Allah n muhabbetinde samimi olan, ne ay p i itir, ne de kula na ay p gider. Mminin adeti nce d np sonra konu makt r.

Mnaf k ise nce konu ur, sonra d nr. Kendine bir a rl k veren kimsenin hibir a rl Hznsz bir ne e ve darl ks z bir bolluk olmaz. nsan Allah a kal b yla de il, kalbiyle ibadet eder. Kalp Kitab ve Snnete gre amel ederse kurbiyet (yak nl k) kazan r. Bunu kazan nca da neyin kendi lehine ve aleyhine, neyin Allah iin veya ba kas iin, neyin de hak ve bat l oldu unu bilir ve grr. Tasavvuf yolu zhir ve bt n hkmlere riayet etmeyi ve her eyden fn olmay gerektirir. Yerini bilmeyene kader yerini retir. Sahte rabler boyundan kar l p at lmad ka, sebeplerle ili ik kesilmedike, fayda ve zarar insanlardan bilmeyi terketmedike kurtulu mmkn de ildir. Kur an dan, hakk nda tart arak de il, iindekilerle amel ederek faydalan n. Sf bt n n ve zhirini Allah n Kitab na ve Resulnn snnetine uyarak ar tand r. O, sfiyeti artt ka vcud denizinden kar; iradesini, dilek ve ihtiyar n terkeder. Kalp slih olunca dim zikir elde edilir ve kalbin her taraf na Hakk n zikri yaz l r. Byle bir kalbin sahibinin gzleri uyuyabilir ama kalbi Rabbini zikreder. Sab r, hayr n temelidir. Sa lam bir kalp tevhid, tevekkl, yakn, tevfik, ilim, iman ve kurbiyet ile dolar. Mrid tevbesinin glgesinde, murd ise Rabbinin inayetinin glgesinde kimdir. nanan kimse Allah tan ba ka kimseden korkmaz ve ba kas ndan hibir ey beklemez. Zhir f kh n ren, sonra bt n f kh na ynel. Zhir ilimleri grnen k sm n d r. Bt n ilimleri ise grnmeyen k sm n. kt r. yoktur.

Bt n bilgisi, seninle Rabbin aras ndaki

Kaderin gelmesinden rahats z olma, onu kimse dndremez ve kimse engel olamaz. Takdir olunan ey mutlaka gerekle ir. Bidyetin [1] zorluklar na sabrederseniz nihayetin [2] rahat size ula r. Bidyet s k nt d r, nihyet ise skn. Slihlerin kalpleri fayday da zarar da Rablerinden bilir. Zhd ve tevhidi sa lam olan ki i, halk n elini ve varl n grmez. Allah tan ba ka veren ve stn k lan grmez. S ddk gznn, gne ve ay n de il, Allah n nuruyla bakar. Hayn n hakikati, yaln zl kta ve toplulukta Rab dan utanmakt r.

Kalp s rra, s r da Hakk a itimat ederek skn bulur. Her e it hay r Allah kat nda, her e it er de ba kalar n n yan ndad r. nsanlar aras nda zenginle fakir ay r m yapan kurtulu a eremez. Btn insanlar seni kendi menfaati iin ister, Allah ise seni senin menfaatin iin ister. Geim yollar n n yarat c s n unutup geim yollar na tak l p kalan, bakiyi unutup fani ile sevinen kimse ne kadar da cahildir! Dnya bir toplulu a, ahiret bir toplulu a, Hak (c.c.) da bir toplulu a aittir. Tasavvuf yolu slihleri grp onlar n sohbetlerini ezberlemekle katedilmez. Resulullah hari her mahluk perdedir; Resulullah ise kap d r. Hak tan korkan n korkusu artt ka kalbi ona korkuyu unutmay retir. Onu Hakk a yak nla t r r. Ona mjdeler verir. Sflerden biri demi ki: Fs n yzne ancak rif kullar gler. Bir eyi hat rlamak Allah unutturuyorsa, o ey o ki i iin u ursuzdur. Kulun kalbi Rabbine erince Rabbi onu kimseye muhta etmez. Sflerin geceleri gece, gndzleri de gndz de ildir. Sfler niin i, nas l , yap - yapma y unutarak, kendilerini Rablerinin nne atm lard r. Sfler ahirete gre ak ll , dnyaya gre delidirler. Hakk bulursan e yay ondan grrsn. Ne d man n kal r, ne zerinde hakk n olan biri. Allah bilen kimsenin O na kar iradesi kalmaz. Allah tan ba ka her ey puttur. Allah a ancak, O ndan ba ka her eyi terkeden kimseler yakla abilir. E er O nu bilseydiniz ba kas n inkar eder, sonra da O nun gayr s n O nun vas tas yla bilirdiniz. Teslim ol, rahat bul. Allah arayan O nu bulur. Fayday ve zarar Allah n d ndakilerden bilenler Allah n kulu de ildir. Tvbe, ynetim de i ikli idir. Sflerden biri demi ki: nsanlar hakk nda Allah a uy, Allah hakk nda insanlara uyma! O nun u runda mcahede edene O hidayet yollar n gsterir. Velili in art gizlenmek, nebili in art a klamakt r. Nasibin olan kaybetmezsin, onu senden ba kas yiyemez. O ba kas n n nasibi olmaz. Nasibini ona h rs gstermekle elde edemezsin.

