SĐVAS MEZAR KĐTABELERĐ ÜZERĐNE BĐR ĐNCELEME

SEBĐHA GÜRLEVĐK

Cumhuriyet Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü

Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin Tarih Anabilim Dalı

Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Đçin Öngördüğü

YÜKSEK LĐSANS TEZĐ

Olarak Hazırlanmıştır

TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Hasan YÜKSEL

SĐVAS 2008
 Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü’ne

Sebiha GÜRLEVĐK tarafından yapılan bu çalışma Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi
Bilim Dalında YÜKSEK LĐSANS TEZĐ olarak kabul edilmiştir.

Başkan :

Üye :

Üye :

Onay

Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım.

…../…../ 2008

Doç. Dr. Nevzat GÜLDĐKEN

Enstitü Müdürü
 ÖZET

Tarih araştırmalarında diğer kitabeler gibi mezar kitabeleri de büyük bir önem arz
etmektedir. Zira mezar taşlarında yer alan biyografik bilgiler, dönem bakımından bir araya
getirildiğinde çok çeşitli konularda günümüze ışık tutmaktadır. Ait oldukları dönemin demografik
ve toplumsal yapısına, ekonomisine ilişkin kıymetli bilgiler ihtiva etmektedirler. Bu bağlamda
“Sivas Mezar Kitabeleri Üzerine Bir Đnceleme” başlıklı bu çalışmada da Selçuklulardan itibaren
Sivas’ın sosyal ve kültürel tarihine yönelik bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır.

Bu araştırmanın giriş kısmında belirtildiği üzere şimdiye kadar Sivas üzerine yapılan
çalışmalar incelendiğinde Sivas’ın toplumsal ve tarihsel yapısına ilişkin önemli bilgiler içeren
mezar kitabelerinin araştırma konusu olarak incelenmediği görülmüş ve buna binaen bu
araştırmaya girişilmiştir.

Birinci bölümde bu çalışmanın büyük bir bölümünü oluşturan müzedeki mezar ve yapı
kitabeleri konu olarak işlenmiştir. Bunlar da kendi arasında envanter numarası belli olanlar ve
olmayanlar şeklinde ele alınmıştır.

Đkinci bölümde Sivas’ta mevcut olan mezarlıklardaki kitabeler incelenerek, üzerlerindeki

bilgiler değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Üçüncü bölümde hazirelerdeki mezar kitabeleri ele alınmıştır.

Dördüncü bölümde ise “Sivas Mezar Kitabelerine Genel Bir Bakış” başlığı altında ele
alınan kitabeler kronolojik olarak, dil açısından, cinsiyet, meslek ve unvan bakımından tasnife
tabi tutulup elde edilen bilgiler sistematik olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.
 Sonuç kısmından sonra yer alan ekler bölümünde ise bu araştırmanın üzerinde
yürütüldüğü kitabe metinlerinin hem okunuşlarına ve hem de eski harflerle yazımlarına ve
fotoğraflarına yer verilmiştir.
 SUMMARY

As any historical inscriptions\ epitaphs are also very important materials for the historical
researches. The structure of epitaph’s, the personel information or any data written on the
gravestones have critical importance for a historian to interpret the demographic, social or
economic conditions of its period.

This study, namely `A Study on the Epitaphs of Sivas`, is aimed to obtain information
from the epitaphs of Sivas (a central Anatoilan city) about the historical, cultural, and social life
of the city from the time of Seljuk Sultanate. As indicated in its Prologue, this is the first study
on the epitaphs of Sivas which are very important first hand sources to enligten Sivas’ social and
historical past from a different perspective.

The first chapter deals with the epitaphs and the construction (building) inscriptions that
are located in Sivas museums. These epitaphs and inscriptions constitute the largest part and most
widely cited of this study. These materials in the museums are grouped and referred as “inventory
number known” and “inventory number unknown”.

In the second chapter, it is studied epitaphs located in the graveyards of Sivas in general.

