You are on page 1of 8

YERALTI PATLATMA TASARIMI SORULARI

SORU YA_1 (CEVAP: d)

Aşağıda verilen cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Baca, galeri, küçük tünel açımında deliklerin delindiği ayna veya alın mevcut olan tek
serbest yüzeydir
b) Geniş tünel veya büyük yeraltı boşlukları iki veya daha fazla seferde patlatılıp
açıldıklarından birden fazla serbest yüzey (ayna veya alın) mevcuttur
c) Birden fazla serbest yüzeyi olan yeraltı patlatmaları, açık ocak patlatmaları gibi
tasarlanır (planlanır)
d) Tek serbest yüzeyi olan yeraltı (tünel, baca) patlatmalarında orta çekme (göbek
çekme) işlemine ihtiyaç yoktur

SORU YA_2 (CEVAP: c)

Aşağıda verilen cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Tek serbest yüzeyi olan yeraltı (tünel, baca) patlatmalarında orta çekme, patlatmanın
ilk gerçekleştirilen ve en önemli parçasıdır
b) Orta (göbek) çekmenin amacı tünelin yaklaşık ortasında kare, silindir veya üçgen
şekilli bir boşluk meydana getirmek ve diğer deliklerin bu boşluğa doğru rahatça
patlamasını sağlamaktır
c) Ortaya (içe) doğru açılı deliklerle orta çekme ve dışa doğru deliklerle orta çekme
olmak üzere iki cins orta çekme vardır
d) Ortaya doğru açılı delikler ile orta çekme ve paralel deliklerle orta çekme olmak üzere
iki cins orta çekme vardır

SORU YA_3 (CEVAP: b)

Aşağıdakilerden hangisi açılı deliklerle orta çekme çeşitlerinden değildir?

a) V – tipi orta çekme


b) Paralel deliklerle orta çekme
c) Piramit tipi orta çekme
d) Yelpaze tipi orta çekme
SORU YA_4 (CEVAP: a)

Açılı deliklerle orta çekmede, delikleri doğru açıda ve yönde delmek zor ve dikkat isteyen bir
iştir. Bu konuda söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Orta çekme deliklerinin her çiftinde delik dipleri (tabanları) arasındaki uzaklık 30
santimden fazla olmalıdır
b) Orta çekme deliklerinin her çiftinde delik dipleri (tabanları) mümkün olduğunca
birbirine yakın ve aradaki uzaklık en çok 30 santim olmalıdır
c) Ortanın rahat çekilebilmesi için deliklerin dip tarafında iki delik arasındaki açı 60
derece veya daha geniş olmalıdır
d) Aynada (alında) iki delik arası mesafenin doğruluğu ve deliklerin doğru yönde (açıda)
delinmesini sağlamak için mastar yada kalıp kullanılması faydalıdır

SORU YA_5 (CEVAP: c)

Açılı delik delme ve tipi hakkında söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Kayanın jeolojisi, açılı delme tipinin belirlenmesinde önemlidir


b) Elde mevcut delici türü, açılı delme tipinin belirlenmesini etkiler
c) Deliciyi kullanan ustanın bilgi ve becerisi önemli değildir
d) Belirli bir maden bacası veya tünelde en uygun açılı delik düzenini kesinleştirinceye
kadar birkaç deneme patlatması yapılması gerekir

SORU YA_6 (CEVAP: d)

Baca ve tünel patlatmalarında, paralel delik düzeni hakkında söylenmiş aşağıdaki cümlelerden
hangisi yanlıştır?

a) Dar baca, galeri ve tünellerde, deliciyi istenen açıda yönlendirmek mümkün olmazsa
paralel delik düzeni kullanılır?
b) Paralel delik düzeninde patlayıcı doldurulmuş delikler, boş deliklere oldukça (çok)
yakın delinir
c) Boş delikler bırakılmasının amacı, bu deliklerin serbest yüzey gibi davranarak, ortanın
çekilmesini kolaylaştırmaktır
d) Paralel delik düzeninde delikler sık aralıklarla delindiğinden ve yüksek özgül şarj
(brim patlayıcı miktarı) gerektirdiğinden paralel delik düzeni daha ucuz ve
tasarrufludur
SORU YA_7 (CEVAP: c)

Dar bacalar ve tünellerde uygulanan paralel delik düzeni hakkında söylenmiş aşağıdaki
cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Paralel delik düzeninde, bazı delikler patlayıcıyla doldurulur, bazıları boş bırakılır
b) Paralel delik düzeninde, orta çekme delikleri ateşlendiğinde silindir (yuvarlak) veya
kare şekilli (kesitli) bir boşluk meydana gelir.
c) Paralel delik düzeni, açılı deliklere göre daha çok sayıda ve uzunlukta delik
gerektirdiğinden ve yüksek özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) icab ettirdiğinden geniş
baca ve tünellerde de uygulanır ve maliyeti azaltır
d) Dar baca, galeri ve tünellerde, deliciyi istenen açıda yönlerdirmek mümkün olmazsa
paralel delik düzeni kullanılır?

