Name deikeninin ismi yazlyor. Type numerik seiliyor. nk analiz yapabilmek iin bunun say olmas gerekiyor.

Veriler saysallatrlyor. Yaz yazmak iin ise string iaretlenir. Width deiken ismini karakter saysn gsteriyor. Bunun 8 olmas, 8 karaktere kadar deiken adnn sabileceini gsteriyor. mesela isimdeikenin ad 5 karakterli olduundan sm. Bunu artrmak mmkn. Desimals virglden sonra ka basamak olacan gsterir. Tam saylarda bu 0 olarak alnr.

Label etiket demek. Ve deiken ismini uzun olarak yazmay salar. Values kodlanan deikenleri gsteriyor.aada 1= erkek 2= kadn olarak kodlanm. Value 1 yaz Value label erkek yaz OK bas Veya bir deikeni seip remove basarsan siler. veya Value 1 yaz Value label kadn yaz Change bas erkek yerine kadn ile deitirir.

Remove bas

Missing kayp veriyi gsteriyor. Bunlar kategorik deikenler ANOVA 1 verisini a srekli deikenler iin frekans dalm oluturulmaz. Kategorik deikenler iin oluturulur. Snf deikeni iin frekansa baklyor. Yaam tatmini srekli deiken olduu iin baklmyor. Analiz descriptive statisticsFrequencies

Snf deikeni aktarlr.

Frequencies
sinif

Frequenc y Valid 9.sinif 10.sinif 11.sinif 12.sinif Total 78 97 90 78 343

Percent 22,7 28,3 26,2 22,7 100,0

Valid Percent 22,7 28,3 26,2 22,7 100,0

Cumulative Percent 22,7 51,0 77,3 100,0

Srekli deiken olan yaam standard iin

statisticsDescriptives iaretlenir.

Analiz descriptive

Yaam standard deikeni variables aktarlr.

Options dan baz kutular iaretli kyor bunlara continue denip OK denir aadak outputa ulalr.

Descriptives
Descriptive Statistics

N Yasam Tatmini Valid N (listwise) 343 343

Minimum 1,95

Maximum 3,83

Mean 2,9630

Std. Deviation ,35214

Datalarn birletirilmesi Merge fileadd cases veya add variables ile oluyor.

Snflara ayrarak analizleri farkl snflar iin yapp karlatrmay salyor.

Analizde hem kzlar hem de birinci snflar semek istiyorsak. DataSelect case kullanlr. If conditiona baslr filtered yada delete baslr.

co ntinue ve ok baslnca aadaki gibi sonu verir. Yeni bir veri ekmi olunur.

burada filter diye yeni bir veri oluturdu. fitler yerine delete ile yaplacaksa, save as ile farkl kaydederek veri kaybnn nne geilebilir.

If butonuna tkla sinif=1 yaz continue ve OK

Yukardaki verileri ekmi oluruz. Baz veriler kayboldu. Ama baka bir dosyaya farkl kaydet ile kaydettiimiz iin orda verilerimiz duruyor.

Data weight cases caseleri arlklandrr. Transform compute doum yl sorulursa daha gvenilir sonulara ulalr. Doum ylndan yaa ulamak ya hesaplanacak. Yas=2009-doum yili

Yas=2009-doum yili yaznca yeni bir deiken olan yas deikeni kyor. Transform compute target variables (yeni oluturulacak verinin ismi yazlr.) (rnein Lngelir gibi ) Functions penceresinden LN number exprseilir. Numeric expression penceresinden LN(?) kar . Gelir deikeni ift tklanarak lngelir olur OK tklanarak ln gelir oluur.

Value labels iaretlenince deikenlerin kodlarnn yerini asllar alyor. Mesela snf deikeninde kodlar yerine 9. snf, 10. snf, 11. snf geliyor.

