KTABUL VASY

FUTHAT DERYASINDAN

VASYETLER 1

MUHYDDN BNL ARAB

Abdullah Th FERAZOLU

KTSAN

SUNU
Hak dostu olmaya gayret gsteren kymetli okurlarmz.. ALLAH hakk, Allah Rasul Aleyhiselm'n hakk, zikrullah'n nemi, kinat ve ak, kadn sevgisi, evtd sevgisi, insan hakk, komuluk hakk, ana-baba hakk, yardmlamak, ilim ve limlerin haklar, cahillerin haklar, devlet bakanlarnn haklar, ynetilenlerin haklar, hayvanlarn haklar ve mahlkata kar efkatin nemi gibi mevzularda Hazret-i eeyh'ul Ekber Muhyiddin-i bn Arabi' -Kuddisesrruhu-nin asrlarca insanla k tutan, "KTAB'UL VASY" VASYETLER adl eserinin birinci blmn ihtiva eden 42 VASYET'ini tercme ettirerek siz dostlarmzn istifdesine acizane takdim etmeyi yaynevimiz Kitsan'a nasib eden C EN AB-I HAK'KA krler olsun. nallah bu kymetli eserin geriye kalan blmn de ikinci ve nc kitapta okurlar mza ok ksa zamanda sunacaz.. Okurlarmz bu kymetli eseri okurlarken mahede edeceklerdir ki, Hazret-i eyh, vasiyetlerini salklere tavsiye ederken o mevzunun zahri ynn izah etmenin yan nda, zellikle batini ynn de rumuzlu kelimelerle aklamakta, her kelimesi TEVHD kokmaktadr.. Yani, mevzular TASAVVUF stlahna gre aklamaktadr. Bu bakmdan okurlarmzdan ricamz, bu vasiyetleri bu konulara kar ilgisi olan dostlarla mzkere etmeleri hatta Hazreti eyh 'in dier eserlerini de tetkik etmeleridir.. nk, ilmin sonu yoktur. Ve kesinlikle bilinmelidir ki zevt- kirm'n ilmi de, ALLAH LM olan Allah Raslu Efendimiz Muhammed Aleyhisselm'n ilmi'dir. Dolaysyla Hazreti eyh'in tavsiye ettii vasiyetler de, Allah Rasl Efendimizin yolunun rehberidir. HAK'tan niyazmz, Hazreti eyh'in bu vasiyetlerinin okurlarmza ve cmlemize rehber olmasdr... ALLAH, bu hakki yolda siz okurlarmzla beraber cmlemize samimi niyet, kabiliyet, gayret, tevfk, inayet nasib etsin. Kolaylatrsn.. Raslullah Efendimizin, Ashabnn ve evldlarnn halleriyle hllendirsin... Yaynevimiz KTSAN'a da bu kymetli zevt- kiram'dan olan ztlarn eserlerini hatasz olarak yaynlamay ve bu eserlerin ksmetlilerine ulamalarna vesile olmay dam nasb eylesin, kolaylatrsn.. Raslullah Efendimiz Sallallahu Aleyhisselm'a zerreler miktrnca Salt-u Selm olsun.. O'nun; "Ey mmeti Ashabm!.. Siz ilmin ok, sorann az bulunduu bir devirdesiniz.. imdi, sizin mel etmeniz ilim yapmanzdan efdaldir. Ancak yle bir zaman gelecek ki, o zaman ilim yapanlar az, soru soranlar ve cahil hatipler ok olacak.. te o vakit; SZN LM YAPMANIZ MEL ETMENZDEN EFDALDR.11 (Hadis) tavsiyesi cmlemizin rehberi olsun.. Ve; ilmiyle amil olan "MUHAKKK" m'min olmay ALLAH (C.C) herkese nasip eylesin. Gzide ATnin, Ashab Kirm'n, Raslullah evld olan bata Abdulkdir Geylni (K.S.) hazretleri, eyh'l Ekber bn'l Arabi (K.S) hazretleri olmak zere tm zevt- kiramn, ALLAH ilminin nasipkrlarna ulamalarna vesile olan kardelerimizin, hrete intikl eden okurlarmzn ve tm m'min kardelerimizin rhaniyy etleri iin ELFATHA.

KTSAN
2

stad'm; Merhum S. Mahmud Okulevi'nin ruhuna ithaf olunur. Mtercim A. T. Feraizolu

NSZ
ALLAH Tel'ya hamd ve Hatemul Enbiya Nebiy-i Zina ve li Ashabna salt ve selm olsun.. Ba'dez e-eyh'l Ekber Muhyiddin-i bn. Arab Hazretleri Kuddise srruhu Ftuhat Mekkiye'sinin Drdnc Cildinin son blm olan "KITAB-UL VASY"y inayeti ilhi ile terceme etmeye gayret sarf ettik. Hazreti eyh (Kuddise srruhu) eserinde; isminden de anlald zere, Kur'n yetlerine ve Allah Rasl Aleyhisselm Efendimizin Snnetine i sn ad ederek, Allah Azze ve Celie'nin ve "O"nun pk Rasl'nn tavsiyelerini m'minlere bir hatrlatma olarak zikretmitir. Eserde, e-eyh 'ul Ekber Kuddise srruhu, salkterin keif lezzetine nail olmaya mtak olabilmelerini, o zevki elde edebilme slubunu yani yaant tarzn, muhteem bir tarz ile izah etmektedir.. Ayn zamanda e-eyh'ul Ekber, eriat mizanlarnn m'min iin deimeyen ller olduunu ve m'mine arz olacak her meseleyi m'minlerin o llere bavurarak halletmelerini tavsiye etmitir. Zira, eriata riyet etmeyen bir ahsn kefinin Rahmani olmas mmkn deildir. Dolaysyla Hazreti eyh, Mrid, Salk ve Muhibierin tasavvuf da sapknlklara dmemelerinin, yani arzuladklar rzay ilhiyeye nail olmalarnn Kur'n ve Snnete ittiba etmelerine bal olduunu, her vasiyyette zellikle vurgulamaktadr. ALLAH, cmlemizi yanllklara dmekten muhafaza eylesin.. rfn ehlinin malumudur ki, bir eser, bir dilden baka bir dile terceme edildiinde asln olduu gibi aktarmak mmkn deildir. O halde, tercememizde her ne kadar aslna riayet etsek de bir takm kusurlar olacaktr. Safa ehlinden zellikle istirhammz, bu tr kusurlar mellife atfetmemeleridir.. O tr kusurlar ve noksanlklar aciz olan, mtercime aittir. zrn beyan edene de, Kerem sahiplerinin msamaha etmeleri beklenir... Dolaysyla eserin mellifinin himmetini Cenab- Hak'tan niyaz ederek, sizlerinde hogrsn ve duasn temenni ederim... Bu esere tercemenin nasib olmasn sizlerle paylamak istiyorum.. yle ki... Kitab'ul Vasy'y be yl nce terceme etmeye kalktm lkin bir trl nasib olmad.. Ahmed Sadk Yivlik Beyfendinin sohbetlerinde tantmz Remzi Beyle samimi konumalarmz oldu, kendisi bana Hazret! eyh'in bu kitabn terceme etmemi teklif etti... Ben, bir-iki ay o teklifi kabul edip etmemekle tereddt ettim... Hz. eyh'in muhiblerinden olan ve onun eserlerini okumakla hemen hemen btn vaktini sarfeden Ahmed Sad k Beyfendiye durumu arzettim. O da bana tercemenin faideli olacan belirttikten sonra, inayeti ilhi ile tercemeye baladk... Rabbim bu tr almalarmzda bizleri yalnz brakmasn, devamn nasib etsin..
4

phesiz ki... "O"nun inyetiyle baladk... VE... "O"nun tevfikiyle bu vasiyetlerin birinci blmn bitirdik. Gayret bizden Tevfk "O" dandr. ALLAH cmlemizin yr ve yardmcsdr. "O" ne gzel yr ve yardmcdr.

Abdullah Th Feraizolu 2.11.1998 S. Ahmed stanbul

Ey Azizi.. Tasavvuf; eriatn zahiri ve btn olun btn dablarna vkf olmaktr. Ahlk-t ilhiye ile ahlklanmaktr... nand halde Allah'in emir ve yasaklarna uymayan kimselerin hali, alacak bir durumdur.. Kulun Allah'a yaknl, ancak Allah'a imn ettikten sonra, Allah' katndan delenlere ve onlar bizlere ulatran Allah Rasllerine imn etmekle gerekleir.. nk insanlar iin kurtulua vesile olacak eyleri Rasllerden, Neblerden ve onlarn varisleri olanlardan bakas aklayamaz. Bakalar bu srra vkf olamazlar.. Kur'n gerei hayatn dzenleyenler Allah'n korumas altnda olurlar. M. BNL ABAB

EYH L EKBER M. BN'L ARAB (K.S.) HAYATI

slm leminde, O'nun smi Muhammed Ali'nin olu, o Muhammed'in olu, o Ahmed'in olu, o Abdullah el Htem'nin oludur. Abdullah El Htem ise, d bin Htemi T'nin kardei Abdullah 'in soyundandr. eyh'l Ekber'in knyesi, Eba Bekir ve lakab Muhyddin bin Arabi'dir. Eserlerinde, Muhyil'i- Milleti ve'd-Dn, Eb Abdillh Muhammed b. Al b. Muhammed b. Ahmed b. Al el-Htim et. Ti el Endelusi nmyla kendisini tantmaktadr ki bu nmlarn en ok kullanlan "eyh-ul Ekber bn. Arab" lakabdr. Sahih rivayetlere gre emaili; orta boylu, yumuak tenli, karn ne ikin ne de ekik, benzi; beyaza bakan sarnms altn krmzsna yakn, aydnlk yzl, iri gzl, salar olduka uzun dalgal, sesi berrak ve kalnca, uzun parmakl ellerinin ayalar geniti.. Gzlerinden ya eksik olmaz, az konuur, yksek sesle konumaz, hrn sert mizal, yry ne abuk ne de yavat.. lm-i Firaset sahipleri emiliyie, Rasullullah Sailallahu Aleyhisselam Efendimize benzerliini ittifakla kabul etmilerdir. slm lemi'nin en byk mtefekkirlerinden, tasavvuf erbabnn en ulv deerlerine ulaanlarndan biri olan eyh 'l-Ekber Mu hy iddin 7 bn. Arab Hazretleri Allah kudsiyyetini ve srrn arttrsn Endls, Mrsiliye beldesinde 17 Ramazan H. 560 yl Pazartesi gecesi, Arab asll T kabilesine mensub zengin bir ailenin olu olarak dnyay terf etmitir. Mrsiliye'de 8 yana kadar kalm daha sonra, 568 ylnda ailesiyle birlikte Endls'n bakenti biliye'ye gitmitir. biliye'de eitimine Hadis ve Fkh derslerini Ebu Muhammed Abdulhak bin Abdurrahman bin Abdullah El bilden devam etmitir., stn zek ve dirayetine binaen Kur'n ve yz bini akn hadis senedleriyle birlikte ezberlemitir.. eyh'l Ekber Endls memleketini ve Kuzey Afrikaya seyahatlerde bulunmu, hepsini gezip dolam nev'i ahsna mnhars olan ilmi ahsiyeti icabnca zamann ulemasyla ilmi sohbetler yaparak onlarla istiarelerde bulunmutur. O ulemann iinde ahsnda en byk tesiri eyh Abdulaziz El Mehderi oluturmutur. bnu Arabi'nin K.S. kendi beyanyla bu stadnn kymeti ve ilminin stnlklerini dierlerinden ayrd ederek zellikle Futhat- Mekkiye'sinde belirtmektedir. Ayrca eyh- Ekber Hac grevini if etmek iin H. 598 ylnda gitmi olduu Mekke-i Mkerreme'den stadna yollad "Ruhul Kudsi" adl risalesinde de belirtmektedir. eyh- Ekber'in ahsiyeti ilmiyesini ksaca iki ksma ayrabiliriz. 1) Hafz'ul Hadis, Fakih ve meru ma'kul ilimlerde doruk noktaya ulaan ender ahsiyetlerindendir. 2) Futuhat- Mekkiye ile balayan Tasavvuf yneliidir. eyh- Ekber'in ilmi ahsiyetinin faziletini gstermek iin birok eyler yazlabilir.. Fakat biz btn bunlar ksa bir hatra ile idrak ettirmeye gayret edelim... eyh'in
6

muassrlarmdan olan mehur bn'u Rd'n eyh- Ekber'e kar gsterdii sayg ve edeb yeterlidir. Bir rivayete gre, eyh Endls' terk etmeden nce bn-i Rd tarafndan davet olunmutu.. O vakit bn-i Rd Kurtuba da Kad idi.. Bu bulumann tafsilatn bilmi olsaydk pek faydal olacakt.. Meselelerin aklen, ve delil getirme yolu ile zmlenmesini isteyenlerin nderi olduu halde, eyh- Ekber'e kar olan edeb ve saygs bize cevherin, kymetini ancak mcevherci bilir kaziyesini hatrlatmaktadr. eyh- Ekber'in eserlerini asrlardan beri slm dnyasnn bata gelen ulemas okuduu gibi Garb'n mtefekkirleri de okumaktadr. slm dnyasnda byk tesire ve tefekkre sebeb olduu gibi Garbllarda da ayn lde tesir ve tefekkre yol amtr. eyh'l Ekber'in ilmi eserleri yz akndr bunlarn iinde mehur Fusus'ul Hikem, Futuhat- Mekkiye, eceret'l Kevneyn ve daha bakalar mevcuttur. eyh'in kitablarn tenkid edenler olduu gibi, savunanlar da bulunmaktadr. eyh'l Ekber'in mdafaa edenlerden bazlar unlardr; Kamus yazar Ebu shk Mecduddin Fruzbd, Molla Cami, mam- a 'ran, Kemal Paazade, Hadm, smail Hakk Bursev ve smail Gelenbev ve daha birok nl mutasavvf. Sahih olan rivayetlere gre, Osmanl Padiahlarndan Yavuz Sultan Selim Hn byk bir zevkle eyh 'l Ekber'in kitablarn zellikle eyh'in "eceretun Nu'maniye f Devlet-l Osmaniyye"sinde okur onun gelecek olaylar hakknda ki bulularndan ok etkilenir Hazreti eyh'e kar ok byk bir muhabbet beslerdi.. Bunun iindir ki, Msr hkmdar Kansu Gavri'yi malup edip am' feth ettii vakit, eyh'in kabrini buldurmu, zerine yksek bir kubbe yanna bir Cami ve imaret yaptrmtr. Yavuz Sultan Selim Hn bununla da kanaat etmemi, eyh aleyhinde itiraz vesilesi olan meselelerin tahlili ile mdafaasn zamann limlerinden eyh- Mekk olarak bilinen Muhammed bin Hmdddine havale etmitir. Ve o da eyh- Ekber'in tenkide ma 'ruz kalan mevzularn Farsa bir kitab yazarak o mevzular tahlil etmitir. Hazreti eyh'in seferleri: Sahih olan rivayete gre, Hicri 598 veya 600 ylnda Mekke'ye gitmi ve Hicaz'da iki yl kaldktan sonra Badat'da oradan da Kahire'ye gemi ve tekrar Badat'ta dnmtr. 611 ylnda tekrar Mekke'ye gitmitir.. Bu arada Mekke'ye gitmeden evvel Anadoluya geerek Malatya ve Konya 'ya gitmitir. Konya 'da bulunduu srada Sadrettin-i Konev Hazretlerinin dul olan annesiyle evlenmi ve Sadrettin-i Konev'nin yetimesinde byk tesiri olmutur. Malatya'dan sonra, tekrar Mekke'ye gitmi, Mekke ziyaretinden sonra nihayet Haleb'e oradan da am'a dnmtr... ibiliye'de balayan fevkalade verimli olan dnyev hayat bir dier ifdeyle dnyev seyahati baka bir deyile Hakikt aray 28 Reb'ul-hir 638/ 16 Kasm 1240 ylnda son bulmutur. Bazlarnn iddia ettikleri gibi eyh 'l Ekber idam ediImemitir. Eceli merkumu ile vefat etmitir. Kabri am 'da Kasyon dann eteklerinde bulunan trbesinde bulunmaktadr. Hlen dnyann birok yerlerinden gelen sevenlerince ziyaret edilmektedir. Allah derecelerini al etsin. Feyzlerini dim eylesin.. Ayrca cmlemize de ALLAH (C.C.) Rasufulah Efendimiz (S.A.V.) ve O'nun vrisleri olan zevt- kirm'n efaatlerini, himmetlerini yani MUHAMMED olabilmeyi nasib eylesin. . GKNAR

VASYETLER
El hamdu iilihi-llez cea'le menzime kelmh sfth metli'a nr ztih Ves'saitu a'l ecereti-l kelm ve cea'lak mevrideh ve masdarehu minh ve a'l lhllezne hum mahzen ilmh ve kitbh-l ddnu bihm ff hrz harz. mezhire husn sfth ve tavli'a mubreketi-llet entakah bihz-l veleh ve ileyh ve a'leyhas'selm azizi ve Ashbh-I'lezne esbaha-

Allahmme inn nek ileyke zuhrel bayi ve-/ fesdi ve m yehlu beyne-l hakki ve ehlih mine-ttama'i. Ve m fevfkill billahi Hasbye-llh ve n'me-l vekfu. Ve sailailah a'l seyyidina Muhammedin ve a'l lh ve selleme. Kelmnn nazmn Sfatlarnn gzelliklerinin aa kt yer ve Sfautlarnn doularn Ztnn nurunun dou yerleri klan ALLAH'a hamd olsun.. Bu kelmla konuturduu mbarek aaca Salt- Selm olsun.. yle aa ki, O, kelmn k yeri ve masdardr.. O mbarek aacn lne de Salt ve Selm olsun.. yle l ki, O nun aziz ilminin mahzenidirler ve O mbarek aacn Ashabna da Salt ve Selm olsun.. yle Ashab ki, DN onlarn vastasyla salam korumaya alnd.. Ey Rabbimiz!.. Yeryznde zahir olan zlm ve ifsad Sana ikyet eder, onlarn errinden Sana snrz. HAK ile kul arasnda vaki olan tamahkrlk ve hrs perdelerinden de Sana iltica ederiz.. Muvafkiyetim yanlzca ALLAH ile gerekleir.. ALLAH, bana yeter.. "O" ne gzel vekiyt'dir.. ALLAH'n salt-u selm Efendimiz Hazreti Muhammed ve Onun l-nin, Ashabnn zerine olsun.. AMN.. MUHYDDN BN'L ARAB

BRNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, vasiyet etmenin nemi hakkndadr: Vasiyet; vsl, slik ve mridleri iin bir hatrlatma ve ktr. Allah Teal ve Rasulleri, hakk vasiyet ettiler, Dolaysyla, Enbiylara bu hususta ittib etmek amellerin en faziletlisidir. O halde.. Doruluk iin, aydnlatc vasiyetler olmasa, halk krlk iinde olur. Zira, devletlerde mlkn devam vasiyetle olur. Vasiyet, ezelde Allah, hkm olduu iin vasiyet yolunu terk etme ve onunla mil ol!. Ben, nsanlara Allah'n vasiyet kld eyleri hatrlattm... Ki, vasiyet hkmn ihdas etmekte benim yaptm birey yoktur. yle ise; benim hatrlattm vasiyetler onlarn sylediklerine mhlf deildir.. Sulkn en kuvvetli yollarna, akladklarm ters-zt gelmez. Hazreti Ahmed Aleyhisselmn Snnetleri Din in bizzat kendisidir. Mustafa'nn mmeti mmetlerin en nurlusudur. Onun dini gzleri kreltmez bilakis kuvvet verir.. Tki kiideki nefs meyli dzelir. Ey Aziz!,. Srrnla O'nun merkezinden Kamer-i al'ya, O'ndan Zuhal ydzna ykselmeyi kendine pay edin!. Zhal'den sahilinde dmeyecein "sevbite" (sabit yldzlara) yksel!. O sevbitlerden hamil burcunun yksekliine ayaklarn salam basarak, enaniyetini krarak kmil ol!. Oradan da, kadem- krsiye (ilme) ve o krsiden ekil ve misalleri kuatc olan Ar'a yksel!.. Sebeb ve arazlarla kaytl olan akl iin kurtulu; her noksandan mnezzeh olan Ztn ahlkna ittiba etmekdir. Ezel ile vasflanan menzile, azameti veren A'my mutlakaya varncaya dein durmadan ceht et!. Dalarn da stndeki yce zirvelere olan teceJliyat- ilhiyeye bir bak!. Bil ki!.. O grenlerin, daima nazarlar o zirvelerdeki tecelliyata olur. Alalmada ycelik olmasayd, yzlerimiz, grneni gzler ile aramakla alalmazd...
9

te bundan dolay Allah bize, secde etmemizi emr etti.. O halde, biz de Hakk' hem ulv hem de sufl olan her ey de mahede ederiz. Anla!. Bu anlattklarmz, eer sen salam akl, fikir sahibi isen, bizim vasiyetimizdir., Ki, gerekten bu vasiyetlerimiz; ziynetlerin en gzellerindendir. Ey Aziz!.. Bu vasiyetlerle her malmu, hakikatta ne suret zere ise ylece bilirsin.. Yani, baka eylerle iltibas etmi olarak deil de hakiktte olduklar hl zere bilirsin. Artk sen de, baka tecelligh olmayan manzar- a'lya bak ve "O"na dim yne!!. Eer, seni mutlu klacak baka bir emeye davet edilirsen icabet etme!.. yle ise; dim byle bir arya kar korku zere ol!!!.. Bevt: Hak, bir takm icadlara bizleri aiet ettii iin bizler diileriz.. Varlkta Anla!. rfn RCAL diidirler diye isimlendirdii kimseler retken olmalar ynyle "ERLLK" bulunmadndan dolay Ailaha hamd olsun.

Dolaysyla bu vasflarndan onlar, benim arzu ettiklerimdir.

KNC VASYET
Ey Azizi.. Bu vasiyet, Cemat'da kuvvet olmasnn hakkndadr. Cenab- Hak, zikr edeceimiz yette genel vasiyette bulunmutur. O, "Dini doru tutun, onda tefrikaya dmeyin." diye asl- dinden hem Nuh'a tavsiye ettiini, hem sana vahyettiimizi, hem brahim'e, Musa'ya ve sa'ya tavsiye ettiimizi, sizin iin de eriat yapt. (ra Sresi, yet: 13) Her millet ve zamann, Kyamet gnne kadar baki olan eriat zere istikmette olmamz gerektirecek dinde dosdoru olmay, ittifak zere bulunmay ve dinde tefrikaya dmememizi Allah Teal emrediyor: Ye'dullah mea'lcemati; Allah'n kudreti-vardm cemaatla beraberdir. Kurt srden uzaklaan yer!.. Yani.. Yenilen, srden nefret ederek uzaklaan koyundur.
10

"Ye'dullah mea'lcemati sznde ye'd'in (kudretin) ALLAH, lfzna izafet edilmesinin hikmeti udur; ALLAH, Esmay hsnlardan soyutlanm olarak deil de ancak, Esm-i hsnasyle birlikte taakkul edilebilir. yle ise: ZT'nn Tevhidi ve Esmasnn okluu lzmdr. Zt ve Esmalarn tamam tibaryla "O" ma'buddur. Dolaysyla, Esmann kesretinde Vahdet bulunduu iin Allah'n yardm cemaatladr. Hakm bir zat, lm esnasnda ocuklarn ard ve onlara Bastonlarm getirin, hepsini birbiriyle balayn,., dedi. Sonra da "imdi bu bastonlar krn ..." buyurdu... ocuklar babalarnn emrini yerine getirmek zere birer birer denemelerine ramen balanm bastonlar kramadlar. Bunun zerine hakm zat, balanm bastonlar birbirlerinden ayrd tekrar ocuklarna "Bastonlar tek tek aln krn" buyurdu.. Babalarnn bu buyruundan sonra ocuklar bastonlar tek tek alp krdlar... Hakim zat; "Ey ocuklarm, sizde benden sonra birbirinizden ayrlmazsanz hibir ekilde malp olmazsnz. Amma sizler birbirinizden ayrlrsanz dmanlarnz sizi darmadan ederler... buyurdu. Kez Din iie kim olanlar Dinde tefrikaya dmezler ve dosdoru Din zere ittifak ederlerse, dmanlar onlara kar muzaffer olamazlar. Ey Aziz!.. nsann zahr ve Btn hli de byledir. yle ise; bir ahs kendi zatnda Dini btn azalarna tatbk etmek suretiyle dinde dosdoru olmaya ceht etse, eytan- insi ve eytan- cinni o ahsa kar yapacaklar vesveselerle galib gelemezler. Niye? Zira, Melek ve imn nurunun yardm o ahsa verilmitir.. Artk o ahsa, eytan- insi ve eytan- cinni nasl vesvese verebilir..??? zellikle de; byle bir yardm verilmi ahsa!!!...

NC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, nsann uzuvlarnn ve bulunduu yerlerin aleyhinde veya lehinde ahitlikte bulunacaklar hakkndadr.. Bir meknda gnh ilemisen, tat ve ibdet yapmadka o yerden ayrlma!. Zira, kyamet gnnde herey ahitlikte bulunacak.. te o gn de, o yer aleyhinde ahidlik yapacana, lehinde ahidlik yapsn... Yani.. Kalb veya zahir bir isyan ilediin o yerden, kalb veya zahiri tat ve ibdet yaptktan sonra ayrl!..
11

Keza giydiin elbiseler hakknda da sana hatrlattm gibi yap.. ayet, giydiin elbiselerle bir gnh ilemisen o elbiselerle ibdette bulun!.. Keza senin bedeninden ayrlacak olan czlerinde bu hl zere olsun. Misl, byklar krpman, koltuk altndaki fazla kllar tra etmen, trnaklarn kesmen ve bedenindeki kirleri temizlemen gibi... Bunlarn her birisi senden ayrlrken zikrllah ve taharet zere olmaya dikkat et!.. Zira, bunlara hesap gnnde, "Ne hl zere terk edildiniz?.." diye sorulacakdr.. Ki bu ileri yapacan zaman da gcnn yetecei ibdet ise; phesiz dua etmendir. Yani.. Ey Allah'm bu czlerimi benim iin istifar edici kl.. diyerek dua etmendir, Bil ki!.. Rabbimiz yle buyurdu: Bana, dua edin!., size icabet edeyim (M'mln Sresi, yet: 60) Anlattmz tarz zere hareket ile, bu yetteki "DUA EDN!." emrine imtisal ederek vucubuyetini de yerine getirmi olursun. yetin devamnda Allah c.c. yle diyor Bana ibdetten byklk taslayp uzaklaanlar hor hakir cehenneme gireceklerdir. (M'min sresi, yet.60)

yette zikredilen "ibdet" lafzndan maksat; DUAdr, Bil kil.. Zillet ve meskenetten kibirlenerek vz evirenler, dua edemezler.. Zillet. Allah'a muhta olduunu idrak etmekle "O'na dua ederek yalvarmaktr.. Cenab- Hak, duay "ibdet" diye bu yette isimlendirmitir. bdetin bir yn, tevazu ve muhtalkdr. yle ise; emredilenler yaplrsa, izzetli olarak Cennete mukfat- ilhi olarak girilir. - Birgn ykanmak iin hamama girdim arkadam Necmeddin Ebul M'l ile karlatm.. Ebul Ml, ban tra etmesi iin berberi ard.. O anda, ben de dncelerimi anlatmak ve taharet zere soru sormak iin "Ya Eb'ul Mli.." diyerek sze balamtm ki... daha ben szm bitirmeden hemen bana; - "Ey bn'l Arab, ben taharet zereyim maksadn anladm." diyerek cevap erdi.
12

Ben, bu manl cevabndan; onun sratli anlayn, dim huzurda oluunu ve edeblere riayet ediini anladm... ardm. Zira o, benden daha nce byle bir sz iitmemiti.. Ayrca, byle bir eyi daha ncesinde de bilmemekte idi.. Ona; - Ey Ebul'Ml!. Ben de salarn tra ettirirken sana taharet ve zikrullah zere olman hatrlatmak iin seslenmitim. dedim. Bu szlerim zerine o da bana hayrla dua ettikten sonra salarn tra ettirdi. Ey Aziz!.. nsanlarn ou bu anlattmz meselede afildir. Oniar; "Kii gnh iledii mekan da durmasn, derhal terk etsin!.. Zira orada beklemesi ona gnahn hatrlatr.. Dolaysyla o kii, gnahnn, mubah olmasn arzular... Ki bylece, gnh zerine gnhlar artabilir..." Diyerek... Korkarlar... Halbuki onlar, efkatlerine binaen byle demilerdir. Amma, onlar, byle demekle ok byk ilimden mahrum kalmlardr. Sen byle bir hl ile karlarsan, o yerde; Allah'a itaatte (dua'da) bulun... Ondan sonra, oray terk et!., Bu tarz hareket etmekle, benim tavsiye ettiimi ve onlarn sylediini birletirmi olursun. lemi olduun gnhlar hatrlar, hatrlamaz da derhal tevbe ve istifar et!. O ilenilen gnh nisbetince Allah' zikr et!.. Zira.. ALLAH, Cette ve Ai; Hasenatlar (gzel ameller) seyiatlar (kt amelleri) giderir. (Hud sresi, 114) buyurmutur. Ayrca Hadis-i Sahih'de de yle varid olmutur, Her ktlkten sonra o ktl giderecek bir hasene (gzel amel) ile. (Keful Hafa C.1,S. 43) Ey Aziz!.. yle ise; gzel ve irkin amellerini lecek bir terazin olmal .. Ki, o terazi ile, gzel ve kt amelleri lebilesin... Bil ki!.. O terazi, ERAT mizandr.

13

DRDNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, ALLAH' Tela'ya hsn- zan etmek hakkndadr. Ne halde olursan ol... Rabbine hsn- zanda bulun!. SAKIN!.. Rabbine s- zan etme!.. Niye?.. Zira, alp verdiin nefeslerinin hangisinin sonuncu olacan BLEMEZSN... yle ise; her hlinde hsn- zan zere ol!.. Ki.. Son nefesinde de o hl zere; im tadarak Rabbine kavu asn. Ey Aziz!.. RABBNE S-I ZAN ETMEKTEN SAKIN!. nki, s- zanda bulunacan zamanda verecein nefeste Allah celle celalh'nn senin ruhunu kabz edip etmeyeceini bilemezsin... yle ise,. Sen sen ol da.. Hayatta iken s-i zanda bulun. Ayrca.. - "lm esnasnda, hsn-u zan et..." diyenierin szne iltifat etme. Zira.. Arif-i billh olan zevat, alp verdikleri her nefeste Allah celle celalh murakabe ettikleri i in, onlarn katn da byle den ilen szler mehuldr... Yani, kabul grmez. Bil ki!.. Bu akladmz hl zere olmann birok faideleri olduu muhakkakdr. yle ki.. Bu hl zere olmak; ayn zamanda, Allah-u Teal'y Esma ve Sfatlaryla bilmeyi de iermektedir... Zira, bu hl zere olmakla, Hakka kar hakkyla ahde vefa etmi olursun. Allah'n senin zerine vacib kld haklarndan biri de aada yazacamz yetin hkmne imn etmendir. Sizi bilmeyeceiniz bir yaratlla var etmek zereyiz" (Vaka sresi, 61) Ey Aziz!.. ayet, Rabbine kar s-i zan edici olduun durumda (Allah korusun)... Allah
14

celle celalh sen de lm var ederse., o vakit, "O"nun huzuruna o hl ile karsn. Rasulllah Aleyhisselm, ALLAH'n yie buyurduunu rivayet etmitir. - BEN, kulumun Benim hakkmdaki zann zereyim yleyse kulum Benim hakkmda husn- zan da bulunsun. (Buhari ve Mslim) Yukarda zikrettiimiz Hadis-i kudsi'de Rabb-l lemin, hsn- zann bir vakitle kavtlamamtr. yle ise, "Hayatta iken s- zan zere ol ve lm esnasnda hsn- zann zere bulun.." diyerek Rabbl lemin'e kar zann hangi hkme dayanarak bir vakitle kaytlarz..??? Bil kil. Hsn- zann, Allah-u Teal'nn Gafur, Rahim, olduuna dolaysyla da Rahmetinin Gazabn getiine itikat etmekdir. Bu itikada lhi da'vet edicin, aada zikr edeceimiz yet-i Kerime olsun: De ki; Ey kendilerinin aleyhinde haddi uzatanlar, Allah'n rahmetinden midinizi kesmeyin. (Zumer sresi, yet 53) te, Allah teal, rahmetinden mid kesmeni byle yasakl yor. yle ise, "O"nun yasaklad eyleri, senin terk etmen vacib olur. Unutma ki; Allah btn gnhlar yarlar. (Zumer Sresi, yet:53) Ey Aziz!.. "O"nun verdii haberler dorudur. "O'nun verdii haberlere deiim girmez, Deiim girerse yalan olur. Yalan ise, Allah-u Teal hakknda muhaldir. "Allah, btn gnhlar yarlar.." Allah, yukarda zikredilen ilhi buyruun da balayaca gnh kayt altna almamtr.. nk, Cenab- Hak, gnhlar kelimesini "Cemia'n" lafzyla te'kid klmtr... Arap dil bilgisinde, "Cemia'n" lfz, kendisinden bir nce zikredilen kelimeyi te'kit (mansn pekitirmek, kuvvetlendirmek) etmek iindir. Sonra... Bu tekidi "nneh huve" ile tamamlamtr. "nne" lfz tahkik edat "H" zamiri Huviyetullah'a bakan zamirdir... Huve zamiri, fasidr. yette; "phesiz ki "O" ok yarlaycdr, ok esirgeyicidir.." nneH'daki, "H" zamiri znedir.

15

Yklemi ise EL-GAFUR ve ER-RAHM lfzlardr. te, bu iki Esm'nn yklem olmasnda Allah'n Rahmetinin gazabn getiine iaret vardr. Keza "Eliezine esref" demekle de haddi amann ne tr olduunu mubhem (belirsiz) brakyor.. smi naks olan "Eliezine" kapsamaktadr... (1) kelimesini zikr etmesi ise, btn hadsizliklar

Sonra.,. "Benim kullarm" demekle Allah Teal, kullar kendine izafet etmitir. Zira, onlar "O"nun kullardr. Keza, Cenab- Hak, Hazreti sa Aleyhisselm'dan yle haber vermektedir: "Eer kendilerine azb edersen phe yok ki onlar senin kullarndr." (Maide sresi, yet 118) Aka grld gibi yukarda zikr ettiimiz yette de ALLAH, kullar kendisine izafet etmitir. Ey Aziz!, Bil kil. Onlara eref olarak Allah'a izafet edilmelerinin erefi yeter.
(1) Hazreti eyh, irk ve nkrn burada zikr edilen gnhlarn haricinde olduunu baka vasiyetlerinde aklamaktadr. Kur'n- Kerm'de de; "Allah irkin dndaki gnhlar afv eder." buyrulmutur.

BENC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, ALLAH'I zikretmek ve zikrullh'n meyveleri hakkndadr. Her vakit, mmkn olduu mddete Zikrullh'a devam edin!. ister gizlice, ister aikr, ister cemaatla, ister yalnz., her hlde Allah' zikredin!. Zira, Allah Celle Celalh : "Siz beni zikrederseniz ben de sizi zikrederim." (Bakara sresi. yet 152) buyuruyor. Bu da; Allah, kendi zikrini, kulun zikrine cevap kldna dellet eder. imdi sana yle bir sual sorarm,.. - Hangi sknt kula gnhlardan zararl olabilir?.. Allah Rasul Aleyhisselam'n skntl zamanlarnda, Elhamdu lillahal klli hlin. Her durumda ALLAH'a hamd olsun. ve., ferahlk zamanlarnda ise; Elhamdu lillahl muni'mil mufzili
16

Ni'metleri ihsan eden ALLAH'a hamd olsun. diyerek dua ettii rivayet edilmektedir: Ey Aziz!.. Daima kalbini Allah'n zikriyle uurlandrrsan, kalbin zikrin nuruyla nr'lanr.. te o nr, sana kefin verilmesine vesile olur. Bil ki!.. Ancak nr ile de eyann hakikatini kefetmek gerekleebilir. Bir kimsede, inayeti ilah ile kef hasl olursa, ona, o vesile ile haya duygusu da gelir... Buna delil ise, komun ve saygya layk grdn kimselerden haya etmendir. Ve yine bilesin ki... Bizim kelmmz, ancak m m in olanlaradr. Vasiyetlerimiz de ALLAH'a ve "O'nun Rasulleri vastasyla bize gnderdiklerine inanan mslmanlaradr. ALLAH Celle Celalh, Hadis-i Kudside yle buyurmaktadr: Kulum beni zikr ettiinde Ben kulumla beraberim... ayet kulum beni nefsinde zikrederse Ben de onu nefsimde zikr ederim... ayet BENi cemaatla zikrederse Bende onu daha hayrl bir cemaatta zikrederim... (Ebu Hureyre; Buhari, Mslim.) Ayrca kendisini zikredenleri Kur'n'da da anmtr yle ki: ALLAH'I ok zikr eden erkekler ve kadnlar... (Ahzab sresi, yet 35) Dolaysyla biz de yle vasiyet ederiz: Zikirlerin en ycesi; Allah' her hl de (yatarken, gezerken, otururken, bir baka ile urarken gibi..) dim zikretmektir.