SORU YA_8 (CEVAP: a)

Dar bacalar ve tünellerde uygulanan paralel delik düzeni hakkında söylenmiş aşağıdaki
cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Açılı deliklerle karşılaştırıldığında, paralel delik düzeni daha az sayıda ve daha az


toplam uzunlukta delik delmeyi icap ettirir
b) Açılı deliklerle karşılaştırıldığında, paralel delik düzeni daha çok sayıda ve daha fazla
toplam uzunlukta delik delmeyi icap ettirir
c) Açılı deliklerle karşılaştırıldığında, paralel delik delmek daha kolaydır
d) Ortayı başarılı bir şekilde çekebilmek için delikler hassas olarak delinmelidir
(aynadaki deliklerin yük mesafeleri doğru delinmelidir)

SORU YA_9 (CEVAP: d)

Paralel delik düzeni tipi hakkında söylenmiş aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Paralel delik düzeni tipinin seçimi kayanın cinsine ve jeolojisine bağlıdır


b) Deliklerin sehpalı tabanca ile mi yoksa jumbo gibi delik makinaları ile mi delindiğine
bağlıdır
c) Delici operatörünün (ustanın) bilgi ve tecrübesine bağlıdır
d) Delik düzeninin kesinleştirilmesi için deneme patlatmaları gerekmez

SORU YA_10 (CEVAP: c)

Paralel delik düzeni tipleri hakkında söylenmiş aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Patlayıcı doldurulan ve boş bırakılan deliklerin aynı çapta delindiği düzen


b) Patlayıcı doldurulan deliklerden daha geniş çaplı tek boş delikli düzen
c) Patlayıcı deliklerinin çapının, boş deliklerden büyük olduğu düzen
d) İki veya daha fazla sayıda geniş çaplı boş delikler delinen düzen
SORU YA_11 (CEVAP: b)

Paralel delik düzeni hakkında söylenmiş aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Orta çekme delikleri planlanan derinliği koparıp, çekmelidir. Aksi halde diğer tünel
delikleri orta çekmeden daha fazla derinliği koparıp çekemez.
b) Orta çekme deliklerine çok fazla patlayıcı konulursa faydalı olur ve ortayı (göbeği)
çekip çıkarır.
c) Orta çekme deliklerine çok fazla patlayıcı konulursa faydalı olmaz, kırılan kayalar
yerinde sıkışıp kalır (çekilemez).
d) Orta çekme deliklerine konulacak uygun patlayıcı miktarı deneme patlatmaları
yapılarak tespit edilmelidir.

SORU YA_12 (CEVAP: a)

Paralel delik düzeninde orta çekme deliklerine konulacak uygun patlayıcı miktarının tesbiti
hakkında söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Patlayıcı miktarı orta çekme tasarımına (planlamasına) bağlı değildir


b) Patlayıcı miktarı orta çekme tasarımına (planlamasına) bağlıdır
c) Patlayıcı miktarı, parçalanacak kaya cinsine bağlıdır
d) Patlayıcı miktarı, deneme patlatmaları yapılarak tespit edilmelidir

SORU YA_13 (CEVAP: b)

Geniş çaplı boş deliklerle orta çekme hakkında söylenmiş aşağıdaki cümlelerden hangisi
yanlıştır?

a) Geniş çaplı boş delik, patlayıcı dolu delikler için serbest yüzey (boşluk) sağlar
b) Geniş çaplı boş delik delmek ayrı bir delici gerektirmez ve fazla zaman almaz
c) Geniş çaplı boş delik delmek için ayrı bir delici gerekir ve ilave zaman gerekir
d) Geniş çaplı boş delik ile daha güvenilir ve daha derin orta çekilir

SORU YA_14 (CEVAP: c)

