Reportage

Van ballenjongen tot scenarioschrijver

Tripa leerde als ballenjongen discreet te zijn en op tijd te komen; het bracht hem tot scenarioschrijver.

Hoe tennis het leven van een slumboy veranderde

cht jaar was Tripa toen hij voor het eerst een stap op de tennisbaan zette. Zijn vader spoorde hem aan om als ballenjongen aan de slag te gaan op het tenniscomplex van de Nederlander Leo van den Berg. Eigenlijk vond ik tennis maar niks, vertelt Tripa terwijl hij zijn racket terug in de hoes stopt. De enige reden voor mij om achter die ballen aan te rennen was het geld. Geld dat we thuis hard nodig hadden. Dat dit het begin was van een rijke carrire die uiteindelijk tot beroemd scenarioschrijver zou leiden had Tripa toen nog niet kunnen vermoeden. Mijn vader had blijkbaar een goed oog voor de toekomst, lacht hij. Alternatief voor hulpje drugsbaas De 80-jarige Leo van den Berg herinnert zich Tripa nog goed, ook al is hij een van de ruim vierduizend ballenjongens die de afgelopen 36 jaar op de tennisbanen de ballen raapte van de Braziliaanse elite. In 1974 kwam Van den Berg samen met zijn vrouw op de bonnefooi naar Rio de Janeiro. Hopend dat er iets interessants op hun pad zou komen. Op dat moment werd er een nieuw hotel gebouwd in de rijke strandwijk Sao Conrado. Ernaast lagen vervallen tennisbanen. Samen met zijn zoon besloot hij de banen te huren en op te knappen. Al gauw werd het druk en waren er ballenjongens nodig. Van den Berg wijst naar de heuvels achter de tennisbanen waar duizenden huisjes kriskras tegenop zijn gebouwd. Rocinha is een enorme favela waar drugsbazen veel macht en aanzien hebben, vertelt Van den Berg. Jonge jongens kijken tegen deze drugsbazen op. Ze willen geld verdienen en de snelste manier is om voor de drugsbendes op wacht te staan. Die jongens worden vaak niet ouder dan een jaar of twintig, dan zijn de meeste al doodgeschoten. Door dat

Tussen de vijfsterrenhotels in Rio de Janeiro slaat een lange, donkere man hard een bal over het net van de tennisbaan. Met zijn dreadlocks en gespierde lichaam is hij op het eerste gezicht geen doorsnee tennisleraar. Eduardo Tripa (35), geboren in de grootste sloppenwijk van Brazili, is dan ook geen doorsnee man. Tennis veranderde zijn leven.

46 Tennis Magazine

Tekst en beeld: Rosanne Sies en Bianca Brasser

soort jongens werk op de tennisbaan te bieden als ballenjongen, geven wij ze een alternatief. Schoolrapport als selectiecriterium Zes Reais (ongeveer 3 euro) per uur krijgen de jongens tegenwoordig voor ballen rapen. Daar bovenop komen vaak nog flinke fooien, vult Van den Berg aan. Volgens hem verdient een ballenjongen gemiddeld vierhonderd Reais per maand. In een land waar het minimumloon op vijfhonderd Reais ligt, is dat een flink bedrag voor de jongens die naast school een bijbaantje hebben. Van den Berg wil daarom alleen jongens op zijn tennisbanen die serieus iets van hun leven willen maken. Hij stelt n eis aan hen: ze moeten naar school gaan. 36 jaar geleden selecteerden wij de jongens op basis van het schoolrapport. Tripa moest als kleine jongen maandelijks zijn schoolresultaten laten zien en nog steeds moeten de ballenjongens van nu dat doen, zegt hij. Wie een onvoldoende heeft, mag pas terugkomen als het cijfer is opgehaald. We willen dat de jongens echt hun best doen. Geen lessen, wel techniek Eduardo Tripa lacht zijn witte tanden bloot als hij vertelt over de kans die hij kreeg. Na acht jaar werkervaring als ballenjongen, mocht ik op mijn 16de bij een eliteclub aan het strand komen werken. Na een paar jaar werd ik door een zakenman gevraagd om een potje tennis tegen hem te spelen. Al snel werd ik zijn vaste tennispartner. Eigenlijk vond ik tennis maar een saaie sport, tot het moment dat ik van deze rijke man mijn eerste potjes begon te winnen. Dat Tripa behoorlijk kon tennissen ontging ook de eigenaren van de eliteclub niet. Hij maakte zon indruk, dat hij als tennisleraar

Leo van den Berg gee ft kinderen uit de sloppen wijken een kans om geld te verdienen op de tennisbaan.

aan de slag mocht. Ik heb nooit echt tennislessen gehad, grijnst Tripa. Ik leerde de techniek door te kijken naar anderen. Daar had ik genoeg tijd voor, ik liep tenslotte al vanaf mijn achtste op de tennisbanen. Beide kanten van het leven Niet lang nadat Tripa als tennisleraar ging werken, kwam hij via de lessen in contact met mensen uit de filmwereld. Vanaf dat moment kreeg zijn toekomst pas echt een enorme wending. Op een gegeven moment sprak ik met verschillende directors die ik tennisles gaf, vertelt Tripa. Ze waren gentrigeerd door de verhalen over mijn leven in de sloppenwijk. Mij werd gevraagd een script te schijven over het leven in Rio. Ik riep naar hen: Geef me pen en papier en ik schrijf het op! Een makkie voor mij, ik ken beide kanten van het leven hier. Ik ben geboren en opgegroeid in de favela, maar ik werk al zolang ik me kan

herinneren op de tennisbanen met de rijke elite van Rio. Die samensmelting, daar zijn ze dol op in films. Het ging Tripa plotseling voor de wind. Hij schreef script na script en vloog de wereld over om aan zijn draaiboeken te werken. Zijn bekendste werk zijn de scripts die hij schreef voor twee seizoenen van Cidade dos Homens, een populaire Braziliaanse tv-serie over het leven in de favelas van Rio. Met als grootste kenmerk het contrast tussen arm en rijk. Later schreef Tripa het script voor de wereldwijd bekende film All the invisible children, waarin het lot van arme kinderen centraal staat. Ook speelde hij een rol in de voor vier Oscars genomineerde film Cidade de Deus. De wereld lag opeens aan mijn voeten, zegt Tripa. Ik schrijf mijn verhaal en daarmee verdien ik nu een hoop geld, lacht hij hoofdschuddend. Hard werken en respect Voor het geld hoeft Tripa nu niet meer op de tennisbanen te staan. Toch komt hij nog zo vaak mogelijk naar de plek waar het ooit allemaal voor hem begonnen is. Dit is mijn thuis, hier heb ik geleerd discreet te zijn, op tijd te komen, hard te werken en respect voor een ander te hebben. Als ik als achtjarig jongetje niet hier terecht was gekomen, was ik nu niet de persoon geweest die ik ben. Ook geeft Tripa nog graag tennisles. In zijn vrije tijd doet hij dit zelfs gratis aan de generatie ballenjongens van nu. Hij wijst naar een ballenjongen aan de overkant van de baan. De jongen probeert met zijn eigen verdiende tennisracket een bal hoog te houden. Ik ga een potje tegen hem spelen, roept Tripa terwijl hij naar de jongen rent, wie weet ligt er net zon mooie toekomst als die van mij op hem te wachten. TM

Tennis Magazine 47