In the third chapter, it is discussed the epitaphs in hazires which are a kind of a special
grave of religios people located around the religios places like tekke, mesjid or etc…

In the fourth chapter the information getting all these epitaphs are classified according to
the chronological, linguistic, occupational criteria as well as the gender and title. Results are
evaluated for drawing a picture in terms of social, cultural and historical past of Sivas.
 After the Conclusion part, it is appended a larger part containing transliteration, written
form with Arabic spricts and photograps of all epitaphs. These are first hand materials for new
researches and other researcers.
 ÖNSÖZ

Son yıllarda sosyal tarih ile ilgili yapılan çalışmaların sayısının arttığı ve daha çok ilgi
gördüğü bir gerçektir. Mezar kitabeleri de hiç şüphesiz bu alanda başvurulması gereken en
önemli kaynaklardan biridir. Ele alınan kitabeler üzerindeki biyografik veriler birleştirildiğinde
söz konusu dönemin toplum yapısına ait önemli bilgiler edinilmektedir.

Ancak yüzyıllar içerisinde gerek kabristanlar ve gerekse birtakım hazirelerdeki mezar

kitabeleri rüzgâr, soğuk ve sıcak gibi iklim şartlarının yanı sıra her geçen gün gelişen teknolojinin
olumsuz etkileri ve daha çok da insan eliyle yapılan tahribatlar ki bunların başında yer alan çevre
düzenlemeleri gibi sebeplerden dolayı yok olmuş ve kalanlarda da büyük fiziki hasarlar
oluşmuştur. Geriye kalanlar arasında sağlam mezar kitabesi bulmak adeta bir mucize haline
gelmiştir. Bununla beraber bu araştırmada, üzerinde birkaç kelime yazı bulunan mezar kitabeleri
dahi okunmaya ve incelenmeye tabi tutulmuştur.

Araştırma konusu olarak incelemeye tabi tutulan bu kitabelerin bir kısmı mezarlıklarda ve
muhtelif hazirelerde yer alırken, büyük bir kısmı ise Sivas Kongre Müzesi deposunda
bulunmaktadır. Ne var ki, müze deposunda yer alan bu kitabeler hiçbir araştırmacının istifade
edemeyeceği şekilde dar raflara istif edilmiş ve gelen araştırmacılara da, bu kitabeleri yerlerinden
çıkarmanın ve istifadelerine sunmanın mümkün olmadığı söylenmektedir. Đleri sürülen
gerekçeden dolayı bu kitabeleri yeterince ve sağlıklı bir şekilde inceleyemedik.

Ancak bu kitabeler daha önce Buruciye Medresesi bahçesinde yer alırken Hocam Hasan
Yüksel’in tutmuş olduğu notlardan istifadeyle bu eksikliği tamamlamaya çalıştık. Fakat müzede
yer alan bu kitabelerin bir an önce daha sağlıklı bir şekilde araştırmacıların üzerinde inceleme
yapabilecekleri bir ortama taşınmaları gerekmektedir.
Modern ve çağdaş müzecilik anlayışı da bunu gerektirir. Mevcut durumun müzecilik anlayışıyla
bağdaşır bir tutum olduğu söylenemez.

Çalışmalarım sırasında bana yol gösteren, hiçbir konuda emeğini esirgemeyen saygıdeğer
hocam Prof. Dr. Hasan YÜKSEL’e; keza görüşlerinden istifade ettiğimiz kıymetli hocam Prof.
Dr. Saim SAVAŞ’a da teşekkürlerimi sunarım.
 ĐÇĐNDEKĐLER

