You are on page 1of 4

FRICA, TAN LEJOS TAN CERCA

Agua potable,electricidad,escuela, buen empleo,.. sanidad accesible; De que sirve haber hecho esta transicin si no aumenta y mejora la calidad de vida de estas personas? (los ciudadanos sudafricanos tras el apartheid). Si no se consigue esto, el derecho al voto es intil. Desmond Tut (Arzobispo y presidente de la Comisin de la Verdad y la Reconciliacin de Sudfrica, 2001)

AFRIKA, HAIN URRUN HAIN HURBIL


Edateko ura,... elektrizitatea,... eskola, ... enplegu ona, ... denontzako osasuna... Zertarako egin da trantsizioa ez bada pertsona horien bizitza kalitatea hobetu? (apartheidaren osteko hegoafrikarrena, alegia). Hori lortu ezean, boto eskubidea alferrekoa da. Desmond Tutu (Artzapezpikua eta Hegoafrikako Egia eta Adiskidetzearen Batzordeko lehendakaria, 2001)

U
Marie Ange Bordas El futuro de Sudn

na de las carencias ms lamentables que frica ha arrastrado durante la poca postcolonialista es la desigualdad estructural entre las riquezas propias en recursos naturales y culturales y el escaso desarrollo de una sociedad con garantas civiles y de derechos humanos. Unas fronteras artificiales ajenas a la realidad y un intervencionismo interesado por parte del Primer Mundo no slo no lo ha favorecido sino que, en muchos casos, lo ha empeorado al provocar conflictos blicos totalmente evitables. Dejando a un lado las diferencias sociohistricas entre el frica magreb y el subsahariano, las posibilidades reales del desarrollo econmico continental se han visto restringidas a una clase elitista mantenida por un orden internacional que legitima el expolio y es amparado por un arbitraje de la ONU muy poco operativo en la prctica. Sin embargo, pese a todas estas restricciones, la iniciativa privada, aunque pequea y jerarquizada omnipresente en diversos sectores, la cooperacin internacional no lucrativa, la Unin Africana y, sobre todo, la creencia en un alma comn compartida sobretodo desde la cultura -y muy especialmente desde la msica y la danza- pueden convertir a este continente, si los ojos de occidente lo saben ver, en una tierra con un potencial tan insospechado como prometedor.
Marie Ange Bordas El futuro de Sudn

frikak kolonialismo ostean jasan behar izan duen gabeziarik deitoragarrienetako bat bertan dituzten baliabide natural eta kulturalen eta berme zibil eta giza eskubideak dituen gizartearen garapen eskasaren artean den egiturazko desberdintasuna da. Errealitatearekin zerikusirik ez duten muga artifizialek, batetik, eta lehenengo mundu deiturikoaren interbentzionismo interesatuak, bestetik, ez diote batere lagundu eta, sarritan, lagundu baino oztopo izan da, saihets zitezkeen gerra gatazkak eragin baititu. Saharatik hegoalderako Afrika eta Afrika magrebtarraren arteko desberdintasun soziohistorikoak aparte utzita, kontinentearen garapen ekonomikorako benetako aukerak gutxi batzuen eskura - espoliazioa legitimatzen duen nazioarteko ordenak eutsiriko elite baten eskura - bakarrik egon dira, praktikan ia operatibotasunik ez duen NBEren bitartekotzaz babestua. Murriztapen horiak guztiak gorabehera, hainbat sektoretan txikia eta hierarkizatua izanagatik ere nonahiko ekimen pribatuak ematen dituen laguntzak, irabazi asmorik gabeko nazioarteko lankidetzak, Batasun Afrikarrak eta, batez ere, kulturaren bitartez, eta bereziki musika eta dantzaren bitartez, konpartitutako arima komuna sinesteak lur hau ezin susmatuzko potentzialeko lur ez ezik etorkizun handiko lur ere bihur dezakete.