ALTINCI VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, T'at ve kurbat hakkndadr: Hak Teala'nn, sana zaman ve hl lisanyla hitb ettii hkmler hususunda, her zaman ve her iinde kulluk vazifelerini yerine getirmek suretiyle devaml olarak gcn sarf etmeye al!. Buna imn edip bu hli tadarsan, yaptn hibir gnh yoktur ki t'at ona karmam
17

olsun... Zira sen, gnhn gnh olduuna imn etmisin.. Dolaysyla, t'atn kart gnha istifar ve tevbeyi izafet edersen o gnh, ta't zere t't ve yaknlk iinde yaknlk olur... Yani, byle yapmakla kt amellerin kart gzel amellerin taraf kuvvetli olur. Allah'n takdir ve kazasyla oian imn, Allah'n katnda ibdetlerin en ycesi ve kurbatn en yakndr. Zira, Allah-u Teal, imn "O"na vakn olmaya vesile klnan btn ibdetlere esas klmtr. mansz, ibdetlerin de hibir deeri yoktur. mn'n mucibince olan hkmlerden biri de, Allahu Teal, Zfn her ne isimle zikretmise "O"na imn etmekdir. "O"nun msaade etmedii, bir isimie "O"nu isimlendirmekle dncenle "O"na isim icad etme. Nitekim, ibdet ve kurbatn fazileti iin Hadis-i Kudsi varittir: Kulum, Bana bir kar yaklarsa, Ben ona bir arn yaklarm... ..o Bana bir arn yaklarsa, Ben ona bir kula yaklarm... o Bana yryerek gelse, Ben ona koarak giderim... (Buhari, Kitab'l Tevhid) Kat kat ecrin veriimesinin Zt'na ait olmasnn; zafiyet ve azl kula nisbet etmesinin hikmeti udur; kullara, yapacaklar amelleri az da olsa; Allahu Teal, ltfuyla kat kat mkfat verir... Yani, kulun ta't arttka Allah'n verecei sevab da artar... Hatta, ku!, ta'atn yava yava arttrrsa da Allah, sevabn sratle arttrr. Niin kulun yapt amellerde kula tedrici bir art izafet edilmitir?,. Kul yapaca gzel ameller de Allah'a yakn olmay niyet ettii ve amellerini eriat lleriyle imeye memur olduu iin fiillerinde de ihtiyati ve tedbirli olmak zorundadr. Dolaysyla da, kulun, eriatta teenni zere olmas arttr. Geri her ne kadar kul, acelecilikle vasflanm olsa da, onun srati bizzat yapaca ameller hakknda deildir.. Acelecilii amellerini lmek iin, eriatn mizann ikame etmek iindir. Oysa.. Allah'n kula olan yaknl iin mizana ihtiyac yoktur. Kulun ise, Allah'a yaknl talep etmek iin, yapaca amelleri lecei mizan; Hakk'n kudretiyle vaz ettii eriat Hakk'n mizandr. Bil kil, Bu vasflarla muttasf olan Zt'n sana olan yaknlnn, senin "O"'na olan yaknlndan daha kuvvetli olmas lzmdr.
18

Zira, "O" Zt'n; senin "O"na yakn olmaya vesile kldn eylerin "O"na olan yaknlndan, kat kat fazlasyla sana daha yakin olmakla vasflyor. nk, "O" seni Rahmann Sfatlar zere yaratmtr. Senin ilk hilafetin kendi zatna olan hilafetindir.. Sen, beden memleketinde "O'nun halifesisin. Rai'yetin ise, cevahir, zahiri ve batini glerindir.. O"nun sana olan yaknl, senin Ona olan yaknlndr. Amma, iin bu kadarla biteceini de sanma!,, "O'nun vaknlnn zivdeside vardr. O ziyde; ar'n, kula ve komakdr... ki kar, bir arndr. Bir kula iki arndr.,. Yani yrmeyi hzlandrdka komak olur... yle ise; Hakk'n yaknl, senin "O'na olan ilk yaknlnda ki yaknlk olur. Yani arn, kar iine kapsar... senin bir kar yaklaman "O"nun bir kar ve ziyadesiyle sana yakn olduunu ifade eder. Zira.. Hak, kaytsz mutlak evveldir, kulun evveliyeti ise, kaytldr. Dolaysyla., Hakkn sonsuz yaknlnda ise, "O"nun sana olan mutlak yaknldr. Binaenaleyh, Hakk Teal, mutlak evvel ve yaknlkta budur. Ancak... Btn mahlukata olan yaknl bvle deildir, Hakk'n mahlukata kar olan yaknlnn byle olmadna zikr edeceimiz yet dellet eder: "Biz ona ah damarndan yaknz. " (Kaf sresi. yet 16) Ey Aziz!.. Ben bu vasiyetim de btn mahlukata olan yaknln kasd etmiyorum... Ancak burada, kulun, Allah'a olan yaknlna, Allah'n o yaknla karlk verecei mkfatlarn kasd ediyorum.. Bil kil.. Kulun Allah'a yaknl, ancak Allah'a imn ettikten sonra, Allah'n katndan gelenlere ve onlar bizlere ulatran Allah Rasullerine imn etmekle gerekleir. mutlak hirdir. te mnasib olan

19

YEDNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet NEFS mchdesi hakkndadr. Salih ameller yapamasan da, nefsini salih ameller ilemeye daima zorla!. Gzel ameller yapmaya niyet et!. Nefsin, seni kt ameller yapmaya zorlasa da, Allah iin onlar terk et! Amma, sabk kader ve Lahik kazay- ilhi sana lebet etse.. O vakit de; niyet edip de ilemediin gnhdan sonra.. Yani, zihnine gelse de ilemezsen de hemen tevbe etmen gerekir. Niye?.. Zira, nefs'n kasd ettii gnh, (tevbe etmenden dolay) Allah, kazasyla sana icra ettirmese de, sana gnh yazmadktan baka senin iin bir hasene olarak yazar. Rasulllah Aleyhisselm'dan bu mny ifade eden bir Hadis-i Kudsi'nin rivayeti sabittir. Allah Azze ve Celle yle diyor: "Kulum bir iyilik yapmaya niyyet ederse ilemedii mddete bunu kendisi iin bir iyilik olarak yazarm." Hadis'in metninde geen "Ma" kelimesi, zarfiyet iindir. Ayrca mealdeki "ilemedii mddete"den zarf- zaman mns anlalmaktadr. Yani.. Kul, gze! amel yapmay niyet ettii durumda zerinden geen zaman da velev ki o gzei meli ilemese de Allahu Teal, bu durumda kula zerinde geen vaktin her blmne karlk sevab yazar... Ki bu zaman, sayda nereve ularsa ulasn hl deimez. yle ise, niyet edilen azei ameller, yaplmasa da o niyetin arkadalk ettii zamann her bir blmne karlk sevb yazlr. te bundan dolay Allahu Teal, sevb vermeyi, Kulum onu ilemedii mddete szyle kayd etmitir. Hadis-i Kudsi'nin devamnda Allahu Tel: Kulum o gzel ameli yapt zaman ise, ona on kat sevab yazarm. buyuruyor, te, yamur suyuyla yetien mahsuln zektnn onda bir olmasnn hikmeti de bundan dolaydr. Hakk, verdiinin onda birini, bizlerden zekt olarak "O"nun iin vermemizi istiyor... Yani; Hakk'n verdii or> taneden birini, bizden zekt olarak vermemizi istiyor.. Dolaysyla da kulun, gzel bir ameline karlk, on katyla mkfatlandracan beyan ediyor.
20

Ey Aziz!.. Bil ki!.. Kulun yabaca gzel amel, bakalarna faide vermesi bakmndan sirayet edici olursa.. Ki bu iyilik, devam ettii mddete sevab baki olur... Zira sevb, o gzel amelin tekrarlanmasndan dolay Kyamet gnne kadar devam eder. Yani, bunlar, bakalarna fayda vermesi bakmndan sirayet edici olan gzel amellerdir mesel; vakflar gibi.. te dnyevi ve uhrevi faideleri toplayan ilmi eserleri de insanlara brakmak da bu mellerdendir.. Zira, lmi eserler brakmak, gelecek nesillere gzel adet ve rfleri bir r olarak amaktr.. Buraya kadar anlattklarmza u yet dellet etmektedir: "yi i. gzel amel yapanlara (ihsan mertebesine erenlere) daha gzel iyilik, bir de ziyde vardr." (Yunus sresi. yet: 26) yetteki ziyade; fazidr. Fazl ise, mislinden fazla olan eye denir. Hadis-i Kudsi'nin devamnda Allah Celle Celalh kullara verdii nimetleri tamamladktan sonra yle diyor: Kulum bir ktlk yapmaya niyet eder de, yapmad mddete onun bu niyetini balarm... yilik niyet edipte ilemedii mddete ksmnda Ma ile alakal yazdklarmz aynen bu ksmda da geerlidir. Yani, o blmde sevabn hkm ne ise bu ksmnda balomann hkm de odur. Yani, kul, gnha niyet ettikten sonra, onun zerinden geen vaktin her blmne karlk, o gnah yapmadndan dolay Allahu Teal'nn onu balayaca anlalmaktadr. Zira, Hadis'in devamnda Allahu Teal; Kulum o niyet ettii ktl yaparsa, o ktle karlk bir gnh yazarm... buyuruyor. (Buhari ve Mslim) Ey Aziz!. Melekler yaratllarnda asl olan hkmle babamz Adem Aleyhisselm hakknda; (yerde) orada bozgunculuk edecek, kanlar dkecek-kimse mi yaratacaksn?.. (Bakara sresi. yet: 30) demeleri; bize onlarn (Mele-i al'nn) yaratllarnda asi olan hkm haber vermektedir.. Zira, Melekler, Ben Adem'in yapacaklar gzel amellere nazar etmeksizin, ktlklerini zikretmekten baka birey yapmamlardr... Dolaysyla, Mele-i lya, Allah'n haklarna riayet etme taraf alabet etmitir..,
21

Melekler, yaratllarndan bu unsura binaen, Rablerine kar muhalefet etmeyi zaten bilmi idiler... Ki bu hkm, onlarn zatlarnda zevkle hasldr, Zat olan bu zevkin, onlarda peyda olmas aikr olarak bellidir.. Meleklerin yaratl sureti, bizim yaratl suretimiz zerinedir. Melekler, yaradl cihetiyle bizim yaratlmzn sureti zerine olmam olsayd Allah, onlarn bu muhsemelerini zikr etmezdi.. nk, Muhseme, ancak ztlarla yaplr. Yani, Yaratc le yaratlan arasndaki ztlk (fark) gibi,, yle ise,, Melekler ve insanlar, mahluk olma itibariyle naks, aciz ve muhtadrlar. Oysa., Yaratc . her sfat kemlidir. "O" muhta, aciz deildir. Allah Teal, Meleklerin hakkmzda syleyeceklerini ayrca yle haber vermektedir. Melekler: "u kulun gzel amel yapmay istiyor.. " diyecekler, Allah'n haklarna riayet edilmesinin onlar zerine alebet etmesine ibret nazaryla bakanlar; o tarafn kuvvetinin onlarda ne kadar salam olduunu idrk ederier., Dolaysyla, nsann fazileti ite bu sebebden bilinmektedir., yle ise; insan, bir kimsenin ktlklerini anmakszn iyiliklerini anmasyla gzei szlerinden dolay hasl olan mertebeyle Meleklerin mertebelerinden daha da gzel bir mertebeye ular, Zira, Melekler yukarda andmz yette, hem iyilik, hem de ktlkleri yad etmilerdir... O halde, nsan, sadece iyilikleri yad ederse, ite o zaman Meleklerin mertebelerinden stn olurlar.. Artk,, Melek ve insann bu itibarla mertebelerinin arasnda ki fark apak olarak belli oldu,. Ey Aziz!.. Buraya kadar akladklarm Meleklerde asi olan hkm zerine seni uyandrmak ve sana onlarn yaratllarn bildirmek iindir. Her biri kendi yaratlna gre hareket eder. Nitekim, sra sresi, 84. yette de Allah Teal; "De ki "Her biri kendi tabiatna gre hareket eder." buyurmutur. Allah, Hadis-i Kudsi'de Meleklerin bizim hakkmzda; Melekler falan kulun kt amel yapmay istiyor...... diyeceklerini de bildiriyor.,.
22

Halbuki, Allah Teal, o kulunu onlardan daha iyi grr ve bilir. ite, onlarn bu hitabndan sonra, Allah Teal, Meleklere cevaben; -Bekleyiniz.. Eer kulum o ktl yaparsa ona bir gnh yazn. Terk ederse ona bir sevb yazn. Zira o, o ktl ancak Benim iin terk etmitir. (Mslim) buyurur.. Hadis'te bahis konusu olan Melekler, Kiramen Ktibeyn Melekleridir. Ki bu Melekleri Allahu Teal Kur'n'da; phesiz sizin stnzde hakyki bekiler (Allah indinde) ok erefli yazclar vardr. (nfitar Sresi, yet: 10,11) buyurarak anmtr. yette zikredilen Melekler, Kiramen Kotibeyn Melekleridir. Ki, onlara, konuulan eyleri syleme, mertebe ve grevleri vermitir, Onlar, (Kiramen Ktibiyn Melekleri) Allah Teal'nn sevablara karlk neyi vereceklerini de bilmeksizin o sevablar yazarlar. Ktlklerle alakal olarak da, Allah Teal1 nn balamasn ve ltfunun ne olacan bilmeksizin konuurlar... nk, sonu onlar iin mehuldr. O halde niin byle konuacaklar?.. - ayet o Melekler, byle konumam olsaydlar bizler Allah'n indinde olan emri bilemezdik, Mesel; Buhari^nin Zikrullah meclisinde bulunanlarn faziletiyle alkal rivayet ettii bir Hadis'te, "Allah Teal, Meleklere: Siz AHD olun.. Ben onlarn tamamn afv ettim baladm. buyurduktan sonra Melekler, Falan ahs, oraya zikr iin deil belki ihtiyacn gidermek iin gelmitir... diyecekler. Allahu Teal: Onlar, yle bir topluluktur ki onlarla oturan ak olmaz. diyecek. " te Meleklerin sualleri olmasayd yani o meclis ehlini tantmak iin cevab olmasayd... Allahu Teal'nm o meclisle alakal olan hkmn bilemezdik, yle ise; Meleklerin, bu itibarla konumalar; bizim iin bir reti ve Rahmettir. Meleklerin konumasnn zahiri her ne kadar dar anlayllar tarafndan yanl anlalrsa da, sen bizim akladklarmz anlamaya alrsan (dar anlayllarn dtkleri) hataya dmezsin,. Meleklerin byle konumalarndan u hkm anlarsn; Melekler, her eylerinde Allah'n haklarna riayet ettikleri iin herkesinde o haklara riayet etmelerini isterler. Onlarn yaratlnda Allah, haklarna riayet edilmesi taraf alabet etmitir.
23

Allahu Teal, Hadis'te geen hkmleri teyid eden yette ayrca iyilik ve ktlk yapmann hkmn (karln) yle aklyor: Kim Allah'a bir iyilik, gzellikle gelirse ite onu bunun on kat (ve daha fazlasyla) Kim de bir ktlkle gelirse bu, o miktardan bakasyla cezalanmaz. (En'm sresi, yet 160) Ey Aziz!.. Bil kil. Allah, kullar hesaba ektikten sonra gnahkar bir topluluu balad gibi gnahkar olan baka topluluklar da hesaba ekmeden de balar. yle ise, Allah'n balamas; iledii gnhlardan tevbe ederek len ve gnh ilemekle nefsine zulm edip tevbe etmeden len herkese amildir. Bu vasiyeti tahkik eden, bizim bu aklamalarmzdan sonra artk insanlarn ve Meleklerin yaratlndaki birbirine olan nisbeti biiir. Melek ve insann yaratl itibaryla asllarnn bir olduunu. Rabbimiz Vahid olduunu bildikleri gibi bilir. Rabbimizin birbirine Mukabil Esmalar var.. Var olan ne olursa olsun, o Esmalarn sureti zerine zuhura gelir.

SEKZNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, efdi olan zikr; Kelime-i Mnciye hakkndadr. slm ve imn'n ilk kelimesi LILHEILLLLAH kelmdr. Daima bu Kelime-i Mnye'nin zikri zere ol!. Zira.., Llheillllah'n amil olduu (ihtiva ettii) fidelere hibir sz amil deildir. Kapsam, itibariyle de zikirlerin en faziletlisidir. Zira, Hazreti Resul- Ekrem Aleyhisselm; Ben ve benden nceki Neblerin syledii en faziletli sz LLHELLALLAH kelimesidir. (Ket'l Hata, 1/173) buyurmutur. Ey Aziz!.. Lilheillllah zikri, nefi ve isbt bir arada toplamtr. lem, delil-i akl ile bu iki nesneye mnhasrdr. Yani, lem'de bulunan her ey; ya msbet veyahud.menfidir.

24

Bil ki!.. Bu Kelime-i Mnciye'nin kapsadklarn o kelimeyi len ve l aletlerini bilenlerden bakas bilemez.., Yani, bu kelimenin kymetini hi kimse tanr hakkyla idrk edemez... Hakkyla, anlalmas anca Kyamet gnnde olur. ncelikle, bu Kelime-i mnciye'nin Tevhid almeti olduunu ve hibir eyin Tevhide benzer olmasnn mmkn olmadn bil!. Zira, Tevhid'e birey benzemesi mmkn olsayd, iki ve ikilikten fazla olurdu.. Ki o vakit de, Vhid olmazd. yle ise, Mudil ve Mmasit'den baka orada lecek birey yoktur. Zira, Tevhid'de ne e, ne de benzer olmas mmkn deildir. Yani, e veya benzer varln mmkn olmamakl "LLHELLALLAH"n mizana girmesini engelleyen manidir. Bu sebebden dolaydr ki, ulemann geneli, irki. Tevhidin mukabili kabul ettikleri iin, "Bir kulda, Tevhidle birlikte irkin varl mmkn deildir nsan ya Tevhd ehlidir veyahut irk ehlidir... yleyse; Tevhidi ancak irk lebilir... Halbuki ikisi bir mizanda toplanamaz..." demilerdir. Yani.. Mrikin mizanna Tevhid ve m'minin mizanna irk girmez. Bize gre, Tevhid'in mizana girmemesinin sebebi; Tevhid'in mua'diii (kart ve denklikte orta) bulunmamasdr.. Zikr edeceimiz Hadisi kudsi'nin mnsn idrk edenler ve ona itibar edenler de, Tevhid'in mua'dilinin bulunmadn bilirler. Bu Hadis-i kudsi, ahindir. mam Nesai rivayet etmitir. Allah Teal; "Yedi gkler ve benden baka imar edicileri ile ve yedi kat yerler ve benden baka imar edicileri bir kefede toplasalar LLHELLALLAH bir kefede toplansa LLHELLALLAH kefesi ondan ar gelir. " buyuruyor. Kullarn amellerinin ykselite son bulduu Sidre-i Mnteha'da sabit olan yldzlardan oluan Felekin altnda, mizan olabilecek yer olmadndan, Allah Teal kudsi Hadis'de yerler ve gkleri zikretmitir, Halbuki mizan, bu ameller iin kurulmutur.., yle ise, mizan, amellerin geemedii yerin snrn tecavz edemez. Hadis'in metninde, Allah Teal, "Benden baka imar edicileri.." diyor. Halbuki Allah'tan baka imar edici mevcud deildir. Burada akll ilim sahiplerine yani Ariflere zikr edilen, iaret edilen yeterlidir. Zira.. Var etmek Allah Teal'ya mahsusdur. Amma, "O", dilediini yaratmak iin dilediini memur olarak vazifelendirir... lm iini, Azrail Aleyhisselm'a vazife olarak vermesi gibi... O halde.. Hakiktte Hak'tan baka imar sahibi yok ki terazide ona itibar edilsin..???
25

Ulema- rusum'un genel olarak "Benden baka imar edici" cmlesinin Benden baka" ksmn aada yazacamz ekilde aklamlar. O ayr'den "Benden baka"dan maksat; mriklerin isbt etmeye altklar eriktir. Ki bu inan mriklerin inancdr. Muhal Farz; o erikin yaratma fiilinde, ALLAH'a ortak olsayd "LLHELLALLAH" mrik inancnda terazide ondan ar olur. Zira mrikte Allah'n tarafn, e kotuu eyin zerine tercih ettiinden "LLHELLALLAH" her halkrda kuvvetlidir. Niin mrikler, Tevhid tarafn tercih ederler?., Zira.. Onlar, "Biz, bunlara ancak bizi Allah'a daha fazla yaklatrsnlar diye tapyoruz." derler. (Zmer Sresi, yet, 3) Yani, "bizi ALLAH'a yaklatrsn.." szleriyle "Allah" ne alrlar... Dolaysyla varlk mizan ykseltilirse, "LLHELLALLAH" o mizana girer. Mriklerin mizanna, "LLHELLALLAH", Tevhid-i Azameti (saygy gerektiren Tevhid) olarak girer.. Dolaysyla mizanlarnnda "LLHELLALLAH" taraf ar olur.. Zira, mriklerin i'tikatnda "Allah'tan baka imar ediciler" olmasa idi Tevhid'in girdii kefede arlk olmazd. (1) Ey Aziz!.. Bil ki!.. Tevhid Ehlinin mizanna ise, sadece "ALLAH" girer. Buraya kadar akladklarmzn neticesi: imar edici "ALLAH" dr.
(1) Not: Bu ksmda Hz. eyh mriklerin sebebleri ilh edinmelerini bu ekilde izah etmitir. Zira onlar, sebeblere tapnmakta Allah'a ortak etmilerdi.. On sekizinci Vasiyete mracaat edin. (Mtercim)

O halde, terazi tevhd ehln de ne tarafa doru arlk basabilir...??? Zira.. Terazinin her iki kefesinde. Vahidden bakas YOKtur. Siccil sahiblerine gelince onlarn terazisinin kefesinde yaftalk arlk yapar... Zira., Kiinin telaffuz edip Melein yazd Tevhidi kapsayan yaftadr Siccil... yle ise; Siccil, nutukla mahlk olarak yazlan Kelime-i Tevhid'den ibarettir. Eer, Kelime-i Tevhidi her syleyenin mizanna koysalar o Keiime-i Mnciyeyi syleyenlerin hibiri atee girmez... O halde.. Allah, maher ehlinin siccil sahibterinin hakknda, Kelime-i Tevhidin faziletini bilmelerini irade etmitir.. Muvahhidlerden(*) Allah'n diledii kimselerin atee girmesinden sonra maher ehli ancak Kelime-i Tevhidin siccil sahiblerinin hakkndaki faziletini bilebilirler. Ve yafta o vakit mizanlarna girer.
26

(*) Not: Muvahhidlerden maksat, hibir dinin kendisine ulamad halde Allah'n birliini tasdik edenlerdir. (Mtercim)

Muvahhidlerin atee girmesini hkm edildikten sonra, inayeti ilhi veya efaat edicilerin efaati ile atee girme hkmnden karlrlar., Ey Aziz!.. Hulasa- Kelm; maher ehlinden olan, siccil sahibleri hesap iin maher yerine getirilir... te o vakit, siccil sahiblerinin yaftalan mizanlarna girer... Yani, Vakfe'de Cehennem'e girme hkmne dahil olmayp Cennet'e gireceklerden baka kimse, kalmad zaman; o siccil sahibleri mahlukatn en sonuncusu olarak, mizanlar kurulacak ve kayt edilen amelleri mizanlarna girecekdir, LALAHELLALAH iin hem balang hem de son vardr. Bazende balangc bizzat sonu olur. Siccil sahibleri hakknda olduu gibi.. Ey Aziz!.. unu da bil!.. Allah, eyann en faziletli, menfaati en kapsaml ve amellerin mizanda en ar olanlarn! umumun faidesi iin, kural oiarak yazmtr. Zira kul, onlarn vastasyla ok olan ztlarla mukabele edebilsin.. yleyse, ztla mukabele edebilecek kuvvettin, kullarda bulunmas lazmdr ki, o kurallar tatbik edebilsinler.. nsanlar iin aklanmas gereken her eyi; Nebilerden baka kimse akfayamaz. Neb olmayanlar, bu srra vakf olamazlar. Hadis'te Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz, Ben ve benden nceki NebIerin "LALAHELLALLAH" szdr. demitir. syledii en faziletli sz

Rasulllah Efendimiz, bu szyle, bir ksm ehli kemlin hususu olarak faziletini iddia ettikleri "ALLAH ALLAH" veya "H, H" zikirlerinin faziletlerinin sebebine de iaret etmitir.. "ALLAH" ve "H" lafzlar Kelirne-i Tevhidin terkibini oluturan kelimelerdendir. le yaplan zikir, Dolaysyla; "LALAHELLALLAH" Arif-i billah olan ulemann indinde. Lafza- Celal, "ALLAH" ve "H" ile yaplacak zikirden daha stndr. Ey ALLAH dostu!. Faidesi umum zere sabit olan zikirle zikretmeye "mdavim ol!. Zira, Kelime-i Tevhid. zikretmenin cazibesi en kuvvetli, nuru en aydnlatc ve neticesi en suretle hasl olandr. Bil Ki!..
27

Bu zikrin kadrini ancak, "O"nunla megul olan ve, "O"nun zikrinde rasih olanlar bilir. Zira Allah, Rahmetini umuma mull olmas iin genilettirmitir.. Rahmetten umduuna herkesin nail olabilmesi iin, kurtulua vesile olacak yollar bilmeseler de,.. Allah, Kelime-i Tevhid'i vaaz etmitir. Dolaysyla, kurtulua vesile olacak yollar herkes bilmese de Kelime-i Tevhid'ie necat ve feiah'n (kurtuluunu) taleb ederler. yleyse artk sen de Ey Aziz!.. "L LAHE" ile bizzat varln nefi eti. "LLALLAH" demekle de (varln Allah'n var etmesiyle var olduundan dolay) kendi vcudunu isbt et!.. Yani.. Varlnn hkmen var olduunu, ilmen yok olduunu kabul et!.. O halde.. Artk sen de.. "Allah" varln hem hkmen hem de ilmen isbt et!. "O"nun varl kendisindendir. Bizim varlmz ise. "O'nun var etmesine baldr. Btn Esmay husns Ztna mahss olan Zat- Vahid ilndr. Terazinin kefelerini yedi kudretiyle alaltp ykselten, gkleri ve yerlerin imar edicisi "ALLAH" ilmiyle isimlendirilen ZT'dr. O halde.. Ey Aziz!.. "ALLAH", saadeti ebedivevi Kelime-i Tevhid ve "O'nun bilinmesine balam olduundan, sen o zikre mdavim ol!.

DOKUZUNCU VASYET
Ey Azizi. Bu vasiyet, ALLAH dostlarn sevmek hakkndadr. "LLH E LLALLAH" ehline dmanlk yapmaktan sakn!. Onlarn hakknda vilyeti amme sabittir. Onlarn, yerler dolusu gnhlar olsa da onlar Allah'n dostlardrlar. Zira, onlar, Tevhid ehlidirler; Allah'a irk koan mrik ve kfirlerden deildirler. Allah, onlar ileyecekleri gnhlarn misli mafiretle karlar., Dolaysyla, vilyeti sabit olan bir kimseye, dmanlk yapmak haramdr. Zira, "Allah", velilerine harb aanlara Dnya ve Ahirette verilecek cezay aklamtr.
28

Ey Aziz!.. O halde.. Sana Allah velilerinin kim olduklar mehul olduundan dolay, Allah'a dmanln kesin olarak bilmediin kiileri en azndan kendi haline brak!.. Yani, hli sana mehul olan kimseyi ncelikle ne dost edin ne de d man.. Amma, bir ahsn Allah'a olan dmanln kesin olarak renirsen ki o mrik veya kfirdir. Derhal ondan uzakla ve onu dost edinme!. Hazreti brahim Aleyhisseim'n, babas zer'i terk edib uzaklat gibi uzakla!., Hazreti brahim Ateyhisselm, babasnn Allah'a olan dmanln rendii anda ondan uzaklat. Allah, brahim Aleyhisseim'n babasna kar olan tavrn Kur'n'da yle kssa etmektedir: ...onun Allah'n bir dman olduu kendisince besbelli olunca, o, (bu istifar kesti ve) ondan uzaklat. (Tevbe Sresi, yet: 114) Ey Aziz!.. yleyse, Hazreti brahim Aleyhisselm'n babasna kar tutunduu tavr . ve yazacam yet, senin iin mizan olsun. Allah'a ve ahiret gnne imn'da sebat eden hibir kavimin, Allah'a ve Resulne muhalefet eden kimselerle -velev ki onlar, bunlarn (imn edenlerin), babalar, ya oullar, ya biraderleri, yahud soysoplan olsunlar - d ostlaa oklarn gremezsin. (Mcadele Sresi, yet: 22) O halde.. Ey Aziz!... Kesin olarak Allah'a dmanln bilmediin Allah'n m'min kullarna (ilemi olduklar gnhlarndan dolay) ihtimalle, dmanlk besleme ve onlar hakknda, insanlarn dillerinde vavan olan konumalara da.iltifat etme!.. Sana vacib olan, onun kt amellerine buz etmendir. Zatna buz etmen deil. Allah'a dman olanlarn ise, ahsna buz etmek lazmdr. yle ise... ahsna buz ettiin kimse, Allah' inkr eden, kfir veya irk koan mriktir. Fiiliyatna buz ettiin kimse ise, gnahkar m'min veya mslmandr. Artk bu aklamalarmn nda, ikisinin arasndaki fark ayrt et!. Ey Aziz!., Hali hazrda kfir olup, son nefesi bizce mehul olan ahslar hakknda da, n yargl olma!.. Zira, biz m'miniz imnmzdan phe etmememiz gerekir... Yarn ne olacan bilemeyiz.
29

Kafirin, bugn inkrc olmasna ramen, Allah, ona gelecek zamanda, imn ihsan edebilir. Ey Aziz!.. "Benim vel kuluma dmanlk edene kar ben harb aarm." Hadis-i kudsi'sinde ki byk tehditten de, Allah dostlarn incitmemek suretiyle kan. nk, dostun kim olduu muayyen olmadndan bir ahsn hli bilinmedike, dmanlk etmek, Allah'n mahlukattaki hakkna kar vefaszlk olur. Zira o ahsn hakkndaki ilmi ilhi bilinmez... Allah Teal, onun halini aa karmadka da, onu, dman edinip ondan uzaklama,. Eer zahirde mmin olarak hli malumun olsa - velev ki o hakikatte mrik ve kfir olsa da- sen onun hakknda Allah'n hakkn gzeterek dost ol!. Sakn, dmanlk yapma!. Zira ona dmanlk yapmakla, Kyamet gnnde Allah'n zahir Esmas seninle muhseme eder. yleyse artk sen, Allah'n katnda aleyhinde deliller oluturmakla, kendi helakim hazrlama,.. Zira, her ey de Allah'n apak delilleri vardr. Allah'n kullarna efkat ve merhametle muamele et!. drk et ki, Allah, kfir ve mrik olmalarna ramen, ayrm yapmadan onlarn rzkn veriyor.. Ayrca., Allah, sizi ve yapacanz amellerinizi de yaratmtr. ilhi buyruunu da unutma. Yani.. Allah Teal, inkr ve irkin onlarda vcud bulmas, onlarn yaratmasyla olmadn bildii iin, rzklarn Cenab- Hak, Yaratc olmas hasebiyle veriyor. Ancak, kfir ve mriklerin, inkr ve irki semelerine rzas olmakszn inkr ve irki yaratmtr. eder, Onlarn irki, inkrlar da, bu yaratlanlara dahildir. ALLAH, hayr ve errin yaratcsdr. Yalnz erre rzas yoktur. Ey Aziz!.. Lisan- umumdan maksad; ilmi kelm ile itigl eden ulema- kiram kasd edilmektedir.. Lisan- hususda ise, varlk hakkndaki hkm; Allah'n ilminde sabit olan hakiktlar zere aa kar. Lisan- husus'dan maksat ise; Evliya- izamn eriat olmak artyla kef ve ilhamla hasl olan ilim sahipleridir. Anla!.. Kim mnakaa ederse Allah'n apak delilleri ona glebet eder..
30

binaen,

"ALLAH"

onlarda

Lisan- umum'da zikr olunan, "Allah her ey'in yaratcsdr." sz ite buna dellet

llerine

muvafk

Binaenaleyh, ilerini Allah'a tevfiz etmekle teslim ol!.. Her ey'in olduu gibi sen de: Allah'n ezeli ilmindeki sabit olan hlin zeresin. yle ise, hayvanata ve mahlkata da, efkatle, Rahmetle mua'mele et!. Sakn "bu hayvandr, bu camitdir, bu bitkidir... bunlarn hibir eyden haberleri yoktur..." Deme!!!.. Belki, onlar da sende bulunmayan, esrar ve hikmetler vardr... Sen bilemezsin!!!.. lemi kendi hli zere brak.. Hali hazrda ikme edildikleri grevler itibariyle de onlara nazar etme!.. Yani.. "Mcid" sfatyla onlar icad eden Zt- Ehad'n Rahmetiyle vcudlarna nazar Rahmetle bak!.. Artk Ey Aziz!.. Sadklar ve yalanclarn hli, sana beyn olduu ondan itibaren, kfir, mrik ve mnafklarla Allah'n emri gerei dman ol!.. "O" sana, O'nun dmanlarn dost edinmeni ve onlara sevgi beslemeni yasaklamtr. Ancak., yaknin azl, seni onlarla zahirde dostlua zorlarsa, kalben onlar sevmeye meyi etmeksizin onlarla iliki kur!. Onlarn yapacaklar ktlkleri def etme iini de Allah'a brak!. "O"na kavuuncaya kadar, btn ilerinde "O"na i'timad et!. Unutma!.. Allah'tan baka i'timad edilenlerin hi birisi gvene layk deildir.

ONUNCU VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, farzlar ve ALLAH'a yakn olmaya vesile olan ibdetlerin fazileti hakkndadr: Allah Teal'nn sana emrettii zere farzlar kesintisiz olarak eda et!. Farzlarn hakkyla edasn tamamla!.. Zira, onlarn, gereini yerine getirerek ikmli de senin zerine farz klnmtr. Farzlarn ikmaliyle de yetinme!. ki farz'n vakitleri arasnda hangi nafile olursa olsun nafile ibdetlere vakit ayr!.

31

Sakn ha!!!... Amellerini, az grerek de hor grme!. Zira, Allah Teal, onlar, yaratttnda hakir olarak horlamamtr. Yani sen, o amellerini Allah'n icd etmesinden dolay, abes grme., Allah, ziyde ehemmiyet verdii ve senin faideni rde ettii eylerden baka eyle, seni mkellef klmamtr. ALLAH'n indinde, kadrin, o teklif kld emir ve yasaklardan daha yce olmasna ramen, ALLAH, seni o emir ve yasaklarla mkellef kld... Niin?.. Sen teklif edilen emir ve yasaklara zuhur mahalli olduundan dolay, Allah ndinde, kadrin onlara nisbeten daha ycedir. Zira, teklifler senin varl nla var olurlar., Dolaysyla, teklif edilen emir ve yasaklar, mkellefin fiillerine baldr.. Yani, teklifler, fiilleri itibariyle mkellefi balar. Mkellefin zatna nazaren deil. Ey Aziz!.. Farzlarn edasna kesintisiz olarak devam ettiinde - Allah'n rzasna vesile olan ibdetler iinde - Allah'a, "O"nun en ok sevdii ibdetle yakn olursun.. Bu sfat sahibi olduunda da, sen artk Hakk'n iitmesi ve grmesi olursun,.. yleyse, Hak seninle iitir seninle duyar ve senin elin Yedullah olur... nk; "Gerek; sana biat edenler ancak Allah'a biat etmi olurlar. Allah'n eli onlarn elleri stndedir." (Feth Sresi, yet: 10) buyrulmutur.. Onlarn elleri, Allah'n eli olmas cihetiyle ellerinin stndedir.,, Kendi elleri olmas cihetiyle biat edici ismi fail siasi itibariyle kendi elleridir. Burada Fili hakiki; Allah Teal'dr. yle ise.. Onlarn eli; YEDULLLAH'dr. Allah onlarn elleriyle biat etmitir, onlar ise, biat edicidirler. Musebeblerin gereklemesinde sebeblere g verildiinden dolay sebeblerin tamam Yedullah'dr. te muhabbet-i uzma budur. (*) Amma, nafilelerin kurbunu ifade eden ak nass, (delil) bu muhabbeti uzma hakknda varid deildir. O Not: Sebeb, ara ve vastadr. Hangi eye ara ve vasta oluyorsa o eye musebbeb denir. Mesela; tlimde muallim, retmeye ara ve vastadr. renmek ise, musebbebdir, Sufer maddi alemde sebeb!ere yapmakta bir mahzur grmezler.. Zira, sebeblere yapmak Allah emridir, HAK, tecelli edince her ii asan eder.,
32

Halk eder esbabn bir lahzada ihsan eder. (Mtercim) Nafile ibadetlere devam etmekle ilhi sevginin oluacan aklayan delil vardr. Ve o iihi sevgi iie kul. Hak ile iitir ve grr. Bu da, farzlarn edasndan hasl olan ilhi sevginin aksidir. Zira farzlarn edasnda HAK, kulla iitir ve grr... Yani.. Farz ibdetlerde ise, HAK kulla iitir ve grr. Nafile ibadetlerde, kul, Hak ile iitir ve grr.. Burada.. "Farzlar ilemekten dolay olan ilhi sevgi niin nafileleri ilemekten hasl olan ilhi sevginin ters orantsdr?.." diye sual edilirse... Deriz ki; - Farzlarn edas, zorunlu kulluk vazifesidir... Ki, buda asl olandr. Nafilenin edas ise, ihtiyardr, bu da ferdir. Onun iin Hak, nafileyi mudavemet ettiinde, senin iitmen ve grmen oluyor. Peki.. Nafile ibadetler niin nafile diye isimlendirilmitir?.. Nafile ibdetler, farz klnan ibdetlerden, fazlalk olduu iin nafile ismiyle isimlenmitir. Niye fazlalk?.. Hak Teal mevcd iken sen yoktun, Sen, Hadis varlnla fazlalk oldun... Dolaysyla, sen de asl olan ziyadeliinin gerei, nafile ibdetler meru klnmtr. te, Hakk'n, asl olan varl gerei, farzlar emir edilmitir. Dolaysyla, farzlarn edasnda; sen HAK iin, ve nafilelerin edasnda ise, kendin iin olursun. Ey Aziz!. Bil ki!.. Allah, senin, "O"nun iin olmandan dolay olan muhabbeti, senin, senin iin olmandan dolay olan sevgisinden daha yce ve iddetlidir. Buraya kadar anlattklarmz yazacamz sahih olan Hadisin de mnsdr. Kulum Bana, kendine farz kldm amellerden daha sevimli bir amelle yaklaamaz, Kulum nafile amellerle bana yaklamaya devam ederse, Ben onu severim. Onu sevdiim zaman da, onun duyan kula, gren gz, tutan eli, yryen aya olurum. Benden birey istedii zaman, kendisini korurum, m'min bir kulumun cann almakta tereddt ettiim kadar hibir eyde tereddt etmi deilim. O lm istemezken, Ben de fazla yalanarak fena duruma dmesini arzulamam." (Buhar)
33

Ey Allah dostu!, Allah'n sevgisinin neticesine bak!.. O halde.. Sen, lhi muhabbetin olumasna vesile olacak amellerin edasna kesintisiz olarak devam et!.. (*) Zaten farzlar ed etmeksizin nafilelerin edas mmkn deildir... Nafile ibdetlerin bizzat kendilerinde farzlar vardr.. Ki, nafilelerde olan farzlarla farz klnan ibdetlerdeki noksanlklar da tamamlanr.
(*) Not: Dikkatle nazar edilmesi gereken bir cmle.. Allah sevgisini elde etmek iin bata farzlar ondan sonro da, nafileleri edaya gayret gsterilmesi vasiyet olunmakta.. Yani ibdetlerin mecmunda oluacak olan Allah sevgisinin yceliini Hazreti eyh'in anlatmlaryla tefekkr edip ve ona gre kulluk grevlerini nce farzlar olmak sonra nafileler olarak if etmeye gayret gstermek gerekir.. Zira, Farzlar ed etmeksizin Allah sevgisinin olumayaca Hazreti eyh'in aklamalarndan aka anlalmaktadr. Farzdan; ibdet, muamelat, miras ve ukubat'ta Allah'n kesin olarak emrettikleri kasd edilmektedir. Yani sadece namaz, oru, zekat ve hac farz deildir. (Mtercim)

Sahih oian bir Hadis-i kudsi'de Allah, yle buyuruyor: "Kulumun eksik katan farzlarn iledii nafilelerle tamamlarm." (Snen-i Ebu Davud) yle ise, kulun btn amelleri bu minval zere hesaba al nr. Ey Aziz!.. Nafile, farzlarda benzeri ve asit bulunan ibdetlere denir. Dolaysyla, nafilede, farzlarn yerine geecek kuvvet bulunmadndan bizzat nafilenin iinde bir takm eyler farz klnd, ki o farzlarla, farz olan ibdetlerdeki eksiklikler cebir edilebilsin. Nafile namazlarda olduu gibi.. Aslolan farz namazda edann art ve rukunlar ne ise, nafile namazda da onlar vardr. Onlara riayet etmeksizin nafile namaz namaz saylmaz. Yani, nafile namazlarda da farz namazlarda yaplan zikir, secde, rku ve benzeri eylerden her birisi farz'dr. Ey Aziz!.. Ulema- rsum. Farzlar da benzeri ve asl bulunmayan ibdetler iin; "Nafile ibdetler hibir dayana olmayan mustekil ibdetlerdir. Byle mstakil ibdetler ise, bid'atdr. Kuran ve snnete dayal deildir." derler ve bu szlerine delil olarak da; Onlarn (yeni bir det olmak zere) ihdas ettikleri rehbanla (gelince) onu zerlerine farz etmedik." Hadid Suresi 27. yetini zikrederler., Halbuki Resul- Ekrem Aleyhisselm Efendimiz; Her kim mslmanlkta bir gzel r aarsa kendisinden sonra bununla amel olunursa kendisi iin de bununla amel edenin sevab misli sevab yazlr, bunlarn sevaplarndan bir ey noksan edilmez.
34

(Riyaz'us salihin, Mslim) buyurarak bu tr amellerin, Snnet-i hasene olduunu bildirmitir. yle ise; bu ibdetleri yapmay da vasiyet etmitir.

