahil birlik btnlk izgisi gelitirilmelidir. Bu balamda meru savunma devletlere saldrma deil, meru savunma glerinin olduu alanlarda kendini koruma, demokrasi ve bar iin konumlandrmadr. 2) Diplomasi bu ana gereklere dayal olarak ekonomiden kltre kadar faaliyetlerini gelitirmelidir. Ana tez budur. Milliyeti izgi gelitirilmek isteniyor, Trk-Krt milliyetilii gelitirilebilir. srail-Filistin benzeri atmalar gelitirilebilir. kinci bir PKK deneyimini uygulatmayacaz, bunun tedbirlerini alacaz. Krt milliyetiliinin sahibi oktur. Trk aydnlarna da syleyin, Kendi milliyetiliinizi alevlendirmeyin deyin. Krt aydnlarna da milliyetilik yapmayn diyorum. Demokratlan, birlein. Hem i tefeci bezirganlara kar birlein hem de d. Bar ve demokrasi iin birlein. Demokrasi mcadelesi nemlidir. Ortadou halklar ile birlein. Krdistan-Trkiye balamnda mevcut krizde iki izgi dayatlyor. Krt sorununda Kuzey Iraka dayatlan milliyeti bir dayatmadr. Bu dayatmann arkasnda ABD ve AB var. KADEKin nclk ettii, demokratik k ve btnlk yoludur. (9 Nisan 2003) BAIRIYORUM, GENELKURMAY SESM DUYUYOR MU? calan, atmalarn yeniden balamasnn Trkiye iin tuzak olacan sylyor, aman tuzaa dikkat diyordu: Kendimden hareketle konumuyorum. nsan, insanlk iin dorular sylyorum. nmzdeki 50 yl, 100 yl grerek konuuyorum, Hadi diyelim imha ettin PKKy, onlarn akrabalar var, yaknlar var, aileleri var, airetleri var, kendisini yeniden yaratr. Krtler kendi kendilerini rgtler. O olmazsa bile Barzani, Talabani rgtler, ran, Irak, Suriye var, Avrupa destek verir, ABD var, rgtler. Trkiye tuzaa dm olur. Bu tuzak ok tehlikeli. 300 milyar dolar para gitti diyorlar, bu sefer 300 deil, 500 milyar dolar gider. 30 bin kii gittiyse, 50 bin kii gider. Sonu nereye? Biz zgrce birlikte yaamaya mahkumuz. Krt Trke, Trk Krde muhtatr, (7 Mays 2003). zmszlk en fazla 1 Mart tezkeresi sonras hrnlaan ABDnin iine yarard. calan bu kanaatteydi. O yzden zmszlkten en fazla ABDnin istifade edeceini belirtiyor ve gelecei okurcasna u uyarlarda bulunuyordu: ABD PKKye de el atacak. Ben daha nce de sylemitim. PKK de yaamak iin ABD ile iliki kurmak zorunda. Ben bunlar drt yl nce devlete syledim. Rica ediyorum dedim, Irak olayn doru okuyun dedim. Iraka doru yaklan. Bugn ABD Krtleri devreye soktu. Krt sopas ile Trkiye, Iran ve Suriyeyi hizaya getirecekler. Trkiye zme gelmezse, ABD elbette bunu kullanr. Ben ucuz sertlik yanls deilim. Krtleri de inkar etmek gerek ddr, (27 Austos 2003). BARI MISYONUM BTT calan, balayacak atmalarn kendi tutumlarndan kaynaklanmadn, birilerinin zellikle savata srar etmesinin bu durumu dourduunu sylyor, ardndan da Umarm bar kazanr, diyordu: u uyary da yapyorum: eer halka ynelirlerse ne turizm kalr, ne boru hatlar kalr, ne ekonomi kalr. Bunu da Trkiye halkna iyi anlatn. Biz mutlaka bar diyoruz. Biz bar istiyoruz. Devlet ynetimini buna yksek deer bimeye aryorum. Ben PKKyi durdurdum ama binleri srarla sava istiyor. Trk halk da bunu byle bilsin, Bar demek ekonomik krizden de kurtulmak demektir. Bar eittir, ulusal btnlk ve krizden kurtulutur. (25 Haziran 2003)

www.altinicizdiklerim.com

18

SRGN TARTIMASI calann bir de uyars vard: Eer yasa pimanlk eklinde gelitirilecek olursa, yasay savaa davet olarak grecekti: Pimanlk Yasas savaa davettir. Kabul edilemez. Genel af da zor grnyor. Erteleme veya indirim de sorunu zmez. Bazlarnn hi affedilmemesi de gerekiyor. Aslnda bu yasann ismi af da olmamal. Toplumsal bar ve uzla iin gnlllk temelinde demokratik bar ve katlm yasas anlamas karlmal. (29 Mays 2003) calann bu szlerinden sonra yeni yasa ile ilgili tartmalar da hz kazanmaya balad. Baz evreler, gemite karlan yedi pimanlk yasasnn bir sonu dourmadna dikkat ekerek, calan ve rgt ynetimini darda brakacak yeni bir yasal dzenlemenin ancak rgt zerinde ciddi sonular douracan ifade ediyordu. Bu tezi savunan kesimlerin banda ise ABD ve AB geliyordu. ABD ve AB, Trkiyeye bu ynde karlacak bir yasann rgtte ciddi problemlere yol aaca telkininde bulunuyordu. Yasann kapsam bir sre sonra ierde de ciddi tanma konusu oldu. AKP, ABDnin de telkiniyle yasa kapsamnn geni tutulmasn istiyor, ordu buna iddetle kar kyordu. Tartmalara calan da dahil oldu: KADEK ynetimini darda brakp Gelin teslim olun demek drst olmaz. Ba dada kurda kua yem eder, gvdeyi de biz yeriz mantyla hibir yere varlmaz. Bu faist ve imhac bir yaklamdr. Bu sorunu zmez. Bu bir uyardr, bu yaklam savaa ardr. Yani KADEK ynetimi ayr dierleri ayr mant, sava trmandrmadr. (25 Haziran 2003) ON MADDELK ZM NERS calan, 2 Temmuz 2003 tarihinde avukatlaryla bulutu. Ayrntl tespitlerde bulunarak, drt yllk sreci deerlendirdi. Trkiyenin ya demokrasi ya sava ikileminde bulunduunu belirtti, ardndan zm iin 10 maddelik bir yol haritas nerdi. Yol haritas demokratik ve kltrel normlarn hayata geirilmesini, ky koruculuunun kaldrlmasn, etelerin lavedilmesini, kye dnlerin salanmasn, yerel ynetimlerin glendirilmesini, atmal ortamda sua bulam kii ve kurumlarn aa karlp cezalandrlmasn, Blgenin ekonomik yatrmlarla kalkndrlmasn ve siyasal genel af karlmasn ngryordu. KADEKTEN 3 AAMALI YOL HARTASI calann aklad 10 maddelik zm paketi, KADEKi de harekete geirmiti. KADEK, calann nerilerini Demokratik Dnm in Yol Haritas bal altnda, 11 Austos 2003te kamuoyuna aklad. KADEK, drt ay nce de Trkiye in kmazdan k Bildirgesi adyla bir zm paketi hazrlam ve paketi 18 Nisan 2003te kamuoyuna sunmutu. Ancak 14 maddelik paket zm iin gl bir perspektif sunmuyordu. O yzden yeni bir perspektif oluturulmutu. KADEKin hazrlad yeni yol haritas aamadan oluuyordu. Birinci aamada, atekesi ift tarafl hale getirecek admlar isteniyordu. Bu sre, 1 Eyll 2003te balayacak, 1 Aralk 2003te tamamlanacakt. Bu zaman dilimi iinde taraflar arasnda diyalog gelitirecek ve yol haritasnn uygulamalarn gzetecek Bar ve Diyalog Komitesi kurulmas ngrlyordu. Komitenin sivil toplum rgtleri ve siyasal parti temsilcilerinin yan sra aydn, yazar, sanat ve demokrat ahsiyetlerden oluturulmas istenmiti. Yol haritasnda devletin atmas gereken admlar yle sralanmt: Kanlmaz olarak atmalara ve misillemelere yol aan askeri operasyonlar durdurulmal. Sava dneminin sonucu olarak ortaya kan koruculuk kaldrlmal. Kye dnlerin salanmas iin idari, hukuki, ekonomik ve sosyal tedbirler alnmal. Blgede konulandrlan zel polis gc ve zel tim gibi operasyon kuvvetleri ekilmeli. Her trl provokasyon eylemleri gerekletiren eteler datlmal. Hkmet ve devlet sorunun zm ve gven ortamnn salanmas iin kamuoyunu hazrlamal ve bar kltrn salamal. Devlet yasal eylemlere hibir biimde engel koymamal, meru demokratik eylemleri demokratik bir hak olarak grmeli. Yol haritasnda, KADEKin de birinci aamada sorumluluklar stlenecei vurgulanyordu. O sorumluluklar u ekilde sralanmt: Gerilla askeri faaliyetleri durduracak, mevcut pozisyonun dna kacak, yeni gerilla gruplar Trkiyeye girmeyecek. Kendi zerlerine gelinmedii mddete gerilla silahna sarlmayacak, varln hissettirmeyecek biimde bir slenme iinde olacak. Kylere, kasabalara ve ehirlere inilmeyecek. Propaganda ve basn faaliyetlerinde devlet kart ve sava tahrik edici bir tutum iinde olunmayacak. Halk eylemleri tamamen demokratik erevede ve taknlk iine girmeden gerekletirilecek. Yol haritasnn ikinci aamas ise gven artrc tedbirlerden oluuyordu. kinci aama, 1 Aralk 2003ten 1 Nisan 2004 tarihine kadar geerli olacakt. Bu sre iinde devletin atmas gereken admlar yle sralanmt: Krt olgusu demokratiklemenin temel esi olarak ele alnmal. Dnce ve rgtlenme zgrl nndeki engeller kaldrlmal, serbest siyaset yapmann tm koullar salanmal. Krt sorununu ilgilendiren konularda da bu zgrlkler btnyle tannmal. Toplumsal Bar ve Demokratik Katlm Yasas karlmal. Bu yasayla gerillann, cezaevlerindekilerin ve yurtdndakilerin hibir kayt konmadan demokratik siyasal yaama katlmalar salanmal. Gerillann ikinci aamada stlenecei sorumluluklar ise u ekilde dile getirilmiti: Gerekli yasalar kardktan sonra gerilladan ve yurtdndan be yzer kiilik gruplar Trkiyeye gidilerek demokratik siyasal yaama katlnacak. Gerillalar,

www.altinicizdiklerim.com

19

bir gerillada bulunan silahlan ve tehizatlar yanlarnda bulundurarak gelecekler. Gerillalar yasal demokratik haklarn kullanacak, devlet aleyhine bir faaliyet yrtmeyecekler. KADEK de kendi cephesinden halka kar ilenen sular aratran bir Hakikatleri Aratrma, Adalet ve Af Komitesi kuracak ve sulular aa karlacak. KADEKin yol haritasnda, nc aama, tam demokratikleme ve Krt sorununun demokratik olarak zld ve barn saland aama olarak tanmlanmt. nc aama, 1 Nisan 2004 tarihinde balayacak, 1 Eyll 2004 tarihinde sona erecekti. Bu aamada devletin atmas gereken admlar u ekilde kayt altna alnmt: Krt kimlii anayasal ve yasal gvenceye kavuturularak Krt halk Demokratik Cumhuriyetin asli, anayasal vatandalar olarak kabul edilmeli. Dil, kltr haklan yasal gvenceye kavuturulmal. Radyo, TV ve basn zerinde hibir kstlama yaplmamal. Temel eitimde Krte eitim dili olarak kullanlmal. Liselerde ise Krt kltr, Krt dili ve edebiyat dersleri konulmal. niversitelerde Krt diliedebiyat, kltr ve tarihi yksek okullar kurulmal. calan serbest braklp siyasal almalar yrtmesine olanak salanmal. Yerel ynetimlerin yetkileri artrlmal. Yeni siyasal parti ve seim yasas karlmal. nc aamada KADEKin stlenecei sorumluluklar ise u ekilde olacakt: Yneticiler, komutanlar dahil tm rgt yaps ve gerillalar, silahlaryla birlikte Trkiyeye dnecek. Trkiye dndaki tm yaynlar kendilerini gerekleen bar srecine uygun biimde dzenleyerek iki halkn demokratik birliine katk sunacak temelde yayn yapacak. Yurt dndaki tm demek ve kurumlar oradaki Trkiyeli demokratik demek ve kurumlarla ortak at altnda birleecek. Yurtdndaki ve Krdistann dier paralarndaki Krtler, demokratik Trkiyenin karlarna gre hareket edecekler. LKLER TAHTEREVALL GB OLUR KADEKin aamal yol haritasnn aklanmasnn zerinden bir ay, aralk aynda sona erecek birinci aamann balamasnn zerinden ise 24 gn gemiti; Ne aydnlar ne siyasiler ne de devletten yol haritasna ynelik herhangi bir tepki geldi. Drt yl boyunca Krt sorununu grmezden gelen Trkiye aydn, yazar, sivil toplum rgt temsilcileri, siyasileri ve devleti, bu kez yol haritasna kar da kaytsz bir tutum taknmt. stelik devlet yol haritasn dikkate almayacan paketin aklanmasndan 12 gn sonra, Beiride 7 gerillann lm ile sonulanan operasyonla deklare etmiti. stelik operasyonda kimyasal silah kullanld iddialar gndeme sokularak. Operasyonda kimyasal kullanld iddias ok garip bir ekilde ordu iinden szmt, HPGnin tek tarafl iddiasna dayanmyordu. Bu gidiat, calann tutum ve slubunu daha da sertlemesi sonucunu dourdu: Sen ABD ile PKKye sava aarsan PKK tm gerillay Trkiyeye datr. Sadece dalarda deil kylerde, kentlerde, elinin uzand her yerde gerillay devreye koyacaktr. Bundan ben sorumlu deilim. Her gn radyodan bu haberleri dinliyorum. lmemek iin, onurunu korumak iin direnecektir. (24 Eyll 2003) GNEYDE HALKI BANA BALAYIN ABDnin Iraka mdahalesi sonrasnda milliyetilik ve ABD rzgarn arkasna alan Gney Krdistandaki siyasi yaplar, Trkiye Krtleri iinde de ok ciddi bir ekim merkezi haline gelebilirlerdi. Bu durum, zm deil, tam tersine ok uzun yllara yaylacak bir Trk-Krt savann tetikleyicisi olacakt. calan, Gneydeki siyasi yaplara hem ideolojik formasyonlar hem de ABDnin arka bahesine dnmeleri yznden ok kzgnd. Ancak bu yaplara kar ok gl bir siyasal model ile itiraz etmezse, o yaplarn kendisi iin ok ciddi bir siyasi alternatif haline geleceklerini de iyi biliyordu. O yzden Krt Halk Kongresi Modelini nerdi. KADEK feshedilecek, yerine Krt Halk Kongresi Modelini esas alan yeni bir rgtlenme biimi hayata geirilecekti. Aslnda bu neri ileride ilan edecei Demokratik Konfederalizm modelinin altyap almas idi: ABD eliyle Irakta Krt devletinin altyaps oluturuluyor. Bu adm geliecek. Trkiyenin dousunu, gneydousunu da etkileyecek. Bu tehlike mi? Evet. Bu nasl nlenir? Trk Krt zgr birliktelii ile. Demokratik uzlama ile (24 Eyll 2003). Bir Krt federe devleti felaket getirir. Yanl anlalmasn ben kar deilim, kurabilirler. Ama sonucu felaket olur. Bizim amacmz federe devlet kurmak deil. Bizim tercihimiz Krdistan Halk Kongresidir. ABD sayesinde kurulacak bir devlete ihtiya yok. Hatta Trkiye eliyle kurulacak bir devlete de ihtiya yok. zgrlk, Halk Kongresi sayesinde olur. Bu, durumu kurtarma deil. Byk felsefi ve ideolojik deneyimle bunu ortaya koydum. Ben devleti deilim ama anarist de deilim. Amacmz devleti yle toptan ortadan kaldrmak da deil. (25 Haziran 2003) Bu nerilere gre, KHK devleti hedeflemeden, devleti dorudan karsna almadan tm Krtleri bir at altnda toplayacak, ekonomik, sosyal, siyasal kurumlarn yannda, meru savunma glerini de ats altnda bulunduracak, halka yaplacak mdahalelere kar meru savunma gleri devreye girecek, ancak kimseye saldrmayacakt. inde sosyal, siyasal, ekonomik, kltrel ve ekolojik alt komiteler barndracak KHK her yerde, hatta Ankarada dahi bro aabilecekti (29 Mays 2003). calan, kongre modelinin klasik kongre modellerine benzemediini, devleti ve milliyeti evrelerin federe devlet taleplerinden farkl bir model nerdiini, bu modelin ulus- devlet ve milliyeti hezeyanlardan uzak duracan vurguluyordu. KADEKTE SOSYAL REFORM KRZ 7 kiilik Kongre Hazrlk Komisyonunun almalar srerken, rgtte 2002 yl ortalarndan itibaren grlen gr ayrlklar

www.altinicizdiklerim.com

20

artk su yzne kmaya balamt. Gr ayrlklarnn bir ucunda ABD, KDP ve YNK balantl KADEK Bakanlk Konseyi yeleri Osman calan, Nizamettin Ta ve grubu vard. Bu grup rgt iten dntrerek ABDye baml taeron militer bir g haline getirme, kaos yaratarak rgtsel tasfiyeyi gerekletirme misyonerliine soyunmutu. Tartmalarn dier tarafnda ise Bakanlk Konseyinin dier yeleri Cemil Bayk, Murat Karaylan, Mustafa Karasu ve Duran Kalkan vard. calan izgisinin kararl savunucular olarak bilinen bu isimler, rgtn kendi dinamiklerine ve zgcne dayal olarak siyaset yapmas gerektiini savunuyor, kresel glere bal olarak hareket etmenin PKKnin bedel deyerek yaratt devrimci ahlakla badamayacan vurguluyorlard. Osman calan ve Nizamettin Tan ncln yapt grubun kongre iin kaleme ald Sosyal Reform Tasla barda taran son damla oldu. Taslakta daha serbest bir kadro yaam tarznn esas alnaca belirtiliyor, isteyen rgt kadrosunun evlenecei, rgtten ev talep edebilecei, rgt iinde kadn-erkek ilikilerinin de serbest braklaca ifade ediliyordu. Taslak, Cemil Bayk, Murat Karaylan, Mustafa Karasu ve Duran Kalkann kazan kaldrmasna neden oldu. Bayk, Karaylan, Karasu ve Kalkana gre, taslan kabul edilmesi halinde rgt liberalleecek, rgt dnda her eye dnecek ve tasfiye gerekleecekti. KADEK Kongresi, bu tartmalarn glgesinde 27 Ekim-6 Kasm 2003 tarihleri arasnda Kandilde gerekletirildi. Kongrede Sosyal Reform Tasars kabul edildi. Bu durum rgt ii kaosu daha da bytt. 11 gn sren kongrede Atina savunmasnn birinci ve beinci blm politik rapor olarak sunuldu. Tze, Kongre, nderlik perspektiflerini esas alr ve kongre kararlarn nderlik onaylar, maddesi eklenerek calan ulusal nder ilan edildi. KADEK feshedilerek yerine Kongra Gel (Krt Halk Kongresi) kuruldu. KADEKin tasfiye gerekesi u ekilde ifade edildi: Demokratik ekolojik sisteme denk decek yeni bir rgtsel yaplanmann yolunu amak; kapsayc, demokratik, zgr katlma imkan veren ve Leninist parti etkilerini aan yeni bir yaplanmaya yol amak; bu temelde Krtleri temsil edebilecek, uluslararas kriterlere uygun, meru, demokratik ve yasal siyaset yapabilen bir muhataptk durumunun gelimesinin yolunu amak. AKP VE CALAN calann AKPye kar sertlemesinin altnda yatan bir dier faktr de, AKPnin Ordu karsnda durumunu kurtarmak iin Krtleri sata kard alglamas olmutu. AKPnin Orduyu zayflatmak iin kendilerini Orduyla kar karya getirmek istediini dnyor, bu yaklamla tehlikeli bir oyun oynadn, bu yzden AKPnin tehir ve tecrit edilmesi gerektiini dnyordu: Ordu bizimle ne kadar urarsa AKP o kadar rahat slamc politikasn uygulayacak. AKPyi uyaryorum. PKK ile Orduyu attrmayn. Krdistanda AKPyi tehir ve tecrit edin, (31 Temmuz 2003). 2003 ylnda, calan Ordunun Krt sorununun zmn istedii, ancak hkmetin zm istemedii kansndayd. Buna gereke olarak da AKPnin oy kaygsn n plana karmasn gsteriyordu. AKPye byk bir fke duymasnda bu kansnn da byk etkisi vard: AKP bar iin hibir ey yapmyor. Ordu istiyor ama hkmet yapmyor. AKPnin oy kaygs var. Oylar m nemli, Mehmetik kan m? AKP tefeci bezirgan sermayesi iin kamuoyunu yanltyor. Byle olursa Trkiye blnecek diyorum. calann AKPye ynelttii en temel eletirilerden biri de AKPnin ABD patentli olduu teziydi. calana gre, ABD gemite MHPye verdii rol imdi AKPye vermiti. AKP de, MHP gibi ABDden besleniyordu. Arkasnda Glen Cemaati vard: MHP ve AKP iktidar ve kan hastasdrlar. AKP Londra ve ABDden besleniyor. Bushun Evanjelist takmnn Trkiyedeki izdm AKPdir. ABD-AKP ibirlii ile Mslmanlk kullanlyor. ABD Trkei brakt, o ekip etkisizleti, imdi AKPye el att. AKP ok tehlikeli karma bir ideoloji oluturuyor. Bunun yan sra bir de Fethullah cemaati var. imdi AKP Yahudi lobisinin iktidarna gre karma bir ideoloji oluturuyor. Emperyalist kresellemeye gre bir ideoloji oluturmu. MHP milliyetilii dnerse tehlikelidir. AKP de tehlikelidir, (6 Austos 2003).

2004 YILI
KIZGINDI, KAYGILIYDI, TEDRGND Tedirgindi... Yllarca kendi elleriyle bytt, her hcresi, her birimi, her eleman iin emek harcad rgt zor gnler geiriyordu. Kasm 2003te KADEKin feshedilerek yerine Kongra Gelin kurulmasndan sonra geen gnlerde, rgt st ynetimi arasnda ortaya kan gr ayrl artk restlemeye dnmt. Osman calan (Ferhat), Nizamettin Ta (Botan), Kani Ylmaz (Faysal), Hdr Yaln, Serhat, uyan Deniz, Hasan Atmaca, Sakine Batman ve Ali Dursunun ncln yapt grup ile Murat Karaylan (Cemal), Cemil Bayk (Cuma), Duran Kalkan (Abbas) ve Mustafa Karasunun ncln yapt grup kar karyayd. Osman calan ve grubu, calana bal olduklarn sylyorlard. Ancak bu durum sadece bir kamuflajdan ibaretti. nk rgt zerinde ciddi arl bulunan calan karlarna alarak g kaybetmek istemiyorlard. 2004 ylna girildiinde, kriz artk iinden klmaz bir hal almt. lk restleme hamlesi Osman calan grubundan geldi. calan, Nizamettin Ta ve Kani Ylmaz da yanna alarak nce Kongra Gel Yrtme Konseyi toplantsna katlmay reddetti, ardndan da Medya Savunma Alanlarndan ayrld, Musula yerleti. Musula yerleir yerlemez de ran doumlu Jiyan isimli bir rgt yesiyle evlendi. calan grubunun yrtme

www.altinicizdiklerim.com

21

toplantsna katlmamas rgtsel kaos dourmutu. sorunlar yznden Kasm 2003 Kongresinden sonra rgtsel almalar durmu, komiteler ilevlerini yerine getiremez olmu, rgt iinde mthi bir speklasyon ve danklk ba gstermiti. Krizi zmek iin Avrupadan Zbeyir Aydar geldi. Aydar, Osman calanla iki kez bulutu. Ancak her iki grmeden de olumlu bir sonu kmad. BUNLARI 20 YILDIR ELETRIYORUM calan, krize ilikin enformasyon aldktan sonra, krizi tanmlayarak anlalr hale getirdi. Amac hem taraflar uyarmak, bylece rgtsel btnl salamak hem de halka durum bu dedirtmekti: Cumaya, Abbasa, Ferhata eletirilerim var. Bunlar iki eilimdirler. Bu eilimlerden birisi sa anlaytr. Bizim Ferhatn izgisidir. Sa teslimiyet, sa intihar izgisidir. Teslimiyet olmazsa intihardr. Bu izgi Talabani ve Barzani ile birleir. Dieri sol sapmadr. Sol intihar izgisidir. Cuma ve Cemalde var. Cuma ve Cemallar drsttrler. Ama l-ldr izgisindedirler. Bazlar da kendilerini ortada yaatyorlar. Ama bunlar izgidir. Bu izgiler 1980lerde netleti. Ben bunlar yirmi yldr eletiriyorum, (10 Mart 2004). RANIN NE 50 KLOMETRE GRN Osman calan ve grubu, rgt ortamnda ok aleni bir ekilde rana odaklanmann PKKyi uluslararas arenada gl bir aktr haline getirecei tezini seslendiriyorlard. Ancak Abdullah calana gre, randa ABD yerine kendisine bal bir siyasal yap daha avantajl sonular douracakt. calann amac hem ABD karsnda elini glendirmek hem de ABDnin ran zerinden kendisine alternatif bir Krt hareketi yaratmasnn nne gemekti. DYARBAKIRDA ELK KRZ calan, rgtte ba gsteren krizle mcadele ederken yaklaan yerel seimler de sorun olarak masasna geldi. ABD, YNK ve KDPnin Osman calan ve grubu zerinden rgtte yaratt gruplama, Demokratik Halk Partisinde de (DEHAP) krize neden olmu, orada da kendisine taraftar bulmutu. Ahmet Trk, Srr Sakk, Murat Bozlak, Eyp Karagei, Hikmet Fidan ile Tuncer Baktrhan, Nurhayat Altun, PM ve MYK yeleri kar karyaydlar. DEHAPta stnlk Bakrhan ve grubundayd. ki u arasnda sinir harbi eklinde geen gerginlik, yerel seimlerde Diyarbakrda gsterilecek aday yznden blnmeye neden oldu. Blnmeye sebep olan isim ise Abdullah calann kardei Mehmet caland. Mehmet calan, mralda grt aabeyine yerel seimler iin Diyarbakrda gerekletirilen n seimlerde en fazla oyu DEHAPn Diyarbakr Bykehir Belediye Bakan Feridun elikin aldn, elikin halk tarafndan sevildiini syledi. Bunun zerine calan, Ciddi bir hatas yoksa aday gsterilebilir, diyerek elikin belediye bakanlna artl ak kap brakt. Bir sre sonra Genel Merkez, Diyarbakr adaynn Feridun elik deil, HD Diyarbakr ube Bakan Osman Baydemir olduunu aklad. Yeniden aday gsterilmeyen Feridun elik, partinin eski iki lideri Murat Bozlak ile Ahmet Trk yanna alarak bamsz aday olduunu aklad. Grev sresince rnek saylacak belediyecilik anlay sergilediini savunan elik, parti yneticilerine yklendi. Genel merkezin yanl ve yanl tutumu yznden partisinden aday olamadn ileri srd. elik, 11 gn sonra artan tepkiler zerine adaylktan ekildi, Demokratik G Birliinin ortak aday Osman Baydemiri destekleyeceini deklare etti. Meydana gelen bu gelimeler, calanda hem rahatszlk hem de krgnlk yaratt. DEMOKRATK TOPLUM PARTS KURULSUN Yeni parti, eski partiler gibi tepeden inme bir zihniyede deil, tabandan tavana giden, demokratik katlm ngren bir seyirle oluturulacakt. Bu modele gre, partiyi halk kuracakt. Bylece yerel ile yan halkla organik ilikiler salanacakt. Buna gre, ky yerdi, kasaba yereli, kent yereli, byk kentlerde ise mahalleler yereli oluturulacakt. Yereller kendilerini zgr Yurtta Meclisi olarak tanmlayacak, politika retmekte yetkin olacak olan bu meclisler delegeleri seecek, delegeler de yerelden blgesel koordinasyona, buradan da merkezi koordinasyona kadar gidecek rgtlenme aamalarn oluturacakt. Bunlarn yan sra meclislere bal olarak her konuya zg sivil toplum rgtleri oluturulacakt. zgr Yurtta Meclisleri konferanslar, toplantlar yapacak, yeni parti buralarda tartldktan sonra kongre iin be bin delege seecekti (10 Kasm 2004). Yeni parti tek bakanl olmayacak, e bakanlk sistemine gre rgtlenecekti. E bakanlk sistemi sadece merkezde deil, il ve ile birimlerinde de geerli olacakt. Yeni parti esnek bir partilemeye dayanacak, kat merkeziyeti olmayacakt. Bunun iin geni bir parti meclisi, geni bakanlk kurulu ve yrtme kumlu oluturulacakt. Bakanlk kurulu, yar yarya ya da te bir kadn temsiliyetine dayanacakt. Kurul bnyesinde saylan on ila yirmi arasnda deien komisyonlar alacakt. Bakanlk kurulu aratrma ve teorik almalar yrtecek, parti yrtme kurulu ise pratik almalar stlenecek ve sekreterlie bal alacakt. Yrtme kuruluna bal 20-30 kiiden oluan kadn, ii, yardm vs. gibi brolar oluturulacakt (10 Kasm 2004). calan yeni kurulacak partinin isminin Demokratik Toplum Partisi olacan (5 Mays 2004) akladktan sonra, partinin hangi programa gre almas gerektiini deklare etti. Buna gre, yeni parti Trkiyenin ABye giriini savunacak, AB

