Professional Documents
Culture Documents
Uydu Nedir?: Uydu Yerden 36000 km Uzakta Uzayda Bulunan Bir Nevi Ayna Görevi Gören
Yerden Aldığı Sinyalleri Tekrar Daha Geniş Alanı Kapsayarak Aynı Sinyali Dünyaya Gönderen
Cihaza Uydu Denir.
Uydunun yapısı: Uydu yapı bakımından üç bölüme ayrılabilir. Birinci bölüm hizmet bölümü
diyeceğimiz uyduyu yörüngede kararlı tutan, hareketlerini düzenleyen, dengeleyen kimyasal ve
elektriksel tepki motorlarını hareket sistemini, yakıtı ve aküleri barındıran bölümdür. İkinci
bölümde uydunun ana görevini yerine getiren transponderler, vericiler, alıcılar, bilgisayarlar vs.
tüm haberleşme donanımı yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise güneş levhaları ve tüm antenler
bulunan dış kısımdır.
GEO Yörüngesindeki uydular Dünya yüzeyinden 36.000–40.000 Km. uzaklıkta ekvator üzerine
yerlestirilen dünya ile birlikte dönen Sabit Yörüngeli Uydulardır.
MEO Yörüngesindeki uydular Periyotları 12 saat olup arastırma çalısmalarında kullanılan Orta
Yörüngeli Uydulara denir.
LEO Yörüngesindeki uydular Dünyada büyük bir hızla gelişen data veya güncel deyimiyle,
internet Haberlesmesi” amacıyla kullanılan uydulardır.Dünyaya en yakın Alçak Yörüngeli
Uydulardır. Başlıca LEO (Low Earth Orbit) ve MEO (Medium Earth Orbit) uydu haberleşme
servisleri şunlardır;Telefon servisi, Veri iletimi servisi , Fax , Çağrı servisi , Mesaj servisi, GPS
LNB‟nin hemen önünde besleyici (Feeder) adı verilen bir ekipman daha bulunur. Feeder istenmeyen
sinyallerin LNB‟ye gönderilmesini engelleyecek şekilde dalga kılavuzları ile tasarlanmıştır.LNB
besleme ve polarizasyon seçme voltajı LNB RF kablosu üzerinden verilir.
LNB‟ ler ise Ku bantlı gelen sinyali, önce belirli bir seviyeye yükselterek, daha sonra daha
düşük frekansa(950-2050 mhz arasına) indirgeyerek alıcı katlara normal koaksiyel kabloyla uzun
mesafelere iletilir. LNB ünitelerinin çanak anten üzerine montajında, polarizasyonları alınmak istenen
sinyalin yayın polarizasyonuna çevrilerek(dikey veya yatay) daha güçlü bir alış sağlanır. Bazı LNB
üniteleri mekanik polarizeli olup alıcıdan gönderilen kontrol voltajı ile mekanik yön değişimi
yaparken, yeni LNB „ler içlerinde hem dikey hem yatay polarizede yerleştirilmiş alıcı antene sahiptir.
Bu antenlerden hangisinin kullanılacağı alıcıdan gönderilen kontrol voltajı ile elektronik olarak
seçilebilir.
Sabit osilatör frekansı ile LNB antenine gelip yükseltilen, Ku band kapsamındaki sinyaller
mixer katında karıştırılarak, çıkışında ikisinin arasındaki fark frekanslar elde edilir. Antene gelen
sinyallerinin bant genişliği 10,7 ile 1,8 Ghz arasında olduğu düşünülürse, mixerde sabit 9,75 Ghz lik
sinyalle olan farklarını çıkışa veren devre ise, mixer çıkışında 950 mhz ile 2050 mhz bant genişliğinde
ve giriş sinyalinde bulunan tüm FM,AM modülasyon özelliklerini taşıyan bir çıkış alınmış olur. Bir
örnek vermek gerekirse; Türksat 1C den yayın yapan TRT 1 kanalını taşıyan yayın frekansı 11,177
Ghz dır. Bu frekansın normal LNB çıkışında 11,177-9,750=1,427 mhz olarak görüleceği hesaplanır.