ON BRNC VASYET
Ey Azizi Bu vasiyet; konumann nemi hakkndadr. Amellerini muhasebe ettiin gibi, konumalarn da murakabe ve muhasebe et!. Zira, konumalarnda denilmitir: amelierindendir... Amellerinden olduu iin de, yle

-Her kim kelmn amelinden sayarsa az konuur. (Cami'us Sair) Ey Aziz!.. Allah Teal, kullarnn konumasn gzetir.. Zira, Allah, konuana telaffuz edecei eylerden daha yakndr. yle ise, konuacan eyler aka da olsa, Allah'n sana konuulmasn yasaklad konumalar telaffuz etme!. Zira, o konumalarla megul olmandan dolay Allah, sana hesab sorar. Bize rivayet edilir ki kul ilemi olduu kt amelleri konumadka Melek onun aleyhinde yazmaz. Bu rivayeti teyid eden u yetde Allah Teal, yle buyuruyor: O, bir sz atmaya dursun, mutlak yannda hazr bir GZC vardr. (Kf Sresi, yet; 18) yetteki GZC'den maksad; senin konumalarn yazan Melek'dir. Allah, bir baka yette ise yle buyurmaktadr: Halbuki sizin stnzde hakyk bekiler (Allah indinde) ok erefli yazclar vardr, ki onlar ne yapyorsanz bilirler. (nfitaar Sresi, yet: 10-12) "Bir SZ atmaya dursun" ve "Ne YAPIYORSANIZ bilirler." Cmlelerinin neticesinde birinci yette geen SZ kelimesinden murad edilen, ilenmemi sadece sz de kalm fiiliyat, ameller kasd edilmekte.. kinci yette ise, YAPIYORSANIZ kelimesinden murad edilen, ilenmi olan fiilyat'n amellerin kasd edildiini grrz ki.. Her iki halde de Yazclar kayd edicidir. Ey Aziz!. "Allah yolunda ldrlm olanlar iin "ller" demeyin." (Bakara Sresi, yet: 154) Ayetindeki Ailah Teal'nn hkmn tefekkr et!.
35

Allah, byle konuman yasaklyor... Niye?.. nk, Allah, "O"nun yolunda ldrlm olanlar iin "l.." diyenleri yalanc olmaklkla vasflandryor. "Allah yolunda ldrlenleri sakn ller sanma. Bilakis onlar Rableri katnda diridirler." (Ali imrn Sresi, yet: 169) buyuruyor. Yani, andmz yette, onlarn hakknda, Rablerinin katnda diri olduklarn ve rzklandklarn sylyor.. Dolaysyla, sz sylemeyi irade ettiin zaman; ALLAH'n sana izin verdii daire iinde konumaya al!.. Bil ki!.. Hazreti Resul- Ekrem, mizah yaptnda bile Hak olan eyden baka birey konumazd. Ey Aziz!.. Artk u yetleri konuma ile alkal olarak kendine mizan edin., Allah irkin szn alenen sylenmesini sevmez." (Nisa Sresi, yet: 148) "Onlarn fsldamalarnn bir ounda hayr yoktur." (Nisa Sresi, yet: 114) yleyse; Allah' honut edecein hak szleri konumay kendine kural edin!.. Amma.. unu da BL!,. Sylenen her gerek Allah' honut etmez.. Yani, gybet ve kouculuk gerek olsalar da haram olmalarna binaen Allah' honut etmeye vesile olmazlar. Hi unutma!,. ALLAH, szleri gzetir.. Sahih-i Mslim'de rivayet edilen bir Hadis-i kudsi'de Allah'n szleri nasl gzettii yle ifde edilmektedir; Resullullh Aleyhisselm Hudeybiye'de bize gece yaan yamurun ardndan sabah namazn kldrd... Resul- Ekrem Aleyhisselm, namaz bitirince halka ynelip; Rabbiniz ne buyurdu biliyormusunuz?., buyurdu. Oradakiler, Allah ve Rasul daha iyi bilir, diye cevap verdiler.. Rasulullah Aleyhisselm ; Allah; Kullarmn arasndan Bana imn eden de, inkr eden de oldu.. "Allah'n fazl ve rahmetiyle bize yamur verildi..." diyen. Bana imn eden ve yldzlarn gcn inkr edendir..

36

"Falan falan yldzdan bize yamur verildi..." diyende. Beni inkr edip yldzn gcne inanan kiidir.." buyurdu. Dedi." (Mslim) te, Allah, kullarnn sylemi olduklar szlerini gzeterek, imn ve inkr edenleri sylemi olduklar szlerle, birbirlerinden ayrmtr. Yani, "Falan falan yldzdan bize yamur verildi" diyen, Allah'n yamuru yadrdn beyninden kabul etse de, bu kabuln zikretmedi inden dolay, Allah'n kudretini sylemi olduu szle rtm olur.. Ki, Allah, hadis- kudsi'de (gerei) rtme manasna gelen "Kfr" kelimesini bu hli aklamak iin zikr etti. Ey Aziz!.. Dilini "Bulutlar yamur yadrd.." gibi szler sylemekten.. zellikle de, byle itikatda bulunmaktan sakn!. Sen, Allah'a imn etmisen ancak, Allah'n yamuru bulutlar vastasyla yadrdna itikd edebilirsin. Anla!.. A'detullah, her evi bir sebebe balamtr. Amma, A'detullah byle de olsa yani hereyi sebebler vastasyla zuhur ettirse de, ancak bazen de, mucizeler gibi birtakm harikulade olan eyler, sebebsiz olarak da vcuda gelmesi mmkn olur.. Binaenaleyh... Yine de sen, hereyi sebeb!ere nisbet etmekten kacak, itikad bozukluk ve kabahatlardan sakn!. Ki, o sebebler, seni Allah'n koyduu snrlardan alkoymasn. Allah, denetlemeyecei snrlar nasib etmemitir. Binaenaleyh, i'tikd ve ameli vazifelerinde, Allah'n koymu olduu snrlar tecavz etme. Rasulullah (s.a.v.)'dan, konumann ehemmiyetini ifade eden u sahih Hadis variddir: Bir kimse Allah'n rzas olmayan kelm syler bilmez.. O kelm, onu nereye ulatrr. Ki o kelm, sebebiyle yetmi yl Cehennemde aaya der. Bir kimse de, Allah'n rzas olan kelm konuur bilmez.. O kelm, onu hangi mertebeye ulatrr. Ki o kelm sebebiyle lliyyine ycelmesine sebeb olur. (Buhari) yle ise, Ey Aziz!. Allah' honut edecein kelm konu ve "O"nun syleme... gazabn gerektirecek szler syleme Bu ise, konuulacak eylerde Allah'n koyduu snrlar bilmenle ancak mmkn olur. Ebu Hureyre Radiyallahu anha, Yamur yadnda bulutlarn almasyla yamur yadrld.. der, szlerinin ardndan u yeti okurdu: Allah'n insanlara aaca herhangi bir Rahmeti tutacak (hapsedecek hi bir kuvvet) yoktur.
37

(Ftr Sresi, yet: 2) Sebebleri koyan, diken ve adetini sebeblerin oluturmas esnasnda icra eden ALLAH celle cellh, olduuna itikad zre olsan da... Allah'n yasaklad eyleri konuma. mdi, her eyin yaratcs Allah Teal'dr. Sen buna inanyorsun... Amma yine de, "u yldz veya bur yle yapar,.." demeyeceksin. nk, Allah, yldzlarn yamur yadrdn syleyenlere gerei rten, KFR demitir. Hi unutma!,. Allah, yapman yasaklad eyler gibi konuulacak eylerde de -velevki gerek de olsa - konuman yasaklad eyler vardr. Allah Teal'nn, Hadis-i Kudsi'deki u kavlinde tefekkr et ve ona gre konumalarna dikkat et!. "Bana imn edip yldzlar inkr eden, yldzlara eden.. " imn edip beni inkr

(Bhar, Mslm) diyenleri kfir namyla vasflad. Zira, kul ne zaman Allah'n fazl keremyle yamur yad.. derse... yldzlarn ismini sylememesi itibariyle onlar rtm olur... Bir kimse de, "Yldzlar yamuru yadrd.." derse faili hakkinin ALLAH, olduuna itikd etse bile Allah'n kudretini rtm olur.. Ey Aziz!.. nsanlarn ou, konuma ile alkal olan, bu hkmlerden gafildirler, Resul- Ekrem Aleyhisselm, "nsanlar, lisanlarnn bitii evler, burunlar zere Cehenneme drr. (Tirmiz) buyurarak konuulan mevzular itibariyle de kelmn, insan iin ne byk tehlikeli neticelere sebeb olacan aklamtr. Bir Hakm de bo konumann irkinliine yle iaret etmitir; - Haps edilmeye dilden daha layk bir ey yoktur. Allah, dili, iki kapnn ardnda yaratmtr.. O kaplar ise, diler ve iki dudaklardr.. Byle yaratlmasna ramen insan, o kaplan aar ve fuzli eylerin oalmasna sebebiyyet verir.

ON KNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, rh sahibi olan varlklarn suretlerini yapmak hakkndadr: Rh sahibi olan varlklarn, suretlerini yapmaktan sakn.,
38

Geri byle yapmak insanlarn katnda hafif birey gzkse de... Allah'n katnda ar mes'uliyeti vardr. Kyamette resim yapanlar, en iddetli azabla mubtela olurlar... Onlara, Kyamet gnnde "Yaptn u eyi dirilt.." veyahut "Yaptn u suretlere rh ver.." denilecek. Lkin orada onlar, rh vericiler olamazlar. Sahih olan Hadis-i kudsi'de ALLAH Teal yle buyuruyor: Benim yarattklarma benzeyen eyler yapmaya kalkanlardan zalim kim olabilir.. Haydi bir zerre veyahut bir tane veyahut bir arpa yaratsnlar bakalm... (Buhri) Ey Aziz!.. Kul, tasvir hakknda varid olan yasaktan tr resim yapmay terk etse.. Yani, canl ve cansz varlk tasvirlerini yapmakla Rububiyette rekabet etmezse, alemde mevcud olan btn varlklarn hayat sahibi olduklarn mahede eder. Onlarn her birisinin, Allah'a hamd edici tenzih ve tebih ile konuan canh varlklar olduunu bilir. Oysa ki, Alem-i ehdette grd varlklarn suretlerini tasvir etmeyi nefsine ho grenler, dnyada anlattmz kefe asla nail olamazlar.. Zira, hakikatte lemin her bir sureti iin Ruh vardr... yle ruh ki, Allah, ba gzlerimizle onun hayatn idrk etmeyi bizden perdelemitir. lemde her suret sahibi olanlar iin sakn "canszdr" demeyin.. Ahirette, ne kadar varlk varsa hepsinin hakikti aa kar.. Her eyin hakiktinin kendisinde aa kacandan tr Ahirete Dar'ul Hayavan (Canllar yurdu) denilmitir. Ey Aziz!.. Evet!. Ahirette, dnyadaki hllerine muhalif olarak her eyi canl ve konuur olarak greceksin. Buna delil, Resul- Ekrem Aleyhisselm'n elindeki talar tesbih ettiine dair rivayet edilen sahih Hadislerdir. nsanlar, iittikleri tesbihde, mu'cizeyi talara nisbet klmakla hata ettiler... Halbuki, mu'cize, o talarn tebih etmesinde deil, talarn tebihini iitenlerin iitmesinde gerekleti. Zira, Allah, Kur'n'da bdirdii zere; Gklerde ve yerde bulunan her ey Allah' tebih etmektedir. (Hadid sresi, yet; 1) zaten o talar, dim tebih ediyorlard.. Fakat yle de denilebilir; O talar, bu olaydan nce zikr etmedikleri ekilde tebih ettiler.
39

Veyahut, Bu olaydan nce kendilerinin bulunduklar heyetin dnda bir heyet-i mahsusa ile zikr ettiier. te bu son iki tevile gre, mu'cize o vakit, talarda zuhur etmi olur.. Ancak, itenlerin iitmesinde mu'cizenin gereklemesi ise, yaratl itibariyle sesinin insanlarca iitilmesi mmkn olmayan nesnelerin sesinin iitilmesidir.

ON NC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, hastalan ziyaret etmek hakkndadr: lm hatrlatmaya ve ibret almaya vesile olduundan hastalan ziyaret etmeyi kendine det edin ve sakn hastalar ziyaret etmeyi terk etme!. Allah, insan zaif ve aciz yaratmtr... hastay ziyaret etme esnasnda ona bakman, yaratlnda asl olan acziyetini sana ikaz eder.. Hastay ziyaretin niin sana acziyetini ikaz ediyor?.. Taat zere olmana vesile olacak kuvveti elde etmen iin, Allah'n sana verecei shhata muhta olduunu anlamana vesile olduundan, sana hasta ziyareti ikaz edici olmu oluyor... Zira, kul, hastalandnda, Allah onunladr. Hastann halini grmyor musun?., O, ALLAH'tan baka hi bir kimseden yardm istemez ve hep Allah' hatrlar.. Ve, bylece de; Allah' dilinde yd ederken kalbinde de "O"na iltica eder... yle ise; hasta kim olursa olsun... Hastal mddetince hep Allah ile olur... Hasta olan kii, iyilemesine vesile olacak sebeblere yapsa da... Yani, tabiblere ba vursa da... Allah'tan asla fil olmaz... Niin hasta gaflete dmez?.. Zira, bu haliyle Allah'n kudretini mahede ederek, kendisinin aciz ve zaif olduunu idrak' ederek, huzur-u ilhide keml- edeble durur. Allah Teal, insanlara Kyamet gnnde yle hitab edecek: Ey Ademolu, Ben hastalandm, Beni ziyaret etmedin.. Kul, ben seni nasl ziyaret btn lemlerin "Ey Rabbim ederim, ki sen, Rabbi'sin..." der. Yce Allah, "Bilmez misin ki, filanca kulum hasta oldu ama sen onu ziyaret etmedin, bilmez misin ki, eer sen onu ziyaret etmi olsaydn, Beni onun yannda bulurdun... Hadisteki "Beni onun yannda bulurdun,." kavlinin mans; hastann gizli ve
40

aikr olarak Aflah' zikretmesidir. Ey Aziz!.. Allah'n kullarndan birisi, senden yiyecek veyahut iecek bir ey istediinde stedii ey, gcnn yettii bir eyse ona yedir ve iir... Zira senin hibir eref ve makamn olmasa da, yemek ve iecek taleb eden ahsn, senden yemek ve iecek istemesiyle, seni kullarn yediren ve iiren Hakk'n menziline karmas, senin iin byk bir makam ve erefdir. Halbuki byle idrk edenler maalesef ok azdr.. Ey Aziz!.. Hl lisanyla, "Ey ALLAH'm bana ihsan et.." diye sesini ykselterek bireyler taleb eden dilencinin haline bretlT nazarla bir bak.. Allah, onun bu hlinde kendi isminden baka bireyi konuturmam.. Allah, dilencinin sesini de sen, onun isteklerini iitip ihtiyalarn gidermen iin ykseltirmitir.. yle ise, dilenci byle yalvarmakla seni Rezzak ismiyle isimlendirmi ve Allah'a iltica etmesi gibi sana iltica etmitir.. Binaenaleyh sana layik olan, seni Mevlasnn makamna karan kimseyi mahrum etmemen ve ona istedii eyi vermekte gayret gstermendir. Anlattklarmz, bata zikr ettiimiz Hadis'in bir blmnn mnsn tekil etmektedir. Hadis'in devam yledir: Ve yine buyurur; "Ey Ademolu, Ben senden yiyecek istedim, ama sen Bana yiyecek vermedin!..! Kul, "Ey Rabbim, ben Sana nasl yiyecek veririm ki, Sen btn lemlerin Rabbi'sin.." der.. Yce ALLAH; "Bilmez misin ki, filanca kulum senden yiyecek istedi de, sen ona yiyecek vermedin, oysa sen ona yiyecek vermi olsaydn, o verdiini Benim katmda bulurdun..." Ve yine buyurur; "Ey Ademolu, Ben senden su istedim, ama sen Bana su vermedin!.." Kul, "Ey Rabbim, ben sana nasl su veririm ki, Sen, btn lemlerin Rabbi'sin." der... Yce ALLAH, "Bilmez misin ki, filanca kulum senden su istedi de, sen ona su vermedin...
41

Oysa sen, ona su vermi olsaydn... o verdiini Benim katmda bulurdun..." mam Mslim bu Hadisin, Muhammed ibni Hatimiden o da Behz ibni Hammad ibni Seleme'den o da Sbit'ibni Ebi Rafiden o da Ebu Hureyre'den Allah onlardan raz olsun, tahricini bu rivayet zere yapmtr. Ebu Hureyre'den rivayet edilir ki Allah, ondan raz olsun, Hazreti Rasulullah Aleyhisselm, bu Hadisten sonra yle buyurdu. Allah Teal, kendini kulun yerine koydu. yle ise... Btn zamanlarnda, Allah' anan ve daima huzuru ilhi'de olduunu idrk eden kul, Hakk'n kendisinden yiyecek ve iecek taleb ettiini mahede eder ve istenilenleri yerine getirir. Niin byie mahede ederek isteniienleri yerine getirir?.. Zira, ihtiya sahibinin acizlik hli kendisine arzedilen ahs, kyamet gnnde yiyecek ve iecek taleb eden ahsn dt acizlik iersine debilir... te o vakitte, Allah, o kimsenin ihtiyacn giderene hi ummad mkafat verir... O mkfat; ... verdiini benim katmda bulursun... ilhi sznn mansdr. Yani... o ihtiya sahibine, verdiin yiyecek ve iecekleri..., Kyamet gnnde huzuruma kacan ana kadar senin iin korurum ve onlar nceki hallerinden daha gzel ve byk olarak terbiye ederim... Ve, onlar sana mkfat olmak zere geri veririm. buyuruyor. Ey Aziz!.. Hi olmazsa htiya sahibinin, senden iecek taleb etmekle seni her kesin ihtiyacn gideren Hakk'n menziline kardn gremiyorsan, en azndan kat kat sevab ve gzel kazan elde etmek iin onun ihtiyacn ticaret niyetiyle gidermeye al., Zira.. ALLAH, seni kendisine "halife" klmtr. Allah Teal'nn sana emaneten verdii nimetlerden senden istediini bildiin ve Hadisin ierdii mnya vakf olduun zaman, nasl onlarn ihtiyalarn gidermezsin???... Verende, alanda ve verilende hepsi Allah'ndr. Allah, yette sana emaneten verdii ni'metlerden infk etmeni vasiyet etmekte, Ve, o vasiyeti yerine getirdiin vakit de, sana kat kat mkfat vereceine sz veriyor. . Allah'a ve Rasulne imn (etmekte sebat) edin, (sizden evvel geenlerin ardndan Allah'n) size (tasarruf iin) veklet verdiinden (onun urunda) harcayn. inizden imn edip de (o surette) harcayanlar (yok mu) onlar iin byk mkfat vardr." (Hadid Sresi; yet: 7)

42

Ey Aziz!.. nfk edecein zaman; ihtiya sahibini gleryzle karla.. Hibir surette onu, bo evirme... Velevki ona hibir ey veremesen dahi, gzel sz ve gleryzle muamele et.. Zira, sen de Allah'n huzuruna Kyamet gnnde, ihtiya sahibi olarak kacaksn.. O vakit de, ihtiya sahibine yaptn muamelenin misli ile Allah, sana muamele eder.,. mam Hasan Efendimiz, ihtiya sahibi, ondan bir ey istediinde stedii eyi vermekte acele ederdi.. Ve.. Benden nce azm hrefe tayan sefa geldin ho geldin... derdi. Zira, o ihtiya sahibini ondan nce hrete azk taycs olarak grrd... Niin byle grrd...??? nsan, Allah'n verdii nimetlerden ihtiyacndan fazlasn infk etmezse... Kyamet gnnde, nimetler hususunda suale tabi tutulur.

ON DRDNC VASYET
Ey Azizi.. Bu vasiyet, ZLUM hakkndadr: Zlum, kyamet gnnde karanlklara sebeb olduundan, dnyada Allah'n kullarna zlum etmekten sakn!.. Kullara zlum; Allah'n senin zerine vacib kld haklarn onfardan engellemendir. Bazen, kulun iinde bulunduu skntlar, mahede etmekle onun, senin zerine vacib klnan haklarn grrsn... Ki, bylece onun bu haliyle, senin malndaki hakkn sana bildirdiini idrak etmen lzm... Zira, Allah, senin zerine vacib olan hakkn, vermen iin sana, onun hlini mahede ettirmitir... Byle anlamayp da, onun skntsn grmemezlikten gelirsen bilesin ki mes'lsun. Niin mes'lsn?.. unu bil ki, o kulun, hacetini gidermeye grnte gcn yoksa da Allah, bo yere sana, onun hacetini bildirmemitir.. yle ise; Allah'n, onun hacetini sana bildirmesinde ki murad; senin onun ihtiyacn giderebilecek baka bir ahsa gzelce onun hacetini arz ederek ona yardmc olmandr. Ey Aziz!.. Hibir ey yapamyorsan azndan o kardeine dua et!.. Yani... O kulun, hacetini gidermek iin btn gcnle gayret gsterdikten sonra dua etmekten baka are kalmamsa dua ile yardm et!.
43

Anla!.. Hli sana bildirilen ahsa anlattmz llerde yardmc olmaktan gffl olursan, sende onun halini bilipte ona yardm etmeyen zlimlerin taifesinden olursun. Peki!!! Ne zaman o zalimlerden oluruz?.. diye sorarsan.. Cevaben derim ki: O kul, ihtiya duyduu eyi elde etmeden ld zaman. Ancak bu durumdan kurtulman, o ihtiya sahibinin, ihtiyacn m'minlerden birinin gidermesiyle haberin olmakszn senin zerine vacib olan hakkn senden sakt etmesiyle olur. Yani, bir bakas o ihtiya sahibine muhta olduu eyi verirken senin zerine vacib olan (daha evvel sana hlini arz ettii in) hakkn sakt etmeyi niyet etmese de hakk sakt olur. Zira, mmin m'minin kardeidir. Mmin mmine zulm etmez ve skntya sokmaz. Evet hakiktte de byledir. Allah Teal byle kabul eder. Ey Aziz!.. O halde.. Skntlar iindeki ihtiya sahibine bir ey verdiin zaman, onu senden nce grpte mahrum brakan m'minin yerine de onun hacetini gidermeyi niyet et!.. Zira, onu mahrum brakan m'min daha nce ona bir ey vermi olsayd o, ona kanaat ederdi. Halbuki o m'minin, ona bir ey vermemesi, mahrum brakmas senin ihtiya sahibinin halini bilmene vesile oldu.. Binaenaleyh, o m'min hayr ilemeyediinden sen, o hayr yaparken sevab bakmndan onu kendi stne tercih et!.. Zira, o m'min, ihtiya sahibini mahrum brakmam olsayd sen bu hayra nail olamazdn. Ey Aziz!.. te, Arif olanlar, halleri ve szleriyle bir eyler isteyen fakru zaruret sahiblerine yani SL'lere, bu anlattmz niyetle muhta olduklar eyleri verirler. Zira, Allah Teal, onlar hakknda; Sile gelince; (onu) da azarlayb koma. Duhaa Sresi, yet: 10) buyurmutur. Ayrca, zikr olunan yette stenilen eyler yalnz maddi nesnelere tahsis edilmemitir. nk sil, ihtiya sahibi olan zttr. yle ise, ilmi isteyenler de maddi faideleri talep edenler gibi yetteki Sil taifesine dahildirler. Yani, azgnlar hidyeti, alar yemei, plaklar soukta-scakta kendilerini korumak iin veya avret yerlerini rtecekleri elbiseyi talep eder.. Bazen de senin intikam almaya kudretinin olduunu bilen katil, afv etmeni talep eder.. Ey Aziz!..
44

yle ise komularna hediye, alara yemek, susuz kalanlara su ve plaklara elbise ver.. unu kesin bil ki!.. Senden istenilen seve isteyenden daha muhtasn... Zira, Allah, hibir eye muhta olmamasna ramen, kullarn zararlarn defini ve menfaatlarnn celbini kendisinden istemelerini ster... Tk dualarn kabul eder ve ihtiyalarn gidersin. yle ise, Allah'n kullarna byle muamele etmeye sen daha lyksn... Zira, bu ihtiya duyulan eyler de sen de Allah'n yardmna muhtasn.. mam Mslim zikr edeceimiz Hadisi Ataullah'dan o da Abdurrahm'bnu Behrami'dDrimi Mervan'dan yani ibnu Muhammed ed Dimuk'den, o Sa'id'bnu Abdulaziz'den o Rebi'a ibnu Yezid'den, o, Ebu dris el, Halvan'den, o da Ebu Zer Radiyailahu anh'den Raslullah Aleyhisselm'n Yce ALLAHn yle buyurduunu bildirdiini rivayet etmitir: Ey kullarm, Ben kendi Ztma zlmu haram ettim, onu sizin aranzda da haram kldm.. Ey kullarm, birbirinize zlm etmeyin, Benim doru yola eritirdiklerini dnda hepiniz yanl yoldasnz, Benim sizi doru yola eritirmemi isteyiniz ki, Ben de sizi doru yola eritireyim.. Ey kullarm, Benim kendilerine nimet verdiklerimin dnda hepiniz asnz, Benden rzk isteyiniz ki, Ben de sizi rzklandraym..

Ey kullarm, Benim giydirdiklerim dnda hepiniz plaksnz... Benden giyecek isteyiniz ki, sizi giydireyim.. Ey kullarm, siz gece ve gndz hat ilersiniz, Ben de btn hatalarnz balarm. Benim sizi balamam dileyiniz ki, Ben de sizi balayaym." Ey Aziz!.. drk et, Hadiste saylan nimetleri Cenab- Hak, O"ndan istemesen de sana veriyor.. Ancak durum byle olmasna ramen Allah Teal, sana istediklerini vermesi iin O'na isteklerini arz etmeni emrediyor?. Niin arz etmeni emrediyor? Sana yardm ettiini o isteklerini kabul etmesi itibariyle bilirsin,. te, Hakk'n sana olan bu yardm, yaptn dualarn icabetinden de baka bir mertebedir. Ey Aziz!.. Birisine muhta olmak ve ihtiyalarn O'na arzetmek duygusu senin yaratlnda mutlak olarak vardr. Allah, ezeli ilmiyle isteklerini "O'na arz edeceini bilir. Sen, Allah Teal'nn dua etmeni sana emir ettiinden isteklerini Ona arz edersen... zerine vacib olan emri de yerine getirmi olursun.
45

Byle davranmakla da Allah'n emrine imtisal edenlerin mkfatyla mkfatlanrsn.. Bu da, senin hayr zere hayr ilemenden dolay sevabn kat kat artrr. yle ise.,. Allah, merhamet, hayrlarn ulamas ve "O"ndan bakasna muhta olmadn ikaz etmek iin sana, "O"na isteklerini arzetmeni emr etmi tir.. Zira, Allah Teal, seni ancak acziyetini idrak ederek kulluk vazifelerini yerine getirmen iin yaratmtr. Ey Aziz!.. u vasiyetlerimle Allah Teal'nn emir ve yasaklarna vakf olman, emir ve yasaklarnda neyi murad ettiini anlamaya gayret gstermeni tavsiye ediyorum... Ki, bylece Arifi billah olan ulemadan olasn.. Sakn ha!!!.. steklerini Rabbine arz etmeyenlerden olma!!!... Zira... "O "ndan bir ey istemeyen kimse, h "O "na cimrilik nisbet etmi olur. Bu tavsiyem herkes iin geerlidir. Sana tavsiye ettiklerimle mel etmeyip, isteklerini Allah'a arz etmekte noksanl k yaparsan, kendinden bakasn yadrgama.., Zira, sen bu mevzunun cahili isen sana talim, unutmu veya gafili isen, sana ikz ettim.. Ey Aziz!.. Bil ki!. Sen, mmin isen vg'z ve t sana fide verir. Ben, Allah'n emirlerini yerine getirmek iin, bu hatrlatmalar birer birer sana akladm.. Senin vaiz ve nasihatardan istifde etmen, imn sahibi olduuna ahittir. Zira, Allah Teal, benim ve senin hakknda yle buyurdu: Sen (sde Kuran ile) va'z et. nk phesiz T MMNLERE FDE VERR. (Zriyat Sresi, yet: 55) ayet.. Ey Aziz!.. t, sana fide vermiyorsa, nefsine imnn hakknda thmette bulun. Niye? Dersen.. Zira, Allah Teal, tn m'minlere fide verdiini yette haber vermi. Unutma!. Allah'n haber verdii eyler mutlak dorulardr.
46

yle ise; tlerden fide elde etmemen senin kusurlarndandr, tlerin fide vermemesinden deildir. Ey Aziz!.. Ba tarafta zikrettiimiz Hadisin devamnda Allah Teal , yle buyuruyor: Ey kullarm, siz Bana zarar verecek herhangi bir fenalk yapamazsnz. Ayn ekilde Bana fayda salayacak bir iyilik de yapamazsnz. Malmdur ki Allah, lemde hibir eye muhta olmadndan, "O" hi bir eyden ne zarar ne de fide grmez. Ancak, On nc Vasiyette aklanan Hadis-i Kudsi'de an yce olan Allah, kendisini su ve yemek isteyen kulun yerine koymakla, bize, Allah'n kullarna verilecek fide veyahut zarar snrna ulamaktaki acziyetimizi ikz etmi oluyor. yle ise, fide veya zarar vermekde ki snra ulamak mmkn deil,.. te buna binaen Hak, kendini kulun yerine koyarak bizlerden bir eyler tateb eder.. Tk bizler Hakkn rzasna bu vesile ile nail olalm. Allah Teal, bir kavim hakknda Kur'n'da yle; VASYETLER nk, hakikaten onlar Allah' gazablandran eylere tab oldular (Muhammed Sresi, yet: 28) ..dedi ve bazlarnn hakknda varid olan u Hadis'te yle: Allah kulun tevbesine sevinir.. denildi. Vakta ki, bunlarn zahirinde zarar anlalyordu, halbuki Allah Teal, kendisinin bu tr eylerden mnezzeh olduunu On nc Vasiyette aklanan Hadis-i Kudsiyle bizlere haber verdi, yle ise, Allah Teal'nn, u kavlinin; "O'nun benzeri yoktur." (uara Sresi, yet; 11) ...ifde ettii hakikatlardan bilgi sahibi olmayan ve Allah' bilmekte zait olan bir ksm insanlarda meydana gelen hastalklara, bu vasiyette aklanan Hadis ila gibidir... Zlmun haram olduunu ifde eden Hadisin devam yledir.. "Ey kullarm, eer sizin batan sona hepiniz, insanlarnz, cinleriniz, iinizden en takva sahibi kulun hli zere olsanz, bu Benim mlkmden bir ey arttrmaz. Ey kullarm, eer siz batan sona hepiniz, insanlarnz ve cinleriniz iinizden en fena kalpli kulun hli zere olsanz, bu Benim mlkmden bir ey eksiltmez. Ey kullarm, eer sizin batan sona hepiniz, insanlarnz ve cinleriniz, bir hl zere olup Benden dilekte bulunsalar, Ben de hepiniz dileini versem, bunun Benim mlkmden eksiltecei bir inenin denize sokulup karlmas halinde olaca sudan fazla deildir."

47

te bunlarn tamam, akladmz gibi, Allah' bilmekte zait insanlarn nefsinde meydana gelen hastalklara Hacdr. yle ise.. Sen bu ilalar kullan!. Hadis'in son blmnde Allah Teal yle.. Ey kullarm, yaptklarnz sizin hesabnza kaydediyorum, sonra bunlarn karlklarn size vereceim... Kim, bir iyilik bulursa; ALLAH'a hamd etsin. Kim de, bir fenlk bulursa; nefsinden bakasn knamasn. buyurarak vasiyetini bitiriyor. Artk btn bu aklamalarmdan sonra ben de vasiyet ederim ki.., Kim ihtiyacndan dolay dilenirse zelil olur.. Kim de, Allah'tan bakasna zelil olursa nefsine zlum ederek saptr.. Nefsini de hidyet yolunda slk ettirmemitir. te bunlar, benim sana tavsiye ettiklerimdir... Onlar rehber edinip amel et! ALLAH, Kitabnda ve Rasulleri vastasyla srekli kullarna vasiyetde bulunmaktadr... Dolaysyla seni dnyevi ve uhrev saadetlere ulatracak eyleri tavsiye eden herkes, Allah'n senin karna kard elileridir. Onlara, Rabbinin katndan geldiklerine binaen KR EDC OL!..