www.altinicizdiklerim.com

22

yolunda Trkiyenin demokratikleme politikalarnn hayata geirilmesini amalayacakt. Parti ii demokrasi hayata geirilerek siyaset demokratikletirilecekti. nk siyaset demokratikletirilmeden toplum demokratikletirilemeyecek, toplum demokratikletirilmeden de devlet demokratikletirilemeyecekti. Yeni partinin programnn ama blmnde u hedefler olacakt: 1) Kltrel varlklarn tannmas korunmas ve ifade zgrl. 2) Demokratikleme nnde engel olunmamas, engellerin kaldrlmas. 3) Toplumsal cinsiyet basklarna ok ynl kar durulmas, almas. 4) Ekolojik toplum modelinin benimsenmesi 5) Toplumsal sorunlarn zora ve iddete bavurulmadan zmlenmesi, bar politikasnn hedeflenmesi. VE MDAHALE calan, Osman calan ve grubunu nce tehir etti, ardndan da gten drd. Osman gndemime soktunuz, diyerek de Cemil Bayk ve Duran Kalkana rgtn gerek sahipleri sizsiniz. Daha ne duruyorsunuz? mesaj gnderdi. Bu durum Osman calan ve grubunun rgt ortamnda gten dmesi, Bayk ve Kalkann zaten rgt iinde yksek olan prestijlerinin pekimesi sonucunu dourdu. GRUPLAMA AILDI SAVA TARTIILDI Kongrede en ok tartlan konu meru mdafaa ve bar olgusu oldu. Ancak tam bir gr birlii ortaya kmad. Osman calann nclk yapt grup meru mdafaa karar alnmamasn isterken, geri kalan delegeler tek tarafl olarak 6 yldr gelitirilen atekes srecinin karlk bulmadn, Trk devletinin inkar ve imha siyasetini srdrdn, gerillaya dnk imha operasyonlarnn devam ettiini, calan zerinde tecridin daha da arlatrldn, 2003 ylnda ortaya konulan yol haritasna uyulmadn belirterek, meru mdafaann zorunluluk haline geldii ynnde dnce belirttiler. Bu tartma ve deerlendirmelerin sonucunda tek yanl atekesin kaldrlarak ift tarafl bir atekesin gelitirilmesi karar alnd. Sava srasnda gemite yaananlarn tekrarlanmamas iin de sava kurallarnn belirlenerek kamuoyuna aklanmas kararlatrld. AKTF MERU SAVUNMA KARARI ALINYOR Kongrede alnan kararlar iki nemli gelime dourdu. Birinci gelime, HPGnin aklad karard. HPG, 1 Haziran 2004 tarihi itibariyle pasif savunmadan aktif meru savunmaya getiini aklad. Bunun anlam uydu: 1999 ylndan beri susan silahlar, tarihi frsat deerlendirilemedii iin yeniden konuacakt. HGPden yaplan aklamada kararn zorunlu olarak alnd, skunet ortamnn bozulacak olmasnn sorumlusunun kendileri deil, youn operasyonlar ile zerlerine gelen Trk taraf olduu duyuruluyor ve u ifadelere yer veriliyordu: Gerillamzn imhas iin zel savan en kirli yntemleriyle eitilmi askerler Bolu Tugayndan gelip Munzurlarda, Kayseriden gelip Cudide operasyon yapyorsa, HPG de kanlmaz olarak bu glere cevap vermek zorunda kalacaktr. Hatta savan tm Trkiyeye yaylmas kanlmaz olacaktr. OSMAN CALAN GRUBU FRAR EDYOR Kongrede alnan kararlarn dourduu ikinci nemli gelime, Osman calan ve grubunun rgt ortamndan firar etmesi oldu. Kongrenin tamamlanmasndan gn sonra Osman calan ve Nizamettin Ta, yanlarna alt arkadalarn daha alarak delegeler yolcu edilirken firar etti. Ancak bu grupla birlikte hareket eden Kani Ylmaz, Dursun Ali, Maxmur Kamp sorumlusu Celal, PDK Irak alan Sadun ve dier arkadalar Kandil Danda kald. Geride kalanlar firar eden grubu eletiriyor, calan izgisine bal olduklarn sylyordu. Ancak bir sre sonra bu grup da parti ortamndan ayrlacakt. calan, eletirilerini giderek sertletiriyor, rgtten firar eden gruba alaklar diyerek hakaret ediyor, giden grubun milliyetilie oynadn sylyor ve ekliyordu. Benim mirasm milliyetilik deildir. Milliyetilie Anadolu halklarn kurban etmeyeceim. Onlar alaklar. Korkun milliyetilik gelitirmek isteyecekler. Bunlar ok adi. Bunlarn milliyetilii ilkel milliyetilik. Benim mirasm milliyetilik temelinde kullanlamaz. Ben demokratik ulusuyum. (9 Haziran 2004). ZANA VE ARKADALARI TAHLYE OLUYOR Kongrede alnan kararlarn dourduu drdnc nemli gelime, ksmi demokratikleme almlar oldu. 1999 ylnda AB aday lke stats aldktan sonra, snrl demokratik almlar gerekletiren Trkiye, 2002 ylnda farkl dillerde yayna izin vermiti. Dzenleme yllardr tabu olarak grlen Krte yayna 4 saatlik snrl alm getiriyordu. Ancak yasal dzenlemeye ramen Krte yayn bir trl uygulamaya geirilemiyordu. Krte yerel yayn yapmak isteyen televizyon kanallar, brokrasi hazretlerini aamyor, yaanan uygulama sorunlar AB ilerleme raporlarnda eletiri konusu oluyordu. Uzun tartmalardan sonra ilk kez TRTde Bonaka, Arapa ve Krte yayna izin kt. 9 Haziran 2004 gn sabahn erken saatlerinde TRT kanaln aanlar, ilk kez 30 dakikalk Krte yayn izleme olanana kavutular. TRT bir de srpriz yapmt. Klibini yaymlayacak zel televizyon kanal bulamayan Karde Trklerin Krte klipine yer vermiti. Krte yaynn balamasndan birka saat sonra, yine Krte yemin ettii iin drt milletvekili arkada ile birlikte cezaevine konulan Leyla Zana tahliye edildi. 10 yl cezaevinde kalan Zana ile arkadalar Hatip Dicle, Orhan Doan ve Selim Sadakn tahliye karan zor ve sancl bir sreten sonra gerekleebilmiti. Drt eski milletvekili, 1994 ylnda TCKnin rgt yeliini

www.altinicizdiklerim.com

23

dzenleyen 168. maddesine gre 15cr yl ar hapis cezasna arptrlm, Meclis krssnde Krte yemin eden Leyla Zana, bu karardan sonra olduka popler bir sima olmutu. Uluslararas arenada nam giderek yaylan Zana, Sakharov Dnce dlne layk grlmt. BEK, KURTLERN ZYA GKALP Trkiye hummal bir ekilde Aralk 2004 tarihinde dzenlenecek Zirvesine hazrlanyordu. DEPlilere verilen tahliye karan da bu yndeki hazrlklarn nemli bir ayayd. Tam yelik mzakere tarihi verilecek miydi, verilmeyecek miydi? Bu sorunun yant zirvede karara balanacakt. Ancak ieride bu idealle badamayan grnt ve olgular vard. HPGnin 1 Haziran 2004 tarihinde ald meru savunmann aktifletirilmesi kararndan sonra, 2003 yl ilkbaharndan itibaren balatlan ve 2004 yl balarnda trmanma istidadna giren atmalar daha da artmt. Dier taraftan eteler de yeniden arz- endam etmilerdi. Van valisine dzenlenen saldrdan 27 gn sonra, Susurluk davasnda ete oluturmak ve ynetmek suundan mahkum olan eski MT grevlisi Korkut Eken, 2,5 yldr tutuklu kald Aya Cezaevinden tahliye edildi. Tahliye tam bir ova dntrlmt. Ekenin cezaevinden k srasnda, calan Kenyadan getiren emekli bir zel timcinin de aralarnda bulunduu dokuz parat, havadan cezaevi nne atlayarak Ekeni karlad. Genelkurmay, atmalarn artmasndan Kongra Geli sorumlu tutmutu. Ancak aralarnda baz Krt aydnlarn da bulunduu liberal yazarlar ve aydnlar, atmalardan calan sorumlu tutuyordu. zellikle mit Frat, Mehmet Metiner, Altan Tan, erafettin Eli, Serhat Bucak gibi Krt aydn ve yazarlar, atmalarn yeniden balamas talimatnn mraldan verildiini iddia ediyor, bu iddia medyada geni yank uyandryordu. Bu yndeki iddialar 21 Temmuz gn mralda calana aktarld. calan, iddialara iddetle itiraz etti: Hayr sava karar falan yok. Ben sava ilan etmedim. HPG kendini savunmaya alacak dedim. Ben sadece kendilerini iyi savunsunlar, yle gidip eskisi gibi askere filan da saldr olsun demedim. Biz sava istemiyoruz. yle alnm bir sava karar da yok. Biz orduya kesinlikle sava ilan etmeyiz, (21 Temmuz 2004). Bu eletirileri yapanlardan biri de smail Beikiydi. Krtlerle ilgili aratrma ve dnceleri nedeniyle 17 yl cezaevinde kalm orumlu bir aydnd smail Beiki. Beiki, Krt deildi, ama PKKnin bar stratejisini yanl gryor, bamsz Krdistan topyasnn devam etmesini istiyordu. Ancak srf PKK ve calana ar eletirilerde bulunduu iin Trk medyasnda ba tac ediliyordu. Beiki, Krt hareketiyle ilgili nerilerin calan tarafndan deil dardaki insanlar tarafndan dile getirilmesi gerektiini sylyor, hzn alamayarak, calan, rnein Sava ilan ediyor, Devlet adm atmad diyor, Tekrar silaha bavurun diyor. Bu kadar denetim altnda bunu nasl syleyebilir? Demek ki devletin de byle bir istemi var, diyordu. calan, sonunda Beikiye cevap verme gerei duydu: Sanrm Beikinin yazlar varm benimle ilgili. Benim duruumun salam olmadn sylyormu. Beikinin benim mraldaki duruumu bilmesi, gerekir. Duruumu bilmeden konuuyor. Ziya Gkalp Trk milliyetisiydi, Beiki de Krt milliyetisi olmaya alyor. Beiki Krtlerin Ziya Gkalpi olmak istiyor. Krtlerin Ziya Gkalpe ihtiyac yok, demokrasi retisine, demokratizme ihtiyac var. Benim durumumu daha iyi deerlendirmesi gerekir. Milliyetilik deil, demokrasi temelinde beni deerlendirsin. Benim dnce gcmn hangi ynde gelitiini bildiklerini sanmyorum. (4 Austos 2004) GENEL BAKAN NERM DEMOKRATK OLMADI calan, kurulacak Demokratik Toplum Partisinin bakan olarak Hatip Dicleyi dnyordu. Ancak yeni partide e bakanlk sistemi olaca iin dier e bakann kim olaca youn speklasyon konusu haline gelmiti. Bir ara sosyolog Pnar Seleki e bakan olarak dndn seslendirmeye balad. Ancak sonra koullar uygun olsayd diyerek bu nerisinden vazgeti. KRTE KONUMAYA MDAHALE Aydnlar ve baz sivil toplum rgtleri calann kalc atekes iin devreye girmesini istiyorlard, ancak devlet bu durumdan pek memnun grnmyordu. Zira o gnlerde devletin, zellikle de ordunun ii alabildiine karmt. Ordunun st kademesi darbeyi tartyordu. Dnemin Kara Kuvvetleri Komutan Orgeneral Ayta Yalman, Deniz Kuvvetleri Komutan Oramiral zden rnek, Hava Kuvvetleri Komutan Orgeneral brahim Frtna ve Jandarma Genel Komutan ener Eruygur, AKP hkmetinin adm adm lkeyi eriat dzenine gtrdn, AB ynnde yaplan almlarn ise lkeyi bleceini dnerek askeri bir darbe yaplmasn istiyorlard. Ancak dnemin Genelkurmay Bakan Orgeneral Hilmi zkk darbeye iddetle kar kyordu. Komutanlar zkke ramen darbe iin dmeye basmlard. Darbenin ismi ise Sarkz olarak belirlenmiti. Ancak drt kuvvet komutan daha sonra gr ayrlna dnce Trkiye askeri darbeden kl pay kurtulmutu. TRKYE ULUSU NERS Atekes ve zm tartmalar giderek hz kazanrken, kimlik tanmalar gndeme bomba gibi dt. Babakanlk nsan

www.altinicizdiklerim.com

24

Haklar Danma Kurulunun hazrlad aznlk haklan ile ilgili rapor, Ekim 2004te Erdoana sunuldu. Raporda Sevr sendromunun bitmesi, Lozan Antlamasnn gerektii gibi uygulanmas isteniyor, tek kltrl ulus-devlet yerine ok kimlikli, ok kltrl, zgrlk ve oulcu bir toplum modelinin benimsenmesi talep ediliyordu. Raporda Anayasann deitirilmesi teklif dahi edilemeyecek maddeleri arasnda yer alan Trkiye devletinin dili Trkedir ifadesi ise eletirilmi, devletin dili olmaz denilmiti. Raporun en ok tartma yaratacak blm ise st kimlie ilikin nerileriydi. Raporda, st kimliin Trklk olarak ortaya konulmasnn dier alt-kimlikleri yabanclatrd vurgulanyor, st kimliin Trkiyelilik olmas neriliyordu. Rapor bir anda Trkiyenin gndemine bomba gibi dt. Hkmet gibi byyen eletiriler zerine raporu sahiplenmezken, Dileri Bakan Abdullah Gl, nsan Haklar Danma Kurulu bilgi vermedi, diyerek raporun hkmetin deil, hazrlayanlarn grlerini yansttn iddia etti. Tepkiler bir sre sonra yargya da yansd. Ankara 28inci Asliye Ceza Mahkemesinde raporda imzas bulunan nsan Haklar Danma Kurulu Bakan Prof. Dr. brahim Kabolu ve Alt Komisyon Bakan Prof. Dr. Baskn Oran hakknda halk kin ve dmanla tahrik suundan dava ald. ki yl sren dava Mays 2006 ylnda beraatla sonuland, ancak geriye alt ve st kimlie ilikin sonusuz kalan tartmalar kald. Raporun aklanmasndan sonra alt ve st kimlie ilikin hzlanan tartmalara calan da dahil olma gerei duydu. calan, gncel, bilimsel ve ada bulduunu belirterek raporu sahiplendi. Raporun, Cumhuriyetin dnmne, demokratik evrimine tutarl bir kap araladn, ksmi k yolu gsterdiini ifade eden calan, raporda st-kimlik olarak dile getirilen Trkiyelilik tanmna itirazda bulunmutu: Trkiyelilik kavram benim getirdiimden farkl. Trk tartmas, ne kadar Trk, ne kadar Krt olunacak eklindeki tartma, zmszle gtrr, (10 Kasm 2004). calan bu tespitten sonra, Mustafa Kemal Atatrkn st kimlie ilikin yaklamn hatrlatma gerei duymutu: Mustafa Kemalin bu konudaki yaklamna da bakmak lazm. Cumhuriyet kurulduunda Trki Cumhuriyet diyorlar. Mustafa Kemal bunu kabul etmiyor. Trkiye Cumhuriyeti diyor. Bu kelimeyi bilerek kullanyor. Vatandaln ynn belirliyor. Bir rk cumhuriyet tanmna girmek istemiyor. Onda rk temelinde bir milliyetilik yok. Kltr milliyetilii var. Vatandal bir rka, bir etnisiteye dayandrmyor. Zaten etnisite, millet bir aidiyet biimidir. Vatanda olmak iin illa Trk olmak art deildir. calan, Ne mutlu Trkm diyene kavramn nasl yorumlamak gerekir, diyerek, yle devam ediyordu: Onun kaynanda Osmanl dneminde kullanlan draksiz Trkler anlay var. Anadoluda yaayan Trkmenleri idraksiz Trkler eklinde deerlendirip vatanda saymyorlard. Bu yanl anlay ykmak ve vatandalarn kendilerine gveninin gelmesi iin kullanmtr. Feodal bir anlaya kar bu kavram kullanyor. Kendi milletini inkar et, zorla Trk ol diye bir ey yok. Bu doal asimilasyon srecinde Trkleen Krtler de var, Krtleen Trkler de var. calan, tarihi arka plan verdikten sonra st kimlie ilikin kendi zmne geliyordu. Sze, Biz ulus temelli bir partilemeyi yanl buluyoruz, diyerek balam, ardndan da st-kimlik olarak Trkiye ulusu terimini nermiti: Gelelim ulus terimine: Benim ulus tanmm adatr. Trkiye somutunda konuuyorum. Trkiyelilik deil, Trkiye ulusu kavramnn daha zmleyici olduuna inanyorum. Trkiye Fransa modelinden bahsediyor, dorudur. Amerika bir corafi kavram olarak kullanlr. Orada yaayan birok ulus vardr. -Hepsi Amerikan ulusu olarak ifade ediliyor. ABDde yaayanlar Amerikan ulusunu oluturuyor. ngilterede skolar, Galliler, rlandallar var. Hepsi ngiltere ulusu olarak kendilerini ifade ederler. svirede drt millet yayor, ayr kantonlar var, ama sonuta svire ulusu var. Trkiyede de eitli uluslar olabilir, ama Trkiye ulusu kavram olmal. calan, Trkiye ulusu st-kimliinin ieriini kimlikle doldurmutu: nerim u: kimlikli hareket edilecek, Birincisi Avrupa ulusu, ikincisi Trkiye ulusu, ncs her etnk kimliin kendi kavimsel zelliidir. rnein Avrupa ulusundanm, Trkiye ulusundanm, ayn zamanda Krdm, Trkm, erkezim. Byle devam eder. spanyada da byledir; ayn zamanda Katalandr, spanya ulusundandr ve Avrupaldr. Ayn forml btn Avrupa uyguluyor. Trkiyede de bu olabilir. Byle bir slogan vard: Farkllklara evet, ayrlkla hayr Bu benim de houma gitti. Trkiyede birletirici kavram budur. Ben de farkllklara evet, ayrlkl gelitirmeye hayr diyorum. Her alt-kimlik de kendi sembollerini kullanr, dilini kullanr, eitimini yapar. Bu konuda sembol kimlikle olabilir, (10 Kasm 2004). calan resmi dilin Trke olmasna itiraz etmiyor, ancak resmi dilin yan sra dier dillerin de retilmesi, eitim ve basnda kullanlmas gerektiini sylyordu: Resmi dil Trkedir. Trke de renilir, dier diller de renilir; eitimde de, basnda da kullanlr. Bir milliyete bir devlet tehlikeli bir yaklamdr. Ne kadar etnisite ne kadar milliyet, o kadar devlet, o kadar federasyon, blnmeyi derinletirir. eenistan, Filistin gibi sonulara yol aar. AKP ALIKLA TERBYE EDYOR calann AKPye ynelttii drdnc temel eletiri, AKPnin dinsel milliyeti bir parti olduu tespitine dayanyordu. calan, Dinsel milliyetilie dayanan AKPdir. Hem Trk hem Krt etnik milliyetileri en ok AKPnin iindedir. eyhler, aa takm da kendi ilerindedir, diyor, AKPnin dinsel faizm amaladn vurguluyordu (15 Aralk 2004). calann

www.altinicizdiklerim.com

25

yapt bu tespit, iki yl sonra 14 Mart 2006 tarihinde AKP Trkiyede slamofaist bir darbe planlyor balkl bir makale ile New York Times gazetesinde Frank J. Gaffney tarafndan ilendi. Makale, Trkiyede ok ciddi tartmalara yol at. Ancak Gaffney bu tespiti yaparken calandan hi bahsetmedi. calan, AKPnin yan sra Trkiyede hayli geni tartmalara yol aan Ilml slam konusunda da deerlendirmelerde bulunmutu. calan da ABDnin Trkiyeye Ilml slam getirmeye altn dnenlerdendi. Ancak Ilml slam ABDye gre demokrasidir, bize gre deil. Bunu iyi anlayn, (10 Mart 2004) diyerek Ilml slam Projesine kar tavr ald. calan, Ilml slam eletirirken u temel tezlerden hareket etti: 1) Trkiyenin k Ilml slamla gereklemez. 2) slama sayg esas alnmal. Ancak slam adna yrtlen tm siyasetlere de kar kmak gerekir. nk slam adna yrtlen tm politikalar halk aldatmak ve soymak iin yaplmaktadr. 3) Ilml slamn faizmden bir fark yoktur. nk siyasilemi, ticarilemi din, faizmdir. 4) Ilml slam projesi ABDye hizmet eder. ABDnin politikas ise bellidir. nce kendisine balar, sonra krdrr, (29 Eyll 2004-20 Ekim 2004).

2005 YILI
ERDOANA NC MEKTUP Trkiye, 2005 ylna umutlu girdi. Umudu byten gelime, 17 Aralk 2004 AB Zirvesinde alnan karard. AB, uzun pazarlklar sonras Trkiye ile tam yelik mzakerelerinin 3 Ekim 2005 tarihinde balamasn kararlatrmt. Bu kararla AB yolunda dev bir adm atlm, AB ryas artk elle tutulur bir gereklie dnmt, Tarihi baarnn elde edilmesinde, silahlarn susmas sonucu salanan istikrar ortamnn pay ok bykt. Ancak darda elde edilen baar, bu gerei unutturmutu. 17 Aralk AB Zirvesi sonrasnda, Krt sorunu hatrlanmad. ERDOANA DEYNK, KENDN PARALIYOR Aradan gnler geti. calan, Erdoana yazd nc mektuba yant alamad. Bu durum sinirlerini germekle kalmad, tutumunun daha da sertlemesine neden oldu. calan, Erdoana bu ary yaptktan sonra, avukatlar araclyla Trkiye kamuoyuna hitap etti. Amac kamuoyu basks ile hkmeti zme zorlamakt: Trk halkna sesleniyorum. Trk halk bana gvensin. Eer kardeliin gerei yaplrsa, tek kurun skmadan btn PKKlileri dadan indiririm. ki ay iinde ar yapacam dadan inecekler. Demokratik toplumun, demokratik devletin hizmetine sokacaz. Buna gelinmezse o zaman sava istiyorsunuz demektir. Trk sacsna solcusuna, Trkiye halkna sylyorum, kendi hkmetlerinin yakasna yapsnlar. Herkese sesleniyorum, byk bir oyun iine sokuluyorsunuz. Beni sulamayn, benim anadilim yasaklanm, bir okulum bile yok. Bana saldrmanz, kendinize saldrmanzdr. Bu oyunu bozalm. calan, bu psikolojik ruh hali iinde rgte de seslenme gerei duydu. Trkiyenin hala imhada srarn srdrdn belirtiyor, imha yneliminin gelimesi halinde PKKnin korkun direnmesini istiyor, ardndan Krt genlerine u arda bulunuyordu: ki ay iinde uygun admlar atlmazsa, bu siyaset devam ederse, btn Krt genlerini daa aryorum. Yoksa yok olursunuz, (19 Ocak 2005). Alt yldr kendisini dinledikleri iin rgte teekkr etti, sonra aradan ekildiini, sava veya bar tercihini rgtn yapmas gerektiini syledi: Alt yl nce rica ettim barn gelimesi iin. Bunu gerekletirdiler Beni beklemilerdir yllarca, durun dedim belki devlet bir adm atar, gerekten de buna inandm. Arkadalar Gneye ekildiler. Disiplinli, onurlu bir davran sergilediler, kendilerini tebrik ederim Devletten beklediim gibi olmad. Devlet ABDyi bekliyor, imha siyaseti halen gndemde. Bizim arkadalara onurluca ve yoldaa davrandklar iin teekkr ediyorum, minnettarm. Bundan sonra kendilerinden herhangi bir talebim yok. Ne savan, ne savamay diyorum. Kendi strateji ve taktiklerini kendileri belirlerler Benim adma, Bakan yle syledi, byle emrediyor demesinler Sava gruplarna zenle unu belirtiyorum; aktif savunmalarnz demokratik gereklilikler iin kararlar kendilerine brakyorum. ster Gneye ekilirler, ister sivil hayata katlrlar, isterse savarlar her ey iradelerine bal. Ben deil, iradeniz belirleyicidir diyorum. Yeteneiniz varsa, kahramanlklar yaparm diyorsanz yaparsnz karmyorum. Kendinizi koruyamyorsanz yapmayn. Yok, yapacam diyorsanz yaparsnz. (11 Mays 2005) NEDEN DEMOKRATK KONFEDERALZM? Krt sorununun demokratik zme kavuturulmamas, AB Zirvesi sonras ufukta zmn belirmemesi, calan kar hamleler gelitirmeye zorlad. calann devletin zmszlk stratejisine kar gelitirdii en etkili hamle Demokratik Konfederalizm oldu. Demokratik Konfederalizmi faktr dnerek gelitirmiti. Birinci faktr Trkiyeydi. Devletin Krt dili ve kimliini tanma ve sahiplenmeye yanamamas, Krtleri dil ve kltrleri iin bir eyler yapmaya zorluyordu. Bunun iin Krtlerin devletten bamsz rgtlenmeye ihtiyalar vard. Bu ihtiya Demokratik Konfederalizmle giderilecekti. kinci faktr, ABDnin Iraka yapt mdahale sonrasnda Irakta ortaya kan yeni durumdu. calan, mdahale ncesi ve

www.altinicizdiklerim.com

26

sonras ABD ve ngilterenin desteini arkasna alan Gney Krdistandaki oluumun gnn birinde bamszln ilan edecei ngrsndeydi. Fakat bu bamszl hayrl bir sonu olarak deerlendirmiyordu. nk Krt devletinin Trkiye, ran, Irak ve Suriyeye kar attr, kazan stratejisi dorultusunda kullanlacan, bu durumun ikinci bir Filistinsrail sorunu yaratacan dnyordu. calana gre, ulus-devlet zihniyeti 1950de miadn tamamlamt. zm bamsz ulus ina etmekte deil, uluslar demokratikletirmekte aranmalyd. Yine calana gre, Gneyde kurulacak ulus-devlet, ibirliki olaca iin, kurulduktan sonra tabiat gerei despotik bir hviyete brnecek, bu durum ancak hakim snf ve feodal zmreye hizmet edecek, halkn kan emilecekti. O yzden zm bamsz ulus-devlette deil Demokratik Konfederalizmde aranmalyd. calan, Gney Krdistanda Barzani ve Talabani ekseninde ekillenen Krt milliyetiliine yeni tezle itiraz ediyor, zmn o izgide deil kendi izgisinde olduunu vurguluyordu. calann bamsz Krt devletine kar gelitirdii bir dier itiraz ise felsefi ve ideolojikti. nk o felsefede ulus-devlete yer yoktu. calana gre, bundan 10 bin yl nce Toros-Zaros ekosisteminde tarm devrimi oldu. Bu devrim 19. Yzyl balarna kadar devam etti. 19. Yzyln banda ise sanayi devrimi oldu. Bu ikinci devrim ulus-devlet realitesini dourdu. Ancak ulus-devlet 20. Yzyl sonlarna doru toplumsal gelime, demokrasi ve zgrlk nnde ciddi bir engel durumuna gelerek genci bir hviyet kazand. Bu niteliiyle kresel sistemi krize srkledi. BM ve NATO modelleri bu yzden yryemez oldu. nsanlk bilim ve teknikteki muazzam gelimelere ramen sorunlara zm gelitiremez duruma dt. Kreselleme, ulus-devleti ayor ama emperyalist sistem yerine yeni bir model koyamyor, sistem krizi derinleiyordu. Bu yzden tek alternatif Demokratik Konfederalizm idi. calan ulus-devlet realitesine bu tarihi arka plandan bakyordu. calan Demokratik Konfederalizm ilanna gtren nc faktr, Avrupa Birlii (AB) sreciydi. AB, hzla ulus-devleti ortadan kaldran bir hviyete brnyordu. AB bnyesinde daha nce ulus-devletlerin egemenliinde olan g ve yetkiler, hem ulus-st hem de ulus-alt kurumlara datlyor, bylece hem evrenselleme hem de yerelleme salanyordu. Birlik yesi olmak iin aba harcayan Trkiyede de gelimeler bu ynde olacakt. calan Demokratik Konfederalizm projesiyle AB srecine mdahil oluyor, AB srecine Krtlerin yantn bu proje ile veriyordu. BAKAN, KONFEDERALZM KAFAMI KARITIRIYOR Demokratik Konfederalizmin ilanndan sonra tartmalar balad. Krtlerin yeni tez karsnda kafalar karkt. Pek ok kii yeni projeyi ulus-devlet mantalitesi iinde deerlendiriyor, yeni tezin bamsz devleti ieren bir yaplanma getirdiini ifade ediyordu. calan bu alglamaya iddetle kar kt: Hi alakas yok. Ben kesinlikle bir devlet yaplanmasn kastetmiyorum. ekindiim iin deil, Demokratik Konfederalizmi Trkiye halkna bir zm olacana inandm iin gelitirdim. Demokratik Konfederalizm bir devlet yaplanmas deildir. Ekonomik, kltrel, sosyal ve evresel, mesleki vb. unsurlarn sylem tarz, ifade biimi olarak demokratik ekilde yaplanmas ve rgtlenmesidir. Burada kastettiim sivil toplum rgtlerinin birliktelii ve aktifliidir. AB sreci de buna uygun bir zemin oluturmaktadr. AB sreci bu adan ok nemlidir. Bu projem sadece Krtler iin deil, btn Ortadou halklar iindir. (30 Kasm 2005) Trk ve Krt aydnlarndan da eletiriler geliyordu: Trk aydnlar Demokratik Konfederalizmi Pankrdizm (Krt Turancl) olarak niteliyor, baz Krt aydnlar da tezin Gney Krdistandaki gelimelerin nn kesmek iin ortaya atldn iddia ediyordu. calana getirilen bir baka eletiri de Demokratik Konfederalizm tezi ile Demokratik Cumhuriyet tezinden vazgetii, dolaysyla strateji deiikliine gittii ynndeydi. Bu iddia devlet kanadnda yksek sesle seslendirildi, baz araclar yoluyla avukatlara hissettirildi. Baz evreler ise Demokratik Konfederalizmin bayrak ile ifade edilmesini niter devletin reddi olarak deerlendiriyordu. calan eletiriyi yantlarken hibir pheye yer brakmayacak ekilde bayraa ynelik bak asn ifade etti: Trkiye beni yanl anlamasn. niter devlete bir itirazm yok. Bayraa sayglym. Mezarmda bayrak yan yana olabilir: AB bayra, niter bayrak, bir de demokrasiyi sembolize eden Konfederalizm bayra, (27 Nisan 2005). TRKYE 25 EYALETE BLONMEL calan, Demokratik Konfederalizm nerisi yaptktan iki ay sonra, tezinin idari ieriini dolduran bir neri daha gelitirdi. calana gre, sorunlar yznden ciddi krizler geiren Cumhuriyetin acil bir reforma ihtiyac vard. Bunun iin Trk-Krt ilikilerinin yeniden tanmlanmas, soy esasl ulus kavram yerine lke esasl ulus kavramnn temel alnmas, Trkiye Ulusu ifadesinin st-kimlik olmas, devleti anlamsz ikinliklerden kurtaran ve genel gvenlik ve kamusal alanla snrlandran bir Cumhuriyet reformu yaplmas, toplumsal zgrlk ile ekolojik toplumu da kapsayan demokratik toplum ve siyaset anlayna dayal toplumsal dnm reformunun gerekletirilmesi gerekiyordu. calann Cumhuriyet reformu nerisinde dikkatleri eken yeni bir yn vard. lk kez bakanlk ve eyalet sistemini seslendiriyor, Trkiye 25 eyalete blnmeli diyordu.

