Professional Documents
Culture Documents
TASARIMI
İlker Yılmaz TÜRKER
İnş. Yük. Müh.
PROYA A.Ş.
iyturker@proyatech.com
1
TANIM
KÖPRÜ:
Herhangi bir engelle ayrılmış iki yakayı
birbirine bağlayan veya trafik akımının,
başka bir trafik akımını kesmeden üstten
geçmesini sağlayan ahşap, kâgir, beton
veya demir yapı (TDK Sözlüğü)
2
TİPİK KÖPRÜ
ELEMANLARI
3
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
•Malzemesine göre
•Mekanik sistemine göre
•Kullanılış amacına göre
•Kiriş şekillerine göre
•Plandaki şekillerine göre
•Hizmet Süresine göre
4
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
Malzemesine Göre
•Ahşap
•Kargir
•Beton
•Betonarme
•Öngerilmeli beton
•Çelik
•Kompozit
•Alüminyum
5
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
6
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
7
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
8
KÖPRÜLERİN
SINIFLANDIRILMASI
9
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
a) Basit kiriş
b) Basit kiriş, çok
açıklık
c) Konsol kiriş
d) Sürekli kiriş
e) Sürekli –
değişken kesit
11
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Dolu Gövdeli Kiriş Köprüler
12
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Kafes Sistemler
14
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Çerçeve Sistemler (Portal)
a) Üç açıklıklı
b) Tek açıklıklı
15
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Çerçeve Sistemler (Portal)
16
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Kemer Köprüler
17
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Kemer Köprüler
a) Kemer
b) Bow-String
c) Kısmî bağlı
kemer
18
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Kemer Köprüler
19
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Asma Köprüler
20
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Asma Köprüler
21
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Asma Köprüler
a) Kiriş
b) Kafes
c) Kutu
25
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Asma Köprüler
27
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Gergin Eğik Kablolu Köprüler
28
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Gergin Eğik Kablolu Köprüler
Pilon Düzenlemeleri
30
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Gergin Eğik Kablolu Köprüler
Montaj Aşamaları
32
KABLO EKSENEL
RİJİTLİĞİ
EA
EAeff =
G 2 EA cos 2 a
1+
12T 3
a = açı
G = kablo ağırlığı
T = kablodaki eksenel çekme kuvveti
33
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Gergin Eğik Kablolu Köprüler
34
ÇELİK KÖPRÜ
TİPLERİ
Açıklıklara Göre Köprü Tipleri
35
DÖŞEME TİPLERİ
Izgara Döşeme
36
DÖŞEME TİPLERİ
Ortotropik Döşeme
37
DÖŞEME TİPLERİ
Kompozit Döşeme
38
DÖŞEME TİPLERİ
39
RÜZGAR
BAĞLANTILARI
40
BASKI KİRİŞLERİ
41
BAZI MESNET
ELEMANLARI
Mafsallı Mesnet
42
BAZI MESNET
ELEMANLARI
Kayıcı Mesnet
43
BAĞLANTI
ELEMANLARI
•Kaynak
•Öngerilmeli cıvata
44
SİSTEM SEÇİMİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
•Açıklık
•Trafik yoğunluğu