ON BENC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet; ulemaya kar taknalacak EDEB ve onlarn haklan hakkndadr. Bir limin ilmiyle amel etmediini grrsen., senin onun sylediklerini dinlediini bilmesine karlk edebli ol ki, limin bilgisi ynyle senin zerinde olan hakkn ed edebilesin.., limin ilim mertebesi, Allah katnda bilindiinden, onun kt hlleri, senin ona kar gsterecein edebe engel olmasn... Sen, onun LMNE muhabbet et.. Zira insan. Kyamette sevdii kimselerle har neir olacak... limin ilminden tr sevmen, Allah'n "ALM" yani, ilim sfatna olan muhabbetini arttrr.. Tk sadece Allah'n ilmine muhabbetin kalr. Bil ki!.. Her kim, Allah'n sfatlar zere edebli olursa kyamette Allah, onu o sfatla hair eder.
48

Ey Aziz!.. Allah'n yapacan eyleri sevdiini biliyorsan, sakn onlar terk etme... Zira, onlarla Allah'n sevgisini kazanmak iin sslenirsen Allah'da seni sever... Allah, seni sevdiinde ise; "O"nu bilmekle, Esma ve Sfatlarn tecellileriyle ve Dar-u-l-kermet (olan hret)te hi ummadn bir ekilde Firdevs Cennetiyle seni merref klar. Ey Dost!.. Allah'n sevdii eyler geri oktur amma imdi ben bunlarn kolay olanlarndan bazlarn nasihat ve tavsiye zere zikr edeceim.. Allah'n sevdii eylerden birisi; Allah iin gzel giyinmek ve temiz olmaktr. Byle davranmak, balca mstekil bir ibdettir. zellikle namazlarda.. Allah Teal: Ey Ademoullar, her mescid huzurunda (Namaz ve tavaf vakitlerinde) zinetinizi aln (giyin). (A'raf Sresi, yet: 31) ...buyurarak herkese gzel giyinmeyi emretmitir. Zineti terk edenler ise, yazacamz yetle red edilmilerdir: De ki Allah'n kullar iin kard zineti, temiz ve ho rzklar kim haram etmi. O(nlar) dnya hayatnda imn edenler iindir. Kyamet gn ise yalnz (ve yalnz) onlara mahsusdur. ite biz yetleri bilirler iin bylece tfsil ederiz." (A'rov Sresi, yet; 32) Kur'n'da znetle alk'j- ruhsat, bundan daha aklayc bir beye 'i yoktur. Ey Aziz!.. Allah iin olan znet iie, dnyalk (nefsi) znet arasndaki fark; ancak niyetle belli olur. Zira znet, znet olmas itibariyle tek eydir, Ancak, ayr ayr olmas niyetle mmkndr.. yle ise... NYET, BTN YAPILAN EYLERN RUHUDUR. HERKES N, ANCAK NYET ETT EY VARDIR. O halde, Sahih Hadis'de varid olduu gibi: Hicret, hicrel olmas ynyle tek eydir.. Ancak, kasda gre deiir. Zira, artk her kimin hicreti; Allah'a ve Rasulne ise, hicreti Allah'a ve Rasulne olmutur. Her kimin hicreti kendisine isabet edecek dnyaya ise, veya evlenece i kadna ise, artk hicreti bu kasdetmi eye ait olur. (Buhari)

49

Sahih Hadis'de varid olmutur ki; Allah, kyamette snf insanla konumaz... Onlar iin elem verici azab vardr. Onlar tezkiye de etmez. O snftan birisi dnyalk mal veya mevki edinmek iin zamann imamna biat eden adamdr. Sultan, ona mal veya mevki verirse ahde vefa eder. Mal veya mevki vermezse ahdini (biatini) bozar. (Buhari - Tirmizi.) Velhasl.. Amellerin kymeti niyetlere gredir. Evet.. Niyetle alkal olan; AMELLER NYETLERE GREDR. Hadisi SLM hanesinin rkunlarndan biridir. Sahih- Mslim'de zikredilen bir Hadisi erif yledir: Ashab'dan biri; "Ey Allah'n Resul, Ben ayakkablarmn ve elbiselerimin gzel olmalarn severim.." Allah Rasul Sallallah Aleyhi Ve Selleme ona yle; "ALLAH. GZELDR GZELLER SEVER.." buyurdu Yine Allah Resul Sallallah Aleyhi ve Selleme baka bir Hadis'te yle buyurmaktadr: Allah Teal evladr o kimselerden ki onlar iin sslenirler. Allah Teal, ounlukla Clbril-i Emin'i Dihye-i Kuleb suretinde Resul- Ekrem'e gnderirdi... Zira Dihye, zamann insanlarnn en gzeierinden idi... yle Ceml mertebesinin sahibi idi ki, o Medine'ye geldiinde insanlar onu karlarlar ve hamile kadnlardan kimileri de onun gzelliini grnce hamlini drrrlerdi.. Her eyin dorusunu Allah bilir. Allah Teal, Rasulullah Aleyhisselam'a Cebrail Aleyhisselm'i Dihye'nin suretinde gndermekle sanki yle ... Ey Habibim, Benle senin aranda Ceml suretinden baka bir ey yoktur... buyurmakla mjdeliyor ve kendi Zt'ndaki Cemli; Cebrali Dihye suretinde gndermekle O'na haber vermi oluyor... Ey Aziz!., ite.. Her kim ki, anlattmz gibi Aliah iin sslenmezse, Allah'n Ceml sahiblerine olan has sevgisinden malvum kalr. Dolaysyla deriz ki: Allah iin zinet edinmemekten tr has sevginin kendisinden geip giden
50

ahs, o sevginin neticesi olan; ilimler, tecelliyatlar, hrette o sevgiye has olan ihsanlar, ve kumdalannda ki yce menzillerden ve dnyada slk zamannda vaki olacak ilmi, manevi ve ruh uhudlarn mahede etmekten mahrum kalr. Fakat dediimiz gibi; yalnz ALLAH N zinet edinmeli.. vnmek, bakalarna alm satmak, kibirlenmek ve mcerred ss olmas iin sslenmemek gerekir. Allah'n sevdii eylerden biri de fitne zamannda kulun, Allah'a tevbe ederek dnmesidir. Rasiullah Aleyhisselm; Her fitneye mubtela olup tevbe edeni Allah sever. buyurmutur. Ey Aziz!.. Allah Teal, Hz. Musa'ya yle dediini Kur'n'da bizlere haber vermektedir. O hanginizin daha gzel amel (ve hareket) edeceini (hakknzda) imtihan etmek iin lm de, dirimi de takdir eden ve yaratandr. (Mlk Sresi, yet: 2) Bel ve fitnenin mnlar birdir. Allah Teal, Hz. Musa'nn yle dediini Kur'nda bizlere haber vermektedir: imizden bir takm beyinsizlerin iledii (gnah) yznden hepimizi helak m edeceksin?.. Zten o da senin imtihanndan baka (bir ey) deildir.. Sen onunla, kimi dilersen sapkla gtrrsn, yine onunla, kimi dilersen (bunu da) doru yola iletirsin. (A'raf Sresi, yet: 155) mtihan, yette belirtildii zere insann dava ettii eyin ta kendisidir. Hazreti Musa Aleyhisselm; "O senin fitnendir... onunla dilediini saptr ve dilediini hidayete erdirirsin.. " diyerek o fitnenin bir imtihan olduunu belirtmitir. mtihann en by: kadn, mal, evld ve mevki fitnesidir. Ey Aziz!.. Allah Teal, andmz drt nimetle yani kadn, ml, evld, mevkyle veyahut birisiyle kulunu imtihan etse, kul Hakk'n nasip ettii nimetlerin hukukunda sebat gsterip onlar hakknda Allah'a ynelse... Nimetin nimet olmas itibariyle ihsan olduunu idrk ederek alsa, ite o vakit Allah, o nimetlerden tr kula O'na ynelii ihsan ederek kr makamnda ikme ettirir. kr, verilen btn nimetlerin Allah'tan olduunu bilmektir. Hakkyla krn yaplmas, nimetlerin Allah'tan olduunu bilmek olduuna delil Snen-i bni Mace'de rivayet edilen u Hadis'tir: Rasulilah Aleyhi ve Sellem yle dedi: "ALLAH Teal, Musa Aleyhisselam'a yle vahy etti: "Ey Musa bana hakkyla kr edici ol." Musa Aleyhisselam:

51

 Ey Rabbim, kimin buna gc yeter... ALLAH, buyurdu ki: "Ey Musa, verilen nimetlerin benden olduunu bildiin zaman .. (ite bu hakkyla krdr) (bnu Mace) Vakta ki, ALLAH Teal Nebsi Muhammed Sallallah Aleyhi ve Sellem'in gemi ve gelecek gnahlarn yarlad... ve onu bu hussda u yetle mjdeledi: "(Bu) gemi ve gelecek gnhn Allah'n yarglamas, senin zerindeki nimetini tamamlamas seni (bu sayede) doruya iletmesi iindir. " (Feth Sresi, yet: 2) Allah Rasul, bu nimetlere karlk, Allah'a kr etmek iin, ayaklan iinceye kadar geveklik ve rahata meyletmeksizin gece namazlarn klmaya balad... Vakfa ki Allah Rasul'nden bu husus sual edildi ve "Kendine eziyet etme" denildi., Allah Rasul; Allah'a kr edici kul olmayaym m?.. diyerek cevap verdi. Byle cevap vermesi Allah Teal'nn; Hayr!, yalnz ALLAH'a ibdet et. Ve kr edicilerden ol. (Zmer Sresi, yet: 66) ..kavlini iitmesindendir. Kul, mun'imin kr makamnda kim olmazsa, oka kr edenlerden bakasnn ulaamad has sevginin makamndan mahrum kalr.. Zira, Allah Tel; Ey Davud'un hanedan! kr iin alan ve benim kullarmdan oka kr eden azdr. buyuruyor. (Seb'e Sresi, yet: 13) Ey Aziz!.. Bil ki!.. Her kim, anlatlan ekilde kr edicilerden olmazsa, kre has olan Allah' bilmek, tecelliyat, hiretteki kre has olan menziller, Cennet-i naim'deki ihsanlardan ve Ru'yetullah'n yceliinden mahrum olur... Zira, has bir sfattan dolay hasl olan her ilhi sevgi iin bir ilim, tecelli, ihsan ve menzil vardr. yle ise; bu sfat sahiplerinin, bakalarndan temyiz edici zellikleri olmas gerekir... Ey Aziz!.. Drt fitneden birincisi; kadnlarn sevgisinden dolay olan fitnedir... Kadnlardan dolay olan fitne, onlarn muhabbetinden Allah'a ynelmenin tarznn sureti; btnn kendi parasna muhabbet ve meyi ettiini grmekle gerekleebilir... Zira kadn aslnda erkein kaburga kemiinden yaratlmtr.. Binaenaleyh, kii kadn zihninde Allah'n yarattt nsan- kmil'in suretinin menziline indirir.. Ki bu da; Hakk'n suretidir., yle ise; Hak, nsan- kmil'in suretini kendine ayna
52

klmtr.. Zira bir ey ona bakana ayna olursa, ona temaa eden kendinden baka bir ey grmez.. Dolaysyla kii kadna olan iddetli muhabbet ve meylinden dolay, kendisini onda grrse kendi suretini grm otur... Halbuki, sana beyn edilmiti onun sureti, Hakk'n sureti zere yaratlan nsan- Kmil'in suretidir. Fakat kul ehvet ve vuslatla kadnn sevgisinde Ztiyle fani olursa, kadna btn Zatiyle karlk etmi olur.. Niin Zat'yla ona mukabil olmutur?.. derseniz biz de deriz ki: Erkein yaratlnda hibir cz yoktur ki, kadnda ayns bulunmasn,.. Dolaysyla onun kadna olan sevgisi, kendisinin btn organlarna sirayet etmitir.. yle ise; erkek sevgisi itibariyle btn bedeniyle kadna balanarak kendi benzerinde fenay- mutlakta ile fni olur. Bu sevgi kendi benzeri olmayana olan muhabbetin hilaf madr... yle sevgi ki, mahbubunda ittihad ederek Ben ak olan kimseyim ve ben kimi seviyorum... dedirterek hayret iinde brakr... Hatta bazlar, bu makamda Muhabbetullh'n verdii aknlktan tr "Enel Hak" demitir. yle ise. Hakka olan muhabbette fani olmakta karlk yoktur. Zira, o sevginin Tekliini gerektirir. Bu muhabbetle benzerin bir ahs seversen ve o ahsn sevgisinden Allah sevgisini mahede edersen, sen Allah'n sevdii kimselerden olursun.. Bylece de bir imtihann hakiktta senin iin bir fitne olmayp, bizzat hidyet olduunu grrsn. Kadnlarn sevgisinden Allah sevgisine ynelmeye vesile olacak bir baka tarz udur: Diiler her trde emsal ve ayanlarn zuhura gelmesi iin infial ve oluum yerleridirler. phesiz Allah, temi yok iken ilminde sabit olan hakiktlarn kudreti ilhiye. Esma ve Sfatlarn aa kma mahalleri olmasndan tr sevmitir., Vakta ki, Allah Teal, iradesiyle onlarn Hakk'n ilminde sabit olan hakikatlanna tevecch edip "Kn" deyince onlarda oluverdiler... Artk Allah Teal'nn saltanat varlk leminde, onlarn oluumuyla zahir oldu.. lm-i lhi'de sabit olan lemin hakikatiar "Kn=OI" emrine imtisal etmekle Allah'n onlar zerine olan Uluhiyyet hakkn if ettiler.. (*) Ey Aziz!.. lemin tamam, lisan- hl ile btn Esmy Esm'lar bilsin ister bilmesin.
53

ilahiyeyte

ibdettedirler..

ster o

Binaenaleyh, kul da haliyle ve suretiyle ibdet ettii Esm'nn neticesini bilmese de hibir Esma- ilhi yoktur ki, kul onunla ibdet etmesin!!!.. Bu anlattmz Allah Rasul'nn Esmallah ile yapt dua hakknda syledii eyin mnsdr.
(*) Uluhiyyeie alkal geni bilgi edinmek isfeyenler, Kitsan Yaynlar, Abdlkerim Ciyli'nin nsan- Kmil, Birinci Cild/Drdnc Blum'ne mracat edebilirler. (Mtercim)

Allah Rasul, Esma-i Hsna ile yle dua ettii mervidir, Yarattklarndan birine rettiin yahutta gayb ilminde kendine has braktn senin olan btn isimlere snarak Kuran gsmn nuru, kalbimin bahar, hznmn gitmesine ve merakmn zail olmasna vesile eylemeni isterim... (El Ezkar) Yani kii, o Esmalarn hakiktini bilsin ki, ilmi sebebiyle o Esmay bakasndan ayrt edebilsin.. Zira insanda hli ve sureti itibariyle nice eyler vardr ki, Allah onlar bilir ve sever amma insan onlar bilemez.. Ey Aziz!, te bu anlattmz slupta kadnlar seversen onlarn muhabbeti seni Allah'a ynlendirir... yle ise; onlara bu itibarla olan muhabbetin, senin iin fitne deil belki bir nimet olur... Dolaysyla da senin iin, kadnlara olan bu tarz muhabbetin, hakiktte seni Allah sevgisine ynlendirdiinden Allah'da seni sever.. Kiinin kadnlar iinde tek bir tanesine sevgiyle balanmasna gelince - her ne kadar anlattmz gibi bu hakikt btn kadnlara sirayet etmese de- iki ahs arasndaki tabi miza, yaratllarndaki asliyet ve ruhi nazarda hasl olan ruhani bir mnasebettir., Bu balanmann bir ksm kesintili olur.., Bir ksm ise, kesintisiz olur ki onun eceli lmdr.,, Fakat, lse de o balant devam eder,. Mesela; Allah Rasul Efendimiz Sa' alah Aleyhi ve Seliem'in Aie va<idemize olan sevgisi gibi.. Allah Rasul Aleyhisselm onu dier ezvac tahirattan ve onun babas Hazreti Ebubekr'i de dier sahabilerden daha ok severdi, yle ise; Allah'n hibir ismi yoktur ki kul, o ismin hli ve suretiyle kaim olmasn.. Kul, hli ve suretiyle kim olduu Esmalarn neticelerini bilmese de.. Tahsisi ifade eden ikinci derecedeki ruhani mnsebet ahslarn tayin ettikleridir. Yukarda izah ettiimiz mnsebet ise, ilk sebebdir. Alemde muhabbetlerini belirli bir ahsa tahsis etmeyen, baz kullarn sevgisi, grmesi ve iitmesi, mutlak sevgi, grme ve iitme olan ilk sebeb gibidir.. Zira onlar, faili hakikiden baka hi kimseye, birey nisbet etmediklerinden, alemde olup biten hereyde Hakk grr, iitir ve severler.. Yani, Hakk'n alemde olup bitenler vastasyla onlar grdne, iittiine ve
54

sevdiine mdriktirler.. Onlar, katnda hazr olan severler ve megul olurlar. Amma, byle olmasna ramen mutlak sevgileriyle birlikte hussi mnasebetlerden tr, belirli ahslara has bir meyi ve sevgileri lazmdr.. Zira, lemdeki yaratl bu hususiyetin kendi efradna vermekteydi.. yle ise; mutlak sevginin dairesinde kaytl sevginin bulunmas yaratl gerei olarak kanlmazdr. Netice-i kelm, nsan- Kmil mutlak sevgi ile kaytl sevgiyi bir arada cem edendir. Mutlak sevgiye misl; Allah Resulnn u Hadisidir: Dnyanzdan bana ey sevdirildi.. Bunlardan biri kadnlardr..." Allah Rasul, belirli bir kadn tahsis etmeksizin "kadnlardr" demesinde, mutlak olarak btn kadnlar bana sevdirilmitir dedii aka anlalmaktadr,, Kaytl sevgiye misl; yle rivayet edilmektedir; Allah Rasul Aleyhisselm, ezvac tahiras arasnda Hazreti Aie validemizi daha ok sevmesidir... Hazreti Rasulullah'n dier hanmlarn sevmesine ramen Hazreti Aie validemizin sevgisiyle kaytlayan sebeb; ilhi ve ruhan bir nisbettir. Hlasa- Kelm; kadnlarn sevgisinden Allah sevgisine ynetmeye vesile olacaklar biz anlattk.. Bu da, anlay sahibi olanlar iin yeterlidir. Ey Aziz!,, Zikir ettiimiz drt fitneden ikincisi, Riyaset diye tabir edilen mevki sevgisidir. Riyasetle alkal mevzulardan malmat sahibi olmayanlardan bir taife; Sddklarn kalbinden en son kacak olan sevgi RYASET SEVGSdir... derler. Amma bu kavlin sahiblerinden olan Arifler, bu kelm, onlarn yolunda olan avamn anlad mnya sarf etmemilerdir. Ancak Ehlllah olan kamillerin bu kelmdan maksatlar, bizim sana burada aklayacamz eylerdir. Ariflerin bu kelmdan murad ettikleri mn sudur: Allah Teal, insann nefsinde birok eyleri gizlemitir. Bunu gklerdeki ve yerdeki her gizliyi (meydana) karan, (kalblerinde) ne gizliyorlar, (dilleriyle) ne aklyorlarsa (hepsini) bilen Allaha secde etmesinler diye (yapyorlar) (Neml Sresi; yet:25) Yani, sizden aa kan ve sizdeki gizlilikleri Allah bilir ve onlar aa karr.. Dolaysyla, Hak Teal kulun nefsinde gizledii srlar tedrici olarak aa karr ki, kul bylece nefsinde gizlenmi olan o srlar bilebilsin..
55

Bila tebih bu hle misal; tabibe giden hastann hlidir.. Zira tabib, hastann rahatszlndan baka birok hastalklar onda grerek syler.. Bylece hasta tedavi olmak iin gittii rahatszlndan baka hastalklarnda renmi olur.. te Allahn mahlkatta gizleyipte aa kard eylerin durumuda byledir.. Grmyormusun Allah Rasl; Kim nefsini tanrsa Rabbini bilir.. diyor. Halbulki nefis, bizzat herkesin kendisi olmasna ramen, herkes nefsini hakkyla tanyamaz. Dolaysyla insandaki gizlilikleri, Allah aa kararak insan ahid tutar ve insan bylece kendisinde aa kan srlar bilir. Bu taifenin ou; Sdklarn kalbinde en son kacak sevgi RIYSET sevgisidir.. derler Yani o sevgi, kalblerinde ktnda onlara zahir olur.. Bylece onlar, avamn riyasete olan muhabbetlerinden farkl bir muhabbetle riyaseti severler... Zira onlar, Allah'n onlar hakknda syledii hakikt zere olduklar iin riyaseti severler. O sylenen hakikt nedir?.. Hadis-i Kudsi'de ifade edilen u zelliklerdir.. Allah der ki; Ben onlarn iiten kula, gren gz, tutan eli ve yryen aya olurum... yle ise. Padiah riyaset hakkn onlar iin isbt edendir... Binaenaleyh Allah'n onlara olan muhabbeti, onlarn Allah'a olan sevgisinden daha iddetlidir. Netice- kelm; Mlk Malik'in Padiahln isbt ettiinden dolay, "O"nun katnda mlknden daha sevimli bir eyin varl mmkn deildir., ite, "Malik" ismini bu itibarla kendisine baki klmtr. Bu akladklarmz "Sddklarn kalbinde en son kacak sevgi riyaset sevgisidir.. " cmlesinin mnsdr. Yani, "Sddklar, o muhabbeti zevken mahede ederler.." demektir. Yoksa riyaset sevgisi, onlarn kalblerinden ktndan dolay deildir. nk onlar, riyaseti anlattmz tarzda sevmemi olsaydlar; zevken riyasetle alkal olan ilmi elde edemezlerdi. Allah Rasul'nn; Allah ademi kendi sureti zere yaratt.. kavlinde ki suretten maksat, baz tevillere gre riysetdir. Dolaysyla, Hadis-i yle tevil edilebilir.. ALLAH, Adem'i Malikiyeti zere yaratmtr,.. Yani, Allah, Adem'e Malk olma istidadn vermitir..
56

Anla!. "ALLAH" Malkiyeti hakikidir. Ademin malikyeti ise, mecazidir... Buna binaen Ademoluna; Allah'n Halifesi denilmektedir. Ey Aziz!.. Riyasetle alkal olan sevgiyi akladmz gibi bil!,. Riyasetin mns; hkmleri infaz etmekdir. Onun emri, bir eyi diledii zaman, ona ancak OL demesinden ibarettir... o da oluverir. (Yasin Sresi, yet: 82) "Kn feyekn" emrinden daha ziyade infaz edici bir hkm olamaz. yle ise, riyaseti Allah'n riyaseti olann riyaseti en yce riyasettir. Riyaseti Allah ile olan kul, Allah'n riyasetinin bekasnn aynn kendi bu geici riyasetinde grr ve riyasetinin gereklemesi esnasnda Allah'n riyasetinin emsalsiz olduunu bilir. Artk o kula, "Abd'un Rabbun' denir. Yani o reis olmas itibariyle, Malk mansna gelen "Rab" ve Allah'a kul olmas itibariyle "Abd" olmutur. ALLAH Teal'va ise: mutlak Malk mnsna gelen "Rab" denir. "Abd" denilmez... DENLEMEZ!. Binaenaleyh, kulda bu itibarla cemi'yet, ALLAH Tealda ise, ferdiyet ve VAHDET vardr. Ey Aziz!.. nsann imtihan edildii drt fitneden ncs, MAL sevgisidir. nsann yaratlnda mala kar meyli bulunduundan dolay, mala meyl kkeninde tretilen Ml kelimesiyle isim verilmitir. Dolaysyla Allah Teal, kullarn baz ilerini kolaylatrmasn, maln varlna baladndan ve mal sahibi cimri olsa da halkn kalbini onlar sevmek, onlara sayg gstermekle alakal kldndan, kullarn mal sevgisiyle imtihan etti. Zira mal sahiplerinin yannda bulunan zenginlikten dolay, nefisler zenginlerin kimseye muhta olmadn vehm ederek gzleri mal sahiblerine saygyla bakar.. Halbuki, ou zaman mal sahibi olan kimseler haddi zatnda insanlarn iinde en ziyde muhta olanlardr. Zira, ellerinde bulunan malla yetinmeyip kanaatkar olmazlar. yleyse zenginler kanaatkar olmamalar sebebiyle devaml mal varlklarnn artmasn dilerler.. Vakta ki, halk maldan tr mal sahiblerine kar kalbi meyli bildiler artk mal sevdiler.. Arifler, kendisiyle mal sevecekleri ilhi bir yntem aratrdlar. Zira onlarnda yaratllarnda mal sevgisinin bulunmas kanlmaz bir gerektir.
57

yleyse; mal sevgisi, hidyet veya dalletin gereklemesine vesile olacak imtihann sebebidir.. Dolaysyla Arifler mat sevgisiyle alkai olan ilah yntemlere nazar ettiler.. Nihayet o yntemlerden biri olan u yetin ifade ettii hakikti kendilerine ilhi bir kaide edindiler. Bu; "Allah'a gnl honutluuyla dn verin." (Mzemmil Sresi, yet: 20) yetidir. Allah, burada hi kukusuz mal sahiblerine hitb etmitir. Dolaysyla Arifler, bu hitaba ehil olabilmek iin mal sevdiler,. T ki, ne durumda olurlarsa olsunlar o hitab iitmekten lezzet bulsunlar... Artk arifler, mal Allah'a dn vermelerinde sadakann Rahman'n eline dtn grrler ve o dn vesilesiyle Rahman'n kullarna mal sunma vuslat gerekleir.. Zira, ALLAH, Adem'i u kavliyle merref klmtr. Buyurdu Ey iblis, K ELMLE YARATTIIMA secde etmenden seni hangi ey menetti. (Sad Sresi, yet: 75) Demek ki. Ademi Allah'n bizzat kendisi yaratma erefiyle merref klmtr. yle ise, Allah'n dn istemesinden tr insanlara yardm edenden baka kim bu erefte kmil olabilir.. ayet mal olmasayd nsanlar bu hitab ilhiyeyi iitemez ve o hitaba ehil olamazlard.. Onlara dn vermelerinden tr hasl olacak Rabbani sunmada meydana gelmezdi.. Zira, bu anlattmz tarzda mal ile muamele etmek, Allah ile olan vuslat iine kapsar. Yani, Allah Teal, mal ile ve mal onlardan istemekle kullar imtihan etti ve On nc Vasiyette aklanan Hadis-i Kudsi'de Allah, kendisini servet sahibi olanlardan ihtiyacn arzeden kulun verine kovarak; Ey Ademolu, Ben senden su istedim sen Bana su vermedin ve Ben, senden yemek istedim sen Bana yemek vermedin.. buyurdu. Byle buyurmakla da bizlere bu hususla alkal ok nemli bilgiler verdi,. ite Ariflerin bu meseleye byle bakmalarndan tr mal sevgisi, onlar iin hidyete vesile olan bir mtihan olmu olur. Ey Aziz!.. O fitnelerden drdncs evld sevgisidir. ocuk, babasnn srr, cierinin bir paras ve ona eyann iinde en yakn olduu iin evld sevgisi kiinin aslnda kendisini sevmesidir... Dolaysyla Allah, kiiyi kiinin nefsinden kan parayla, Allah'n emirlerine riayet edip etmemesi hususunda imtihan eder. Hazreti Resulllah'n kz Hazreti Fatma hakknda; Eer Muhammedin kz Fatma'da hrszlk yaparsa onun da elini kestirirdim..."
58

..buyurmas dellet eder.. Ki Hazret! Resullllah'n Hazreti Fatma'ya olan sevgisi herkesin malumudur.. Yine ayn mevzua binaen Hazreti mer'in oluna had vurdurmas sonunda Hazreti mer'in olunun lmesi gibi.. te emirlere riayet etmenin ehemmiyeti yukarda andmz Hadis-i eriften ve Hazreti mer'in meselesiyden daha iyi anlalmaktadr. Yine bir kadn ve Maiz kendi ihtiyarlanyla zina suunu ikrar edip Recim edilerek ldler.. Yani, mer'in evld sevgisi, kadnn ve Maz'in can sevgileri Allah'n kanunlarnn icra edilmesine engel olmad. te onun iindir ki onlarn (Kadnn ve Maiz'in) tevbesi kabul olundu mu?., diye soranlara Allah Rasul; "Eer onlarn tevbesi (inden dolay hasl olan sevb) btn mmete taksim edilirse hepsine yeterli olur." Cevabn buyurdu. Ey Aziz!.. Anla!. Hangi tevbe kendini feda etmekle yaplan tevbeden daha byk olabilir?.. Veyahut.. Hangi baba iin haddi er'iyi (cezay) ocuk zerine uygulatmas, kendi nefsine haddi er'iyi (cezay) uygulatmasndan daha ar gelmez? Zira, Hadis-i Kudsi'de Allah Teal, evld sevgisinin ne denli byk olduunu yle buyurarak bildiriyor. Dnyada ki sevdiklerinden (bazsnn) ruhunu aldm halde sabreden imanl kullarm iin Cennetten baka mkafatm yoktur. (Buhari) Ey Aziz!,. Netice-i kelam; her kim imtihann en byklerinden olan srasyla bu vasiyette beyn ettiimiz drt rkn salamlatrarak Hakk'n rzasna onlar vesile klsa ve Hakk'n onlar hakkndaki hukukuna riyet etse, onun cinsinde ondan daha byk kimse olmaz.

ON ALTINCI VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, "ALLAH "TEK'tir Teki sever." Hadis- erifi hakkndadr. Ey Aziz!.. Benim sana bu vasiyetlen ilgili ilk tavsiyem; Vitr Namazn ed etmeden uyuma!.. Zira insan uyuduu zaman, -ryada grd surette- Allah onun ruhunu kabzeder,. Ve, Allah, dilerse ona mr bitmemise ruhunu geri verir.. Veya., dilerse onun mr bitmise ruhunu kabzeder..
59

Dolaysyla, yakn sahibi oian nsan, ihtiyatl davranarak Vitir Namazn ed ettikten sonra uyur.. Bylece de Allah'n raz olduu hl ve amel zere uyumu olur. mam- Tirmizi'nin rivayet ettii Sahih Hadis'te Hazreti Rasulullah'tan yle rivayet edilmektedir: "ALLAH "TEK'dir Tek'i sever. " (Tirmizi) yle ise; Allah kendisinden baka hi kimseyi sevmemitir.. Zira, Vitr. "O"nun ismidir. O halele... Saylmay gerektirecek amellerinde, sen Teklie riayet edersen, Hakk'n Teklie olan muhabbetinde Hak, seni kendi yerine koyar... Senin iin bu durum, byk bir eref ve Hakk'n sana olan yaknlnn en bariz inayeti olur... Bu ereften ve inayetten, daha yce ne olabilir ki senin iin..? Ey Aziz!.. Ayrca ALLAH Teal. Rasl lisanyla da sana amellerinde Teklie riayet etmeni yle emir etmitir: Ey Kuran ehli olanlar amellerinizde Teklie riayet edin. Kur'n ehli, EHLULLAH'dr. Bil ki!.. Kuran gerei hayatn dzenleyenler. Allah'n korumas altnda olurlar. Artk sana vasiyetim udur; amellerinde Teklie riayet etmeyi gz et!. Mesela; gzlerine srme ekmeyi irade ettiinde her bir gzne bir veya defa srme ek... yani tek'le., ve her bir gz mstakil bir uzuv olarak gr.. Yemek yemekten kalkmay irade ettiinde de, son lokmann TEK olmasna riayet et.. Su imeyi irade ettiinde yudumlaman tekle,, Hatta seni hkrk tuttuunda, yedi yudum su iersen hkrn derhal kesilir.. Bu tecrbe ile sabittir. Ayrca su ime esnasnda su kabn azndan uzaklatrarak nefes al ver,. Zira Allah Rasul, bizzat kendi byle yapm ve Ashabna, "byle yapmak daha sindiricl, hastalklardan beri edici ve suyu kana kana iiricidir.." demitir. Ayrca.. Birey anlattn zaman da, kere ikrar et!. nk Allah Rasul'nn adeti byle idi.. Ey Aziz!.. Ben sana ilhi Snnetlerden baka bir eyi vasiyet etmiyorum.. Bu da, Allah Teal'nn-sana Kur'n'da; Andolsun ki Resulullah'da sizin iin, Allah' ve hret gnn umar olanlar ve
60

Allah' ok zikredenler iin gzel bir (imtisal) numunesi vardr." buyurmasdr, (Ahzb Sresi, yet; 21) Allah, Rasul'nn gzel bir imtisl rnei olduunu vasflyor. Ey Aziz!.. Bu yette, Allah Rasulnn ismeti sbit olmutur nk, o masm olmam olsayd ona ittiba etmemiz hibir zaman gereklemezdi. yle ise; Biz, Kitab ve Snnette bir yasak varid olmad mddete, biz btn harektnda, seknatnda, efalinde, ehvalinde ve konumalarnda Allah Rasulne ittiba ederiz. Ancak, Kitab veya Snnette Ona uymamz yasaklanan mevzular, drt kadndan fazlasyla evlilik ve gece ibadetlerine kyam etmektir ki bu da Teheccd namazdr. Zira, Allah Rasul, Teheccd namazn farz olarak eda ederdi Biz ise, teheccd namazn Allah Rasulne ittiba ederek snnet olarak klarz. yle ise; biz gece kalkmakda Allah Rasulne itirak etmi oluyoruz. Ebu Hureyre R.anh. diyor ki: - Halilim Sallallahu Aleyhi Vesellem bana eyi tavsiye etti.. Dikkat edilirse Allah Rasulnn tavsiyesini yani, TEKlikle bitirmi. Allah Rasulnn tavsiye ettii o eyden birisi; Vitir namazna ed etmeden uyuma. tavsiyesidir.

Ebu Hreyre R.anh'den rivayetimize gre, Allah Rasul Sallallah Aleyhi Vesellem yle buyurdu: Allah Teal'nn doksan dokuz, yzden bir eksik ismi vardr. Onlar kim sayarsa Cennet'e girer. (El-ezkar) "ALLAH" Vitr Tek'i sever.,. Biz bu kitabda mam Tirmizi'den rivayet edilen Hadis'in aklamasnda Allah'n sevdii eyleri akladk. Allah'n yaplmasn sevdii birka eyi teberruken zikr edelim.. Allah, iledii gnahtan tevbe eden, temiz olan, kr edici, musibetlere sabr edici ve bakalarna ihsan edici olan kullarn sever. Allah'n yaplmasn sevmedii eylerde vardr. Bu kitabta biz bir nebze bunlar akladk burada tekrara ihtiya yoktur.

61

ON YEDNC VASYET
Ey Azizi. Bu vasiyet, MURKABE etmek hakkndadr. Allah Teal, sana birey ihsan etse veyahut verdii eyi elinden alsa, bu durumda, devaml murakabe zere ol.. Allah'tan gafil olma.. Hikmetini bil!. "O" sana verdiini sabr etmen iin elinden alr ve seni sabr etmenden tr sever... Zira, Allah sabr edenleri sever... seni sevdii zaman da, sana akn mauka olan muamelesi ile muamele eder.. Ey Aziz!.. raden senin iin hayrl eyler isterse Allah o isteklerinde senin iin olur.. Eer, iraden senin iin maslahatl eyler istemezse, Allah seni sevmesinden tr sana olan sevgisiyle senin hakknda istedii eyleri yapar.. Dolaysyla sen, hali hazrda Allah'n sana istedii eyleri yapmasndan holanmasan da, o ilenen eyin sonunda; Allah'a hamd edersin... Evet... Burada ki incelie dikkat et!.. ok eyier insana yaramaz grnr... Ancak, sonu iyi otur, Allah, Hakmi Mutlaktr. Herkese, mnasib ne ise onu verir ve kullar iin hayrl olan eylerde noksanlk etmekle thmet altnda bulunmaz. Byle muamele etmesi btn kullan hakknda geerli.. yle ise; seni sevdiinde nasl olur da Allah byle muamele etmesin?... Sen, Allah'n sana ihsan ettii bir nimeti, elinden almasna kar sabretmene binaen, sana mal veya evlad rzk olarak vermesini veyahud yle diyebiliriz, senden ayrlmas zoruna gidecek eylerde tefekkr etmeni Allah'n sana olan sevgisine terazi yap!., Zira, Allah Teal hari, Cinsiyet ettiin hibir ey yoktur ki, senden ayrlmasna, alnmasna karlk Allah indinde ayrlann veya alnann yerine verilecek bir ey (vaz) olmasn.. Salihlerden bir zat'n dedii gibi.. Senin ayrldn her eye, ivaz vardr, ALLAH'fan aynlrsan, ALLAH'n ivaz yoktur. Zira, mevcut olan her eyin bir benzeri vardr.,. Ancak, ALLAH'n benzeri YOK tur. Sana bir ey ihsan ettiinde, durum yukarda izah ettiimiz gibidir, Ey Aziz!... Sakn gaflette olma!..
62

Senden verdii bir eyi ald zaman, o eyin kaybna kar sabr etmen de sana ihsan ettii nimetlerdendir.. Yani, senin elinden ald nimetler, sabrl olmana vesiledir. Nasl ki verdii nimetler, kr edici oimana vesile ise.. Bil ki!. ALLAH kr edici kullarn sever. Dolaysyla da; ALLAH kr edicilere olan sevgisiyle, seni sevdiinde gnahlarn yarlar. Allah Rasul Aleyhisselam Efendimiz, nsanlarn gelip gittikleri yolda, dikenli aa daln grp kaldran adam hakknda; mn yetmi ksur blmdr bu derecelerin en d yofda eziyet verici eyleri gidermekdir ve en yksek mertebesi LALHELLALLAH demektir. Haya da imndan bir blmdr. (Buhari) Buyurduunu Ebu Hreyre'den rivayet edilmektedir. Bu da bizim sana izah ettiimiz gibi Allah, sabredici veya kr edici olmas hasebiyle kulunu sevdiinde kulunun gnahlarn yarlgar, o kulunun krn artrr.. O vakit de kul kmil m'min olmaya balar yani imn ubelerini aratrr,.. Ki, onlarn tamamn uygulasn.. Ey Aziz!.. mn ubelerini aratrmas TAHKK imnn ubelerindendir. Dolaysyla da keml sfatlarna sahib olan ve ellerini hayrla dolduran kul, m'min-i kamil'dir. Andolsun, krederseniz elbette sizi (n nimetlerinizi) artrrm. (brahim Sresi, yet: 7) Allah Teal'nn verdii ite bu hkme binaen sana ihsan ettii nimetlere kar "O"na kr etmen, nimetlerin artmasna vesile olmas gibi Allah Teai'nn meru kld amelleri yapmandan tr "O"nun sana kretmesi, senin iin takvaya vesile olacak amelleri artrmasdr. Bu yette ALLAH Teal Zatn kullarna kar kredicilikle vasflamtr. Zira O ekrdur. (ok kredendir) yle ise; "O"nun, sana verdii nimetlere kar kr etmen nasl nimetlerin artna vesile ise, sen de emir ettiklerini uygulamakla "O'nun sana olan krn artr. Buna ramen hereyin takdiri ilhiyle ve dnyada ceryan eden her eyin Allah indinde belirli bir zaman olduuna itikat et.. Zira, lemde tam olan hibir ey yoktur ki, Allah iin olmasn.. Dolaysyla da. senden ald hibir ev yoktur ki kendisine almasn ve sana verdii hibir ev yoktur ki 'O'ndan olmasn. Her ey "O'ndan gelir ve dn de "O"nadr. Benim sana anlattm idrak ettiysen btn hllerinde Allah'n almasn, vermesini
63

murakabe ve mahede etmen, senin iin yeterlidir.. Sen, alp verdiin her nefesde, ilhi bir nimet alp vermekten beri deilsin.. Senin teneffs ettiin nefeslerin ilki hayatnn kendisiyle gerekletii nefesdir.. Lafza- Cell, kalb veya dille yaptn zikirle de senden kan nefes olur., Ey Aziz!,. ayet bu nefes alp vermen, hayrl bir eyle megul olmandan tr karsa ecrini kat kat artrr.. ayet megul olduun ey, hayrl deilse kerem ve ltfuyla seni yarlar., Bk.. Bu verdiin nefesler, Allah'n senden ne istediine ilhi birer da'vetilerdir. Allah, ine ektiin nefesi sana ltfuyla verir,. O halde, sana verdii nefes, hayrla senden karsa onu, Allah'tan bir nimet olduun bilip krle karla... Eer o nefes Allah'n raz olmayaca bir eyle senden karsa Allah'tan balanman niyaz eylerek dua et... Zira.., Allah, kullarna gnah ilemeyi istifar ve tevbe etmeleri iin takdir etmitir. Onlar, balanmay taleb eylediklerinde, Allah onlar balar ve tevbe etseler, tevbelerini kabul eder, Anlattklarmza dellet eden u Hadis-i erife ibretle bakmak lazm.. Hayatm kudret elinde bulunduran Allah'a yemin ederim ki, eer siz gnah ilemeseydiniz, elbette Allah sizi giderirdi de gnah ileyip (sonra) Allah'tan balanmay dileyecek bir kavim getirip kendilerini yarlgard.. (Mslim) T ki, dnyevi olan ilhi hkmlerden bir hkm hikmetsiz olmasn.. Allah Teal, Zt'n Gaffar ve Gafur sfatlaryla vasflyor. O halde, afv ve mafiretine mazhar olacaklar olmasayd Allah, bu Sfatlarla muttasf olmazd. Allah Rasul Aleyhisselam'dan Zeyd bin Haris'in rivayetiyle yle bir Hadis rivayet edilmektedir. Almak da vermek de ALLAH'a aittir. Onun indinde her eyin muayyen bir mr vardr. (Buhari, Mslim) yle ise; o eyin muayyen vakti bittiinde, mr son bulup yerine baka bir ey gelir... Ey Aziz!.. Allah Rasul Aleyhisselam niin byle buyurdu?.. Bize yaplan eylerin gereklemesinde ki hakikti bildirmek iin byle buyurdu.
64

T ki... Biz, Allah'n rzasna vesile olacak ilerimiz de, sebeblere ba vurup, yapacamz btn ilerimizin gereklemesini, Allah'a teslim etmekle teslim ve tevfiz derecelerine nail olabilelim ve yaptmz eylerde Allah'a ynetelim. Bil ki!.. Emir ettiklerine muhalif dtklerimizde Allah'a ynelmemiz ancak; istifar ve tevbe etmekle gerekleir. Emir ettiklerine muvafk olmamzdan Allah'a ynelmemiz kr ise, Allah ve Resulne ittiba etme zerine sebatmz talep etmekle olur. Dnya'da cereyan eden btn varlklarn, Allah katnda belirli bir mr sahibi olduklarn bilmemizle, kendimizde lutf ilhi olan bir izzet ve eref grrz. Sabr edenlere has bir hamd var,,, o da, "Her hle karlk olsun" Elhamdu lillh al klli halin... cmlesiyle yaplan hamddr. Allah a hamd

kr edicilere has olan hamd ise: "Btn nimetleri ihsan eden Allah'a hamd olsun" Elhamdu illhil muni'mil mufdili. cmlesidir. Zira, Allah Rasul, Rabbine skntl zamanlarnda; "El hamdu lillh al klli halin." ve ferahl zamanlarnda "El hamdu lillhil muni'mil mufdili." diyerek hamd etmekteydi. yle ise, senin Rabbine hamd etmekte Allah Rasul'nn yapt hamdle hamd etmen baka bir cmle kurarak yapacan hamdden daha iyidir. Zira Allah, risletiyle ikramda bulunduu, ilmiyle kendisine ahitlik ve bize Ona uymamz emrettii Zatn koyduu kurallardan daha stn birey olamaz. Dolaysyla, Kitap ve Snnette dayana olmayan bir eyi, gcn yettii mddete icd etme.. nk sen, Allah Rasul'nde bize benzen intikal etmeyen bir adeti, r olarak aarsan.. Ki bu aacan r. Kitap ve Snnete muhalif olmamas artyla- o rda sana uyanlarn ecrinin misli sana da yazlr. Ancak eer sen, atn o r, Allah Rasul'ne uyarak terk edersen, senin -Kitap ve Snnete ters dmemek artyla-atn o r terk etmenin sevab, o r amann ecrinden daha byk ve ok olur. Allah'n Nebsi, mmetinin ok tekliflerle mkellef olmasndan ve Ashab'nn sual ettikleri eyler hakknda vahyin gelmesiyle farz klnmalarndan korktuundan, onlarn bir takm eyleri oka sual etmelerinden holanmazd. Zira, Kitap ve Snnetle sabit olmayan bir r aan, kendisini zorluklarla mkellef klmtr. Halbuki Raslullah Aleyhisselam Efendimiz, o r amaya daha ehil iken o mmetine kolaylk olsun diye terk etmitir. te bu srra binaen biz, "Allah Rasul'ne uyarak aacan rt terk etmenin ecri o r amann sevabndan daha ycedir.." dedik. Ey Aziz!.. Sana akladklarm kabul et!. mam Ahmed bin Hanbelin Allah ondan raz olsun hayatnda hi karpuz yemeden lmesi, bize Allah Rasul'nn Snnetine uymann nemini aklayan gzel bir harekettir.
65

Ona sual edileli.. "Sen niin karpuz yemiyorsun?.." o da; "Bana Allah Rasui'nn karpuzu nasl yediiyle alakal shhatli bir rivayet ulamadndan karpuz yemei terk ettim..." diyerek cevap verdi. te, bu mmetin alimlerinin dier mmetlerin ulemasndan kat be kat stn olmalarnn sebebi; Allah Rasul'ne uymakta gsterdikleri hassasiyettir. an- yce olan mam u iki yet'in mansn hakkyla idrak etmitir. Habibim de ki: Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah'da sizi sevsin.." (Al-i mran Sresi, yet: 31) Andolsun ki, Resulullah'da sizin iin Allah' ve ahiret gnn umar olanlar iin gzel bir (imtisal) numune (si) vardr. (Ahzb Sresi, yet: 21) Allah Rasul'nn Snnetleri o kadar ok ki tamamyla megul olmamza zaten imkn yok... Dolaysyla biz, O'nun snnetlerinden olmayan baka eyleri det olarak nasl fazlalatrabiliriz.. Ve.. mmeti Allah Rasul'nn Snneti olmayan kendi snnetlerimizle nasl mkellef klabiliriz???!!!...