ÖZET……………………………………………………………………………………………….I
SUMMARY………………………………………………………………………………………III
ÖNSÖZ…………………………………………………………………………………………....V
KISALTMALAR………………………………………………………………………………...XI
GĐRĐŞ………………………………………………………………………………………………1
I. BÖLÜM : MÜZEDEKĐ KĐTABELER……………………………………………….................5
A-Mezar Kitabeleri………………………………………………………………………...6
a-Envanter Numaralarına Göre…………………………………………………………….6
1-Envanter Numarası Belli Olanlar………………………………………………………..6
2-Envanter Numarası Belli Olmayanlar…………………………………………………...8
b-Geliş Yerlerine Göre………………….………………………………………………...10
1-Sivas Kabristanı………………………………………………………………………...10
2-Kayseri Kapı Mahallesi………………………………………………………………...14
3-Kadı Burhaneddin Türbesi……………………………………………………………..16
4-Abdulvahab Gazi Kabristanı…………………………………………………………...17
5-Kara Ağaç Baba Haziresi………………………………………………………………18
6-Kabak Yazısı Mezarlığı………………………………………………………………...18
7-Hacı Đzzet Paşa Camii Haziresi………………………………………………………...19
8-Sivas Lisesi……………………………………………………………………………..20
9-Kongre Lisesi…………………………………………………………………………..20
10-Masumlar Tekkesi…………………………………………………………………….21
11-Đstasyon Semti………………………………………………………………………...21
12-Mahkeme Çarşısı……………………………………………………………………...21
13-(Üç) Şehitler Mezarlığı………………………………………………………………..22
14-Göz Evliyası…………………………………………………………………………..22
15-Sivas Kalesi…………………………………………………………………………...22
16-Kılavuz Camii Yanındaki Metruk Mezarlık…………………………………………..23
17-Şeyh Erzurumî Kümbeti………………………………………………………………23
18-Yıkılan Ana Kilise Mahalli…………………………………………………………...23
 B-Yapı Kitabeleri………………………………………………………………………..24
a-Envanter Numarası Belli Olanlar……………………………………………………...26
1-Cami Kitabeleri………………………………………………………………………...26
2-Köprü Kitabeleri………………………………………………………………………..27
3-Kale Kitabeleri…………………………………………………………………………28
4-Çeşme Kitabeleri……………………………………………………………………….29
5-Han Kitabeleri………………………………………………………………………….30
6-Đdadi Kitabesi…………………………………………………………………………..30
7-Zaviye Kitabesi………………………………………………………………………...30
8-Türbe Kitabesi………………………………………………………………………….31
9-Şahna Kümbeti…………………………………………………………………………31
10-Kütüphane Kitabesi…………………………………………………………………...32
11-Hapishane Kitabesi……………………………………………………………………32
12-Diğerleri (Geliş yerlerine Göre)………………………………………………………32
12.1-Hacı Đzzet Paşa Mektebi’nden………………………………………………………32
12.2-Hacı Đzzet Paşa Camisi’nden………………………………………………………..33
12.3-Buruciye Medresesi’nden…………………………………………………………...33
12.4-Yıkılan Aziz Ana Kilisesinden……………………………………………………...33
12.5-Çifte Minareli Medreseden………………………………………………………….33
12.6-Bayındırlık Garajından……………………………………………………………...34
12.7-Alaaddin Paşa Arsası’ndan………………………………………………………….34
12.8-Ece Mahallesi’nden…………………………………………………………………34
12.9-Askerî Kışla Sahasından…………………………………………………………….35
12.10-Eski Belediye Binası Sahasından………………………………………………….35
b-Envanter Numarası Belli Olmayanlar………………………………………………….35
II. BÖLÜM: MEVCUT OLAN MEZARLIKLARDAKĐ KĐTABELER………………...............36
A-Abdulvahab Gazi (Yukarı Tekke)…………...………………………………………...36
B-Halfelik………………………………………………………………………………...39
C-Numan Efendi Aile Kabristanı………………………………………………………...42
D-Üç Şehitler Mezarlığı………………………………………………………………......46
E-Tek Mezar……………………………………………………………………………...47
 F-Kılavuz Camii Yakınındaki Metruk Mezarlık…………………………………………48
G-Aydoğan Mezarlığı…………………………………………………………………….48
H- Maşatlıklar (Gayr-i Müslim Mezarlıkları)………………………………………….....48
III. BÖLÜM: HAZĐRELER……………………………………………………………………...50
A-Ali Baba Camii Haziresi…………………………………………………………….....50
B-Ulu Cami Haziresi……………………………………………………………………..54
C-Ali Ağa Camii Haziresi…………………………………………………………….......56
D-Hoca Đmam Camii……………………………………………………………………...57
IV. BÖLÜM: SĐVAS MEZAR KĐTABELERĐNE GENEL BĐR BAKIŞ………………………..58
A-Dönem Açısından……………………………………………………………………...58
B-Dil Açısından…………………………………………………………………………..60
C-Cinsiyet Bakımından…………………………………………………………………...61
D-Meslek Bakımından……………………………………………………………………62
E-Unvan Bakımından………………………………………………………………….....64

SONUÇ…………………………………………………………………………………………...66
KAYNAKÇA…………………………………………………………………………………….68
EK 1:KĐTABE METĐNLERĐ...…………………………………………………………………...71
EK 2:KĐTABE FOTOĞRAFLARI………………………………………………………..........205
KISALTMALAR

bkz :Bakınız
Çev :Çeviren
E.N :Envanter No
h :Hicri
Haz :Hazırlayan
m :Miladi
K.N :Kitabe No
r :Rumi
s :Sayfa
res :Resim
ty :Tarih yok
VGMA :Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi
 GĐRĐŞ

Bu araştırmada Selçuklu devrinden itibaren Sivas mezarlıkları ve mezar kitabeleri

araştırma konusu olarak ele alınmıştır. Ancak her ölen kişiye bir mezar nasip olsa da, yazılı bir
mezar taşı herkese nasip olmamıştır. Toplumun müreffeh kesimine mensup bazı kimselere nasip
olan mezar kitabelerinin çoğu ise zaman içerisinde tahrip olmuş ve günümüze intikal etmemiştir.
Bununla beraber Selçuklu devrinden günümüze kadar ulaşabilen epey bir mezar kitabesi de
bulunmaktadır.