Transform Recode Into same variable Into Different variable eski ve yeni deerleri yazarak kodlamay deitirebiliriz. Old and new values dan yazlabilir. _lekle alyorsak konunun uzman gelitirmise. rnein 12 sorudan oluan likert tipinde sorulardan oluuyorsa 5li likertin trkiyede iyi iledii ispat edilmi. Orjinali ie 7 lidir. l olan da vardr. Buna scale lek diyoruz. Cross check sorusu

yapyoruz. Sorular bir de ters soruyoruz. Analiz yaparken bunlar dzeltmemiz gerekiyor. Ak yanl olduu iin analiz de yanl sonu verebiliyor. - Parametrik testleri kullanmak iin normal dalm olmas gerekir. Graphs, Boxplot, Histogram, Scatter/Dot, Error Bar, Population Brand gibi testlerle dalmn normal mi? bakmak gerekiyor.

ubuk grafik Graps/Bar Bar Chart penceresinde Tek deikenin ubuk grafii alnacaksa Simple ok deikenin grafii alnacaksa Clustred Birden fazla deiken ayn ubuk grafik zerinde gsterilecekse Stacked Denek lmlerinin tek tek deerleri grlmek istenirse Summaries for groups of cases seilir. Define tuuna baslr. Yazl bir veri girilmise bunun variable view ksmnda Type nin string olmasna dikkat etmek gerekir. Graps komutundan Bar seenei seilir. simple values of induvidual cases Define frekans deikeni

Bar represent sebep deikenini variable kutusuna aktarn OK tklayn. tketicilerin giyim tercihlerinde en ok dikkat ettii hususlar

Satn alma sebebi Fiyat Kalite Moda Renk Vade

Frekans 100 210 50 60 110

250,00

200,00

Value frekanns

150,00

100,00

50,00

0,00 Fiyat Kalite Moda Renk Vade

sebep

ki deikenli ubuk grafii Graps/Bar/ Clusttered Seilir. Summaries of separete variables seilir Define tklanr Bar Represent Kadn ve erkek deikeni tklanr. Category Axis kutusuna Sebep aktarlr. OK tklanr. Satn alma sebebi Fiyat Frekans Kadn 80 Erkek 20 Toplam 100

Kalite Moda Renk Vade

110 10 30 30

100 40 30 80

210 50 60 110

VAR00004 * VAR00005 Crosstabulation

Count VAR00005 1 VAR00004 1 2 3 4 5 Total 6 1 2 0 3 12 2 3 2 0 3 0 8 Total 9 3 2 3 3 20

sebep * frekans Crosstabulation

Count frekans Total

erkek sebep fiyat kalite moda renk vade Total 6 1 2 0 3 12

kadin 3 2 0 3 0 8 9 3 2 3 3 20

120,00

Kadin Erkek

100,00

80,00

Mean

60,00

40,00

20,00

0,00 Fiyat Kalite Moda Renk Vade

sebep

Yuvarlak Grafik izimi Graps Pie

Values of Indidual Cases Slices Represent Frekans deikeni Variable kutucuuna Sebep aktarlr. OK tklanr.
Fiyat Kalite Moda Renk Vade

izgi Grafiinin izimi Graps / Line Tek verinin seimi iin simple ikili veriler iin multiple Summaries of separete variable

Define Line represent kutucuuna iki deikeni rnein ihracat ve ithalat deikenlerini aktarn. Category Axis kutucuna da yllar aktaralm OK tklanr. Yillar 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Ihracat 120 132 145 110 160 320 270 Ithalat 65 79 120 150 190 200 210

350

Ihracat Ithalat

300

250

Mean

200

150

100

50 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

Yillar

Cinsiyet tercih sebebi 1a 2s 2d 1s 1a 2s 1a 1s 1d

1a 1s 1d 1a 2d 1s 1a 1s 1d 2a 2s 2d 1a 2s 1a 2s 1f 2g 1g 2f 1g

Cinsiyet
1,00 2,00

Count

0 a d f g s

sebep

T testi

Hipotez testlerinde bir hipotez ile onun kart dier bir hipotezden hangisinin rneklem verilerine dayanarak elde edilen sonu ile daha iyi badat aratrlmaktadr. Karlatrlan iki hipotezden birine sfr hipotezi (Ho), dierine ise kart hipotez (H1) ad verilir. Eskiden beri geerli kabul edilen bir nerme, onun aksi yeni bir grle karlatrlyorsa, geerli nermeye sfr hipotezi, yeni gre ise kart hipotez ad verilir. Gerekte Ho yanl iken, reddedilmez ise I. tip hata (Alfa tipi hata) yaplm olur. Bununla birlikte, Ho doru iken reddedilir ise bu kez II. tip hata (Beta tipi hata) yaplm olur. Gerek Durum Aratrmacnn Karar Ho Yanl Ho Doru Reddedilmeyen Hipotez Reddedilen Hipotez I. Tip Hata ( tipi hata) Doru Karar Doru Karar

II. Tip Hata ( tipi hata)

Bamsz ki rneklem t-Testi Parametrik testler arasnda yer alan bu test, iki bamsz rneklem ortalamalar arasndaki farkn istatistiksel olarak anlaml olup olmadn snamak amacyla gelitirilmitir.