www.altinicizdiklerim.com

27

Trkiyede 81 il var. Ben aslnda Trkiye iin 25 blge; 7 eyaleti Krt, 18 eyaleti Trk nfusun youn olduu, dier kimlikleri reddetmeyen bir yaplanma dndm, bunlarn yerel ynetim parlamentolar olur. Bir nevi Almanyadaki eyalet sistemi gibi. 81 il anlamsz. Kltrel, sosyal, anlaml bir karl yok. Yerel blgelere dayal bir Temsilciler Kongresi olabilir. 25 blge ekonomik, sosyal, kltrel anlam olan btnlkler olmal. Bu bir nevi konfederasyon olur. Devlet var stte. Arada halkla devlet arasnda yerele dayal temsilciler eyi var. Bu temsilcilerin setii bir st temsilciler meclisi olmaldr. Trkiye Demokratik Konfederalizmini byle tarif ediyorum. (4 Mays 2005) TARAFIZ DYORLAR, O ZAMAN BIZ DE TARAFIZ AHMin beklenen karar 12 Mays 2005 gn akland. calann yeniden yarglanmas veya dava dosyasnn yeniden almas tavsiye edilen kararda, calann bamsz ve tarafsz bir mahkemede yarglanmad, DGMde askeri yenin bulunmasnn bunun ak kant olduu vurgulanyordu. Kararda, ayrca calann bir hakim karsna karlmadan yedi gn gzaltnda kalmas, adil yarglanmama sonucu lm cezasna arptrlmas da Avrupa nsan Haklar Szlemesinin ihlali olarak deerlendiriliyordu. calann Kenyadan Trkiyeye getirilmesi ile mral Cezaevi koullarnda ise ihlal grlmemiti. AHM kararndan sonra calann avukatlar, Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesine bavurarak davann yeniden grlmesini istedi. Mahkeme, 5 Mays 2006da yeniden yarglamann verilen karar deitirmeyeceini ileri srerek, talebi reddetti. Bunun zerine calan, 2 Ekim 2006da Avrupa Konseyi (AK) Bakanlar Komitesine mracaat ederek adil yarglamann yaplmadn, yeniden yarglama talebine uyulmadn vurgulayarak, komiteden tavsiye karar istedi. Komite uluslararas bir hukuk skandalna imza atarak, AHMin ald karar yok sayd ve calann yarglanmasna gerek olmadna hkmetti, Normal prosedr ilemi olsayd, Trkiye AHM kararn dinlemedii iin nce uyarlacak, ardndan oy hakk askya alnacak, buna ramen AHM kararna uyulmazsa AKdaki yelikten dlanacakt. KKK SSTEM LAN EDLYOR 4 Maysta Kandilde balayan Kongra Gel 3. Genel Kurul Toplants 21 Mays tarihinde sona erdi. Toplantya seimle belirlenen 300 delegeden 236s, yz akn dinleyici katld, calann 21 Mart 2005de ilan ettii Demokratik Konfederalizm projesi youn bir ekilde tartld ve Koma Komalen Kurdistan Szlemesine dntrlerek kabul edildi. Buna gre, Krt halknn konfederal sistemini ina etmek iin siyasi, toplumsal, kltrel ve ekonomik olarak ky ve sokaklardan balayarak komnler ve meclisler kurulmas kararlatrld. Kongra Gel de, Krdistan Demokratik Konfederalizm sisteminin en yksek demokratik halk iradesi ve yasama meclisi olarak tanmland. CALAN YASALARI Haziran 2005 tarihi hem calan hem de Trkiye asndan bir dnm noktas oldu. nk Trkiye kendi mevzuatn tepeden trnaa deitirdi; 79 yldr yrrlkte olan 765 sayl Trk Ceza Kanunu (TCK), yerini 5237 sayl yeni TCKya brakt. Yeni TCK ile birlikte 1929dan beri uygulanan Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu ve 1965ten beri uygulanan 647 sayl Cezalarn nfaz Hakknda Kanun da yerini yeni yasalara brakt. Yasalara bal olarak hazrlanan yeni ynetmelikler de jet hzyla yrrle girdi. Bu deiikliklerden en ok etkilenen kii calan oldu. Bu yzden yeni yasalara kamuoyunda calan Yasalar ismi verildi. Yeni yasalardan sonra mralda yeni bir dnem balad. calana uygulanan tecrit ve izolasyon daha da kat hale getirildi, calana tannan haklar ise geri alnd. Yeni yasalar ktktan hemen sonra, calann 12 avukatna gr yasa, mralda yaplan avukat grmelerine izlenme ve kayt uygulamas getirildi. Artk grmelerde hazr bulunan bir grevli, grme masasnn ortasna bir teyp koyarak grmeleri kayt altna alyor, avukatlarn grmelerde tutmu olduklar notlara el konuluyordu. Kstlamalar bu kadarla snrl deildi. calan, eski infaz statsnde artl tahliye hakkna ve olanana sahipti. Ancak yeni infaz statsnde tahliye hakk ve olana ortadan kaldrld. Yine eski infaz statsnde TV, telefon hakk nnde yasal bir engel yoktu. Ancak yeni yasada televizyon ve telefon hakk da kstland. calanla ak gr hakk sadece annesi, babas, ei ve ocuklarna tannd. Oysa bu artlar calanda yoktu. Anne ve babas yaamn yitirmiti, evli ve ocuk sahibi deildi. kardei vard, onlara da ak gr hakk tannmyordu. Eski infaz statsne gre, calann yanna bir veya birka kii verilmesi veya birka kiilik cezaevine gnderilmesi nnde yasal engel yoktu. Yeni infaz sisteminde bu durum da deitirildi. Buna gre infaz statsnde lnceye kadar gnn 23 saatini geirecei tek kiilik odada tutulmas uygulamas getirildi. Benzer bir kstlama calann havalandrma koullarnda da hayata geirildi. calan, 1 Haziran 2005 yasalarna kadar gnde iki saat havalandrmaya kabiliyordu. Yeni stat ile bu hakk bir saate indirilerek daha da arlatrld. Benzer ekilde aile grleri de trpanlanmt. calan, eski infaz statsnde aile yeleriyle her hafta bir gn ve bir saat grme hakkna sahipti. Sonraki infaz statsnde ailesiyle grme hakk 15 gnde bir gn ve bir saate indirildi. Ancak bir saatlik sre, yarm saat olarak hayata geirildi.

www.altinicizdiklerim.com

28

MRALIDA KAYIT GERGNL calan bu szlerden sonra tutumunu daha da sertletirmeye, eletiri dozunu daha da ykseltmeye balad; zerimizdeki uygulama hem fiziken hem de iradi olarak boma giriimidir. Bu bir konsept olarak gelitiriliyor. Bu uygulama bar ve demokratik zmn nn kapatmaktr. mha siyasetinin devamdr. Grme bu koullarda yaplamaz. Grme bitmitir. Bu uygulamay protesto ediyorum. Bu bir yargsz infazdr. Bu son grmemiz olabilir. Kabul edemem. CALANA LE STRATEJS Hem siyasal srecin sertlemesi hem de 1 Haziran yasalar, uluslararas sistem ve devlet iinde olgunlatrlan yeni konsepte iaret ediyordu. O konsept, PKK ve calansz zm ieriyordu. Gerek AB, gerekse ABDden gelen aklamalar konseptin varln teyit ediyordu. AB ve ABD, grt Krt siyasilere ok aleni bir ekilde PKK ve calandan uzak durmalarn tavsiye ediyordu. Atekes kararnn ilan edildii gn dzenlenen operasyonlar, mralda tecrit sistemini daha da arlatran 1 Haziran yasalar, konseptin ieride de hayata geirildiini gsteriyordu. GRME YER BANA TEMZLETTRLYOR Tecrit tartmalarnn giderek trmand eyll aynda Adalet Bakan Cemil iek, Dnden Bugne Tercman gazetesine yapt aklamada, calann davalar bitti. Artk gr yapmasna gerek yok, diyerek tecride yasal klf getirmek istedi. Bir hafta sonra Babakan Erdoan da bir televizyon kanalna calan artk avukatlar ile grme yapamaz, ynnde deme vererek sokaklardan ykselen sese kulaklarn tkad. iek ve Erdoann kamuoyuna yapt aklamalar, gerekleri yanstmyordu. nk calann AHMde salk, tecrit, yeniden yarglama ve avukatlarna getirilen hak mahrumiyetlerini ieren drt, Trkiyede ise bir davas vard ve yarglamalar hala sryordu. calan talimatlarn avukatlaryla yayyor. Dnyann neresinde terr rgt cezaevinden ynetilir? Avukatlarla ilgili 30dan fazla su duyurusunda bulunduk. Dava ald, mahkemeler neticelenmedi. Bykantn bu szlerinden bir ay sonra, 30 Kasm 2005te mralda Krte gr tartmas yaand. Havva Keser ve Mehmet calan, kardeleri Abdullah calan mralda ziyaret ettiler. Havva Keser, kardei calanla Krte konumaya balad. Bu srada grevliler mdahale etti. Bir grevli, Havva Kesere Krte konuamayacan syledi. Bunun zerine Keser Krte konuacan syleyerek, Trk deilim, anadilimle konuacam, diye yant verdi. Gardiyanlarn, grmenin Krte devam edemeyecei ynndeki uyans zerine, tartmaya calan da katld. Kardeine Grmeye geldiinizde Krte konuacaksnz, eer Krte konumayacaksanz gelmeyin, dedi. Gardiyanlara da Siz yasaklayamazsnz, diye bard. Gr, bu tartma nedeniyle ksa srd. GRNMEZ EL DEVREDE Trkiye 17 Aralkta tam yelik iin mzakere takvimi aldktan sonra grnmez bir el dmeye basm, tuhaf ve korkutucu uygulamalar dnemi balamt. Bu uygulamalar sadece calanla snrl deildi. Tm Trkiye tuhaf ve korkutucu uygulamalarn kskacna alnmt. Gabar Danda sa ele geirilen iki HPG yesi infaz ediliyor, ardndan rnakta ayn ekilde sa ele geirilen be HPGli kuruna diziliyordu. Batmann Beiri ilesinde atmada ld denilen HPG yesi Abbas Emaninin sa yakaland, yakalandktan sonra da infaz edildii ve yakld belgeleniyordu. ERDOAN DYARBAKIRDA Trmanan atmalar, kaldrlan cenazeler toplumun her kesimini olduu gibi aydnlar da endieye sevk etmiti. lk cesur k, yazar Orhan Pamuktan geldi. Pamuk, svirede yaynlanan Tagesanzeiger gazetesine verdii demete, devlete sert eletirilerde bulunarak Kimse sylemiyor, o yzden ben sylyorum. Trkiyede 30 bin Krt ldrlmtr, bir milyon da Ermeni, diyordu. Pamukun bu szleri, tartmalara yol at. Milliyeti ve Kemalist cenah Pamuk hakknda ar szler sarf ederken, liberal demokrat cenah Pamuka sahip kt. Pamuktan sonra sahneye aydnlar kt. Aydnlar yeniden atmal bir ortama girilecek olmasndan duyduklar endieyi ilk kez bildiri yaynlayarak kamuoyu ile paylat. Aralarnda Adalet Aaolu, etin Altan, Zlf Livaneli gibi tannm yazarlarn da bulunduu, sanat, gazeteci, akademisyen ve sendikaclardan oluan 200 aydn, Krt-Trk milliyetiliindeki trmana dikkat ekiyor, yeniden iddet ve atma ortamna dnlecei kaygsn dile getirip saduyu ars yapyordu. Aydnlar, bildiride taraflara lkemizde demokrasi, sivilleme ve bar srecinin son gnlerdeki gelimelerle engellenmek istendiini gryor, yeniden iddet ve atma ortamna dnlecei kaygsn tayoruz, diyerek sesleniyorlard. Aydnlardan gelen talep zerine Babakan Recep Tayip Erdoan, giderek artma eilimi gsteren atmal ortam yattrmak iin giriim balatma gerei duydu. 10 Austos 2005te bir grup aydnla Krt sorununu grt. Babakanlkta gerekleen grmede, Krt sorunu ya da daha pek ok baka sorun, bizim iin demokratikleme sorunudur, diyerek sorunun adn koydu. Erdoan iki gn sonra bakan ve gl bir danman ekibini yanna ald, Diyarbakra giderek halka hitap etti. Erdoan burada hem sorunun adn koydu hem de devletin ezberini bozacak siyasi mesajlar verdi. Krt sorununun milletin bir parasnn deil, hepsinin sorunu olduunu vurgulayarak, Bu lkeyi kuranlarn bize miras brakt temel prensipler ve cumhuriyet ilkesi, Anayasal dzen dahilinde her sorunu daha ok demokrasi, daha ok vatandalk hukuku, daha ok refahla

www.altinicizdiklerim.com

29

zeceiz. Bu anlayla zyoruz ve zeceiz de, dedi. Evet, bir Krt sorunumuz var; bunlarla yzlemeye hazrz. Krt sorunu herkesten nce benim sorunumdur, vurgusu yapt. Ancak Erdoann Diyarbakr k zm iin frsata dntrlemedi. Erdoan siyasi parti liderlerinden destek yerine kstek grd. MHP lideri Devlet Baheli, Erdoan hain yaklam desteklemekle sulad. Babakan Erdoan kendisine yneltilen eletirilere sert yana verince tartma daha da alevlendi. Erdoan, Siyasette ahlaki seviyeyi kandan, lmden oy bekleyecek kadar alaltyorlar, diyerek muhalefet partilerine ykleniyordu. Kongra Gel iki gn boyunca Erdoann yapt aklamalar masaya yatrp durum deerlendirmesi yapt. Toplantda hem Erdoana frsat tanmak hem de atmasz ve silahsz yeni bir dnemin kapsn aralamak iin atekes karan alnd. ATEKES GN OPERASYONLAR BALADI 20 Austosta balatlan atekes karan PKKnin ilan ettii ilk atekes deildi. PKK 1993, 1995 ve 1998 yllarnda da atekes ilan etmiti. Ancak sz konusu atekeslerde farkl bir durum vard. rnein devletin atekeslere yant operasyonlarn dozunu artrmak olmamt. Devlet, 20 Austosta ilan edilen atekes kararna, dierlerinden ok farkl bir reaksiyon gsteriyordu. Bir aylk atekes srecine nasl yaklalacann karar yeri, 23 Austosta dzenlenen MGK toplants oldu. Toplantya damgasn vuran Ordu, toplant bileenlerine Krt Raporu sundu, Erdoan Diyarbakrda yapt konumadan dolay eletirdi, Trkiyede Krt sorunu yoktur, terr sorunu vardr, tezini ileri srd. Sivillere psikolojik bask uygulayan askeri kesim, toplantdan istediklerini alarak kt. Toplant sonras yaynlanan bildiride, hkmete grev hatrlatmas yaplarak, Ordunun siyaset zerindeki etkinliinde srarl olacana ilikin mesajlar verildi. Atekes sonras tulum sadece bununla snrl deildi. Ordu, atekesin yrrle girdii gn, rnak ve Siirt il snrlan ierisinde yer alan Besta ve Herekol blgelerinde kapsaml operasyonlar balatt. Devlet kanadnda atekese tahammlszlk vard ama Krt cephesinde tam tersi bir hava olumutu. Dalarda yaanan HPG kayplarna ramen ortak aklama yapan MKM, Asrn Hukuk Brosu, lkede zgr Gndem gazetesi, DTP, G Der, Bar Analar nisiyatifi, TUHAD FED gibi Krt kurumlar, Kongra Gelin yeni atekes kararna destek veriyordu. Kurumlar, yaynladklar ortak bildiride, ocuklarmzn lmemesi, karanlk dnemin aydnlatlmas ve toplumsal barn salanmas iin yaplan her trl giriimi destekliyoruz, diyerek, karara devletin olumlu yant vermesini istiyorlard. Aklamadan sonra ajanslara KKK Bakan Murat Karaylann aklamas dt. Karaylan, eylemsizlik kararlarnn gven artrc admlar atlmas halinde uzatlacan, diyalogun seilmilerle olabileceini sylyordu. LN GRMLER ARTIYOR Atekes zeminini ortadan kaldrma eilimleri sadece operasyonlarla snrl deildi. Atekes ncesi Trabzon ve Adapazarnda sahnelenen lin giriimleri, atekes sonras dndrc bir ekilde yaygnlk kazanmaya balad. Atekesin zerinden henz iki gn gemiti. zmirin Seferihisar ilesinde Yaasn PKK diye slogan attklar ne srlen bir grup, 1500 kiilik fkeli kalabalk tarafndan adliyede ablukaya alnd. Polis, grubu son anda kurtard. Trkiye, televizyon ekranlarna yansyan grntlerin dehetini yaarken, yrtlen tahkikatta iddialarn yalan olduu ortaya kacakt. Ayn saatlerde bu kez de Trabzonun Maka ilesinde lin giriimi yaand. Be gn sonra, lin seremonisinde sra Balkesirin Ayvalk ilesine bal Cunda Adasndayd. 500 kiilik milliyeti bir grup, Krtlere ait dkkanlar tahrip etmi, tahrip edilen dkkanlara Trkiye bayraklar aslmt. Milliyeti histeri ile gerekletirilen linler, bir sre sonra pek ok evrede Trkiye nereye? sorusunun sorulmasna neden oldu. Bu soruyu soranlardan biri de Trkiyenin tannm nl bir iadamyd. Rizeli iadam Hasan Eki nclnde Trkiyenin yedi blgesi ve 81 ilini temsilen bir araya gelen 10 bin sivil toplum rgt ve yresel dernek, Trkiye in El Ele ismi altnda bir inisiyatif kurdu. nisiyatifin temel amac Trkiyeyi adm adm toplumsal boazlamaya gtrecek tehlikeli srecin nne set ekmekti. nisiyatif yeleri Blge bata olmak zere Trkiyenin tm blgelerine ziyaretler dzenliyor, konferans ve seminerler gerekletiriyor, halkn sorunlarn dinliyor, toplumsal boazlamann yaanmamas iin atlmas gereken admlar tartyordu. Ancak Kara Kuvvetleri Komutan Yaar Bykant artan lin histerilerini sivil toplum rgtleri gibi yorumlamyor, hatta st kapal bir ekilde linlere arka kyordu. EMDNL HALKINI KUTLUYORUM 2005 yl, tarihe sadece atmalarn iddetlendii, calana ynelik uygulamalarn katlatrld bir yl olarak gemiyordu, ayn zamanda sistem iindeki farkl gr ve konumlarn da kendisini grnr kld bir yla dnyordu. Ordu, Emniyet ve MT arasnda Krt sorunu bata olmak zere Trkiyenin yllardr hal altna sprd temel sorunlarda ciddi gr ayrlklar yaanyordu. Sistemdeki ilk gr ayrl Boazii niversitesinde yaplmas dnlen mparatorluun k Dneminde Osmanl Ermenileri konulu konferans yznden su yzne kt. Gemile korkmadan yzlemek isteyen AB

www.altinicizdiklerim.com

30

taraftar kesimlerin, 1914-1915 yllar arasnda Ermenilere ne oldu? sorusuna yant verebilmek iin dzenledii konferans, gemile hesaplama taraftan olmayan milliyeti cenahn kazan kaldrmasna neden oldu. Konferansa bir tepki de bu evrelere yaknlyla tannan Adalet Bakan Cemil iekten geldi. iek yerden yere vurduu konferansla Trk milletinin arkadan hanerlendiini, iddia ediyordu. Tepkiler zerine Boazii niversitesi Rektrl konferans ertelediini aklad. Ad mparatorluun Son Dneminde Osmanl Ermenileri Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunlar olarak deitirilen konferans daha sonra Bilgi niversitesinde dzenlendi. 24 Eyllde protestolarla balayan konferansa, iekin aksine Dileri Bakan ve Babakan Yardmcs Abdullah Gl mesaj gnderdi. Binann dnda toplanan milliyeti ve Kemalist gruplar konferans ve katlmclar protesto etti. Sistem iindeki kavgay yanstan ikinci tarihi gelime, kasm aynda emdinlide meydana geldi. Astsubay Ali Kaya, Veysel Ate isimli bir itirafy da yanna alarak, gn ortasnda Umut Kitapevine bomba att. Kitapevinin stratejik bir nemi vard. nk sahibi, PKKnin tarihe ilk eylemi olarak geen emdinli basknna ad karan, bu yzden uzun bir sre cezaevinde yatan Seferi Ylmazd. Bombal saldrnn hemen sonrasnda itiraf Ate ve astsubay Kaya halk tarafndan yakaland. Asker, Kayay kurtarmak iin toplanan halkn zerine ate at, iki kii yaamn yitirdi. Olaylar ksa srede Yksekovaya srad. lede gn boyu sren olaylarda gstericilerle polis arasnda kan atmada kii ld, 16 kii yaraland. Gsterilerde yaamn yitirenlerin topraa verildii gn F-16lar gkyznde gvde gsterisi yaptlar. F-16larn alak uu yaparak cenaze iin toplanan kitlenin zerinden umas halkn daha da fkelenmesine neden oldu. ERDOAN KAVRAMLARIMI KULLANIYOR Olayn ucu nereye kadar giderse gitsin aratrlacan ifade eden Babakan Erdoan, bir hafta sonra emdinliye giderek halka hitap etti. Erdoan,Trk Trkm, Krt Krdm, Laz Lazm, Bonak Bonakm diyecek. Ama hepimizi birletiren st-kimlik Trkiye Cumhuriyeti vatandaldr, deyince st-kimlik tartmalarnn da fitilini atelemi oldu. Erdoann sarf ettii bu szlere calandan destek geldi. calan babakann aklamalarn olumlu bulduunu aklad, sonra da Erdoann kulland kavramlar daha nce kendisinin kullandn ifade etti: Bu kavramlar bana aittir. Babakan bu kavramlar aslnda biliyor, ancak AKP ne kadro olarak ne de zihniyet yaps olarak buna hazr. zme gleri yetmeyebilir. Trkiye Cumhuriyeti vatandaln anayasal st-kimlik olarak kabul ediyoruz. Alt kltrel kimliklerin nndeki engellerin kaldrlmasn istiyoruz. Cumhurbakan ve siyasilerden Erdoana eletiri gelmiti, ancak MT, babakana destek vermiti. MT aralk aynda, eski mstear yardmcs Cevat ne araclyla dolayl olarak resmi gr aklad. ne, Radikal gazetesinde pe pee yaynlad makalelerde, ABDnin calan, Barzani ve Talabaniye muhalefetini devre d brakmak iin Trkiyeye teslim ettiini, duygusalln zarar verdiini, i barn tesisinde zaman ve uygun konjonktrn karlmak zere olduunu, toplumun alt kimlie hazr olduunu, silahlarn braktrlmas ve i bar iin calandan yararlanlmas gerektiini aklad. Genelkurmay Bakan Hilmi zkk de, st kimlikten korkulacak bir ey yok, aklamas yapt, ancak bu szler ordu iinde byk tepki toplad. DTH ALIMALARINI HIZLANDIRIN Yeni parti almalar srerken dier taraftan da akademisyenler, iadamlar, yazarlar ve politikaclardan gr alnyordu. Yeni partinin sadece Krt partisi olmamas, Trkiyelilemesi iin nl baz isimler kazanlmaya allyordu. Bu isimler iinde zerinde arlkl olarak durulan kii Antep eski belediye bakan Celal Doand. Doanla temas DTH almalar iinde alma yrten Leyla Zana ve Orhan Doan araclyla salanmt. Celal Doan, Leyla Zana ve Orhan Doana yeni kuraca sosyal demokrat parti ile Krtlerin kuraca yeni partinin ayn zeminde bulumasn nermi, Zana ve Doan neriye scak bakmt. Zira toplumsal bar projesi olarak bu ortaklama ok nemli bir srecin kapsn aralayabilirdi. Bu neri calana da iletildi. calan neriyi olumlu buldu: Olabilir; Bu diyalog olumlu. Deniz Gezmiin arkadayd. Bu konular bilen birisidir. Sonuna kadar birlikte hareket edilebilecek biridir. Trkiyenin buna ihtiyac var. Toplumsal bar projesi olarak ngrmesini nemli buluyorum. Bu projenin n aktr. Bar iin bu gereklidir denebilir. Bunu nemsiyorum. Glerin birletirilmesi demokrasiye kazandrr, (27 Nisan 2005). calan ayn gn, Celal Doann getirdii neriyi kardei Mehmet calanla da konumu, Celal Doana kapy ak brakmt: Celal Doann demokrat evresi, gleri de vardr. Bu evrelerle birlikte Trkiyeleme partisini sistem de kabul eder. Sistem Krt partisi olarak lanse ediyor, o imaj da krlr. Byle bir g birlii geliir, AKP bile alabilir. Bu ortaklama salanrsa demokrat kesimleri etkileyebilir Doru bir karardr ve uygundur. Arkadalar bu konuda almalarn devam ettirmeliler. Kap aktr. 4 Ekim 2005 tarihinde, DTH Kurucular Kurulu, partileme srecini ve Celal Doan ile ortak parti kurma almalarn deerlendirmek amacyla Ankara Bykhanl Park Otelde 365 kurucu ye ve 35 belediye bakan ile topland. Toplantda Celal Doan ile ayn zeminde partileme dncesi kabul grmedi. Sz alan delegeler Celal Doana kar duyduklar gvensizlii dile getirdiler. Siyasal srecin Krtlerin kendi z dinamiklerine bal olarak partilemelerini dayattn belirterek neriyi reddettiler. Bunun zerine Leyla Zana DTH almalarndan ekildi. Toplantda DTHnin partilemesi ve

