You are on page 1of 10

6/4/2011

Universidade Federal dos Vales do Jequitinhonha e Mucuri Bacharelado em Cincia e Tecnologia Tefilo Otoni - MG

Funo Qumica
-Corresponde a um conjunto de substncias que apresentam propriedades qumicas semelhantes. semelhantes. As substncias inorgnicas podem ser classificadas em 4 funes: funes: cidos Bases Sais xidos Assim, em uma reao qumica, todos os cidos, por exemplo, tero comportamento semelhante. semelhante.

FUNES INORGNICAS
Profa. Dra. Flaviana Tavares Vieira flaviana.tavares@ufvjm.edu.br

Caractersticas Gerais dos cidos


Apresentam sabor azedo; Desidratam a matria orgnica; Deixam incolor a soluo alcolica de fenolftalena; fenolftalena; Neutralizam bases formando sal e gua;

Quanto ao Grau de Ionizao () (


cidos fracos: 0 < < 5% cidos moderados: 5% 50% cidos fortes : 50% < < 100%
N de Mol Ionizados N Inicial de Mols

cido fraco: HClO cido moderado: H3PO4 cido forte : H2SO4 e HClO4

Hidrcidos: Hidrcidos: Fortes: HCl, HBr, HI HCl, HBr, Moderado: HF *Os demais so fracos. Oxicidos: Oxicidos: HxEOy
0 fraco Ex.: HClO

Nomenclatura Oficial:
Hidrcidos Seguem a seguinte regra: cidos + drico Radical do Elemento Oxicidos Seguem a seguinte regra: ico (+ oxignio) cido __________________ + Radical do Elemento oso (- oxignio)

y-x

1 moderado Ex.: H3PO4 2 forte Ex.: H2SO4

6/4/2011

Nomenclatura Oxicidos: Oxicidos:


cido Per.....ico cido cido .....ico .....oso
Menos Oxignios

Exemplo:
HClO4 HClO3 HClO2 HClO

H 2S H2SO3 H2SO4

cido sulfdrico cido sulfuroso cido sulfrico


*Para cidos do enxofre usamos o radical em latim sulfur.

cido Hipo.....oso
Ex: H3PO2 cido Hipofosforoso HClO4 cido Perclrico H2SO3 cido Sulfuroso

cidos importantes: H2SO4 importantes:


- um lquido incolor e oleoso de densidade 1,85 g/cm3, um cido forte que reage com metais originando sulfatos alm de ser muito higroscpico. higroscpico. -Pode ser obtido a partir das seguintes reaes: reaes:
S + O2 SO2 SO2 + O2 SO3 SO3 + H2O H2SO4 * usado para medir o desenvolvimento industrial de um pas.

2) HCl c. Clordrico (cido muritico) c. muritico)


Soluo de hidreto de cloro em gua. gua. Apresenta forte odor, alm de ser sufocante. sufocante. utilizado na limpeza de peas metlicas e de superfcies de mrmore. encontrado no suco mrmore. gstrico humano. humano.

*A limpeza de superfcies com cido clordrico chamada de decapagem.

cidos importantes: TNT importantes:


Lquido incolor fumegante ao ar que ataca violentamente os tecidos animais e vegetais, produzindo manchas amareladas na pele. muito pele. usado em qumica orgnica para a produo de nitrocompostos. nitrocompostos.
CH3 NO2+ 3HNO3 TNT NO2 CH3 -NO2 + 3H2O

4) c. Fosfrico (Acidulante INS-338): H3PO4 c. (Acidulante INS-338):


um lquido xaporoso obtido pela oxidao do fsforo vermelho com cido ntrico concentrado. concentrado. um cido moderado usado na indstria de vidros, preparo de guas minerais e nos refrigerantes de cola. Seus fosfatos so usados cola. como adubo. adubo.
*Seus fosfatos fazem parte da formulao do fertilizante NPK.

6/4/2011

A Escala de pH
Na maioria das solues a [H+(aq)] bem pequena. Definimos
pH = log[H3O+ ] = log[H + ] pOH = log[OH- ]

A maioria dos valores de pH e de pOH est entre 0 e 14. No h limites tericos nos valores de pH ou de pOH. Ex.: o pH de HCl 2,0 mol/L -0,301

Em gua neutra a 25 C, pH = pOH = 7,00. Em solues cidas, a [H+] > 1,0 10-7, ento o pH < 7,00. Em solues bsicas, a [H+] < 1,0 10-7, ento o pH > 7,00. Quanto mais alto o pH, mais baixo o pOH e mais bsica a soluo.