Paralel delik düzeninde orta çekme delikleri dışında kalan delikler hakkında söylenen
aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Orta çekme delikleri dışında kalan deliklere ayna tarama (ayna gevşetme, ayna
boşaltma) delikleri denir
b) Ayna tarama delikleri orta çekmenin meydana getirdiği yeni serbest yüzeye paralel
olmalıdır
c) Ayna tarama deliklerinin yeri ve yönü önemli değildir
d) Ayna tarama deliklerinin yeri, yük mesafesi (dilim kalınlığı) ve delikler arası uzaklığı
önemlidir
SORU YA_15 (CEVAP: d)

Tünel patlatmalarında ayna tarama delikleri hakkında söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi
yanlıştır?

a) Yük mesafesi çok küçük olan ayna tarama delikleri, kendisinden beklenen bölgeyi
kırıp parçalayamaz
b) Yük mesafesi çok büyük olan ayna tarama delikleri, kendi bölgesindeki kayayı çatlatır
ama çekip koparamaz ve atımın geri kalan kısmının başarısız olmasına sebep olur
c) Ayna tarama delikleri aynada çok geniş bir boşluk meydana getirir. Bu sebeple kalan
delikler aynen açık ocak patlatmalarında olduğu gibi tasarlanır ve kayayı çok rahat
parçalar
d) Orta çekme ve ayna tarama delikleri dışında kalan delikler açık ocak (yerüstü)
patlatmaları gibi tasarlanmaz ve planlanmaz

SORU YA_16 (CEVAP: d)

Baca ve tünel patlatmalarında , orta çekme ve ayna tarama (genişletme) delikleri dışında kalan
deliklerin; yük mesafesi ve deliklerarası uzaklıklarının tespiti hakkında söylenmiş aşağıdaki
cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Geniş baca ve tünellerde yük mesafesi ve deliklerarası uzaklık oranları (katsayıları),


açık ocak patlatmalarında kullanılan oranlardan biraz küçük seçilir
b) Dar baca ve tünellerde yük mesafesi ve deliklerarası uzaklık oranları (katsayıları), açık
ocak patlatmalarında kullanılan oranlardan epey küçük seçilir
c) Deneme patlatmaları yapmak ve seçilen yük mesafesi ve delikler arası uzaklıkları
kesinleştirmek gereklidir
d) Deneme patlatmaları yapmak ve seçilen yük mesafesi ve delikler arası uzaklıkları
kesinleştirmek gerekmez

SORU YA_17 (CEVAP: c)

Baca ve tünel patlatmalarında en son (en büyük numaralı kapsülle) ateşlenen delikler
hakkında söylenen aşağıda cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Tavandaki deliklere tavan tarama delikleri, duvardaki deliklere duvar tarama delikleri
denilir
b) Tabandaki deliklere taban kaldırma delikleri denilir
c) Tünel tavanı, duvarları ve tabanındaki deliklerarası uzaklıklar, delik çapının 15 ile 20
katı (misli) seçilir
d) Tünel tavanı, duvarları ve tabanındaki deliklerarası uzaklıklar, delik çapının 20 ile 25
katı (misli) seçilir
SORU YA_18 (CEVAP: b)

Açılı deliklerle orta çekilen tünel patlatmaları hakkında söylenen aşağıdaki cümlelerden
hangisi yanlıştır?

a) Açılı deliklerle orta çekildikten sonraki deliklerin açıları dışa doğru gittikçe azalır
b) Açılı deliklerle orta çekildikten sonraki deliklerin açıları değiştirilmez
c) Tavan, duvar ve taban delikleri hafifçe (3-5 derece) dışa doğru açılı olacak şekilde
delinir
d) Açılı delikler ile baca veya tünel patlatmasında yük mesafeleri ve delikler arası
uzaklıklar ayarlanırken deliğin aynadaki ağzı değil, deliklerin diplerinin yeri esas
alınır

SORU YA_19 (CEVAP: a)

Hem boş, hem dolu deliklerin aynı çapta olduğu paralel delikli baca ve tünel patlatmaları
hakkında söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Açılı deliklerle V-tipi orta çekilen baca ve tünel patlatmalarına göre çıkan pasa
(posta); içindeki parçalar birbirlerine yakın ebatta olmazlar
b) Açılı deliklerle V-tipi orta çekilen baca ve tünel patlatmalarına göre çıkan pasa
(posta); içindeki parçalar birbirlerine yakın ebatta olurlar
c) Çıkan pasa (posta) daha derli toplu ve sıkıdır
d) Açılı deliklerle V-tipi orta çekilen baca ve tünel patlatmalarına göre daha çok delik
delmek ve daha yüksek özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) kullanmak gereklidir

SORU YA_20 (CEVAP: a)