www.altinicizdiklerim.com

31

Celal Doan ile yrtlecek grmelere parti kurulduktan sonra devam edilmesi karar alnd ve partileme srecindeki almalar srdrmek zere 60 kiilik bir komisyon oluturuldu. DTH kurucular kurulu ve belediye bakanlar 24-25 Ekim 2005 tarihinde Parti Kurulu Toplants iin son kez Ankara Kocatepe Kltr Merkezinde topland. 430 kiinin katlmyla iki gn sren toplantda, parti adnn Demokratik Toplum Partisi (DTP), ambleminin de krmz gl olmas kararlatrld. Kurucu e bakanla calann avukat Aysel Tuluk ve Ahmet Trk seildi. E bakanlar ve parti yneticileri 9 Kasm 2005 tarihinde, ileri Bakanlna partinin resmi kurulu dilekesini verdiler. Bylece Demokratik Toplum Partisi tzel kiilik kazand. 15 ay sren kurulu maratonu, Trkiye siyasetine yeni bir parti kazandrmt. 20 GN BEYAZ DUVARLARA BAKTIM calan, 30 Kasm 2005 tarihinde, Krte anadilde eitimin bir hak olduunu dile getirmi, Krtlere Krte ve kltrel haklar iin seferber olma ars yapmt: Btn insanlarmz Krte eitim hakk bata olmak zere btn kltrel haklan iin seferberlik iinde olmaldrlar. Gemite annelerimizin ve genlerin neler baard grld. Demokratik erevede halkmz daha youn bir aba ve eylemlilik iinde olmaldr. Zaten Krte eitim hakkna Lozan anlamas engel deildir hatta imkan da tanyor. Trke dmanl bizde yoktur, onu da renmeleri gerekiyor. Halkmz bu talepleri iin iddete bavurmadan demokratik yntemlerle her hafta eylemsellikler gelitirebilmelidirler. mral Cezaevi Disiplin Kurulu bu szlerden sonra, calann kapsn ald. Disiplin Kurulu, rgte talimat verip halk isyana kkrtt gerekesiyle calana 20 gnlk hcre hapsi cezas verdi. Avukatlarndan hukuki destek alamayan calan, Bursa 2. nfaz Hakimliine itiraz bavurusu yapt. Ancak itiraz reddedildi. Hukuki sre kesinletikten sonra hcre cezas 1 Ocak itibariyle uygulamaya geirildi. Uygulama balar balamaz radyosu, odasndaki gazete ve kitaplar ile havalandrmaya kma hakk elinden alnd. Benim rgte talimat verdiim ve halk isyana kkrttm syleniyor, bunlar kesinlikle doru deildir. Ben sadece anadilde eitim yapabilme hakkn herkesin talep edebileceini syledim. Ben bunu btn Trkiye halk iin syledim. Beni neden susturmak istiyorlar anlayamyorum. Benim sylediklerim btn Trkiye halknn iyilii iindir. Trkiyenin kan Avrupa Birliindedir. Bunu herkes gryor. Trkiye halkna iyi anlatmak gerekiyor. Ben yine sylyorum blclk veya federasyon istemim yok. niter devlet yapsna bir diyeceim yok. Ben sadece Krtlerin kltrel ve demokratik haklarnn gelitirilmesi ve yasal gvenceye kavuturulmasn istedim. (18 Ocak 2006) MRALI GUANTANAMODUR 1 Haziran 2005 tarihinde yrrle giren yeni Ceza nfaz Yasasnda deiiklik yaplm, deiiklik uyarnca tutuklulara aile dnda kii ile gr yapma olana tannmt. Ancak yasal deiiklie ramen bu uygulama hayata geirilmeyecek, grmek isteyen kiilerin yapt bildirimlere de olumsuz yant verilecekti. MRALIDA PSKOLOJK YILDIRMA UYGULAMALARI nce hcresindeki pencerenin yars, ar petei elei ile kapatld. Artk pencerenin yarsndan dary grebiliyordu. Sonra daha nce verilen yumuak koltuk alnarak yerine sert bir sandalye verildi. Srekli oturduu iin durum sal asndan problem yaratarak yaralara sebep oldu. Sonra da ailesi ile konuma sresi 45 dakikadan 30 dakikaya drld. Hcre cezasndan sonra da gnde bir gazete uygulamas balatld. Ancak verilen gazeteler bir ay ncesine ait kyordu. Bu yntemler, darda oluan fke ve tepkiyi daha da bytt. Haftaninde Viyan Soran isimli bir kadn gerilla, hcre cezalar ve mraldaki uygulamalar protesto etmek iin kendisini yakt. Soran cezaevinde tutuklu bulunan iki PKKlinin kendini yakma eylemi izledi. Serdar Ar isimli tutuklu daha sonra kaldrld hastanede yaamn yitirdi. Pe pee gelen bedenini atee verme olaylar yznden kayglanmaya balayan calan, uyar yapma gerei duydu: Bu tr eylemleri tasvip etmiyorum. Kendilerini yakmasnlar, neden byle yapyorlar? Anlarna byk sayg duyuyorum. Bizlerin yaamas lazm. Ben lsem dahi, benim iin kimse kendisine zarar vermesin. Ben burada ok daha zor koullarda kalyorum ama direniyorum. lmek belki daha kolay olur, (26 ubat 2006). Hcre cezasndan itibaren hayata geirilen uygulamalar calann daha radikal bir tutum taknmasna, devlet ile restlemesine neden oldu. calan, uygulamalarn Krte eitim talebini seslendirdii iin baladn dnyordu. Eer anadil yasaklanyorsa bu bir kltrel soykrmdr. Bu konu ve anadilde eitimin nemi, basnda ok iyi ve sk sk ilenmelidir. Kltrel soykrm, fiziksel soykrmdan daha tehlikelidir. Bu konuda Krt annelerin ve ocuklarn taleplerini yksek sesle dile getirmeleri, demokratik tepkilerini gstermeleri en doal haklardr. (1 ubat 2006)

www.altinicizdiklerim.com

32

YALAN, YALAN, YALAN Tam bu srada avukatlar Bilgi niversitesinde iki gn boyunca sren Krt Konferans ile ilgili bilgi aktard. Konferanstan sonra smail Beiki Milliyet gazetesine konumu, calan hakknda ar ithamlarda bulunmutu. Beiki, calann devletin gdmnde olduunu, bu yzden konumamas gerektiini ve devletle anlaarak sava karar aldn ne srmt. Bunu syleyen Beiki ucuz Krt milliyetilii yapyor. Kendisinin arkasnda devletler var. Krt milliyetiliini kullanmak isteyenlerin balar dardadr, biliyorum. Ama bilsinler ki bu ilkel milliyetiliin iplii pazara kmtr. lkel milliyetilikle oven milliyetilik kar karya getirilmek isteniyor. Bu ok tehlikeli bir oyundur. Halkmz a kalsa da bu oyuna gelmemelidir, (29 Mart 2006). mralda hayata geirilen uygulamalardan calann avukatlar da paylarna deni fazlasyla alyorlard. 17 Mays gn avukatlar mral yolundayd. ki arama noktasndan getikten sonra cezaevi giriindeki nc arama noktasna ulatklarnda kontrol iin soyunmalar istendi. Ancak avukatlar bu duruma itiraz etti. Kendilerinden isteneni yerine getirmezlerse grmeye gidemeyeceklerini gren avukatlardan ikisi uygulamay kabul ederek calanla grt. Bir avukat ise emredilen uygulamay yerine getirmedi, soyunma uygulamasn protesto ederek kontrol noktasnda kald. BURADA LRSEM SORUMLULUK DEVLETN Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl ile Bursa Ceza infaz Kurumlar ve Tutukevleri zleme Kurulu arasnda yaanan bir yazma ise evlere enlik bir duruma iaret ediyordu. calann avukatlar Bursa Ceza nfaz Kurumlar ve Tutukevleri zleme Kuruluna mracaat ederek calann cezaevi artlarnn yerinde incelenmesini talep edince, bakanlk izleme Kurulundan cezaevine gerekletirdii ziyaretlerle ilgili bilgi istedi. Ancak kurul bakanla Efendim adaya hi gidemedik, yant gnderdi. Kurul, yantnda, 22 Temmuz 2002 ve 15 Austos 2003 tarihlerinde adaya gitmek istendii, ancak Bursa Jandarma Blge Komutanlnn Adaya giriiniz yasak, diyerek kurul yelerini geri evirdii dile getiriliyordu. Kurul yelerinin ikayet ettii komutan, ismi Silopi kayplar olayna karan Albay Levent Erszd. calan, salk sorunlar ve taleplerinin her defasnda grmezden ilinmesi zerine avukatlarna, Burada lrsem sorumluluk devlet olacak, diyecek ve u uyarlarda bulunacakt: Bu koullara kar dayanacam daha nce sylemitim. Koullar ne olursa olsun intihar gibi bir zayfla dmeyeceim. Burada lrsem bu kesinlikle benden kaynakl olmayacaktr. Burada lmm de yaamm devlete bal. lrsem sorumluluk kesinlikle devlete aittir, (14 Haziran 2006). SYANSA SYAN, NE DYEYM calan, 2006 ylnn hemen banda verilen hcre cezasnn zerinden yedi ay getikten sonra, ikinci kez 20 gnlk hcre cezas iin mral Cezaevi Disiplin Kurulunun huzuruna alnd. kinci hcre cezasnn gerekesi olduka dndrcyd. calan 12 Temmuz 006 tarihli grmede, zm ve bar iin sadece PKKnin demokratik siyaset yapmasnn nnn almas yeterlidir, demi, bu szleri hcre cezas gerektiren bir durum olarak deerlendirilmiti. calan, 28 Temmuz gn mral Cezaevi Disiplin Kuruluna bir sayfalk savunma sundu. Savunmasnda, Eer Trkiyede Filistin, Irak gibi alanlarda olanlara benzer yakc acl gelimeler younca yaanmadysa, bunda paymn belirleyici olduu adilce anlalmaldr, diyor, u hususlara dikkati ekiyordu: Zaten konumalarmda beni en ok skan da her iki tarafn zor durumumu kendileri iin bir avantaj gibi kullanmalardr. Bunu doru bulmadm srarla belirtmeye alyorum. Bunun hem devlet hem PKK iin yanl hesap olduunu sylyorum. Hibir k, zm yolu gsterilmezse dadaki binlerce insan ne yapacaktr? Yasayla olan zm yollar da tkanrsa atmalarn younlaaca, kitlenin yaad ar sorunlarn patlamalara dnebilecei objektif bir tespittir. Talimat deildir. Yanl anlalmamas iin darya ilikin uyar ve nerilerimi tekrarlamaktan kanmayacam, ilgili evrelerin son derece sorumlu davranarak tavr gelitirmelerinin tarihi nemi olduunu, zerime bar, demokratik zm konusunda decek grevleri yerine getirmenin temel tercihim olduunu bir kez daha belirtir, saygyla arz ederim. Prosedre gre, hcre cezas boyunca calan havalandrmaya karlmyor, tm kitap ve gazeteleri ile radyosuna el konuluyor, ailesiyle grtrlmyordu. Ancak avukatlaryla bir araya gelebiliyordu. calan ikinci hcre cezasnda, ilk hcre cezasndan farkl olarak avukatlaryla grtrlmedi. calan, rgte talimat verdii, rgt propagandas yapt, halk isyana tevik ettii iddialarnn doru olmadn sylyor, konumalarnn tamamen dnce ve ifade zgrl erevesinde barl amal beyanlar olduunu vurguluyordu. Ancak kendisinin bu erevede deerlendirilmediini grnce ilk hcre cezasnda olduu gibi, ikinci hcre cezasnda da tutumunu radikalletirdi. Demokratik zm ve diyalog gelimezse, bu tehlikelerin yan sra daha nce sylediim gibi daha byk halk isyanlar geliir. Ben byle olmasn istediim iin deil, hayr uyarmak iin ifade zgrl erevesinde sylyorum. Buna nasl isyana tevik denilir? lla da byle deerlendireceklerse deerlendirsinler, isyansa isyan, ne diyeyim. (9 Austos 2006)

www.altinicizdiklerim.com

33

DYARBAKIR OLAYLARI BOANMA LANIDIR Hcre cezalar, psikolojik bask metotlaryla hayata geirilen calana ile stratejisi nedensiz deildi. Uygulamalarn yarataca fke ve tepki ile mralnn atmalar tetikleyen ve artran bir faktre dntrlmesi isteniyordu. yle de oldu. Blgede infial vard. Mart 2006da Muta yaamn yitiren 14 HPGliden drdnn cenazesi Diyarbakra gtrld. Cenazeler Diyarbakra varr varmaz kent sava arenasna dnt. Binlerce kii iyerlerini, parti binalarn, resmi kurulular, banka ubeleri ve aralar tahrip ediyor, mahallelerde toplananlar barikat kurup lastik yakyor, calan ve PKK lehine slogan atyordu. Polis ve asker olaylar bastrmak iin silah kullanyor, buna ramen olaylarn n bir trl alnamyordu. Halk ile gvenlik gleri arasndaki atmalar, dn gn boyunca devam etti. Olaylar bittiinde geride ac bir trajedi ve yaklp yklm bir kent kald. Yedisi ocuk toplam 15 kii hayatn kaybetmiti. Yzlerce kii de yaralanmt. Olaylar daha sonra Batman, Yksekova, Kzltepe, emdinli ve Vana srad. calann bir de uyars vard. Halk ile devletin kar karya gelme halleri kopuu da beraberinde getirebilirdi: Uluslarn birlikteliini bir tr evlilie benzeten eski bir deyim vardr. rnein spanya bu zorla evlilik meselesini Bask modeli ile amtr. Bu balamda Diyarbakr olaylar bir kvlcmdr, boanmann ilandr, (17 Mays 2006). Uygulamalar sadece sivil ve siyasal alann cendereye alnmas ile snrl deildi. AB bir tarafa braklarak sert uygulamalar destekleyecek hukuki dzenlemelere gidildi. Diyarbakrda meydana gelen olaylardan ksa bir sre sonra toplanan Bakanlar Kurulunda, ordu ve emniyetin talebi dorultusunda Terrle Mcadele Kanununda (TMK) yaplacak deiiklik tartld. Toplant sonras Adalet Bakan Cemil iek, kamuoyuna yeni TMK hazrland mjdesini (!) verdi. Yasa ile iddet kart ve barl aktivitelerde bulunan sivil toplum kurulular ve siyasi partiler, toplumsal muhalefet yapan gazeteler kapatlabiliyor, ye olmamakla birlikte rgt lehine slogan atanlar cezalandrlabiliyor, gzaltna alnanlar 24 saat boyunca yaknlarna ve ailesine haber verilmeden gzaltnda tutulabiliyor, ifade ve dnce zgrl trpanlanyordu. Yasann ilanndan sonra ayaa kalkan aydnlar, sivil toplum rgt temsilcileri ve insan haklar aktivistleri, OHAL geri dnyor eletirisinde bulundular. Yeni TMKya sert tepki gsterenlerden biri de caland. calan da yasann geri ekilmesini istiyordu, nk yasay sava ilan olarak tanmlyordu: TMK yasa tasars geri ekilmelidir. Bu yasa yrrle girerse bu sava ilandr. Bu toplu imhay dayatmadr. Toplu imhaya kar PKK de toplu direnie ve ciddi bir gerilla savana hazrlkl olmaldr. Bu sava olursa Trkiyeyi ok ciddi tehlikeler bekliyor, (14 Haziran 2006). Tepkilere ramen yeni TMK kamuoyuna duyurulduktan ay sonra yrrle girdi. Yasann yrrle girmesinden sonra toplumsal muhalefet zerindeki bask daha da artmaya balad. ORDU PLER ELNE ALIYOR Demokratik sivil ve siyasal alann neden cendereye alnd, mraldaki uygulamalarla Krtlerin neden infiale srklendii emdinli iddianamesi ve Dantaya dzenlenen saldryla gn na kt. emdinlideki bombal saldrdan drt ay sonra emdinli iddianamesi akland. ddianame aklanr aklanmaz ortalk toz duman oldu. Van Cumhuriyet Savcs Ferhat Sarkaya tarafndan hazrlanan iddianamede, o tarihte Kara Kuvvetleri Komutan olan Orgeneral Yaar Bykant hakknda ar sulamalarda bulunuluyor, Bykant iin, su ilemek iin rgt kurmak, grevi ktye kullanmak ve sahte belge dzenlemek, adil yarglamay etkilemeye teebbsten su isnad yaplyordu. ddianame aklanr aklanmaz askeri cenah ile Kemalist kanatta muazzam bir fke meydana geldi. Ordu ile AKP arasnda ipler kopma noktasna geldi. Genelkurmay Bakanl Bykant hakknda soruturma almasna gerek olmadna karar verirken, dnemin Genelkurmay Bakan Orgeneral Hilmi zkk, Babakan Erdoan ile grerek askerin duyduu rahatszl iletti. Ardndan Genelkurmaydan zehir zemberek bir aklama yapld. Aklamada, Bykant hakknda hibir maddi delil ve bulguya dayanmakszn sulamada bulunulduu iddia ediliyor, bu durumun hukuk kurallarnn dna kldn gsterdii, yasal yetkiler alarak hazrlanan iddianamede keyfi su tanm yapld ne srlyor, iddianameyi hazrlayan Savc Sarkaya hedef tahtasna oturtuluyordu. Sarkaya iin belli bir grn temsilcisi tanm yaplan aklamada, iddianamenin maksadn at, hukuki olmaktan ok siyasi ierikli olduu, Trk Silahl Kuvvetlerini ypratmay ve terrle mcadeledeki azim ve iradesini zayflatmay amalad dile getiriliyor, iddianamenin arkasndaki arpk zihniyetin makam ve statleri ile kamuoyuna aklanmas isteniyordu. Genelkurmay aklamas gndeme bomba gibi dt. Aklama baz evreler tarafndan muhtra olarak lanse edildi. Hkmet ise aklamaya teslim olarak askerin tm isteklerine evet dedi. nce, TBMM emdinli Aratrma Komisyonuna, Hrsz evdeyse kilit ie yaramaz, diyerek askeri zan altnda brakan Emniyet istihbarat Daire Bakan Sabri Uzun grevden alnd. Sonra Adalet Bakanlnca balatlan soruturma sonucunda iddianameyi hazrlayan Van Cumhuriyet Savcs Ferhat Sarkaya meslekten ihra edildi. emdinli iddianamesinden sonra Ordu ile dirsek temas bulunan evreler, lkeyi darbeye gtrme azim ve kararll iine

www.altinicizdiklerim.com

34

girdi. 2004ten beri hep denenen ama bir trl hayata geirilemeyen darbe, ancak iki kesim zerinden merulatrlabilirdi. O kesimden ilki Krtlerdi, dieri kat laik evrelerdi, Zaten Krtlerde infial yaratlm, Blgede sokaklar hareketlenmiti. imdi geriye irtica gndemi oluturmak kalmt. Senaryonun hayata gemesi fazla gecikmedi. nce baz kiiler Cumhuriyet gazetesinin bahesine bomba att. Bombaclarn daha sonra darbe iin zemin hazrlama grevi ifa eden Ergenekon etesi ile balantlar olduu iddia edildi. Ksa bir sre sonra, Alparslan Arslan adl bir avukat, Dantay binasna girerek toplant halindeki 2. Daire yelerine lm sat. ye Mustafa Ycel zbilgin hayatn kaybetti, drt ye de yaraland. Saldrgan, binadan kamadan yakaland. Arslan, Dantayn trban yasaklayan karan nedeniyle eline silah almt, yani eylem laiklik kartyd. Geri saldrgan son zamanlarda daha ok kat laik olarak bilinen ulusalc, Kzlelmac evrelerle vakit geirmiti, ama olsun. Geni kitleler eylemin laiklik kart olduuna inandrlacakt! Dantay saldrs sonras zbilgin iin Ankarada dzenlenen cenaze trenine on binlerce kii katld. Tren ksa srede hkmeti protesto gsterisi ve laiklik mitingine dnt. Babakan Erdoan yuhaland, Adalet Bakan Cemil iek cami avlusunda saldrya urad. Komutanlar byk alk ald. Cenaze treninden sonra, bir sreden beri gndemden den laiklik tartmas anszn en ok konuulan gndem maddesi haline dnt. BLENT ARINA 11 SAYFALIK MEKTUP emdinli iddianamesi ve Dantay saldrsndan sonra ortam giderek sertleiyor, operasyonlar misillemeyi, misillemeler operasyonlar douruyordu. Gemite, zal zamannda balayan diyalog ve atekes srelerine deinen calan, Babakan Erdoann Krt sorununun zmne ilikin spanyadaki gibi Meclisten yetki almasn, babakann harekete geip yeil k yakmas halinde kendisinin elinden gelen her eyi yapmaya hazr olduunu vurguluyordu. calan mektubunu u uyaryla bitiriyordu: PKK halen kontrol edilebilir durumdadr. Bu nemlidir. atmal sre uzun srer ve derinleirse PKK baka glerin kontrol altna da girebilir, (14 Haziran 2006). LEYLA NYE BYLE DAVRANIYOR? Ordunun yeniden sisteme adm adm hakim olmaya balad o gnlerde, Krt camiasnda gzler DTPnin 25 Hazirandaki ilk kongresindeydi. Ancak kongre ncesi e bakanlk sistemi ciddi bir krize dnmt. calan, Avrupadaki Yeiller Partisinde olduu gibi partinin ift genel bakanlk sistemini benimsemesi nerisi yapm, ancak neri partiyi ikiye blmt. Aralarnda parti kurucularnn da yer ald baz kesimler, Siyasi Partiler Yasasnda e bakanlk sistemi ngrlmedii iin e bakanlk ilannn partinin kapatlmasna, dolaysyla seimlere girememesine yol aacan dnyor, bu yzden e bakanlk sistemine gemeyelim diyordu. calann avukat Aysel Tulukun nclk yapt grup ise e bakanlk sistemine geilmesini savunuyordu. Bu gruba partinin genlik ve kadn yaps da byk bir destek veriyordu. Bir sre sonra kadn yaps genlik rgtn de yanna alarak e bakanlk sistemine olanak tannmas iin lke genelinde imza kampanyas balatt. Parti iinde sregiden tartmalar calana aktarld. calan, e bakanlk sistemine hayr itirazn duyunca sertleti: Kesinlikle hayr. Hukukta de facto (fiili) ve de jure (yasal) diye iki kavram vardr. Eer ok zorluyorlarsa yasa zerinden deil de fiili (de facto) olarak yrtlsn, (14 Haziran 2006). Ancak kongreye Krtler arasnda byk sevgi ve sempati toplayan Leyla Zanann katlmamas pek ok zihinde neler oluyor? sorusunun domasna yol at. Zanann kongreye katlmamasn eletiren isimlerden biri de caland. calan, Niye byle davranyor, hala uygun bir alan bulamad m? diye soruyor, Zanaya, Bireycilii ve ailecilii bir kenara brakmak gerekiyor. Yazk deil mi? Ne yapmaya alyor, evinde oturacaksa, ailecilii, bireycilii esas alacaksa bunu ilan etsin. Herkes bilsin, siteminde bulunuyordu (12 Temmuz 2006). calan, kitleler zerindeki byk etki gcnden yararlanmak, 1990larda yaratt sinerjiyi yeniden oluturabilmek iin Zanaya haydi grev bana ars yapmt. BYKANIT DARBE YAPAR Ordunun sisteme mdahalesi sadece emdinli ile snrl kalmad. Genelkurmay Bakanl Bilgi Destek Daire Bakanl, ordunun hkmete di gcrdatt tansiyonlu gnlerde And balkl bir belge hazrlad. Genelkurmay 2. Bakan Orgeneral Ik Koaner, Genelkurmay Harekat Bakan Bekir Kalyoncu ve Bilgi Destek Daire Bakan Tmgeneral N. Baykula gnderilen ve alt blmden oluan belgede, sivil toplum rgtlerinin faaliyetleri tek tek sralanyor, Dileri Bakan Abdullah Glden iadam Rahmi Koa, Sabanc ailesinden Eczacba ailesine, TESEV Bakan Can Pakerden gazeteci Oktay Ekiye, TSADdan TESEVe kadar birok nl ahs ve kurum, Trkiyeyi blmek ve istikrarszlatrmak isteyen yabanc rgtlerle irtibatl gsteriliyordu. Ordunun giderek sisteme hakim pozisyona gelmesi garip bir ekilde etelerde de arta yol amt. Darbe iin zemin hazrlama grev ve misyonuyla hareket eden etelerden rken AKP hkmeti, etelere ynelik kapsaml operasyon balatt.