Gnahlar n kt bir kokusu vard r. Allah n nuru ile bakanlar bunu anlar, fakat halktan gizler, onlar rezil etmezler. Ak ll kimse lm d nen ve kaderin getirdi ine raz oland r. Allah Tel r z klar n taksimini bitirmi tir. R z kta zerre miktar artma ve eksilme olmayacakt r. Dnya herkesi bo acak kadar engin bir denizdir. yle denilmi tir: eriat n ahitlik etmedi i her hakikat z nd kl kt r.

Allah tan yan O nu sever. O nu seven O na uyar. Zhid olan kalptir, ceset de il. lim k l , amel el gibidir. El olmadan k l kesmez. K l olmadan da el kesmez. Kur an n iki yn vard r: O nun elinde olan yn, bizim elimizde olan yn. Bellar kula Cenab- Hakk n kap s n almay retir. Derdi de yaratan O dur, devay da. O kendisini retmek iin belya mbtela k lar. Bylece hem bel verebilece ini, hem de bunu kald rabilece ini gsterir. Rabbinizin kereminden dileyin, icabet etse de etmese de O ndan isteyin. nk O ndan istemek ibadettir. O nu tan sayd n z, O nun nnde dilleriniz ll kesilirdi; kalpleriniz ve di er uzuvlar n z her halinde edepli olurdu. Slihlerden birisine Neyi arzu ediyorsun? diye soruldu unda, Arzu etmemeyi arzu ediyorum. diye cevap verdi. Sflerin yolculuklar Hakk a kurbiyet lkesinde son bulur. Yolculuk, kalbin yolculu udur. Vuslat, s rlar n vuslat d r. Allah n takdirini O nun aleyhine delil yapmay n; al n, abalay n. Kader zerinde durup onu delil gstermemiz uygun de ildir. Bilakis biz al r, abalar ve ne itiraz, ne de tembellik etmeyiz. Sfler Allah Tel n n Kendisinden ba ka bir ey istemezler. Onlar nimeti de il, nimet bah edeni, halk de il Hl k isterler. Sevenle sevmeyen r za halinde de il, ho nutsuzluk halinde belli olur. Marifet ve ilim, z ile kabu u birbirinden ay r r. Ak ll ki i, i lerin ba lang c na de il, sonucuna bakar. nsanlar n o unun helaki, kk gnahlar sebebiyledir. lim yle bir eydir ki sen btn varl n ona adad n zaman o sana ancak bir paras n verir. Bilgi hayat, bilgisizlik lmdr. Bu ilim [tasavvuf ilmi], kitap sayfalar ndan de il, Allah erlerinin a z ndan al n r.

Dnya hikmettir, ahiret ise kudret. Hikmet alet ve sebeplere ihtiya duyar, kudret ise duymaz. Mmin dnyada, zhid ahirette gariptir. rif ise Allah n d ndaki her yerde gariptir. Dnya nefslerin, ahiret kalplerin, Allah ise s rlar n sevgilisidir. rif, Allah a her an bir ncekine gre daha yak nd r. rif hem dnyada, hem de ahirette yabanc d r. Bu i in ba Allah tan ba ka tanr olmad na ehadet etmek, son noktas ise btn nesneler ve davran lar n birbirinin ayn olmas d r. Nefsine hibir hli ve makam nispet etme! Ademo lunun ba na gelen her trl bel, Rabbinden ikayet etmesi yzndendir. Amelinin kar l nda dllendirilmeyi bekleyen, muhlis de ildir. Ahireti isteyene dnyada zhd gerekir; Allah isteyene ise ahirette zhd gerekir. Kazay engelleyen dua, yine kazay nlemesi mukadder olan duad r. Her eyde O nun isimlerinden bir isim mevcuttur, her eyin ismi O nun ismindendir.

Abdlkadir Geylani hazretlerinin insanlar gafletten uyaran, kendilerine gelmesine vesile olan pek ok sz vard r. Bunlardan baz lar unlard r:

" nsanlara rehberlik eden kimsede u hasletler bulunmazsa, o rehberlik yapamaz. Kusurlar rtc ve ba lay c olmas , efkatli ve yumu ak olmas , do ru szl ve iyilik yap c olmas , iyili i emredip, ktlklerden men edici olmas , misafirperver ve geceleri insanlar uyurken ibadet edici olmas , lim ve cesur olmas ."

" krn esas , nimetin sahibini bilmek, bunu kalp ile itiraf etmek ve dille sylemektir."

"Kalp dnya arzular ndan birine ba l kald ve geici lezzetlerden birinin pe ine tak l p gitti i mddete, imkan yok, ahireti sevmi olamaz."

