Professional Documents
Culture Documents
:^
Xêi^
Effi
Bhmeclê xanl
EilMIl
ISBN 91 7672 017 9
Ehmedê Xani
Printed in Sweden
StockhoIm-1986
Weşanên Roja Nû
Dêbelnsgatan 16 B
113 58Stockholni
Ehmedêxani
Btem
•,^^mi^7^
L\\'
wesanên
ROJANÛ
Pêşgotin
Rcbcrê Kurd Ehmcdc Xani, cv bcrhcma xwc ya giranbiha di ll'c
Adarc sala 1094'c hicri ( 1683 miladi) da nwisiyc. Ew bi xwc wc salc
33 sali bûyc. (Ehmcdc Xani sala çcbûna xwc ya ji dayikê di pirtûka
xwe ya "Mcm û Zin" dc gotiyc. Di sala 1061 'c hicri (1651 'ê miladi)dc
bûye.) Ji bil "Nûbar"c, du bcrhcmên wi ycn dm ji hcnc; "MEM U
ZlN" û "EQiDA ÎMANÊ ". "Mcm û Zin" bcgotm wck scrtaca Edcbi-
crcbi yc, ya dmc kurdi yc, yan a pcşi kurdi yc ya di pcy dc crcbi ye,
yan ji duhcb schcb ên pcşi crebi ne ycn di pcy de kurdi ne, yan ên
kurdi di pcşi dc nc ycn crcbi di paş dc ne, û carna ji sc çar pcnc bcjc-
yên crcbi h pey hcv rczkiri nc, tcv bi yck mancyckc nc û di dawiya
sandm.
nc, hmek peyvcn crebi ku bi latini tênc nivisandm mana wan xira di-
Zeynelabidin KAYA
Stockholm
NUBAR
BlSMlLLAHlRREHMANÎRREHlM
Ji bo wi xaliqê rehmani.
Ku bûne peyrewê di wi
Ne ji bo sahib rewacan
Umida me ji tifalan
Ku me 'emelbetalan
Fatiha ji me ra bixwûnin!
dibêje.
8
NÛBAR
(5) Ev nezma han ku h ser serê perçên Nûbihara Xani yê mezm tev
hene, bo vê yekê ye ku xwendma wi perçeyi, nezm, qafiye, xwen-
war be.
Roja qiyametê, ji meydana hisabê, ummeta xwe rake wek ço (dar)
ku çewa gogê (top) hildifirine û dibe.
10
NÛBAR
bête dayin.
11
NUBAR
(14) Di erebi de pir navên tozê hcne. Çewa ku di van herdu rêzên da-
ba, evanan tev nav m ji tozê re. Di kurdi de "toz", "ecac" û "babli-
(1 7) h paşê : h pey.
12
NÛBAR
(18) BiU "sad xunav" c, di van herdu rczan de, bêjeyên ku hene tev
navê Baran'ê nc. Lê di crebi de pêxeberdana "metter" ê (baranê)
belav e.
"çok" tê gotm.
13
NÛBAR
kas : Kasik.
14
NÛBAR
15
NÛBAR
16
NÛBAR
Mûstef'elatun, mûstef'datun.
17
NÛBAR
EL QIT'ETÛ Fi BEHRi
EL MUDARIl EL EHZEB
dtbêjin.
18
NÛBAR
nê dt şevc de bt rc ve dibe.
19
NÛBAR
20
NÛBAR
21
NÛBAR
22
NUBAR
EL QIT'ETÛ Fi BEHRi
EL BESiTi EL METWÎYYi
23
NÛBAR
mehreme : Temezi.
24
NÛBAR
25
NUBAR
vin.
(45) yên reş bûne jt avdanê : Jt ber avdana zêde şinahiyên ku reş
dibtn.
26
NÛBAR
27
NUBAR
28
NUBAR
EL QIT'ETÛ Fî BEHkI
EL SERi'l EL METWiYYÎ
29
NÛBAR
(50) gurg : Gur, qtr: qtjtk yan ji qtrtk. Di şiveyê Botan de "gurg'" û
"qtr" yan ji "qtrtk" dibêjin. Ji bo ku seydayê mezin Ahmede Xa-
ni ji mtntiqa Hekaryê ye, ntvtsandma wi dt "Nûbthar" ê de, bt pt-
rani h eor siveyê xwe nivisiye.
