You are on page 1of 52

DOKTORUN MALPRAKTS

EL KTAPII

HAZIRLAYANLAR Av. Murat TEZCAN Av. Tun ZDEMR Yiit TMUR

Yayna Hazrlayanlar Av. Murat TEZCAN Av. Tun ZDEMR Yiit TMUR Yayn Danmanlar Prof. Dr. Salim GNGR Prof. Dr. Ycel STNDA Op. Dr. Hseyin CENGZ

cretsizdir. Kitapk taleplerinizi bilgi@tezcanozdemir.av.tr e-posta aracl ile iletebilirsiniz. Adres: Necatibey Caddesi No: 25/7 Kzlay / ANKARA Tel Faks : 0(312) 231 80 76 : 0(312) 230 21 81

E-posta : bilgi@tezcanozdemir.av.tr Web : www.tezcanozdemir.av.tr

Grafik & Bask ProsigmaTasarm info@prosigma.net www.prosigma.net

Doktorun Malpraktis El Kitap

NDEKLER
Giri.......................................................................... 4 statistikler ............................................................. 6 Hastanz size dava aabilir ! ............................ 8 Karlalabilecek Riskler ............................... 10 Hekimin Hukuki Sorumluluu .................... 42 Hekimin Cezai Sorumluluu........................ 45 Tbbi kt uygulamaya ilikin zorunlu mali sorumluluk sigortas............. 50

Doktorun Malpraktis El Kitap

GR

nsann en temel hakk olan yaama hakknn salanabilmesi salk hakknn varlna baldr. Kiinin hastalklardan korunmas tbbi bakm grmesi, tedavi edilebilmesi ksaca salk hakknn gerekten varolmasyla yaama hakknn bulunduu kukusuzdur. Yaama ve salk haklarn gerekletiren en nemli bilim dallarndan biri tptr. Tbbn balca amac bireyin yaamasn salnn korunmasn salamaktr. Bu amala tp biliminde yeni aratrmalar yaplmakta her gn yeni bulular karlmakta ve bylece bulunulan noktadan daha ileriye gidilmektedir. Tp biliminde gelimesinde yeni tedavi usulleri, ilalar ortaya karlmakta ve yepyeni cerrahi teknikleri uygulanmaya balanmaktadr. Bu gelimelerin yan sra tp alannda meydana gelen yeni teknik ve usullerin insanlara ulatrlmas nem tamaktadr. 1982 Anayasas madde 17/ gre Herkes yaama maddi ve manevi varln koruma ve gelitirme hakkna sahiptir. Bu anlamda devlet halknn saln korumakla grevli en byk tzel kiiliktir. Devletin bu grevinin yerine getirmesi mali imkanlaryla ilgilidir.Ancak 1982 Anayasas Md. 65e gre devletin mali ve imkanlar orannda yerine getirecei grevler ekonomik ve sosyal haklardr. Bu nedenle devlet temel haklar konusunda mali imkanlarn ileri srerek grevini yerine getirmekten kanamaz. Fakat lkemizde olduu gibi devletin mali imkanlarnn zayfl halka ynelecek salk hizmetlerinin ulamn etkilemektedir. Devletin kurduu hastanelerde tkanklklar ve yetersizlikler ba gstermektedir. Bu durum devletin salk sektrnde mali imkanlarnn yetersizlii sebebiyle istenilen lde verimli olamamas zel sektr salk alannda yer almaya itmitir. Fakat ister kamu isterse zel sektrdeki faaliyet gsteren salk sektr birok sorunun yan sra insan sal gibi hassas bir alanda almann yaratm olduu riskleri de gslemek zorunda kalyor. zellikle doktorlarn mesleklerini ifa ederken en byk dikkat ve zeni gsterme sorumluluu tehis ve tedavi srelerinde kendilerini hem hukuki hem de cezai anlamda sorumluluklar yklyor. Mesleinin bu byk sorumluunun farknda olmayan ve gerekli zeni gstermeyen kk bir aznlk dnda salk alanlar zellikle doktorlar baz imkanszlklara ve youn hasta yknn altnda almalarna karn byk bir zveriyle halk

Doktorun Malpraktis El Kitap

salna hizmet sunuyorlar. Fakat tpta gelimelerin ok hzl yaanmas, doktorun tedavi srasnda nnde bulunan seeneklerden bazen en iyisini seememesi veya gerekli dikkat ve zeni gstermemesi hastalarn zarara uramasna neden oluyor. Zararlarnn tazminini talep eden hastalar veya hasta yaknlar etin bir hukuki mcadeleye giriyorlar. lkemizde giderek yaygnlaan malpraktis davalar yani hekimin kt tbbi uygulamas nedeniyle uranlan maddi ve manevi tazminat davalar konunun daha boyutlu incelenmesini uzmanlalmasn gerekli klmtr. Kald ki 5947 sayl kanunla 1219 sayl kanununa eklenen madde ile hekimlerin mesleki sorumluluk sigortas yaptrma ykmll domutur. Bu zorunluluk hekimleri olas risklerden bir lde korurken bir taraftan da byk bir ykn altna sokmutur. Hekimin sigortalanm olmas, tbbi mdahaleden yle veya byle memnun olmayan kiilerin tazminat yoluna bavurmas sonucunu beraberinde getirecektir. Ayrca yarglar , uygulamada sigorta ile gvence altna alnm hekime kar ok daha rahat karar verebileceklerdir. te bylesi durumlarda hekim ciddi bir hukuki korunmaya ihtiya duymas su gtrmez bir gerektir. nsan hayatnn emanet edildii hekim, mesleinin icrasnda son derece titiz davranmal ve gsterebilecei azami dikkat ve zeni gstermelidir. Bu hekimin hukuki sorumluluunun yannda bundan daha da nemlisi hekimin vicdani sorumluluudur. lkemizin zor koullarnda bu bilinle hareket eden hekimlerimizin, stlendikleri insanst sorumluluun ykn byk bir oranda tad su gtrmez bir gerektir. Fakat dnyann gelimi lkelerindeki meslektalarndan dahi ok daha donanml ve yetkin hekimlerimizin mesleklerinin doas gerei ok nemli risk faktrleriyle de kar karya olduu unutulmamaldr. Hekimin sz konusu riskleri hastann risk-fayda orannda minimize ederek hukuki ve cezai sorumlulukla karlamamas iin daha ayrntl bilgilendirilmesi ve hukuki adan ok daha gl desteklenmesi gerekmektir. Bu amala hekimlerimizin hizmetine sunduumuz el kitap hekimlere hukuki adan kolay ve anlalr klavuz olma arzusundadr.

Doktorun Malpraktis El Kitap

MALPRAKTS LE LGL ABD VE TRKYE DEK STATSTKLER

HATALAR
Gz KBB Ortopedi Anestezi NrolojiGenel Cerrahi

8,90
0,00 2,00 4,00 Nroloji10,5 6,00 Anestezi 9,48 ,906 8,00 10,001 2,00 Ortopedi ,604 14,001 KBB G ,404 6,00 18,00 z ,40 Genel Cerrahi Seri 1 16,801 0,60

5,1 8,6 10,4 10,4 Yetersiz nlem ve tedavi 15,5 20,7 Yetersiz gzlem,evine erken gnderme 05 10 15 20,7 20 25

Son 5 ylda Trkiyede Tbbi hataya neden olan hekim says 282 Alan dava says 416 Hkmedilen tazminat 6 milyon 200 bin lira Hakknda dava alan doktorlarn kusurlu bulunma oran %66 5) Kadn hastalklar ve doum doktorlar hakknda alan dava oran %25 1) 2) 3) 4)

Doktorun Malpraktis El Kitap

2006 US Bureau of Justice statistikleri


Her yl ; ilalarn olumsuz etkisi nedeniyle 106.000 hastane enfeksiyonu nedeniyle 80.000 gereksiz cerrahi mdahaleler nedeniyle 12.000 hastanelerdeki tedavi hatalar nedeniyle 7.000 dier hastane hatalar nedeniyle 20.000 Toplam: 225.000 hasta hayatn kaybetmekte Her yl ; Malpraktis, ADS ya da gs kanserinden daha fazla can almaktadr. Tbbi hatalarn %13 lmle sonulanmaktadr.

Bugn ABD;
1) 2001 ylnda genel olarak %15 orannda artan sigorta primleri, baz hekimlik dallarnda %50 orannda artmtr. 2) Tazminat miktarlar da bir ylda %7 orannda art gstermektedir ve bir nceki yla oranla %40 fazladr. 3) Anlama ile sonulanan dosya says giderek azalmaktadr. 4) denen tazminat miktarlar 1 milyon dolardan yksek olan dosya says oranlar %50 lerdedir. 5) Baz illerde (New York, Florida gibi) ve baz branlardaki hekimler (kadn doum, cerrahi) yaptrmalar zorunlu olan 1 milyon dolarlk sigorta iin ylda 100.000 dolar (hatta 200.000 dolar) sigorta primi demektedirler. 6) Her yl 98.000 kiinin hastanelerdeki tbbi hatalardan tr lm olduu bildirilmitir. 7) Tbbi uygulama hatalar lm nedenleri arasnda 5. srada yer almaktadr. 8) Hastanelerin yzde %45inin malpraktis tazminatlarndaki art nedeniyle hekimlerinin bir ksmn kaybettikleri (meslei brakan hekimler nedeniyle) saptanmtr. 9) Her 12 hekimden biri ikayet edilmektedir.

Doktorun Malpraktis El Kitap

Hastanz size dava aabilir !!


Tan hatalarnda, Giriimler ve ila yan etkileri konusunda bilgilendirmede, nerilerde bulunmadnzda, Bilgi ve belgeleri kayda geirmediinizde, Hatal ara ve yntemi setiinizde, Yeterli nlemi almadnzda, Yetersiz tehiste, organ yaralanmalarnda, Enjeksiyon srasnda ortaya kan siyatik sinir lezyonlar durumunda, Sterilizasyon yetersizliinde, Tbbi belge, grafi kaybnda, Yanl organ ve lokalizasyon ameliyatlarnda, Postoperatif enfeksiyon ihtimalini erken dnemde dnmediinizde, Tedavide uygun antibiyotikleri vermediinizde, Hasta srlarn akladnzda,
8
Doktorun Malpraktis El Kitap

Hastay hastaneler aras tedavide geciktirerek, zaman kaybna yol atnzda, Acil hastaya bakmadnzda, Yasal srenin zerindeki gebelii sonlandrdnzda, Hatal ila, dk ya da yksek doz ila verdiinizde, Yanl endikasyonda, Ameliyat blgesinde yabanc madde unuttuunuzda, Komplikasyonu tanyamadnzda, Tbbi teknik bir arac yanl yerletirdiinizde, Ge konsltasyon istediinizde, Hastann alerjisi olduu bir ilac hastaya reeteyle verdiinizde, Krk bir kemii gerei gibi ve doru olarak tespit edemediinizde, Yardma muhta olan bir hastaya, hastanede gerekli alet ve cihaz vermediinizde, Gerekli tedavinin yaplmasnda geciktiinizde.

Doktorun Malpraktis El Kitap

Karlalabilecek riskler lgili Mevzuat rnek lgili Yargtay Kararlar

TARHE
Tpta yasal sorumluluklarnn belirlenmesiyle ilgili en eski tarihsel belge Hammurabi Kanunudur (M 1800). Kanundaki 218den 225e kadar olan maddelerin tbbi sorumlulua ayrld ve hekim hatalarnn ksasa ksas biiminde cezalandrld grlmektedir. Tbbi uygulama hatas kavramnn gnmzdeki biimiyle modern tbbn gndemine girmesi 1970lerin sonunda tamamlanmtr. 1970lerin sonundan itibaren bata ABD olmak zere Kanada, ngiltere vb. lkelerde byk bir ivme ve iddetle tbbi uygulama hatalar gndeme gelmitir.