viajes y literatura
Dos brjulas y un nico viaje
Patxi Ibarrondo y Mara S. Ugarte iajar por frica es una experiencia nica. Del norte al sur, del este al oeste, el trnsito por diferentes paisajes y paisanajes, llenos de contrastes, con diversas tradiciones y lenguas, convierten este periplo en una aventura integral, carismtica e inolvidable. Desde el conocimiento, de primera mano, de los antiguos jeroglficos egipcios hasta la inmersin en el desierto saharaui y el entendimiento con su poblacin pasando por la visita a la casa natal del primer Premio Nobel argelino, el pieds-noirs Albert Camus, as como la convivencia con animales selvticos en plena Sabana austral, uno puede intuir la ingente historia de la cultura de este continente, a veces -desgraciadamente- no suficientemente conocida en el llamado Primer Mundo. La impronta islmica, la fuerte raigambre de la tradicin oral autctona, -tanto en el teatro como en la narrativa y la poesa, transmitida, entre otros, por los griots o rapsodas tribales- su carcter pragmtico (en cuanto a su funcin educativa) y la irrupcin de la herencia europea en la poca colonial hacen de este continente un autntico arsenal de ancdotas imprevisibles en cualquier viaje que se realice con tiempo suficiente y al margen del consumo de agencias tursticas. Si adems llevas en la mochila autores como Wole Soyinka y Nadine Gordimer, Mohammed Chukri o John M. Coetzee, puedes llegar a comprender totalmente esas realidades extremadas que ocurren entre el ocano Atlntico y el ndico. Situaciones, sucesos, existencias que son fciles de transmitir si se ha pisado suelo africano pero que son difciles de percibir desde otros mundos en el Norte que parecen estar construyndose para permanecer inmunes a ellas.

literatura eta bidaiak

Bi iparrorratz eta bidaia bakarra

Patxi Ibarrondo eta Mara S. Ugarte

frikan barrena bidaiatzea esperientzia aparta da. Iparraldetik hegoaldera, ekialdetik mendebaldera, paisaia desberdinak, kontrastez jositako paisaia tradizio eta hizkuntza desberdinetakoak zeharkatzeak abentura oso, abentura karismatiko eta ahantzezin bihurtzen dute bidaldia. Hieroglifiko egiptoarrak zuzenean ezagutzetik desertu sahararrean murgildu eta bertako herritarrak ulertzeraino, eta tartean, Nobel sari algeriar Albert Camus pied noiraren jaiotetxeari bisita egin eta Sabana australaren erdi erdian animalia basatiekin batera bizitu, erraz susma daiteke horrela kontinente honen kulturaren historia eskerga, tamalez, sarritan lehen mundu deituriko horretan ongiegi ezagutzen ez dena. Arrasto islamiarrak, bertako ahozko tradizioaren sustrai sendoek hala antzerkian nola narrazioan eta poesian, tribuetako griot nahiz rapsodek, besteak beste, transmititua tradizioaren izaera pragmatikoak (hezkuntza funtzioari dagokionez) eta kolonialismo garaiko europarren herentzia indarrez sartuak kontinente hau ustekabeko anekdoten benetako arrago bihurtu dute, eta bidaia nahikoa denboraz eta turismo agentzietatik kanpo eginez gero ezagutzeko aukera izango duzu. Motxilan, Wole Soyinka eta Nadine Gordimer, Mohammed Chukri eta John M. Coetzeeren gisako autoreak badaramatzazu, gainera, zeharo ulertu ahal izango dituzu Atlantikoko eta Indiako ozeanoen artean gertatzen diren muturreko errealitateak:lur afrikarretan egona bazara erraz transmititzen ahal diren egoera, gertaera, izatasunak... iparreko beste munduetatik, ordea, sumatzen zailak direnak, bai baitirudi errealitate horietatik babesteko eraikitako munduak direla.

cine

Cine africano, cine invisible


Juan Carlos Vsquez

zinema
Zine afrikarra, zine ikusezina
Juan Carlos Vsquez egiak itxi, eta Afrikako lekuren bat irudikatzen ahalegintzen bagara, seguruenik, errealitatearekin zerikusi handirik ez duten irudiak, errealitatetik nahiko urrundurik dauden irudiak etorriko zaizkigu. Ezagutzen ditugun ikus-entzunezko ekoizpenik gehienak mendebaldeko jendeak eginak dira, eta errealitatearen alderdi bat baino ez digute erakusten. Afrika eskenatoki exotiko handi bat besterik ez da izan hala Ipar Amerikako nola Europako filme ugarietarako , abentura zoragarriak biziarazteko eskenatoki paregabea, zeintzuetan afrikarrak atzeratuak eta basatiak bailiran agertzen baitzaizkigu. Bada, ordea, Afrikan egindako zinea, ibilbide luzekoa izan arrean industria ezezaguna izaten jarraikitzen duena. Egipto izan zen bideari ekin zion lehenengoetakoa, 1927an eman baitzituen lehenengo urratsak. Ez zen, ordea, zinematografia kontinente osora zabaltzen hasi Munduko Bigarren Gerraren ostera arte, alegia, herri afrikar gehienek independentzia lortzen duten arte. Nabarmentzekoa da 1960an ez zela artean, Saharatik hegoalderako Afrikan afrikarrek soilik egin eta kontinenteko hizkuntzaren batean mintzo zen filmerik. Bideo digitalari eta teknologia berriei esker, 90eko urteetan hasi zen eskala handiko ekoizpen zinematografikoa.