Sivas tarihi üzerine yapılan araştırmaların başında merhum Osman Turan’ın Selçuklular
Zamanında Sivas Şehri (Turan 1980:197-215) isimli makalesi; Đsmail Hakkı [Uzunçarşılı] ve
Rıdvan Nafiz [Edgüer]’in Sivas Şehri; Van M. Berchem-Halil Ethem’in, Materiaux Pour un
Corpus Đnscriptionun Arabicarium, III.Asie Mineure I, Sivas-Divriği (Kahire 1910) isimli
eserleri ve daha sonra Hikmet Denizli’nin Sivas Tarihi ve Anıtları ile Saim Savaş’ın “Dokuz
Asırlık Türk Şehri Sivas, Danişmentliler, Selçuklular, Eretna, Kadı Burhaneddin ve
Osmanlılar Dönemi”, (Tarih ve Medeniyet, sayı 23-24, Đstanbul 1996) başlıklı araştırması ve
Ömer Demirel’in, Sivas Şehir Hayatında Vakıfların Rolü (Ankara 2000) konulu incelemeleri
akla gelen diğer çalışmalardır.

Osman Turan, Saim Savaş ile Ömer Demirel’in çalışmaları dışında kalan diğer üç eserde
her ne kadar bir kısım Sivas Kitabelerine yer verilmiş ise de Sivas mezarlıkları ve mezar
kitabelerinin tamamı ele alınmamıştır. Bununla beraber daha önce Sivas üzerine yapılan ve
yukarıda sözü edilen araştırmalarda bu kitabelerden saptayabildiğimiz kadarıyla toplam 44
tanesine yer vermişlerdir.

Bunların içinde en önemlisi ve en geniş kapsamlısı olan, Đsmail Hakkı [Uzunçarşılı] ile
Rıdvan Nafiz [Edgüer]’in Sivas Şehri isimli eserinde 14 yapı ve 12 de mezar kitabesi olmak
üzere toplam 26 kitabe mevcuttur. Bu eserde Hacı Nureddin, Abdulvahab Rahati, Cemaleddin
Aksarayi, Mehmed bin Ebubekir Tiflisi, Cemaleddin bin Ebubekir Tiflisi, Ahi Đsa, Ahmed Paşa
ile Kadı Burhaneddin Türbesi’ndeki üç adet kabir kitabesine yer verilmiştir. Kitapta Şahna
Künbeti, Gökmedrese, Dâdurrâha, Numan Efendi Kütüphanesi, Ali Ağa Camii ve Sivas
Kalesi’ne ait birer kitabe; Numan Efendi Kabristanı ve Hacı Đzzet Paşa Camii’ne ait üçer kitabe
ile Sivas surlarına ait iki yapı kitabesi yer almaktadır.

Çalışmamızda ele alınan kitabelerden 12 mezar ve 15 de yapı kitabesi olmak üzere 27

tanesine Hikmet Denizli’nin “Sivas Tarihi ve Anıtları” adlı eserinde yer verilmiştir. Bu
kitabelerin üçü Numan Efendi ve beşi Kadı Burhaneddin Aile Kabristanında, üçü ise Ali Ağa
Camii Haziresi’nde bulunan mezar kitabeleridir. Bu kitabelerden biri de Abdulvahab Gazi’ye
atfedilen bir mezar kitabesidir. Denizli’nin bu çalışmasında Ali Baba ve Ulu Camii’ne ait ikişer;
Hacı Đzzet Paşa Camii’ne ait dört, Numan Efendi Aile Kabristanı’na ilişkin üç ve Şahna
Kümbeti, Numan Efendi Kütüphanesi, Ali Ağa Camii ve Kongre Binasına ait birer yapı
kitabesine yer verilmiştir.

Beyhan Karamağaralı’nın “Sivas ve Tokat’taki Figürlü Mezar Taşları’nın Mahiyeti

Hakkında” başlıklı makalesinde ise yazılarıyla beraber beş adet mezar kitabesi bulunmaktadır.