Bu da bize alıcıda kanal seçerken ayarlamamız geren frekansı verir.
2 Çanaktan 1 Receivere
Mini DISEqC (1/2) Sadece A ve B pozisyonunda olmak üzere 2 LNB kullanılabilir (Hotbird
ve Türksat gibi). Bu sistem genelde monoblok LNB ler ile birlikte kullanılmaktadır.Mini
Diseqc de sadece temel uygulamalara yeterli kısıtlı özellikler bulunmaktadır.Bu tip 22kHz
sinyal için sadece 2 konumu içerir.12ms sürekli (0 bilgisi) ve 12ms kesikli (1 bilgisi) .
DISEqC Level 1.0 - 1.1 - 1.2 - 2.0 - 2.1 (1/4) 1.2 ve üzeri DiseqC seviyeleri digital
receiverlerin hepsinde ve son dönemde üretilen bazi analog receiverlerde vardır. Bu sisteme
sahip witchler ile 4 hatta 8 uydunun aynı anda izlenebilmesi mümkündür.Gerekli kumanda
bilgileri 22kHz sinyalin üzerine modüle
edilerek bir çok çanak kumanda
edilebilir.1,5ms bit periyodunun 0,5ms
22kHz var, 1ms yok konumu 1
bilgisini, 1ms var 0,5ms yok konumu
ise 0 bilgisini vermektedir.
Bu şekilde 13/18V anahtarlamasının da kullanılmasıyla toplam 8 polariteye kumanda
ediliebilir. Yani örneğin V ve H polariteleri, üst ve alt bantları ile iki çanağın tüm polariteleri
seçilebilir. Eğer 8 polariteden çok kumanda gerekiyor ise. Mini-DiSEqC den vazgeçilmelidir.
Sıra istenildiği kadar çok çanağa kumanda edebilen DiSEqC 1.0'a gelir. Bu durumda gerekli
kumanda bilgileri 22kHz sinyalin üzerine modüle edilir. Örneğin 1,5ms bit periyodunun
0,5ms 22kHz var, 1ms yok konumu 1 bilgisini, 1ms var 0,5ms yok konumu ise 0 bilgisini
vermektedir.DiSEqC seviyeleri iki büyük ana gruba ayrılmıştır.
Seviye 1.x (x = 0, 1 veya 2) tek yönlü bir Sistemdir. Uydu alıcısından diğer uydu elemanlarına doğru
tek yönlü bir iletişime izin verir. Eleman‟dan uydu alıcısına doğru geri bir cevap bu sistemde mümkün
değildir.
Seviye 2.x (x = 0, 1 veya 2) ise iki yönlü bir sistemdir. Her iki yönde iletişim mümkündür. Uydu
alıcısı("Master") diğer uydu elemanına("Slave") bir komut gönderir. Eleman ise komutun alındısını
geri iletir.
Master – Slave İlişkisi:Bu haberleşmede yönlendirici durumda olan Master entegre devredir. Master
devre Slave devreden bir cevap bekliyor ise (DiSEqC 2.0) bunun nasıl bir cevap olduğunu da belirler.
Kısacası master, slave cihaza 22kHz sinyalini kodlayarak kısa bir komut göndermektedir. Slave
cihazda ise gerekli sinyal kodlama ve çözme işlemleri aynı bir tek mikrokontrolör çipinde yapılır.
4 farklı
22KHz ile
Diseqc LNB’ye giden LNB
switch 22Khz veya
kodlanmış 14-18V
işaret besleme
ÇALIŞMASI: Multiswitch‟ler LNB‟ler aracılığı ile uydu antenlerinden alınan sinyallari uydu ara
frekansi (IF) paylaşımı esasına göre paylaştırarak kullanıcıların bağımsız olarak kullanmalarını
sağlar.Gelen bir çok sinyali bir çok kullanıcıya dağıtır. Herkesin ayrı bir anteni varmış gibi
davranmasını sağlar.