Açılı deliklerle V-tipi orta çekilen yeraltı baca ve tünel patlatmaları hakkında söylenen
aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Paralel delik düzenine göre daha çok delik delmek ve daha yüksek özgül şarj (birim
patlayıcı miktarı) kullanmak gerekir
b) Paralel delik düzenine göre daha az delik delmek ve daha düşük özgül şarj (birim
patlayıcı miktarı) kullanmak mümkündür
c) Pasa (posta) içindeki parçaların ebatı (boyutu) daha çok değişkendir
d) Pasa (posta) tünel içinde daha çok serilir ve gevşektir
SORU YA_21 (CEVAP: b)

Yeraltı baca ve tünel patlatmalarında kullanılacak gecikmeli kapsüller (ateşlemeler) hakkında


söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) İki cins gecikmeli kapsül vardır. Birincisi milisaniyeli (bindebir saniyeli) kapsüller.
İkincisi yavaş veya yarım saniyeli kapsüller
b) Baca veya tünel genişliği, kullanılacak kapsülün milisaniyeli mi, yarımsaniyeli mi
olacağına tesir etmez
c) Milisaniyeli kapsüller pasa(posta)daki parçaların küçük olmasına ve pasanın daha çok
serilmesine sebep olur
d) Yavaş veya yarımsaniyeli kapsüller pasa(posta)daki parçaların büyük olmasına ve
pasanın daha az serilmesine sebep olur

SORU YA_22 (CEVAP: c)

Yeraltı baca ve tünel patlatmalarında, gecikme tasarımı (planı) yapılması hakkında söylenen
aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) En küçük numaralı kapsüller orta çekme deliklerine konulur (ilk ateşlenecek delikler
orta çekme delikleridir)
b) Gecikme planı (tasarımı) öyle yapılır ki, sırayla patlayan her delik patlatma esnasında
önünde yeterli serbest yüzey bulur
c) Kapsüllerin ateşleme (gecikme) sırası, pasa (posta) şeklini etkilemez
d) Kapsüllerin ateşleme (gecikme) sırası, pasa (posta) şeklini etkiler

SORU YA_23 (CEVAP: d)

Baca ve tünel patlatmalarında kullanılacak özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) hakkında
söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Özgül şarj 0.9 kg/m3 ile 7 kg/m3 değerleri arasında değişir


b) Yumuşak, hafif kayalarda düşük özgül şarj kullanılır
c) Sert, ağır (yüksek yoğunluklu) kayalarda yüksek özgül şarj kullanılır
d) Özgül şarj 0.5 kg/m3 ile 3 kg/m3 değerleri arasında değişir

SORU YA_24 (CEVAP: b)

Baca ve tünel patlatmalarında kullanılacak özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) hakkında
söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Dar baca ve tünellerde daha yüksek özgül şarj kullanılır


b) Dar baca ve tünellerde daha düşük özgül şarj kullanılır
c) Geniş baca ve tünellerde daha düşük özgül şarj kullanılır
d) Geniş çaplı deliklerde daha düşük özgül şarj kullanılır
SORU YA_25 (CEVAP: b)

Baca ve tünel patlatmalarında kullanılacak özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) hakkında
söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Geniş çaplı deliklerde daha düşük özgül şarj kullanılır


b) Küçük çaplı deliklerde daha düşük özgül şarj kullanılır
c) Küçük çaplı deliklerde daha yüksek özgül şarj kullanılır
d) Dar baca ve tünellerde daha yüksek özgül şarj kullanılır

SORU YA_26 (CEVAP: c)

Baca ve tünel patlatmalarında kullanılacak özgül şarj (birim patlayıcı miktarı) hakkında
söylenen aşağıdaki cümlelerden hangisi yanlıştır?

a) Yumuşak, hafif kayalarda düşük özgül şarj kullanılır


b) Açılı delikler kullanılan baca ve tünel patlatmalarında düşük özgül şarj kullanılır
c) Açılı delikler kullanılan baca ve tünel patlatmalarında yüksek özgül şarj kullanılır
d) Paralel delikler kullanılan baca ve tünel patlatmalarında yüksek özgül şarj kullanılır

SORU YA_27 (CEVAP: d)

Boş ve dolu deliklerin aynı çapta delindiği tünel patlatmalarında, deliklerin nasıl (hangi
yönde) delineceğini açıklayan aşağıdaki cümlelerden hangisi doğrudur?

a) Delikler yukarı doğru delinir


b) Delikler aşağı doğru delinir
c) Delikler farklı uzunlukta delinir
d) Delikler paralel ve eşit boyda delinir

You might also like