T Testi Nedir? Akademisyenlerin cinsiyet balamnda tkenmilik durumlarnn birbirinden farkl olup olmadn aratrmak istiyoruz. Ne yaplmaldr? Veya i tatmini ynnden fark var m? Kadn ve erkek fark iin iki grubun ortalamalar birbirinden farkl m deil mi? t testi yaplr. T testinin varsaymlar

1-rneklemler birbirinden bamsz olarak seilmelidir. 2-rneklem iin seilen her birimin dierinden bamsz olarak rnekleme alnmas 3-Anaktlenin normal olarak dalmas

(Normal dalm simetrik olduu iin normal dalm gsteren deikenlerin ortalama, ortanca ve modlar eittir.)
4-Verilerin en azndan eit aralkl ve oranl lme dzeyinde (srekli deiken olmas) 5-Varyanslarn birbirine eit olmas gerekir. Varyans standart sapmann karesidir. Verilerin deikenliini ler. Bamsz iki rneklem t-testi ortalamalar arasndaki farkn standart hatas (ortalamalar arasndaki farkn rneklem dalmnn standart sapmas) ile iki rneklem ortalamasn karlatrr. Test istatistii, birinci rneklem ortalamasndan ikinci rneklem ortalamasnn kartlarak, ortalamalar arasndaki farkn standart hatasna blnmesi ile elde edilir.
t= birinci rneklemortalam ikinci rneklemortalam as as ortalam r arasndaki farkn s.hatas ala

Varyanslarn homojen olup olmad ise SPSS paket programnda Levenes (1960) testi ile gerekletirilir. Bu test F istatistiini ve p-deerini temel alr. Eer Sig. (anlamllk) 0,05den az ise (p<0,05) Levenes testi iki anaktle arasndaki varyansn eit olmadn iaret eder. Eer p>0,05 ise iki anaktlenin eit varyanslara sahip olduu varsaylabilir.
2 H 0 : 12 = 2 2 H1 : 12 2

 rnek Uy ulam g a
g term s edii a trla ktr. ra ca
Dos Ad: t-tes ya ti

Bireyle s s dzeylerinin cins rin tre iyet

rneklemde n-1e blnrken; ana ktlenin standart sapmasn bulurken Ne blnr.

Deikenliin az m fazla m olmas gerekir. Terimlerin ortalamadan veya birbirinden az m sapmasn isteriz. Tabi ki az sapmasn isteriz. Ortalama ile gsterilir.

Normal Dalm en ksa ve gzel ifadeyle normal hayattaki durumlar en iyi temsil eden dalmdr. Gauss Dalm ad da verilir. Randomizasyon sonucu seilen rneklemlerin normal dalm gstermesi beklenir.

Ortalama

3.7 Deiimi Anlama - Normal Dalm Eer sreklilik gsteren bir deiken gzleniyorsa, bu deiken normal olarak ortalama deerin ( ) etrafnda dalm gsterecektir. Deerlerin yaylm, an erisinin geniliini tanmlayan poplasyon standart sapmasnn ( ) birimlerinde llebilecektir.

Deikenliin ayn olmas gerekir. Kadn ve erkeklerin ortalamadan (tkenmilik veya i tatmini asndan ) sapmalar ayn olmas gerekir.

Deikenler N

lek

Param etrik testler evet Parametrik koullar salyor mu?