10

Doktorun Malpraktis El Kitap

Adli zensizlik
Tanm; Adli vakalarn muayenesinde ve rapor tanziminde gerekli zeni gstermemek. Hekim, hasta ila tabelalarn dzgn ve kronolojik tedavi eklini gsterecek ekilde dzenlemelidir. Hasta Haklar Ynetmelii Madde 14 Hastann hayatn kurtarmak veya saln korumak mmkn olmad takdirde dahi, strabn azaltmaya veya dindirmeye almak zorunludur.

nerimiz:

Pf Nokta: Adli olaylarda mahede kaytlar ve ila tabelalarndaki kaytlarn tamamen hastaya ait olduu kabul edilir.Bu durumda da yanl tutulan ila tabelalar; hastaya gereksiz ila verildii ve yanl tedavi yapld iddiasnn ileri srlmesine neden olur. la gvenliinin salanmas;

Tedavi plan, ila dozu, zaman ve uygulama eklini ierecek ekilde, okunakl olarak her bir hasta tabelasna hastann kendi tabibi tarafndan yazlr.

Taburcu ve transferlerde, hasta/hasta yaknna ila listesi


lgili Yargtay Karar
DOKTORUN ZEN BORCU VE SORUMLULUU-HAKMN BLRK RAPORU LE BALI OLMAMASI-TAZMNAT SORUMLULUU

verilir ve ila kullanm ile ilgili gerekli bilgilendirme yaplr.

ZET: Davann temeli vekillik Tbbi Deontoloji szlemesi olup, zen borcuna TzMadde 2 aykrla dayandrlmtr. (BK. Tabip ve di tabibinin 386-390)Somut olaya baktbata gelen vazifesi, mz da, ameliyat srasnda tutulinsan salna, hayamas gereken kaytlarn tutulmatna ve ahsiyetine ihmas, ameliyatla ilgili raporun 7-8 timam ve hrmet gsay sonra tutulmas, ocuk olan termektir. hastann ya ve kilosu ile genel anestezi altnda olduu ve verilen ilalarn birbirini etkileyip hastaya daha fazla tesir edebilecei hususlar nazara alnmad, dolays ile ameliyat srasnda
Doktorun Malpraktis El Kitap

11

doktorlarn gerekli dikkat, zen Hekimlik Meslek Etii ve ciddiyeti gstermedikleri saKurallarMadde 7 bit olduundan olayda daval hastahane ve doktorlarn kusurHekim grevlerini lu olduklarnn kabul zorunluher durumda hastadur. Bu aklamalar nda doklar arasndaki siyasal torlarn kusurlu olmadklar yogr, sosyal durum, lundaki rapor sonularna itibar dini inan, milliyet, etedilmeyerek, davallarn kusurlu nik kken, rk, cinsiyet, olduklarnn kabul ile, davaclaya, toplumsal ve ekorn maddi tazminata ilikin talepnomik durum ve benleri aklatlp, delilleri sorulup, zeri farkllklar gzetgerektiinde bilirkii incelemesi meksizin yerine getiryaptrlp belirlenip, talep dorulmekle ykmldr. tusunda maddi tazminata ve uygun bir manevi tazminata karar verilmesi gerekirken, mahkemece aksi dncelerle yazl ekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykrdr.

Araclk/Ynlendirme
Tanm; Meslektalara maddi kar karl muayene ve tedavi iin hasta gndermek, kendisine hasta salamas iin arac kullanmak veya herhangi bir kiiye bu nedenle kar salamak, hastalar zorunlu durumlar dnda kendisine, yaknna veya ortana ait zel salk kurulularna ynlendirici tavr ve davranlarda bulunmak Hekim, teki hekimlere veya tetkik - tedavi kurulularna maddi kar karl hasta gndermemeli, hasta salamak amacyla arac kiilerden yararlanmamaldr Trk Tabipleri Birlii KanunuMadde 64 cret ve her hangi bir menfaat mukabilinde tabiplere i getirenler veya delalet edenlere, aydan bir seneye kadar hapis cezas verilir.

nerimiz:

Pf Nokta: Tabip ve di tabibi meslektalarnn hastalarn elde etmee matuf hareket ve teebbslerde bulunamaz. Basit tavsiye ve ynlendirmeler manevi bir zorlama iermedii mddete su oluturmaz.

12

Doktorun Malpraktis El Kitap

lgili TTB Yksek Onur Kurulu Karar


Dr. K. K. krmz reeteleri renkli fotokopiyle oaltm, reete dzenleyerek uygun olmayan sre ve dozlarda ok miktarda krmz reeteli ilacn ei tarafndan eczanelerden alnmasn salamtr. l Salk Mdrl tarafndan yaplan ikyet sonucunda stanbul Tabip Odas hekim hakknda soruturma almasna karar vermitir. Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 14 Hekim teki hekimlere veya tetkik-tedavi kurulularna maddi kar karl hasta gnderemez. Hekim, hasta salamak amacyla arac kiilerden yararlanamaz

Yaplan soruturma sonucunda, Dr.K. K.nin tbbi endikasyon olmakszn ve hukuka aykr yollarla krmz reeteli ila reete etmi olduu gerekesiyle TTB Disiplin Ynetmelii 5/g maddesi uyarnca 6 ay sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir. Tbbi Deontoloji TzMadde 12 A) Hastalara, herhangi bir suretle olursa olsun, haksz bir menfaat temini istihdaf eden fiil ve hareketlerde bulunanlar; B) Birbirlerine, muayene ve tedavi iin hasta gndermeleri mukabilinde cret alp vermeleri; C) Kendilerine hasta temini maksadiyle, eczac, yardmc tbbi personel ve dier her hangi bir ahsa tavassut creti demeleri; D) ahsi bir menfaat dncesi veya gayrimeru bir gaye ile il, tbbi alet veya vastalar tavsiye etmeleri yahut salk messeselerine hasta sevketmeleri veya yatrmalar; E) Muayene ve tedavi cretinin tesbiti ve bunun denmesi hususunda, nc ahslarn tavassutunu kabul etmeleri; caiz deildir.

Doktorun Malpraktis El Kitap

13

Asgari crete Aykrlk


Tanm: Trk Tabipleri Birlii veya odalarca saptanm asgari cret tarifeleri altnda cret almak Tbbi Deontoloji TzMadde 31 Asgari cret tarifesi tatbik olunan yerlerde tabip veya di tabibi rekabet veya propaganda maksad ile, tarifede yazl asgari miktardan aa cret kabul edemez.

nerimiz:

Hekim, tm muayene, inceleme, tbbi giriimlerde meslek rgtnn belirledii taban cretin altnda bir cret almamaldr. Buna ilikin hastaya verilen belgelerin rnei en az 5 yl sreyle saklanmaldr

Pf Nokta: Hasta cret konusunda nceden hekimden bilgi alabilir.

Tbbi Deontoloji TzMadde 33 Her eit cerrah mdahale, doum, fizikoterapi, radyoterapi, di tababeti tedavileri ve tabibin sk nezaretini gerektiren srekli krler iin hastalardan maktu bir cret istenebilir. Bir kr evinde veya bakm ve tedavi messesinde, tedavi iin maktu bir cret alnabilir.

Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 29 Hasta cret konusunda nceden hekimden bilgi alabilir. Hekim, tm muayene, tetkik, tbbi ve cerrahi giriimlerde meslek rgtnn belirledii taban cretin altnda bir cret alamaz. Hekimin, meslektalar ile meslektalarnn eleri ve bakmakla ykml olduklarndan muayene ve tedavi iin -masraflar dnda- cret almamas uygundur.

14

Doktorun Malpraktis El Kitap

Aydnlatlm Onama Aykrlk


Tanm: Hastann aydnlatlm onamn usulne uygun almakszn tbbi giriimde bulunmak Hekim,tedbirli davranp, hastann gerekten aydnlatlma isteyip istemediinden emin olmal, gereinde hastadan belge almaldr. Bu belgeye gerekirse tank sfatyla hastann erikin bir yaknn da imzas alnabilir. Tbbi Deontoloji TzMadde 10 Aratrma yapmakta olan tabip ve di tabibi, bulduu tehis ve tedavi usuln, yeter derecede tecrbe ederek faydal olduuna veya zararl neticeler tevlit etmiyeceine kanaat getirmedike, tatbik veya tavsiye edemez ancak, yeter derecede tecrbe edilmemi olan yeni bir kefin tatbikat srasnda alnacak tedbirler hakknda ilgililerin dikkatini celbetmek ve henz tecrbe safhasnda olduunu ilve etmek art ile, bu keif tavsiye edebilir.

nerimiz:

Pf Nokta: Hastann ak yada zmni rzasnn hukuksal ynden geerli olabilmesi, o kiinin durumunu; yaplacak mdahaleyi ve etkileri ile sonularn btn ayrntlaryla bilmesi, bu konuda yeteri kadar aydnlanmas, iradesini bask altnda aklamamas gerekir. Aydnlatlm onam formu doldurulmal bir nshas da hastaya verilmelidir. Aydnlatlm onam formu imzalanmadan nce gzden geirilmelidir. Aydnlatlm onam; Hastann bilgilendirilmesi, tbbi karara katlmnn salanmas ve hekimin hasta ile ibirliine girmesidir. Tan, tedavi ve seenekleri, sonular, hastalnn gidii gibi konularda hastaya anlayabilecei bir ifade biimiyle bilgilendirme ve aklamada bulunulmas ve sonuta tbbi mdahale iin onun onamnn alnmas, hastadan sorumlu hekim iin bugn etik bir ykmllk durumudur.

Doktorun Malpraktis El Kitap

15

ermesi gereken hususlar; 1. 2. 3. 4. 5. 6. nerilen tedavi / ilemin aklanmas lm ve ciddi sakatlk risklerinin vurgulanarak, nerilmi olan tbbi ilemin yarar ve risklerinin aklanmas Yarar ve risklerinin de iinde olmak alternatif tedavi ve ilemlerin aklanmas Tedavi edilmediinde ortaya kabilecek muhtemel sonular Baar olasl ve baardan ne kastedildii yileme srasnda en byk problemin ne olduu ve normal yaamna ne kadar zamanda dnebilecei

Hastann rzas; zel risk varsa bu konuda hasta aydnlatlmal, bilgi verilmeli ve kendisinden aka rza alnmaldr. Eer hasta mdahalenin risk ve sonular hakknda yeterince aydnlatlmamsa, verilen rzann hukuka aykrl kaldrmayaca kabul edilmektedir.

Organ ve Doku Alnmas, Saklanmas ve Nakli Hakknda KanunMadde 6 On sekiz yan doldurmu ve mmeyyiz olan bir kiiden organ ve doku alnabilmesi iin vericinin en az iki tank huzurunda ak, bilinli ve tesirden uzak olarak nceden verilmi yazl ve imzal veya en az iki tank nnde szl olarak beyan edip imzalad tutanan bir hekim tarafndan onaylanmas zorunludur.

Hastann rzasn beyan ettii


srada temyiz kudretine ve ya erginliine sahip olmas gerekir. Kkler zerinde yaplacak tbbi mdahalelerde velinin rzas gerekir. Hasta vesayet altnda ise doktorun mdahalesi iin vasinin rzas alnmaldr.