30
NUBAR
(53) aman : Firaq. Ttştê dorgtrti ku ttşteki anji tiştinê dtn dtkartn tê
de btmintn. Xani pcyva "aman" ê di mana zerfê (zerfa nameyan)
31
NUBAR
(59) şên : Karin. Wek "ez diçim", "ez dtkarim". Lt vtr tê mana "hêz"
"quwct".
ala : Beyraq. Wck nuha tê gotin "ala kurdi" nine, pêwiste ku "ala-
32
NUBAR
33
NUBAR
34
NÛBAR
35
NÛBAR
36
NUBAR
37
Ev renge dibêjit Xani, eger bi ez'ani, bifekre Ii kitêba
hifa destê rastê, di setra salis de, ji kelima sani, bigir tu herfa
Xani sergtrti û xefi mvisiyc, yeki bi hcrfên crcbi yên pir hûr û bi ztma-
da.)
salê duduwa)
ewtljt wê salê)
salê)
mehê)
8) "Bigir tu herfa çari" : Min zaUk-el şehr-ul sahs, e-
38
Li gor vê lêvekmnê , tarixa nivisandina "Nûbar"ê 14'ê Adarê sala
me"yc deh roj nin c, hefte ye û dt xala 8'a de mebest ji "hcrf'ê roj c.
Lema lêvekirtna xala 8'a weha ye: Jt hefta duduwa roja çara btgre.
ê nişandaye.
Z.KAYA
39
m=
tf.'^fc'
^7V?3SW^
Jd^
< ^ \
lS^:ş*\2
"T?-
^ ^ ^
V V ^ ^-
^ 'A.
iXJc ii
5 ».
\ \ * *" i
r r
!* ^ ^ t-
JIa-
^^j^\<c^j^^j^:\
V k' v I 'V -I
h^-
-'( ^ " ^
=-lt
T
T*
. >
i
1
I!
*-r'„
» >>
t c '" r^ r '
^^^=*'^^J^«* *^.'* ^ ^
" . ' ^' r " '
.» ,^ \\ -^ ^ ,.-
..' »^
-7~
.- ' A A h
"\'^\
^Cr"> ^^'^'^ "^.^
^ . *
^.>
. ^ h'-' \^''''/.
->.
jll^s'UiJu..
<JJ »-'-»;:.> ' ^~-rJ
^ \ ' \ '' \ :i
r y 4'-
\^ * -<. ^^ '' -^ sl-
.>^.>j -.-il^ J>-j^ ^ ^J ^.
r ^ f " " u '
_rJL
r
1
U^
*^-f^^Jj^J^JO^^
=-s;h
v\k«:. jj^j:^ j j^ »^
^ \ . ^ \";\
i
• \\ . iV'-'t \^ ^ >\\
X «.
^r *^r '» I
..,.-i
XX
f '' >
^ *^
•i »< * \» >
< . >
> '<
\ - ''. >
.- ^ -.* r
r" ->
*.\tf.>
» «k <.-
\^ > •^ ^\ii \
\ > " \ -^ -* \-
r^r;, •Jl^ J ^J ^^
* ^ . >
C^«X.)^1/\U a3jj .j_y 3~
> >
J\-.C«J3Aj5 0 •J..==*-''"^
j^\ u.j\iÛL^^i;ii^
i
i
1 _ j^
VA
pc=M=e t ;
^j\j.\iii\ij^i^\:jy.;^ji'ijjr
\ "\ \ ^* * ."1
c<j»cfy JL ^ ^c^j^fyj^j^y-j ^j
>!=.;
>^''.*-' 'î\*-' - \''^
LjpJ ^i>^ J^j^j^_^ ^ ^^
tlllRD£(/g^
''i\</>l
'^ > ^*>* ' t ^ 'U > ^ *. --
J.^A
-f:^^j^}.
_\ \
> >
J UL*) A^ J jj j J^ c-^
' V i i
j-^jji^^t^j^i^jVj
* ^^ . \* ^.^ » .^ .' *. i ^
j\ ji Jjl^AjOj^klJjAjAl—^
Vo
> ^.