•Gabari
•Zemin şartları
•Nakliye şartları
•Topoğrafik şartlar
•Meteorolojik şartlar
•Estetik
•Maliyet
•Montaj şartları
•Bakım, onarım, işletme maliyeti
45
AÇIKLIK SEÇİMİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
•Engelin yeri
•Döşeme ve kiriş derinliği (açıklık mesafesi
maksimum izin verilen yapı derinliği ile sınırlı
olabilir)
•Göreli üstyapı ve altyapı maliyeti (kötü
zemin şartları, pahalı temel gerektirir)
•Nehir geçişlerinde orta ayak yapılabilirliği
•Gabari
•Yüklemeler
46
YÜKLER
•Zati Yük
Grup A
•Hareketli Yük ve Dinamik Etkisi
•Boyuna Kuvvetler
•Mesnet Şartlarında Değişme
•Merkezkaç Kuvvet
•Rüzgar Yükü
•Kar Yükü
•Rötre Ve Sünme
•Toprak İtkisi
•Suyun Kaldırma Kuvveti
•Buz Etkisi
•Atalet Etkisi (Hareketli Köprülerde)
•Öngerilme Etkisi
47
YÜKLER
Grup B
48
TAŞIT YÜKLERİ
49
TAŞIT YÜKLERİ
50
TAŞIT YÜKLERİ
Yük Sınıfı H30 - S24 H20 - S16 H15 - S12 H10
s (cm) 75 50 38 25
51
DİNAMİK ETKİ
1
ϕ = 1+
L + 37
52
YÜK DEĞERLERİNİN
EKSİLTİLMESİ
Dikkate
Alınacak
Şerit Sayısı
Hareketli Yük
Değeri
Bir veya iki şerit %100
Üç şerit %90
Dört veya daha fazla şerit %75
53
YÜK BİRLEŞİMLERİ
54
YÜK BİRLEŞİMLERİ
N: Grup numarası
γ: Yük faktörü
β: Katsayı
D: Ölü yük
L: Hareketli yük
I: Hareketli yük darbe etkisi
E: Toprak basıncı
B: Kaldırma kuvveti
W: Yapıda rüzgâr yükü
WL: Hareketli yük üzerinde rüzgâr yükü
(taşıtların oluşturduğu yüzeye etkiyen rüzgâr yükü)
LF: Hareketli yükten kaynaklanan boyuna kuvvet
CF: Merkezkaç kuvvet
R: Nervür kısalması
S: Büzülme
T: Isı
EQ: Deprem
SF: Akarsu akımı basıncı
ICE: Buz yükü 55
YORULMA
ANALİZLERİ
56
YORULMA
ANALİZLERİ
57
YÖNETMELİKLER
58
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Ön Tasarım
• Temel planlama
• Ön planlama
Kesin Tasarım
59
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Tasarım için Gerekli Belgeler
Resimler ve Planlar
• Bölge haritası
• Vaziyet planı
• Sahillerin plankotesi
• Boyuna profil
• Sahillerin fotoğrafı
Yazılı belgeler
• Akarsu hakkında bilgiler
• Zemin raporları
• Yapıdan istenen geometrik özellikler 60
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Ön Tasarım
TRAFİK PLANLAMASI
T PLANLAMA KOŞULLARININ
E OLUŞTURULMASI
M
E ÖN İNCELEME
L KÖPRÜ YERİNİN
BELİRLENMESİ 1. COĞRAFİ İNCELEME
P 2. JEOLOJİK İNCELEME
L 3. AKIŞ KAYITLARININ İNC.
A KÖPRÜ YERLEŞİM PLANININ 4. TRAFİK AKIŞININ İNC.
N BELİRLENMESİ 5. YERLEŞİM ALANININ İNC.
L 6. METEOROLOJİK İNC.
A
M TASARIM KOŞULLARININ
A BELİRLENMESİ
61
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Ön Tasarım
UYGULANABİLİR TAŞIYICI
SİSTEM TİPİLERİNİN ÖN SEÇİMİ
P
L KARŞILAŞTIRMALI KÖPRÜ
A TİPİ SEÇİMİ
N
L
A
M KARŞILAŞTIRMALI TASARIM
A
63
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Ön Tasarım
64
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Kesin Tasarım
ÖN TASARIM
TASARIM ŞARTLARININ
BELİRLENMESİ
DETAYLI İNCELEME
HESAPLARIN DÜZENLENMESİ
1. COĞRAFİ İNCELEME
2. JEOLOJİK İNCELEME
3. AKIŞ KAYITLARININ İNC.
YAPISAL ANALİZ 4. ÇEVRESEL İNC.