Organ nakilleri bakmndan;

Vericinin yaamn mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokabilecek organ ve dokularn alnmas yasaktr. ( 2238 sayl Organ ve Doku Alnmas, Saklanmas, Alanmas ve Nakli Hakknda Kanun md8 )

16

Doktorun Malpraktis El Kitap

lgili Yargtay Karar


TAZMNAT DAVASI - HAKSIZ FL - HASTANIN LM - TEDAVDE DKKATSZ VE ZENSZ DAVRANAN DOKTOR ADAM ALITIRANIN SORUMLULUU ZET: Somut olayda, Hkme esas alnan Adli Tp Genel Kurulu raporunda, daval doum ve kadn hastalklar uzman Dr. A. nn, davacnn annesi olan S.nin doum sonras takibinde zensiz ve dikkatsiz davrand, kontrolleri srasnda balam olan enfeksiyona ynelik bir tedaviye balamad, bu nedenle olayda 2/8 orannda kusurlu bulunduu aklanmtr. Raporda her ne kadar daval hastanenin kusuru bulunmad belirtilmi ise de, altrd personelin seiminde gerekli zeni gstermediinden, doktor ile ayn oranda kusurlu olduu kabul edilmelidir. Dosya iindeki raporlarda davacnn bir kusurundan bahsedilmemektedir. Tbbi Deontoloji TzMadde 11 Klsik medotlarn bir hastaya fayda vermiyecei klinik veya lboratuvar muayeneleri neticesinde sabit olduu takdirde daha nce, mtat tecrbe hayvanlar zerinde kfi derecede denenmek suretiyle faydal tesirleri anlalm olan bir tedavi usulnn tatbik caizdir. u kadar ki, bu tedaviinin tatbik edilebilmesi iin, hastaya faydal olacann ve muvaffakiyet elde edilmemesi halinde ise mtat tedavi usullerinden daha elverisiz bir netice alnmyacann muhtemel bulunmas arttr.

Taraflar arasndaki uyumazlk vekalet akdinden kaynaklandna, davallarn her trl zen gsterme borcu olup en hafif kusurundan bile sorumlu bulunduuna gre zararn tamamndan sorumlu tutulmalar gerekirken maddi zarar hesabnda kusur oranna gre, indirim yaplm olmas usul ve yasaya aykr olup bozmay gerektirir. lgili TTB Yksek Onur Kurulu Karar Radyoloji Uzman Dr. M. F. D, dahiliye uzmannn istedii tetkikler arasnda yer alan batn ultrasonografisinin ekilmesi srasnda hastann mahremiyetine sayg gstermemi, hastay tamamen soyarak gerekletirdii tetkik srasnda hastann sa yumurtalnda tespit edilen kisti elle muayene etme giriiminde bulunmu, hastay gerek szle, gerekse davranlaryla taciz etmitir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

17

Hastann ikayeti zerine stanbul Tabip Odas tarafndan hekim hakknda soruturma balatlmtr. Hekimlik mesleinin icras srasnda hastasna cinsel tacizde bulunduu gerekesi ile bu davrann birden ok hastada tekrar edildii de gze nnde bulundurularak Dr. M.F.D, Trk Tabipleri Birlii Disiplin Ynetmeliinin 5/b maddesi gerei 3 ay sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmtr.

Ayrmclk
Tanm: Muayene ve tedavi srasnda hastalarn cinsiyet, rk, milliyet, etnik kken, din ve mezhep, ahlaki ve siyasi dnce, kiilik, ekonomik ve sosyal durumuna gre ayrcalkl uygulama yapmak Tbbi Deontoloji TzMadde 2 Tabip ve di tabibi; hastann cinsiyeti, rk, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlki dnceleri, karakter ve ahsiyeti, itimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaat ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda zami dikkat ve ihtimam gstermekle mkelleftir.

nerimiz:

Hekim, grevini her durumda hastalar arasndaki siyasal gr, sosyal durum, dini inan, milliyet, etnik kken, rk, renk, cinsiyet, ya, toplumsal ve ekonomik durum ve benzeri farkllklar gzetmeksizin yerine getirmelidir.

Pf Nokta: Hastann zellikle sosyal durumu ve etnik kkeni iyi gzlenmeli ve yanl anlalabilecek sz ve ifadelerde bulunmamaya dikkat edilmelidir.

18

Doktorun Malpraktis El Kitap

Hasta Haklar YnetmeliiMadde 5 Salk hizmetlerinin sunulmasnda aadaki ilkelere uyulmas arttr: a) Bedeni, ruhi ve sosyal ynden tam bir iyilik hali iinde yaama hakknn, en temel insan hakk olduu, hizmetin her safhasnda daima gznnde bulundurulur. b) Herkesin yaama, maddi ve manevi varln koruma ve gelitirme hakkn haiz olduu ve hibir merci veya kimsenin bu hakk ortadan kaldrmak yetkisinin olmad bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur. c) Salk hizmetinin verilmesinde, hastalarn, rk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi dnce, felsefi inan ve ekonomik ve sosyal durumlar ile sair farkllklar dikkate alnamaz. Salk hizmetleri, herkesin kolayca ulaabilecei ekilde planlanp dzenlenir. d) Tbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazl haller dnda, rzas olmakszn kiinin vcut btnlne ve dier kiilik haklarna dokunulamaz. e) Kii, rzas ve Bakanln izni olmakszn tbbi aratrmalara tabi tutulamaz. f ) Kanun ile msaade edilen haller ile tbbi zorunluluklar dnda, hastann zel hayatnn ve aile hayatnn gizliliine dokunulamaz.

Tbbi Deontoloji TzMadde 19 Hekimin Hastay Terketme Koullar Tabip ve di tabibi mesleki veya ahsi sebeplerle, tedaviyi bitirmeden hastasn brakabilir. Ancak, bu gibi hallerde, dier bir meslektan tedavi veya mdahalesine imkn verecek zaman evvelden hesaplayarak hastay vaktinde haberdar etmesi arttr. Hastann braklmas halinde hayatnn tehlikeye dmesi veya shhatinin zarara uramas muhtemel ise, dier bir meslekta temin edilmedike, hastay terkedemez. Hastay bu suretle terkeden tabip vea di tabibi, lzum grd veya hasta tarafndan talep edildii takdirde, tedavi zamanna ait mahade notlarn verir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

19

Canllar zerinde Deney


Tanm: lgili hukuksal dzenlemelere aykr olarak canllar zerinde deneyler yapmak, yaplmasna destek olmak Hasta Haklar YnetmeliiMadde 32 Tbbi Aratrma Koullar Hi kimse; Bakanln izni ve kendi rzas bulunmakszn, tecrbe, aratrma veya eitim amal hibir tbbi mdahale konusu yaplamaz. Tbbi aratrmalardan beklenen tbbi fayda ve toplum menfaati, zerinde aratrma yaplmasna rza gsteren gnllnn hayatndan ve vcut btnlnn korunmasndan stn tutulamaz. Tbbi aratrmalar, sadece, mevzuata gre aratrmada bulunmayan yetkili ve yeterli tbbi bilgi ve tecrbeyi haiz olan personel tarafndan, mevzuat ile belirlenmi bulunan yerlerde yrtlr. Gnllnn tbbi aratrmaya rza gstermi olmas, bu aratrmada grev alan personelin sorumluluunu ortadan kaldrmaz.

lgili TTB Yksek Onur Kurulu Karar Dr. .T.N.Z. henz tedavisi bulunmayan nromskler hastalklar, akupunkturla tedavi ettiini ileri srerek bu ynde uygulamalar yapm ve bu almalarn basnyayn ve benzeri aralarla kamuoyuna duyurmutur. Trkiye Kas Hastalklar Dernei tarafndan yaplan ikyet zerine, stanbul Tabip Odas Dr. .T.N.Z. hakknda soruturma almasna karar vermitir.

Yaplan soruturma sonucunda Dr. .T.N.Z.nin hastalarna nromskler hastalklarda etkisi bilimsel olarak gsterilemeyen tedaviyi uygulad gerekesiyle TTB Disiplin Ynetmelii 5/l maddesi uyarnca 15 gn sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir. Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 40
nsan zerinde yaplacak klinik, deneysel ya da epidemiyolojik aratrmalar, gerek ila gerek cerrahi yntem aratrmalar olsun, bilimsel bilgi birikimine katkda bulunabilmek amacyla yerel etik kurullardan gemek kouluyla yaplr. nsan zerinde yaplan tm aratrmalar, bilimsel ve mesleki ynden yeterli ve yetkin kiiler tarafndan yrtlr. Aratrmann sorumluluu tmyle aratrmacya aittir.

20

Doktorun Malpraktis El Kitap

kar likisi
Tanm: Bilimsel aratrmalar ve eitime ynelik effaf kurumsal ilikiler dnda, endstri kurulular ile kar ilikileri kurmak, Trk Tabipleri Birlii Hekim ve la Tantm lkelerine aykr davranmak Hekim ve la Tantm lkeleriMadde 3 Maliyeti dk baz tantm malzemeleri hekim eitimine katkda bulunacaksa, hasta yararna ise ve hekimin grevi ile ilgili ise kabul edilebilir.

nerimiz:

Hekim,ila ve tbbi gere sektrnden,maddi deeri yksek olmamas kouluyla rn anmsatc eantiyonlar dnda hastalarna bir rn nermeyi tevik amacyla verilen armaan, nakit veya deerli eyay kabul etmemeli, promosyonlara katlmamaldr.

lgili TTB Yksek Onur Kurulu Karar


Dr. . K. bir otel ierisinde yer kiralayarak mesleki faaliyet yrtm, bu sebeple st hakk tesis etmi olan ile Kaymakaml ile kar pay demeleri konusunda yazmalar yapm, bu yazmalardan tabip odas onay olmakszn iyeri hekimlii yapt anlalm, baka bir otel ve su parknda tbbi danman olarak grev yapm ve burada gerektiinde hasta bakm, otellerle yaplan gizli anlamalarla hastalarn kendisine ya da orta bulunduu salk kuruluuna ynlendirilmesini ve orta olduu salk kuruluunun otellerin salk kabini gibi almasn salamtr.
Doktorun Malpraktis El Kitap

Hekim ve la Tantm lkeleriMadde 4 Bir bilimsel toplantda gsterilen konukseverlik ve rnek datm gibi faaliyetler toplantnn temel hedefi olan bilgilenme amacn glgeler nitelikte olmamaldr. Hekimler toplant dzenlerken bu konuya zen gstermeli ve toplantlarda ekili, piyango gibi etik olmayan olaylara onay vermemeli, katlmamaldrlar.

21

Yaplan ikyet sonucunda zmir Tabip Odas hekim hakknda soruturma almasna karar vermitir. Yaplan soruturma sonucunda Dr. . K.nin hukuka aykr eylemleri sabit bulunarak Trk Tabipleri Birlii Kanununun 39. maddesi uyarnca 1 ay sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir.

Hekim ve la Tantm lkeleriMadde 2 Tantm materyali eer gerekten eitimsel bir ama ve ierikte ise hekimler tarafndan kabul edilebilir.

Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 15 Hekimler endstri kurulular ile hibir kar ilikisi kuramazlar. Bilimsel aratrmalar ve eitime ynelik ilikiler ise, effaf ve kurumsal olmaldr. Bu ilikilerde Trk Tabipleri Birliinin hazrlad Hekim ve la Tantm lkeleri geerlidir.

Cinsel likiyi Usulsz Muayene


Savclklar ve mahkemeler dnda kalan kii ve kurumlardan gelen cinsel iliki muayene istemlerini yerine getirmek; savclk ya da Hekimlik Meslek Etimahkeme istemi i KurallarMadde 39 olsa dahi ilgilinin, Hekim, savclklar ve veli ya da vasisinin mahkemeler dnda aydnlatlm onakalan kii ve kurumm olmakszn cinlardan gelen cinsel sel iliki muayeneiliki muayene istemsi yapmak. lerini dikkate alamaz. nerimiz: Hekim, adli makaHekim ilgilinin veya mn resmi yazs ilgili reit deilse, veli olmadan muayeveya vasisinin aydnne yapmamaldr. latlm onam olmadka cinsel iliki muPf Nokta: Hekim muayeayenesi yapamaz. ne olacak kiiye rahatlatc, gven verici bir ekilde ve saygyla yaklamal, grme ve muayene detaylar hakknda bilgi vermeli, madurun anlayaca bir ifadeyle aklama yaplmal, ortamn fizik koullarnn uygun olmasna dikkat Tanm :

22

Doktorun Malpraktis El Kitap

edilmelidir. Madurun rzas alnmakszn muayenesi yaplmamaldr. Onam yazl olmaldr. Adli rapor, cinsel su olgularnda durumu saptayan bulgularn tmn iermelidir. Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik ncelemeler ve Fizik Kimliin Tespiti Hakknda YnetmelikMadde 4
Bir sua ilikin delil elde etmek iin, pheli veya sank zerinde i beden muayenesi yaplabilmesine Cumhuriyet savcs veya madurun istemiyle ya da resen hkim veya mahkeme, gecikmesinde saknca bulunan hllerde Cumhuriyet savcs tarafndan karar verilebilir. Cumhuriyet savcsnn karar, yirmidrt saat iinde hkim veya mahkeme onayna sunulur. Hkim veya mahkeme, yirmidrt saat iinde kararn verir. Onaylanmayan kararlar hkmsz kalr ve elde edilen deliller kullanlamaz. pheli veya sann i beden muayenesi ancak tabip tarafndan yaplr. Muayenenin yaplabilmesi iin; mdahalenin, kiinin salna aka ve ngrlebilir zarar verme tehlikesinin bulunmamas gerekir. Cinsel organlar veya ans blgesinde yaplan muayene de i beden muayenesi saylr. st snr iki yldan daha az hapis cezasn gerektiren sularda kii zerinde i beden muayenesi yaplamaz.