Metin Haseki’nin Plastik Açıdan Türk Mezar Taşları adlı çalışmasında yine Sivas mezar
kitabelerine rastlamaktayız. Ancak bu 15 kitabenin okunuşuna veya özelliklerine dair herhangi
bir açıklama mevcut bulunmamakta, sadece fotoğraflarına yer verilmiştir (Haseki 1977:6, 16, 23,
24, 25, 51).
Ancak araştırmamıza esas teşkil eden mezar kitabelerinin tespitine girişildiğinde bu
kitabelerin önemli bir kısmının Kongre Müzesinde ve bir kısmının da halen mezarlıklarda ve
hazirelerde yer aldığı görülmüştür. 2006 Haziran ayında başlanan bu çalışma için öncelikle
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden yazılı izin
alınarak Sivas Kongre Müzesi’ndeki kitabelerin tespitine girişilmiştir. Ne var ki, müze yetkilileri,
müze deposunda bulunan kitabelerin özel makine ile arası dar olan raflara yerleştirildiğini ve
yerlerinden çıkarılmasının mümkün olmadığını ifade ederek, ancak yerde bulunanların
fotoğraflarının çekilmesine izin vermişlerdir. Diğerlerinin yerinden çıkarılıp fotoğraflarının
alınması işleminin kitabelerin kırılması gibi bir takım riskler içerdiğini ve bu hususta şimdilik
fazla yardımcı olamayacaklarını, ancak müzenin yeni binasına taşınması sırasında bu kitabelerin
fotoğraflarının çekilmesinin mümkün olabileceğini ifade etmişlerdir. Bu nedenle çok sınırlı
sayıda kitabe fotoğrafı çekilebilmiştir. Biz de çalışmamızı yürütebilmek için büyük ölçüde Müze
Envanter Defteri’nden faydalandık. Fakat bu defterdeki kitabelerin bir kısmının fotoğrafları
küçük ve yazıları belirgin olmadığından tamamen okunamamıştır.

Bu bağlamda söz konusu kitabeler 1988’de Buruciye Medresesi bahçesinde

sergilenirken 17 kadarının Hasan Yüksel tarafından çekilen fotoğrafları incelememize yardımcı
olmuştur.
Müzede 136 mezar kitabesi ile 38 adet de yapı kitabesi tespit edildi. Bunun yanı sıra
yine Hasan Yüksel tarafından o dönemde tespit edilen fakat Müze Envanter Defteri’nde
yapılabilen incelemelerden görüldüğü kadarıyla burada rastlayamadığımız 39 mezar ve dört de
yapı kitabesi vardır. Bunları da envanter numarası belli olmayanlar başlığı altında ele alarak
kitabe numaraları verdik.

Daha sonra Abdulvahab Gazi Mezarlığı (Yukarı Tekke) başta olmak üzere Halfelik,
Numan Efendi Aile Kabristanı, Şehitler, Tek Mezar ve Kılavuz Camii yakınındaki metruk
mezarlık taranarak toplam eski harflerle kaleme alınan 79 mezar kitabesi tespit edilmiş ve
fotoğrafları çekilmiştir. Ayrıca birer mezarlık halini alan Ali Baba, Ulu Camii, Ali Ağa ve Hoca
Đmam Camii hazirelerinde bulunan eski yazı ile yazılmış 28 mezar kitabesi fotoğrafı çekilerek
dijital ortama aktarılmıştır. Numan Efendi Aile Kabristanı’nda yer alan sekiz, Ali Baba
Camii’nde bulunan iki ve Ali Ağa Camii’nde çekmiş olduğumuz bir adet yapı kitabesini de
çalışmamıza dâhil ettiğimizde tezimizde ele alınan toplam kitabe sayısı 334 olmuştur (Tablo 1).