ON SEKZNC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyyet, Gizli RK hakkndadr.. Allah'n, senin zerine vacib kld haklarndan biri, Allah'a gizli irk komamandr. Gizli irk; kiinin zahiri sebeblere itimat etmesi ve kalb ile o sebeblere meyf ederek onlarn varlyla mutmain olmas hlidir.. Zahiri sebeblerin varlyla mutmain olmasndan maksat ise; onlarla kalbin sknet bulmas ve onlarn olmamasndan yani yapaca iin gereklememesi endiesi ile korkmasdr. Niin gizli irkten kanmak gerekir?.. Zira gizli irk, insann Dinine isabet eden musibetlerin en bydr. yle ise, m'min olann yukarda anlattmz gibi itikat etmesi doru deildir. Kur'n- Kerm'de; Onlarn ou imn etmez, ill Allaha ortak katanlardr onlar... (Yusuf Sresi, yet: 106) buyurmutur ki bu yette iaret yoluyla gizli irkin mnas anlalmaktadr.. Yani, bir ksm insanlarn, Allah'n varlna olan imnlaryla birlikte, o imna kattklar gizli ortaa i'timd etmeleri; Tevhid-i Ef'ale olan imnlarna noksanlk verdiini gsteren gizli irk anlalmaktadr.

66

Allahn Uluhiyetini inkrlar anlalmamaktadr.. nk, uluhiyeti inkr etmek; ak irk olan kfrdr.. Zira, her ne kadar Uluhiyeti inkr edenler, Allah'n varlna inansalar da; imnlar muteber deildir. Uluhiyet, ibdet ve itaat edilmeye mstahak olan Cenab- Hakkn vasfdr. Buhari'de, Mslim'de rivayet edilen sahih Hadiste Allah Rasul Aleyhisselam; Allah'n kullar zerine olan hakkn ne olduunu biliyor musunuz?.. Allah'n kullar zere olan hakk; kullarnn Allah'a hibir EYi ortak katmadan ibdet etmeleridir. buyurmutur. Allah Rasul Aleyhisselm, Hadiste "ey" lfzn zikr etmi. ev" kelimesi nekire (belirgin olmayan) bir kelimedir.. Dolaysyla, Allah'a hibir ey ortak katrnadanda ki "ey" lfznn mnsna gizli ve ak irk dahildir. yle ise, yeti bu ekilde yorumlayabiliriz; onlar, Allah'n Uluhiyetini inkar etmek olan ak irk ve Tevhid-i Ef'aie noksanlk veren gizli irkle Allah'a ortak katmazlar. Zira, Hadis'in devamnda Allah Rasul Aleyhisselm yle buyurdu: Kullarn Allah zerine bunlar yaptklar zaman biliyor musunuz?.. Allah, onlar azapla azaplandrmaz.. Ey Aziz!.. imdi.. Allah Rasul Aleyhisselam'n; "Onlar azapla azaplandrmaz.." kavlinin mnasna tefekkrle bak!.. Niin azap grmezler?.. Zira onlar, ak ve gizli irkten beri olmakla gnlleri; Allah'tan baka bir eye bal deildir. Niin kalbleri Allah'tan bakasna bal deildir?.. Zira, onlarn bir ey yapmaya ynelmeleri sadece Allah'la olduundan, onlarn hatrlarna bakas gelmez... Onlar, slm'n Ruhunu ldren ak irkle veyahut zahiri sebeblere gvenmek olan gizli irkle Allah'a ortak katsalar, hi phesiz Allah'a ortak kotuklar eylerden tr, Allah onlara azap verir. Ak irk, inkr ve kfrdr... Ondan dolay olan azap malumdur,, Gizli irkten tr olan azab, zahiri sebeblere itimat etmelerinden olan azapt r... Zira, sebebler yok olmaya ma'ruz olurlar... Onlar, sebebierin varl nda ve yokluunda devaml azab grrler.. Sebeblerin varlndan olan azablan o sebebierin yok olma ve eksiklemesini vehim etmelerinden, kalbleri daima sknt iinde olmakla azab grrler ve o sebeblerin yok olmasndan olan azablan onlar kayb etmelerinden tr kalbleri zdrap iinde olmakla ikence grrler...
67

haklarnn ne olduunu

Yani, bunlar, sebeblere gvendikleri iin her halkarda azab iinde olurlar. Ancak bunlar, sebeblerin varlna ve kaybna iltifat etmeksizin, sebeblerle Allah'a ortak katmazsalar, ite o zaman huzur ve rahat iinde olurlar.. Zira, bunlarn itimat ettikleri Zt, hi beklemedikleri anda onlara muhta olduklar eyleri vermeye kdirdir. Yazacamz yette Allah Tealnn bildirdii gibi.. Kim Allah'tan korkarsa .. (Allah) ona bir (kurtulup) k yeri ihsan eder. Onu haatr-u hayline gelmeyecek bir cihetten de rzklandrr. (Talk Sresi, yet: 2-3) Salihlerden birisi bu yet'in mnasn nazmen yle sylemitir: Her kim Allah'tan ittika ederse.. Allah, k yeri ihsan eder ona.. Hayline gelmeyecek ekilde ona rzk verir.. Eer, skntlar iinde olsa onu huzura karr. yle ise, muttakinin Allah'tan ittika etmesinin almeti; hi beklemedii cihetden rzknn verilmesidir.. ayet, bekledii bir cihetten rzk gelirse takva mertebesine ulamam ve tamamyla Hakk'a itimad etmemitir.. Zira takv; baz tevillerde u mnaya gelmektedir: Allah'a itimad etmeyi zahiri sebeblerin kalbe tesir etmesine kar kalkan edinmekdir.. Yani, rzkn gelmesi, sebeblere bal olduu hatrna gelmeyecek.. Ey Aziz!., Ancak Allah, aile efradna bakman iin alman emrediyor.. yle ise.. "Onlarn rzkn, temine vesile olan sebeblere yaparak almam lzmdr. ' diyerek alman lzm., Bizim anlattklarmz bu kaideye muhalif grme.. nk biz, "Onlarn nafakasnn peyda edilmesine vesile olacak sebebleri TERK ET!." DEMYORUZ... Belki, kalben sadece o sebeblere itimad etmekten seni nehy ediyoruz.. Ve, o sebeblerle amel etme de demiyoruz. Son aklamalar kayd ederken uyuya kaldm... Uyandmda daha nce hi bilmediim u iki beyti tekrar ediyordum.. ALLAH'tan bakasna itimad etme Var olanlar, ALLAH kudretiyledir Sebebler, "O" kudretin perdeleri Sana den; ALLAH ile olmaya gayret Ey Aziz!.. imdi artk... Kendin hakknda tefekkr et!,.

68

ayet, kalbin, sebebier tarafna meyi ediyorsa... Sen, gizli irk'ten halas olmayan imnn yadrga.. Ve.. Muttakilerden olmadn bil!.. Ancak... ayet, sebeblerin varlnda veva kavb olular zamanlarnda, kalbin sadece "ALLAH" meyi edip sebeblerle mutmain olmuyorsa, kendini "ALLAH" imn edip gizli sirkle ortak katmayan Muttakilerden bil., Byle olanlar.. Bil ki.. ok ama ok aznlktadrlar.. Rzkn, sana hi hayl etmediin bir cihetten gelmesi, senin m utta kilerden olduunu bildiren bir mjdedir.. Ey Aziz!.. Bu yet'in srlarndan bir dieri de udur: Allah, sana velev ki mu'tad sebeblerle rzkn verse de - yle mu'tad sebebler ki sana tasarruf etme yetkisi verilen hazinelerindir. O verilen rzkn, senin hazinelerinde olan eyadan da olsa, yine hi ummadn bir cihetten sana rzkn gelmitir.. Dolaysyla, bu hlde itikadn Allah Teal, rzkn bu maldan tayin edip senin elinde olana tahsis etmitir olmamal... Belki itikadn bu sebebler olsa da olmasa da Benim rzkm, ayb hazinesinden gelmitir.. ...olursa; bu takdirce senin takva ehlinden olduaun sabit olur. Ey Aziz!.. Bu anlattmz srr, iyi anlayp bil!.. Zira, bu srr, kalblerini ve i gdlerini ilhi murakabe ile gzetenlerden bakas bilemez.. nk, ilhi murakabe ile kendilerini gzetenler, btn fiillerinde sadece "Allah'a itimad ettikleri iin; "ALLAH" onlar sebeblere gvenmekten korur. Bu anlattklarmz, Allah, ona bir kurtulu k yeri ihsan eder. yeti'nin iaret ettii mnalardr. Ayn zamanda o k yeri fde edilen takvaya iarettir. Allah'n kullarna bildirdii eyleri yapmalarna vasiyetidir.

ON DOKUZUNCU VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, ALLAH iin tevazulu olma hakkndadr. Yeryznde bbrlenerek byklk taslama!.. Sana lyk olan, acziyetini idrk edip tevazulu olmaktr.
69

Eer Allah, senin Kitap ve Snnetle verdiin hkmleri yceltirse, Hak'tan baka bir eyi yceltmediini ve insanlara sylediklerin kabul grp onlarn indinde kadrini l etmesini Allah'tan olduunu bil.. Allah, seni topraktan yaratt iin, sana her halkarda tevazulu, acizlik ve inksarl olman vacipdir... yle ise, yeryznde alm satarak yrme!. Zira, toprak senin anandr... Dolaysyla da her kim anasna kibirli davranrsa muhakkak onu incitir.. Halbuki ana ve babay incitmek haramdr. mam Buhari'nin rivayet ettii u sahih Hadis'te yle varid olmutur: Allah'n dnyada ycelttii hibir ey yoktur ki alaltmasn.. O halde, o yceltilen ey sen isen... Allah'n seni alaltmastn da gzet ve kork.. Ben, bu vasfl kimseyi, Allah'n Cehennem'e indirmesinden korkarm,.. Bu korkum, o ycelmeyi kendine nisbet eden ahslar hakkndadr, Yoksa... Hak'tan korkanlar iin, byle bir korku tasavvur edilmez. Ey Aziz!. Kadrinin yceliini Allah'tan olduunu bilsen de, makam sahibi olmandan tr insanlarn sana hizmet etmelerini, kapna gelmelerini, atnn ban tutmalarn ve buyruklarna boyun emelerini, Allah'n sana ihsan ettii bir nimet olduunu idrk ederek, devaml murakbr et!. Ve, Allah'a kar yapacan kulluk vazifelerine ve yaratlndaki asliyetine nazr ol.. Zira insan, horlukia vasflanan topraktan zaif olarak yaratlmtr.. nsan, o yceliin kendi zat' iin olmadn, belki bulunduu makam ve edindii rtbeden tr olduunu bilmesi gerekir.. Dolaysyla insan, bulunduu grevden azil edilirse o grevden tr ona gsterilen hrmetten ve edilen hizmetten eser kalmaz.. Allah, ona kar yaplan hrmet ve hizmetleri onun yerine getirdii kimseye kar yaptrr.. yle ise.. Bil kii. Ycelik ve rtbe, makama aittir ahsn zatna ait deildir. Netice- kelam.. Yeryznde arzulamtr.. ycelik isteyen "Zt", hi bhesiz onda idareci olmay

Allah Rasul Aleyhisselam idareci olmak hakknda mam Buhari'nin rivayet ettii Hadis-i erif'de yle buyurmu: darecilik bir emnettir. phesiz hakk verilmediinde bu emnet, Ksymet
70

gnnde pimanlk getirir. Sakn bu anlattklarmz hakknda cahillerden olma!. Ben sana bu hususla alkal yle vasiyet ederim: Velev ki Allah, senin kadrini yceltse de.. Sen, yeryznde byklk taslama ve Allah'tan nefsinin huu, zillet ve acziyet sahibi olmasndan baka bir ey taleb etme.. Zira sen, bu anlattklarmz vasflar ancak, her evde Hakkn kudretinin kemalini grerek elde edebilirsin.. Bil ki!.. Keml sahibleri ve btn mahlukatn nihayi hedefleri; hi bhesiz uhud Makamna ulaabilmektir.. uhud Makam HAKK'n; Esma, Ef'al ve Sfatlarnn tecellilerine mazhar olmak olduundan varlkta istenilen makam da budur.

YRMNC VASYET
Ey Azizi. Bu vasiyet, CUMA gn, usl etme hakkndadr. Cuma gn, camiye gitmeden nce her Cuma gnnde usul almay adet edin.. Gusle balarken, zerine vacib olan bir emrin edasna niyet et!.. Buhari'de rivayet edilen u Hadis-i eriflerde Allah Rasul Aleyhisselam, Cuma gn, usul etmek her mslmana vaciptir. Her mslmana yedi gnde bir defa usul etmesi vacibdir. (Buhari) buyurmaktadr. Her iki Hadis'ten anlalan, ykama hkm, Cuma gnleri usul etmekle birleir. Bunun hikmeti udur; Allah, gnlerin adedini haftayla snrlamtr.. Hafta se, yedi gndr.., Cuma gn bittiinde yeni hafta balangc olur.. yle ise; haftann son gn olon Cuma gn, sen taharet ve nezfet zere iken senden ayrlmasna dikkat et.. Dileri temizleme hakknda varid olan mjdeye mazhar olabilmen, dilerin temizliine dikkat etmene baldr., Misvak kullanmak az iin temizlik ve Rabbin rzasna vesiledir.. (Cami'us sa'r) Aynen yedi gnde bir defa ykanmak da beden iin temizlik ve Rabbin rzasna vesiledir.. Kul, kendi fidesi ve Hakkn rzasna vesile olacak fiili, Allah'n emri olduu iin iler.

71

YRM BRNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, DN'de mnakaa ve ekime hakkndadr. Dini mevzularda cidal (mnakaa) etmekten sakn.. Zira, sen, ekitiin zaman iki zellikten biriyle vasflanmaktan beri olamazsn... Yani, cidal ettiin mevzuda, ya Muhik veya Mubtil olursun.. Muhik, doruya isabet eden ahsa.. Mubdil, yanla isabet eden ahsa denir. Asrmzn bilginlerinin yaptklar ilmi tartmalarn ou, cidalden baka bir sev deildir.. Onlar, bu tr fikiri tartmalarla sadece fikir jimlastii yapmak istedikleri iin yaptklarn sylerler.. Halbuki bunlar, yaptklar mnazarada, kabul etmedikleri bir hkm ve Hak olmayan mezhebi savunurlar.. Ve kabul etmedikleri o hkm ve batl mezhebi savunmakla, Hak mezhebe inananlarla mcdele ederler... Tartmalar bittikten sonra; "Biz sadece fikir jimlastri yapmak in tarttk yoksa batl davalar isbt edip ona rabet edilmesini ksd etmedik..." derler. Onlarn sanki byle batl tartmalarn Allah'n kayt ettirdiini bilmiyorlar.. Ve cahillerin, mukallitlerin onlarn savunduklar batl mezhebi Hak sanp, oniarn szlerine gre amel etmelerinden de gafildirler. Dolaysyla, mukallidin, onun savunduu bati mezhebe gre amel etmesi, devaml olarak o kimsenin amel defterine gnahlarn yazlmasna sebeb olur. Ayrca Allah Rasul Aleyhisselam yle buyurmaktadr: Ben Cennetin ortasndaki kklere u iki insan iin kefilim. Birisi, hakl da olsa tartmay brakan dieri ise, aka da olsa yalan sylemeyendir. (Buhari) yle ise; bu tr tartmalar da insann batfa nanmamasna ramen savunmas veya aka da olsa yalan sylemesi yasaktr.. Yani, btn bo tartmalar tariki evl ile terk etmek her mslmana gereklidir. Allah Rasul Aleyhisselam, aka yapard.. Yapt akalar da, doru olan eylerden bakalar deildir.

YRM KNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, GZEL AHLK hakkndadr. Gzel ahlk zere ol Mekarm ahlk tahsil et.. Yaramaz ahlklardan uzak ol!.. Zira, Allah Rasul Aleyhisselam;
72

Ben, ancak gzel ahlk tamamlamak iin gnderildim. (Camiu-s Sar) buyurmaktadr, Allah Rasul, bir nceki vasiyette yazdmz Hadis'te gzel ahlk sahibi iin Cennetin ortasndaki kklere kefil olmutu.. Gzef ahlk, halk ile muaeret ve arkadalk ettiin kimselerin, rzas zere, gze! geinmeye almandr. Ancak nsanlarn garazlar muhtelif olduu iin hepsini raz etmek mmkn deildir. Zira Zeyd raz olsa Amr raz olmaz.. Ve Amr'n dostunu raz etsen Zeyd huzursuz olur.., yle ise, insanlarla muamele etmekte Hak ile olasn ve Hakk' tamamna arkada olduunu bilesin... Allah Rasul'nn; Ey Allah'm, sen yolculukta bana yoldasn ve geride braktm aile efradma halifesin. (El Ezkr) buyurmas da bu mevzuyo delalet etmektedir.. Allah Teal'nn btn halk ile beraber olduu u yetlerden de anlalmaktadr; Nerede olursanz olun, O sizinle beraberdir. (Hadd Sresi, yet: 4) Raslullah, o vakit arkadana (Ebubekir-s Sddka) "Tasalanma, Allah, hi bhe yok bizimle beraberdir." diyordu. (Tevbe Sresi, yet: 40) Buyurdu ki; Korkmasn. nk Ben sizinle beraberim. Ben (hereyi) iitirim, grrm. (Tah Sresi, yet: 46) Ey Aziz!.. imdi halk ile gzel muamele etmek Hakk'n rzasna vesile olacak ahlkla ahlklanmakladtr. Hakk'n gazabn gerektirecek ahlklardan kanmak gerekir.. Artk icra ettiin bu gze! ahlk ister Hakk'a mahsus bir ahlk olsun, ister bakasna ait olsun fark etmez.. Zira, Hokk'n gayrisine ait olduu takdirce yine hakkn olduundan Hakk'n rzas onun iin sabit olur. Bakalar gzel ahlkndan tr ster senden raz olsunlar, ister olmasnlar... Senin iin, bir zarar yoktur. nk, o bakas, eer m'min ise, Allah'n raz olduu eylerden raz olur. Yok, eer m'min deilse onun raz olmas veya olmamas muteber deildir. yle ise, gzel ahlk, ister Hakk'a has olan veyahut Hakk'n gayrisine ait olan gzel ahlkla ahlklanp Hakk' raz etmekdir. Ey Aziz!.. Bil ki!..
73

Her eyinde Allah rzasna riayet eden kimseden, msimanlar ve zimmiler fide grr. M'minlerin halk ile muameleleri asndan, Allah'n onlar zerinde mutlok hakk vardr. O halde, nsan, Cin, Melek, maden, bitki ve hayvanlarla olan muamelelerinde Allah'n rzasn kazanmaya gayret etmeli. "Risale-i Ahlak" adl kitabmz ahlkla aiakah geni ma'lumat kapsamaktadr... Biz, o kitapta ahlka ait olan bilgileri tafsili olarak akladk. Evet.. Bu yle bir zamandr ki.. Gzel ahlk bilmek gerekir ve bunlar bilmekte zor bir ilimdir.. Sakn bu ilmi, nemsemeyip karma.. Zira, insanlarn hallerine gre deiir.. Ahlkn efrad ve cziyatlar nihayetsizdir., ALLAH, gzel ahlkla ahlklanmamz ve rezil ahlktan uzaklamamz nasip etsin. Bizim "O"ndan baka Rabbimiz yoktur. Tevfiki "O" verir.

YRM NC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, HCRET'in I MN dan olduu hakkndadr. Ey Dost!.. Kffr iinde ikme etme HCRET et!.. Zira, hicret etmeyip onlarla yaaman etmene ve kfrn hkmne afebet slm Dinine ihanet hkmnn ALLAH'n etmesine sebebtir. Dolaysyla, Allah Teal, hkmnn yce, kafirlerin hkmnn alak olmas iin sana onlarla savaman emretmitir. Sakn!.. Onlarla beraber yaama.., Veya, gcn yettii mddete zimmi kafirin hkmnn altna girmemeye al.. Zira, kfirlerin arasndan hicret etmeye gc olup da ,hicret etmeyen ve onlar n hkm altnda 'yaayan kimsenin, slam'da hibir pay kalmamtr.. Allah Resul Aleyhisselam byle olan ahslardan teberri etmitir. Halbuki Allah Rasul m'minden teberri etmez. Rasl Aleyhisselam, rivayet olunan u Hadis-i erifte; Ben mrikler arasnda yaamaya devam eden mslmanlardan beriyim.
74

(Ebu Davud. Tirmizi.) buyurmutur. Grld gibi Allah Rasul Aleyhisselam, kfr hkm altnda yaamaya devam eden ahs iin slam hkmn itibara almam ve onlar sevmediini, yz evirdiini yani onlarla alkasnn olmadn aka belirtmi Allah'n emrine ittiba etmitir. Zira, Allah Teal, kfir ve mrik hkmdarlarn hkm altnda yaayp ien kimseler hakknda yle buyurmaktadr: z nefislerinin zlimleri olarak canlarn alaca kimselere melekler derler ki; - "Ne i de idiniz?" Onlar; - "Biz yer(yzn)de (dinin emirlerini tatbikten) ciz (kimse)lerdik" derler. Melekler de: "Allah'n arz geni deil miydi?. Siz de orada hicret etseydiniz ya.." derler. te onlar (byle). Onlarn barnaklar cehennemdir. O ne kt bir yerdir." (Nisa Sresi, yet:97) te bu Hadis ve yet'in ifade ettii hakikatlere binaen, biz insanlarn Kuds kafirler tarafndan istila edildii iin Mescid-i Aksay ziyaret etmelerini ve orada kalmalarn engelledik.. Zira, byle bir yerde ynetim kafirlerin elindedir ve ynetilen mslmanlard r. Kfrn hkm altnda mslman, dininin gereini nasl yaayabilir?.. Nefsi hkm vermekten Allah'a snrm.. te bugn mslmanlardan kafirlerle beraber yaayanlar en kt haldedirler. Bugn Mescid-i Aksa'y ziyaret edenler ve orada ikame edenlerin aleyhinde u yet ne gzel delildir. De ki; (yaptklar) iler bakmndan en ok ziyana urayanlar, kendileri muhakkak iyi yapyorlar sanarak dnya hayatnda sa'yleri boa gitmi olanlar size haber vereyim mi?.. (Nisa Sresi, yet:97) Ey Aziz!.. Nasl ki mrik ve kfirlerin hakim olduklar yerlerden hicret etmen gerekiyor.. Aynen, Allah'n Kitap veya Resul lisanyla ktledii kt ahlklardan da hicret et!. Zira, nefs hicret; hicretin ziydesidir..

YRM DRDNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, LMN gerei ile amel etmek hakkndadr. Ey Dost!.,
75

Btn hareket ve sukunatlarnda ilmi isti'ma! eti.. Zira, nefsine ilmi retmekle cmertlik eden kimse kmil cmert olur. Yani, bir ahs ilmi renerek dncelerinde ve tm davranlarnda o ilmi ttbk ederse ite o ilmiyle amel etmi olur ve bu hl de; o kimsenin ncelikle kendi nefsine ilmi retmesidir ki hl'i ayrca onun cmert olduuna da delil olur.. Niye?.., Zira, byle davranan bir ahs, sadece o ilimleri sadece kendi nefsni faydalandrmaz daha sonra da bilmeyenlere retmee ird edici olmaya balar.. te bu hli de onun ilim de cmertliini gsterir. Ey Aziz!. Allah Rasul Aleyhisselam, ilim renip onunla amel edenleri ve bilmeyenlere retenleri vmtr. Aksini yapanlar ise, ktlemitir. Allah Rasul Aleyhisselam yle buyurmaktadr: Allahn beni bilgi ve doru yolu gsterici olarak gnderii, bol yamura benzer ki, bir ksm topraa yadnda o toprak onu yitirmez, saklar, bir ok eitli ot bitirir. Topran bazs su saklar, onda kuyular olur.. Allah, bununla insanlar faydalandrr, ierler, sularlar, ekerler.. Yamurdan bir ksm kumsala, le yaar, oras suyu tutmaz, ot bitirmez.. te Dinde derin anlay olan ve Allahn beni gnderdii eyden faydalanman, onu renen ve bakalarna reten iyi topraa, gnderilmem sebebiyle Allahn bu hidyetine aldrmayan ise, verimsiz kumsala benzer. (Buhari) Ey karde lim tahsil edip ilmiyle amel edenlerden ol!.. lmi tahsil edip onunla amil olmayanlardan olma!.. Zira ilmi tahsil edip o ilmi kendi nefsinde tatbk etmeyenler; k yaymasyla her ne kadar bakalarna faydal olsa da (mum misli) kendini eritmekle bitirir.. Oysa ki, sen bildiklerinle amel etsen, ALLAH sana bir nr verir ki onunla bilmediklerini renirsin ve ALLAH, sana Furkan Mertebesini ihsn eder. yle ise; lmiyle amil ve bakalarn ird edici olanlardan olmaya gayret et!.

YRM BENC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, Mminleri sevmek hakkndadr. Mminlerin ihtiyalarn gidermeye ayret et. Ey Aziz, btn rn'minler bir cesed gibidir.. Nasl ki, cesetten bir uzuv arrsa btn cesed arlar iinde kalr.. Ayn ekilde, cesed mislinde olduu gibi, bir m'minin ac ve zdrap ekmesinden
76

de btn m'minlerin ac ve zdrap ekmeleri gerekir. ayet, anlattmz gibi olmazsa.. te o vakit, onlar arasnda^ nasl mn kardeliinden sz edilebilir..!!!??? Allah Teal; Ancak mminler kardetir. buyurmakla onlarn arasnda imn kardeliini isbt etmitir. Allah Rasul Aleyhisselamda m'minlerin bir vcud gibi olduklarn u Hadiste yie belirtmektedir: "M'minler birbirlerini sevmek, birbirlerine efkat gstermek ve iyilik yapmakta bir vcut gibidir. O vcudun bir uzvu hastalanrsa, dier uzuvlar da hastaln acsn duyar, uykusuzluk ve ateine itirak ederler.. (Buhari) Ey Aziz!.. unu da bil!.. M'min kardeleriyle beraber olur... Zira, "M'min" Esm- Hsna'dandr.. Dolaysyla da m'min, iihi Sfat zere yaratldndan Aliah ile onun arasnda bir mnsebet sabittir. Ey kardeim!.. Allah'a imn olan her ahs; sz, fil ve hllerinde Allah' tasdik eder.. Bylece de., imnn gerei olan ismet hsl olur. Zira, ALLAH'in bir Sft-. "M'min'dir. "O", M'min olduu iin, m'min kulunu bu hususlarda tasdik eder. Allah, Hakka isabet edenlerden bakasn tastk etmez.. Zira, Allah hakknda yalan tasavvur edilmedii iin, yalanclar tastik etmesi muhaldir..* Ve, mmin, Allah'a imn ettiinden Allah'nda kendisini tasdik ettiini bilir.. Ayrca btn ilerinde Allah ile bark olmaya alan mminin hi kimseye hyanet etmeyeceini, iman sabit olan herkes bilir ve ondan emin oiur. imdi.. Bu vasiyetle amel et, imnda daim ve kim ol ki dnya ve hirette mesut ve bahtiyar olasn ben, sana bunlara ulatracak yolu gsterdim.. Derhal Allah'a gven ve "O"na smsk balan.. Unutma!,, Kim Allah'a smsk tutunursa muhakkak ki doru bir yola iletilmitir o.. (Al-i mrn) Hak doru yoldur. Doru yol ise, eriattr.

77

YRM ALTINCI VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, Musibetin nzul hakkndadr. Senin bana; mal, evld ve akrabalarna isabet eden musibetlerden dolay bir sknt gelse sakn gam ekme.. Her ne kadar rf de buna musibet deseler de sen bu yeti... Biz (dnyada) Allah'n (teslim olmu kullar)yz ve biz (hrette) ancak "O"na dncleriz.. (Bakara Sresi, yet: 156) Musibetlerin geldii vakitlerde oku!.. Zira, musibet gibi grnenler m'minler iin bir nimettir. te musibetlere duar olduun vakit, Hazreti mer'in Allah ondan raz olsun dnd gibi dn ve yle syle!.. Hibir musibete duar kalmadm.. Muhakkak, o musibette nimet mevcuttur. Birincisi; o musibetin dinimde olmamasdr... kincisi; o musibetle daha byk musibetler def edilmitir... ncs; o musibet ilediimiz kt amellere kefaret olmasdr. Ey Aziz!.. Bil !.. Mminlerin dnya'da msibeteleri ve bellar oktur.. ALLAH, mmini iledii gnahlardan temizlenmesi iin, musibet ve bellara mbtel klar.. Onun iindir ki m'min , eitli hastalk ve meakkatler iinde olur.. Bylece de kmilleir. Unutma!.. Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz, m'min hakknda yle buyurmaktadr: Mmin, taze filizlenen ekine benzer, rzgr bazen onu devirir bazen de dzeltir... Tk bu hl, olgunlaana kadar devam eder. (Buhr)

YRM YEDNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, KURANI tilvet etme hakkndadr. Ey Dost!. Kur'n' tefekkrle okumaya devam et!.. Okuma esnasnda da, Allah, sevdii kimseleri hangi vasflarla vmse o vasflara dikkat et ve o sfatlarla vasflanmaya al!..
78

Allah, sevmedii kimseleri de hangi vasflarla ktlyorsa o vasflara dikkat et ve o sfatlar terk et!.. Zira, Allah, btn bunlar senin bilip amel etmen iin Kitabnda zikr etmitir.. yle ise; sen Kuran okuduunda Kur'n'la Kur'n'n iindekilerini kendinde toplamaya gayret et!. Zira, Kur'n her eyi toplamtr sen de Kur'n'la amel etmekle Kuran kendinde topla. Kuran okumakla zerine olan tilvet etme hakkn koruduun gibi, Kuranla hayatn dzenlemekle de senin zerine olan onunla amel etme hakkn korumaya al.. Bil kil. Kyamet gnnde Kuran in emr ve yasaklarn bilip onlara gre hayatn dzeniemeyip yaayanlar iin, ok iddetli bir azb ve Kur'n onlarn aleyhinde ahitlik yapmasyla onlar iin byk bir pimanlk ve HASRET vardr. Kurandan bir yet ezberleyip unutanlar iinde Kyamet gn, byk bir hasret ve pimanlk olacaktr.. Allah Rasul Aleyhisselm, Kur'n okuyan m'min, Kur'n okumayan m'min ve mnafk hakknda yle buyurmutur: Kur'n okuyan m'min turungiller gibidir... Kokusu gzeldir., ve tad da gzeldir.. "Kokusu gzeldir.." cmlesinden maksat okumaktr.. Zira, tilvet etme esnasnda kan nefesler ltif olur.. Dolaysyla da Kur'n okuduunda m'minlerden kan nefes, gzel koku yayan eylere benzetilmitir. "..ve tad da gzeldir." bu cmleden maksat ise, mndr.. Yani, Kur'n'a olan imn gzeldir. Rasullullah Efendimiz bundan dolay yle buyurmutur: ALLAH' Rab, slm din ve Muhammed Sallallahu Aleyhi Vessellemi Neb olarak kabul eden kimse, imnn tadn tatmtr. te grld gibi Allah Rasul, bu Hadiste, tad imna nisbet etmitir. Birinci zikrettiimiz Hadis'in devamnda Allah Rasul Aleyhisselm yle buyurdu: Kur'n okumayan mminde hurmaya benzer. Tad gzeldir.. yani, imn sahibi olmas itibaryla m'minin tad gzeldir.. Fakat, kokusu yoktur.. Hafz dahi olsa da Kur'n' tilvet etmediinden dolay, gzel kokudan mahrum kalr.. Sonra.. Allah Rasul Aleyhisselm yle devam etmektedir. Kur'n okuyan mnafk, fesleen iei gibidir. Kokusu gzeldir...
79

Zira, Kur'n gzeldir. Dolaysyla, mnafn Kur'n' tilvet etmesi esnasnda kard nefeslerin kokusu ondan tr gzeldir buyrulmutur. Hadis'in devamnda; Fakat tad acdr. buyrulmutur,. nk, nifak gizli inkrdr.. Tatllk, imn'n gerei idi.. Halbuki, mnafk kalben inkr ettii iin o tattan mahrum olduuna iarettir.. Hadis'in ' devamnda Allah Rasul Aleyhisselam yle buyurmaktadr: Kur'n okumayan mnafn hli, Eb Cehi! karpuzu gibidir. Tad acdr ve kokusu da yoktur. (bn-i Mace) Zira, mnafk, kalben inkarc olduundan tad yoktur. Hali hazrda Kur'n' tilavet etmediinden dolay kokusu da yoktur, Ey Aziz!., te; Rahman'n rzasn kazanmaya vesile olacak btn gzel kelmlar, bu minval zeredir. Byle gzel kelm ister m'min sylesin, ister mnafk Hadis'te ki verilen temsil zre olur. Kur'n'n, eref ve fazileti herkese bilinmektedir. nk o, Kelmullah'dr. Hibir mahlukun kelm "0"na benzeyemez. Her nekadar Kur'n'n dnda ki gzel kelmlarla insan Allah'a yaknlamaya allsa da Kur'n'n ifde ettii yceliklerden mahrum kalr.. Allah'a yakn olmaya en iyi vesile, "O'nun kelmn "O"nun bildirdii tarz ile okumaktr. imdi, zakir olanlar iin uygun olan yle zikr yapmaktr. Kuranda var i d olan ne kadar zikir varsa onlarla megul olmaya gayret sarfetmektir.. Dolaysyla, zakir olanlar, byle yapmakla; hem Kur'n tilvet etme erefine, hem de Allah' zikretme erefine nail olur. ALLAH Teal Kur'n'da kendi nefsini hangi isimle zikretmise, zakir o isimleri hatrlatmaya vesile olduu mddete Rabbi'sinin menziline kendini karm olur. Bu da, zakir iin ne gzel bir ereftir. ALLAH Teal yle buyurmaktadr: Ona aman ver. T ki Allah'n kelmn dinlesin... (Tevbe sresi, yet: 6) ALLAH, hamd edicilerin hamdn iitir. Bundan da iittirenin ve iitenin HAK olduu aka anlalmaktadr. Kyamet gnnde, Kur'n kraat edenlere; Kurn OKU ve yce derecelere yksel. denilecek. Anla!.
80

Teklif yeri olan Dnyadr.. Ki ykseli; Kur'n okuduunda kendi okumasndan Hakkn okumasna ykseltmesiyle gerekleir. Hakkn onun iiten kula, gren gz, futan eli ve bast aya olduu gibi Hakkn onun konuan dili olduunu da idrk etmeli.. Zakir, byle zikrettiinde okuyan ve iitenin HAK olduunu muhakkak olarak bilmeli.. Kul, Kur'n'da varid olan hamd, tehlil ve tesbihlerle Hakk zikretmeli.. T ki kul, kendi okumasndan Rabbisinin OKUyuuna ykselebilsin.. te bylece de; HAK, kendi Kitabn kulun vastasyla tilvet eder. Ey Aziz!.. Bii ki!.. Kyamet gnnde, kulun hangi yette Kur'n' tilvet etmesi tamam olursa, ona mnsib mertebeye kul ykselir. Zira, HAK, dnyada huzuru kaib ile Kur'n tilavet eden kulun vastasyla o yetleri okumutur.. Kul, Kur'n'da ve Snnette varid olmayan lfzlarla Hakk' zikretse. Kur'n'da ve Snnette varid olanlarla yaplacak zikirlerin derecesine ulaamaz. Kur'n. kelmlarn en faziletlisi olan Allah'n kendine has kelmdr. "O" nasl bildirmise yledir ve bildirdii gibi de kalacaktr.