Cinsel Taciz
Tanm: Meslektalara, dier salk meslek mensuplarna veya hastalara cinsel tacizde bulunmak. Hekim, hastasna herhangi bir cinsel yaknlamada bulunmamaldr. Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 5 Hekimin ncelikli grevi, hastalklar nlemeye ve bilimsel gerekleri yerine getirerek hastalar iyiletirmeye alarak insann yaamn ve saln korumaktr. Meslek uygulamas srasnda insan onurunu gzetmesi de, hekimin ncelikli devidir. Hekim, bu ykmllklerini yerine getirebilmek iin, gelimeleri yakndan izler.

nerimiz:

Pf Nokta: Hastayla oluabilecek sosyal karlamalar hekimliin etik ilkeleri erevesinde snrl tutmaldr.
Doktorun Malpraktis El Kitap

23

lgili Yargtay Karar


SARKINTILIK VE HAKARET SUU - SANIIN ADL PARA CEZASINA ESAS ALINACAK GN SAYISININ BE OLARAK BELRLENECE - BR GN KARILIININ YRM YTL OLARAK TAKTR GERE - SANIIN HAKARET VE SARKINTILIK SULARINDAN YZER YTL PARA CEZASI VERLMES GERE ZET: Sann sabit kabul edilen sarkntlk suunun yaptrm aydan iki yla kadar hapis veya adli para cezasdr. Seenek yaptrmlardan adli para cezasnn tercihi ile adli para cezasna esas alnacak gn saysnn 5 gn olarak belirlenmesi, asgari hadden uygulama ile bir gn karlnn 20 YTL. olarak taktiri ile sann cinsel taciz suundan 100 YTL. adli para cezasyla cezalandrlmas gerekir. Ayrca sabit kabul edilen hakaret suunun seenek yaptrmlardan adli para cezasnn tercihi ile adli para cezasna esas alnacak gn saysnn 5 gn olarak belirlenmesi, cezasnn 1/6 orannda arttrlmas, ancak artrm miktar bir gnn aasnda kaldndan cezasndan herhangi bir artrm yaplmamas, asgari hadden uygulama ile bir gn karlnn 20 YTL. olarak taktiri ile sann hakaret suundan 100 YTL. adli para cezasyla cezalandrlmas, eklinde denetlenebilir nitelikte karar verilmesi gerekir.

Tbbi Deontoloji TzMadde 2 Tabip ve di tabibinin bata gelen vazifesi, insan salna, hayatna ve ahsiyetine ihtimam ve hrmet gstermektir. Tabip ve di tabibi; hastann cinsiyeti, rk, milliyeti, dini ve mezhebi, ahlki dnceleri, karakter ve ahsiyeti, itimai seviyesi, mevkii ve siyasi kanaat ne olursa olsun, muayene ve tedavi hususunda zami dikkat ve ihtimam gstermekle mkelleftir.

24

Doktorun Malpraktis El Kitap

Dolandrclk/Sahtecilik
Tanm: Kamu kurum ve kurulularnn dolandrlmasna ynelik eylemlerde bulunmak; bu amaca ynelik olarak sahte belge veya reete dzenlemek, reete ve belgeler zerinde tahrifat yapmak Hekim,gerekte olmam bir olay olmu gibi gstermek durumunda belge de resmi belge ise resmi belgede sahtecilik suu ilemi olur. Tbbi Deontoloji TzMadde 16 Tabip ve di tabibi bir kimsenin shhi durumu hakknda, ilm metodlar tatbik suretiyle bizzat yapt muayene neticesinde edindii vicdani ve fenn kanaata ve ahsi mahadesine gre rapor verir. Hususi bir maksatla veya hatr iin rapor veya herhangi bir vesika verilmez.

nerimiz:

Pf Nokta: Hasta olmayan bir kimseye reete dzenlenmesi durumunda da resmi belgede sahtecilik suu ilenmi olur. Hastalarn reetelerine eklemeler yaplmas durumunda da resmi belgede sahtecilik suu oluur. Hastalar iin yaplan tetkik, tahlil, grntleme, mdahalelerde hastane dner sermayesini iirmeye ynelik orantszlklar da bu kapsamdadr.

lgili Yargtay Karar


RESM BELGEDE SAHTECLK - GEREE AYKIRI RAPOR DZENLEMEK - DOKTORUN GEREE AYKIRI ALKOL RAPORU DZENLEMES ZET : Somut olayda, sann nbeti doktor olduu ve emniyet grevlilerince bir hazrlk soruturmasna esas olmak zere alkol raporu istenmesi zerine, geree aykr rapor dzenlediinin iddia edilmesi karsnda; eyleminin yazl resmi belgede sahtecilik suunu oluturabilecei, bu nedenle davaya bakDoktorun Malpraktis El Kitap

25

Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair KanunMadde 73 Protokol defterinde bozmalar(tahrifat) yapan ve geree aykr bilgi yazan hekimler, di hekimleri, diiler ve ebeler Trk Ceza Kanununun belgede sahtecilik suuna ilikin hkmlerine gre cezalandrlr. ma ve delilleri takdir etmenin Ar Ceza Mahkemesinin grevine girecei gzetilmemesi yerinde deildir.

Haksz Duyuru
Tanm: El ilanlar, tabelalar, basn ve benzeri yollarla meslektalar aras haksz, tp d rekabete yol aacak duyurular yapmak Hekim, mesleini uygularken reklam yapmamal, ticari reklamlara ara olmamal, almalarna ticari bir grnm vermemelidir; insanlar yanltc, panie drc, yanl ynlendirici davranlarda bulunmamaldr. Tbbi Deontoloji TzMadde 8 Tabiplik ve di tabiplii mesleklerine ve tedavi messeselerine, ticari bir vehe verilemez. Tabip ve di tabibi, yapaca yaynlarda tababet mesleinin erefini stn tutmaya mecbur olup, ne suretle olursa olsun, yazlarn da kendi reklmn yapamaz. Tabip ve di tabibi, gazetelerde ve dier neri vastalarnda, reklm mahiyetinde teekkr ilnlar yazdramaz.

nerimiz:

Pf Nokta: Yayn aralaryla yapaca duyurularda varsa, Tababet Uzmanlk Tzne gre kabul edilmi olan uzmanlk alann, alma gn ve saatlerini bildirebilir.

Hekim, mesleini uygularken reklam yapamaz, ticari reklamlara ara olamaz, almalarna ticari bir grnm veremez, insanlar yanltc, panie drc, yanl ynlendirici, meslektalar arasnda haksz rekabete yol ac davranlarda bulunamaz.

26

Doktorun Malpraktis El Kitap

lgili TBB Yksek Onur Kurulu Karar


Histoloji ve Embriyoloji Uzman olan Dr. .C., infertil hastay deerlendirme, muayene etme ve alama yapma yetkisi olmad halde bir hastaya 3 kez alama tedavisi yapm, tantm kurallarna aykr davranm, el ilanlar tabelalar, basn ve benzeri yollarla meslektalar aras haksz tp d rekabete yol aacak duyurular yapm, tabela ile ilgili kurallara uymam, TTB veya odalarca saptanm asgari cret tarifeleri altnda cret almtr. l Salk Mdrlnn bildirimi zerine hekim hakknda Adana Tabip Odas tarafndan soruturma balatlmtr. Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair KanunMadde 24 Mesleklerini uygulayan hekimler hastalarn kabul ettikleri yer ile muayene saatlerini ve uzmanlklarn bildiren ilanlar verebilirler. Dier biimde ilan, reklam ve benzerlerini yapmalar yasaktr

TTB Disiplin Ynetmeliinin 4/b, c, e, j, k ve 5/e maddesindeki eylemleri gerekletirdii, isnat edilen ve kantlarla sabit olan sularn cezalar birletirilerek Dr. .Cnin 3 ay sre ile geici olarak meslekten men cezas ile ve 6023 Sayl Yasann 39/b bendi uyarnca para cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir.

Tbbi Deontoloji TzMadde 9 Tabip ve di tabibi, gazete ve sair neir vastalar ile yapaca ilnlarda ve reete ktlarnda, ancak ad ve soyad ile adresini, Tababet htsas Nizamnamesine gre kabul edilmi olan ihtsas ubesini, akademik nvann ve muayene gn ve saatlarn yazabilir. Muayenehane kaplarna veya binalarn dna aslacak tabeblarn ebad ve adedi, mahalli tabip odalar tarafndan tesbit edilebilir. Tabipler ve di tabipleri, tabip odalarnn bu husustaki kararlarna riayet etmekle mkelleftirler. Tabellarda en ok iki renk kullanlabilir. Ik verici vastalarla tabellar sslemek yasaktr

Doktorun Malpraktis El Kitap

27

Hasta Haklarna Saygszlk


Tanm: nerimiz: Hasta haklarna sayg gstermemek Hekim, herhangi bir gerekeyle kiinin saaltm hakkn engellememeli ya da geciktirmemelidir.

Pf Nokta: Hasta ile ilikisi karlkl gven ve saygya dayanmaldr Hastasnn parasal durumu ne olursa olsun, gereksiz harcamalar yaptrmamal ve yarar olmayacan bildii bir inceleme ve tedaviyi nermemelidir. Hekimlik Meslek Etii KurallarMadde 26 Hekim hastasn, hastann salk durumu ve konulan tan, nerilen tedavi ynteminin tr, baar ans ve sresi, tedavi ynteminin hastann sal iin tad riskler, verilen ilalarn kullanl ve olas yan etkileri, hastann nerilen tedaviyi kabul etmemesi durumunda hastaln yarataca sonular, olas tedavi seenekleri ve riskleri konularnda aydnlatr. Yaplacak aydnlatma hastann kltrel, toplumsal ve ruhsal durumuna zen gsteren bir uygunlukta olmaldr. Bilgiler hasta tarafndan anlalabilecek biimde verilmelidir. Hastann dnda bilgilendirilecek kiileri, hasta kendisi belirler. Salkla ilgili her trl giriim, kiinin zgr ve aydnlatlm onam ile yaplabilir. Alnan onam, bask, tehdit, eksik aydnlatma ya da kandrma yoluyla alndysa geersizdir. Acil durumlar ile, hastann reit olmamas veya bilincinin kapal olduu ya da karar veremeyecei durumlarda yasal temsilcisinin izni alnr. Hekim temsilcinin izin vermemesinin kt niyete dayandn dnyor ve bu durum hastann yaamn tehdit ediyorsa, durum adli mercilere bildirilerek izin alnmaldr. Bunun mmkn olmamas durumunda, hekim baka bir meslektana danmaya alr ya da yalnzca yaam kurtarmaya ynelik giriimlerde bulunur. Acil durumlarda mdahale etmek hekimin takdirindedir. Tedavisi yasalarla zorunlu klnan hastalklar toplum saln tehdit ettii iin hasta veya yasal temsilcisinin aydnlatlm onam alnmasa da gerekli tedavi yaplr. Hasta vermi olduu aydnlatlm onam diledii zaman geri alabilir.