Tablo:1 Đncelemeye Tabi Tutulan Kitabeler Toplam

Müze E. N. Belli Olan:136 E. N. Belli Olmayan:39 175
Mezarlık Abdulvahab Halfelik:24 Numan Şehitler:4 Tek Kılavuz:1 79
Gazi:44 Efendi:4 Mezar:2
Hazire Ali Baba:11 Ulu Camii:13 Ali Ağa Camii:3 Hoca Đmam Camii:1 28
Yapı Müze E. N. Müze E. N. Numan Efendi Aile Ali Baba Ali Ağa 53
Belli Belli Kabristanı: 8 Camii:2 Camii:1
Olan:38 Olmayan:4
Toplam 335

Dijital ortama aktarılan bu kitabeler büyütülerek, renkleri açılarak veya koyulaştırılarak

mümkün olduğunca yazıların netleşmesi sağlanarak okundu. Fotoğrafta okunması mümkün
olmayanlar için tekrar mevcut mezar taşları bizzat incelenerek karbon kâğıdı, tebeşir, odun tozu
gibi malzemelerle harfler netleştirilmeye çalışıldı. Buna rağmen çok yıprandığı için hiç
okunamayanlar veya çok az okunanlar oldu. Tespit edilen 282 mezar kitabesinin 91 tanesi
sağlam, 91’i kırık ve 100 adedi ise yıpranmış durumdadır (Tablo 2).

Tablo: 2 Fiziki Açıdan Mezar Kitabeleri

sağlam kırık yıpranmış Toplam
Müze 58 79 38 175
Mezarlıklar 21 7 51 79
Hazireler 12 5 11 28
Toplam 91 91 100 282
 I. BÖLÜM:

MÜZEDEKĐ KĐTABELER

Müzede bulunan toplam 217 kitabe, mezar ve yapı kitabeleri olarak iki grup halinde ele
alınmıştır. Mezar ve yapı kitabeleri kendi aralarında envanter numarası belli olanlar ve
olmayanlar şeklinde tasnif edilmiştir. Envanter numarası belli olanlar 136 mezar ve 38 yapı
kitabesi olmak üzere toplam 174, envanter numarası belli olmayanlar ise 39 mezar ve dört de
yapı olmak üzere toplam 43 adet kitabedir. Müzedeki mezar kitabelerinin tespitinde başta
envanter defterinden ve daha önce Hasan Yüksel tarafından yapılmış olan çalışmalardan ve
ayrıca Beyhan Karamağaralı’nın saptamalarından istifade edilmiştir. Çünkü müze envanter
defterine kayıtlı ve kayıtsız kitabeler bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Beyhan Karamağaralı’nın
“Ahlat Mezartaşları” adlı eserinin baş tarafında mukayese açısından ele alınan bir kısım Sivas
mezar taşlarından da bahsedilmektedir.

Karamağaralı’ nın söz konusu ettiği bu mezar taşlarından 11 kitabenin fotoğrafına yer
verilmiştir (Karamağaralı 1993:res. 26, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37). Ancak bunlardan
res. 35’de yer alan mezar taşlarından ikisi müzedeki E.N.490 ve 497 olandır. Yine bu kitapta
üzerindeki kuş figürü özelliğiyle belirtilen mezar taşlarından E.N. 575 (Karamağaralı 1993:res.
30) olarak kayıtlı bulunan kitabe bugün 507 ve E.N.569 daki (Karamağaralı 1993:res.31) ise
müzede 501 olarak yer almaktadır. 597 (Karamağaralı 1993:res.32) envanter numaralı kitabe,
müzedeki kayıtlarda 529 olarak ve E.N. 516 (Karamağaralı 1993:res.33) ise 449 olarak mevcut
bulunmaktadır. Ancak Envanter defterinin 516 numaralı sayfasında fotoğraf bulunmamakta ve
diğer üç envanter numarasına ilişkin de herhangi bir kayıt yer almamaktadır.

A-Mezar Kitabeleri

Müzedeki mezar kitabeleri; envanter numaralarına göre ve geliş yerlerine göre olmak
üzere iki başlık altında incelenecektir. Bu tasnifte envanter numarası belli olanlar ve olmayanlar
ile mezar kitabelerinin getirildikleri çeşitli yerler baz alınmıştır.
 a-Envanter Numaralarına Göre

1)Envanter Numarası Belli Olanlar

Müze Envanter Defteri üzerinde yapılan incelemeler sonucunda kayıtlı 136 mezar kitabesi
bulunmaktadır. Bu mezar kitabelerinin sayısı ve envanter numaraları müzeye getirildikleri yere
göre belirtilmiştir (bkz. Tablo 3).