YRM SEKZNC VASYET

Ey Aziz!. Bu vasiyet, Zikir ehlini sevmek ve onlarla oturup kalkmak hakk ndadr. lminden veya salih amellerinden veya gzel ahlkndan istifade edecein kimselerle, arkada olmaya ve onlarn meclislerinde bulunmaya gayret et!,, Zira, insan, Ahireti hatrlatan kimseyle oturup kalknca, Allah'n izniyle o kimsenin gzel ahlakyla mmkn oiduka muttasf olur. Madem iyi arkadala oturup kalkmakta byle byk faideler vardr... O halde., Sen, zikr vesilesiyle ALLAH' kendine arkada edin!.. Zikr, Kur'n'dr. Kur'n, zikirlerin en ycesidir. Allah Teal; Zikr'i biz indirdik. (Hicr sresi, yet: 9) buyurmaktadr. yetteki "ZKR"den maksad; Kur'n'dr.
81

Yine Allah, Hadis-i kudsi'de; Beni zikr edenlerin celisiyim (arkadaym) buyurmakta.. Allah Rasul Aleyhisselm, birgn Ashabna yle buyurmutur: nsanlardan Allah'a yakn olanlar vardr.. Sahabiler.. Ya Resulullah, onlar kimlerdir?,. Onlar Kuran ehli, Allah ehli ve Allah'n has kullardr.. buyurdu. (bn-i Mace.) Ey Aziz!.. Bilesin ki!.. Melikin has kullar, ounlukla kendileriyle arkadalk ettii kimselerdir.. Allahn gzel ahlk Esma- hsnsdr. Her kim. Allah' zikretmekle "O'na celis olursa Hakkn ahlakyla ahlklanr.. Hakkn ahlakyla ahlklanan kimseyle de HAK nsiyet eder. Allah' zikreden toplulukla, oturup kalkan kimseyi, Allah, onlarla beraber Rahmetine dahil eder. te onlar, yle bir topluluktur ki, onlarla oturan bedbaht olmaz. Hakk'n kendisine arkada olduu kimse, nasl bedbaht olabilir ki...??? yi arkadalarla alkal Allah Rasul Aleyhisselm yle buyurmaktadr: yi arkada, misk sahibi gibidir.. Onu ziyaret ettiinde miskten bir ey sana isabet etmese de kokusundan faydalanrsn... Kt arkada, demirci gibidir.. Onu ziyaret ettiinde sana kzgn demir paralan isabet etmese de duman isabet eder. (bni Mace.) Ey Aziz!.. Bilesin ki!.. pheci insanlarla arkadalk etmen, insanlarn senin hakknda da su- zanda bulunmalarna sebeb olur.. Bu da, insanlarn ounlukla niyetlerinin ktlnden meydana gelmektedir.. Sen, byle olmaktan ve onlar gibi dnmekten kalbini muhafaza et!.. Faide grrsn,. te o faideler, seni insanlar hakknda iyi dnmeye arr., ki kalbin btn ktlklerden pakize olur.. Salih olduuna kanaat ettiin bir kimseyi de, ktlerle arkadalk yaptn grdnde, onlarla arkadalk etmesinden dolay onun hakknda da kt dnme!.. Hatta.. O iyi ahsla arkadalk etmelerinden dolay, o ktler hakknda iyi dn!,. Yani o slih kimseyi bir tarafa nisbet edeceksen, iyiler tarafna nisbet et!. Hibir zaman, ktleri nazar dikkate alarak, bireyi onlara nisbet ederek hkm
82

verme!. Zira, Allah teal, hi kimseye; - "Niye insanlar hakknda iyi dndn?. " diye soru sormayacak ,.. Fakat.. - "Niye insanlara kt zanda bulundun?. " diye SORACAK!!! Eer, bu anlattklarmz kabul edip amel edersen senin iin nasihat ve vasiyet olarak yeterlidir. Rablerini zikretmekle mrn tketenlerin, lmekle uramaz. Onlar, lseler de daha iyi bir hayatla dirilirler... Onlar.. Allah yolunda ldrlm olanlardan daha kmil bir hayatta hayattadrlar. Amma, Allah yolunda ehid den eer zakir ise, o hem zakirin hayatna hem de ehid'in hayatyla hayatdar olur. Netice-i kelm deriz ki; ALLAH' zikredenler lseler de diridirler. ALLAH'I zirk etmeyenler dnyada diri olsalar da ldrler. Yani.. Allah' zikretmeyenler hayvani dirilie sahibdirler.. Zira, lem'in tamam zikr hayatyla diridir. yle ise.. Allah' btn hayat safhasnda ananlarla anmayanlarn rnei diri ve l gibidir. Anlattmz ekilde Allah Rasul Aleyhisselm misller vermitir. Benim bu vasiyette Allah' zikr edenlerin ehid olanlardan stn olduu., iddiama delil; Allah Rasul Aleyhisselm'n buyurduu u Hadisidir: Size, dmannzla karlap boyunlarn vurmanzdan veya boyunlarnz vurmalarndan daha iyi bir ey haber vereyim mi..? Ashab; - Evet ya Rasulullah... dediler. O da; - Allah' zikretmenizdir.. (Tirmiz.) buyurdu. Allah Rasul, ehid olmay ifade eden "boyunlarnz vurmalarndan.." szn zikr etmitir. yle ise; kulun Rabbisini zikretmesinin ehidin lmnden daha iyi olmas, bu Hadis'den aka anlalmaktadr. Bir baka Hadis-i eriftede Allah Rasul; - ZKRULLAH LE MEGUL OLAN DRDR." buyurmutur. Bu rivayetlere binaen zakirin lmnden sonraki hayat, ehidin hayatndan daha stndr.
83

hayatlar

kesintiye

onlarn

Tabi ki.. Bu ehid, zakir deilse.. Eer, ehid zakir olursa elbette hayat daha stn olur.

YRM DOKUZUNCU VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, ALLAH'n koyduu snrlar amama hakkndadr. Kendi nefsine ve raiyetine Allah'n hkmleriyle muamele et!. Zira, sen, byle muamele etmekle mkellefsin. Eer, hkm sahibi bir sultansan, seni sultan eden Allah'n hkmleriyle raiyetini muhafaza et!.. Zira, herkes obandr... Ve, her oban, srsnden mes'uldr. te hkmdar olmann en dk mertebesi, senin kendi nefsine ve uzuvlarna olan hakimiyetindir., obanlnr. yle ise; byk imamet oluuncaya deyin, nefsinde ve sana yakn olanlar hakknda Allah'n hkmlerine riayet ederek yaamaya gayret et!.. Zira, sen, nefsinde ve ynetiminin altnda olanlarn hakknda. Allah'n halifesisin. Ey Aziz!.. Allah'n hkmlerini gzetenler hakknda Allah Rasul Aleyhisselm yle buyurmaktadr: Allah'n buyruk ve yasaklarn gzetenlerle, gzetmeyenler (tatl suda yzmekte olan) bir gemiye binmi kimselere benzerler ki, onlar kur'a ektiler, kimi ste, kimi alta (ambara) dt... Alttakiler susaynca stekilerin zerinden gemeye ve onlar rahatsz etmee mecbur olacaklarn dndklerinden (bunu yapmamalar iin aralarnda konuup) gemiden bir delik aarak su almaya koyuldular.. sttekiler buna aldrmazsa hepsi batar.. (Fakat bunu anlaynca hemen aa inip) gemiyi delenlerin elini tutarlarsa hepsi kurtulur.. (Buhari) Ey Aziz!.. ayet kalbine hayrl bir ey yapman emreden bir ilham gelirse, onun; Melek ilham ve bu ilhamdan sonra, kalbine onu yapmaman emreden bir hatra gelse, onun da eytan vesvesesi olduunu bil!.. Ancak.. Bir eyin hayr m., yoksa, er mi olduunu ayrabilmen ncelikle eriat yani Allah'n snrlarn, buyruklarn yasaklarn bilmenle mmknleir.. Yani, eriat bilmezsen kalbe gelen hatratlar! hayr m., yoksa, er mi ayrt edemezsin..
84

yle ise; ncelikle ERAT ilmini renmelisin. Ey Aziz!.. Yukarda zikrettiimiz eyin bazen de tersi olur.. Yani nce kt bir eyi yapman sana emreden bir hatra kalbine gelirse onun eytan vesvesesi ve onun akabinde o ktl ilememeni sana emreden bir hatra kalbine geldiinde onun da Melek ilham olduunu bil!.. Melein ilhamna uy., eytan'n ilhamna uyma.. Unutma!.. Sen o suda yzen gemisin.., Bir yerinden delik ald m, sen ve senin iinde bulunan ne varsa hepsi helak olur. Netice-i kelm: ncelikle eriat ilmini ren.. Zira, sen eriat ilmini bilmedike Allah'n buyruk ve yasaklarn gzetemezsin.. eriat ilmini bilmedike kimin eriatla amel edip etmediini de bilemezsin.. yle ise..

Allah'n hkmleriyle yaayabilmen iin, senin her eyden nce eriat ilmini renmen sana farz'dr.

OTUZUNCU VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, Cimrilik hakkndadr. Ey Dost!. Muhtalara sadaka vermeyi kendine det edin!.. ALLAH, Kitabnda infk sahiplerini yani sadaka veren erkek ve kadnlar verek zikr etmitir. nfk, farz ve nafile olarak iki kma ayrlr. Farz olanna zekt, nafile olanna da sadaka denir. Nafilenin farz olan da bulunmaktadr.. Ey Aziz!.. Bil ki!.. nfk'n farz olann (zekt) ed etmekle, cimrilikten halas olursun.. Nafileyi (sadakay) ed etmekle de, l derecelere vasl olarak kerem mertebesine haiz olursun. yle ise; ncelikle cimri olmaktan kan!,. Nafile sadaka vermekle yce mertebeler istemezsen, bari farzla amel edip zekt vermekle kendini cimrilik dairesinden kar.. Ey Aziz!..
85

Zekattan baka, senin zerine bir farz daha vardr.. Mesel; m'min kardeinin, muhta olduunu grdnde, ayet muhta olduu eyi malndaki fazlalktan vermediin takdirde helak olacaksa, ona ya hibe veya bor yoluyla muhta olduu eyi vermen sana vacib olur., te bu ekilde onun ihtiyacn gidermen sadakadr.. Farz'dr. Zira, "Zekattan baka farz olarak vereceim (sadaka) var mdr?." diye varid olan suale Allah Rasul Aleyhisselam; Hayr yoktur. Fakat infakta bulunabilirsin.. diye cevap verdi. Ben bilya'da bulunan alimlerden birisinin bu Hadis'in aklamasnda; Malndan farz zekattan baka farz sadaka olarak da verebilirsin.. dediini iittim.. Onun bu aklamasndan memnun oldum. yle ise; Zekat, farzdr. Muhta olanlarn zaturetinin giderilmesi iin zekat dnda, sadaka vermekte farzdr. Ey Aziz!.. nsann verdii sadaka, ister farz olsun ister nafile.. Verdii bu sadakadan tr ALLAH'n, insan "Mutesaddik" ile isimlendirmesinde insan kendini sadaka vermeye zorlar,. Yani, insan sadakay vermekle nefsine galebet eder Niin nefsine sadaka vermekle zorlar?.. nsan, hrsna dkn, sabr kt, bir ktlk geldiinde feryad basan ve ona bir iyilik dokununca cimrilikte vasflanm olarak yaratlmtr.. Allah, nsann yaratlnda asiolan vasflarn Kur'n'da; Mal biriktirip de kab iinde saklayan... Hakikt insan, hrsna dkn ve sabrsz yaratlmtr. Kendisine er dokundu mu feryad basandr.. Ona hayr dokununca da ok cimridir. (Meric suresi, yet: 18,19, 20, 21) buyurarak beyn etmitir. Bu yaratlta oian bir varlk tab ki sadakay vermekte zorlanr.. te bunun iindir ki, Allah Rasul Aleyhisselm'a; "Hangi sadaka daha hayrldr?." diye sorulduunda Allah Rasul; Shhatli olduun halde hayat dnerek veya fakirlii dnerek nefsin seni cimrilik yapmaya zorlad zaman, verdiin sadaka hayrl sadakadr. Cevap buyurarak Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz, hem sadakann faziletini hem de faziletli zamann aklamtr. Ey Aziz!.
86

Allah Teal, sadakann faziletini yle beyan etmitir: Kim nefsinin (mala olan) hrsndan ve cimriliinden korunursa ite muradlarna erenler onlarn ta kendileridir. (Har sresi, yet: 9) yle ise; kurtulua erenler onlardr. nsan uzun emelli oiduu iin elindeki maln kayp olmasndan ve fakirlikten korkar... te bu uzun emeli, fakirlik korkusu ve mala olan hrs, onu, elinde bulunan malda cimrilik etmeye yani Allah'n ona verdii nimetlerden muhtalara vermemeye sevk eder... Bylece de o kimse, habire dnya hazinesini doldurmaya al r.. nfkta bulunmaz.. Hatta zerine farz olan zekat bile vermemezlik yapar.. Nihayetinde de o, hirette mallar srtna ar bir yk olarak Cehennenem'in kzgn ateleri iine atlr.. Allah Teal, Kur'n'da; O gn ki bunlar, zerlerinde (yaklacak) Cehennem ateinin iinde kzdrlarak da o kimselerin alnlar, brleri ve srtlan bunlarla dalanacak.. te bu, nefisleriniz iin toplayp sakladklarnz!., artk saklayp istifilik ettiiniz bu nesneleri(n acsn haydi) tadn. (Tevbe Sresi, yet: 35) diye buyurarak beyn etmitir. Bu yet, zerine farz oian zekt vermeyen ve muhta m'mine intak etmeyen ahslara aittir. Ey Aziz!. nfkn zorluundan dolay muhtaca verilen eye sadaka denmitir. Sadaka, lgatta zor, iddet ve salamlk mnalarna gelmektedir. Araplar "Rumhun sadkun" derier.. "Saibun" mnas kast edilerek yani fakirlik etin ve meakkatlidir., veya mzrak sert ve salamdr,. Allah Rasul Aleyhisselm cmert ve cimri kiiler hakknda yle bir misl vererek aklamada bulunmutur. Cimri ile cmert kimsenin rnei u iki adamn meseli gibidir ki, bunlarn zerinde, memelerinden kprck kemiklerine kadar demirden zrhlar vardr.. imdi, cmert kimse, sadaka verir vermez zerinde ki demirden zrh geniler uzarr.. vcudunu tamamiyle kaplar., yle ki, parmak ularn dahi rter., gnah izlerini siler. Cimriye gelince; o bir ey infak etmek dilediinde derhal o zrhn her halkas kendi yerine skr kalr.. Cimri adam, bu zrh geniletmeye urasa da zrh genilemez.. (Buhari, Mslim) Ey Aziz!..
87

Cimrilik yapmaktan sakn!. Zira, cimrilik; seni dnya ve ahirette helak olacak yerlere drr., Kesin olarak bil ki!.. Cmertlik yapmaya da anca her eyin hakiktna ulamaya vesile olan LM sevk edebilir.. Cimrilikten kurtulmaya vesile olacak ilimi yle tasavvur etmek mmkndr. Sen, rzkn senden bakasnn yiyemiyeceini onu kendisine azk edinemeyeceini ve onunla hayatdar olamayacan bildiin zaman, - velev ki ver ve ak ehli hepsi toplanp senle rzknn arasna engel olmaya kalksalor ki buna gleri yetmez. Senin, gnlne muhta olan kimseye sadaka vermek varid olur olmaz... ona infakta bulun ki cmertlerden ve gzel vglere mazhar olanlardan olas n.. Senin mlik olduun malda bakasnn onunla hayatdar olaca ve gdasn temin edecei rzk olduunu bildiin zaman, velev ki ver ye gk ehli senin mlknde olan rzklaryla onlar arasnda engel olmaya kalksaiar ki buna fakatlar yetmez onlara mlknde olan haklarn yle tasavvur ederek ver!.. -Yani.. Ben bir emanetiyim, benim hakikaten hibir eyim yok. Allah, onlarn rzkn bana emaneten verdii eyiere balamakla beni imtihan ediyor. De...!!! te.. Byle bilmek ve tasavvur etmekle, onlara infak etmen nefsine kolay gelir.. Bylece sen, ehli kereme hk olursun ve infak edicilerden oldu un yazlr. ayet byle dnmeyipte sadakay kibirlilikle ve tereddtle verirsen ve o sadakay vermekten enaniyet edersen rahata ulatrdn o kimsenin faziletlerini kendinden rtm olursun.. Sakn., Cehaletle birey infk etme!.. Hibir kimseyi de bilmemezlikten gelme!.. Zira, Allah Rasul Aleyhisselm: Ey Allah'm, cahil olmaktan ve bilinmemekten sana snrm. demitir. Artk her kim ilimle hkm ederse ALLAH, onu insaf sahibi klmtr.

OTUZ BRNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, NEFS ile mcahede etme hakkndadr. Ey Dost!..
88

Cihad- Ekber olan, nefs ile mcahedeyi sakn terk etme!.. nsann beden kalesi iinde olan nefs, insana en yakn ve en tehlikeli dmandr. Allah Teal'da yle emr etmektedir: Ey imn edenler, kafirlerden size yakn olanlarla muharebe edin. (Tevbe Sresi, yet; 123) Dolaysyla, senin nefsinden, sana daha yakn dman yoktur, Nefs'in inkr kafirlerin kfrnden daha ziyade olduuna asla bhe yoktur. Zira, nefis, Allah'n verdii nimetleri elde etmesine ramen, nankrlk ederek inkr eder. Ey Aziz!.. Cihad- Ekberle nefsinle cihad et!.. Ki, dmanlarnla arptn zaman daki samimiyette.. te onlan yapacan cihadda lrse, Rableri katnda diri olarak nzklanan ehitlerden, Allah'n kereminden verdii eyierle huzur bulanlardan ve kendisinden geriye kalanlar yani sonradan gelenleri gzel nimetlerle mjdeleyenlerden olursun. Ey Aziz!., Cihad'dan gazi olarak evine dnen kimseye verilecek faziletleri bilmektesin., O, cihddan kazand ganimet ve mkfatla evine dner.. O kimse, cihad ettii mddete oru tutan, gece namaz klan ve devaml Kur'n tilavet eden ahsn durumuda gazi gibidir... Niin? Zira, Gazi, evine dnnceye kadar ona oru, namaz, zikir ve Kuran tilavet etme sevablarndan ileyememesine ramen, hibir eksiltme yaplmakszn yazlr. Sahih Hadislerde oru sevabna deng bir ibdetin olmad bildirilmesine ramen, hibir eksiltme yaplmakszn yazlr. Yani Orucun mkfatn yalnz ALLAH bilir.. Cihad'n da hem oru hem de namaz gibi ibdetlerden kat kat stn oldu u Rasululiah Efendimizden rivayet olunan Hadis-i eriflerden aka anlalmaktadr. Bu hkm; terk edildiinde insann gnahkar olmasn gerektiren Farz- ayn olan cihad'a aittir.. Ey Aziz!.. lim sahibi olup nefsine nasihat edip dinini koruyan kii devaml cihad'tadr. nsan yaratl itibariyle nefsin arzu ve isteklerine uyup, emr edilenlerin hilafna hareket etmek ister.. nsana nisbet edilen istemek ve arzu etmek, Cenab- Hakk'n hakkndaki iradesi menzilindedir.. Ancak, aralarnda fark vardr,.
89

ALLAH, irade ettii eyi yapar "O'nun irade ettiini engelleyecek hibir ey yoktur. nsan ise, arzu ettii eyi yapmak isterken irade ettii eyin engellenmesi mmkndr. Yani, Hakk'n iradesi: mutlak irade'dir. insann iradesi ise, kaytl iradedir. nsann iradesi neyle kaytldr?., diye sual edilirse deriz ki; eriatla kaytldr.. Yani insann iradesi, mstakil bir irade olmadndan ALLAH'in iradesiyle kaytldr... insan, her ne kadar irade etse de ALLAH, irade etmedike irade edilen ey gerekleemez.. Bu sebebten al himmet sahibleri, Arif-i Billh olanlarn mertebesine kmay taleb ederler. Tki onlarda nefsin arzu ve istekleri kalmayp iradeleri Allah'n iradesiyle beraber olsun.. Yani onlar, Hakk'n diledii her eyi dilerler.. Bu irade, mahluk at ne hal zere ise onu yle istemektir. Onlar, mahlukattan bir eyi ancak Allah onu icad ettii iin irade ederler. Allah'n raz olduu eylerden raz olurlar. Allah'n raz olmad evlerden raz olmazlar. Ancak burada nemli bir nokta daha vardr, yle ki: Allah, raz olmad bir takm eyleri de irade edebilir.. Mesel; inkar.., ALLAH, kulun kfrne raz deildir., ancak irade sahibi de "O'dur. yle ise, herkesin nefsinin hakk, bakalarnn hakkndan daha byktr.. O halde, nefsinin hakkn gzetmeyenler nasl bakalarnn hakkn gzetebilir?.. Her halkrda kii kendi nefsine zarar verecek eyleri giderirse, ona ecir verilir. Mesel; nefsin holanmad vakitlerde abdest almaktan tr Allah, kulun derecelerini yceltir ve hatalarn giderir. Allah Rasul Aleyhisselam bu mevzuya yle iaret buyurmutur: - Ey Ashabm.. Kendisiyle Allah'n hatalar silecei ve dereceleri ykseltecei bir eyi size haber vereyim mi?., diye sordu.. Ashab; - Tbi ya Resulullah.. dediler. Allah Rasul; - Zorluklara ramen abdesti gzelce almak... te bu hatalarn silinmesinden dolay.. Abdest, temizlik ve nezafettir. Allah Rasul Hadisin devamnda; ..mescidlere admlar oaltmak.. buyurmutur ki bu da; derecelerin ykseltilmesidir.. Zira, gidip gelmekte tepelere kmak ve dz yerlere inip yrmek vardr.. Allah Rasul Hadis'in devamnda yle diyerek Hadis'i bitirdi: .. bir namazdan sonra br namaz vaktini itiyakla beklemektir.. te
90

nbetiniz budur. te nbetiniz budur, ite nbetiniz budur. (Mslim) Bil ki!.. Dmana kar btn harb aletlerini ve tedbir alarak kalenin snrlarnda yaplan kusursuz nbete ribat denir, Ribat sahibi o kimsedir ki; namazn eda ettikten sonra bir sonra ki namaz vaktinde klabilmek iin dier namazn vaktinin girmesini gzeterek nefsini devaml namaz iin nbet tutar. Ey Aziz!.. Sana sorarm., - Bundan daha byk bir nbet olabilir mi?. Zira, birgn be vakit namaza taksim edilmitir. Tekraren artk deriz ki: Namaz klan kimse, kld her namazdan sonra gelecek namazn vaktini itiyakla bekler.. Ve, gn bu tarz zere biter, Hatta yle hle gelir ki namaz klan kiinin mrnn hibir an namaz dnmeksizin gemez.. te bu srra binaen Allah Rasul; te bu nbetin izdir!.. te bu nbetin izdir!.. te bu nbetinizdir!.. cmlesini defa tekrar etmitir, imdi burada Allah Rasul Aleyhisselm'n ilminin ne dereceye sahip oiduunu gr!., O, ayb aina nazaryla eyann yaratlndaki hakikatim bilir. Dnya'da yaplan amellerin, ahirette hangi keyfiyette olacan mahede ederek hkmn belirtilmitir. Bylece de onlarn hakkn if etmitir. Mesel; gzelce abdest almaktan tr hatalarn silineceini, mescide ok admlar atarak gitmekten dolay derecelerin ykseleceini ve namaz eda edebilmek iin vaktini gzetmenin nbet (ribat) olduunu hkm ederek belirtmesi gibi.. te bu ve emsali szler Allah Rasul Aleyhisselm'n hikmet yerlerini olduu gibi mahede etmesine delalet eder. Bu sebebden dolay Allah Rasul kendisi iin yle buyurmaktadr: Bana CEVAM'UL-KELM verildi. Cevami'ul-kelim; lfzlar az m'nas geni olan kelmdr.. Dolaysyla da, Allah Rasul Aleyhisselm m Hadisleri ounlukla bu kabildir... Onun lfzlar az, mnas geni olur.

OTUZ KNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, Mslmanlarn haklarn gzetme hakkndadr.

91

Mslmanlarn, mslman olmalar cihetiyle haklarn gzet!.. Onlara slam'n eit davranmasna binaen adaletli davran!.. Bu sultandr, mevki sahibidir, mal sahibidir, ihtiyardr, byktr... Veya horlayarak, hakrdir, fakrdir, kkdr gibi eyler deme!. slam zimmetinde olanlar tahkir etme!.. Veyahut, haddinden de ziyde vme!.. Mslmanlarn, slam'n uzuvlar olduunu bilip, slm' bir ahs gibi mlahaza etmek gerekir.. Hakikaten durum byledir., Zira, insann varl zahiri ve batini gcnn ve uzuvlarnn varlna bal olduu gibi, slm'n varl da mslmanlann varlna baldr. Bu anlattklarm zikr edeceimiz Hadis'in mnsdr. Allah Rasul Aleyhisselam yle buyurmaktadr; Mslmanlarn kanlan eittir. Yani, ksas ve diyet hkmnde herkes eittir.. Mslmanlarn en ednas kardelerinin muhafazas iin alr.. Mslmanlar, mslman olmayanlara kar bir el hkmndedirler. (Ebu Davud) Bu Hadis'te grld gibi Allah Rasul Aleyhisselam mslmanlarn biribirine kar ve onlardan olmayanlara kar olacak tutumlarn! ne gzel izah etmektedir. Yine Allah Rasul Aleyhisselam yle; Mslmanlar bir ahs gibidirler... Gz ardnda veya ba ardn da btn bedeni ar hisseder. (Mslim) buyurmakla mslmanlarn birbirlerine olan ballklarn izah etmitir. Allah Rasul hukuki bakmda eit olmak hususunda byle misl vermesine ramen, her birine mnsebetine gre riayeti de emretmektedir. Yani, her uzvun yaratl gayesi ne ise o uzvu ona gre kullanmak gerekir.. Mesel; namahrem ve dier irkin olan eylere bakmaktan gz kapamak gerek kula deil. Zira grmek gzn hizmetidir.. kulan deil... Kulan hizmetleri farkldr gz de o hizmetleri yapamaz. Bu misle kyasen, dier uzuvlarn her birinin hizmetleri farkl olduu apak olarak grlmektedir. O uzuvlarn her birisinin mkellef olduu eylere dier bir uzuv mkellef deildir. Mslmanlar her ne kadar slm olmalar cihetiyle eit olsalar da, sen limin hakkn ona sayg gsterip n as ihatlann dinleyip ona gre amel etmekle gster.. Cahilin hakkn da ona nasihat ederek, ilim renmesi iin yol gsterici olmakla if et... Gaflette olan kimsenin hakkn bilerek gaflette bulunduu, slam'n edep ve artlarn ona ikaz ederek hatrlat!.. Ey Aziz!.. Allah'n emirlerine itaat eden ve etmeyenlerin durumlar da byledir... Yani, Allah'n emirlerine muhalefet edenleri piman ettirip muhalefetten onlar dndrmekdir.
92

Suitann hakk, eriatn emr ettiini tatbik ettirme hususunda emrettii eylerde itaat edip, mubahlarda muhalefet etmemektir. Zira, ok mubahlar vard r ki sultann emriyle vacip olmutur... Ve niceleri de haram olmutur. yle ise; ululemre Allah'n Kitab ve Rasul'n snnetiyle emr ettikleri mddete itaat farzdr. Amma.. Haramlar yapmay emr etmelerinde itaat ise haramdr. Kklerin hakk onlara yumuak davranarak efkatle terbiye etmektir. Byklerin hakk, onlara sayg gstermektir. Zira, kklere Snnetlerindencfir. rahmet ve byklere sayg gstermek, Enbiyann

Allah Rasul Aleyhisselm; Kklerimize efkatle muamele etmeyen ve yallarmzn kadru-kymetini bilmeyen bizden deildir. buyurmaktadr. Baka bir rivayette de; Yallara sayg gstermeyen.. (Cami'us Sair) cmlesi rivayet edilmitir. Ey Aziz!.. yle ise, mahlkatn cinsleri ne olursa olsun, sen efkat ve rahmetle onlara muamele et.. Onlarn bir ksm asi ve bir ksm faziletli de olsalar, sen asi ve faziletli ayrm yapmakszn hepsine efkatle muamele et.. Zira, onlarn tamam ALLAH'n kullardr. Ben israil'den zina eden bir ahsn hlini hikye eden Hadisi grmedin mi?.. Ayrca Allah Rasul Aleyhisselm yle buyurmaktadr: Kendisinde hayat bulunan her cieri nemli olanlara (kar yaplan iyi muameleye) karlk sevap vardr. (Buhari) Bu Hadis'in hkmne binaen her canlya yapilan muamelede ecir vardr. Bir baka Hadis'te Allah Rasul'nden yle rivayet edilmitir: Birisi yolda giderken susuzluktan son derece bunalmt ki, rastlad bir kuyuya indi, suyundan iti sonra kuyudan kt.. O srada azn am sk sk soluyan susuzluktan nemli topraklar yalayan bir kpekle karlat.. Adam (kendi kendine), "benim bama gelen susuzluk bu hayvann da bana gelmi.." deyip , acd kuyuya indi mestini kard su ile doldurup onu az ile tutarak yukarya trmand ve kpei sulad. Bundan dolay da Allah, ondan raz oldu (gnhlarn! balad..). Ashab; Ey Allah'n elisi, hayvanlara iyilik yapmakta bizim iin sevap var mdr?., dediler.. Allah Rasul aleyhisselm;

93

 Evet.. kendisinde hayat bulunan her yaayan cieri sulayan iin sevap vardr. buyurdu. (Buhari) Malatya'da mderris Hasan-u Vech Buhara vilayetinde vali olan zalim bir hakimin hlini bana yle haber vermiti.. Buhara vilayetinin zalim bir valisi vard., ok msrif bir adam idi, Bir k gn, sokakta giderken soukta titreyen uyuz bir kpek grnce, emrinin altndaki aalardan birine; "u kpei derhal evime gtr." diye emretti.. Eve gtrlen kpei vali scak bir odaya koydu ve onun yiyeceklerini ieceklerini hazrlad.. Birka gn sonra o kpek iyileti.. Vali bu esnada bir gece ryasnda yle iitti; Sen bir kpek idin ve seni biz bir kpekten dolay baladk.. Vali, az bir zaman sonra ld.. Cenaze namazna yle bir kalabalk itirak etmiti ki o gne kadar byle bir ey grlmemiti.. imdi... Bir kpee efkatle muamele edene verilen sevap bu ise, insan ve zellikle m'mine efkat edene nasl ecir verilir sen kyas et.. yle ise... Ey Aziz!.. yilikte bulunacan kimse, ister iyilie mstehak olsun ister olmasn, sen daima hayr ilemee gayret et ve gzel sfatlarla amel et ki, o sfatlar, senin gzel ahlkla ahlkfanmasna sebeb olsun.. Zira, Allah indinde gzel sfatlarn kymeti byktr. nsanlarn seni vmelerine ve ktlemelerine taklmakszn, onlar gzel amellere tbi kl ve kt amelleri terk ederek sana uymalarn sala. Faziletli amellerin bizzat kendilerine talip ol.. Kt amlelerin bizzat kendilerini terk et.. Ey Aziz!.. O gzel zelliklerin en iyisiyle amel edesin., Ki, sen Allah'n edebiyle edeplenen Ariflerden olasn.. Bil ki!.. Allah'n edebi ancak eriatn emir ve yasaklarna riayet etmekle elde edilir. Ey Aziz!.. unu hi unutma!!!.. M'min, m'mine nisbetten biribirine iyice kenetlenmi duvar gibidir.. lemde bulunan her ey mmindir. Zira, lemde bir sey yok ki Allah' tesbih ve Ona secde etmesinler. Ancak insan ve cinlerin bir ksm mstesna.. Zira, onlarn ou secde ve tesbih etmedikleri gibi tesbih ve secde edenleri de vardr. Secde ve tesbih edenlere, sevap etmeyenlere ise, azab vard r.
94

Allah Teal'nn u kavline dikkatle bakmak gerekir: EY MAN EDENLER MAN EDN. (Nisa Sresi, yet: 136) Allah onlar hem m'min diye isimlendirmi hem de "MN EDN!." diye emir ediyor. yle ise; ki trl imn vardr. Birincisi, umumun imn ki; Allah onlarn hakknda yle buyurmaktadr: Batla imn edenler.. (Ankebut Sresi, yet: 52) kincisi ise, hususun imn ki, emr edilen imn budur. Umum'un imn, kendilerine imn teklif edilmeksizin yaratllar gerei ALLAH' bilip ikrar etmeleridir. Bunun en kolay; Hani Rabbin ademogullarndan onlarn srtlarndan zrriyetlerini karp kendilerini nefislerine hid tutmu, "Ben sizin Rabbiniz deil miyim?.." (demiti) Onlarda, "Evet, (Rabbimizsin), ahid olduk." demilerdi. (ite bu hidlendirme) kyamet gn "Bizim bundan haberimiz yokdu" dememeniz iindir." (A'raf Sresi, yet: 172) Bu yette anlatlan bu imanda btn insanlar eittirler. Yani onlar, yaratllar gerei Rablerini bilip KRAR etmeleri cihetiyle Allah onlara; "Ey iman edenler imn edin." buyurdu... Bu neette hususun imnn, onlardan taleb ederek TEKRAR "MAN" etmeleri iin onlara teklifte bulundu. Mutlak TEVHD'e tarruz etmeksizin yani, "Ey insanlar iman edin!.." gibi.. Zira, kullarnda RK HAFY BLMES ve TEVHD' EMR ETMES KULLARI N RAHMET'tir. Allah Teal yle buyurmaktadr: ONLARIN OU, ALLAH'A KOANLARDIR ONLAR.. MAN ETMEZ LL ALLAH'A ORTAK

(Yusuf Sresi, yet: 106) Biz irk-i hfi'nin ne olduunu On Sekizinci Vasiyette aklamtk. te bu irk-i hfi'nin onlarda bulunmasndan tr onlara; "ALLAH'a imn edin!!!.." denmitir. Allah'n vahdaniyetine imn edin denmemitir. Zira, Hakk'n varlna imn getiren mmindir amma gizli irkten kurtulmamtr. ALLAH'n Tevhid'ine inanan kimse. ALLAH'o ortak komay nefi eder.. M'min, Esma-ul Hsna'dan bir isimdir.. yle ise.. M'min. hem HAKK'n hem de halkn ismi olur.. M'min, m'mine kenetlenir.. Hadisinin hkmnce; HAK olan m'min. halk olan m'mini korur.
95

Allah Rasul Aleyhisselm, Hazreti Lut Aleyhisselm hakknda yle dua ederek bu hakikati beyan etmitir: ALLAH, kardeim Lut'a rahmet etsin o ruknu edide snmt. Hadis'te ki "ruknu edid"den maksat; m'min ismidir. Zira, hazreti Lut, kavminin azabndan Allah'n emniyetine snmt.. M'min olan meram anlar.