28

Doktorun Malpraktis El Kitap

Hastann sra beklememesi; Yksek riskli hastalara tedavi srecinde ncelik tannr. Hastalar, sra beklemesi gerektii durumlarda bekleme nedenleri ve tahmini bekleme sreleri hakknda bilgilendirilerek, istek halinde ilgili hizmete ulaabilecekleri bir dier salk kuruluuna ynlendirilir.

lgili TBB Yksek Onur Kurulu Karar


Dr. H.A bel ft hastasna yapt tbbi uygulamalarda endikasyon hatas yapmtr. Hastann ikyeti zerine zmir Tabip Odas tarafndan Dr. H. A hakknda soruturma balatlmtr. Hekim hakknda, usulne uygun olarak aydnlatlm onam almakszn tbbi giriimde bulunduu iddias ile ilgili ayrca bir soruturma yaplmas yolu ak olmak kayd ile hastaya yaplan uygulamalarda ciddi endikasyon hatas bulunduu tespitini de ieren bilirkii raporu da dikkate alnarak Dr. H.Ann Trk Tabipleri Birlii Disiplin Ynetmeliinin 5/t maddesinde belirtilen suu iledii gerekesi ile 15 gn sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir.

Hasta Srlarn fa
Meslein uygulanmas srasnda ve meslek sebebiyle renilen hastalara ait srlar yasal zorunluluk dnda Tbbi Deontoloji aklamak. TzMadde 4 nerimiz: Hekim; hasta ya da Tabip ve di tabibi, yaralnn bakalameslek ve sanatnn r tarafndan bilinicras veslesiyle mutmeyen ve duyultali olduu srlar, kamas ho karlannuni mecburiyet olmayacak zelliklemadka, ifa edemez. rini yani hastann Tbbi toplantlarda srrn saklamakla takdim edilen veya ykmldr. yaynlarda bahis koPf Nokta: Toplumun aypnusu olan vakalarlamasn, tiksinda, hastann hviyeti mesini, hastann aklanamaz. ekonomik durumunu ve geleceini etkileyen hastalk,yasal olmayan krtaj,
Doktorun Malpraktis El Kitap

Tanm:

29

evli olmayan kadnn ocuk dourmas veya drmesi,intihar gibi toplum iinde kiinin onur ve saygnlyla ilgili olaylar kiinin srlardr. Hasta Haklar YnetmeliiMadde 21 Hastann, mahremiyetine sayg gsterilmesi esastr. Hasta mahremiyetinin korunmasn aka talep de edebilir. Her trl tbbi mdahale, hastann mahremiyetine sayg gsterilmek suretiyle icra edilir. Mahremiyete sayg gsterilmesi ve bunu istemek hakk; a) Hastann, salk durumu ile ilgili tbbi deerlendirmelerin gizlilik ierisinde yrtlmesini, b) Muayenenin, tehisin, tedavinin ve hasta ile dorudan temas gerektiren dier ilemlerin makul bir gizlilik ortamnda gerekletirilmesini, c) Tbben saknca olmayan hallerde yannda bir yaknnn bulunmasna izin verilmesini, d) Tedavisi ile dorudan ilgili olmayan kimselerin, tbbi mdahale srasnda bulunmamasn, e) Hastaln mahiyeti gerektirmedike hastann ahsi ve ailevi hayatna mdahale edilmemesini, f ) Salk harcamalarnn kaynann gizli tutulmasn, kapsar. lm olay, mahremiyetin bozulmas hakkn vermez. Eitim verilen salk kurum ve kurulularnda, hastann tedavisi ile dorudan ilgili olmayanlarn tbbi mdahale srasnda bulunmas gerekli ise; nceden veya tedavi srasnda bunun iin hastann ayrca rzas alnr. Hasta srrnn kapsam ; Hastann salk durumu, tbbi durumu, tans, prognozu, tedavisi hakknda ve kiiye zel tm bilgiler lmnden sonra bile sr olarak saklanmaldr. Hastaya ait bu bilgiler, yalnzca hastann ak izni veya mahkemenin kesin istei zerine aklanabilir. Hastann kimliine ait bilgiler korunmaldr Hastalar kendileri ile ilgili tbbi ve kiisel bilgilerini uygunsuz, eksik ve ift anlaml olmas veya tan, tedaviye bakm
Doktorun Malpraktis El Kitap

30

amacyla ilgili olmamas durumunda da bu bilgilerin dzeltilmesini isteme, daha ak hale getirme hakkna sahiptir. Hastann tan, tedavi ve bakm iin gerekli olmadka ve hasta izin vermedike hastann zel ve ailevi yaamna girilemez Salk kurumlarna bavuran hastalar kiisel bakmlarn yapacak salk personelinin veya muayene ve tedavilerini yapacak kurumlarn zel yaamlarnn korunmasn salayan fiziksel zelliklere sahip olmas bekleme hakkna sahiptirler.

kenceye Yardm
Tanm: Mesleksel bilgi ve becerilerini insan onuruna ters decek amalarla kullanmak, ikence yapmak, ikenceye katlmak veya ikence olarak nitelendirilebilecek ilem ve davranlarda bulunmak, ikence bulgularnn tespitinde geree aykr rapor dzenlemek Hekimlik Meslek Etii Kurallar Madde 34 Hekim, tbbi bilgi ve becerisiyle, ikence ve benzeri uygulamalara katlamaz, yardmc olamaz, geree aykr rapor dzenleyemez. kence iddias olan olgularla karlaan hekim, mesleki bilgi ve becerilerini gerein ortaya karlmas iin kullanr.

nerimiz:

Hekim, her koulda ikenceye kar olmal ve ruhsal bozukluk gsteren ikence grm kiilerin saaltm ile ilgilenmeli ya da saaltmn salayacak kii veya kurumlara ynlendirmelidir.

Doktorun Malpraktis El Kitap

31

Ruhsatsz Madde nerimi


Tanm: Usulne uygun olarak ruhsatlandrlmam maddeleri ila olarak nermek Hekim tedavi iin uygun ilac yanl uygulamamal, doz yksekliinde yanlmamal,deri ii yerine altna enjeksiyon uygulamamaldr.

nerimiz:

Pf Nokta: Hatal ve bozuk imal edilmi ve ruhsatlandrlmam ilacn kullanlmasndan kural olarak ila yapmcs sorumludur. Ancak hekim ilacn neriminde bulunurken zenli davranmaldr. Salk Hizmetleri Temel KanunuMadde 3k Koruyucu, tehis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanlan ila, a, serum ve benzeri biyolojik maddelerin retiminin ve kalitesinin tevik ve temini esas olup, her trl mstahzar, terkip, madde, malzeme, farmakope mamulleri, kozmetikler ve bunlarn retiminde kullanlan ham ve yardmc maddelerin ithal, ihra, retim, datm ve tketiminin, ama d kullanlmak suretiyle fizik ve psiik bamllk yapan veya yapma ihtimali bulunan madde, ila, a, serum ve benzeri biyolojik maddeler ile dier terkiplerin kontroluna, murakabesine ve bunlarn yurt iinde ve yurt dnda cret karl kalite kontrollerini yaptrmaya, zel mevzuata gre ruhsatlandrma, izin ve fiyat verme ilerini yrtmeye Salk ve Sosyal Yardm Bakanl yetkilidir. zel mevzuatna gre izin veya ruhsat alnmam ila ve terkiplerin retimi, ithali, sat ile ruhsat veya izin alnm dahi olsa ila ve terkiplerin bilimsel aratrma amacyla Salk ve Sosyal Yardm Bakanl ve ilgili kiinin rzas olmadan insan zerinde kullanm yasaktr.

lgili Yargtay Karar


RUHSATSIZ LA SATIMI - SUST HAL ZET: Sust hali;yasada, ilenmekte olan su olarak tarif edilmitir. Somut olayda sann, eczanesi bulunan, Derik le Merkezindeki bakkal dkkannda ruhsatsz ila satt ve ya-

32

Doktorun Malpraktis El Kitap

plan arama sonunda bunlarn ele getii ve u itibarla yakaland ana kadar yasadaki,cezay mstelzim olan bu crmn ilenmesine devam edildii anlalmtr. Bu nedenle sann zerine atl suun davasnda sust yasas hkmlerince karar verilmelidir.

lgili TTB Yksek Onur Kurulu Karar


Salk Bakanl tarafndan ithalat izni verilmemi ilac muayenehanesinde bulundurduu tespit edilen Dr. Y., tedavisi uzmanlk gerektiren hastaya ierii ve etkisi belirsiz maddeleri nermi ve uygulamtr. ikayet zerine zmir Tabip Odas tarafndan hekim hakknda soruturma balatlm, Tpta Uzmanlk Tzne gre alnm bir uzmanlk belgesi olmadan herhangi bir biimde uzmanm gibi davranmak veya tantm yapmak suretiyle meslek uygulamasnda bulunmak ve usulne uygun olarak ruhsatlandrlmam maddeleri ila olarak nermek eylemlerini gerekletirdii gerekesiyle TTB Disiplin Ynetmeliinin 5/e ve 5/m maddeleri uyarnca Dr. Y.nin 15 gn sreyle geici olarak meslekten men cezasyla cezalandrlmasna karar verilmitir.

arlatanlk
Tanm: Hastalklarn tan ve tedavisinde bilimsellii henz kantlanmam ya da bilim d yntemleri uygulamak veya nermek

Hasta Haklar YnetmeliiMadde 27 Klinik veya laboratuar muayeneleri sonucunda bilinen klasik tedavi metodlarnn hastaya fayda vermeyeceinin sabit olmas ve daha evvel deney hayvanlar zerinde kafi derecede tecrbe edilmek suretiyle faydal tesirlerinin anlalmas ve hastann rzasnn bulunmas artlar birlikte mevcut olduunda, bilinen klasik tedavi metodlar yerine baka bir tedavi usul uygulanabilir. Ayrca, bilinen klasik tedavi metodu dndaki bir metodun uygulanabilmesi iin, hastaya faydal olacann ve bu tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elverisiz sonu vermeyeceinin muhtemel olmas da arttr. Evvelce tecrbe edilmemi bir tbbi tedavi ve mdahale usul, ancak zarar vermeyeceinin ve hastay kurtaracann mutlak olarak ngrlmesi halinde yaplabilir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

33

lgili Yargtay Karar


TAZMNAT DAVASI - DOKTORLAR TARAFINDAN YAPILAN AMELYATLAR BEKLENLEN Y SONUCU VERMEM OLSA DAH TIP BLMNN KABUL ETT BTN KURALLARA UYGUN BR MDAHALE YAPILMI SE ARTIK DOKTORA KUSUR ZAFE EDLEMEYECE - KUSURLU BULUNUP BULUNMADIININ TESPT ZET: Olayda davac, davalya gzlerini ameliyat yaptrm, mdahale baarl olmam, gzler eski grme yeteneini de kaybetmi olduunda, bundan ileri gelen zararnn detilmesini dava etmi, mahkemece ameliyatta davalnn kusuru bulunmad gerekesiyle dava reddedilmitir. Kararn ba tarafnda aklanan ilkelere gre, davalnn kusurlu bulunup bulunmadnn tespit iin uzman kiilerden tekil edilecek bir bilirkii kurulu ile inceleme yaptrlmak, gerektiinde adli tp meclisini dncesine de bavurmak zorunludur. Bu eklide bir inceleme yaptrlmadan srf resmi mercilerden bilgi isteme niteliinde Ankara Tp Fakltesi gz hastalklar profesrlerinden iki kiini ayr ayr dncesine bavurup gelen cevaplara dayanlarak davan reddine karar verilmesi bozmay gerektirir.