'-< \'^^
-^^-^^J-^J-^^ '
i- *^ "^ ' f
\U-'r/-^ -* •'^ •r * -
-- * ) »
- > »
f
r '-'"
.' ^ « *
' >T»
' ^ \
^iL^:.-;^' .:l1,*'.
JLk
jÖ4^.i£^;^iL^^ ^/js_3'
ij^jy^iy^js-^ryj i^S^j'^
•'ipc'^'-r ^z' t''i.*\<. > > * > >
.•l^>
Sj^^^^l^if^M
--' 1« •'îi
ir
'^•f '^
> r ^-i,T ».-
jşA\ ;f^i^3 \^ (i^ A;a«ûj \
• ^ > ».
. \ -- i
5-u;.\>.joI:»Ixî^^ofc: !
e^j^.^^V'J-J-*'^ ^j^iJjjjr^
ci^^J^^i^.^ji^j'^''^^l^ i
^•"•\ •.'>n ' -- ^l
!
\ *^ » -^ x- > V'' » \ ^ * \ ^ \^ •'î
^^U\ Ojp^-A^ J^^ ^U-- \^J v3U^\ ; 1
!
i
4:2 \ i J:i A-SrfrJ}'Jj^J J^> 1
f y -'y
XV
SJ^.'-'J^ i^
^X^j\Ê=^\ J^^j ^>^
°\\' 'r - '-* ""
. >
^ \ - c?" -^'' - -^
\j5ji»J Jj J)jj ^ j> Ç^J J ^
>j^»4^^..-A?^j\j
» ^ * /^
-çiyu>^ig^!>:iu,^ \
il\
-1 \ " \ ^ \ ' \
-^ '^ :"<!> > ^\
v^sa.>«wJj ' J yS »^J»> •;v-»' *
•^^ N •^ « "- ■il^::^
j_^l\^Ji,\^^\^^j^i
r Y > \ ^ ' » «.
•k \ ^ A* 'a ^S
AA.
\ \ <j-'^ \ 1 \ '
< > ^ *-
, --- » ^ » ^ ^ > » ^
r V ' * t_t'^ Y r
. '. ^ V t* t >^ 1
AA.
t ^ <. \ \ '
J^d^j^^jij^^.jij^^Jj\ A^
<~3^
.>^y,*-> ^. iL
V '^ V -^ '^^ 6 »
JlA5^jl^==siU.i^b •L.'O'iy'-O
» - -' / ^ ^ -
i: .'î ^..^ \i -
:Jîii;\i^i^-;=:il^aii
^^-^ j ^/ /' 1- .
V ^—-\l ^ >
\sj;^^\'^S^'o^P-.i^iy^
0U3 jijÛ«^^^j>fV»>,: j jy
^ ^ - ^ ^ A ::'<-A V -V
^Wi^c£A^^^-^JciJ--t>c£C
t t V-^r ^ -' t -y
111 in iii
r.-* - . -- 'J. \>^^-^>*^
^
'i \\^>- '. \î '-i \ .'
J\-jUi;\j»;.wj\-.lir>^._^^^ J ^
\'\""r ^•. ^C-
\V\^ .i''e^:-:'î^: . </ > "
<> .- fc l •*7-\t i-\r r
Kl)RD£de>
v\Vi^ ^
^ 'A.
^.n<>%
M
eyj"* 'J^j'j ^J ^ 0 UA 0 u «
-\< t ' '-i 1 - .
. '•l'. .» .N ^ ,\^
Jjj^ <> VÇ> ff-j^Joj ^Us-j
--« c '<7^X \
\>
_ _. /J^
AT
•J^^-^^jaP^ A3\--d3i i
iit^:j^.-:^y-'--
1 V - V )-\ .^
^-^A-^ » -- 1, *^J
'jJj^ •^Jr^.oJL^ >^
.
î--»-r,,» \'>,', *-^'-^,''
A * ' . '•^ \* f
•jj^j'l'^'j^'^ 3 j^ 'JXl\j\
V v' V > ^-J
{■^y> •^ 1»-- ! •^
. •^'^•-' .