OTUZ NC VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, mer'e mensup ve ALLAH adyla aldananlardan olman hakkndadr. Ey Aziz!.. Eer, bir kimse, seni aldatr,,, geinirse sen, Hazreti mer'in merebine uyup ona aldanver,. Zira, Hazreti mer, Allah ondan raz olsun.. Bizi ALLAH yolunda aldatana aldanrz, buyurmutur. Ey Aziz!.. Eer birisi, sureti Hak'ta grnerek, senden istediini elde etmek iin seni aldatmaya alsa. Kerem sahiblerinin anna lyk olan, onun aldatc olduunu bilmemezlikten gelip arzu ve isteklerini yerine getirmeye gayret et.. O kii, bylece senin byle hareket etmenden dolay, aldatmasnn senden tesir ettiine inansn ve senin onun bir aldatc olduunu bilmezsin.. Zira sen, bu sfatla ona muamele etmekle hakikata iyi yapm olursun. Yani, sen ona onda beliren sfatla muamele edersin. nsan, insana bedeni ve zatndan dolay muamelede bulunmaz.,.. Belki sfat ve zelliklerinden dolay muamele eder. Eer o Sfatyla sadk olsa sid ve bahtiyar olur. Eer aldatc ve nifak ile olursa aki ve aldatc mnafk adamdr... Onu rezil etmeyip halini bilmemezlikten gel ve onun istedii renge gir ve ona hayr ile dua et!.. Olur ki duan ona faide verir, Dolaysyla sen de byle davranla bulunmakla m'min-i kmillerden olduunu gsterirsin.. Hadis'de varid olmutur: Kmil m'min, ALLAH iin aldatlan ve kerem sahibi olan kimsedir. Zira, imn gerei olan ahlk, zahire gre muame etmektir. Hadisin devamnda yle demitir; Mnafk, aldanmayan ve kendi nefsini yadrgayp nefsine levme edendir. Mnafk, kendi nefsini yadrgayp kurtulu yolunda sluk etmez. Ey Aziz!.,
96

M'min kardeinin gmlei ol.. Yani, m'min kardeinin maln, cann, namusunu ve evldn himaye et.. Zira, Kitabn nass le; "Mminler ancak kardetirler." ilh buyrukla kardelikleri sabittir. yle ise; m'min kardeini, kendine bir ayna olduunu mlahaza et.. Zira, sen, aynaya baktnda kendi suretinde irkin bir nesne grdnde giderirsin,. Zira, Allah Rasui Aleyhisselm; M'min mmine aynadr. (Cami'us Sair) buyurmutur ki sen, o aynaya bakarak kendi noksanlklarn gidermeye gayret etmelisin. yle ise; Ey Aziz kardeim, m'mine eziyet verecek eyleri yapmaktan kanacaksn. ayet bir kimse, seni aldatr, geinirse,, Hi muzdarip olmadan sen, Hazreti mer'in merebinden olup ona aldanver,

OTUZ DRDNC VASYET

Ey Azizi.. Bu vasiyet, Komu haklan hakkndadr. Ey Aziz!.. Komu ve civarnda bulunlann haklarn gzet ve onlar hiraye et.. Komuluk hakk, birisi gelip sana snsa, ona gven verip korkulardan onu halas etmendir. Komulukta sana evi daha yakn olana, Allah'n sana verdii nimetlerle ikramda bulunmakla ncelik ver. Zira kii, komusundan mesuldr. Komularn hangi milletten olursa olsun, sen onlara ihsanda bulunup zararl eyleri onlardan def et!. Komuya Arapa, Crrun denilmektedir. Cerre ise, meyi etmek ma'nasna gelmektedir, yle ise; sana komu denilmesi, senin komuna ihsan etmeye ve ondan zararlar gidermeye meylin bulunduundandr.. Nasl ki onda da, senden zararlar gidermeye ve sana ikramda bulunmaya meyli bulunduu gibi.. Carrn, batla ve zulme meyi ma'nasna gelen "cevrun" kelimesinden tretilmitir diyenler, ylann zehirlemesi shhatdir diyenler gibidir,. Burada, zt ztna benzetme vardr. Bu da, benzetilende mbalaay ifde etmek iindir. Ledi, ylann srarak zehirlemesi mnsna gelmektedir. O kelime, shhatli olmay ifade eden, selim kelimesine benzetilmitir.. te bu anlama gre, civar hakk galebet etmektedir. yle ise; komun ister batla meyi eden mrik veya kafir de olsa, onun irk ve nkar senin ona kar yapacan komuluk vazifelerine engel olmasn. Peki.. Sana sual ediyorum:
97

 Komun mmin olduu takdirde nasl ona kar vazifelerini terk edersin?.. Anla!.. Komunun hakk, ancak komusunun zerindedir. Baz gebe Arablardan hikye edilmekte olan u menkbe ibrete ayandr. Bedev Arablardan birisinin adrnn etrafna, ok ekirgeler konmu ve oradakiler onlar avlamak iin hazrlk yaparken adr sahibi, onlara, "Ne yapyorsunuz?" demi.. Onlar, "Biz senin komularn krmaya geldik.." demiler. Onlarn bu szlerinin zerine BedevT birden belindeki klnan ekip onlara, Bilmez misiniz ki birisinin komusuna onun yannda eziyet edilmesi onun ahsiyetini incitir. Madem ki siz, o ekirgeleri, benim komularm diye isimlendirdiniz artk ben de onlar komuluk vazifesi olarak, himaye etmek zorundaym. Derhal avlanmay brakn, yoksa, i ktye varr.." diyerek cevap vermi.. te yukarda zikr ettiimiz menkbe de grld gibi, ekirgelere komularn denildii iin, bir Bedev ekirgeleri yani komularn korumak iin nerdeyse harb edecekti. Nitekim, mam Malk'e Allah ondan raz olsun, "Deniz domuzunun eti yenir mi?." diye kendisine sual edifdi. O da; "Hayr onun eti, haramdr." dedi. Onlar, "O, Allah'n iinde kan eyleri bize yememizi hell kld denizin hayvanlarndan bir balktr," dediler. Onlarn bu szlerinin zerine mam Malk Allah ondan raz olsun, onlara, Siz ona hnzr dediniz.. Madem ki hnzr dediniz onun eti haramdr. Denizden kan baln hkm nedir? demediniz.." dedi. Dikkat edilirse sadece ona, "Hnzr" denilmesinden dolay mm Malik, haram ictihatyla hkm etti. Ey Aziz!.. Allah'n sana yasaklad eylerden kan. Komuya eziyet etmekte, yasaklanan eylerdendir. yle ise, sen de komuya eziyet etmekten kan. Bu yazacam yeti kendine kaide edin.. Ne (her) iyilik, ne de (her) ktlk bir olmaz. Sen (ktl) en gzel (haslet ne ise) onunla nle. O zaman (grrsn ki) seninle arasnda dmanlk bulunan kimse bile sanki yakn dost(un olmu)dur. Bu (en gzel haslete) sabredenlerden bakas kavuturulmaz. Buna byk bir hazza mlik olandan gayrisi eridirilmez. (Fussilet Sresi, yet: 34-35) Bu yetlerin birka nuzi sebebi vardr, o sebeblerden biri de yledir: Belagat sahibi bir Bedev Allah Rasul Aleyhisselam'n yanna gelerek yle dedi: - Duydum ki sana bir Kitap inmi ve o Kitaba Araplarn fasih btn hatib airleri karlk vermekte aciz kalmlar. Acaba benim u fasih kelmm gibi bir kelm m?.. Allah Rasul Aleyhisselam; Syle bakalm senin kelmn nedir?. Bedev;
98

 Sana kindar olanlarn akln, yaknlarna gsterecein sayg esir alr. Ve, onlar arasnda ki ifsad, def edersin. Eer onlar, ak olarak sana ktlk yapsalar, hilm ile onlar afv et. Zira, iittiin eyleri, afv edip gemezsen sana eziyettir. Eer onlar, gizlice seni yadrgarlarsa, sen, o yadrgamalara aldr etme. Zira, ardndan sylenen eyler sylenmemi hkmndedir. Bedev bu szlerini syledikten sonra yukarda zikr ettiimiz (Fussilet Sresi, yet: 34-35) yetler nazil oldu. Hemen yetin okunuunun akabinde o Bedevi; te bu, hell sihirdir. Allah'a yemin ederim ki ben, benim sylediklerimden daha fasih bir kelmn olabileceini hi zan etmemitim. Ben, senin Allah Rasul olduuna ve sana indirilen kitabn ancak Rububiyeti mutlakaya sahib olan ZAT'n katndan indiine iman ettim... diyerek aczini itiraf etti. te Bedev Kur'n'n icazna kar aciz olmasn 'tiraf ederek imn etmesinden tr, insanlarn en ereflileri zmresine girdii gibi, sende Allah katnda en erefli insanlardan olmay istiyorsan; mahkkata eziyet verme, gcn yettii halde sana kar su ileyenleri afv et, hi kimsenin kusurunu ortaya karmaya alma ve nefsin arna giden eyleri kolaylatrarak muamele et. unu da hi unutma!.. Allah Teal, hi phesiz daha ok ihsan eden, gnahlar balayan afvu daha byk ve sz en doru olandr. Bedevi'nin sylemi olduu iir gzel olabilir... Fakat, ierdii mny uygulamaya gelince onlar yapmam olabilir... O zaman da Bedev, bo bir ey sylemi olur. Ey Aziz!. Bil kil. Allah Teal. kendi Zt'n hangi Sfatlarla vasflamsa o vasflarn fiilleriyle kullarna mame etmektedir. Neyin yaplmasn emrediyorsa bizzat kendisi o emrettiklerini yapyor. Allah Teal, neden yasaklyorsa o eylerden Zt mnezzehtir. "TANRI"LAR YOKtur ve VAR OLAMAZLAR. Ancak "O" VARdr. "O" "ALLAH" Aziz. Hakim, Gafur ve Rahiym'dir.

OTUZ BENC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, hakkndadr. Ey Aziz!.. Din kardein zalimde olsa, mazlum da olsa, ona yardm et.. Zalime niin yardm edilir?.. Dersen..
99

mslmanlara

yardm

etmek

ve

onlara

sayg

gstermek

Zalime de mazlum olmas cihetiyle yardm edilir.. Zira, eytan, bakasna zulmetmek iin ona vesvese vererek zulmetmitir.. yle ise; eytan'n ona verdii vesveseyi def etmesi iin ona yardmc ol.. Eer bu yardmda bulunmazsan o kardein zalimlerden yazlr. Zalime yardm edilmesi ona verilen vesvese, onunla dorular arasnda perde ve eytann verdii vesveselerden dolay mazlum olmasndandr. Evet.. eytan, bylece onda dellet karlnda hidyeti satn almaya kalkr. O da, hidyeti vererek dalleti satn alr. te bundan dolay zalimlerden olur. Sen, nasihatlarnla bu durumu aklarsan, ve bu yapaca alveriin hsran olacan gsterirsen ve byle bir satn er'n caiz olmadna onu ikna edersen, o zalim olmasna ramen ona yardm etmi olursun. O da, zulmnden vazgeerek tevbe ederek Allah'a ynelir. te buna; alveriin aktini fesh etmek denir. Byle bir kt satn aktini bozmak ne gzel bir ameldir.. Allah Teal, byle anlamsz alverite bulunanlar hakknda yle buyurmaktadr: Onlar o kimselerdir ki, doru yolu brakp sapknl (eri yolu) satn almlardr. Alverileri onlara kazan salamam onlar doru yolu da bulamamlardr. (Bakara Sresi, yet: 16) Ey Aziz!.. Senden yardm talep edenleri sakn hor ve hakir grme!.. Allah Teal'nn hi kimsenin yardmna ihtiyac olmamasna ramen, yle buyurmaktadr; Ey iman edenler, siz Allah'a yardm ederseniz o da size yardm eder. (Muhammed Sresi, yet: 7) Allah, bu yette "O"na yardm etmenizi sizden talep ediyor. Bu talep ettii yardm, anlattmz gibi m'min kardeine oian yardmndan baka bir ey deildir. M'min kardeine zlm etme., Zira, zlm, kyamet gn karanlklara sebebtir.. Kim ki karanlkta yrrse hi phesiz ya bir ukura der veya vahi bir hayvann av olur. Ey Aziz!.. yle ise; mahlukattan hibir kimseyi hakir ve hor grme.. Zira, Allah onlar yarattnda horlamamtr.. Beyt: Btn makamlar senin iin peyda olsa da Allah kullarm hor grme..
100

Onlarn "O'nun indinde deerleri vardr. Allah, icd ettii eylerin vesilesiyle, inayetini aa karrken, senin o eyleri horlaman, onlar icad eden Zt, hor grmen demektir ki bu, en byk ahmaklktr. Cahillerden olmaktan Allah'a snrz. Byle tahkir ve horlamak ise, en byk gnahlardandr. Bil ki!.. Yaratlan ne varsa hepsi, ALLAH'n kullar iin nimetlerdir. O kullar, ne olursa olsunlar durum fark etmez. Yani ister mslman olsunlar ister kafir. Allah Rasul Aleyhisselm, komularn hukukunu beyan eden bir Hadis-i erifte yle buyurmaktadr: Ey Mslman Kadnlar!. Komu kadn, komu kadnn iyiliini -koyun paas olsa da- hakr grmesin. (Buhari) Ey Aziz!.. Mahiukat horlayc, sokaklarda da sesini ykselterek barc olma.. Zira, bir mmine lanet etmek, onu ldrmee eittir. Hazreti sa Aleyhisselm birgn bir hnzrla karlatnda ona; Emniyet ve gvenle kurtulua er.. dedi.. Bunu duyanlar hazrete; "Niin byle dedin?" diye sordular. O da; "Ben dilimi gzel szlerle megul etmeyi arzularm." dedi. Ey Aziz!.. Her eyde gzel dnp ve gzel sz sylemeye gayret et!..

OTUZ ALTINCI VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, KUR'N da ALLAH'm tavsiye ettikieri hakkndadr. Ey Aziz!.. Bil ki!.. Cebrail Eminin, yirmi ylda Allah Rasul'ne getirdii Kur'n'da varid olan, ilhi emir ve yasaklar, en doru ve en faideli vasiyetlerdir. Allah Rasul, apak Arapa ile indirilen Kitab vesilesiyle, insanl Allah'n nimetleriyle mjdeleyici ve onlar azab ilhi ile korkutucu oldu. yle ise; o vasiyetlerden gaflette olanlar ikz etmek iin, bir ksmn teberruken zikr edelim... Bu vasiyetlerden Bakara Sresinde zikr edilenleri yle sralayabiliriz. Yeryznde fesad yapmayn. (Bakara Suresi, yet; 11)

nsanlarn (mminlerin) inand gibi inann.

101

(Bakara Suresi, yet: 13) Ey insanlar, siz de, sizden ncekileri de yaratan Rabbinize kulluk edin. (Bakara Suresi, yet: 21) O halde, kendiniz bilip dururken (yaratlan o eylerle) Allah'a eler komayn. (Bakara Suresi, yet: 22) Ey Aziz!.. u yetleri tefekkr edip anlayanlar iin ok srlar vardr. Artk saknn o ateten ki onun tutara (odunu, ras, ocakta) insanla o tadr. O ate, kfirler iin hazrlanmtr. (Bakara Suresi, yet: 24) (Rasullere imn hususundaki) tavsiyemi yerine getirin, ben de size kar olan ahdimi yapaym. Bir de (vefay terk hususunda) benden korkun. (Bakara Suresi, yet: 40) Habibim imn eden, bir de gzel gzel amel (ve hareketlerde bulunan kimselere mutula ki altlarnda rmaklar akan cennetler onlarn. (Bakara Suresi, yet: 25) Ey fsrailogullar, size ihsan ettiim bunca nimetlerimi hatrlayn. (Bakara Suresi, yet: 40) Nezdinizdekini (Tevrat') tasdik edici (ve dorultucu) olarak indirdiim (Kuranla imn edin, O'nu inkar edenlerin ilki siz olmayn, yetlerimi az bir bah ile (baya bir menfaat mukaabilinde) deimeyin. Ancak benden korkun. (Bakara Suresi, yet: 41) Kendiniz bilip dururken Hakk baatla kartrb da gerei gizlemeyin. (Bakara Suresi, yet: 42) Dosdoru namaz kln, zekt verin, rk eden (m minilerle birlikte rk edin (cemaate devam edin) (Bakara Suresi, yet: 43) Hem sabr (ve sebat) ile, hem namazla (Hak'tan) yardm isteyin. (Bakara Suresi, yet: 45) Ve yle bir gnden korkun ki (o gnde) hibir kimse, hibir kimse nmna bir ey deyemez. Ondan her hangi bir efaat kabul olunmaz. Ondan bir fidye (bedel) alnmaz, onlara (Allah'n azabndan kurtulmak hususunda) yardm da edilmez. (Bakara Suresi, yet: 48) Hemen yaradannza tevbe edip nefislerinizi ldrn. (Bakara Suresi, yet; 54)
102

Size rzk olarak verdiimiz eylerin iyilerinden, gzellerinden (en temiz ve hell olanlarndan) yeyin. (Bakara Suresi, yet: 57) Kapsndan secde ederek (eilerek sayg gsterek) girin ve (dileimiz) htta (dr, gnahlarmzn dklp dmesidir) deyin. (Bakara Suresi, yet: 58) Allah'n rzkndan yeyin, iin. (Fakat) yer yznde fesadclar olarak taknlk yapmayn. (Bakara Suresi, yet: 60) Size verdiimiz (Kitab) (n hkmlerini) kuvvetle tutun, onda onlarla amel etmek lzumunu hatrlayn. T ki Cehennemden, gnhlardan saknm olasnz. (Bakara Suresi, yet: 63) Allah'tan bakasna ibdet etmeyin anaya, babaya, hsmlara, yetimlere, yoksullara iyilik yapn, insanlara gzellikle syleyin, dosdoru namaz kln, zekt verin. (Bakara Suresi, yet: 83) Birbirinizin kanlarn haksz yere aktmayn, kendinizi kendi yurdlarnzdan karmayn. (Bakara Suresi, yet: 84) Allah'n indirdii eye Kurana iman edin. (Bakara Suresi, yet: 91) Size verdiimiz kitab kuvvetle tutun ona smsk yapn, sz dinleyin. (Bakara Suresi, yet: 93) nkr etmeyin. (Bakara Suresi, yet: 102) Ey iman edenler, "Rina" demeyin "Unzurna" deyin sze iyi kulak verin. (Bakara Suresi, yet: 94) Allah'n emri gelinceye kadar imdilik onlar brakn, serzeni de etmeyin. (Bakara Suresi, yet: 109) Namaz dosdoru kln, zekt verin kendiniz iin nden ne hayr yollarsanz Allah katnda onu bulacaksnz. (Bakara Suresi, yet: 110) Siz de brahim'in makamndan bir namazgah edinin. (Bakara Suresi, yet: 125) Evimi - tavaf edenler ibadet kastyla orada kalanlar, rk ve scd eyleyenler
103

namaz klanlar iin - titizlikle temizleyin. (Bakara Suresi, yet: 125) Ey oullarm Allah sizin iin slm dinini beenib sedi. O halde siz de baka deil ancak mslman olarak can verin. (Bakara Suresi, yet: 132) Ey iman edenler deyin ki: Biz Allah'a, bize indirilene (Kuran Kerim'e), brahim'e, ismail'e, shak'a, Yakub'a ve torunlarna (esbaata) indirilenlere, Musa'ya, sa'ya verilenlere ve Peygamberlere Rableri katndan verilen (kitap ve yetler)e iman ettik. (Bakara Suresi, yet: 136) (Namazda) yzn artk Mescid-i haram tarafna (Ka'be semtine) evir. (Ey m'minler), siz de nerede bulunursanz namazda yzlerinizi o yana dndrn. (Bakara Suresi, yet: 144) yle ise, siz de (ey m'minler) hayr ilerine koun, birbirinizle yar edin. (Bakara Suresi, yet: 148) Artk onlardan korkmayn benden korkun. (Bakara Suresi, yet: 150) yle ise siz beni (taatle, ibdetle) ann, ben de sizi (sevab ile mafiretle) anaym. Bir de bana kredin, bana nankrlk etmeyin. (Bakara Suresi, yet: 152) Ey insanlar, yerdeki eylerden, hell ve temiz olmak artyla yeyin. eytan'n admlarna uymayn. (Bakara Suresi, yet: 168) Allah'n indirdiine uyun. (Bakara Suresi, yet; 170) Ey iman edenler, size rzk olarak verdiimiz eylerin en temiz olanlarndan yeyin, Allah'a kredin. (Bakara Suresi. yet: 172) yleyse iinizden kim o aya eriirse (hazr olur, misafir olmazsa) onu (orucunu) tutsun. (Bakara Suresi, yet: 185) Allah size kolaylk diler, size glk istemez. (Bu kolayl istemesi) o sayy ikml etmeniz, Allah' - sizi muvaffak buyurduu o eyden dolay da byk tanmanz iindir. Otur ki kr edersiniz. (Bakara Suresi, yet; 185) O halde onlar da benim davetime icabet ve bana iman(da sebat) etsinler. Tki
104

(o sayede) doru yola ulam olurlar. (Bakara Suresi, yet: 186) Btn gece fecr(-i saadk) olan ak iplik kara iplikten size seilinceye kadar yeyin, iin, sonra geceye kadar orucu tamamlayn. (Bakara Suresi, yet: 187) Mescidlerde i'tikfda bulunduunuz zaman kadnlarnza yaklamayn. Bu hkmler, Allah'n snrlardr. Sakn onlara yaklama. (gecede)

(Bakara Suresi, yet: 187) Aranzda (birbirinizin) mallarnz haksz sebeblerle yemeyin ve kendiniz bilip dururken insanlarn mallarndan bir ksmn gnah( mucip suretler)le yemeniz iin (o mallan) hakimlere aktarma etmeyin. (Bakara Suresi, yet: 188) Evlere kaplarndan gelin. Allah'tan korkun. (Bakara Suresi, yet: 189) Size harb aanlarla, Allah yolunda, siz de dn (mdfaa harbi yapn. Ancak) ar gitmeyin. phesiz ki Allah, ar gidenleri sevmez. (Bakara Suresi, yet: 190) Onlar (size harb aanlar) nerede yakalarsanz ldrn, onlar sizi kardklar yerden (Mekke'den) karn. Onlar, Mescid-i haram yannda, orada sizinle dnceye kadar, (yani dmedike) siz de ldrrlerse siz de onlar ldrn. Kfirlerin cezas byledir. (Bakara Suresi, yet: 191) Fitneden eser kalmaynca, din de (unun bunun deil) yalnz Allah'n (dini diye tanlm) oluncuya kadar onlarla savan. (Bakara Suresi, yet: 194) Onun iin kim sizin zerinize saldrrsa siz de, tpk onlarn stnze saldrdklar gibi, ona saldrn. (Bakara Suresi, yet: 194) Allah yolunda mallarnz harcayn. Kendinizi tehlikeye atmayn. (Dima da) iyilik edin. (Bakara Suresi, yet; 195) Hacc da, umreyi de Allah iin tam yapn. Kurban yerine (Min'ya) varncaya kadar balarnz tra etmeyin. (Bakara Suresi, yet; 196) Bir de (Hac seferinize yetecek mikdarda) azklann. Muhakkak ki azn en hayrls (dilenmekden, insanlara yk olmaktan) kanmaktadr. Ey kmil akl sahibleri, benden korkun.

105

(Bakara Suresi, yet: 197) Arafat'tan (orada vakfe)den sonra, seller gibi boanp (el birlik) akdnz zaman Me'ar-i haram'n yannda Allah zikredin., O, size nasl hidyet ettiyse siz de onu ylece ann. (Bakara Suresi, yet: 198) Sonra insanlarn (el birlik) dnd yerden siz de dnn. Allah'dan (gnahlarnz) mafiret buyurmasn isteyin. (Bakara Suresi, yet: 199) Mensikinizi bitince atalarnz andnz gibi, hatt daha kuvvetli bir anla Allah' ann. (Bakara Suresi, yet; 200) Bir de sayl gnlerde Allah' zikredin. (Bakara Suresi, yet: 201) Ey iman edenler, hep birden suih-u selma girin. (Bakara Suresi, yet: 208) Onlar, Mescid-i haram yannda, orada sizinle dnceye kadar (yani dmedike) siz de orada kendileriyle dmeyin. (Bakara Suresi, yet: 191) Ey iman edenler, Allah'a e tanyan kadnlarla (mriklerle) onlar imana gelinceye kadar, evlenmeyin. (Bakara Suresi, yet: 221) Mrik erkeklere nikahlamayn. de, onlar iman edinceye kadar, (m'min kadnlar)

(Bakara Suresi, yet: 221) Sana kadnlarn ayhalini de sorarlar. De ki: "o bir ezadr. Onun iin hayz zamannda kadnlar(nzla cinsi munsebet)den ayrln, temizlendikleri vakta kadar kendilerine yaklamayn. yice temizlendiler mi o zaman, Allah'n size emrettii yerden onlara gidin. Her halde Allah, ok tevbe edenleri sever, hem ok temizlenenleri sever. (Bakara Suresi, yet: 222) Kadnlarnz sizin (evlad yetidiren) tarlanzdr. O halde, tarlanza dilediiniz gibi gleni. Kendiniz iin, nden (iyi amelleri) gnderin. (hayrl evldlar yetidirin). Bir de, Allah'tan korkun ve bilin ki her hlde siz Ona kavuacaksnz. man edenlere mjdele. (Bakara Suresi, yet; 223) Allah' yeminlerinizden dolay, iyilik etmenize, (fenalkdan) saknmanza, insanlarn arasn bulmaya engel yapmayn. Allah, hakkyla iitici, kemliyle bilicidir.
106

(Bakara Suresi, yet: 224) Bunlar, Allah'n snrlardr. Onlar (ineyip) gemeyin. Kim Allah'n snrlarn aarsa, ite onlar, zalimlerin ta kendileridir. (Bakara Suresi, yet: 229) Hem kadnlar bosadnz da iddetlerini bitirdiler mi, artk onlar ya (kendilerine ric'atle) iyilikle tutun, ya iyilikle brakn. (Fakat) onlar, srf zulm edebilmeniz iin, zararlarna olarak tutmayn. Kim byle yaparsa muhakkak kendine yazk etmi olur. Allah'n yetlerini (muhalefetle) oyuncak yerine koymayn. Allah'n zerinizdeki nimetlerini ve siz t vermek iin indirdii kitab (Kuran) ve (ondaki) hikmeti dnn. Allah'tan korkun ve bilin ki, Allah her eyi hakkyla bilendir. (Bakara Suresi, yet: 231) Kadnlar bosadnz da iddetlerini bitirdiler mi, aralarnda meru bir surette anlatklar takdirde, artk kendilerini kocalarna nikh etmelerine engel olmayn. (Bakara Suresi, yet: 232) Ne bir anne, ocuu yznden., ne de bir ocuk kendisinin olan (bir baba) ocuu sebebiyle zarara sokulmasn (Bakara Suresi, yet: 233) ite bu mddeti bitirdikleri zaman artk onlarn kendileri hakknda meru vech ile yaptklar eyden dolay size gnh yokdur. Allah, ne ilerseniz hepsinden hakkyla haberdrdr. (Bakara Suresi, yet: 234) Ancak kendileriyle gizlice va'dlemeyin (tlatma suretinde) meru bir sz sylemeniz ise baka. (Farz olan iddet), sonunun buluncaya kadar da nikh ban balamaya azm etmeyin. Ve bilin ki, Allah, kalbleriniz de olan muhakkak biliyor. Artk Ondan saknn ve yine bilin ki, phesiz Allah ok yarlaycdr, gerek hiim sahibidir (ceza da acele edici deildir.) (Bakara Suresi, yet: 235) Onlar - zengin olan(nz) kudretince, darda bulunan(mz)da halince (olmak zere) - maruf bir faide ile faidelendiriniz. Bu, iyilik etmek iarnda bulunanlarn zerine bir bordur. (Bakara Suresi, yet: 236) (Ey erkekler) sizin balanmanz takvaya daha yakndr. Aranzda ki stnl unutmaynz. (Bakara Suresi, yet; 237) Ne bir anne, ocuu yznden., ne de bir ocuk kendisinin olan (bir baba) ocuu sebebiyle zarara sokulmasn (Bakara Suresi, yet: 233) ite bu mddeti bitirdikleri zaman artk onlarn kendileri hakknda meru vech ile yaptklar eyden dolay size gnh yokdur. Allah, ne ilerseniz hepsinden hakkyla haberdrdr.
107

(Bakara Suresi, yet: 234) Ancak kendileriyle gizlice va'dlemeyin (tlatma suretinde) meru bir sz sylemeniz ise baka. (Farz olan iddet), sonunun buluncaya kadar da nikh ban balamaya azm etmeyin. Ve bilin ki, Allah, kalbleriniz de olan muhakkak biliyor. Artk Ondan saknn ve yine bilin ki, phesiz Allah ok yarlaycdr, gerek hilm sahibidir (ceza da acele edici deildir.) (Bakara Suresi, yet: 235) Onlar - zengin olan(nz) kudretince, darda buiunan(nz)da halince (olmak zere) - ma'ruf bir faide ile faidelendiriniz. Bu, iyilik etmek iarnda bulunanlarn zerine bir bordur. (Bakara Suresi, yet: 236) (Ey erkekler) sizin balanmanz takvaya daha yakndr. Aranzda ki stnl unutmaynz. (Bakara Suresi, yet: 237) Ne bir anne, ocuu yznden., ne de bir ocuk kendisinin olan (bir baba) ocuu sebebiyle zarara sokulmasn (Bakara Suresi, yet: 233) ite bu mddeti bitirdikleri zaman artk onlarn kendileri hakknda meru vech ile yaptklar eyden dolay size gnh yokdur. Allah, ne ilerseniz hepsinden hakkyla haberdrdr. (Bakara Suresi, yet: 234) Ancak kendileriyle gizlice va'dlemeyin (tlatma suretinde) meru bir sz sylemeniz ise baka. (Farz olan iddet), sonunun buluncaya kadar da nikh ban balamaya azm etmeyin. Ve bilin ki, Allah, kalbleriniz de olan muhakkak biliyor. Artk Ondan saknn ve yine bilin ki, phesiz Allah ok yarlaycdr, gerek hilm sahibidir (ceza da acele edici deildir.) (Bakara Suresi, yet: 235) Onlar - zengin olan(nz) kudretince, darda buiunan(nz)da halince (olmak zere) - ma'ruf bir faide ile faidelendiriniz. Bu, iyilik etmek iarnda bulunanlarn zerine bir bordur. (Bakara Suresi, yet: 236) (Ey erkekler) sizin balanmanz takvaya daha yakndr. Aranzda ki stnl unutmaynz. (Bakara Suresi, yet: 237) Namazlara ve orta namaza (vakitlerinde rknleri ve artlar ile) devam edin. Allah'n divanna tam huu' ve taatle durun. (Bakara Suresi, yet: 238) Ey iman edenler, iinde ne bir al veri, ne bir dostluk, ne de bir efaat (imkan) bulunmayan birgn gelmezden evvel size verdiimiz rzkdan (Hak yolunda) harcayn. Kfirler zulmedenlerin ta kendileridir.
108

(Bakara Suresi, yet: 254) Ey iman edenler, sadakalarnz mal insanlara gsteri iin harcayan, Allah'a ve ahiret gnne inanmayan bir kimse gibi -baa kakmak ve incitmek suretiyle heder etmeyin. (Bakara Suresi, yet: 264) Ey iman edenler, (Hak yolunda) infak (harcamay) kazandklarnz en gzellerinden ve sizin iin yerden kardklarnzdan yapn. Kendinizin gz yummada alcs olmadnz pek di, baya eyleri vermiye yeltenmeyin. Bilin ki phesiz Allah, her eyden mstanidir, asl hamde lyk olan O dur. (Bakara Suresi, yet: 267) Ey iman edenler, (gerek) mminler iseniz Allah'tan korkun, faizden (henz alnmam olup da) kalan brakn (almayn). (Bakara Suresi, yet: 278) yle bir gnden saknn ki (hepiniz) o gn Allah'a dndrleceksiniz. (Bakara Suresi, yet: 281) Ey iman edenler, tayin edilmi bir vakta kadar birbirinize borlandnz zaman onu yazn. Aranzda bir yazc da dorulukla (onu) yazsn. Ktib, Allah'n kendisine rettii gibi yazmaktan ekinmesin, yazsn. zerinde hak olan (borlu)da yazdrsn (borcunu ikrar etsin) . Rabbi olan Allah'dan korksun, ondan (borcundan) hibir eyi eksik brakmasn. Eer stnde hak bulunan (borlu) bir beyinsiz veya bir zaif olur, yahud da bizzat yazdrmaya (ve ikrara) gc yetmezse velisi dosdoru yazdrsn (ikrar etsin). Erkeklerinizden iki de ahid yapn. Eer iki erkek bulunmazsa o halde razi (ve doruluuna ermin) olacanz hidlerden bir erkekle iki kadn (yeter, Bu suretle) kadnlardan biri unutursa brnn hatrlatmas (kolay olur). Sahiciler (ehdeti edye) arldklar vakit kanmasn. Az olsun, ok olsun, onu va'desiyle beraber yazmaktan enmeyin. Bu, Allah yannda adalete daha uygun ahidlik iin daha salam bheye dmemenize de daha yakndr. Meer ki aranzda (elden ele) devredeceini ve pein yaptnz bir ticret olsun. O zaman, bunu yazmamanzda size bir vebal yoktur. Alveri ettiiniz vakit da ahid tutun. Yazana da, ahidlik edene de asla zarar verilmesin. (Bunu) yaparsanz o, kendinize (dokunacak) bir fsk (ve isyan olur). Allah'dan korkun. Allah her eyi hakkyla bilendir. (Bakara Suresi, yet: 282) Eer birbirinize emin olmusanz kendisine inanlan adam (borlu) Rabbi olan Allahdan korksun da emnetini tastamam desin. hidlii gizlemeyin. (Bakara Suresi, yet: 283) Ey Aziz!.. Allah Teal, medh ve sena ettii btn vasflar, Kitabnda bize vasiyet olmak zere zikr etmitir., Allah, kullarnda bulunan bir takm sfatlar, kullarna ikrar ettirmi ve birtakm sfatlardan onlar azarlamak zere bildirmitir.. yle ise; biz, Allah'n vd vasflarla vasflanalm ve ktledii ahlklar ve sfatlan terk edelim,
109

Allah'n vd sfatlardan bir ksm gaybe imn, namaz dosdoru klmak, hiret gnne inanmak ve Rasullere indirilen kitablara yakn ile tasdk etmektir. Zira yette Allah yle buyurmaktadr: O takva sahipleri, ki onlar; gaybe inanrlar, namaz dosdoru klarlar, kendilerine rzk olarak verdiimizden de (Allah yolunda) harcarlar. Onlar, sana indirilene de, senden evvel indirilenlere de inanrlar. Ahirete ise, onlar, bhesiz bir bilgi ve iman beslerler, ite onlar, Rablerinden (gelen) hidayetin tam zerindedirler. (Bakara Suresi, yet: 3-4) Yani kendilerinden gayb olan eyleri Rableri, Resul vesilesiyle onlara bildirdiine onlar tasdik ettikleri iin, Rableri yardmyla onlar hidayet ve doruluk zere olurlar. te onlar.. Asl muradlarna kavuanlar da ite onlardr. (Bakara Suresi, yet: 5) ilhi buyruuyla mjdelenenlerdir. Yani, Allah'n azabndan kurtulup, "O"nun rahmetinde ebedi kalacaklar ite onlardr.. Allah, Kur'n'da kfir ve mnafklardan da bahsediyor.. Kfirleri tek yzl, mnafklar ise, iki yzllkle vasflandrmtr. Allah Teal, kfirlerden Kurn' Kerimde yle bahs etmektedir: Onlar, ister Hakk bilsinler, ister bitmesinler, daima ALLAH'a dmanlklarn inad ile tek ynl olarak izhar ederler. Byle yapmalar itibariyle biz onlara tek yzl diyoruz. yle ise, kfir; ne aklen ne de er'an Allah Rasul'nn tebli ettii hakikatleri kabul etmez... Niin kabul etmez?.. Zira, Allah Teal, onlarn kalblerini inkr mhryle mhrlemitir... mnn ne olduunu bilse de, man onun kalbine girmez. Allah Teal, onun anlaynn kulan mhrlemitir. Doiaysyla, Allah Rasl aleyhisselm in tebli ettiklerini iitse de Allah'n ne irde ettiini anlamaz... nk, onlar Allah Rasullerinde grdkleri mucizeleri sihre nisbet ettikleri iin, gzlerinin stne hakiktleri grmeye engel perdeler inmitir. Allah Teal, iki yzl olan mnafklarn vasflarn ise, yle bildirmektedir. Onlar, ALLAH'a iman etmemelerine ramen, "ALLAH'a ve O'nun indinden gelenlere iman ettim.." der. Byle davranmakla Allah' ve Allah'a iman edenleri aldatmaya alrlar... Mnafk, iyilik ve sulhu; bozgunculuk, imn; ahmaklk ve mminleri ise; sefih diye isimlendirir... Mminlerin yanna onlarn holanaca yzyle ve kfirlerin yanna da onlarn holanaca yzyle gelir... Yani, mnafk, m'minlere imanl olduunu ve kfirlere, gizledii kfrn gstererek gelir..
110