www.altinicizdiklerim.com

35

Siyasileri Ankarada bir saunada uygunsuz halde grntleyerek itibardan dren Sauna etesi ve ok sayda uzaktan kumandal patlaycnn yan sra Babakan Erdoann evinin krokisiyle birlikte yakalanan Atabeyler etesi kertildi. Atabeyler etesine ye olmakla itham edilenler arasnda Genelkurmay Bakanl zel Kuvvetler Komutanlnda grevli rtbeli askerler de vard. Ordunun sistem iinde artan etkisi, dur durak tanmadan tehlikeli ekilde trmanan milliyeti histeriler, calanda ciddi endieler dourdu. calana gre, Krt sorunu zlmezse Trk-Krt dmanl geliirdi.. Linler bunun en ak gstergesiydi. Linleri milliyeti evreler bilinli olarak pompalyordu. Milliyetilii gelitirenler ise Trk deildi: Prof. Dr. Mmtazer Trknenin Trk olmayanlarn Trkl ilgili bir yazsn okumutum. Kendisi de milliyeti bir akademisyen. Trkiyedeki nerdeyse btn milliyetilerin Trk soylu olduklarn belirtiyor. Benim yaptm tespitlere ok uyuyor. Nihai Atsz da Trk olmayan Trklerden bahsediyor. Ama onun milliyetilii Hitler milliyetiliidir. Trklk kurulurken teorisyenliini yapanlarn hibiri Trk soylu deil. (12 Temmuz 2006) calann henz kimsenin darbe amalanyor uyars yapmad gnlerde bir uyars daha vard. calana gre gelimeler darbe isteinin ok ak bir gstergesiydi. calann parma Yaar Bykant ve ekibini gsteriyordu: Tm bu gelimeler gsteriyor ki, Bykant, ABD ve AB destek verse darbe yapar. Buna hazrlar, gleri ve byle bir istekleri var, (12 Temmuz 2006). calann bir uyars da AKPye idi. nk AKPnin inisiyatifsiz kaldn, atma, operasyon, hak ihlalleri, darbe hazrlklar gibi gelimelerin de bu inisiyatifsizlikten beslendiini vurguluyor ve Erdoana Krt sorununu z. Darbeden ancak demokratikleerek kurtulabilirsin mesaj gnderiyordu: AKP bu konuda inisiyatifini kullanamyor. AKP demokratik bir zm istiyorsa, bunu aka, samimi bir ekilde deklare ederse, biz de silahlarn susmas iin elimizden geleni yaparz. Daha sonra hkmet demokratik bir proje ortaya koyarsa, silahl gler snr dna ekilmeleri konusunda da ikna edilebilir. Nihayetinde demokratik proje uygulanr, sorun zm yoluna girerse, silahlar tamamen braklarak demokratik bir yaam imkan ortaya konulabilir, (10 Mays 2006). calan, darbe ortam iin ara haline getirilen laiklik tartmalarn ise suni bir gndem olarak deerlendiriyor, gelimeleri devlet krizi olarak yorumluyordu: Trkiyede CHPnin iddia ettii gibi Cumhuriyet, laiklik tehlikede deildir. Bu kavramlara herkes sahip kyor. Trkiyede nemli bir sorun olarak devlet krizinin derinletirilmesi sorunu vardr. zm iin toplumu ve devleti demokratikletirmek lazm. Trkiye demokratik dnm gerekletirmez ise l920li yllarn Cumhuriyetinde direnirse devlet krizi derinleir, (17 Mays 2006). SINIR TES HAREKAT FELAKET GETRR atmalarn giderek trmand bahar ve yaz mevsiminde, snr tesi operasyon tartmas giderek alevlenmeye balamt. Tartmalar alevlendiren calanla bir trl yldz barmayan Yaar Bykantt. Snr tesi harekat tartmalar giderek trmanrken calan da tartmalara dahil oldu. calan, snr tesi harekat dncesine iddetle karyd. Snr tesi harekatla Krt sorunun zlmeyeceini, harekatn felaket getireceini, harekat dncesinin arkasnda srail devleti olduunu sylyordu. Snr tesi harekat tartmalar srerken Trkiyenin gndemi birdenbire PKKyi dadan indirme planna dnt. 2004 ylnda da gndeme gelen plana gre, 450 st dzey ynetici Kuzey Avrupa lkelerine srgne gnderilecek, sua bulamam alt dzey kadrolarn Trkiyeye giriine gz yumulacakt. Gazeteler plann Trkiyenin yan sra ABD, Barzani ve Talabani destei ile rgte nerildiini yazyordu. Kongra Gel, bunu tasfiye plan olarak niteleyerek Krt sorununun demokratik zm olmadan byle bir plann gerekleemeyeceini aklad. Plana bir tepki de ordudan geldi. Genelkurmay yazl aklama yaparak dadan indirme plann yalanlyordu. Avukatlar, plan calana aktardklarnda, calan ses tonunu ykselterek plana Hayr, dedi: Bu tr planlarla bu sorun zlmez, bir yere varlmaz. PKK d glere dayanlarak dadan indirilemez. zm biz dardan beklememeliyiz, kendi iimizde gelitirmeliyiz. Bunun iin demokratik diyalogun nemini bir kez daha vurguluyorum. Diyalog arttr. Daha nce de biz devletle en st dzeyde grmeler yaptk, yine grlebilir. Kald ki bu halkn seilmi temsilcileri de var. Kyamet kopmaz. Trkiye iin daha iyi olur. Ekonomi bu dar boazdan kar, toplum nefes alr. Krtler ile Trkler demokratik birlii salarlarsa btn Ortadouya rnek olurlar, demokrasi kltrn Ortadouya yayarlar. Bylelikle Ortadouya esenlik getirirler, (9 Austos 2006). YUKARIDAN SYLENMTR calan, uygulamalar anlattktan sonra, iei burnunda Genelkurmay Bakan Yaar Bykanta ar bir dille yklendi. calan, yukardan sylenmitir ifadesi ile Bykant ima ediyordu: u anda ok nemli ve ayn zamanda tehlikeli, tarihi bir sreten geiyoruz. u anda Trkiyede en byk ve etkili lobi, ABDden sonra srail lobisidir. Batan syleyeyim, yanl anlalmasn, ben kesinlikle anti-semitist deilim. Gneyde bir eit Ermenistanvari Krdistan kurulma planlan vardr. srail kendi amalan dorultusunda bu devleti kullanmak isteyecektir. srailin Trk ordusu zerinde de byk bir etkisi

www.altinicizdiklerim.com

36

vardr. Erbakan hkmeti dneminden, 96 ylndan beri, ordunun sraille byk askeri ibirlii var. Bu anlamalar biliniyor. Benim yle bir iddiam yok. Bykant iin Yahudidir falan demiyorum ama biliyorsunuz basnda yer almt. Internet sitesinde bu tr iddialar yer alm, (20 Eyll 2006). calan bunlar syledikten sonra, srailin Trkiyede etkili ikinci lobi olmasnn ne tr sonular douracan aklyor, bu lobinin zellikle milliyeti evreler zerinde etkili olduunu syleyerek yle devam ediyordu: ttihat Terakki dneminde Ermeni katliam yapld. ttihat Terakki mantn, o zamanlardaki u nl sz ok gzel zetliyor; Zo Zolarn iini bitirdik, imdi sra Lo Lolara geldi. Onlarn mantna kalsa Krt sorununu da benzer ekilde inkar ve imha ile zmszle terk edecekler. imdi de ttihat Terakki mantna sahip olanlar var, (20 Eyll 2006). Wilson, DTP e bakanlar ile grm, grmede ABDnin Krt sorununun demokratik yollarla zlmesini istediini, PKKyi bir terr rgt olarak grdklerini, DTPnin PKKyi knamasn istediklerini ancak bunu yapmalarnn zor olduunu bildiini, bu yzden PKKye bir atekes arsnda bulunmalarn talep etmiti. Avukatlar, Wilsonn ifadelerini anlatmay srdryordu: 1999 srecinin iyi deerlendirilemediini, esas itibariyle Krt sorununu ABye ve AB srecine havale ettiklerini... Tam bu srada calan avukatlarn szn kesti. Sinirliydi. Yksek sesle konuuyordu: AB pislik yapyor, iki yzldr. Siz sznz unutmayn. Bir avu Kbrs iin, Yunanllarn ufak bir talebini karlamak iin, Krt sorununu grmezden geliyor. Sekiz yldr Krt sorunu iin herkesi oyalyorlar. Hibir ey yapmadlar, Krt sorununu adeta dondurdular. Komplo iinde baz Avrupa devletleri ve Yunanistann da olduunu hep syledim. NC HCRE CEZASI UYGULANMADI calan, Krt illerinde kltrel soykrm uygulandn, Blgenin de askeri adan igal altnda tutulduunu belirtiyor, Krtlerin bugnk stats budur, diyordu. milyon Krdn srlmesi kltrel soykrm deil de nedir? Barajlar altnda kalan onlarca tarihi miras, bizim kltrmzdr. Bilinli bir eit kltrel soykrm uygulamasdr. Kltrel soykrm, fiziksel soykrmdan daha ktdr. Yine Blgede ok byk bir askeri varlk sz konusu; bu bir eit askeri igaldir. Trkiyedeki Krtlerin bugnk stats budur. Krtlere reva grlen bu statnn ne dinde yeri vardr, ne de kardelie sar. Ben kendi anadilimde konuamayacaksam, ocuklarm kendi anadillerini renemeyeceklerse benim yaammn ne anlam kalr? (20 Aralk 2006). calan bu szlerle de yetinmiyor, Byle giderse on be yllk sylemimiz deiebilir. zaldan beri uyguladmz bar politikasn geri alabiliriz, (6 Aralk 2006) diyordu. Bu son szler devlette alarm zillerinin almasna neden oldu. Hcre cezas zerinden gelien karlkl restlemenin calan ile devlet arasndaki ba tamamen koparaca dnld. Bu deerlendirmeden sonra, calana verilen disiplin cezas, Bursa nfaz Hakimlii kararna ramen hayata geirilmedi.

2007 YILI
TAKIM ELBSEL ADAM calann salar Brksele ular ulamaz derhal dokuz kiiden oluan bir komite oluturuldu. Komitenin ilk toplantsnda sa tel- leh ile neler yaplabilecei masaya yatrld. Sa telleri ok stratejik bir materyaldi. Sa rnekleri zerinden yaplacak bir inceleme, 1999dan beri hep merak konusu olan calann sal hakknda ok gl bir fikir sunabilirdi. O yzden salarn tam teekkll bir salk kuruluu ya da laboratuarda incelenmesi kararlatrld. Laboratuarn dzenledii rapor i ac deildi. Bizzat Kintzin dzenledii raporda, sa tellerinde krom ve stronsiyum elementinin normal insanlarda olmas gerekenden fazla olduu belirtiliyor, bu durumun salk asndan ciddi risk tekil edecei vurgulanyordu. Kintzin dzenledii rapor bir anda yrekleri azlara getirdi. Raporda calann zehirlendii tespitine yer verilmesi herkeste ok etkisi yaratmt. Ancak komite sonulardan emin olabilmek iin sa rneklerinin talya ve svete de zel laboratuarlarda incelenmesine karar verdi. Her iki lkede gerekletirilen analizlerden de benzer bir sonu knca durumun kamuoyu ile paylalmasna karar verildi. Basn toplants tarihi olarak 1 Mart, yer olarak da talyann bakenti Roma tercih edildi. GERGNLK TIRMANIYOR Karaylan, calann odasndaki boyadan zehirlenmi olabileceini, odann boyama ihalesinin MHP evrelerinden bir firmaya verildiini ve bu firma tarafndan boyaya zehirli madde katld ynnde ellerinde bilgi olduunu ifade etti. calan ve kamuoyunun talebine ramen devlet, tarafsz bir sivil heyetin mralya gitmesine ayak diredi. Bu durum barda taran son damla oldu. Krtlerin fkesi artk dizginlenemez hale gelmiti. Hem calann salk koullarna dikkat ekmek

www.altinicizdiklerim.com

37

hem de mralya bamsz, sivil bir heyetin gitmesini talep etmek iin calann sal salmzdr ismi altnda kampanya balatld. Kampanya kapsamnda Trkiyede balayan eylemler, daha sonra Avrupaya srad. Avrupada eylem ve aklamalarna yant alamayan Krtler, sresiz-dnmsz alk grevi balatma karar ald. 11 Nisan 2007de Fransann Strasbourg kentinde, aralarnda eski DEP milletvekili Remzi Kartaln da bulunduu 18 kii sresizdnmsz alk grevi balatt. Eylemin balamas ile Krtler hemen hemen her gn Strasbourga akn ederek grevcilere desteklerini sundu. Avrupann dier kentlerinde de destek iin alk grevleri dzenlendi. Alk grevi, calann eylemcilere Yaayarak direnin, mesaj gndermesi zerine 39uncu gnnde sona erdirildi, Eyleme 500 kii de beer gnlk dnml olarak destek vermiti. MSAK-I MLL SINIRLARI GENLEYEBLR calan, giderek art gsteren operasyonlarn farkndayd. Ancak Trkiye, nisan aynda cumhurbakanl seimine hazrlanyordu. Seilecek yeni cumhurbakan ile yepyeni bir sayfa alabilirdi. O yzden cumhurbakanl seim srecine atekes ile girmek zarar deil, fayda getirebilirdi. Ancak calan, atekes srecinde ynelimlerin olmas halinde PKKnin kendisini savunabileceini sylemeyi de ihmal etmemiti. calan, atekesi uzatt o gnlerde, Krt camiasnda olduka youn biiminde tartlan bir neri yapt. neri drt tez, grevden oluuyordu. Birinci tez, statkocularn savunduu grt, temsilciliini AKP yapyordu. kinci tez, neottihatlarn, Kzl Elmaclarn iinde yer ald ulus-devleti izgiyi savunan grt. nc tez ise liberal demokrasi anlayna sahipti ve ncln TSAD yapyordu. Drdnc tez, toplumsal demokrasiyi esas alyordu. Bunun da ncs zgrlk talep eden toplumsal muhalefet aktrleriydi. grev ise Cumhuriyette reform yaplmasn, halk meclisi kurulmasn ve kresel finans saldrlarna kar klmasn ieriyordu. calan, grev ile Krtleri stratejik mttefik yapmay amalyordu. Buna gre, Trkiye, Kurtulu Sava srasnda ilan edilen Misak- Milli snrlar ierisinde yer alp, bugn dnda kalan Krtlerle yeniden demokratik zerklik erevesinde ilikiye gemeliydi. Bu, sadece Musul-Kerkk Krtleri iin deil, Suriye ve Krtlerin yaad dier blgeler iin de geerliydi. Demokratik zerklik stats oluturulduktan sonra, Misak- Milli snrlar 1920lere ekilecekti. calan, atekesin geleceinin pamuk ipliine bal olduu o gnlerde, zmn Trkiyeye neler kazandracan gstererek, haydi byk dnp, byk kazanalm demek istiyordu: Trkiye, Krtlerle stratejik ittifak yapmal, Kurtulu Sava dnemindeki Misak- Milli snrlar ierisinde yer alp da bugn dnda kalan Krtlerle yeniden demokratik zerklik erevesinde ilikilenmelidir. Bu sadece Musul-Kerkk Krtleri deil, Suriyede ve Krtlerin yaad dier blgeler iin de geerlidir. Ben buradaki topraklar koparlp Trkiyeye katlsn demiyorum. Yani bu ilhak anlamna gelmez. Kastettiimiz ey, Trkiyenin ncelikle kendi snrlan ierisindeki Krtlerle barmas, Krtlerin demokratik zerkliini tanmasdr. Bu gerekirse ABD ve ngiltereye ramen yaplmaldr. Krtlerin yerel meclisleri, yerel hkmetleri olur. Bunun dnyada birok rnei var. te spanya, Almanya, ngiltere, talya gibi birok rnek var. Almanya gibi tek milletten oluan devletlerde bile blgelere dayal eyalet sistemi uygulanyor. Bundan ekinmeye gerek yok. Bunun ulus-devlete, devletin birliine zarar yok, aksine lkeyi, birlii daha gl hale getirecektir. Blgedeki petrol zenginlii ekonomiyi glendirecektir. Bu zenginlikler halklarn refah iin kullanlabilir. (10 Ocak 2007) 1920lerdeki Misak- Milli snrlar sadece Musul-Kerkk deil, Halepin kuzeyinden gemekte, Krtlerin yaad blgeleri kapsamna almaktayd. Ben bu topraklar alnsn, snrlara dahil edilsin demiyorum. Kastettiim, Mustafa Kemalin l920lerde szn ettii bir eit muhtariyet bugn sylediklerimizin ta kendisidir, Eer bunlarn Mustafa Kemalin hatrasna birazck sayglar varsa, bunu uygulamaya geirirler. Yoksa Irak gibi olur. Mustafa Kemalciyiz diyen kesimlere ve zellikle subaylara sesleniyorum. Trkiyenin ve btn halklarmzn bir felakete srklendiini grmyor musunuz? (4 Ocak 2007) calan neriyi yaptktan sonra, avukatlar, D dinamikler byle bir sistemin uygulanmasna raz olurlar m? diye sordular. Onlara ramen yaplmaldr, dedi ve devam etti: D dinamiklerin tepkilerini esas alarak hareket edemeyiz. Bu nc tez, benim grm veya tezimdir. Bunun iin btn yurtseverleri, aydnlan duyarl olmaya aryorum. DTPye ok i dyor, bu konulan ilemelidir. ATEKES SORGULAMASI calann cumhurbakanl seimlerine kadar atekesi uzatma kararnn akabinde gelitirdii atekes sonras srece ilikin stratejinin ikinci ayanda, eteleme olgusunun yaratt tehlikelere yapt vurgu ne kyordu. calana gre Trkiye, Hitler faizmi srecine girmiti. Artan milliyeti dalga ve giderek yaygnlk kazanan lin kltr bunun en ak gstergesiydi. calan, bu ortamn daha ok etelere yaradn, etelerin de bir Trk-Krt kavgas yaratmay amaladn sylyordu: Atabeyler etesi basna yansd. Bu etede yer alan bir yzbann aklamasn okudum, dikkat ekiciydi. Her tr silahla donatlmlard, eylem yapp PKKnin zerine atacaklard. Bu tarzda krk iki ete organizasyonunun olduunu sylyordu. Bu korkun bir eydir. Her zaman sylediim gibi Krt-Trk atmasn yaratmak iin her tr zemin oluturulmaya allyor. Kentlerde bir lin kltr gelitiriliyor. Bu hibir zaman zm deil. 12 Eyllde Diyarbakrda yaplan katliam

www.altinicizdiklerim.com

38

bir mesajd. Yine emdinli olay ve bu tarz rgtlenmeler bu kapsamda deerlendirilmelidir. Bunlar, sanrm bu tehlikeli politikalar MIT de, hkmet de grd ve ksmen engel olunmaya alld. (10 Ocak 2007) calan, AKPnin gc bunlara yeter mi? diye soruyor, ardndan da neo-ttihat, Kzl Elmac kesimin her trl atma ve sava gze aldn sylyordu. calana gre bu kesimin szcln de MHP ve CHP yapyordu. calan her taraf saran etelerin amacnn Krt katliam olduunu vurguluyor ve Bunlar Krtlere katliam yapmak istiyorlar. ok irkin planlar devrede, diyordu. calan, zm olarak, Krt milis yaps oluturulmasn neriyordu: Krtler ortak bir milis gc oluturmaldr. Krtler bugn tarihi ve kritik bir sreten gemektedirler. Byk tehlikeyle kar karyadrlar, Krtlere imha amal ynelmeyi planlayan gler var. Krtler, tm bunlara kar tedbirli olmak zorunda. Krdistandaki btn genlii bu konuda hassas olmaya, greve aryorum. KDP ve YNK gibi gler de kendi airet-parti menfaatlerini bir tarafa brakp savunma amal ortak bir milis gcnn oluturulmas yoluna gitmelidirler (4 Ocak 2007). AKP BOLUU DOLDURSUN, YOKSA ZARAR GRR Babakan Erdoann Cumhurbakan adaymz, Dileri Bakan Abdullah Gl kardeimizdir, aklamas hkmet ile laik cenah arasnda kllarn ekilmesine neden oldu. calan, taraftarn ektikleri kllar seyirci pozisyonunda izlemedi. Dolayl yollarla tartma ve kavgalara mdahil oldu. Atekesi, cumhurbakanl seimi sonuna kadar uzatmas AKPnin elini glendiren bir almd. Daha sonra, AKPye pe pee siyasi cesaret ars yaparak bou doldurup srecin znesi ve srkleyicisi olmasn istedi: AKP sorunu zmeyerek ve orduyu PKKye saldrtarak aradan kendisine kar salamay m dnyor? Bunun sonucunda slami iktidar m gelecek? Hayr. Ilml slam iktidar m gelir? Hayr. Bu iktidar ve konumu onlara da brakmazlar. Kendileri de bu durumda ok zarar grrler. Bunu iyi bilsinler. Aynen MT mstearnn syledii gibi olacak. Bakn ne diyor. Gazeteden okuyorum. Her kurumsal yapnn kendisine gre bir pay, sorumluluu vardr, ama siyaseti oluturan sivil iradedir, iktidardr, hkmetlerdir. Bu irade olumamsa boluklar doldurulur. Bakn burada boluklar doldurulur deniliyor. Aynen yle olacak. Hkmet pasiftir. Bunun neticesinde hkmetin kendisi de zarar grr. Bu hkmetin siyasi iradesi yoktur. Hkmete sesleniyorum; duruma hemen el koysunlar. Maksadm darbe yapsnlar demek deil. Meru ynetim haklarn ve yetkilerini kullansnlar. (14 ubat 2007) Ancak, AKP calann dile getirdii gibi boluu dolduracak hamleler yapamad. nk buna ne tecrbesi, ne siyasi cesareti, ne lkedeki koullar izin veriyordu. Rejimin kutsal bekileri kar ilk gol cumhurbakanl seimlerinde yedi. Cumhurbakan seiminin ilk turu nisan aynda yapld. CHP, Meclisin toplanman karar yeter saysnn 367 olduunu, ilk tur oylamasnda bu satn bulunmadn iddia ederek Anayasa Mahkemesine bavurdu. Kararn aklamasna sayl gnler kala devreye Deniz Kuvvetleri Komutan Oramiral Yener Karahanolu girdi. Mahkeme yelerini teker teker arayan Karahanolu, Ya darbe ya 367, diyerek mahkeme yelerine bask uygulad. Karahanolunun basksndan sonra da devreye Genelkurmay girdi. Genelkurmay, 27 Nisan gece yars internet sitesinde hkmete muhtra verdi. Laiklik konusunda taraf olduunu ilan eden ordu, gerektiinde tavr alabileceini duyurdu. Muhtra, Ne mutlu Trkm demeyen herkes dmandr szleriyle sona eriyordu. Muhtra ile bata Krtler olmak zere farkl kimliklere sahip tm toplumsal kesimlere sava ilan ediliyordu. Basklara daha fazla dayanamayan Anayasa Mahkemesi, 1 Maysta Meclisin cumhurbakanl seiminin ilk turunu iptal etti. Bylece siyasi kaos daha da derinleti. Karardan sonra hkmet seim karar ald. AKP kart cephe seim ncesi hkmeti ypratmak iin pe pee stanbul, Ankara, zmir, Mersin, Sakarya, Trabzon ve Samsunda laiklik mitingleri dzenledi. Mitinglerle sadece AKP kart bir hava yaratlmad, ayn zamanda oven milliyeti bir atmosfer de oluturuldu. calan, srece ikinci kez mdahil olma gerei duydu. Laiklik mitinglerini ok ar szlerle eletirdi. UYARIYORUM, PKK FEDERASYONA KAYAR Gneye operasyon yapmakla hibir ekilde sonu alnamaz. Trkiye Gneye girerse oyuna gelmi olur. Trkiyeyi bataa ekmek istiyorlar. Bunu gremiyorlar m? ABDden yardm isteyerek, uluslararas ya da dier d glere gvenerek sorunu zemezsiniz. ABDden medet ummamak lazm. Irakn durumundan hi mi ders alnmyor? (7 ubat 2007) imdi de PKKyi bitirmeye ynelik bir oyun var. Trkiye, ABD ve Gneyli glerle de ibirlii yaparak PKKyi bitirmek istiyor. Bu devletler, kendi politikalarn Trkiyeye kabul ettirmek iin Trkiyeye taz PKKye tavan muamelesi yapmak istiyorlar. Ben PKKnin tavan, Trkiyenin de taz olmasn istemiyorum. (21 ubat 2007) calan, tavan-taz ikileminden kurtulmak iin de Trkiyeye u mesaj gnderiyordu: Ben bakasnn savamn yapmam, oyunlarna gelmem. Benim savamm zgrlk ve demokrasi iindir, (14 ubat 2007). calan bu uyarlardan sonra, PKKnin bitirilmesi size hizmet etmez nk PKK biterse federasyoncular gelir, dedi. Bir de PKKye dnk bir uyars vard. Byle giderse PKK federasyon yanls ve milliyeti bir izgiye kayabilirdi: Diyelim ki PKKyi bitirdi, beni de burada imha ettiler. Peki, ondan sonras ne olacak? Sonra ok daha fazla taleplerle, federasyonla Trkiyenin karsna kacaklar. HAK-PAR var. KADEP yeni kuruldu. PKK bitirilirse federasyon balamnda bunlar ne

www.altinicizdiklerim.com

39

karlacak ve Trkiyeden federasyon talebinde bulunacaklardr. Trkiye bunlar grmyor. Bu federasyon talebinin yannda Krt-Trk atmas, Alevi-Snni atmas, bir de snf atmas doar. PKKnin tmden bitirilmesi Trkiyenin lehine deildir. PKK bitirilmeye allrsa veya daraltlrsa, o zaman demokrasi projesi zarar grr ve bahsettiim federasyon eilimini savunanlar glenirler. PKK de bu eilime kayabilir. Uyaryorum (21 ubat 2007). calan, bunlara ek olarak, atmalarn douraca sonulara ilikin de uyarlarda bulundu. Bu tutumuyla, atmalarn douraca acl maliyetler yaratmayalm mesaj vermek istiyordu. Ancak bu uyanlar medyada calan sava dayatyor arptmasna neden oldu: PKKde eit savunma vardr. Birincisi u anki durum, yani pasif savunma. zerlerine gelinmedii mddete eylem yapmama durumudur. kincisi 2004 Haziranndan sonra balayan, 2004-2006 aras aktif savunmadr. ncs 1993-1995 arasndaki topyekun saldrya kar topyekun savunmadr. PKKnin gc varsa savar. Bunu bilemem. Ben tarihsel ve siyasal sorumluluum gerei bunlar sylyorum. Bu grlerimin Trkiye halkna anlatlmasn istiyorum, (21 ubat 2007). DRDNC HCRE CEZASI Ancak calan, pe pee yapt bu uyarlardan sonra drdnc kez hcre cezas ald. calan, 4 Nisan gn, avukatlarna atekesin ciddiye alnmamas halinde meydana gelecek olas gelimeleri deerlendirdi. Blgeye 250 bin asker sevkiyatn savata srar olarak nitelendiriyor, savata srarn yarataca tehlikelere dikkati ekiyordu: lgnca bir sava gelitirebilirler mi bilemiyorum, her tarafta kaos olur. Yabanc irketler tarafndan Trkiyede satn alnan yerler var, oralar canl bombalama dnrse ben karmam. nsanlar kendilerini bomba yapp oralara saldrabilirler de, ben istemiyorum ama bilemem. Ben sadece olabilecekleri sylyorum. Bir sr kontrolsz olaylar da geliebilir. ahin vard, zgrlk kartallar myd, ahinleri miydi, onlar turistik blgelere, her yere saldrrlarsa ne olacak? Kim durduracak bunlar? Ben durduramam. O turistlere de syleyin, gelip bou bouna lmesinler. Ben bunlar istemiyorum ama bunlarn hepsi olabilir. Tekrar ediyorum; 18 Maystan sonra PKK, PJAK, KONGRAGEL, Halk Savunma Gleri, DTP ve dier btn rgtler, kendi kararlarn, politikalarn, kaderlerini kendileri belirleyeceklerdir. (4 Nisan 2007) Bu szlerden sonra, calana 20 gnlk hcre cezas verildi. Ardan da hafta sreyle avukatlaryla grtrlmedi. calan, 125 sayfalk savunmasn ok nemsiyordu. Bu yzden muhtraya neden oldu diyerek tanmlad savunmasnn avukatlar tarafndan alnmasn istiyordu. Ancak avukatlar tm bavurulara ramen 125 sayfalk itiraz alamyorlard. calan, hcre cezasnn sekizinci gnndeyken avukatlar Savunmanz vermiyorlar, dediler. calan bu sz duyunca olduka fkelendi, Olmaz, onu mutlaka almalsnz, dedi. Avukatlar, imkan yok, yantn verince 125 sayfalk savunmann ieriini avukatlarla paylat. calann verdii bilgiler savunmann neden avukatlara verilmediini gzler nne seriyordu. calan, savunmasnda, cezaevinde grt st dzey askeri yetkilileri teker teker sralam ve tehir etmiti. Devlet, savunmay engelleyerek tehiri nlyordu: Savunmamda zaldan beri 14-15 yldr bar ve diyalog srecini anlattm, bu srecin nasl baarsz hale getirilmeye alldn anlattm. (9 Mays 2007). DEVLET BANA LLER LDR NERS YAPTI calan, 125 sayfalk savunmasnn geri kalan blmnde ise Toplumsal bir bar nasl salanr, Krt sorununun en iyi zm yolu nedir? sorularna somut yantlar vererek zm nerilerini sralamt. calan, hcre cezas soruturmas srasnda, mralda kendisi ile temasa geen kiileri 125 sayfalk savunma ile deifre etmiti. Soruturmann cezaya dnmesi zerine sistem ii aktrlerin Krt sorunu zerinden birbirini ypratma ve imha etme stratejisi izlediklerini, bunun en somut rneinin gemite yaandn aklayarak her hcre sonras taknd restleme tutumunu srdrd. Daha nce syleyip sylemediimi hatrlamyorum ama 1996da devletten bir kesim illeri ldrme konusunda bize teklifte bulundular. Biz gerekli artlan salayacaz, siz halledersiniz dediler. Ancak ben kabul etmedim, bu tr komplo giriimlerine bandan beri karyz, (27 Haziran 2007). KKK, KCK OLDU Trkiyenin erken genel seim ve cumhurbakanl kriziyle alkaland, operasyonlarn daha da trmand o gnlerde, Kandilde Kongra Gel 5. Genel Kurul hazrlklar tamamlanmak zereydi. calan, daha sonraki gnlerde KCK sistemine ilikin daha ayrntl bilgiler vererek, sistemin rgtlenme felsefesini at. rgtlenme felsefesi, KKK ile ayn ze sahipti. Ancak KCKde nanslar vard. KKK, Trkiye odakl bir rgtlenme anlay getirmiti. KCKde ise Trkiye, ran, Irak ve Suriye Krtlerini kapsayacak at rgt olma ilevi arlktayd. calan, KCK sistemi iinde kendi pozisyonunu da dile getirmi, statsn KCK Bakan olarak tanmlamt. KCK sistemi, demokratik toplumsal diyalektik bir sistemdir. Krtler bulunduu her parada, o devletlerle demokratik bir diyalog ve yntem gelitirirler. Bunlar birbirlerinin kart gibi ak ve kara deildir. Mesela Krtler ve bulunduklar devletler birbirlerinin yannda yaarlar, birbirleriyle mcadele ederler, fakat birbirlerini ak ve kara gibi grp imha etmezler. zellikle Krtler, demokratik ulus anlayyla mcadele yrtrler. Bu nedenle KCK, tm Krtleri temsil eder. Ve her parada Krtler adna politika retir. KCK, ranla, Suriyeyle, Trkiyeyle hatta Irakla Krtler adna grmeler yapabilir ve onlarla demokratik diyalogu gelitirir. Beni KCK Onursal Bakan olarak semilerdi herhalde. Ben de bundan sonra