Usulsz Hasta Kayd


Tanm: Hasta kaytlarn usulne uygun olarak tutmamak. Hekim,teknik muayenelere ait belgeleri, grafileri, traseleri ve bunlara ait raporlar, tahlil ve incelemelere ait belgeleri, biyopsi yaplm ise biyopsi raporunu mevcut bulundurmaldr. Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Messeseleri Hakknda TzkMadde 5 Rntgen ve radiyom ve elektrikle tedavi messeselerinde buraya kabul edilen hastalar kayda mahsus ve Shhat ve timai Muavenet Vekaletince hazrlanan rneklere uygun protokol defterleri tutulmas mecburidir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

nerimiz:

Pf Nokta: Salk kuruluuna bavuran her hasta protokol defterine kaydedilir. Her hekim, Ynetme-

34

likte belirtilen salk kuruluunun ismini tayan reeteyi kullanr ve bu reeteye kendi imzasn ve kaesini basar. Muayenehanelerde ise hekim adna dzenlenmi reete kullanlr. Kaytlarn Nitelii; Tbbi kaytlar gerektiinde kant olarak mahkemelere sunulabileceinden son derece nemli belgelerdir. Bu nedenle ayrntl ve dzenli tutulmalarnda yarar vardr. Kaytlarn okunakl bir ekilde yazlmas karklklar nleyecektir, tutulan kaytlardaki yanl anlamalarn ve bundan kaynaklanacak zararlarn sorumlusu da kaytlar yanl tutan kii olacaktr. Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair KanunMadde 72 Mesleklerini uygulayan hekim, di hekimleri, diiler ve ebeler, rneine gre Salk Bakanl tarafndan dzenlenen, yerel salk yneticilerince onanm, hastalarn ad ve kimliklerini kayt iin baslan bir protokol defteri tutma zorundadrlar. Bu defterlerdeki kaytlar, cretten doan davalarda sahibi lehine delil saylabilir. u kadar ki, iddiaya kant olan kaydn doru olmad belgeler ve dier gvenilir kantlar ile kantlanabilir.

lgili Yargtay Karar


DOLANDIRICILIK SUU - SANIK EYLEMLERNN NTEL - EYLEMLERN ZNCRLEME GREV KTYE KULLANMAK SUUNU OLUTURMASI - BERAAT KARARI VERLEMEYECEK OLMASI

ZET: Eitim ve aratrma hastanesinde gz doktoru olarak alan sann, Emekli Sand salk yardmndan yararlanan hastalar zel klinikte muayene ettii, resmi kayt ilemlerini onlar olmakszn yaptracan belirterek kolaylk salad izlenimini verip, yazd zel reeteler ve hastalara ait salk karnelerini alarak grevli olduu hastanede hastalar hastaneye gelmedii halde hastane protokol defterine kaydederek zel muayene sonularna gre zel reeteleri salk karnelerine yazmaktan ibaret eylemlerinin, zincirleme grevi ktye kullanmak suunu oluturaca gzetilmeden, beraat karar verilmesi, kanuna aykrdr.
Doktorun Malpraktis El Kitap

35

Uzmanlk D Giriim
Tanm: Acil durumlar dnda zel bilgi ve beceri gerektiren giriimlerde bulunarak hastaya zarar vermek Hekim zel ve acil durumlar haricinde bran d mdahelelerden kanmaldr. Tbbi Deontoloji TzMadde 3 Tabip, vazifesi ve ihtisas ne olursa olsun, gerekli bakmn salanamad cil vakalarda, mcbir sebep olmadka, ilk yardmda bulunur. Di tabibi de, kendi sahasnda, ayn mkellefiyete tabidir.

nerimiz:

Pf Nokta: zel cerrahi uzmanlk almam doktorlar, ancak zorunlu (uzman bulunmamas veya celbi mmkn olmayan acil durumlar) durumlarda hastaya yardmda bulunabilirler. Yarma, boaltma, diki, yakma, pansuman, kan dindirme gibi ameliyatlar kk ameliyatlar olup, bunlarn yaplmas iin uzmanlk aranmayacaktr. Bunun haricindeki almalar ise byk ameliyatlardr ve bunu ancak uzmanlk alan doktor yapabilir.

lgili Yargtay Karar


TAZMNAT DAVASI - YANLI TEDAV SONUCU YZNDE SABT ESER BIRAKILMASI NEDENYLE TAZMNAT STEM - DOKTORUN KEND UZMANLII DIINDA BAKA BR UZMANLIK ALANINDA ALIMI OLMASI - MANEV TAZMNATTAK RCU KARARININ ONANMASI GERE ZET: Davac doktor olan davalnn yapt yanl tedavi sonucu yznde sabit eser ve yara brakldndan tazminat istemitir. Hekim mesleki bilgisinin gerektirdii btn gerekleri yerine getirdiini ispat zorunluluundadr. Esasen doktor kendi uzmanl dnda baka bir uzmanlk alannda almtr. Olayda ak ve belirli bir kiisel kusur vardr. Dantayn hkmettii tazminat miktar ok uygundur. Her bakmdan uygun olan manevi tazminattaki rcu karar onanmaldr. Uzman doktor btn tehlikeyi bertaraf edecek biimde a-

36

Doktorun Malpraktis El Kitap

lmak zorundadr. almazsa veya alp da kt bir sonu dourursa bundan sorumlu olur. 3153 sayl Yasann ak buyruuna aykr hareket ederek kendi uzmanl dnda baka bir uzmanlk alannda almamaldr..

Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair KanunMadde 23 Genel ve yerel anestezi ile yaplan byk ameliyelerin kesinlikle, uzmanlk belgesi olan bir hekim ile beraber dier bir hekim tarafndan yaplmas gereklidir. Uzman bulunmas ve arlmas olas olmayan yerlerde yaplmas zorunlu ameliyeler ile acil ve olaanst durumlar bu hkmn dndadr.

lgili TBB Yksek Onur Kurulu Karar

Pratisyen hekim olan Dr. O.T., gzne metal apak saplanan hastaya mdahale ederek cismi karm, hastann ikyetlerinin srmesi zerine baka bir salk kuruluunda yaplan inceleme sonucunda gzde kornea kesilmesi ve kalc grme kayb saptanmtr. le Salk Grup Bakanl tarafndan yaplan ikyet zerine, stanbul Tabip Odas Dr. O.T. hakknda soruturma almasna karar vermitir. Yaplan soruturma sonucunda Dr. O.T. nin hastay bir gz hastalklar uzmanna sevk etmek yerine vakaya kendisinin mdahale etmesi ve tedaviyi bizzat srdrmekteki srar gerekesiyle TTB Disiplin Ynetmelii 5/p maddesi uyarnca 15 gn sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir.

Yasad Krtaj/Organ Nakli


Tanm: lgili hukuksal dzenlemelerdeki snrlar haricinde gebelii krtaj veya herhangi bir yntem ile sonlandrmak veya usule aykr organ nakline katlmak Hekim, gebelii sonlandracak mdahaleleri yasal snrlar dahilinde (10.haftaya kadar) yapmaldr.

nerimiz:

Pf Nokta: Gebelie son vermenin anne sal asndan sakncal olmamas gerekir. Bunun tespiti mdahaleyi yapacak hekimin yetkisi ierisindedir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

37

Hastay yaatma makinasnda organ nakli amacyla gecikmeli olarak tutulmasndan doacak her trl olumsuz durum hekim ve hastane sorumluluundadr. Tbbi Deontoloji TzMadde 22 Anann hayatn kurtarmak iin yene are tekil ettii takdirde, avortman yaplmas caizdir. Ciddi bir tehlikede bulunan anann hayat, cerrahi mdahaleyi veya gebelie son verebilecek bir tedaviyi zaruri klyorsa, hastaln taallk ettii tp ubesinde mtehasss iki tabibin ve bu iki mtehasss temin edilemedii takdirde iki tabibin objektif ve kat delillere dayanan raporlar alnmadka bu mdahale veya tedavi yaplamaz. Bu raporlarn asl mdahaleyi veya tedaviyi yapan tabib tarafndan mhafaza olunur ve kendisi tarafndan tasdikli ve hastann ismini ihtiva edmeyen bir rnei, mensup olduu tabib odasna taahhtl olarak gnderilir. Raporun tasdik erhinde, avortmann yapld tarih ve mahal gsterilir. Ar ve cil vakalarda, yukarki fkra mucibince tabip raporu alnmas mmkn olmad takdirde, tabib resen hareket eder ve keyfiyeti derhal taahhtl bir mektupla mensup olduu tabip odasna bildirir. Avortmanlarda, hastann ve varsa veli veya vasisinin yazl olarak muvafakatnn alnmas arttr.

lgili Yargtay Karar


TAZMNAT DAVASI - DOKTORLA MTEVEFFA ARASINDA KRTAJ YAPILMASI KONUSUNDA AKD BR BA DODUU - KUSURSUZLUK KANITLANAMADIKA ZARARIN TAZMN EDLMES ZORUNLULUU ZET: Daval doktorla mteveffa arasnda krtaj yaplmas konusunda akdi bir ba doduuna gre BK.nun 96. maddesi hkm karsnda daval doktor kendisine hi bir kusur isnat edilemeyeceini kantlamadka yapt iten doan zarar tazmine mecburdur. Dosyadaki deliller daval doktorun bu ispat ykmlln yerine getirmi saylmasna elverili nitelikte deildir. Bu nedenlerle tazminat ynnden gerekli inceleme yaplarak bir karar verilmesi gerekir.

38

Doktorun Malpraktis El Kitap

Nfus Planlamas Hakknda KanunMadde 4


Sterilizasyon, bir erkek veya kadnn ocuk yapma kabiliyetinin cinsi ihtiyalarn tatmine mani olmadan izalesi iin yaplan mdahale demektir. Sterilizasyon ameliyat, tbbi saknca olmad takdirde reit kiinin istei zerine yaplr. Bir ameliyatn seyri srasnda tbbi zaruret nedeniyle bir hastaln tedavisi iin kastrasyonu gerektiren hallerde, kiinin rzasna baklmakszn kastrasyon ameliyesi yaplabilir. Nfus Planlamas Hakknda KanunMadde 5Gebeliin onuncu haftas doluncaya kadar annenin sal asndan tbbi saknca olmad takdirde istek zerine rahim tahliye edilir. Gebelik sresi, on haftadan fazla ise rahim ancak gebelik, annenin hayatn tehdit ettii veya edecei veya doacak ocuk ile onu takip edecek nesiller iin ar maluliyete neden olaca hallerde doum ve kadn hastalklar uzman ve ilgili daldan bir uzmann objektif bulgulara dayanan gerekeli raporlar ile tahliye edilir. Derhal mdahale edilmedii takdirde hayat veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil hallerde durumu tespit eden yetkili hekim tarafndan gerekli mdahale yaplarak rahim tahliye edilir. Ancak, hekim bu mdahaleyi yapmadan nce veya mmkn olmad hallerde mdahaleden itibaren en ge yirmi drt saat iinde mdahale yaplan kadnn kimlii, yaplan mdahale ile mdahaleyi icabettiren gerekeleri illerde salk ve sosyal yardm mdrlklerine, ilelerde hkmet tabipliklerine bildirmeye zorunludur. Acil mdahale hallerinin nelerden ibaret olduu ve yaplacak ihbarn ekil ve mahiyeti ile sterilizasyon ve rahim tahliyesini kabul edenlerden istenilecek izin belgesinin ekli ve doldurulma esaslar, bunlarn yaplaca yerler, bu yerlerde bulunmas gereken salk ve dier koullar ve bu yerlerin denetimi ve gzetimi ile ilgili hususlar karlacak tzkte belirtilir.Nfus Planlamas HakkndaKanunMadde 6 5 inci maddede belirtilen mdahale, gebe kadnn iznine, kklerde kn rzas ile velinin iznine, vesayet altnda bulunup da reit veya mmeyyiz olmayan kiilerde reit olmayan kiinin ve vasinin rzas ile birlikte sulh hakiminin izin vermesine baldr. Ancak akl maluliyeti nedeni ile uur serbestisine sahip olmayan gebe kadn hakknda rahim tahliyesi iin kendi rzas aranmaz. 4nc maddenin ikinci ve 5inci maddenin birinci fkralarnda belirtilen ve rzalar aranlacak kiiler evli iseler, sterilizasyon veya rahim tahliyesi iin ein de rzas gerekir. Veli veya sulh mahkemesinden izin alma zamana ihtiya gsterdii ve derhal mdahale edilmedii takdirde hayat veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil hallerde izin art deildir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

39

lgili TBB Yksek Onur Kurulu Karar


Dr. M.T.D. missed abortion (erken gebelik kayb) tanl hastasna zel muayenehanesinde kretaj ilemi yapm, kanamann durmamas sonucunda hasta kaybedilmitir. l Salk Mdrl tarafndan yaplan ikyet zerine, stanbul Tabip Odas Dr. M.T.D. hakknda soruturma almasna karar vermitir. Yaplan soruturma sonucunda Dr. M.T.D.nin missed abortion tanl hastaya hastane veya tam donanml klinikte mdahale etmedii, bu olgularda istenmesi gereken testlerin de istenmemi olduu gerekesiyle TTB Disiplin Ynetmelii 5/p maddesi uyarnca 15 gn sre ile geici olarak meslekten men cezas ile cezalandrlmasna karar verilmitir.