"Ey zavall ! Sana fayda vermeyen eyler hakk nda konu may b rak. Dny ve ahirette sana fayda a verecek i lerle u ra . Bo i lerle u ra may b rak. Kalbinden dnya d ncelerini kar. nk yak nda dnyadan al nacak, ahirete gtrleceksin. Dnyada rahat ve ho bir hayat arama. Hz. Muhammed (S.A.V.); "Hayat, ahiret hayat d r" buyurdu."

Allah teldan dnya ve ahiretin hay rlar n iste. Sak n; "Ben istiyorum. Fakat Allah tel vermiyor, ben de bundan sonra istemeyece im." deme. Duaya devam et. E er istedi in ey ezelde senin iin takdir edilmi ise, Allah teldan istedikten sonra, Allah tel onu sana gnderir.

E er istedi in o r z k ezelde senin iin takdir edilmemi ise, Allah tel seni o eye muhta k lmaz ve kendinden gelenlere r za gsterme nimetini ihsan eder. E er Allah tel senin iin fakirlik ve hastal k dilemi ise, sen de Allah telya fakirlikten ve hastal ktan kurtulman iin yalvar rs n. O zaman Allah tel sana raz ve memnun olaca n bir hal verir. E er, ezelde borlu olmak takdir edilmi se ve sen de bortan kurtulmak iin dua edersen, Allah tel alacakl y sana kt muamele etme halinden vaz geirir. Hatta borcundan azaltma veya hepsini ba lama haline evirir. E er dnyada borlu halden kurtarmazsa buna kar l k sana bol sevap verir." Acele eden, ya hata yapar veya hatal duruma yak n olur. A r ve temkinli hareket eden, o i te ya isabet kaydeder veya isabet etmeye yakla r. Acele eytandand r. A r ve temkinli hareket etmek Allah teldand r. Umumiyetle aceleye sebep, dnyal k toplama h rs d r. Kanaat sahibi ol. Kanaat bitmeyen bir hazinedir." "Halinizden ikayette bulunmay n. Sabredin, feryat etmeyin. Do ruluk zere devam edin. steyin, istemekte b kk nl k gstermeyin. inde bulundu unuz istenmeyen hallerden dolay mitsizli e d meyin. Daima mitli olun. Birbirinize d man de il, karde olun. Birbirinize bu z etmeyin. Allah telya, r zas iin yap lan sab rlar ve tahammller, asla kar l ks z kalmaz. Onun iin bir an olsun sabrediniz, mutlaka, senelerce bu sabr n mkafat n grrsnz. mr boyunca kahraman lakab yla me hur olan, bu lakab , bir anl k cesareti neticesinde kazanm t r.

Allah tel Kur'an- kerimde mealen; " phesiz ki, Allah sabredenlerle beraberdir" buyuruyor (Bekara suresi: 153) "Hayatta oldu unuz mddete, mr f rsat biliniz. Bir mddet sonra hayat kap s kapanacak, bu dnyadan ayr lacaks n z. Gcnz yetti i mddete hay rl i ler yapmay ganimet biliniz. Tvbe kap s a kken ve elinizde bu imkan varken bunu f rsat biliniz. Tvbe ediniz. Dua etmeye imkan n z varken, dua ediniz. Salih kimselerle beraber olmay f rsat biliniz." "Mmin kimse kk gnahlar da byk grr. Hz. Muhammed (S.A.V.); "Mmin kimse, gnah n da gibi grp, kendi zerine d ece inden korkar. Mnaf k ise, gnah n burnu zerine konan ve hemen uan sinek gibi grr" buyurdu." Kalb dnya arzular ndan birine ba l kald ve geici lezzetlerden birinin pe ine tak l p gitti i mddete, imkn yok, ahireti sevmi olamaz. * Kabirleri ziyaret ediniz. Salih kimseleri de ziyaret ediniz. Hay rl i ler yap n z. Byle yaparsan z, her eyiniz dzelir.

* Karde inin sana yapt nasihati kabul et. Ona muhalefet etme. nk o, senin kendinde gremedi in eyleri grr. Bunun iin Resul-i ekrem; "Mmin, mminin aynas d r" buyurmu tur. Mmin, din karde ine yapm oldu u nasihatlerde samimidir. Onun gremedi i eyleri bildirir. Ona, iyilikler ve ktlkler aras ndaki fark gsterir. Ona, lehinde veya aleyhinde olan eyleri anlat r. * Kt arkada lar terk et. Onlara sevgi duyma, salihleri sev. Yak n n bile olsa, kt arkada tan uzak dur. Uzak bile olsa, iyi arkada larla beraber ol. Kimi seversen, seninle onun aras nda bir yak nl k hs l olur. Bu bak mdan, sevgi besledi in kimsenin kim oldu una iyi bak.

* Kulun Allah tely sevmesinde samimi olup olmad , ba na bela ve musibet geldi i zaman ortaya kar. Bela ve musibet geldi inde sab r ve skun halini muhafaza edebiliyorsa, o gerekten Allah tely seviyor demektir. Musibet ve fakirlik zaman nda sebat gsterebilmek bu sevgiye delil ve alamet yap ld