K w = [ H + ][ OH - ] = 1.0 10 14 pK w = log [ H + ][ OH - ] = 14 log[ H + ] log[ OH - ] = 14 pH + pOH = 14

pH + pOH = pKw = 14,0

Medindo o pH
O mtodo mais preciso de medir o pH usar um medidor de pH. Entretanto, alguns corantes mudam de cor quando o pH varia. Esses so indicadores. Os indicadores so menos precisos que os medidores de pH. Muitos indicadores no tm uma mudana acentuada como uma funo do pH. A maioria dos indicadores tende a ser vermelho em solues mais cidas.

Bases
De acordo com Arrhenius, base ou hidrxido Arrhenius, toda substncia que, dissolvida em gua, dissociadissocia-se fornecendo como nion exclusivamente OH- (hidroxila ou oxidrila). oxidrila) NaOH Na+ + OHCa(OH)2 Ca2+ + 2OHAl(OH)3 Al3+ + 3OHPossuem OHMetais; Lig. Inicas; Slidas; Fixas

6/4/2011

Nomenclatura
Hidrxido de _________________ Nome do Elemento

Classificao
Quanto ao Nmero de Hidroxilas - Monobases: Monobases: - Dibases: Dibases: - Tribases: Tribases: - Tetrabases: Tetrabases: NaOH; NH4OH NaOH; Ca(OH)2; Mg(OH)2 Mg(OH) Al(OH)3; Fe(OH)3 Pb(OH)4; Sn(OH)4 Pb(OH)

NaOH Fe(OH)2 Fe(OH)3

hidrxido de sdio hidrxido de ferro II hidrxido de ferro III

Quanto ao Grau de Dissociao Inica -Fortes: Os hidrxidos de metais alcalinos e Fortes: metais alcalinos terrosos. terrosos. - Fracas: Nesse grupo incluem-se o hidrxido Fracas: incluemde amnio (NH4OH) e as demais bases. bases.

Classificao
Quanto Solubilidade em gua -Totalmente solveis: os hidrxidos dos metais solveis: alcalinos e o hidrxido de amnio (NH4OH). OH). - Parcialmente solveis: hidrxidos dos metais solveis: alcalinoalcalino-terrosos . - Insolveis: todos os demais hidrxidos. Insolveis: hidrxidos.
KOH Monobase Al(OH)3 Forte Solvel Tribase Fraca Insolvel

Caractersticas Gerais das Bases


Apresentam sabor castico; castico; Deixam vermelha a soluo alcolica de fenolftalena; Neutralizam cidos formando sal e gua;

Bases Importantes: Importantes:


1) NaOH Hidrxido de sdio (Soda castica) (Soda castica)
um slido branco floculado muito solvel em gua alm de extremamente castico. castico. usado na desidratao de gorduras, no branqueamento de fibras (celulose) e na fabricao de sabes e detergentes e como desentupidor de ralos e esgotos. esgotos.
*Sabes e detergentes so chamados de agentes tensoativos e possuem carter bsico.

Bases importantes:
2) Ca(OH)2 Hidrxido de clcio (cal apagada ou hidratada) (cal hidratada) uma suspenso aquosa de aparncia leitosa, obtida a partir do CaO (cal virgem). virgem). usada na caiao de paredes e muros, na neutralizao de solos cidos e na fabricao de doces. doces. CaO + H2O Ca(OH)2 Cal Cal Virgem Apagada

6/4/2011

3) Mg(OH)2 Hidrxido de magnsio Mg(OH) (Leite de magnsia) magnsia)


- uma suspenso leitosa, obtida a partir do MgO. MgO. - usada como anticido estomacal e tambm como laxante. laxante.

4) Al(OH)3 Hidrxido de alumnio


uma suspenso gelatinosa que pode adsorver molculas orgnicas que por ventura estejam em soluo aquosa (no tratamento da gua). gua). usada como anticido estomacal, para tingimentos e na preparao de lacas (resina ou verniz) para pintura artstica. artstica.

Mg(OH)2 + 2HCl MgCl2 + 2H2O Mg(OH) 2HCl


*Antigamente era aplicada nas axilas para impedir a ao dos cidos que causam odores indesejveis.

*Como anticido estomacal recebe os nomes de Mylantha Plus e Gelmax .

Sais
Sal todo composto que em gua dissocia liberando um ction de H+ e um nion de OH-. A reao de um cido com uma base recebe o nome de neutralizao ou salificao. salificao.
cido + Base Sal + gua

Nomenclatura
Obedece expresso: (nome do nion) de (nome do ction)
Sufixo do cido drico ico oso H2SO4 + Ca(OH)2 Ca(OH) Sufixo do nion eto ato ito CaSO4 + 2 H2O

HCl + NaOH NaCl + H2O NaOH


Neutralizao

Sulfato de clcio (gesso)

Sais importantes: 1) NaHCO3 Bicarbonato de sdio (ENO, Sonrisal) ENO, Sonrisal)


um p branco que perde CO2 com facilidade (efervescncia). (efervescncia). usado como anticido estomacal , fermento qumico e nos extintores de incndio. incndio.
H2CO3 NaHCO3 + H2O NaOH + H2O+ CO2 *Pode ser usado para neutralizar os cidos graxos na manteiga ranosa.