Yayn Etiine Aykrlk


Tanm: Bilimsel aratrma verilerini deerlendirirken ve yayna hazrlarken bilimsel gerekleri yanstmamak; almaya fiilen katlmam kiilerin adlarna yaynda yer vermek, kaynak gstermeden veya izin almadan bakalarna ait verileri, olgular veya yazl eserleri kullanmak ve benzeri suretle bilimsel yaynlarda yayn etiine aykr davranmak Hekimlik Meslek Etii Kurallar Madde 44 Hekim, aratrma verilerini deerlendirirken ve yayna hazrlarken bilimsel gerekleri yanstmaldr. almaya fiilen katlmam kiilerin adlar o yaynda yer alamaz. Kaynak gstermeden ve izin almadan bakalarna ait veriler, olgular ve yazl eserler kullanlamaz.

nerimiz:

Hekim, aratrma verilerini deerlendirirken ve yayna hazrlarken bilimsel gerekleri yanstmaldr.


Doktorun Malpraktis El Kitap

40

Pf Nokta: Kaynak gstermeden ve izin almadan bakalarna ait veriler, olgular ve yazl eserler kullanlmamaldr.

lgili Yargtay Karar


MADD VE MANEV TAZMNAT DAVASI - HEKMN SORUMLULUU - YKSEK SALIK URASI ZET: Yksek Salk uras kendisine bavurulmas zorunlu olan bir bilirkii durumunda ise de, hukuk davalarnda resmi bilirkii deildir. Mahkeme Yksek Salk urasna bavurup bavurmamakta serbesttir ve onun raporuyla bal bulunmamaktadr. vekil konumunda olan ve davacy tedavi eden doktorun bilim ve teknolojinin getirdii btn imkanlar kullanmak suretiyle zen borcunu yerine getirmesi gerekir

Doktorun Malpraktis El Kitap

41

HEKMN HUKUK SORUMLULUU


Trk Tabipler Birliinin Etik lkelerine gre, bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeni ile bir hastann zarar grmesi sonucuna hekimin kt uygulamas ad verilmektedir. Pratikte malpraktis olarak da adlandrlan bu durum, hukuken ortaya kan zararn giderilmesi sorumluluunu douracaktr. Tbbi mdahaleler sonucu doan hukuki sorumluluk, hukuk sistemimizde genel nitelikli kanunlar kapsamna deerlendirilir. Hekimin salk hizmeti verirken kusurlu davranlar ile oluan zararn giderilmesi hukuki sorumluluk kapsamndadr. Bu sorumluluk hasta ile hekim arasndaki hukuki ilikiye dayanmaktadr. Hekim ile hasta arasndaki hukuki iliki eitli ekillerde kurulabilir. 1- Hasta, salk hizmeti almak amacyla dorudan doruya hekime bavurmusa aralarndaki iliki vekalet szlemesi olarak adlandrlr. reti ve uygulamada, bir ok durumda aradaki iliki bu ekilde tanmlanmaktadr. 2- Hastaya, acil-olaanst bir durumda, kendi istei dnda tbbi mdahalede bulunulduu takdirde, hekim ile hasta arasndaki iliki Borlar Kanunu kapsamnda, vekaletsiz i grme olarak deerlendirilir. 3- Hasta bir kurum veya kurulua salk hizmeti almak amacyla bavurmu ve bu kukum veya kurulu hasta iin bir hekim grevlendirmise, yardmc kiinin eylemlerinden doan bir sorumluluk da ortaya kmaktadr. Bu durumda hem hekim vekalet ilikisi nedeniyle, hem de kurum veya kurulu Borlar Kanununda yer alan istihdam edenin sorumluluu ile yardmc ahsn sorumluluu hkmleri birlikte gndeme gelecektir. 4- Hasta, kamuya ait bir kurum veya kurulua bavurmusa, burada grevlendirilen hekim bir kamu grevlisi olduundan, olas zarar durumunda idarenin hizmet kusuru sz konusu olacaktr. 5- Hasta, hekimin grevine girmeyen, hekimin sorumluluunda olmayan bir ilem srasnda, hekimin ahsi kusuru ile zarar grmse hekim hakknda

42

Doktorun Malpraktis El Kitap

haksz fiil hkmleri uygulanacaktr. 6- Hasta estetik temelli bir salk hizmeti iin hekime ya da kurum veya kurulua bavurmusa arada Borlar Kanununda yer alan eser (istisna) szlemesinin olduu kabul edilecektir. Yukardaki durumlar sonucunda hukuki sre hem ceza hem de tazminat sorumluluu olarak iki ayr alanda birlikte yryebilir. Ceza hukukunda hukuka aykrlk devletin cezalandrma yetkisini kullanmas; zel hukukta ise zarar gren kiinin zararnn giderilmesi ile sonulanmaktadr. Bu noktada hukuk davalarnn sonucu ceza davalarnn sonucuna dorudan bal deildir. Yani bir hekim, ayn olaydan dolay ceza davasnda beraat etmi veya hakknda ceza soruturmas almam olsa bile, tazminat demek durumunda kalabilir. Hukuki sorumluluk sonucunda alacak tazminat davalarnn bir takm temel artlar barndrmas gerekir; Nedensellik (lliyet) Bann Varl: Hekimin sorumlu tutulabilmesi iin yapt tedavi veya tbbi giriim ile meydana gelen zarar arasnda nedensonu ilikisi olmaldr. Kukusuz hekim hastaya iyileme garantisi ile hizmet vermemektedir. Ancak tedavi hastann iyilemesinden ziyade ktlemesine, hastaln seyri ve sonucunun arlamasna neden olmusa, bu durumda illiyet ba var olarak kabul edilir. Medeni Kanununda yer alan kiilik hakk, kiiye sk skya baldr. Kanuna gre, hi kimse kendi zgrlklerinden vazgeemezi bunlar hukuka veya ahlaka aykr olarak snrlayamaz. Bu nedenle hastann rzas temel yaam hakk sz konusu olduunda hukuka uygunluk sonucunu dourmayacaktr. Kanun hkmleri ve yarg kararlar uyarnca, kiilik hakk kiinin sa olarak dnyaya gelmesiyle balar. Bu nedenle, l doumlarda, l doan bebein kiilik hakkndan sz edilemez. Bu hallerde ihlal edilen hak, l doan bebein yaknlarna ait varsaylr ve bebein yaknlar hukuken tazminat isteyebilirler.

Kiilik Hakknn hlali:

Doktorun Malpraktis El Kitap

43

Zarar: Hekimin bir eylem veya ihmali davrannn yol at olumsuz sonular zarar olarak kabul edilir. Hastann yaam ve salna ilikin somut kayplar maddi, ruhsal btnlnde oluan olumsuz deiimler ise manevi zarar olarak deerlendirilir. Zararn varl ortaya konmadan hekimin herhangi bir hukuki sorumluluu sz konusu olmayacaktr. Maddi zararn hukuki sre sonunda tazmini iin bir takm kalemlerde somutlatrlmas gereklidir. Bunlar, tedavi giderleri, alma gcnde oluan eksilmeler ve kusurlu tedavi sresince yaanan kayplar, lm varsa e ve ocuklarn destekten yoksun kalma nedeniyle uradklar kayplar, cenaze ve defin giderleri olarak sralanabilir. Manevi zarar ise daha soyut ve kiisel deerlendirme sonucunda hesaplanabilecek niteliktedir. Hastann kiisel deerlerinin zarar grmesi, ruhsal adan sknt yaamas, ac ve zdrap ekmesi, onur ve saygnlnn zedelenmesi, zglnden mahrum kalmas, kiisel srlarnn aa kmas manevi zararn temelini oluturur. Kiinin sade kendisi deil, e, ocuk, anne, baba gibi yaknlarnn da manevi zarara urama ve bunu sorumludan talep etmesi tekrarlanan yarg kararlarna gre mmkndr. Bu durum, Aile ve sevgi balarnn oluturduu ruhsal btnln bozulmas olarak tanmlanmaktadr. Maddi zararda olduu gibi somutlatrlamayan manevi zarar sonucunda hkmedilecek tazminatn miktar yargcn takdirindedir.

44

Doktorun Malpraktis El Kitap

HEKMN CEZA SORUMLULUU


Hukuk dzeni tarafndan bir yaptrma balanm eylemler su olarak nitelendirilir. Tanmdan hareketle, bir olayda cezai sorumluluun varlnn kabul iin, ortaya konan eylem ve sonucunun ilgili kanun hkmlerine gre su olarak saylmas gereklidir. Salk hukuku alannda ise bu durum kendisini, hekimin mesleini ve tp sanatn uygularken yapm olduu eylemlerin hukuka aykrl nedeniyle su oluturmas eklinde gstermektedir. Hekimin bu suu kasten veya taksirli olarak ilemesi arasnda suun vasf ve cezann ierii alarndan nemli farklar bulunmaktadr. Bu nedenle hekimin kastl (sonucu bilerek ve bu sonucun gereklemesini isteyerek) gerekletirdii eylemler ile taksirli (sonucun gereklemesini itemeden ancak sonucun gerekleeceini ngrerek) gerekletirdii eylemler birbirinden ayrlmaldr. Hekimin Kastl Eylemleri Hekim hastasna kar tasarlayarak ve sonucunu nceden kestirerek, bu sonucun gereklemesini amalayarak iledii haksz fiil ilemise, bu durum hekimin kasten iledii bir su olarak kabul edilir. Bu tip kasti eylemler ceza hkmleri tarafndan taksirli eylemlere gre daha ar ekilde cezalandrlr. Trk Ceza Kanunu KAST MADDE 21. - (1) Suun olumas kastn varlna baldr. Kast, suun kanun tanmndaki unsurlarn bilerek ve istenerek gerekletirilmesidir. (2) Kiinin, suun kanun tanmndaki unsurlarn gerekleebileceini ngrmesine ramen, fiili ilemesi hlinde olas kast vardr. Bu hlde, arlatrlm mebbet hapis cezasn gerektiren sularda mebbet hapis cezasna, mebbet hapis cezasn gerektiren sularda yirmi yldan yirmi be yla kadar hapis cezasna hkmolunur; dier sularda ise temel ceza te birden yarsna kadar indirilir. Kasti eylem sonucu ceza gerektiren durumlar sadece lm deildir. Yaralama, vct noksanlna neden olma, organ ve doku ticareti gibi durumlar da kastl su olutururlar. Uygulamada hekimin kastl davranlaryla su ilemesi ok fazla rastlanlan bir durum deildir.
Doktorun Malpraktis El Kitap