www.altinicizdiklerim.com

40

ancak KCK adna konuabilirim. Trkiyede de eer sorun benimle zlmek isteniyorsa, ben de KCK Bakan sfatyla grrm konuurum. (4 Nisan 2007) calann nerileri dorultusunda, Kongra Gel 5. Genel Kurulu 16-22 Mays tarihleri arasnda gerekletirildi. Trkiye, Iran, Suriye, Irak ile yurtdndaki Krtleri temsil eden toplam 213 delegenin katld Genel Kurulda, Korna Komalen Kurdistann (KKK) ismi Koma Civaken Kurdistan (KCK) olarak deitirildi. Bildirge, Kongra-Gel 5. Genel Kurulu erevesi BM yasalar tarafndan izilmi, meru mdafaa dndaki tm iddet biimlerini ister rgt ister devletlerce uygulanm olsun terr sayarak reddetmeyi karar altna almtr, ifadeleriyle sona eriyordu. ARTIK PKKYE PRATK NDERLK YAPAMAM KKKnin KCK ismini ald kongre, calan-rgt ilikileri asndan bir dnm noktas oldu. Mays 2007 ylna kadar rgte pratik nderlik yapan calan, hem kongre ncesi hem de kongre sonras verdii mesajlarla artk rgt mraldan sevk ve idare edecek koullara sahip olmadn aklad: Btn Krtlere u aklamay yapn. Mahkum olan bir insann ynetme hakk yoktur. Krt halkna syleyin, benim burada onlar ynetme koullarm yoktur. Ben mraldaym. mralda ynetme, talimat verme gibi durumlarm ya da koullarm sz konusu deildir, (14 ubat 2007). 4 Bir ay sonra, rehine olduunu syleyerek bir kez daha rgte nderlik yapamayacan syledi: Ben burada zel bir rehineyim. Rehinelerin kullanl tarzlar ok trajiktir. Benim kullanl tarzm da ok farkldr. Sizlerin, herkesin bunu iyi anlamas lazm. Bu artlarda benim rgt yneticiliini yapmam sz konusu deildir. Bana nderlik vasfn biiyorlar. Ben her eyden nce bir rehineyim, yle deerlendirilmesi lazm. Bu artlarda nderlik yapamayacam ortadadr. Herkes buna gre kendisini ayarlasn, (7 Mart 2007). 11 gn sonra pratik nderlik yapamayaca grlerini yineledi. 18 Mays tarihi itibariyle de artk teorik konularla uraacan; imkan ve olanak yaratlmas halinde devlet ile PKK arasnda arabuluculuk yapabileceini aklad: Eer 18 Maysa kadar baz admlar atlmazsa, aradan ekileceim. Daha ok teorik almalara ynelmeyi dnyorum. Daha ok felsefi, kltrel ve edebi konumalar yapacam. Siyasi konularda da daha ok siyaset teorisiyle uramay dnyorum. Somut ve pratik sorunlarla uramayacam. 18 Maystan sonra devlet yetkilileri direkt benimle balant kurup araclk yapmam isterlerse ve baz gvenceler verirlerse, yine syleyeceklerimi cezai uygulamaya tabi tutmazlarsa, rgtle balant kurmama imkan salarlarsa, o zaman ben araclk yapabilir, PKK ile grebilirim, (18 Mart 2007). calan, neden byle bir karar aldn u gerekelere dayandrmt: yle buradan, bu koullarda talimatlarla rgt ynetilemez. Bir rgt byle ayda bir yaplan bir saatlik grme ile ynetemezsiniz Bu mmkn de deil, ahlaki de olmaz. Bir rgt ynetmek iin bazen gnde 40 talimat vermek bile yetmez. Zaten btn konumalarmz banda kaytl, her ey ortada, (8 Austos 2007). calan, bir ay sonra PKKye pratik nderlik yapamayaca grlerini bir kez daha tekrarlad, devlet msaade etse bile ben pratik nderlik yapmam mesaj verdi: PKK beni pratik nder olarak gryor. Bu doru bir anlay deil. Biz devletin esiriyiz, devletin elindeyiz. Buradan pratik nderlik yapamam. Benim buradan pratik nderlik yapamayacam anlalmaldr. Onlar da bunu anlamak zorundadrlar. Siz de anlamyorsunuz ya da bunu anlatamyorsunuz. Bunu herkes bilmeli. Tecrit ok ar bir eydir. Ben burada sanki bir tabuttaym. Tabutta olan birisi darya seslenemez, daryla konuamaz. Bu koullara ramen benim pratik nderlik yapmam hakszlk olur, ahlaki de olmaz. Devlet msaade etse bile ben yapmam, (5 Eyll 2007). ERKEN SEIM KARARI calann atekes iin nerdii srenin sonu, yani 18 Mays gelip atm, ancak atekesi mmkn klacak zemin ortadan kalkmt. Buna ramen PKK, siyasi srecin netlemesini istediini belirterek atekes sresini uzatt. PKKnin bu tutumunda sistem ii rejim kavgasnn etkisi byk oldu. AKP ile ar laik ve milliyeti evreler arasnda cumhurbakanl seimi zerinden sren kavga, Anayasa Mahkemesinin cumhurbakanl seiminin ilk tur oylamasn veto etmesiyle daha da trmand. Kulislerde AKPnin Gl ankayaya kardktan sonra Krt sorununda alma gidecei konuuluyordu. ki PKKnin atekesi uzatma tutumu ordu kanadnda fkeye neden oldu. Kara Kuvvetleri Komutan lker Babu, PKKnin aklamasndan hemen sonra, son fert yok oluncaya dek operasyonlar srecek aklamas yapt. Sistem ii rejim kavgas giderek trmanrken Erdoan ile Genelkurmay Bakan Yaar Bykant, Dolmabahe Saraynda bir araya geldi. 2 saat 15 dakika sren grmeden sonra herhangi bir aklama yaplmad. Grmenin ierii bir sr gibi tutuldu. Ancak daha sonra kulislerde, zirvenin AKP ile ordu arasnda anlamayla sonuland, PKKnin tasfiyesi karlnda ordu ile AKPnin anlat iddialar seslendirildi. Grmeden sonra Erdoan srpriz bir ekilde 22 Temmuzda erken genel seim karar ald.

www.altinicizdiklerim.com

41

BUNLAR KRL POLTKACILARDIR Apoyu yle asarz, byle asarz diyorlar. Birbirlerine ip bulma yarna girmiler; Sen niye asamadn?, Sen niye asmyorsun? diyorlar birbirlerine, Baheli, Baykal, Erdoan ve dierleri. Bunlar ne yaptklarn bilmiyorlar. Trkiyedeki sorunlar halledemeyeceklerini de iyi bildikleri iin benim zerimden siyasi rant elde etmeye alyorlar. Bunlar siyasi rant ve hrs peinde koan hastalkl kiilerdir. Sen Trkiyeyi demokratikletirmeyeceksin, ekonomiyi dzeltmeyeceksin, alanlarna doru drst maa vermeyeceksin, savaa 100 milyar dolar harcayacaksn, Trkiyenin sorunlarn halletmeyeceksin, sadece benim zerimden siyaset yapacaksn, o zaman sen kt niyetlisin. Bunlar kirli politikaclardr. Ayrca idamdan korkmuyorum, ama sorunlarn zmne bir faydas olmaz, (4 Temmuz 2007) GOL BYLE OLUR, YLE DEL DTP ise seimlere bamsz adaylarla girmiti. Ancak, calan bu durumu pek de iine sindirmi grnmyordu. calan, seim ncesi, DTP bamsz adaylarla seime girsin nerisine, Sol ittifakla girilmesi daha iyi olur, diyerek yant verdi. Ancak gl bir sol seenek oluturulamad: Bamsz girilmesi iin youn talep var nerisi gelince bamsz adaylarla seimlere girilmesini onaylad. Ancak, onay verirken artlarn sralamay da ihmal etmedi. DTPden Blgede 40 milletvekili karmasn istiyordu: Batda kazanlabilecek EMEP Genel Bakan Levent Tzel, SDPden Akn Birdal, DP Genel Bakan Ufuk Uras gibi seilebilecek dostlarmzn deerlendirilmesi iyi olur Adaylar illa Krt olsun demiyorum. Herhalde Blgede 40 milletvekili seilebilir. Batda da 20 kadar seilebilir herhalde. Ancak her tarafta i yapabilecek, yetenekli insanlarn aday olmalarna dikkat edilmelidir, (9 Mays 2007). calann nerisi zerine Akn Birdal Diyarbakrdan, Ufuk Uras stanbul 3. Blgeden, Levent Tzelde zmirden bamsz aday gsterilmiti. Ancak stanbul 2. Blgede adaylk sorunu yaanyordu. Prof. Dr. Baskn Oran ile DTP stanbul eski l Bakan Doan Erba kar karyayd. Daha nce Oran aday gsterdiini aklayan DTP, daha sonra ile rgtlerinden gelen tepki zerine Oran aday gstermekten vazgemiti. Bu durum sol evrelerde youn speklasyon konusu oluyordu. Gelimeler mralda calana aktarld. calan her iki adaya da u tarihi uyary yapt: Doan Erba ile Baskn Orann, her ikisinin de seilmesine dikkat edilsin. Dikkat etsinler birbirlerine engel olup da ikisi de seilmeyebilir, (4 Temmuz 2007), calann bu ngrs gerekleecek, oylar blnd iin ne Baskn Oran, ne de Doan Erba 2. Blgeden milletvekili seilebilecekti. ADIMI KULLANIP MLLETVEKL IKARDILAR calan, seimlerden bir hafta sonra mralda sonular deerlendirdi. calana gre, Trkiye seim ncesi baka bir alternatif yok dayatmasyla kar karya braklmt. Bir tarafta kresel sermayenin tam desteini alan AKPnin yrtt lml slam politikalar, te tarafta ulusalc-milliyeti cephenin dayatt inkarc politikalar vard. kili kskala halk seeneksiz brakld, insanlara alternatif sunulamad. Seimler iin bu analizi yapan calana hakim olan duygu kzgnlkt. nk seimlerden nce bamszlarla Blgede 40 kadar vekil karlaca beklentisi iindeydi. kan tablo hedefin yarsna tekabl ediyordu. Avukatlarna ortaya kan tabloyu deerlendirirken olduka fkelendi, DTPye ar eletiriler yneltti: AKPnin arkasnda kresel sermaye var, bu doru ama bu demek deildir ki DTP hibir ey yapamazd. DTP de yoksullarn ihtiyalarn gidermek iin eitli organizasyonlar, yardm kampanyalar dzenleyebilirdi. Neden almyorlar, bunlar hibir ey yapmyor mu? Bu kadar sorun varken yapacak bir i mi bulamyorlar? Bu kadar alk varken, doal evre adeta yok edilirken, isizlik sorunu bu kadar bykken, sadece oturup seyir mi ediyorlar? AKP bu kadar alyorken onlar ne yapyordu? Benim ise dilimde ty bitti; 8-9 yldr ok sayda siyaset okulu almas iin neride bulundum, bir tane bile ald m? Meclistekiler dikkat etsin, DTPyi AKPnin kuyruuna takmlar. Meclise girenler arasnda benim avukatlarm var. Onlar da zamannda ok gelip gittiler. Beni hi mi anlamamlar? (8 Austos 2007) calan eletirilerini sraladktan sonra DTPye nerilerde bulundu. lk olarak, DTPnin kurulu almalar srasnda gr ayrlna derek evine kapanan Leyla Zanaya grev al ars yapt. Ardndan, kardei Mehmet calann kendisi ile grme hakk bulunduu iin DTP Parti Meclisinde grev almasn, sonra yeni bir demokratik rgtlenme hareketi balatlmasn, bunun iin sol at partisi oluturulmasn nerdi. Sol at nerisini yaparken Hikmet etin ve Celal Doanla istiare ve grmelerde bulunulmasn nerdi. calann DTPye son nerisi ise demokratik sivil bir Anayasa tasla hazrlanmas oldu. BENC HCRE CEZASI Uyar ve nerilerinin dikkate alnmadn gren calan, her hcre cezasndan sonra bavurduu taktii yine devreye sokarak sylem ve taleplerini radikalletirdi. DTPli vekillere yemin eletirisinde bulunmasnda, Baheli ile tokalamay yerden yere vurmasnda, hcre cezasnn byk bir etkisi vard. Ancak calann restlemesi bununla snrl kalmad. Demokratik Konfederalizm nerisini daha da somutlatrarak Demokratik zerklik olarak kavramlatrd. Sk sk bu bir federasyon nerisi deildir dese de hem devlet hem de Krtler ierisinde arlkl bir kesim yeni kavramsallatrmay zerklik ve federasyon olarak alglad. Demokratik zerklik, demokratik siyaset, demokratik toplum, Demokratik Cumhuriyete dayanr. Benim KCK dediim sistem

www.altinicizdiklerim.com

42

bunun Krtlere uyarlanm eklidir. Ne ulusalc faist politikalar, ne de siyasal slam Krt sorununu zebilir. Bu konuda getirdikleri hibir proje de yoktur. Demokratik zerklik olabilecek en makul ve uygulanabilir yegane zmdr. Bunu yazdm yeni savunmalarmda ayrntl iledim, Federasyonun da bir zm olamayacan biliyorum. (12 Eyll 2007) calann neriyi yapt gnlerde Trkiye, AKPnin hazrlayaca yeni Anayasa tartmalarna odaklanmt. calan, yeni Anayasada Demokratik zerklike yer verilmemesi halinde Krtleri Anayasaya hayr demeye aryor ve u uyarlarda bulunuyordu: Bu konuya ilikin imdiden syleyeyim, demokratik zerklik salanmazsa benim oyumun rengi hayrdr. Eer demokratik zerklie ilikin tutumlarnda bir deiiklik olmazsa benim Krtlere nerim budur. DTPye nerim de demokratik zerklii siyasal programlarna almaldr, (12 Eyll 2007). calann niyeti yeni Anayasa tartmalar veya hazrlklarn sabote etmek deildi. Sadece yeni Anayasa zerinden sorunu zecek bir zemin yaratlmasn talep ediyordu. Nitekim bu niyetini u neriyle tartmaya yer vermeyecek ekilde gzler nne serecekti: Trkiye Cumhuriyeti Anayasas btn kltrlerin demokratik bir ekilde varln ve kendini ifade etmesini kabul eder. Bu cmle tek bana bile yeterlidir. Birok eyin nn aar. Bu cmleyi anayasaya koysunlar, iki ay iinde PKK silah brakr, gizli rgtlenmeler de biter. Ondan sonraki aama demokratik yasalarla dzenlenir. Bu sylediklerim mmkndr, akan kan durdurabiliriz (19 Eyll 2007). AKP, KRT HAMASI YARATMAK STYOR calan, 2007 yl ierisinde sk sk AKPye siyasi irade sahibi olmad, kararsz parti olduu ynnde eletiriler yneltmi, Erdoan iin de kar arzulayan tacir sfatn kullanm ve AKPnin Nakibendilik tarikat zerinden Krtler iinde nfuz sahibi olmaya altn vurgulamt. Hcre cezas sonras AKP ve Erdoana ynelik eletirilerinin dozunu daha da artrd. calan, AKPnin ABD araclyla Ortadouda Ilml slam modelini gelitirmeye alt tezini yineliyor, AKP iindeki baz Krt milletvekilleri vastasyla sahte Krtlk gelitirileceini, birtakm bireysel haklar eliyle Krt halknn kandrlacan, Krt hareketinin boulmak isteneceini ifade ediyordu. Tm bunlara kar dikkatli olunmas uyars yapan calan, AKP ileride de geecek diyordu (1 Austos 2007). MRALIDA PSKOLOJK BASKI Diyarbakrda toplanan Krtler, kamuoyuna taleplerini sundular. Kongre sonras yaynlanan bildirgede, calan iin, Krt halk nderi ifadesi kullanlyor, calann mraldan baka yere nakledilmesi ve salk sorunlarnn giderilmesi isteniyor, etnik ve toprak temeline dayanmayan demokratik zerklik ve blgesel meclis talep ediliyordu. Bildirgede, st kimlik olarak da kltrel kimlikleri kabul eden Trkiyelilik st kimlii erevesinde TC vatandal neriliyordu. Bildirgede, resmi dil Trkenin dnda yerel dillerin eitim ve kamusal alanda kullanlmas, siyasi genel af gibi istemler de yer almt. Bildirgeden sonra medyada, DTP ve calan federasyon istiyor eletirileri yer ald. DTP, Demokratik zerklik talebinde bulunmasndan sonra srek av ile cendereye alnd. Aralarnda il bakanlarnn da bulunduu binlerce DTP yesi ya gzaltna alnd ya da tutukland. Krt basn yayn organlar susturuldu. ED BESE KAMPANYASI Pe pee gelen hcre cezalar ve calann salna ilikin yapt aklamalar, bir sre sonra rgt ortamnda da etkili olmaya balad. KCK sisteminin ulusal meclisi Kongra Gel, 11-16 Eyll 2007 tarihleri arasnda Kandilde topland. calann tedricen zehirlenmekte olduu ynnde ortaya kan emareler, calann salk durumunun giderek ktlemesi, hcre iinde hcre uygulamalaryla be kez disiplin cezasna arptrlmas, toplantnn nemini daha da artrmt. Toplantda sz alan herkes, calanla ilgili bu gelimelere dikkat ektikten sonra, szlerini Edi Bese (Artk Yeter) diyerek bitiriyordu. Bu ruh hali tm yelerin ortak tutumuna dnt ve Edi Bese, nderlii Yaa, Yat sloganyla yeni bir kampanya balatlmas ve calann yaam garanti altna alnncaya, mral Cezaevinden nakledilinceye kadar da her alanda kararllkla srdrlmesi kararlatrld. HERKESN KEND PKKS VAR Bombalar patlyor, silahlar lm kusuyordu. Ekim ay geldiinde trmanan gerginlik artk kontrol altna alnamaz noktaya gelmiti. 7 Ekimde Gabarda kan atmada Bolu Tugayna bal 21 komando yaamn yitirdi. atmadan sonra Trkiye, ran ve Irak hattnda (Botan) operasyonlar younlatrld. Askerinden siviline, gazetecisinden yazarna herkes hala ne duruyoruz, haydi snr tesine demeye balad. 10 gn sonra DTP dnda tm siyasi partilerin desteiyle snr tesine onay veren tezkere Mecliste kabul edildi. Tezkereden drt gn sonra, Dalcann Oramar blgesinde HPG ile TSK arasnda ok sert bir atma daha yaand, TSK atmada 12, HFG ise 35 askerin yaamn yitirdiini aklad. 8 asker ise HPG tarafndan karlmt. Oramar atmas geri dn olmayan gelimeleri pe pee tetikledi. Trkiye snr tesi operasyon kararn meru hale getirmek iin diplomasi ata balatt. Genelkurmay Bakan Yaar Bykant, Hayal edemeyecekleri aclar yaatacaz, dedi. Bu demele birlikte ar ykseltilen milliyeti hava stanbul, Bolu, Sakarya, Kocaeli, zmir gibi illerde Krt linlerine dnt.

www.altinicizdiklerim.com

43

calan, Dalcada tarihin akn deitiren atma yaandnda tecritteydi. Be haftalk tecritten sonra avukatlaryla grme olana bulan calan, hem rgte hem de devlete uyan yapma gerei duydu. calann ilk uyars rgteydi. rgte aman dikkat herkes kendi PKKsini yaratmak istiyor uyarsnda bulunuyor ve yle diyordu: Trkiye kendi PKKsini, ABD kendi PKKsini, ran kendi PKKsini, dier baz devletler de kendi PKKsini yaratmaya alyor. calann ikinci uyars ise orduyayd. calan, bu uyaryla orduya tuzaa dyorsun diyordu: AKP hkmeti ordu ile Krtleri attryor. Her iki taraf da ypratmak istiyor. Ordu da g kazanmak iin bunu istiyor. Bylece AKP de bu atmadan istifade ederek devlet iinde muazzam lde rgtleniyor, kadrolarn yerletiriyor. Devletin her birimini ele geirmeye alyor. Bat da, AKPye destek veriyor. Bu politikalar Londra merkezlidir, (31 Ekim 2007) Dalca atmasndan sonra gzler Babakan Erdoan ile ABD Devlet Bakan Bush grmesindeydi. Grmede, ABDnin snr tesi operasyona izin verip vermeyecei konusu karara balanacakt. Beklenen grme 5 Kasmda Washingtonda gerekletirildi. Grme sonras Bush, PKKden Trkiye, Irak ve ABD dman diye bahsetti. Ardndan da PKKnin tasfiye edilmesi iin ABD, Trkiye ve Irak arasnda askeri yetkililerden oluan yeni bir l koordinatrlk sistemi oluturulduunu aklad. Yeni koordinatrlk sistemine gre ABD Trkiyeye anlk istihbarat destei verecekti. Grmeden sonra ABD keif uaklar PKK kamplarna ynelik youn bir ekilde istihbarat almas yapt. srail de Trkiyeye anlk istihbarat iin insansz sava uaklar (Heron) tahsis etti. KDP ve YNKnin de Trkiyeye destek vermesi saland. Maxmur Mlteci Kampna ynelik basklar artt, PKKnin Irakta kurduu siyasi parti PDKye ait brolar kapatld. calan, Erdoana herkes atmamz ister uyars yapyor, ardndan da u analizle fazla sevinme mesaj gnderiyordu: PKKnin dman olmas Trk devletinin yararna deildir. atmalar derinletirmeye alyorlar ama AKP hkmetinin unu bilmesi lazm ki, bu atma btn devletlerin iine gelir, bir tek Trk devletinin, Trk ulusunun karna deildir, (7 Kasm 2007). ALTINCI HCRE CEZASI calan, Washington Zirvesi sonras uyarlarn artrarak srdrd. Yapt uyarlardan biri de, sren operasyon ve devam eden atmalarn yarataca sonulard. calan, atmalarn PKKyi iddet kapasitesini artrmaya zorlayacan, bunun da ok tehlikeli sonular douracan belirtiyordu: Krtler iddet ynnde potansiyelinin yzde beini bile kullanmad. Yzde doksan bei duruyor, bu ok tehlikelidir. atmalar zmszlk getiriyor. Ancak bu szler calana altnc kez hcre cezas getirdi. mral Tek Kiilik Kapal Cezaevi Disiplin Kurulu, rgte talimat verdiini ne srerek, calana 20 gnlk hcre cezas verdi. calan, hcre cezasndan sonra nce Demokratik Konfederalizm, sonra Demokratik zerklik olarak formle ettii zm formlasyonunu bu kez Demokratik zerk Krdistan olarak kavramsallatrd. Bu kavramsallatrmann devlet katnda tepki toplayacann farkndayd. Ama reste rest diyerek tavrn devlete hissettirmeyi tercih ediyordu: Ben Krtler iin Demokratik zerk Krdistan neriyorum. Krdistan terimi, aslnda corafi bir terim, Krtler de sylememi. Seluklu Sultan Sencer zamanndan beri byle ifade ediliyor. Demokratik zerk Krdistan, hem Krt toplumunun i geriliklerine, bu feodal geriliklere kar i demokratiklemeyi salar hem de Krtlerin darya kar duruunu ifade eder. Bu rgtlenmede devlet kartl yoktur, devlet kurmay da hedeflemiyor. Bir eit, mevcut snrlar ve devlet yaplan iinde Krtlerin zgrln temsil eder. Sonuta zerklik kavram da zgrlkle ilgilidir. Demokratik zerkliin devletle, snrlarla bir problemi olmaz. Bir eit yerelin kendini devlet iinde ifade etmesi anlamna gelir. (28 Kasm 2007) calan, Demokratik zerk Krdistan nerisinin ieriini ise somut olarak u ekilde dolduruyordu: Demokratik zerklikte Krtler, bir nevi kendi zgrlklerini salarlar. Eitim, dil ve dier kltrel geliimlerine ilikin okullarn aarlar. Halkn ekonomik sorunlar var, gerekiyorsa bankalarn kurarlar, kooperatiflerini kurarlar. Dilin eitimi ve dier konularda enstitlerini olutururlar. Bu, devletin olmamas ya da devletin reddi anlamna gelmez. Devletin kurumlar yannda Krtlerin bir nevi kendi taleplerini karlad bir yap gibi dnlebilir. Baz haklar topluluu ilgilendirir, tek bana bir ey ifade etmez. Restleme sadece Krdistan kavramsallatrmas ile snrl kalmad. Bireysel haklar yerine kolektif haklar istediini kaydeden calan, Diyarbakrn Krtler asndan merkez olmasn neriyor, ardndan da szlerini devlette hassasiyet yaratacan ok iyi bildii u perspektifle tamamlyordu: te Krtlerin de kendi hafif silahlaryla olur kendi gc olur. Kylerde, kasabalarda bir eit halk milisi. Ama asla koruculukla kartrlmasn, onlar para iin, kendi kiisel karlar iin silah alyorlar. Pemerge gibi biraz, ama onlar daha ok ordu dzenindeler, ben bunu kastetmiyorum. Ben halka bal, onun karlarn esas alan, halk iindeki husumetleri zen bir gten bahsediyorum. Bir eit yan jandarma gibi olur. Bunu devlet de tanr, ona gre kanunlar dzenlenir, (28 Kasm 2008).