i cerramos los ojos e intentamos imaginar algn lugar de frica, seguro que nos surgen imgenes muy estereotipadas y alejadas de la realidad. La mayora de las producciones audiovisuales que conocemos son realizadas por gente occidental y en muchos casos nos ofrecen una versin muy sesgada de la realidad. frica ha servido en numerosas pelculas, tanto norteamericanas como europeas, como un gran escenario extico, ideal para poder vivir maravillosas aventuras, mostrando a los africanos y africanas, demasiadas veces, como gentes atrasadas y salvajes. Sin embargo, existe un cine hecho en frica, pero sigue siendo una industria desconocida a pesar de su larga trayectoria. Egipto fue uno de los primeros pases en conocerlo ya que su andadura cinematogrfica se inicia en 1927. Pero no es hasta despus de la Segunda Guerra Mundial, cuando por fin se independizan la mayora de los pases africanos, que la cinematografa comienza a extenderse por todo el continente. Es de destacar que en el ao an no exista ni una sola pelcula en el frica subsahariana realizada en su totalidad por africanos y hablada en una lengua del continente. En los aos 90 con la llegada del vdeo digital y las nuevas tecnologas comienza a darse una produccin cinematogrfica en frica a gran escala.

msica

frica, el nacimiento del ritmo

musika
Romeo + Turdada

Romeo + Turdada

Afrika, erritmoaren sorrera

ablar de la msica en frica significa volver la mirada a las raices primigenias de este arte para participar en el misterio del ritmo, de la voz y la palabra, y de la danza. La experiencia musical en este continente constituye un acto intenso, creativo y compartido entre toda la comunidad, caracterstica que marca una gran diferencia con respecto a la vivencia musical en la sociedad occidental, donde sta se dirige a una masa de pasivos espectadores-receptores de un programa ejecutado por msicos especializados. En la vida musical africana la participacin, el compromiso de la comunidad resultan esenciales, no percibindose una separacin real entre los ejecutantes y los destinatarios del acto musical. Podemos dividir el panorama musical africano en dos grandes reas: norte y Africa subsahariana. Es importante culturalmente hacer esta divisin para poder distinguir la msica del Magreb (o rabe) de la msica del frica subsahariana (o negra). En esta ltima pueden identificarse patrones comunes como el uso de la polirritmia, la repeticin meldica y las polifonas vocales, que constituyen valores estticos del juego musical, as como la utilizacin de los tambores. Dentro de las variadsimas expresiones musicales que se hallan a lo largo del continente encontramos un rasgo muy interesante en la existencia de los los griots, mezcla de msicos, cronistas e historiadores oficiales de las clases aristocrticas y los acontecimientos sociales ubicados en el occidente-central africano (Senegal, Nger, etc.).

frikan musikaz jarduteak arte horren jatorrizko erroetara begiratzera garamatza, erritmoaren, ahots eta hitzaren, eta dantzaren misterioan parte hartzeko. Kontinente horretan, musika esperientzia egintza bizi eta sortzailea da, komunitate osoak konpartitzen duen egintza, eta horretan datza, hain zuzen ere, mendebaldeko gizartearekiko desberdintasunik handiena; mendebaldean, musikari espezializatuek jotzen duten programa baten ikusle-hartzaile pasiboz osatutako masari zuzentzen baitzaio musika. Musika-bizitza afrikarrean, jendearen partehartzea, komunitatearen konpromisoa ezinbestekoak dira, eta ez dago musika egintzaren egileen eta hartzaileen arteko bereizketarik. Bi alor handitan bereiz dezakegu musika panorama afrikarra: Iparraldekoa eta Saharatik hegoalderako Afrikakoa. Kulturaren aldetik garrantzitsua da bereizketa hori egitea Magrebeko musika (edo musika arabiarra) eta Saharatik hegoalderako Afrikako musika (edo musika beltza) bereizteko. Azken horretan eredu komunak antzeman ditzakegu, hala nola, danborren erabilera ez ezik musika jolasaren balio estetikoak diren polirritmia, melodia-errepikapena eta ahots polifoniak ere. Kontinente osoan zehar diren musika adierazpen ugarien artean oso ezaugarri interesgarriak aurkitzen dira griotengan. Griotak Afrikako mendebalde-erdialdean (Senegal, Nigeria, etab.) kokatutako aristokrata klaseen eta gizarte gertakarien musikari, kronikari eta historialari ofizialak dira.

foro de debate

Inmigracin, una realidad in crescendo

eztabaida foroa

Miguel Suaa

Immigrazioa, haziz doan errealitatea

Miguel Suaa

You might also like