45

Hekimin Taksirli Eylemleri Salk hizmeti verilirken tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslekte acemilik veya zensizlik sonucu, hekim tarafndan hastaya yaplan hukuka aykr eylemler taksirli sular oluturur. Trk Ceza Kanunu TAKSR MADDE 22. -(1) Taksirle ilenen fiiller, kanunun aka belirttii hllerde cezalandrlr. (2) Taksir, dikkat ve zen ykmllne aykrlk dolaysyla, bir davrann suun kanun tanmnda belirtilen neticesi ngrlmeyerek gerekletirilmesidir. (3) Kiinin ngrd neticeyi istememesine karn, neticenin meydana gelmesi hlinde bilinli taksir vardr; bu hlde taksirli sua ilikin ceza te birden yarsna kadar artrlr. (4) Taksirle ilenen sutan dolay verilecek olan ceza failin kusuruna gre belirlenir. (5) Birden fazla kiinin taksirle iledii sularda, herkes kendi kusurundan dolay sorumlu olur. Her failin cezas kusuruna gre ayr ayr belirlenir. (6) Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, mnhasran failin kiisel ve ailev durumu bakmndan, artk bir cezann hkmedilmesini gereksiz klacak derecede madur olmasna yol amsa ceza verilmez; bilinli taksir hlinde verilecek ceza yardan altda bire kadar indirilebilir. Taksirin ierii, tedbirsizlik, dikkatsizlik, meslekte acemilik emir ve ynetmeliklere uymamama eklinde zetlenebilir. Aydnlatma Ykmll Hekim mdahalesinin hukuka uygunluunun ltlerinden birisi de hastann tedavinin ieriine ilikin olarak aydnlatlm olmasdr. Hasta nerilen tedavi hakknda serbest iradesiyle karar verebilmek iin tedavinin olumlu ve olumsuz ynlerini, alternatiflerini bilmelidir. Bu hususlarn izah hekimin sorumluluundadr. Hekim, hastann mevcut salk durumunu, hastalm tansn, tedavinin trn, bu tedavinin baar ansn, sresini ve risklerini, kullanlan iyiletirme aralarnn (ila vb.) kullanl ekli ve yan etkilerini ve bu nerinin kabul edilmemesi halinde hastann karlaaca sonular anlatmaldr. Buradan, hekimin alma serbestisini kaybettii, srekli hastaya danarak ilevsel bir alma yapamayaca sonucu k-

46

Doktorun Malpraktis El Kitap

mamaldr. Zira uygulamada, hekimin temel bir izahn ardndan tedavinin ayrntlarn kendisinin belirleyecei, tp gibi teknik bilginin yaamsal olduu bir konuda hastann zaten bir ok noktada edilgen kalaca kabul edilmektedir. Doal afet, sava, toplu kazalar veya koma gibi acil hallerde hekimin aydnlatma ykmll kalkar. Bundan baka, hastann kendisinin yazl veya tank huzurunda aydnlatlmak istemediini beyan etmesi, daha nceden konuyu bilmesi, aydnlatmann hastaln seyri asndan tehlike yaratacak olmas veya aydnlatmann hastaln seyrine etki etmeyecei durumlarda aydnlatma sorumluluundan sz edilmez. Uygulamada aydnlatmann yapldnn ispat hekimin zerindedir. Risk Unsuru ve Taksir Derecesinin Etkisi Yukarda da belirttiimiz gibi bir suun taksirli veya kastl ilenmesi arasnda cezann iddeti asndan fark olduundan suun nitelii doru tespit edilmelidir. Burada taksirli sorumluluun artlar devreye girer. zin verilen risk adyla bilinen, tbbn kabul ettii normal risk ve sapmalar iinde salk personelinin almalar hukukidir. Hekimler mesleki uzmanlklar ile ilgili temel bilgilerle genel tp ilkelerine gre hareket etmelidir. Tans g durumlarda tan veya belirti-gsterge hatalar her zaman mmkndr. Bu durumda hekimin sorumluluu ancak, herkesin bildii bir konuda ak bir hata yapmas halinde sz konusudur. Taksirli sularda hkmedilecek cezalarda hekimin kusur oran nemlidir. Hekimin tam veya hafif kusurlu oluuna gre ceza artrlr veya azaltlr. Kanun bu noktada hakimin ahsi kanaati ve takdirine gre ceza verileceini ngrmse de, uygulamada bilirkiilerin yapt kusur oranlamalarna gre ceza verildii grlmektedir. Yksek Salk uras Hekimlerin mesleklerine ilikin kusur ve durumlarn belirlemeye yetkili olan, Salk Bakanlnn srekli bir kurumu olarak ilgili kanunlar erevesinde alan Yksek Salk urasnn, hekimlerin ceza yarglamalarndaki rol 2010 ylnda sona ermitir. Anayasa Mahkemesi, doktorlarn mesleki hatalar nedeniyle yarglandklar davalarda dosyann Yksek Salk urasna gnderilmesi zorunluluunu ieren 1219 sayl Tababet ve uabat Sanatlarnn Tarz crasna Dair Kanunun 75. maddesini henz yeni iptal etmitir. ptal gerekesi 22/10/2010 tarihli Resmi Gazetede yaynlanmtr.
Doktorun Malpraktis El Kitap

47

Anayasa Mahkemesi iptal kararn, sz konusu uygulama nedeniyle davalarn olduka gecikmesine ve bunun Anayasann 36. maddesinde yer alan Adil Yarglanma Hakkn ihlal ettii gerekesine dayandrmtr. Kanmzca hakl olan bu gr sayesinde davalarn sresi ksalacak, adaletin gereklemesi, varsa sulunun cezalandrlmas veya masum ahslarn aklanmas daha seri ekilde salanacaktr. Trk Ceza Kanunu Ynnden Deerlendirme: Taksirli sular Trk Ceza Kanununda ak ve snrl ekilde saylmtr. Salk hukukuna ilikin olarak konuyla ilgili hkmler u ekilde sralanabilir: Trk Ceza Kanunu KASTEN LDRME MADDE 81. -(1) Bir insan kasten ldren kii, mebbet hapis cezas ile cezalandrlr. TAKSRLE LDRME MADDE 85. - (1) Taksirle bir insann lmne neden olan kii, yldan alt yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Fiil, birden fazla insann lmne ya da bir veya birden fazla kiinin lm ile birlikte bir veya birden fazla kiinin yaralanmasna neden olmu ise, kii yldan onbe yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr KASTEN YARALAMA MADDE 86. -(1) Kasten bakasnn vcuduna ac veren veya salnn ya da alglama yeteneinin bozulmasna neden olan kii, bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Kasten yaralama suunun; a) stsoya, altsoya, ee veya kardee kar, b) Beden veya ruh bakmndan kendisini savunamayacak durumda bulunan kiiye kar, c) Kiinin yerine getirdii kamu grevi nedeniyle, d) Kamu grevlisinin sahip bulunduu nfuz ktye kullanlmak suretiyle, e) Silhla, lenmesi hlinde, iki yldan be yla kadar hapis cezasna hkmolunur. TAKSRLE YARALAMA MADDE 89. - (1) Taksirle bakasnn vcuduna ac veren

48

Doktorun Malpraktis El Kitap

veya salnn ya da alglama yeteneinin bozulmasna neden olan kii, aydan bir yla kadar hapis veya adl para cezas ile cezalandrlr. (2) Taksirle yaralama fiili, madurun; a) Duyularndan veya organlarndan birinin ilevinin srekli zayflamasna, b) Vcudunda kemik krlmasna, c) Konumasnda srekli zorlua, d) Yznde sabit ize, e) Yaamn tehlikeye sokan bir duruma, f) Gebe bir kadnn ocuunun vaktinden nce domasna, Neden olmusa, birinci fkraya gre belirlenen ceza, yars orannda artrlr. (3) Taksirle yaralama fiili, madurun; a) yilemesi olana bulunmayan bir hastala veya bitkisel hayata girmesine, b) Duyularndan veya organlarndan birinin ilevinin yitirilmesine, c) Konuma ya da ocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasna d) Yznn srekli deiikliine, e) Gebe bir kadnn ocuunun dmesine, Neden olmusa, birinci fkraya gre belirlenen ceza, bir kat artrlr. (4) Fiilin birden fazla kiinin yaralanmasna neden olmas hlinde, alt aydan yla kadar hapis cezasna hkmolunur. (5) Bilinli taksir hli hari olmak zere, bu maddenin kapsamna giren sularn soruturulmas ve kovuturulmas ikyete baldr. Grld zere kanun, taksirli sular sadece ldrme ve halk aras tabirle yaralama sularnda dzenlenmiken, takip eden ilgili maddelerde suun taksirli hali dzenlenmemitir. rnein ayn kanunun 90. maddesinde yer alan nsan zerinde Deney ve 91. maddesinde yer alan Organ ve Doku Ticareti sularnn taksirli ilenmesi hem kanunen hem de hayatn doal ak gz nne alndnda olanakszdr.

Doktorun Malpraktis El Kitap

49

Tbbi Kt Uygulmaya likin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortas


1219 sayl kanuna 5947 sayl kanunun 8. Maddesiyle eklenen hkm gereince Kamu salk kurum ve kurulularnda alan tabipler, di tabipleri ve tpta uzmanlk mevzuatna gre uzman olanlar, tbbi kt uygulama nedeniyle kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarnca kendilerine yaplacak rculara kar sigorta yaptrmak zorundadr. Zorunlu mesleki sorumluluk sigortas olarak da bilinen Tbbi Kt Uygulamaya likin Mali Sorumluluk Sigortasn Sigorta Genel artlar Salk Bakanlnn 21.07.2010 tarihinde yaymlam olduu teblie gre oluturulmutur. lgili teblie gre sigortann kapsam; 1. Szleme sresi iinde meydana gelen olay sonucu doan ve sorumluluk hkmleri uyarnca tazmini szleme sresi iinde ya da sonrasnda talep edilen zararlar, Szleme yaplmadan nce veya szleme yrrlkteyken meydana gelen bir olay nedeniyle, sadece szleme sresi iinde sigortalya kar doabilecek talepleri Zarar veya taleple balantl yarglama giderlerini iermektedir. Bu kapsamda teminat altna alnan tutar her bir olay iin 300.000 TLdir.

2.

3.

Sigortac, rizikonun gereklemesi durumunda hem szleme sresi iindeki mesleki faaliyetleri nedeniyle hem de sigorta sresi bitiminden itibaren iki yl iinde bakalarnn zarara uramas sonucunda tazminat demekle ykmldr. Bununla birlikte sigortac szleme yaplmasndan nceki bir yl iinde meydana gelecek rizikolar da teminat altna almaktadr. Fakat hekim tarafndan dikkat edilmesi gereken husus rizikonun gerekletiini rendii tarihten itibaren be gn iinde sigortacya ihbar etmesidir. Buradaki ihbar ykmlln geerlilik art olarak noter aracl ile yaplabilecei gibi iadeli taahhtl mektupla da gerekletirilebilir. Hekim bununla birlikte sigortacnn yazl onay olmadka sorumluluu veya tazminat talebini ksmen veya tamamen kabul etmemek, deme taahhdnde bulunmamak, zarar grenlere herhangi bir tazminat demesinde bulunmamas gerekmektedir. Bylesi kabul aklamalar sigortacnn ykmlln ortadan kaldrabilecektir.

50

Doktorun Malpraktis El Kitap

Btn bunlarn yannda sigorta genel artlarn dzenleyen ve sigortada teminat d kalan halleri dzenleyen hkm gereince sigortalanan hekim, 1. Poliede belirlenmi ve snrlar hukuk kurallar veya etik kurallar ile tespit edilen mesleki faaliyeti dndaki faaliyetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri, Mesleki faaliyetin ifas srasnda sigortal tarafndan kasten sebep olunan her tr olay ile davranlar, Sigortal veya altrd kiilerin, poliede belirtilen mesleki faaliyeti ifa ederken alkol, uyuturucu ya da narkotik maddelerin tesiri altnda bulunmas sonucunda meydana gelen olaylar dar ve adl para cezalar dhil her tr ceza ve cezai artlar asndan teminat dnda kalacaktr.

2. 3.

4.

Doktorun Malpraktis El Kitap

51

www.tezcanozdemir.av.tr

You might also like