www.altinicizdiklerim.com

44

2008 YILI
1920LERN SYASET DEVREDE Bu operasyondan amaladklar nedir? Neyi hedefliyorlar? Erdoan-Bush 5 Kasm grmesinde gizli bir anlama olduu ksmen basna yansd. Yeni yasal dzenlemeler tartlyor. Devlet derinliine bunu anlayamad, PKK de szde anlad ama onlar da derinliini anlayamad. Bu aslnda yz yllk ngiliz siyasetinin ayn senaryolardr. Nasl 1920lerde Musul meselesini yarattlarsa, imdi de aynsn yapyorlar. 1920ler benzeri bir siyaset devrededir. Benim buraya gelmem de bu yzdendir. Beni bamsz duruum nedeniyle tasfiye ettiler. Bu derin siyasetin iyi anlalmas gerekiyor. Bu atmalarn Trkiyeye hibir yaran yoktur. Trkiye bundan hibir kar elde edemez. Bu atmalar ABDye yarar, YNK-KDPye yarar, hatta rana yarar. ABD bu operasyonlarla PKKyi bitiremeyeceini ok iyi biliyor. PKKnin bitmesi Trkiyenin karna da deildir. nk PKKnin tasfiye edilmesi durumunda ABD-ngiltere izgisinin destekledii ulusdevletilik devreye girecek ki Gneyde gelitirilen budur. Bunu Kuzeye ihra etmek istiyorlar. ki izgi var: Biri Gneydeki ABDnin destekledii ulus-devlet anlay; bunu Gneyde olgunlatrp tm Krtlere ihra edecekler. kinci izgi de bizim gelitirdiimiz Demokratik Konfederalizmdir. Trk devleti PKKyi bitirdiinde neyle karlaacan bilmiyor. Bu siyasetle hem Trk devletini hem PKKyi kontrol altna almak istiyorlar. AMERKA KT OYNUYOR Operasyonun sekizinci gnnde, Hindistanda, operasyon ksa srmezse istihbarat paylamnn gereklemeyebileceini ifade eden ABD Savunma Bakan Robert Gates, Trkiyeye gelerek Milli Savunma Bakan Vecdi Gnlle grt. ABDnin alelacele Trkiyeye Gney Krdistandan k basks yapmas bouna deildi. Gney Krdistan topraklarnda konulandrlan Trkiye tanklarnn, gneyden Zap blgesini evirmek iin klalardan kmasn, tanklarn nne kan halk engellemiti. Operasyon srasnda iki kprnn vurulmas KDPyi huylandrm, KDP Karargah tm pemergeleri teyakkuza geirmiti. Trkiye ordusu ile pemergelerin kar karya gelmesi an meselesiydi. Bu durum, ABDnin blgesel politikalaryla eliiyordu. nk ABD, Trkiye ile Gney Krdistan Blgesel Hkmeti arasnda ilikilerin dostane olmasn istiyordu. Dier taraftan, Trkiyenin Gney Krdistan topraklarna asker sokmas Krtler arasnda endie ve kayglara neden olmutu. PKK, tm Krtler nezdinde igale kar direni gsteren rgt olarak alglanyor, bu durum poplaritesinin hzla ykselmesine, KDP ve YNKnin gzden dmesine yol ayordu. PKKnin giderek glenmesi ve Gney Krtlerini de kendisine eken ekim merkezi haline gelmesi Washingtonda alarm zillerinin almasna yol amt. TRKYEY YAHUDLER KONTROL EDYOR calan, operasyon sonrasnda, ABD ve ngiltereye ynelik eletiri dozunu artrd. Ancak eletirileri ABD ve ngiltereyle snrl deildi. srail ve Yahudilere de zel bir balk ayrmt. calann srail ve Yahudilerle ilgili dnce ve eletirileri aralksz ay srd. faktr Yahudilere kar sertlemesinde etkili olmutu. lk faktr, srailin insansz istihbarat ua Heronu vererek Trkiyenin elini glendirmesiydi. kinci faktr, Gney Krdistanda arln artran srailin calana alternatif bir milliyeti Krt oluumuna ynelmesiydi. nc faktr, calanda, srailin, Trk-Krt atmasna dayal tehlikeli bir siyasal oyun iinde olduu kanaatinin olumasyd. calan, AKP ile Yahudiler arasnda da organik iliki olduunu dnyor, bu ilikinin daha ok parasal iliki olduunu sylyordu: AKPye para verip, halka datp oy toplamasn salyorlar. Bu parann kayna arlkl olarak Yahudilerdir. Erbakann bugnk durumunun arkasnda da bunlar var. Tayyip Erdoan ise destekliyorlar. Bugnk AKP slamcl Kalvinizmdir diyorum, (27 ubat 4 2008). calan, Yahudilerin Trkiyede satn ald topraklara da deiniyor, Anadolu topraklan Yahudilerin eline geiyor tezini iliyordu: l916-1918de Avrupada Yahudi Kongresinde Yahudilerin asl topraklar Anadoludadr deniliyor. imdi Ege kylarna kim hakim? Antalyann yzde ka kimin elinde? Harrana tek kanalla su tamay kimler yapyor? Trkiyenin snrlarndaki maynlar bile onlarn izni olmadan temizleyemiyorlar. Ama oray blerek kontrol altnda tutmaktr. Hedef halklarn bir araya gelmesini engellemek. Oray kontrol altnda tutmak istiyor srail, (2 Nisan 2008). calan, bu analizden sonra Yahudi halkna nasl baktn ise u ekilde aklamt: Daha nce de sylemitim, Yahudi halk da Ortadou halkdr ve bu corafyada zgr ve demokratik ekilde yaama hakkna sahiptir. Ben bunlar sylerken btn Yahudileri, btn Yahudi halkn kastetmiyorum. Yahudiler ierisinde bir klik var, onlar kastediyorum. Benim sylediklerim Yahudi halkna deil, egemen olan bu kliin, bu dar grubun yrtt anlay, politika ve uygulamalara yneliktir. Bu anti-semitistlik deil, tarihsel ve gncel gerekleri ifade etmektir. Aponun antisemitistliine cevabm budur. Anti-semitist olduum ynndeki ifadeler tamamen safsatadan ibarettir, (23 Nisan 2008). NN NGLZ BRLKSYD calan, Yahudilerle ilgili deerlendirmelerini srdrrken, srpriz bir ekilde gndemine Mustafa Kemal Atatrk ve smet nny ald. 1999 ylndan bu yana pek ok kez Kemalizm deerlendirmesi yapmt. Ancak Cumhuriyetin kuruluunda

www.altinicizdiklerim.com

45

ok nemli grevler ifa eden iki tarihi figr ilk kez mercek altna alarak kyaslyordu. Amac Cumhuriyetin kurulu yllarnda, nc kadrolar arasndaki ayrmadan yola karak, gnmzn ideolojik zihniyet kodlarn daha anlalr klmakt. calana gre nn milliyetiydi, ama Atatrk deildi. Atatrk ok okuyan, dnemin bilgilerini derleyip toplamaya alan, pragmatist ve gereki biriydi. Yaylmac ve macerac ttihat ve Terakki kadrolarnn bir blmn tasfiye etti. Kendi bamszlk izgisini oturtmaya alrken, evresi ttihat ve Terakki kkenlilerce evrildi (27 ubat 2008). Bunun da nedeni, ngilizlerin Osmanl mparatorluu zerindeki emellerine ta koymasyd. Mustafa Kemal, 1919-1924 arasndaki dnemde bamszlkyd. Ancak ngilizler, 1922 ylndan itibaren denetimi ellerine aldktan sonra Atatrkn kurduu devleti tandlar. ngilizler mthi fke duyduklar Mustafa Kemali cumhurbakan yaptrarak ankayaya kapatt. Bunun zerine Atatrk o dnem Leninle mektuplat (2 Nisan 2008-27 ubat 2008). O yllarda slami ve milliyeti eilim eklinde iki siyasi eilim vard. slami eilimi Said-i Nursi ve Mehmet Akifin de iinde yer ald kesim, dier taraf ise milliyeti Ziya Gkalp, smet nn, ttihat ve Terakki kadrolar temsil ediyordu (7 Mays 2008). calana gre, Atatrkn tersine smet nn, ngilizlerle ibirlii iindeydi. Atatrk, nnnn ngilizlerle ilikisini biliyordu. Buna ramen onunla uzlamak zorunda kald. nn ve Fevzi akmak, Mustafa Kemale cumhurbakan ol diye dayattlar. Atatrk cumhurbakan olanca btn g nnye geti. nn, Egede erkezleri, Rumlar tasfiye etti. Oysa Mustafa Kemal, bu izgide deildi. Biraz daha zgrlk yaklayordu. zmit konumasnda bir eit otonomi diyor, baz almlar yapmak istiyordu, (27 ubat 2007). calann nn-Atatrk kyaslamasnda yer verdii rnekler- biri de Krt sorunuydu. calana gre, Atatrk, Krt sorunu konusunda zerklik anlayna sahipti, yani muhtariyet istiyordu. dile de getirmiti ama Krtlerle uzlamas engellendi. Her defasnda karsna bir ey karld; zmir suikast, Menemen Olay, eyh Sait ayaklanmas gibi. eyh Sait syannda Fethi Okyar babakand, Benim en yakn arkadalarm Krttr, Krtlerin zerine gidemem dedi. Bunun zerine Okyar drerek Krtlerin zerine gittiler. Mustafa Kemal, Krtlerin ve Trklerin uzlamas, bir arada yaamas iin alt. 1922nin balarnda Krte eitimle ilgili bir de yasa kard. Ancak buna izin verilmedi. ttihat kadrolar etrafn daraltmlard. Bu kadrolar komnizmi, slam ve Krtl tasfiye ettiler, (12 Mart-2 Nisan 2008). calann Krt sorunu ile ilgili rnek verdii bir dier rnek de Dersim isyanyd. calana gre, Dersimden bir heyet Seyit Rzann un nlenmesi iin Elaza gelecek olan Mustafa Kemal ile grmeye alt. Ancak ttihat ve Terakki kadrolar bu grmeyi engelledi. Atatrk saat daha erken Elaza gelebilmi olsayd Seyit Rza ve arkadalarnn idam gereklemeyecekti. Birtakm eksik evraklarla, idam imzalar tamamlanmadan, idamlar gerekletirildi. damlarda nn ve evresinin byk etkisi oldu (27 ubat 2008). calan, Atatrk-nn kyaslamas yaparken Yahudilerin de Cumhuriyetin ilk yllarnda etkin olduunu, Trklk ideolojisinin fikir babaln yaptklarn sylyor, u hususlar dile getiriyordu: Bugn dayatlan Trkl savunanlar aslnda Trk deildi. Ne Mutlu Trkm Diyene szn de Mustafa Kemal sylememiti. Mustafa Kemalin katld bir toplantda Haim Nahum adnda bir Yahudi kalkp konumu, Ne Mutlu Trkm Diyene demiti, (27 ubat 2008-12 Mart 2008). calann balatt tartma bir sre sonra Trkiyenin en ok tartlan gndemi haline geldi. Babakan Erdoan, Atatrk lr lmez paralardan resminin karlmasn gndeme getirerek, Atatrke snarak siyaset yapmay politika sanan CHPye yklenince tartma daha da alevlendi. Erdoan, Artk Atatrkn arkasna saklanp siyaset yapmay brakmalsn. Biz senin evvelini gayet iyi biliriz. CHP zihniyetinin, vefatndan hemen sonra Atatrkn resimlerini Trk parasndan nasl kardn ok iyi biliriz. CHP zihniyetinin devlet dairelerinden Atatrkn posterlerini vefatndan sonra btn ofislerden nasl indirdiini ok iyi biliriz. PTTnin pullarndan Atatrkn resimlerini nasl kaldrdklarn ok iyi biliriz, diyerek calanla benzer bir yaklam sergiliyordu. CHP lideri Baykal ise, Ben o zaman alt aylktm. Daha emekliyordum. Erdoan her eyi bize yklyor, diyerek yantlyordu iddialar. Baykal-Erdoan dellosundan sonra ke yazarlar, akademisyenler mtemadiyen nn ve Atatrk kyaslayan yazlar ve makaleler yaynlamaya baladlar. lgin olan husus, tespit ve eletirilerin calanla byk benzerlik gstermesiydi. Ancak her nedense kimsenin aklna bu tartmay calann balatt gelmemiti. ERDOANI TAKLT EDYOR Kara operasyonundan bir sre sonra Cumhurbakan Abdullah Gl, sonra da TBMM Bakan Kksal Toptan, DTPli vekillerle grme gerekletirdi. Ancak bu durum calann pek houna gitmedi. nk grmelerin arka plannda yatan niyetin Krtleri blmek olduunu dnyordu. Bu yzden DTPli vekillere aman dikkat diyor, grmenin niyetini sorgulamalarn istiyordu: Basndan izledim. DTPliler de baz grmeler yapyormu. Bu grmeler nemlidir. Grmeler iyi niyetle yaplrsa onlar desteklerim. Eer tasfiye veya bask altna alma temelinde kullanlrlarsa Krt halk

www.altinicizdiklerim.com

46

bunu kabul etmez, buna kar kar. DTPliler elbette grmeler yapacaklar ama ok dikkatli olmallar. AKP zerinden bir ibirliki Krt-slam partisi kurmaya alyorlar; AKP iindeki yetmi milletvekiliyle bunu yapmaya alyorlar. Bir dnem erafettin Eli zerinden yapmaya altlar, baaramadlar. Serta Bucak zerinden yaptlar, baaramadlar imdi bu yntemi kullanyorlar. Krtleri blmeye alyorlar ama bunu da baaramayacaklar. ERGENEKON KANUN DZENE EKLD calan, Ergenekon operasyonunun etelerden korkan AKP tarafndan balatldn, operasyona Genelkurmay ve ABDnin de destek verdiini, ancak Genelkurmayn Ergenekonu gzden karma karlnda Erdoandan Krtlerin zerine gitme tavizi kopardn, tm bu gelimelerin kararnn da 4 Mays 2007 tarihinde gerekleen Dolmabahe Zirvesinde alndn belirtiyor ve ekliyordu: Ergenekon bitirilmedi, kanuni dzene ekildi. calan, Erdoanla Genelkurmay arasnda varlan Ergenekon anlamasnn Krtler asndan ise u sonucu douracan sylyordu: Erdoan daha fazla bu Ergenekon zerine, bu etelerin zerine gitmeyecek, buna karlk o eteler de kanun erevesine alnacak, kanund eylem yapmayacak. Genelkurmay da Krtlerin zerine, PKK'nin zerine her trl silahla gidecek. Bu anlamadan sonra Erdoan, Krtlere ilikin syledii btn szlerini geri alm oldu. Kamuoyu bunlar bilmiyor, DTP de tam anlayamyor. Btn bunlarla yeni bir dneme girildiini anlamak lazm. ABD de buna izin verdi. O tarihten sonra da Krtlere ve PKKye kar her tr ynelim, hava ve kara operasyonlar yapld. Krtler bunu byle anlamal. Ergenekona da yeni bir ekil veriyorlar, (14 Mays 2008). DAVA LAKLKLE ALAKALI DEL Sistem iinde, AKPnin iktidara geldii 2002 ylndan beri devam eden AKP ile laik ve Kemalist evrelerin kavgas, Ergenekon Operasyonu ile artk bir hesaplamaya dnmt. Operasyondan sonra, Yargtay Cumhuriyet Basavcs Abdurrahman Yalnkaya, srpriz bir ekilde laiklie aykr fiillerin oda haline geldii gerekesiyle AKPnin kapatlmas istemiyle Anayasa Mahkemesinde dava at. calan da, pek ok kii ve evre gibi davann laiklikle alakal olmadn dnyordu. calan, ABD, ngiltere ve srailin Trkiyeyi kaosa srkleme abalarnn bir aya olarak deerlendiriyordu kapatma davasn: AKPye neden bu dava ald? Aslnda bu meselenin laiklik ve slam'la alakas yok. Mesele ekonomiktir, kimin ne kadar kar salayacayla ilgilidir. Bu iki klik (AKP, CHP) atyor. Trkiyeyi kim ynetecek sanyorsunuz, Trkiye zayf decek, d gler, srail de ynetecek. AKP giderse geriye Baykal, Baheli kalr. Bunlarn durumu ortada. lkeyi ynetecek gte deiller. Trkiye daha da kaosa srklenecek, (2 Nisan 2008). DTPNIN MECLSTE OLMASI NEML, AMA calan, DTPnin barl ve demokratik bir ortamn olumas iin zerine den sorumluluu yerine getirmediini dnyor, DTP roln oynamad iin iki milyon insann yaamn yitirecei atmal gnlere srklenildiini sylyordu. calanda DTP rahatszl yaratan bir dier nemli faktr, DTPli vekillerin performanslarn beenmemesiydi. calana gre, vekillerin Mecliste olmas nemli bir frsatt. Ama DTPli vekillerin Mecliste kendilerini ifade edemedii, iki kelimeyi bir araya getirip konuamadklar, Alevilik konusunda iyi siyaset yrtemedikleri (9 Nisan 2008). calan, DTPnin Meclis atsndan atlaca, partinin de kapatlaca dncesindeydi. Onun iin DTPnin nne baz grev ve sorumluluklar koymutu. Hzla her kesim ve evreden yz binlerce kiinin yesi olduu kent konseyleri ve kent meclisleri oluturulmasn neriyordu. Bu hazrlklar nemliydi, nk DTPnin parlamentodan atlmas, eitli yntemler (para, pul) kullanlarak belediyelerin alnmas halinde alternatif rgtlenme ve ynetim modeli olarak hayata geirilecekti (27 ubat 2008). calan, bu neriyi yapnt ama 1999 ylndan beri dile getirdii projelerin hayata geirilmediinin de farkndayd. 2000 ylnda Demokratik Siyaset Okulu almas nerisinde bulunmu, ancak aradan sekiz yl gemesine ramen nerisi yerine getirilmemiti. 2008 ylnn Mart ay geldiinde nerisini bir kez daha yineledi, isminin de Orhan Doan Demokratik Siyaset Akademisi olmasn nerdi. calan, demokratik siyasetin glenmesi, siyaset yapan nitelikli kadrolarn yetimesi asndan nerisini nemsiyordu: Bu onlara son nerimdir. Eer bunu da yapmazlarsa, DTPyi ibirliki ilan edeceim. Haftaya geldiinizde bu ile kim ilgileniyor, bu iin sorumlusu kim? Nasl kuracaklar, ne zaman kuracaklar? Btn bu bilgileri nmde istiyorum. Demokrasinin gelimesini, demokratik siyasetin glenmesini istiyorlarsa bu okullar art, (12 Mart 2008). calan, hafta boyunca konuyu gndeminde tuttu, avukatlar grmeye geldiklerinde her defasnda nerisiyle ilgili almalarn ne dzeyde olduunu sordu. Siyaset Akademisi nerisi calann yapt nerilerden sadece bir tanesiydi. calan, ayrca Urfa iin Dinler Bahesi ad altnda park ina edilmesini, Diyarbakrda Demokratik Siyaset Akademisi, Urfada Demokratik Siyaset ve lahiyat Akademisi, Dersimde de Demokratik Siyaset ve Alevi Kltr Akademisi ve sol at partisi kurulmasn istiyordu. calan, at partisini nemsiyordu, nk milliyetilik ve din arasnda skp kalan lkenin ancak demokratik platforma dayal nc bir alternatifle dzle kacana inanyordu.

www.altinicizdiklerim.com

47

BENM DE KENDM SAVUNMA HAKKIM VAR DTP savunmasnda, olduka makul neriler getiren calann yaklamlarnn terr olarak tanmlanamayaca kaydediliyordu. calann Trkiyeyi halklar savana yol aacak atma ortamndan kurtard, her trl milliyetilii reddettii, be yl sreyle tek tarafl olarak PKKyi atmasz konuma geirdii ifade edilen savunmada, ayrca u tespitlere yer veriliyordu: calan anlamamak Trkiyeye deil rant, oven, milliyeti kesimlere, ABD ve srail bata olmak zere d glere hizmet eder. ddianamede calandan ayrlk olarak bahsedilmesi gerekleri yanstmyor.

7. BLM: TEST SREC VE MZAKEREYE GR (2009)


DEVLET YNE MRALIDA Herkes nefesini tutmu, 2009 yl Mart ayndaki yerel seimleri beklemeye balamt. Bu yle bir seim olacakt ki, sonulan kader tayin edecekti. Blgede DTPnin deil AKPnin baarl olmas halinde Krt sorununda dengeler radikal bir ekilde deiecek, dan halk nezdindeki meruiyeti marjinalize edilebilecekti. Ayn ekilde, DTPnin seim arenasndan baarl kmas halinde, devlet ve hkmetin gemiten buyana savunageldii tm tezler tuzla buz olacakt. PKKnin dan yan sra ovada da kurumsallamas, klasik Krt politikasn artk srdrlemez hale getirecekti. Yerel seim sonulan, AKP ve devlet asndan tam bir ok oldu. DTP kazand belediye saysn 38den 99a karm, AKP ise Van, Siirt ve Idr gibi illeri DTPye kaptrmt. Bu sonular, Krt sorununda yle deiiklikler dourdu ki bir anda paradigma deiti, devlet ve hkmet farkl tercihlere ynelmek, stratejisini yenilemek zorunda kald. Yeni tercihi ilk seslendiren mralya giden devlet heyeti oldu. calan, mralda tansiyonun giderek trmand o gnlerde, 2000 tarihinde mralda yaad bir olay anlatt, burada ite bunlar yaadm mesaj verdi: 2000nin banda burada sorguya katlan yetkililer gelmiti. Bazlar komutand, yetkili olarak konutu. Bana, Siz glerinizi snr dna ektiniz, tek tarafl adm attnz, bundan sonra da tek tarafl adm atacaksnz. Ancak ordu, devlet sizi dikkate almaz diyordu. Ben, devletin politikasn sordum. Onlar da Devlet bu dk younluklu savala sizi dikkate almaz, sava trmandrn, daha ciddi bir sava verin o zaman dikkate alnrsnz, sizi dikkate almak zorunda kalrlar diyordu. Kelimesi kelimesine byle deildi ama z itibariyle byle sylemek istiyorlard. Yani sava orta younluktaki bir dzeye ekmemiz halinde devletin bizi dikkate almak zorunda kalacan belirtiyordu. Tabii ben sava trmandrmadm. Bunu ekindiim ya da korktuum iin de byle yapmadm, samimiydim, sorunun byle zleceine inanyordum, (8 Temmuz 2009). ERDOAN DTP ILE GRYOR Pozitif havann giderek ykseldii o gnlerde, calan, hala ihtiyatl konuuyor, Erdoan sreci yrtememekle eletiriyor, u tespiti yapyordu: Cumhurbakanl, Babakanlk, Meclis Bakanl sizde olacak, yine zmeyeceksiniz, o zaman bu bir oyalamadr. Mesele demokratik bir anayasa ile zlebilir, niye yapmyorsunuz? Erdoan bu sreci yrtemiyor, (17 Temmuz 2009). calan bu ekilde konumaya sevk eden pek ok faktr vard. Her eyden nce hkmetin samimi olduuna inanmyor, oyun oynadn, tasfiye amaladn dnyordu. Bir dier faktr de hkmet ve devletin mralda calann kapsn almamasyd. calan, demokratik almn balad ilk gnden itibaren sk sk burada benimle mzakereler balamal demi, ancak sesini kimselere duyuramamt. calan, yol haritasn devletle mzakere ederek hazrlama taraftaryd. Ancak devlet bu ynde bir umut vermeyince yol haritasn direkt kamuoyuna aklama karar ald. Devlet isterse aklayaca yol haritasn kendisi ile mzakere edebilirdi. Yol haritas ve demokratik zm tartmalar srerken, nihayet; hkmet temmuz ay sonunda sahneye kma karan ald. ileri Bakan Beir Atalay, 29 Temmuzda basn toplants dzenleyerek Krt sorununda demokratik alm sreci balattklarn aklad. Atalay, hazr bir zm nerileri olmadn, sorunu demokratiklemeyle aacaklarn belirtiyor, tm kesimlerin grlerini alacaklarn sylyordu. Muhalefetin kaplar kapatmas zerine gr aklayan Erdoan, 14 Austos gn muhalefete Demokratik alm srecinde kararlyz, yant veriyordu. Erdoann aklamasnn ardndan, demokratik alm koordinatr Beir Atalay, asker ailelerini ziyaret ederek almda kararl olduklar mesajn veriyordu. Atalay, alm boyunca 5 siyasi parti temsilcisi, 22 sivil toplum kuruluu ve 11 meslek rgt ile bir araya gelerek gr alveriinde bulunacakt. Demokratik alm srecini yakndan izleyen dier bir kesim de Krt cephesiydi. DTP, almn sorunun zmne ynelmesi halinde destek vereceini aklyor, ancak sorunun kim ya da kimlerle mzakere edilmesi gerektii konusunda ise adres gsteriyordu. 14 Austos gn devletin ajans AAya aklama yapan DTP E bakan Ahmet Trk, PKKyi etkileyecek kii, calandr, diyor ve yle devam ediyordu: calan taraflardan biri midir, biridir. PKK zerinde nemli bir etkinlii var m, var. Toplum tarafndan nemsenen bir isim midir, isimdir. O zaman srecin gerekten demokratik, barl bir srece, zm srecine evirilmesi konusunda etkili olan herkesin hassasiyetini, sylediklerini dikkate almamz gerekiyor. Meydanlarda halka hitap eden dier DTPli vekiller ise zmn muhatabnn mral olduunu vurguluyorlard.

www.altinicizdiklerim.com

48

HAYD, DIARI IKIN calan hazrlad yol haritasn 20 Austos 2009 gn cezaevi ynetimine teslim etti: Aradan gnler gemesine ramen yol haritas dar karlmad. Devlet yol haritasna el koymu, dar karlmasn engellemiti. Devletin yasaklad yol haritasnda calan, 23 Ekimde yapt aklamaya gre aamadan oluan neri yapmt. O neriler u ekildeydi: Birinci aama, devlet Krtlerin tm haklarn gvence altna alacak. Gvence verecek. PKK de blc olmadn devlete ispatlayacak. iddeti yntem olarak esas almadn ilan edecek. Bu aamada atmaszlk ortam oluturulacak. Devlet Krtlerin kendi kendini ynetmesine imkan tanyacak. Bu olursa ikinci aama olarak snr dna ekilme olacak. nc aama olarak da devlet verdii gvenceyi hukuki mevzuata yanstacak. Devlet bunu yapt oranda da geri dnler olacak. DEVLET SINAMA YAPMAK STED calann hazrlad yol haritas devlet ve hkmet kanadnda beenilmemi, kalarn atlmasna yol amt. Cumhurbakan Gl, Unutun mraly, diyerek calan srecin dnda grdklerini belirtmi, ardndan Genelkurmay Bakan lker Babu, demokratik alm srecinin bir mzakere ve uzlama sreci olmadn tm aklyla kamuoyuna deklare etmiti. Tm bu gelimelerden sonra Krt alm sreci isim deitirerek demokratik alm srecine dnt. ok ksa bir sre sonra da Milli Birlik Projesi ismi ile anlmaya baland. Sre tkanmaya doru giderken, mralda calann kapsn devlet bir kez daha ald. Yol haritas boyunca calann gelin haritay mzakere edelim arlarn duymazlktan gelen devlet, calann kapsn farkl bir amala almt. Heyet calandan, Trkiyeye Bar Grubu gelmesi iin ar yapmasn istiyordu. calan, neriye iddetle kar kt, Hayr, olmaz, dedi. Bunun zerine heyet calana bar gruplarnn gelmesinin negatif olan havay pozitife evireceini, srecin nn aacan, kamuoyunda olumlu sonular douracan, rgtn kendisine bal olup olmayacan greceklerini belirterek, gruplarn gelmesinde srarc davrand. Bunun zerine calan, Peki, diyerek, neriye frsat tanma karar ald. calann ars zerine, Kandil ve Maxmurdan iki Bar Grubu, ekim aynda Habur Snr Kapsndan Trkiyeye giri yapt. Bir insan seli eliinde kapdan giri yapan bar gruplarn, Diyarbakr yolunda milyonlarca kii sevgi gsterileriyle karlyordu. Ancak halkn gsterdii bu sevgi, devlet ve hkmet tarafndan hazmedilemedi. Erdoan kitlesel karlamay siyasi rant, Bakan Atalay ise yaananlar ov ve provokasyon olarak nitelendirdi. Srecin gidiatndan duyduu kaygy ifade eden bir dier isim, de caland: Ben bir daha gelmeleri iin kesinlikle arda bulunmayacam, bar gruplar gelmez, gelemez. Bundan sonra gruplarn gelmesi iin durum deimeden hibir arda bulunmayacam, bu doru da deil, alaklktr, onursuzluktur. Ama Devlet gider PKKyle grr, anlar, PKK kendisi gnderirse ona bir ey diyemem. Benim tarafmdan bir daha Bar Grubu ars kesinlikle olmayacaktr. Gelen gruplar iin kranlarm sunuyorum. Bu gruplara ar yapmamdaki ama uydu; Devlet, bir snama yapmak istedi. Bana bal olup olmadklarn, ne kadar bal olduklarn snamak istedi, (23 Ekim 2009). Bar ii ciddi bir itir, sayg ister. Her ey anlalmtr. Bu gruplarn gelii ve buna kar Krt halknn onurlu sahiplenii, duruu, Hkmetin gerek yzn, niyetini ortaya karmtr. Hkmetin plan suya dt. Yine her eyin gnahn Krtlerin zerine atmaya alyorlar. Tabii ki alm malm hikaye, amalar PKKnin tasfiyesidir. (30 Ekim 2009) Demokratik alm srecinin kmesi, devlet ve hkmeti daha da fevri ve sert davranmaya sevk etti. Ekim ay ortalarnda calana 10 gnlk hcre cezas verilirken, demokratik alm sresince srdrlen KCK operasyonlar daha da trmandrld. 2009 ylnda taraflar birbirini snam, PKK devleti, devlet de PKKyi test etmiti. Karlkl snama, test etme durumu, yerini 2010 tarihinde direkt grmelere brakacak, taraftar birbirinin gyabnda yapt hamleleri mzakere masasnda birbirlerinin gzlerinin iine bakarak gerekletireceklerdi.