Tablo:3 Müze Envanter No Belli Olan Mezar Taşları

Getirildiği Yer Envanter No Toplam
Sivas Kabristanı 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 483, 77
487, 488, 489, 490, 491, 493, 495, 502, 503, 504, 505,
506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516,
517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527,
528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538,
539, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 551, 552, 553, 554,
555, 556, 557, 558, 559, 560, 561, 562, 563, 564, 565
Kayseri Kapı 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 453, 645, 646 11
Mahallesi
Kadı Burhaneddin 225, 226, 227, 228, 229, 844, 845, 846, 847 9
Türbesi
Abdulvahab Gazi 223, 224, 496, 497, 498, 499, 500, 501 8
Mezarlığı
Kara Ağaç Baba 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 7
Haziresi
Kabak Yazısı 159, 196, 442, 890 4
Mezarlığı
Hacı Đzzet Paşa Camii 190, 191, 192, 193 4
Haziresi
Sivas Lisesi 156, 467 2
Kongre Lisesi 1508, 1509 2
Masumlar Tekkesi 464, 465 2
Đstasyon Semti 842, 843 2
Mahkeme Çarşısı 868, 869 2
Şehitler Mezarlığı 462 1
Göz Evliyası Türbesi 550 1
Sivas Kalesi 581 1
Kılavuz Camii 589 1
Yakınındaki Mezarlık
Şeyh Erzurumi 841 1
Yıkılan Kilise Mahalli 879 1
Toplam 136

Bu kitabelerin 23 tanesindeki yazılar zamanla tamamen yıprandığından dolayı okunamaz

hale gelmiştir. Yine bazıları da zaman içerisinde kırıldığı için yazıların bir kısmı
okunamamaktadır. Bu mezar kitabelerinin kiminin isim yeri, kiminin ise tarih kısmı kırılmış
olduğu için üzerindeki bilgiler eksik ve yetersizdir.

Envanter numarası belli olan mezar taşlarının 57’sinin erkek, 20’sinin kadın, 59 tanesinin
de belirsiz olduğu görülmektedir. Bunların içerisine dâhil ettiğimiz dört kitabenin de gayri
Müslimlere ait olduğu tespit edilmiştir.

2)Envanter Numarası Belli Olmayanlar (Hasan Yüksel Tespiti)

Bu mezar taşları Buruciye Medresesi Bahçesi’nde sergilenirken 1988 yılında Hasan

Yüksel tarafından okunarak tespit edilmiş olan mezar taşlarıdır. Fakat bu mezar taşlarına Müze
Envanter Defteri'nde rastlayamadık. Depodakiler arasında mevcut olup olmadığı
bilinmemektedir.
 Envanter numarası bulunmayan toplam 39 adet kitabenin 16 tanesi erkek mezar taşıdır1.
Söz konusu mezar kitabelerinden (K.N. 6), Çelebi Abdulvahab bin el-merhûm Emir Hüseyin’e ait
olan kitabe, Sivas Şehri adlı eserde “Mühim Kabir Kitabeleri” başlığı altında zikredilmiştir.
Kabrinin şehrin doğusunda, Kılavuz Mahallesi’nin sonunda bir tepe üzerinde yer aldığı belirtilen
bu şahsın, Kemaleddin bin Ahmed bin Rahat’ın torunu olduğu belirtilmektedir. Ayrıca,
vakfiyesindeki bilgilere dayanılarak kendisinin ulema silkinden olduğu ve zaten kitabesinde
geçen “es-sadr” kelimesinin de genellikle ulema ve meşâyihten olan kimseler için kullanıldığı
ifade edilmektedir (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:149,150).

Bu kitabelerden altı tanesi ise kadın mezar taşıdır. Kadınlara ait olan bu kitabelerden biri
18 Haziran 1311 (1 Safer 711) tarihli Fatıma Hatun binti el-Hac Mehmet Ni’metullah’a ait
Selçuklu dönemi mezar kitabesidir (K.N. 3). Đkincisi ise kitabesindeki bilgilere göre, Hafız
Paşa’nın akrep tarafından ısırılarak zehirlenip ölen kızına aittir (K.N. 9: yeğen Hazret-i Hâfız
Paşa duhter-i pâk-nijâd âlî-neseb yani iffetlü Atiye Hanım). Kethüda Bey cariyesi Tansuf(?) Usta
(K.N. 12), diğer kitabe ise Fatma Hatun adında bir kadının mezar taşıdır (K.N. 28). Son iki kadın
mezar kitabesinden birinin (K.N. 36) üzerinde “Hacı Murad …… /eyleyüp terk-i vatan Sivas’a
kıldı hicret/çâr sâl akdem ki ……… (kırık) eylemişdi irtihâl/ zevce ………. şimdi kıldı ……….
illet/ ……… Müşfike Hatun idi/ Herkese kadrince eyler idi şefkati/Şehr-i savm yevm-i arefede
irtihâl oldu (30 Ramazan) yazısı mevcuttur. Diğerinin üzerinde (K.N. 37) ise “şehida’llâhu
ennehû lâ ilâhe illâ hüve; ve’l-melâiketü ve ulu’l-‘ilmi kâimen bi’l-kıst2……… /ilâ dâri’l-bekâ el-
merhûme, el-mağfûre ve’l-muhtâce ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ min ………..” yazmaktadır.