2) CaCO3 Carbonato de clcio (mrmore, calcreo) mrmore, calcreo)


- um slido branco que por aquecimento perde CO2 e produz CaO (calcinao). (calcinao). - usado na fabricao de cimentos (Portland), Portland), como corretivo do solo e como fundente em metalurgia. metalurgia.

CaCO3 CaO + CO2


*Na Espanha encontrado na regio de Aragon, da seu nome mineral (aragonita). Na forma de estalagmites pode ser chamado de calcita (mrmore Carrara).

6/4/2011

3) NaNO3 Nitrato de sdio (Salitre do Chile) Chile)


- um slido cristalizado no sistema cbico, alm de ser um timo oxidante para reaes qumicas. qumicas. - usado na fabricao de fertilizantes e explosivos. explosivos.

4) NH4Cl Cloreto de amnio (Sal amonaco) amonaco)


- um slido granulado obtido do lquido amoniacal das fbricas de gs. gs. - usado na fabricao de pilhas secas, na soldagem, na galvanizao do ferro e na fabricao de tecidos. tecidos. *Por ser higroscpico utilizado na fabricao de bolachas.

*Nos Andes era utilizado na conservao da carne por ser higroscpico.

Sais neutros
So obtidos por neutralizao total (H+ioniz = OH-):
H2CO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + 2 H2O 2 NaOH + H2SO4 NaSO4 + 2 H2O

Sais cidos e Sais Bsicos


So obtidos por neutralizao parcial (H+ioniz OH-): H2CO3 + NaOH NaHCO3 + H2O Sal cido ou hidrogenossal Mg(OH)Cl + H2O Mg(OH)Cl Sal bsico ou hidroxissal

HCl + Mg(OH)2 Mg(OH)

Classificao
Quanto Presena de Oxignio - Oxissais : CaSO4 , CaCO3 , KNO3 - Halides: NaCl , CaCl2 , KCl Quanto ao Nmero de Elementos - Binrios: NaCl , KBr , CaCl2 - Ternrios: CaSO4 , Al2(SO4)3 - Quaternrios: NaCNO , Na4Fe(CN)6

Classificao Quanto Presena de gua - Hidratados: CuSO4.5 H2O; CaSO4.2 H2O - Anidro: KCl; NaCl; CaSO4 KCl; NaCl; Quanto Natureza - Neutros ou normais: NaBr; CaCO3 NaBr; - cidos ou Hidrogenossais: NaHCO3; CaHPO4 Hidrogenossais: - Bsicos ou Hidroxissais: Ca(OH)Br Hidroxissais: Ca(OH)Br - Duplos ou mistos: NaKSO4; CaClBr

6/4/2011

xidos
xido todo composto binrio oxigenado, no qual o oxignio o elemento mais eletronegativo. eletronegativo. Frmula geral dos xidos:

Nomenclatura
Regra geral: (Prefixo) + xido de (prefixo) + elemento CO -monxido de monocarbono N2O5-pentxido de dinitrognio P2O3-trixido de difosforo H2O -monxido de dihidrognio Para metais:
Nox fixo - xido de elemento Nox - xido de elemento+valncia elemento+valncia

Ex+2 O2-X
Exemplos: CO2, H2O, Mn2O7, Fe2O3

Na2O -xido de sdio Al2O3 -xido de alumnio FeO -xido de ferro II (xido ferroso) Fe2O3 -xido de ferro III (xido frrico)

Classificao
xidos cidos xidos Bsicos xidos Anfteros xidos Neutros xidos Duplos Perxidos Superxidos

xidos Bsicos (metlicos)


So formados por metais alcalinos e alcalinos terrosos e reagem com gua formando bases e com cidos formando sal e gua. gua.
xido bsico + H2O base 2NaO + H2O 2NaOH CaO + H2O Ca(OH)2 CaO (cal virgem, cal viva )

xido bsico + cido sal + H2O MgO + 2HCl MgCl2 + H2O

xidos cidos (anidridos) So formados por ametais e reagem com gua formando cidos e com bases formando sal e gua. gua.
xido cido + H2O cido
CO2 + H2O H2CO3 N2O5 + H2O 2HNO3 SO3 + H2O H2SO4
(gs carbnico) EFEITO ESTUFA chuva cida

xidos Anfteros (anfiprticos)