'yy''t_,»-(^»/»y
'--i , ^ M *>'/*<*/^
'^■'^^*i;jOTHEQ'^^^
rr
^>i' '-.^
Jû ii
C -- a
c \ - ' -N ||
'Jj^ ^ hJi^^^ \
^i-' Y* * ' t < ^ !r- <: j
'*-.
* jjj \Sjj^ ^ Jj 2i^
A
\'-*''. ^ i<?^- -
O \> ^^ <.^ D •LacyaJ .JJ jJkS
j^ -'^ * \ "^
! . - vf ^ » > ! ^
I :-Vr-* ci J J :? fJ J^iJ^ ^ -3>ya^ /T^ J JS
. .^
-■:^^ t^'j>j(_^ Jjj^
. ' ' ' - ^ ^ '
vl \ ^. *'^- \ \^ \ V.''
■^ ^ ^
i \\ * ^. *m> J
\Jj \\>^j^'^^ ^J -^
_*U-Jb jjb;^jjvr--cj,U9
T-.^T.\ •t-..^
- , r -ii . -"i^
^4^*\\i^L».J^jJ
"-^ -' . - .îv .
'"^' ^
-^}*y»\^J XA^l,^UAe^^4^
-^j^f
' w' 1 -V J -*
*^\'\\'^\t *.
.»j
^.^J>-^J^j5^j>
Y V r r* S^' ;
=3^
^Jj-^. ^J^^J^.
.* \^ \ *T*-* ^- \^'''
^\^}lj^'Jjif^jJj:^l
> \Kf\\
i. \^\ \jj C^jj^ ^^J *--
f^ >/^^ .\ ,^
J'J^rJJ'J^JJ^J i. 'Jr>>^'^'
\-'Jj^jJj^J^^.JJJ:^^dyj 7:-»^
A i-r "jr- /C ^v V 1 -^
\M\ - \^ ^' . \'' > *.- -
jV>>\,»\ ^\ljX>jJy,j^i
*=' =~ (r-'^==î=rnr7V7
-vT-;v7^-^?^/> -" \ \-
J\ ,\) n\o--* P J O-UUi L.^ J
^ ^-^ ^y u ^ - - ^
•\^'^\'\V^'^^^l'\^A'-^ c* -
J\XjJ^jJ^j A^J J.*.~-j J^^
/V^j^Jj-'- i>!/'.'W^
\ .-
*^. >y^^-> ^
:._\!5j ^Ax^j
-J^^J.'^^ j:
j\j;_^\ja:->\ ji\j^\j.^j
. \.
V*» » , ,
>*.'>, ^M
\ --
IL
. 1 ' - ^ •^ /- .-
J \^J ^JJJ J ^J J
jl \^\j^\^} 'J^.
^ . \ \
Û^ - iSJ-^ 4./» j \c Jj
^;i: \;r:::;\:i\î
'^*'^^\'^^'\ ! -i^-^.-
J^>.',> JV—JJJJ^ J> U»-
0 -* , ^
. i;;;-^_Ç>
M/^^-?^.-^*^'
,:
illpci^J^^^JJl^^^)^
, ^ ,^-:> •^^ Y>^\^:\ ' \'\' '-
^^J.^\ »o W>^^.^4 ^ î^^ V.
_i\;^j ;^\i.^r^j.<if'
.' \ ' \1 -- !. > . <
o \». jj k_^-\, p y j ^
l
V - 1
j Ju J-JO s^ jUlûj\j
, ^ ^^ »^ .- . \
o ^jj
4
' \ , \ ^ . '-- \ -- > 'i
j. J^\Jai VaS^<.*J=^
f-:îfJ,^'^ J5^> ç| -'^
•Töv- ■'i ^ \U^-*, '^
JJ.^=S^^J \-.J-U-5-
^a;:\jj\;L:jl^C^y
^; JJ-2
'JJJJAtJJf^J^^
j,p.jXjS';jJ.Jt)^ii^
»«^
ijjj'J:
^s^^
\^An
ROJANÛ
Ci \jt^ \jIaiO Ajf-j j 4J L-j , 'jut
< . ? . . --,r
'^jf'Ji-^ '^^y:^^ ^<y^'j 'j-^\^ ^.^
./f . ,'.'-* >-':>-'i''.-
"A_Jj \y»_>O.Oj\» J...4JO
weşanin
ROJA NO