SONU
Abdullah calann mralda geirdii on yllk zaman kesin analiz edildiinde, u parametreler ortaya kmaktadr. calan, Trkiyeye getirildikten sonra yeni bir paradigma oluturmutur. Bu paradigmay da Demokratik Cumhuriyet, Demokratik Uygarlk ve Demokratik Konfederalizm olarak kavramsallatrmtr. Ancak paradigma deiiklii epistemolojik bir kopuu ifade etmemitir. Yeni paradigma ile ulus-devlet misyonu terk edilmi, niter birlik iinde zm anlay gelitirilmi, meru savunma halleri dnda iddet bir hak arama yntemi olmaktan karlm, gemii efsaneletiren simge ve znenin (PKK) ismi deitirilmi, buna bal olarak gemiin rgtsel yaplanmas deitirilerek taban demokrasisine dayal yeni konfederal rgtsel yaplanma getirilmitir. Ayrca, Krt etnisitesi yeniden kurgulanarak reform ve Rnesans elerini de ierecek ekilde demokratikletirilmek, milliyeti elerden arndrlmak istenmitir.

www.altinicizdiklerim.com

49

calann gelitirdii yeni paradigma, ayn zamanda Trkiye asndan da tarihsel nem arz etmektedir. ok ciddi amaz ve sorunlarla kar karya kalan Trkiyede, ne sa, ne de sol cenahta sorunlar zecek yeni bir paradigma nerisi kmtr. Bu yzden, calann mralda gelitirdii yeni paradigma Trkiyeye yeni ufuklar ve zm dizgeleri getirmesi, tek ve zgn olmas itibariyle de nem arz etmektedir. calan, eski paradigmadan yeni paradigmaya geerken deiim stratejisine acmasz bir PKK eletirisi ile balamtr. Bylece rgt yelerine dnn paradigmalarn terk ederek gelecee doru yrmeleri iin gerekli olan zgveni salamtr. Bu eletiriden sonra beklentileri birbirine balayan, dnm ve byme iin temel oluturan yeni deerler (yeni misyon ve grevler, gerekletirilecek yeni hedefler) yaratmtr. Bu yeni deerler, 2001 ylna kadar Demokratik Cumhuriyet, 2001 ylndan 2005 ylna kadar Demokratik Uygarlk ve Demokratik Ekolojik Toplum, 2005 ylndan sonra ise Demokratik Konfederalizm olmutur. Bu paradigmalar birbirini boa karan bir yntemle deil, daha ok solunan siyasal ve psikolojik iklime bal olarak ekillendirilmitir. calan, deiim mhendislii olarak tanmlanabilecek bu srete, 2005 ylna kadar rgte direkt pratik nderlik yapm, konumlandrma, program, tzk ve isim deiiklikleri ile bu nderlii hayata geirmitin 2005 ylndan sonra ise rgte pratik nderlik yapmak yerine genel dorular gsteren klavuzluk yapma ve dorultu gsterme tutumunu izlemitir. 2005 ylndan sonra daha ok entelektel alana ve siyaset felsefesine younlam, bu dorultuda deerlendirmeler yapm, daha ok bir bilim insan hviyeti sergilemitir. 2007 yl Mays ayndan sonra da rgte pratik nderlik yapmaktan vazgetiini aklam, bu grevi ancak kendisinden rgt ile devlet arasnda arabuluculuk yapma teklifi gelmesi halinde kabul edeceini ifade etmitir. calan, 2008 yl Temmuz ayndan sonra da rgt de devlet arasndaki statsn tarafszlk ve bamszlk olarak tanmlamtr. calann Demokratik Ekolojik Toplum, Demokratik Konfederalizm nerileri ile toplumsal ina sreci balam, Krt dil, kltr ve kimliini bir zne olarak talep edecek kurum ve yaplar olumutur. Yeni paradigma ile birlikte aydnlanma, reform, demokrasi, farkllk, birlikte yaam, bar, sava, meru savunma, kadn, sivil alan gibi olgular youn bir ekilde tanma konusu olmutur. Yeni tezler, Krtler arasnda sosyal, siyasal ve kltrel etkileimler yaratm, Krtlerin milliyetilikten arnarak rk ve etnisite odakl deil insan odakl hayat ve bak as kazanmalarna yol am, ynlerini Erbile deil Ankaraya evirmeleri sonucunu dourmutur. calan bir veri (gereklik) kabul ederek zlecek Krt sorununun getirecei yararlan ya da aksine calan bir veri kabul etmediimizde Krt sorununun yarataca zararlar sorgulayarak salayabiliriz. Biz bu muhasebede calan bir veri kabul ederek sorunu zmenin daha rasyonel bir tercih olacan, nk bunun Trkiyeye byk kazandracan dnmekteyiz. A) nk calan bir veri (gereklik) kabul ederek sorunu zmek, Krt sorununu zecek tek alternatiftir. Geen sre PKK ve calana alternatif yaratlamadn, yaratlamayacan yeterince gstermitir. PKK ve calan kart alternatif yaratma giriimleri Krtler arasnda kabul grmedii iin baarszlkla sonulanmtr. B) calan bir veri kabul ederek Krt sorununu zmek, akan kann durmasn salayacaktr. C) calan sorunun niter yap ierisinde zlmesini istemekte, bir arada yaam ifade eden sembollere (bayrak, dil, stkimlik, Atatrk) saygl olduunu dile getirmektedir. Krt sorununu demokratik perspektifle zmenin lkeye byk yararlar salayacan, etnik kutuplama algs yaratacak federasyon ve zerklik yaklamlarna kar olduunu ifade etmektedir. calan dnda dile getirilen dier zm nerileri ise etnik kutuplama yaratabilme istidad ieren federasyon ve/veya bamszlk yaklamn iermektedir. Hassasiyetleri gren, hassasiyetleri anladn ifade eden ve o hassasiyetler ierisinde zm talep eden bir calan gerei Krt sorununun zmnde Trkler ve Krtleri bir arada tutacak tek alternatif olarak gze arpmaktadr. D) istikrar ve huzura kavumu bir Trkiye, yelik sreci nndeki yap ve zihniyetleri elemine etmekle kalmayacak, tam yelik srecini gzle grlr ekilde hzlandracaktr. ABnin giri kaps nnde beklettii bir lkeyi, atmal ve istikrarsz ortamna son vermedike kendi istikrarl i ortamna davet etmeyecei unutulmamaldr. E) calan bir veri kabul ederek Krt sorununu zmek, Trkiyenin ekonomik sorunlarn hallederek refah reten ve paylaan lke haline gelmesi sonucunu douracaktr. Trkiye 30 yla yakn zaman kesitinde Babakan Yardmcs Cemil iekin ifadesine gre, i atmak ortam yznden 300 milyar dolan akn finansal kaynak harcamtr. Baz evreler atmal ortamn turizm zerinde yaratt olumsuz etkiler de gz nne alndnda, bu miktar 500 milyar dolar olarak dile getirmektedirler. calan bir veri kabul ederek Krt sorununu zmek, atmal ortam iin harcanan kaynaklarn yoksulluk, isizlik, eitim, salk vb. alanlarnda harcanmas gibi imkan ve olanaklar domasn salayacaktr. F) calan bir veri kabul ederek Krt sorununu zmek, Gney Krdistann ilerleyen yllarda yarataca skntlar gidermek asndan da tek alternatif ve zm olarak grlmektedir. Gney Krdistanda giderek trmanma eilimi gsteren

www.altinicizdiklerim.com

50

milliyeti hissiyatn Trkiyede istikrarsz savrulmalara yol amamas iin, milliyeti paradigmadan uzak zmler neren calan faktr iyi deerlendirilmeli ve dnlmelidir. G) calan bir veri kabul ederek Krt sorununu zmek, Trkiyeye, yeniden dizayn edilen Ortadouda refah reten ve refah paylaan lke stats kazandracaktr. Trkiyenin Ortadouda daha Fazla rol ve misyon stlenerek imkan ve olanaklardan istifade etmesinin altn anahtar Krtlerin elindedir. Krtlerin yaad corafyann yeralt ve yerst zenginlik kaynaklar itibariyle dnyann en gpta edilecek yerleim alan olmas, bu imkan ve olanaklardan Trkiyenin deil dier lkelerin yararlanmas sonucunu dourmaktadr. eride Krt sorununu zen, Krtlerle yeni uzla ve ortak deerlere bal olarak yeni bir stratejik iliki gelitiren Trkiyenin Gney Krdistan zerinde ok etkili bir nfuz gc gelitireceini, oradaki ve dier lkelerdeki Krt kamuoyunu lehine kazanacan sylemek, gereklerin ifadesi olacaktr. Trkiyenin calan bir veri (gereklik) kabul etmeden bu sonucu yaratmas beklenmemelidir. H) Kendi i barn salam, demokrasi, insan haklar, ok kltrllk (farkllklar ayrtrmadan ve attrmadan bir arada tutma beceri ve yetenei) gibi deerleri iselletirmi, buna bal olarak AB perspektifi kazanm bir Trkiye grnts, Ortadou halklar arasnda benimsenme ve kabullenme ynnde byk bir sempatiye yol aacaktr. Bu durum, Trkiyeye, sorun yuma haline gelen Ortadouda rnek ve model alnacak bir lke stats kazandracaktr. Kamuoyunda genel kabul gren PKK ve calan neden deil bir sonutur, Krt sorunu Krtler ile Trkler arasndaki bir sorun deil Krtler ile devlet arasnda bir sorundur, Dili dahi yasaklanan bir toplumun ocuklarnn bugn dalarda olmas anlalr ve kabul edilebilir bir durumdur nermeleri dikkate alndnda ok kolaylkla toplumsal saaltm ve rahatlamaya dntrlebilir.

EK: CEZAEVNDE DRT KTAP YAZDI


BRNC KTAP - Krt Sorununda Demokratik zm Bildirgesi Krt Sorununda Demokratik zm Bildirgesi isimli kitap, Abdullah calann Trkiyeye getirildikten sonra yaymlanan ilk kitabdr. calan, kitabnn ilk blmlerinde arlkl olarak PKK olgusunu douran sosyal, siyasal ve kltrel vasatlar zerinde durur. Cumhuriyetin gemiten bugne izledii seyri analiz eden calan, bu seyrin PKKyi douran en nemli tarihsel arka plan olduunu syler: Atatrkten sonra demokrasi bir yana itilince, 50lerden itibaren snf farklar byyp Cumhuriyeti adeta yeniden ele geirdi. Bu oligarik yap, demokrasinin nnde engel haline geldi. Demokratik sistemin giderek geliecek snf, dil, kltr ve hatta dini elikileri zme imkan domaynca, sorunlar 70lerde yerini atmalara brakt. Dier sorunlarla birlikte Krt sorunu rahatlkla bir demokrasi sorunu olarak zm bulmalyken, gerek tarihsel temeli, gerek ele alnan dnemin dnya apndaki atmal, saval karakteri, genliin elinde bir kvlcma dnt. PKK bu derin toplumsal temelin bir sonucu olarak dodu, (s. 105). calan, zeletiri yaptktan sonra, PKKnin tarihi bir dnm noktasnda bulunduunu, tarihi aamann yenilenme ve yeniden yaplanmay zorunlu kldn vurgulam, zeletiri-gelecek balamnda u tespitlerde bulunmutur: PKK yenilmedi ama fazla gelime de gsteremedi. PKK artk bir yol ayrmndadr. Ya klasik izgisinde daha katlap i ve d olanaklara dayanarak yaamn srdrecek ya da dnya ve Trkiye realitesini doru deerlendirip silahl mcadelesini yasal gvenceler temelinde brakp, yeni programna Trkiye btnselliini esas alp genel bir demokrasi programyla Krt toplumunun dnm programn, siyasal-yasal eylem ve rgt biimini esas alan bir yapya dnecek. Tarihi aama budur. Bu aama asla dneklik ve tasfiyecilik olarak ele alnmamaldr, (s. 63). calana gre, Demokratik Cumhuriyetin en nemli ilkesi Misak- Milli esaslarna ballk, ortak vatan gereini tartmasz kavramak ve kabul etmek olmaldr (s. 44). calan, bu ilkeye atfettii nemi u szlerle vurgulamaktadr: zgr vatan birlii, btnl kutsaldr, tartlamaz. calan, kitabnda Demokratik Cumhuriyetin zerine ina edilecei deerler ve ilkeler silsilesini ise u ekilde aklamtr: Cumhuriyet demokratikletirilmelidir. (s. 126). Bunun iin ilk aamada demokratik bir Anayasa hazrlanmal, Anayasa iin ilk siyasal koul, herkes yurtta olarak eit olmal, yurttalar ve uyruklar arasnda birinci, ikinci ve nc snf ayrm olmamaldr, (s. 92). calan, Demokratik Cumhuriyetin dayanaca dier ilkeleri ise u ekilde dile getirmitir: Anayasal vatandalk zm iin gl siyasal zemin olmaldr, (s. 127). Krtler asli kurucu edir, (s. 135). Krt toplumunun dil, kltr zgrl salanmaldr, (s. 130). Krte yayn, dil yasa kaldrlmal, yerel ynetim yaplar gelitirilmelidir, (s. 111). Demokrasi iddetle yrmez, bunun iin iddete kaynaklk eden sorunlar barl yollarla zlmeli, iddet artk Cumhuriyetin gndeminden kalkmaldr, (s. 96). Krt ve Trk milliyetilii kabul grmemelidir, (s. 128), Askeri ve silahl g yaklamlar zm iin anlamn yitirmitir ve terk edilmelidir, (s. 133). Demokratik Cumhuriyet temelinde bar grmelerine gidilmeli (s. 134), hkmet cesur admlar atmay bilmelidir, (s. 138).

www.altinicizdiklerim.com

51

calann Demokratik Cumhuriyet tezi kapsamnda masaya yatrd iki olgu ise otonomi ve federasyon kavramlar olmutur. calana gre, Otonomi veya federasyon gerekliklerle badamamaktadr. Otonomi ve federasyon geri toplumsal yapya baml olacandan demokratik deerlerin gelimesine fazla frsat vermeyecektir, (s. 110). calan, federasyon nndeki dier engelleri ise lehe farkllklar, Krt-Trk i ielii, blgelerin durumu, Doudaki Krt nfusunun en azndan bir kat kadar Batda bulunmas eklinde sralamtr (s. 111). calan, Krt toplumsal yapsnn Demokratik Cumhuriyet deerleri nda deerlendirmesini de yapm, Krt toplumsal yapsn geri bularak demokratikletirilmesini nermitir. Etnik airetsel yap, dini siyasi rgtllk, aalk kalntlar, demokratiklemenin nnde en nemli engeller. Bu yaplar almadka zgr birey ve toplum ortaya kamaz. Dolaysyla Anayasal vatandalk ve devlete katlm gerekleemez. Bu kesimler demokrasinin nndeki en byk engeldirler, (s. 128-129). calann itiraz ettii bir dier konu da bamsz Krdistan tezidir. calana gre, Ayrlan bir Krdistan bitmi veya bir gcn kuklas, ibirlikilerin malikanesi olmaktan teye gidemeyecek bir Krdistan, (s. 123) olacaktr. calan, kitabnda ortak vatan ve ortak deerler skalas olutururken, Krtlerin paylalan ortak deerlere yaklam konusunda ise u gr ve tezlere vurgu yapmtr: Trkiyede ortak bir ulustan bahsetmenin yadrganacak bir yn yoktur, (s. 104). Atatrkn kurucu rol bugnk vatann gereklemesinin esas nedenidir. Buna hep minnettarz, (s. 124). Atatrk milliyetilii rk, kken milliyetilii olmad, esasnda tarihten szlen bir kltr ulusuluunu esas ald halde, bu ulusuluktan sapma, kar bir milliyetilie zemin hazrlar, (s. 104). Resmi dil Trke olmal, (s. 132). Her iki toplum asndan da salkl asimilasyon reddedilemez, (s. 131). Dil, kltr, etnik farkllklar demokratik potada hem atmal yanlardan koruma hem de ortak kamu yararna dntrme dnlmeli, (s. 105). KNC KTAP - Smer Rahip Devletinden Halk Cumhuriyetine Doru calann kaleme ald ikinci kitap, AHMe sunduu Smer Rahip Devletinden Halk Cumhuriyetine Doru isimli savunma oldu. Kitabn ilk cildinde, arlkl olarak uygarlk tarihi ilenmi, tarihsel arka plan kategorilere ayrlarak analiz edilmitir. Kleci Uygarlk, Feodal Uygarlk, Kapitalist Uygarlk ve Demokratik Uygarlk eklinde drt uygarlk kategorisi oluturan calan, Kleci Uygarlk anda Neolitik Dneme ayr bir nem vermitir. Bu dneme atfedilen nem, Krtlerin oynad rolden kaynaklanmtr. calan, M. . 10.000li yllarda Mezopotomyann Frat-Dicle Havzasnda yerleik hayata geile balayan Neolitik Dnemin yaandn, Neolitik Dnemi oluturan Smerlerin Krtlerle ortak atalardan geldiini, dolaysyla Krtlerin yerleik hayata geite insanlk tarihine nemli katklar sunduu tezini ilemitir. calan, uygarlk tarihini ayrntl bir ekilde iledikten sonra baz dnrler tarafndan dile getirilen tarihin sonu geldi eklindeki dnceye iddetle itiraz etmitir. calana gre, tarihin sonu kavram doru deildir. nk uygarln snf karakterine dayal zelliklerinin sonu gelmemiti. Tam tersine Kapitalist Uygarlk derinleen ve sreklileen bunalmla yz yzedir. Bu kriz, yeni bir uygarla dayal bir k zorunluluk haline getirmektedir. calan, Ortadouyu Avrupa Uygarlnn antitezi olan Demokratik Uygarlk haline getirmek gerektiini, bunun iin Rnesans, dinde reform ve aydnlanmaya ihtiya olduunu belirtir. Bunun iin Avrupa deerleriyle antitez ve sentez oluturacak diyalektik ba kurulmasn, ancak bu ban ne kabaca reddeden, ne de eriyen, tam tersine kendisinden katan ba olmasn nermitir. Ortadouda ideolojik kimliin yeniden yaratlmas gerektiini ifade eden calan, yeni ideolojik kimlik kapsamnda gelitirilecek Rnesans ve aydnlanmann, zihniyet ve ahlak devrimini iermesi gerektiini vurgulamtr. calan, kitabnda yeni zihniyet ve ahlak devrimi kapsamnda slama da geni yer ayrmtr. calana gre, slamn tekrar canlandrlmas hibir yaratc olguya yol amayacaktr (s. 400). nk slam dini kutsallk adna tarihin en gerici ve lanetli konumuna drlmtr. Kendi toplumunun hafzasn fel etmekte ve zehirlemekte bundan daha tehlikeli bir uygulama dnlemezdi, (s. 407). calan, slamiyete ynelik eletirilerinin yannda olduka radikal zm nerileri de dile getirmitir. ok geciktirilen dinde reformasyon bir an evvel balatlmal, kutsal kitaplar bireye dayatlan dogma olmaktan karlmal, edebi metinler olarak deerlendirilmelidir. Kutsal kitaplarn, tm halkn anlayabilecei bir dille tarih, sosyoloji, ekonomi, smr, zgrlk, bilim, ilericilik, gerilik, materyalist diyalektik, idealist metafizik, ahlak vb. konularla ilikileri salanmaldr. Camiler bata olmak zere kutsal yerler halkn eitildii akademi ve tiyatro gibi sanatsal bir ileve kavuturulmal, kurban yerine parayla yoksullara ve daha hayrl ilere fon ayrlmal, ibadet uygulamalar an ihtiyalarna gre yeniden dzenlenmelidir, (s. 408). Ortadou kltrnde ok gl olan dogma ve topya gericiliini krmadan rnesans gerekletirmenin mmkn olmad vurgusunu n plana karan calan, Ortadounun antitez olabilmesi iin hem sosyal hem de siyasal alanda demokratik srecin oturtulmas gerektiinin altn izmitir. Bu yzden toplumun demokratikletirilmesinin en acil grev olduunu, bunun da ncln kadnlarn ve genliin yapacan, kadn zgrlnn yeni uygarln ekillenmesinde en dengeleyici ve eitliki rol oynayacan kaydetmitir.

www.altinicizdiklerim.com

52

calan, kitabnn ikinci blmnde Krt sorununu tartmtr calana gre tarihte ve gnmzde Krt olgusuna yaklam sergilendi. calan, kitapta, kapsaml Krt tarihinden sonra PKK olgusuna deinmi, PKKnin douunu analiz ederken u arpc tespitte bulunmutur: PKKnin douu ve geliiminin gc, ustalktan ve gelikin bir rgtsel yapdan ileri gelmedi. Sorunun sahibi yoktu. Sahip k, snrl ve zl aba, gerekli patlamay salamtr, (s 108). PKKyi yar modern bir sosyalist yaplanma ve klasik bir Ortadou kimlik sentezi (s. 109) olarak tanmlayan calan, PKKyi byten ve gelitiren faktrleri, Dnya dengelerinin iddetli bir atma iinde olmas, Suriye, Filistin, srail ve Lbnann atma iinde sunduu uygun zemin, ran Devrimi, ran-Irak sava, 12 Eyll askeri darbesi, rgtn askeri darbeyi darda karlamas, eklinde sralamtr. PKKnin herhangi bir dogmatik merkeze ball bulunmadn, hareketin byyp dar bir grup hareketi olmaktan kmas ile ciddi ynetim sorunlar yaandn, bu aamada yetersizliklerin de hzla su yzne ktn ifade etmitir. calan, kitabnda, meru savunma olgusuna nem atfetmi, meru savunma olgusunun ahlaki, siyasi ve askeri ilkelerini tartmtr. calana gre, devletin tm anlay ve uygulamalarna kar mcadele ilkesini esas alan meru savunmann kabul-ret lleri u ekilde olmaldr: Devletin cana kastetmesi, halkn kltrel haklarn zorla bastrmas, haklarn kullanmakta kararl olan toplumsal gleri bastrp mahkum etmesi hallerinde, silahl biimi de dahil halk savunma birlikleri ve sava sanatnn tm inceliklerine gre ite ve dta geni bir meru savunma dzeni uygulamaya geirilir. Devlet hukuk devletini, temel insan haklarn ve demokratik siyaset llerini esas alyorsa meru savunma silahl iddet biimini alamaz, alrsa gayri meru olur, (s. 115). calan, Krt sorununun zm iin de kitabnda mtevaz talepler olarak nitelendirdii u tezleri ileri srmtr. zm ne snrlarn deitirilmesi, ne de otonomi, sosyal, kltrel ve siyasal haklarn ayr bir listesini oluturmaktan gelir. zm her grubun kendi kltrel kimliini ve eitimini resmi sistemi inkar etmeksizin yaamas ile gelir, (s.145). st-kimlik olarak Trkiye ulusu kavramn neren calan, demokratik zmn nnn almasna byk bir nem atfetmitir. zmn nnn almasyla birlikte, sorunun anayasal ve yasal boyutlarnn zamanla zleceini kaydeden calan, Blgeye uygun sosyo-ekonomik tekilatlar, anadilde eitim gibi konularn uzun hazrlklarla zm bulacak olgular olduunu dile getirmitir. zmn artk PKKnin ataca admlarla deil devletin ataca admlarla gelieceine dikkat eken calan, Krt halknn varlnn kabul edilmesini, kltrel deerlerin zgr ifade hakkna kavumasn, siyasi bir genel affn hayata geirilmesini barn temel koullan olarak sralamtr. Trkiyenin, ABnin hukuk ve demokrasi ideallerini benimsemesinin Krt sorununda zm belirleyici bir konum dourduunu, ancak Trkiyedeki egemen glerin AB izgisinde tam demokratiklemeyi kendi politikalarnn bitii olarak deerlendirdiini, bu yzden AB srecinin arzu edilen sonucu dourmadn kaydeden calan, ABnin Krt sorununda sergiledii birey olarak evet, halk ve kltr olarak hayr yaklamnn kendi hukuku ve demokratik kriterleriyle elitiini ifade etmitir. NC KTAP - zgr nsan Savunmas Abdullah calann cezaevinde kaleme ald nc kitap zgr nsan Savunmas ismini tamaktadr. ABDnin Iraka gerekletirdii mdahaleden sonra yaymlanan kitapta, mdahale de geni bir yer tutmutur. ABDnin Irak mdahalesinin Byk skenderin M. . 330larda gerekletirdii Helenleme srecine benzer bir sreci dourup dourmayacan sorgulayan calan, ABD ve srail sann an iddet hamleleri ile slami toplumu hedef alan iddet elerinin bu imkan ortadan kaldrdn, fakat ABD ve ngilterenin Irak mdahalesi ile Ortadouda Birinci Dnya Sava sonras oluan siyasi ve askeri yaplanmalarn artk alabileceini ifade etmitir. Gney Krdistan ve bamsz Krt devleti tezlerini kitapta olduka ayrntl analiz eden calan, 2. srail olarak tanmlad milliyeti ve devleti Krdistan projesi yerine halklar aras ayrmaya dayanmayan, halklarla ortak yaamay ifade eden bir Demokratik Krdistan Projesi nerir. DRDNC KTAP - Bir Halk Savunmak Krt sorununun ayrntl ele alnp deerlendirildii kitapta, zm srecinde yol bulunduu; birinci yolun, statkocu, ayrlk, iddet douran milliyetilie dayand, ikinci yolun daha ok ulus st kresel glere eklemlenmeyi amalad, nc yolun da halklarn zgrlk ve eitlik araylarna dayand kaydedilmiti. calan, nc yol kapsamnda u somut talepleri dile getirmiti: Trk-Krt ilikileri yeniden tanmlansn, soy esasl ulus kavram yerine lke esasl ulus kavram esas alnsn. Trkiye Ulusu st-kimlik olsun, snrlar tehdit edilmesin, zor devreden karlsn, devleti anlamsz ikinliklerden kurtaran genel gvenlik ve kamusal alanla snrlandran Cumhuriyet reformu yaplsn, toplumsal zgrlk ile ekolojik toplumu da kapsayan demokratik toplum ve siyaset anlayna dayal toplumsal dnm reformu salansn, en ok kullanlan dil resmi dil olsun, ama dier dillerin her tr renim ve kullanm haklarna kstlama getirilmesin.

www.altinicizdiklerim.com

53

Krt sorunu kapsamnda Krt milliyetiliini de irdeleyen calan, Krtlerin ilkel milliyeti izgi ile demokratik zgrlk izgi arasnda seim yapmalar gerektiini; birincisinde gericilemi, kara dayanan feodal, dinci ve aireti balarn gleneceini, ikincisinde ise dar airetilii am, feodal ve dinci eilimlere dayanmayan, demokratik, zgrlk, eiti balarn gleneceini ifade etmiti. Kitabnda, Krt tarihini de ayrntl bir ekilde inceleyen calan, Krtlerin gerekli sosyal, siyasal kurumlamalara gitmeleri halinde Blgenin ykselen yldz olacaklar tezini iledi. calan bunun iin Krtlere u nerilerde bulundu: Yeni bir politik slupla snrlar tehdit etmeden gven verici zm olaslklar her geen gn nemini daha da artrmaktadr. Kapitalist sistem dahilindeki bir ideolojik trev olarak geliecek Krt milliyetiliinin blgenin Arap, Fars ve Trk milliyetiliklerini hem arlatrma hem de balantl olarak sorunlar kilitleme potansiyeli her zaman iin mevcuttur. Buna kar siyasi snrlar veri kabul eden ama Krt statsn yasal tanmaya dayal, kendine zg kltrel zgrlk ve demokratiklemeye iten bal bir zm tarz milliyetilik-d yeni bir zm modeli olarak gndemleebilir. Bunun hem barla hem lkelerin devlet ve ulus btnlkleri iinde gerekleme potansiyeli tamas tarihsel ve toplumsal gerekliklerle daha ok badamaktadr calan, kitabnda AKP iktidarna da geni yer ayrd. AKP hkmetinin devlet reformu ve toplumsal dnm projelerinde ciddi balang yapacak yetenekten uzak olduunu, AKPnin devletin nemli odaklarndan ekindiini, brokratik aygtlar aamadn vurgulad. Babakan Recep Tayyip Erdoan iin Turgut zaln donanm ve cesareti kendisine pek yansmamaktadr, tanmlamas yapan calan, AKPnin Krt milliyetiliini krklediini yazd. Kitabnda tarikatlar, din ve Fethullah Glen olgularn da irdeleyen calan, Krdistandaki Nakibendi tarikat rgtlenmesine de geni yer ayrmt. Ilml slamn Naki slam olduunu syleyen calan, kitabnda, Fethullah Glenden Evangelist tarikat nderi eklinde bahsetmiti. calan, kitabnda, ABD ve Byk Ortadou Projesine de (BOP) byk bir yer ayrmt. ABDnin, bir kaos imparatorluu olarak varln srdrrken birok dalma iareti gsterdiini kaydeden calan, ABD iin, Gcn an datmas dalmasn da beraberinde getirmektedir. ABD nderliindeki sistemin nmzdeki 25- 50 ylna baktmzda ykselmekten ok gerileme srecine girmesi beklenebilir, ifadelerini kullanm, BOPun Ortadouya zm getirmeyeceini kaydetmiti. calan, BOPun nnde faizmin tesinde milliyetilik, dincilikle ykl mezhepi ve etnik dokulu despotik siyasal sistemlerin engel tekil ettiini, bu olgunun BOP ile atacan vurgulayarak, BOPun Ortadouda karlaaca zorluklar u ekilde dile getirmiti: Kltrel ortamn Bat bireycilii ile almas zor bir olaslktr. ktidar bloklarn paralamak ise gerek devrimci hamle anlamna gelecektir. 800 yldr srekli tutuculaan zihniyet ve iktidar kalplarn krmann getirecei sonular dnyann hibir blgesine benzemez. Serbest kalacak birey, kabile ve cemaat sosyalitesi adeta serseri mayn gibi ortalkta srklenip duracaktr. Hangi zihniyet ve ekonomik devrimle bu kk despotik bloklar paralanp yerine yeni zihniyet ve ekonomik yaplar ina edilecektir? Kkl bir Rnesans, reformasyon ve aydnlanma geleneine dayal Avrupa bireyi ile Ortadounun tanmlanan bireyi arasnda kkl farklar neyle ve nasl alacak? Kitabnda Hibir yzyl 20. Yzyl kadar acmasz ve kanl gememitir. Ben bu yzyln ocuuyum ve onu zmem gerekir, ifadelerine yer veren calan, kuantum fiziinden evreye, kadndan devlete, aktan Marksizme kadar uzanan pek ok konuda geni tartma yaratacak grlere yer vermi, Marksizm iin kapitalizme hizmet etti eletirisi yapm, kuantum fiziinin insanolunun nne yepyeni alanlar atn sylemiti. Sslenmek ve gzel grnmek iin makyaj yaplmasna itiraz eden calan, kitapta makyajn z kimliinin ezici biimde inkarna dayandn, kadn kiiliini ldrdn belirtti. Mevcut devlet alglamas ve yaplanmasna da sert eletiriler ynelten calan, devlet olgusunu, Zor arac olarak devlet ne zorunlu bir ilerleme arac, ne de zorunlu bir ktlktr. Bu ynyle devletin doduu ilk gnden itibaren kesilip atlmas, tehir ve tecrit edilmesi gereken toplumsal bir ur olarak deerlendirilmesi en doru tanmdr, szleriyle deerlendirmiti. CALANIN MRALI GNLER 1. Bask, stanbul / Ocak 2011 (5.000 Adet) 2. Bask, stanbul / Ocak 2011 (10.000 Adet) Cengiz Kapmaz, 2010 thaki, 2011

www.altinicizdiklerim.com

54

You might also like