Ayrıca merkezi istemler apartmanları
güzelleştirir ve kiremitlerin kırılmasını de
önlemiş olur. Şekildeki lokal anten girişi
multiswichlerde bulunan lokal anten girişine
eğer, çatıda VHF ve UHF anten ve Santralı
varsa santral çıkışını Multiswichteki Terr.
(veya ANT.) ye girerek uydu anten kablo
üzerinde evlere hem uydu yayını hem de
lokal yayını taşımış olur. Çok sinyalden
çok kullanıcıya sinyal dağıtıcı.Her kullanıcıya
istediği sinyali gönderir.Bu şekilde herkesin
kendi anteni varmış gibi davranır.Anten
değiştirmek için kanal değiştirmek yeterlidir.
ÇANAK ANTEN
Çanak anten sadece uydudan gelen sinyalleri belirli bir noktada yoğunlaştırmaya yarayan bir tür
ayna görevi yapar. Bir çanak antenin verimliliği ise çanağın büyüklüğü ve geometrisinin
düzgünlüğü ile ilişkilidir.
1. Parabolik Çanaklar: Parabolik çanak antenlerin hüzmeleri çanağa dik doğrultudadır. Yani
anten alınmak istenen uyduya doğrultulur. Ancak uydunun bulunduğu doğrultu genellikle yere
20°-40° arasında olduğundan çanağın eğimli bir şekilde durması ve yatay olarak
2. Offset Çanaklar: Offset çanaklar bir parabolün merkezi yerine yan kenarından bir kesit alınarak
elde edilir (Şekil ). Huzmeleri antene dik değil, eğimlidir. Bu eğim ayarlanarak istenen doğrultuda
monte edilebilecek bir anten yapılabilir. Offset antenin yansıtıcı yüzeyinin tamamı etkin olarak
kullanılır.
3. Multifeed Çanaklar:Bir çanakla birden fazla LNB‟nin beslendiği ve böylece birden fazla uydunun
yayınının alınabildiği antenlere Multifeed antenler denir. Bir Multifeed antenle birbirine komşu olan
birkaç uydu yayını alınabilir.
Uydu alıcınızın
verebildiği DiSEqC
komutları
bakımından eğer
sınıra ulaşılmış ise
çoğu cihazda
bulunan 0/12V
rölesi kullanılarak
çanak seçeneğiniz
iki katı arttırılabilir.
Ayak izi uyduların göndermiş olduğu yayın sinyallerinin dünya üzerine düştüğü alandenir.Tahsis
edilen transponderin yayınlarının hangi coğrafyada yer alan kullanıcılara hangi güçte ulaşacağı
yayınlanan ayak izi haritasından bellidir. Bu haritada coğrafi görünümün üstünde EIRP çizgileri yeralır.
EIRP(Effective Isotropic Radiated Power) çizgileri o coğrafyaya ulaşan etkin sinyal gücünün sınırlarını
ifade eder ve çizginin içinde kalan yerlerde belirli bir güç var iken onun dışında gücün bir kademe
daha azaldığı anlaşılır. EIRP çizgilerinin içerdiği alandaki yayın gücü dBW cinsinden ifade edilir.
Transponderin gücü ve o transponderin anten kazanç katsayısını (PXG) gösteriyor. EIRP ne kadar
yüksek olursa, çanağınıza gelen sinyal de o kadar güçlü ve o sinyali almak için kullanmanız gereken
çanak da o kadar küçük olacak demektir. Eğer ayak izinin kapsama alanı küçükse, anten kazanç
katsayısı ve EIRP büyüktür.