5. NAKLİYE ŞARTLARININ İ.
DETAY ÇİZİMLERİ
İMALAT
65
NAKLİYE/MONTAJ
ANALİZ VE TASARIM
AŞAMALARI
Tipik Yapısal Analiz
HESAPLARIN DÜZENLENMESİ
ELEMAN TASARIMI 66
ÇELİK KÖPRÜLERİN
AVANTAJLARI
68
TARİHİ
KÖPRÜLERİMİZ
Uzunköprü, Edirne
1392 m, Dünyanın en uzun taş köprüsü
69
TARİHİ
KÖPRÜLERİMİZ
73
AYVACIK – EYNEL KÖPRÜSÜ
Suat Uğurlu
Baraj Gölü
Eynel
Ayvacık
Eynel
Ayvacık
• Planlama
• Tasarım
• Çelik Elemanların İmalatı
• Temel İnşaatı
• Montaj
Kemer
2400
Düz Kısım Ι
Pandül Elemanlar ΙΙ
Ι 15000
ΙΙ
186000
216000
100
150
20
250
12
1850
2400
300 300
300
2150 3250 1200 3250 2150
20
12000
100
150
1120 1010 1120
2150 3250 1200 3250 2150
1900 8200 1900
12000
• İhtiyaçlar
• Çevresel Şartlar
• Mevcut Yollar
• Nakliye ve Montaj Şartları
• Estetik
• Bakım Maliyeti
Ayvacık - Eynel Köprüsü 13
Taşıyıcı Sistemin Belirlenmesi
• Kafes Kiriş
• Bowstring
• Dolu Gövdeli Kemer
Kafes Kiriş
• Kolay montaj
• Estetik gerekçeler
• Çevreye uyum
Ayvacık - Eynel Köprüsü 15
Taşıyıcı Sistemin Belirlenmesi
Bowstring
46650
+61.500
4000
• Kablo gergi sistemlerindeki teknolojik belirsizlikler
• Estetik gerekçeler
• Bakım güçlükleri
• Yüksek kemer
Ayvacık - Eynel Köprüsü 16
Taşıyıcı Sistemin Belirlenmesi
186000
216000
(
⎛ x ⎞ a x/a
y = a. cosh ⎜ ⎟ = e + e − x / a )
⎝a⎠ 2
Ayvacık - Eynel Köprüsü 18
Seçilen Sistem Üzerine
Çalışmalar
Kemer Formunun Belirlenmesi
20000
20000
15000
15000 186000 15000
216000
• Zati Yükler
• Ölü Yükler (kaplama, korkuluk, aydınlatma)
• Hareketli Yükler (taşıt, yaya)
• Deprem (Planda iki doğrultuda ve düşey)
• Rüzgar
• Sıcaklık Farkları
Taşıt Yükü
H20 - 44
Durum - 3
Dolu
Bos
Durum - 4
Durum - 5
Hareketli Yük Durumları
Ayvacık - Eynel Köprüsü 23
Yükler ve Yük Birleşimleri
• AASHTO • TS500
• AISC – ASD • TS648
• ANSI/AWS D1-1 • TS3357
• ANSI/AWS D1.5 • TS3167
• DBYYHY, 2007 • TS3168
• TS498 • TS3169
Matematik Model
Mesnet Reaksiyonları
63 t 37 t
912 t 538 t
2893 t 1707 t
Yer Değiştirmeler
L
δ<
800
Kesit Tasarımı
100
150
20
250
12
1850
2400
300 300
300
2150 3250 1200 3250 2150
20
12000
yatay sabitleme
50
Kemer – Kiriş
Birleşimi
Kayıcı Mesnet
Kemer Mesneti
Ayvacık - Eynel Köprüsü 40
Yorulma Analizleri
500.000 Araç
Eynel Ayvacık
DURUM 1
Dubalar Üzerinde Montaj
A
3 1
DURUM 2
A C
3 1 2 4
DURUM 3
Ι
B
A detay 1 C
1 3 4 2
Ι
Nakliye Boyutları
4.0x2.4x24.0m