Aralk

Nicel oran deikenl er Nitel

snfl

hayr

sral

Parametrik olmayan testler

Karlatrma Bir grup-rneklem iin

Parametrik testler Tek rneklem iin t testi

Parametrik olmayan testler aret testi

Bamsz iki grup iin likili iki lm iin Bamzsz veya daha fazla grup iin likili ve daha fazla lm iin

Bamsz rnekjlemler iin t testi likili lmler iin t testi Bamsz rneklemler iin tek faktrl varyans analizi likili (tekrarl) lmler iin tek faktrl varyans analizi

Mann-Whitney U testi Wilcoxon eletirilmi iki rneklem testi Kruskal-Wallis H testi

Friedman testi

t= (birinci rneklem ortalamas-ikinci rneklem ortalamas)/ ortalamalar aras farkn standart hatas t testi Ho: Bayanlar ile erkekler arasndaki i tatmini ortalamalar birbirine eit H: eit deil

Anaktle ortalamalar Ho: 1= 2 (m1 diye okunuyor.) *H: 1 2 Ho red H kabul olsun isteriz. *Ho: 1= 2 (sigma1 diye okunuyor.) H: 1 2 Ho reddedilemez. Burada Ho kabul olsun isteriz. varyans demek rnek uygulama:

Ho:Bayanlar ile erkekler arasnda stres dzeyleri asnda anlaml bir fark yoktur.

H: Anlaml bir fark vardr.

Ho: gnlk hata miktar 20den farkldr H: Gnlk hata miktar 20 dir h Ho: fiyat ile talep miktar arasnda bir iliki yoktur H: fiyat ile talep miktar arasnda bir iliki vardr.

Bireylerin stres dzeylerinin cinsiyete gre farkllk gsterip gstermedii aratrlacaktr. Dosya ad: t testi SPSS programnda Analiz Compare MeansIndependent Samples t testi

Continue bas ve options dan %95 gven aralndan se. Continue bas ve OK de. Output kar.

Output:

T-Test
Group Statistics

Cinsiyet Stres puanlari Erkek 316 Kiz 75

Mean 16,27 18,97

Std. Deviation 7,276 7,102

Std. Error Mean ,409 ,820

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of

t-test for Equality of

Variances

Sig.

df

Sig. (2tailed)

Mean Difference

Stres puanlar i

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,075

, 784

-2,907

389

,004

-2,704

,930

-4,533

-,

-2,951

113,803

,004

-2,704

,916

-4,520

-,

Ki-KARE TEST Parametrik olmayan testler arasnda yer alan ki-kare testi, iki veya daha fazla kategoriye sahip, iki deiken arasnda bamszlk olup olmadnn, dier bir deyile iliki bulunup bulunmadnn incelenmesinde kullanlr. rnekleme dalm olan ki-kare dalm; ilk olarak 1900l yllarda Pearson tarafndan ortaya atlmtr. Ki-kare; aritmetik ortalamas 0 ve varyans 1 olan normal blnmeli bir anaktleden birbirinden bamsz olarak seilen n birimli bir rnekleme ait deerlerin karelerinin toplam demektir. Ki-kare testi parametrik olmayan testler iin en yaygn kullanma sahip olan testlerden biridir. Bu test rxc, eklinde apraz tablolarn analiz edilmesinde kullanlr. Serbestlik derecesi, r satr says, c stun saysn gstermek zere, sd=(r-1)(c-1) eklinde hesaplanr. Ki-Kare testinin uygulanrken dikkat edilmesi gereken noktalar 2x2lik bir apraz tabloda beklenen frekanslarn herhangi biri 5den az ise, kikare testi kullanlmamal, bunun yerine Fisherin Tam Olaslk Testi (Fishers exact test) kullanlmaldr. rxc eklindeki apraz tablolarda beklenen frekanslardan herhangi biri 1den az veya %20den fazlas 5den az ise ki-kare testi kullanlmamaldr. Bunun yerine eer uygun ise satr veya stun kategorileri birletirilmelidir. Uygun bir zm elde edilemiyorsa sonular ve yorumlar sadece apraz tablolar iin yaplmaldr. rnek Uygulama

 Eitim durumu ile cinsiyete arasnda iliki olup olmad aratrlacaktr. Dosya Ad: ki-kare

Kikare Kikare dosyasn anz

Satra eitim Stuna nfus

Statistics Chi kare ve Phe and Cramers V iaretlenip continue bas

Burada gzlenen iaretledik ancak beklenen de olabilir.