RECEİVER (Alıcı )= :LNB‟ den gelen sinyalleri alıp istenen kanalı seçmek, ses ve resim
işaretlerini elde etmek ve bunları tekrar modüle ederek televizyon görüntüsüne dönüştürmektir.
ÖZELLİKLERİ:
• ANTEN GİRİŞİ: 950MHz-2150MHz, 75 ohm, F(IEC 169-24 Dişi) tipi bir LNB girişi ve
geçiş IF loop through sinyal geçişi sağlayacak F tipi çıkışı vardır.
• FEC 1/2, 2/3, 3/4, 5/6, 7/8 hata düzeltme oranlarını kullanabilmesi,
• 2MB Flash DRAM., 2MB DRAM program belleği, 256KB Eprom gibi çeşitli türde bellekler
DAPCI : Dijital & Analog & Pozisyoner & Modül Girişi Var
Ayrıca son dönemlerde bazı Receiverlerin içerisine HDD takılarak kayıt etme özelliği ve kayıt edilen
bu görüntülerin daha sonra yeniden izlenebilmesi sağlanmıştır.
Kare senkronlayıcıların çıkışındaki video sinyali ve uydu alıcısından gelen ses sinyali,
o bölgedeki yer vericisinin girişine aktarılarak, bölgeye yayın ulaştırılmış olur. Yer
vericisi,UHF ya da VHF bantlarından yayın yapıp,doğrudan evlerdeki alıcılara yayını
ulaştırmaktadır. Evinde çanak anteni ve uydu alıcısı olan kişiler ise, isterlerse uydu yayınını
doğrudan alabilmekte,yer vericisinde olabilecek sorunlardan dolayı kesilmelerden
etkilenmemektedir.
MEGEP SORULARI:
MODÜL DEĞERLENDĠRME -2
2. Uyduya gelen sinyali alıp, güçlendirip, frekansını uydu alış frekansına indirip kapsama
alanında belirlenen bölgelere inişini sağlayan uyduda bulunan elektronik ekipmanların
tümüne verilen ad aşağıdakilerden hangisidir.?
A) Demodülasyon B) Transponder C) Feedhorn D) Azimut E) Elavation
B)
3. Aşağıdakilerden hangisi tek aboneli uydu anten tesislerinde kullanılan malzemelerden
değildir? A)Uydu Alıcısı B)Çanak Anten C)LNB D)RF Anten E)Flanşlı LNB
E)Kelepçe Saplaması
6. Genel LNB yerel osilatör frekansı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)10GHZ.ve üstü
B)9,75GHZ ve üstü C)11,7GHZ. ve üstü
D)8GHZ.ve üstü
E)7GHZ.ve üstü
7. Uydu anten bağlantı şemasında aşağıdaki cihazlardan hangisi bulunmaz?
A)Uydu alıcısı B)Çanak anten C)LNB D)kumanda E)Televizyon
8. BNC jak bağlayacağımız kabloda BNC jakı bağlamadan bakır uç kısmı kaç mm. Açılmalıdır?
A)3mm B)5mm C)8mm D)10mm E)12mm
9. BNC jak bağlandığında bakır ucun dışarıda kalan kısmı kaç mm. olmalıdır?
A)3mm B)5mm C)8mm D)10mm E)12mm
12. Güç yoğunluğunun belli bir değere düştüğü noktalar birleştirilirse bir kapalı eğri elde
edilir. Bu kapalı eğriye antenin ayak izi adı verilir. Bir uydu için birden fazla ayak
izinden oluşan alana ……………… denir? Noktalı alana aşağıdakilerden hangisi
gelmelidir?
A) Azimut B) Uydu Spektrumu C)Uydu Çapı D)Elevasyon E)Geostationer
Soru 4 : Diseqc nedir tanımlayınız ve çok anten çok kullanıcı (Multi switch) niçin kullanılır ve çalışma
prensibi nedir
Soru 5 : Bir Çanak anten çizerek yapısını ve çalışmasını açıklaınız.Gerekli açıların tanımını yapınız.