Allah Teal, kfir ve mnafklarn yapm olduklar eylemlerinin neticesini yle bildirmektedir, Onlar, o kimselerdir ki doru yolu brakp sapknl (eri yolu) satn almlardr. Demek alverileri onlara kazan salamam ve onlar, doru yolu bulmamlardr. (Bakara Suresi, yet: 16) Allah, Kur'n'da kfir ve mnafklk vasflarn, ksaca yle sralyor: Onlar, Allah'n hatrlatt gerekleri iitmekten sardrlar... Hakk sylemekten dilsizdirler... Onlar, Allah'n kudret eseri olan mu'cizelerini grmekten krdrler... Artk onlar, Hakka dnmezler.. Kur'n'da Allah'n ktledii vasflardan biri de; ahde vefaszlk ve akrabalaryla ilikilerini kesmekdir. O fasklar ki, Allah'n ahdini - onu te'kid de ettikden sonra - bozarlar, Allah'n birletirilmesini emrettii eyi hsmlk rabtalarn, cem'iyyet birliini, Rasullere imnda birlemeyi keserler, yeryznde bozgunculuk yaparlar.. te, hsrana urayacak olanlarn bu vasflarda olan kimseler olduunu Allah, bize haber vermektedir, Allah, kullarna ikrar yoluyla haber verdii bir takm vasflarda Kur'n'da zikr etmitir., O ikrar gerektiren vasflardan bir ksm naki edeceimiz yetlerin ihtiva ettikleri ma'nlardr. Allah, nasl olup da kfr ediyor.. (O'nun varln ve birliini inkr ediyor) sunuz?.. Halbuki siz ller iken (henz babalarnzn sulbnde bir nutfe iken annelerinizin rahminde, sonra da dny da sizi) O diritti. Sonra sizi yine O ldrecek, tekrar sizi kabirde ve teneirde O diriltecek ve nihayet Har'den sonra, yine yalnz Ona dndrleceksiniz. (Bakara Suresi, yet: 28) Allah, azarlad vasflardan birini de yle haber vermektedir: Siz, insanlara iyilii (gerei ve Rasule imn etmeyi) emredersiniz de kendinizi unutur musunuz?.. Halbuki, Kitab'da okursunuz.. Hal aklnz banza almayacak msnz..?' (Bakara Suresi, yet: 45) Allah'n ktledii vasflardan biri de; insann, verilen yce nimetlerden srt evirip onlardan daha dk olanlar taleb edip istemesidir. Hani siz,"Ey Musa, bir eit yemee mmkn deil dayanamayz..." (Bakara Suresi, yet; 61) Yani, Allah'n takdir ettii eylere sabretmenin zor olduunu gsteriyor.. "..o halde, bizim iin Rabbine du et de yerin bitirdii eylerden, sebze, acur,
111

sarmsak, mercimek ve soan karsn..." demitiniz Musa'da onlara: "O hayrl olan, u daha aa olana deitirmek mi istiyor sunuz?. yle ise, bir ehre inin.. nk, orada size istediiniz sebzeler var.." demiti.. (Bakara Suresi, yet: 61) Hazreti Musa'nn "O hayrl olan" sz Allah'n onlara indirdirdii, bldrcn ve kudret helvasna iarettir ki.. Hazreti Musa, onlarn, iradesizliklerine "ehre inin..." diye cevap vermekle iaret etmektedir.. Niin onlar, iradesizdirler?.. Zira onlar, yksek mertebelerden, dk mertebeye inmeyi arzuladtlar.. Yani, himmetleri dk eylere taalluk etti.. Ne zaman yce mevkiden dk mevkiye indiler, onlara Hz. Musa; "Siz, ehre inin., orada, istediiniz sebzeler vardr.." demekle onlarn kendilerine yapm olduklar ktl greceklerine iaret etmitir.. Zira, o ehre, inmelerinden tr, onlarn zerine horluk ve yoksulluk vuruldu., Allah'dan bir gazaba da uradlar. nk onlar, Allah'n onlar iin setiklerine ihtiyar etmediler... Allah Resullerini ve mucizeleri inkr ettiler.. Enbiyay hakszca ldrdler.. syan ederek snrlar tecavz etliler.. (Bakara Suresi, yet: 61) Allah'n ktledii vasflardan biri de; kalbin katlamasdr. Allah Teal, yahudilere verdii ni'metlerden sonra yle buyurdu: Sonra, bunun arkasndan yine kalbleriniz katlat. imdi o ta gibi, yahud daha kat.. (Bakara Suresi, yet: 74) Niin tatan daha katdr?,. Zira, tan ylesi vardr ki; ondan rmaklar kaynar, ylesi vardr ki; yarlb ondan su fkrr, ylesi vardr ki; Ailah korkusuyla yukardan aa der.. te kalblerinizde byle bir eyler olmadndan dolay, Allah, o kaibleri "tatan da daha katdr. buyurarak ktlemitir. Allah'n Kur'rVda ktleclii vasflardan biri de, adama eytan veya nefsin verdii vesveseleri ilham zan edip o vesveselerle amel etmesidir. eytan veya nefs kiiye; mevki, nderlik ve mal sevgisi gibi bahasz eyleri vesvese verir,, O da o bbaha olan vesveseleri kabui edip, amel etmesiyle ok irkin bir al verite bulunur.. nk o, dnyalk makam ve geici ni'metleri sadece nefsini tatmin etmek iin, Ahiret nimetleri ve Allah'n raz olaca eyler stne tercih etmitir. Allah Teal, bu irkin tavrlarn bize o tr irkin vasflardan kanmamz in, bize haber vermektedir.
112

yle ise, biz Kuran bu ynyle OKUmava gayret etmeliyiz. Allah Teal'nn vd vasflardan biri de; Allah'tan bakasna ibdet etmeyin, anaya, babaya, hsmlara, yetimlere, yoksullara iyilik yapn, insanlara gzellikle syleyin, dosdoru namaz kln, zekt verin. (Bakara Suresi, yet: 83) yle ise, her kim Allah'n vasiyet ettii evlerle amel etmezse ve "O'nun ktledii hl ile hllenirse, salih ve muttakilerden cari olan gzelliklerden ve onlarn yollarnda yrmekten mahrum kalr. te buna binaen Allah, zikrettiimiz yetin devamnda yle buyurmaktadr; Sonra bu salam sznze kar -iinizden bir aznz hari olmak zere-arka dndnz ve siz de atalarnz gibi hal yz evirmekte berdevamsnz. (Bakara Suresi, yet: 83) Sonra sizler, yine onlarsnz ki kendilerinizi ldryor, iinizden bir frkay yurdlarndan karyor, aleyhlerinde gnh ile, dmanlkla birleip yardmlayorsunuz. Eer size esir olup gelirlerse, kendileriyle fidyeleiniz. Halbuki onlarn karlmas size haram klnmt. Yoksa siz, Kitb'n bir ksmna inanyorsunuz da bir ksmn inkr m ediyorsunuz? (Bakara Suresi, yet: 85) Allah' ve peygamberlerini inkr ederek kfir olan bir de Allah ile peygamberinin arasn ayrmak istiyen "Bunlardan kimine inanrz, kimini ikr ederiz.." diyen ve bylece kfr ile imn arasnda bir yol tutmaya yeltenen kimseler yok mu? ite onlar, gerek kfirlerin ta kendileridir. Biz o kfirlere hor ve hakr edici bir azb hazrlamzdr. (Nisa Suresi, yet: 150) Allah, onlarn gerek kfirler olduunu, bizlere bu ekilde haber vermektedir. Allah, yine o kimselerin vasflarn yle beyan etmekdir: KURN'DA ALLAH VASYETLER - 277 Onlar, ahirete bedel dnya hayatn satn alm kimselerdir. Bundan dolay kendilerinden azb kaldrlp hafifletilmeyecek, onlara yardm da edilmeyecektir. (Bakara Suresi, yet: 85) u halde iinizden byle yapanlarn cezas dnya hayatnda bir rsvaylkdan (esir ve mahkum yaamaktan) baka bir ey deildir. Kyamet gnnde de onlar, azabn en etinine itileceklerdir. Allah, ne yaparsanz hi birinden gafil deildir. (Bakara Suresi, yet: 85) Allah, kitabn bir ksmna inanp bir ksmn inkr eden, ahirete karlk dnya hayatn, hidayete karlk sapkl satn alanlarn, kyamet gnnde azablarnn hafifletirilmeyeceini ve yardm olunmayacan bize haber vermektedir.., Onlar byle davranlarda bulunmalar sebebiyle, hi kr elde edemeyecekleri bir
113

ticaret yapmlardr.. Onfar, asla kurtulua eremeyeceklerdir.. Nasl ki, onlarn emsalleri balanmaya karlk azab satn almlard.. Onlar da, hidayeti satp, sapkl satn almlardr. Bu sfat sahiplerinin azaba kar olacak olan sabrlarn da Allah yle haber vermektedir: Onlar, atee kar ne de sabrldrlar. (Bakara Suresi, yet: 175) te btn bu yetler byle olan kimselerin Hakk' bildikleri hlde inkr edenler olduuna delalet etmektedir. Nemi sresinde Allah, mu'cizelerini inkr edenlerin vasfn bize bildirdii gibi.. Onlar, Musa Aleyhisselm'n mu'cizelerini yakinen grmelerine ramen inkr etmilerdir. Allah, onlarn bu inkr vasflarn yle haber vermektedir: Vakta ki yetlerimiz byle parlak olarak onlara geldi, 'Bu, apa k bir bydr." dediler. Vicdanlar da bunlara tam bir kanaat hasl ettii halde zulm ve kibr ile yine bunlar indlarndan inkr ettiler. (Nemi Suresi, yet: 14) Yani, O Rasuliuliah'n sdkna dellet eden mu'cizeleri yakinen grmelerine ramen inkr etmilerdir. Allah Rasul'ne gelen en byk mu'cize. Kur'n'dr. Araplar iin hangi emsali olabilirdi ki..? te, hibir mu'cizenin Kur'n emsali olmadn bildirmek iin Allah Teal, yle buyurmaktadr: Allah, kitab phesiz hak olarak indirmitir. Kitapta ayrla denler ise, phesiz Hak'tan uzak bir ayrlk iindedirler. (Bakara Suresi, yet: 176) Allah, indirdii gerei, insanlardan gizleyenler hakknda yle beyan etmektedir: ndirdiimiz apak hkmleri ve doru yolu, insanlara biz Kitab'da beyan ettikten sonra, gizleyenler var ya, phesiz Allah onlara lanet eder. (onlar Rahmetinden uzak tutar.) ve btn lanet edebilenler de, onlara lanet okur. (Bakara Suresi, yet: 159) yle ise, alimlere birey sual edilirse cevap vermeleri farz'dr. Eer, sual edilen eyi, bildii halde cevap vermeyerek gizlemeye alrsa, kyamet gnnde ateten gemlerle gemlenecekierdir. Allah, Kitapta bildirdii gerekleri gizleyenlerin ve o gerekleri ok kymetsiz eylere karlk satanlarn, hibir pay ve nasipleri olmayacan, bize haber vermektedir. Allah Teal, bizlere imn ve ihlas vasiyet ediyor. Namazda yzlerinizi dou ve bat ynne dndrmeniz, BRR (taat bu) deildir.
114

Fakat birr, Allah'a, ahiret gnne, meleklere, kitaba ve Rasullere iman eden, mal (n Allah sevgisiyle yahud mala olan sevgisine ramen) akrabaya, yetimlere, yoksullara, yol oluna (yolda kalm misafirlere) dilenenlere ve kle ve esirler(i kurtarma)ya veren, namaz(n) dosdoru klan, zekt(n) veren kimselerin, ahidledikleri zaman, szlerini yerine getirenler(in) skntda ve hastahkda ve muharebenin kzt zamanlarda sabru-metnet gsterenler(in) BRR'dr. Onlar (yok mu? imnlarnda ve birr-u taat iddiasnda) sadk olanlar onlardr. Ve onlar, takvaya erenlerin de ta kendileridir. (Bakara Suresi, yet: 177) Allah Tela, ldrlen birisinin velisine katilini ksas etmeyip afv etmesini tavsiye etmekdedir.. Bylece, velisi kyamet gnnde katil ile maktul arasna girmemi olacaktr. Allah Rasul Aleyhisselm, katilin ksasna hkm etmenin zor ve en iyisi onu afv etmek olduunu bizlere haber vermitir Katilin ksasnn zor olduunun ifadesi u yetin mnsdr. Ktln karl ona denk bir ktlk (bir misilieme)dir. (ura Suresi, yet: 41) Birisinin kardei kati edilmi... Ancak, katilin kim olduu bilinmemekte idi,.. ldrlenin kardei, biraderinin hayvannn yularn bir ahsta grd ve o ahs Allah Rasul Aleyhisselm'n huzuruna getirdi.. Ve Allah Rasulnden onun ksas edilmesini taleb etti.. Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz; Bunu bununla ldrmek ayn ldrlen kimse gibidir. buyurdu. Yani, "O ldrlenin, urad zulm ne ise, yularn deliliyle bu kiiyi ldrmekte ayn zulmdr... Zira, yalnz bu yular ile hkm sabit olmaz. buyurarak u yeti tilavet etti: Fakat kimin (hangi katilin) lehinde maktulun kardei (velisi) tarafndan cz'i birey afv olunursa (hemen ksas der). yet'in bu blm, maktulun velisi veya veresesine tavsiye edilen vasflara iarettir. Artk rfe uymak (er'in ve akln iyi grdn yapmak, borcu) ona (maktuln velisine) gzellikle demek (lazmdr). Bu blm ise maktul tarafna yaplan tavsiyeleri ihtiva etmektedir. o halde kim bu (afv veya edadan) sonra (katile veya taraflarna muhaseme) ve tecavzde bulunursa... Yani diyet veya afva raz olduktan sonra katilin veya akrabalarndan birisini ldrrse artk.. onun iin, pek ackl bir azb vardr. (Bakara Suresi, yet: 178) Tasarrufunda kadir olduu, maln te birini, lm gelip att vakit, akrabalarna vasiyette bulunmay, Allah tavsiye etmektedir...
115

Bu akrabadan maksat miras hakk kendilerine dmeyenlerdir. bnu Abbas Allah ondan raz olsun... Ebeveyne vasiyette bulunmamay gnh saymtr. yle ise; onun mezhebine gre, ana ve babaya mal n te birini ayretten vasiyet etmek gerekiyor. Allah Teal byle uygulamay; Takva sahibleri zerine bir hak olarak farz edildi. (Bakara Suresi, yet: 170) diye haber vermektedir. yet'in devamnda; Artk kim lnn bu vasiyetini iittikden sonra onu tebdil ederse herhalde vebali onu deitirenler zerinedir. (Bakara Suresi, yet: 181) Bununla beraber, kim vasiyet edenin hakszla meylinden, yahud gnha gireceinden endie edip de aralarn bulursa ona da hibir gnh yoktur. (Bakara Suresi, yet: 182) Ey Aziz!.. te bunlar, Allah'n Kur'n'da apak olarak bizlere yapm olduu vasiyetlerdir. Allah'n Kur'n'da bize tavsiye ettiklerinin bir blm de unlardr: ilim ehli olarak Hakk'a teslim olmak, Ve., muteabih yetlere kalbine fitne ve fesad bulunanlar tabi olur ve o yetleri fitne yaymak iin kendi arzularna gre yorumlarlar.. (Habibim) sana indirilen kitab indiren O'dur. Ondan bir ksm yetler muhkemdir ki bunlar kitabn anasdr. Dier bir ksm da, mtebihlerdir. te kalblerinde erilik bulunanlar srf fitne aramak (tekini berikini saptrmak) ve (kendi arzularna gre) onu te'viline yeltenmek iin onun mtebih olanna tab olurlar. Halbuki onun te'vilini Allah'tan bakas bilemez. limde yksek payeye erenler ise; "Biz ona inandk hepsi Rabbimizin katndandr." derler. (Bunlar) salim akllardan bakas iyice dnemez. (Al-i mrn Suresi, yet: 7) limde yksek payeye erenler cmlesini "Allah'tan bakas bilmez." cmlesine atf edilirse o zaman mns yle olur: "Onun te'vilini Allah'dan ve ilimde yksek payeye erenlerden bakas bilemez." Yani, yetlerin te'vilini ilimde yksek payeye erenler; Allah, retisiyle bilirler, demektir. Allah Teal, kullarn ikame edecekleri zrlerini yle iaret buyurmaktadr: Kadnlara, oullara, yn yn biriktirilmi altn ve gme, salma gzel atlara, (deve, sr, koyun, kei gibi) hayvanlara, ekinlere olan ihtiraskrne insanlar iin bezenip sslenmitir. Bunlar, dnya hayatnn (geici) birer faidesidir. Allah(a gelince) nihayet dnp varlacak yerin gzellii "O'nun nezdindedir. (Al-i mrn Suresi, yet; 14) Allah Teal, yle diyenler;
116

"Ey Rabbimiz, biz iman ettik. Artk bizim gnhlarmz yarla ve bizi o atein azabndan koru" diyenler, sabredenler, (imanlarnda) gerek olanlar, (Allah'a) itaatle boyun eenler, infak edenler, seherlerde Allah'tan mafiret isteyenler. hakknda, Rableri katnda altlarndan rmaklar akan Cennetler, orada ebed kalacaklarn, hereyden temizlenmi zevceler ve Allah'n onlardan raz olacan haber vermektedir. Allah Teal, haksz yere Rasulleri ldrenler ve insanlara adaletle muamele edilmesini emredenleri ldrenler hakknda yle beyan etmektedir: Allah'n yetlerini inkr ile kfir olanlar, haksz yere Enbiya'y ldrenler ve insanlar iinden adaleti emredenlerin canna kyanlar (yok mu) onlar pek ackl bir azb ile mutula!. (Al-i mrn Suresi, yet: 20) Onlar, yle kimselerdir ki, btn yaptklar gzellikler dnyada da ahirette de boa gitmitir. Onlarn azabna man olacak hibir yardmclar da yoktur. (Al-i mrn Suresi, yet: 21) Allah Teal, bizlere unu da vasiyyet klmtr: Mminler mminleri brakp da kfirleri dostlar edinmesin. Kim bunu yaparsa ona Allah'tan hibir ey (hibir yardm) yoktur. Meer ki onlardan, gelebilecek bir tehlikeden dolay, saknm olasnz. Allah, size (asl) kendisinden korkmanz emrediyor. Nihayet gidi de ancak Allah'adr. Allah Rasul Allah'n Ztnda tefekkr etmemizi yasaklad. Zira, ALLAH'n BENZER YOKtur. Ve.. ALLAH, Habibine yle dedi: Ey Habibim de ki: "Eer ALLAH SEVYORSANIZ BANA UYUN K ALLAH SZ SEVSN ve sularnz rtsn. nk ALLAH ok yarlayc, ok esirgeyicidir. (Al- mrn Suresi, yet: 32) yle ise, Ey Aziz!.. Bize her halkrda Allah'n sevgisini "O'nun Habibine uymakla kazanmaya gayret etmek der. Kuranda geen vasiyetler; bizim "O'nun Habibine Kur'n' bir slupla nasl uyacamz gstermektedir.

OTUZ YEDNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet kibirlenmek hakkndadr. Bbrlenerek yrmekten sakn ve elbiselerin yerde srlecek ekilde uzun olmamasna dikkat et!., Allah Rasul Aleyhisselm,
117

M'minin elbise etei baldrlarna kadar olmaldr (Ebu Davud) buyurmaktadr. yle ise; Allah Rasul'nn bu kavline uyarak elbiseyi kibir almeti olan llere ulatrmamak gerek.. Ebu Talib-i Kirvan Ali'de nazmen Hadisin mnsna yle iaret etmitir: Gerekten, elbiselerin ok uzun olmamas takva, temizlik ve dayankl olmasna sebeb tekil etmektedir.. Zira, ksa olmas hasebiyie yollardaki pislik ve necasetlerden korunmu olur.. Ayrca.,. Elbise uzun olduu vakit, yrrken saa sola srtnur ve o srtnme sebebiyle abuk ypranr.. Yine ksa olmas takva almetidir.. nk elbisenin ksa olmas meru bir itir.(l) Muttaki, eriatn emir ve yasaklarn kendisine kalkan edinerek nefsini eytan- ins ve Cinden gelebilecek eziyetlerden koruyan kimsedir. Allah Teal, kibirlenerek elbisesini saa sola arparcasna yryen kimseye Rahmet nazaryla bakmaz. Ey Aziz!.. Elinde sana yetecek kadar maln varken, yn yn mal elde etmek iin nsanlardan dilenmekten sakn... Zira, dilenmek, kyamet gnnde dilenen kimsenin yznde yrtklar oiacakdr... Eer, hibir i yapmaya g getiremeyip ok muztar olursan ihtiya duyduundan fazla olmamak .artyla, insanlardan bir evler isteyebilirsin...??? Sana yeterli olan taleb etmen, zrnn kefareti olabilir..
(1) Buradaki elbise ls erkeklerle aikal olan llerdir. Kadnlarn giysi lsn yle zetleyebiliriz. Ayak, elleri ve yz hari btn bedeni avrettir. Dolaysyla uzuvlar belli olmayacak bir ekilde rtnmeleri farzdr.

Zira, yn yn ma! kazanmak iin dilenen kimsenin yz, kyamet gnnde kapkara ve irinler iinde olacakdr. Bunun hikmeti udur; m'minin dilenmesi atein yakmas gibidir.. Yani, m'min kendisi gibi bir mahlktan bir ey istediinde veya ondan zararlar def etmesini taleb ettiinde, yapm olduu bu fiilinden dolay kalbinde mthi bir yangn hisseder.. Niin byle hisseder?.. Zira, o yerlerin ve gklerin tasarrufu elinde olan Rabbisine meselesini arz etmeyip, belki kendisi gibi bir mahlukata meselesini arz etmitir.. yle mahluk ki, Allah ona dilenenin ihtiyacn giderme gcn vermitir.. Kim ki kendisi gibi mahluka snmaz ve "O"na arz ve talebte bulunmazsa, o himmetli olur.. Al- hismetli olmaksa, bir mahluka snmak olan alak himmetli olmaktan pek daha iyidir.. Zira, kul kendisi gibi bir kula snmay haysiyetsizlik kabul eder,. Kula lyk olan, fakru zaruretinde Rabbine muhta olduu gibi zararlarn definde ve mhim taleblerin hususunda da Rabbine snmakdr.
118

OTUZ SEKZNC VASYET

Ey Aziz!,. Bu vasiyet, Ensar hakkndadr. Ey Aziz!., Ensar'dan bir erkek veya bir kadn grdnde, dmann olsa da onu iddetli bir muhabbetle sev.. mn'dan kmaya sebeb olacak buz etmekten sakn.. Zira, birok Medine'li kadn ve ocuk dnden geliyorlard.. Allah Rasul Efendimiz onlar grnce ayaa kalkarak, kere: Allah'n, hakk iin, insanlar iinde en ok sevdiim sizlersiniz. buyurdu. (Mslm) Yine... Allah Rasul Aleyhisselm, Ensar hakknda yle buyurmaktadr: (Bana yardm eden) Medine'lileri ancak mmin olan sever, onlara ancak mnafk olanlar dmanlk eder. Kim yardmclarm severse Allah'da onlar sever. Kim onlara kin tutarsa Allah'da ona kin tutar. (Buhari) Yine., Allah Rasul aleyhisselm, Ensar hakknda yle buyurduu rivayet edilmektedir: Ensar' sevmek, imn almetidir. Onlara kin tutmak, nifak almetidir. (Buhari, Mslm) te bu Hadislerin sylenmesine sebeb Ensar' Kiram'dr. Sylenmesinin gerekesi ise, onlarn Allah Rasul'ne yardm etmeleridir... yle ise; hangi vakitte olursa olsun Allah'n dinine yardm edenleri sevmek ve onlara kin tutmamak vacipdir. Allah'n dinine iki ksm vardm eder.. Birinci ksm, dine vardm etmek zerine vacib olup olmadn bilmeden hayatn; Allah'n emr ve nehy ettiklerine riyet ederek dzenleyip yaar. kinci ksm ise. Ey imn edenler Allah, yardmclar olun. (Saf Sresi, yet: 14) Bu yetteki Allah'n emrinden tr, Allah'n dinine yardm etmenin kendisinin zerine farz olduunu bilerek, hayatn Allah'n emr ve nehy ettiklerine riayet ederek dzenler ve "O"nun hkmleriyle amel eder. Zikrettiimiz yette Allah, "O"na yardmc olmamz emr ediyor.., Dolaysyla da biz o emri yerine getirmekle, bir farz eda etmi oluruz.
119

Bylece de bize Allah'a yardmc olma sevbi ve o emri yerine getirme mkfat veriiir. Velev ki bir bakas, bu vazifeyi yerine getirse de sen, Allah'n emirlerini yerine getirmekten ve Allah'a yardm etmekten geri kalma!.. Bazen de Allah'a yardm etmek, batl def edici ve Hakk' aa karan ilimle olur.. Bu suretle yaplan yardma, ma'nevi ve maddi cihad denir. Bu cihad'n ma'nevi oluu nedendir?. lim, nefs ve kalbe taalluk ettii iin nefs ve kalb hislerimiz onu kabul kabul eder.. Yani, btnmz onu kabul eder.. Bu cihad'n maddi olusu hangi itibarladr?.. Sylemek veya yazmak suretiyle dinleyen veya okuyana iitmek veya okumak yoluyla hasl olacak faideler itibariyledir. Dmanla arpmak suretiyle yaplan cihad ma'nev deildir.. Belki maddidir. Zira, dmann sava esnasnda batl inancn terk etmesine ve Hakk'a dnmesine vesile olacak hakinaslk aklna gelmez.. Ancak.. Dman, almin retilerine kulak verip anlattklarn anlayp kabul etse, Allah'n tevfikiyle batl inancndan dnp Hakk'a teslim olur.,. ite bu, alimin yapm olduu yardmlarn en bydr... Byle olan yardmdan dolay verilen sevab ise, Allah iin olan yardmclarn sevab bakmndan en ycesidir. Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz, Hayber savanda; Ben sanca birisine vereceim ki, buras onun eliyle feth olunacaktr. ...deyince Sahabe-kirm; "O kim ki?.." diye bekledi.. Allah Rasul Aleyhisselm Efendimiz; Ali nerede?.. ...dedi.. Sahabeler, Hazreti Ali'nin gznn ardn Efendimize sylediler.. Efendimiz, arlmasn emretti... Gelince du edip tkr ile gzlerini svad.. Allah'n izniyle ar geti. Sancak Hazreti Ali'ye verildi... Hazreti Ali: Onlarla bizim gibi mslman oluncaya kadar savaacam., dedi. Allah Rasul aleyhisselm; abuk savaa girme, onlarn evrelerine inelim.. Savaa balamazdan nce onlar slm'a ve teslime ar. Kendilerine gereken devlerini bildir. Yemin ederim ki, birinin senin gayretinle doru yolu bulmas, kzl develer srsn sadaka vermekten daha hayrldr. (Buhari)
120

Baka bir rivayette ise; Allah'n senin gayretinle birisine hidayet vermesi, senin iin zerine gne doan btn yerlerden daha hayrldr. (Buhar) ...buyrulmutur.. te hayrla amel edici olan btn limlerin, zerine gne domutur. Ey Azizi. yle ise, sen de Allah'n dinine ilminle yardm etmek suretiyle bu Hadis'in muhatablanndan olma erefine nail ol!..

OTUZ DOKUZUNCU VASYET

Ey Azizi.. Bu vasiyet, doru konuma hakkndadr. Doru konumay, emneti eda etmeyi, ahde vefa gstermeye ve sz verdiinde sznde durmaya gayret gster!.. Yalan sylemekten, hyanet etmekten, szn yerine getirmemekten ve birisine husumet ettiinde, ona iftira atmaktan kan!.. Zira, mnafklk almeti, konutuunda yalan sylemek, sz verdiinde sznde durmamak, bir ey emanet edilirse ona hyanet etmek ve birisine husumet ettiinde, ona iftira atmak suretiyle muamele etmedir.. Senin drstlne inanan kardeine yalan sylemen, en byk hiynettir. Bil ki.. nsan yalan sylediinde ondan yle pis bir koku gelir. Melekler o kokudan tr o sahsdan otuz mil uzaklarlar... Ey Aziz!,. eytan, insana gnh ilemesi iin vesvese verir ve insan o gnh ilediinde de.. evtan-'lain, kendisine ait olan azabn daha da artmasndan korkarak, gnahkar olan kimseden derhal uzaklar.. yle ise; o yalandan dolay kan yaramaz kokulan zevk (his) etmeye gayret etmelisin.. Ancak.. Bilesin ki!.. Dimanda o yaramaz kokular zevk(his) etmene engel olan perdeler vardr.. Sen o perdeleri, anca; salh ameller yapmak suretiyle engel olmaktan karabilirsin.. Tki.. eytan, inkarc olmasna ramen birtakm eyleri senden daha mdrik ve senden daha ok Allah'dan korkar olmasn.. O halde artk.. eytan'n, uzaklamasndan ibret al!.. ilemi olduun gnhlardan tr senden

121

eytan'n kalbi, Allah tarafnda mayalanmtr. Zaman geldiinde o mayann hkm aa kar... O, aldatmaya sevk edici olmas gibi, Altah korkusu yaratlnda mevcuttur. eytan'n, Allah'dan korktuuna delalet eden vet-i kerim'e udur: "Ben, sizden kat iyyen uzam. Gerek ben sizin gremeyeceinizi gryorum. Ben Allah'dan korkarm elbet!. Allah, ukubetinde ok iddetlidir. (Enfal Sresi, yet: 48) lim erefli olduu iin. eytan ilminden dolay muahaze edilmedi.. Belki muahezesi, yapm olduu ameli cihetiyledir. eriatta varid olmutur.. Her kim, kt bir r aarsa onunla amel edenlerin gnh, onlarn gnhlarndan hibir ey noksan edilmeksizin onun zerine olur. Bilesin ki!.. eytan, her ivadan sonra tevbe eder etmez bir baka ivava balar. yle ise; bakalarnn yapm olduklar gnhlarla eytan, muaheze edilir.. Zira eytan, btn gnhlar, irk ve kfr ilk peyda edendir. Dolaysyla, bir bidat peyda eden insann srtna, o bidatn gnh ve o bidatla amel edenlerin gnh yklenecektir. nk, EYTAN. HER VADAN SONRA, TEVBE EDER VE BYLECE KENDSNN LEM OLDUU GNH TEVBESNDEN TR ONDAN SLNR. Ey Aziz!.. Anla!.. Bir adam, yapm olduu ktlkten tevbe etmezse hem kendi gnhn, hem de o ktlkle amel edenlerin gnhnn cezasn ekecektir. Ey Aziz!.. "Va'd"inden sakn dnme!.. Amma, "vai'd" veya id dan dn!.. nk, Arablar, hayrl bir i yapmaya sz verdiklerinde o sze; vad derler.. Ktlk ilemeye sz verdiklerinde de o sze; "vai'd" veya "ia'd" derler. Kt bir ey yapmaya sz verdikten sonra, onu yapmaktan vazgeersen ona, "sznden dnmekle yalanc.." denilmez,. Belki, "Gzel ahlktan olan kerem, avf ve msamaha etmek.." denir. Mesel; birisini haksz yere kati etmeye sz verdin., sonra, bu sznden vazgetin buna; "Afv etti!.." derler. Ktlk yapmaya sz verildikten sonra, vazgeilmesinin yalan olmadna btn insanlar ittifak etmilerdir. Mu'tezile mezhebinde olanlar, vai'd veya ia'ddan vazgeilmesinde Allah'a yalan isnad edilir diye hulfu vai'd grn kabul etmezler.
122

Yani, mu'tezileler; Allah, "O"na isyan edenleri "Azaplandracakdr." Diye Kur'n'la haber vermitir. syan edenler, iki ksmdr, biri inkarc dieri fasklardr... Eer biz, "Azablandrmakla haber verdiklerini afveder." dersek.. "Bu szmzle, Allah'a yalan isnad etmi oluruz.." derler., Dolaysyla fasklarn, ne m'min ne de kfir olduklarn kabul ederler. Ve fasklar hakknda; Onlar, ne Cennet'e girerler ne de Cehennem'e.. derler,.. Ayrca mu'tezileler, m'min ve kfirler hakknda da u gre sahiptirler; nkr edicilerin cezalandrlmas ve m'minlerin mkfatlandrmas Allah'n zerine vacipdir. Ehl snnet ulemas ise, Allah, Salih mminleri mkfatlandrr. nkrclar ise, adaletiyle azaplandrr.. lutf ve keremiyle

Fasklar ise, Allah dilerse onlar afv eder dilerse cezalandrr.. derler. Ey Aziz!.. Biz de deriz ki: Evet Mu'telize taifesi, Arablarn stlahlarndan gaflet ettiler.. Zira, bir adama; "Elbette seni katlederim." dersen.. Sonra, msamaha edip afvetsen sana "Yalanc ." demezler.. Belki, "Kerem ve mrvvet sahibidir." derler. Allah Teal, inanpta gnh ileyenleri azablandracak diye haber vermektedir. Dier tarafta ise, inkr ve irk'in dndaki btn gnhlar da afvedeceini de haber vermektedir. yle ise.. M'minlerden gnahkar olanlar lutfvla afvetmesi Allah'n anna uygun bir keremdir... Fakat NKR ve RK SAHBLERN AFVETMEYECEKTIR. Kurn gzelce tetkik ettiimizde bunlar apak anlalmaktadr. Kurnda Araplarn stlahna gre nazil olmutur. Allah Teal yle buyurmaktadr: Biz, her gnderdiimiz Resulleri, ancak bulunduu kavminin diliyle gnderdik ki, onlara apak anlatsn. (brahim Sresi, yet: 4) yle ise; Kur'n'n lisan, Arab stlah zere indiine gre, onlarn dilde ittifak ettikleri hususlarda Kur'n muhalefet etmez. Dolaysyla, bu hususda; Mu'tezile taifesi byk bir hata ilemilerdir.. O hataya dmelerine de, u dnceleri sevk etmitir. Anlatld gibi kabul edersek, Haa Allah'n verdii szlerde yalan htimali olur.. Allah Teal, yalan sylemekten mnezzehtir.
123

Mu'tezile, vahyi ve "O"nun tebli edicisi Allah Rasul Aleyhisselm'n bildirdiklerini tahkik etmiyerek, mucerred akli delillerle bu meseleyi isbat etmeye kalkmalar, iin hakiktndan onlar uzaklatrmtr. Halbuki onlarn verdii akl delillerle karlk bizde yukarda akli deliller serd etmitik ki, o delillerden biri de, Kur'n'n Araplarn dili zere nazil olmas ve Araplarn rfnde va'd ve i'ad veya va'd arasndaki fark stlahlarnda nasl kullandklarn izah etmitik. Araplar, va'd hayrl bir eyi yapmaya verilen sz derler.. Ve, ondan vazgemeyi ahsiyetsizlikle vasflarlar. Allah Teal'da kalbinde zerre kadar imn olacak olanlar mkfatlandracan Kur'n ve O'nun mubellii Allah Rasul aleyhisselm efendimiz vastasyla bizlere haber vermektedir. yle ise; Allah'n hayra ait verdii sznde hulf mmkn deildir. Eer hulf olursa o zaman, verdii haberlerde yalan olur. Allah, btn noksan sfatlardan mnezzehdir. Yalan da noksan sfatlardandr.. Netice: ALLAH yalandan mnezzehdir. Araplar, vai'di veya i'ad ktlk yapmaya verilen szde kullanrlar... Birisi, "seni dveceim" demesine va'id veya i'ad derler.. Ve o seni dvmesinden vazgeerse, rflerinde buna, yalan demezler belki "afv etti msamaha gsterdi" derler. Allah, gnahkar kullarn azablandracan haber vermesine de vai'd veya i'ad derler,. ayet, Allah, o gnahkar kullarn afv etse, burada hulf szkonusu deildir. Belki bir lutf ve kerem'dir. Mutezile, akl hakm kldklar iin, bu sapmalara girmitir. Halbuki, hakim, vahyi ve "O'nun tebli edicisi Allah Rasul aleyhisselm'n sylemleridir.. Akl ise, onlarn hikmetlerini idrak etmeye alettir. M'mine uygun olan hl udur: Aklyla eriatn maksatlarna, kimin hangi lisanla hitab ettiine, ve bu mmette hangi rfle muamele edildiine bakmakdr. Hulasa- kelm, Araplarn cahiliye dneminin airlerinden biri, gzel ahlkl oluunu yle dile getirmektedir. Ben birisine VA'D veya VA'D de bulunursam VA'DMden vazgeerim VADM yerine getiririm. Dikkat buyurulacak husus; air va'd ve vai'di zikr etmi ve va'id'ten vazgemeye "hulf etti" demememiz" gerekir belki "Afv etti msamaha gsterdi." dememiz doru olur.

124

KIRKINCI VASYET
Ey Aziz!.. Bu vasiyet, Ni'metin zevali hakkndadr. Ey Aziz!,. Bezzet zere ol!.. Bezzet, dnyglk rahata dalmamaya denir. hesinu diye varid olan bir eser vardr.. Yani pejmrde elbiseleri, zorlanmadan giyinin... Yani, kibre sebebiyet verecek tarzda ssl psl elbiseleri giyinmekten ka n.. Haclarn ihramda ki sfatlar zere ol.. Zira, onlarn st ba tozlar olurlar.. Salar dank ve ayaklar yalndr.. Bu heyette olmak, kibir ve kendini beenmek hastaln giderir., Allah katnda kt olan hasletlerden biri de kibirlenerek ssl psl giyinmektir.. Allah Rasul Aleyhisselm efendimiz bu tehlikeye iaret etmek iin yle buyurmutur: st ba pejmrde olmak imndandr. mnn yetmi ksur ubesi vardr. Bu u'belerin en yksek mertebesi LALHE LLALLAH dr. En dk derecesi; eziyet verici olan eyleri gidermektir. (Buhari) Hi phesiz kibir, kendini beenmek ve ssl psl giyinip alm satarak yrmek, m'minin kurtulu yolundaki eziyet verici engellerindendir. Bu tr hastalklar gidermek ancak ztlar ile amel etmekle mmkndr. ite bundan dolay.. Allah Rasul Aleyhisselm efendimiz, Pejmrde olmak imandandr. diye buyurmutur. iersinde

KIRK BRNC VASYET

Ey Aziz!.. Bu vasiyet, AUAH'tan haya etmek hakkndadr. Ey Aziz!.. Utanmak zere ol!.. Allah Teal'da utanr... Zira, utanmann tamam iyidir.. "O", aksakalllardan utanr.
125

Kul, ALLAH'dan utanmakla vasflanrsa, ALLAH'm sevmedii ve Allah Rasul Efendimizin katnda onu ayplandracak eylerin tamamn terk eder. Utanma fiili, Allah'a nisbet edilip "Allah utand.." denildiinde, terk mnsna gelir.. Yani, "Allah, terk etti." mnsna gelir. Zira, "haya" terk mnsna gelmektedir.. Hakikat - bir sivri sinek olsun, daha stndeki (by) olsun - her hangi bir eyi Allah, mesel (ve misl) getirmekten ekinmez. (Bakara Sresi, yet: 26) Mriklerden, bu rnekten dolay saptanlarna Allah, byle misl vermeyi terk etmeyeceini haber vermektedir... Zira, Allah, o misl ile bir ounu artr, yine onunla bir ounu hidyete erdirir, onunla fasklardan bakasn artmaz. (Bakara Sresi, yet:26) Mriklerden, Allah'n izzet, kibriya ve cellini bildikleri ve sivrisinein mahlukatn iinde en hakir ve k grdkleri iin Allah'n verdii bu misalin hikmetini anlamayp aknlk iinde kaldlar.. aknlkta delaletdir. Hakikatte mahlukat yoktan var edilmelerinde ve onlarn arasnda byk olsun kk olsun hibir fark yoktur. Sivrisinein kkl byk csseli varlklara yaratlta ayn nisbettedir. Allah'n sivrisinekle misl vermesinin hikmeti; Allah'n ilmi daha kamil ve onun yaratlnda nfuz eden kudret daha tesirlidir. Zira, sivrisinek kklne ramen, Allah Teal, onu Fil'in sureti zere yaratmtr. Yani, Fil'in o byk cssesinde rnevcud olan organlarn benzerleri sivrisinek'de de yaratmtr. yle ise; sivrisinein yaratl akl sahibleri nezdinde Filin yaratlndan daha ziyde yaratcsnn kudretine dellet etmektedir. te bu hikmetten dolay Allah Teal, sivrisinei rnek vermeyi terk etmemekle kendini vasflad.. Malumdur, insanda bulunan utanma duygulan oktur. Zira, utanma bir s fattr.. Onunla muttasf olanlarn birok eye faidesi dokunur.. te bu itibariyle utanmann tamam hayrdr demitik.. nsan, yapaca eylerin neticesinde yz kzaracaksa, onlar terk etmesine utanma denir. Mmin, her halkrda Allah'n, onu mahede ettiini bildii iin, devaml Allah'dan utanma duygusuna sahib olmas lazmdr.. Mmin kyamet gnnde, btn amellerin aa kacana imn ettii iin, o gnde yz kzartc eyleri Allah'dan utandndan terk eder.. te gerek utanmak budur. Byle olan bir ahsa dnya ve hrette hayrdan baka birey gelmez.. Netice-i kelm; kendisinden haya edilmeye mustehak olan ancak ALLAH
126

Tealdr. yle ise; Ey Aziz!.. Kendi nefsini murakabe et.. Sen, Allah'dan ne kadar utanyorsun?. Allah'n yardmyla Birinci Blm sona erdi. El hamdu M lh. VASYETLERN BRNC KTABININ SONU

127