-So xidos de carter intermedirio entre cido e bsico. Reagem com cidos e bases formando bsico. sal e gua. gua. xido anftero + cido/base sal + gua ZnO + 2HCl ZnCl2 + H2O

ZnO + 2NaOH Na2ZnO2 + H2O

xido cido + base sal + H2O


CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

ZnO (hipogls) Al2O3(alumina)

6/4/2011

xidos Neutros (indiferentes) -So todos covalentes e no reagem com base, cido ou gua; mas podem reagir gua; com oxignio. oxignio. CO + H2O No ocorre reao NO + HCl No ocorre reao xido Neutro + O2 Oxidao

xidos Duplos (mistos) -So xidos que, quando aquecidos, originam dois outros xidos. xidos. M3O4 Fe, Pb, Mn Pb, FeO + Fe2O3 Fe3O4 (magnetita ,im)

CO + O2 CO2 CO - NO

Fe3O4; Pb3O4; Mn3O4

Perxidos
-So formados por metais alcalinos, alcalinos terrosos e hidrognio e possuem oxignio com Nox = -1.

Superxidos (polixidos) polixidos) So formados por metais alcalinos, alcalinos terrosos e hidrognio e possuem oxignio com Nox = - . M2O4 - MO4
M. Alcalinos M. Alc. Terrosos Alc.

M2O2 - MO2
M. Alcalinos M. Alc. Terrosos Alc.

Ex.: Na2O2, Li2O2, CaO2, MgO2 Ex.: Na2O4, Li2O4, CaO4, MgO4 H2O2 - Ag. Oxidante e Bactericida

Classificao
1 2
13 14 15 16 17 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

xidos importantes:
18

1) ZnO xido de Zinco (Hipogls) Hipogls)


- um slido branco de carter anftero (anfiprtico). (anfiprtico). - usado na fabricao de cremes dermatolgicos, na indstria de tintas e na galvanizao do ferro. ferro.

xidos
xidos Bsicos

xidos Anfteros

cidos (anidridos) Nox +4

OB + H2O BASE OB + CIDO SAL + GUA OA + H2O CIDO OA + BASE SAL + GUA

XIDO DUPLO OU MISTO= Me3O4 XIDOS INDIFERENTES OU NEUTROS= CO, NO, N2O. PERXIDOS= ....O2 SUPERXIDOS= ....O4

*A proteo de superfcies metlicas com tintas ou metais de sacrifcio chamada de proteo andica.

6/4/2011

xidos importantes: 2) Al2O3 xido de Alumnio (Bauxita, Alumina) Alumina)


- um slido muito duro (dureza 9) de onde extrado por eletrlise o alumnio metlico. metlico. -Na forma cristalizada encontrado nas safiras e nos rubis. rubis. * um xido anftero abrasivo que tambm pode ser chamado de Corndon.

xidos importantes: 3) H2O2 Perxido de hidrognio (gua oxigenada) oxigenada) - uma soluo aquosa que se decompe facilmente em presena de luz (fotlise). fotlise) - utilizada como agente oxidante e bactericida. bactericida.
H2O2 H2O + O2 *Os recipientes que guardam a gua oxigenada so opacos para impedir a entrada de luz.

xidos importantes: 4) Fe3O4 Tetrxido de triferro (magnetita, im) im) um slido escuro que apresenta caractersticas ferromagnticas. ferromagnticas. utilizado na fabricao de caixas de som e aparelhos eletrnicos em geral. geral. FeO + Fe2O3 Fe3O4 *A tarja dos cartes magnticos constituda por este xido .

Exerccios
1. Calcular o pH de um hidrogeninica 0,01 mol/L ? meio cuja concentrao

2. Calcular o pH de uma soluo de cido clordrico (HCl) 0,1M. HCl um cido forte. Ento est 100% dissociado HCl 0,1 1H+ + Cl1 x 0,1M pH = 1

[H+ ] = 0,1 M ou 10-1 M

[H+] = 0,01 mol/L [H+] = 10-2 mol/L pH = - log 1/10-2 pH = 2

3. Determinar o pH de uma soluo 0,005M de cido sulfrico? H2SO4 tambm um cido forte H2SO4 0,005 2H+ + SO4 2pH = 2 2 x 0,005 M

[H+] = 2 x 0,005 = 0,01 M = 10-2

6/4/2011

Atividade: Calcule o pH das seguintes solues: a. Sangue humano, no qual a molaridade dos ons [H3O+] igual a 4,0 x 10-8 mol/L ? b. HCl a 0,020 M ?
pH = -log (1,0 x 10-7) = 7,0

a. pH = -log (4,0 x10-8) = 7,40

b. pH = -log 0,020 = 1,70

10

You might also like