15 adedi ise tarihi süreç içerisinde uğramış oldukları tahribattan dolayı, üzerindeki
yazıların tamamen okunamaz hale geldiği mezar taşlarının yanı sıra sadece birkaç kelimesi

1
- Burada sözü edilen kitabeler şunlardır: K.N. 1: Hacı ……. , K.N. 4 : es-said ……., K.N. 6: Çelebi Abdulvahab bin
el-merhûm Emir Hüseyin (h.20 Rebîü’l-âhir 798-m.31 Ocak 1396), K. N. 7: masum Mehmed …… (isim yerleri
maksatlı kazınmış), K. N. 15: Hacı Mehmed bin Mahmud Cerasun(?) (h.21 Zilhicce 763-m.10 Ekim 1362), K. N. 16:
Mehmed ……, K. N. 18: Şeyh Budak bin(?) ….., K. N. 20: ….. adil Ebu Seyf (h.706-m.1306), K.N. 23: eş-şehid
Mehmed Nişâburî (?) el-Hacı Boza(?) binti el-Hacı, K. N. 24: Hacı …….., K. N. 25: Sivas Meb’ûsu, mütevellî
…….., K. N. 29: Müderrisînden Sivas Nâibi Ferid Efendi’nin kethüdâları eşrâf-ı kuzzâttan Ali Fâik Efendi’nin
mahdûmu es-seyyid Hüseyin Şükrü Molla (h.27 Cemâziye’lâhir 1263-m.11 Haziran 1847), K. N. 30: kadı Mehmed
Çelebi ibni ……, K. N. 31: ……..Ece(?) Cüneyd ibni Bahadır, K. N. 33: Edirne kal’a istihkâm taburu üçüncü bölük
mülâzım-ı evveli Selahaddin Bey bin Kadir Dersaadet (r.1 Mayıs 1232-m.14 Mayıs 1916), K. N. 34: eş-şehid Ali bin
Ali (Adamın adı ve “rahmet” kelimeleri kasıtlı kazınmıştır.).
2
-Âl-i Đmran, 3/18.
okunabilenler olduğu gibi bir kısmı ise kırık kitabe parçalarından oluşan belirsiz mezar taşlarıdır3.

Bu gruptaki kitabelerin ikisi ise gayr-i Müslimlere ait yapı veya mezar kitabesidir. Gayri
Müslimlere ait olan bu kitabelerden birincisi (K.N. 38) Ermenice olup, dikdörtgen bir sütun
şeklinde ve üzerinde çift başlı yılan figürü bulunan 1840 tarihli bir kitabedir. Đkincisi (K.N. 39)
ise üzerinde beş satır yazı ile üçgen bir şeklin yer aldığı Roma veya Bizans dönemlerine ait bir
yazıttır.
Envanter numarası bulunmayan bu kitabeler içerisinde en yeni mezar taşı; Rumi Mayıs
1232 tarihli, Edirne Kal’ası istihkâm taburu üçüncü bölük mülâzım-ı evveli Selahaddin Bey bin
Kadir Dersaadet’e aittir (K.N. 33).

Envanter numarası belli olmayan mezar kitabeleri arasında iki seyyid, bir şeyh, bir kadı
ve bir de meb’usa (Sivas mebusu, isimsiz) ait kitabelere rastlanmıştır.

b-Geliş Yerlerine Göre

1-Sivas Kabristanı

Sivas Kabristanı, günümüzde mevcut olmayıp eski yerinin ise 27 Haziran Öğretmenler
Parkı'ndan Endüstri Meslek Lisesi'ne kadar uzanan kısım olduğu bilinmektedir. Yine burasının
Sivas şehir mezarlığı olarak yakın zamana kadar kullanıldığı ve mezarlığa merdivenle çıkıldığı
bilinmektedir (Yasak, 2004:87).

Anlaşıldığı kadarıyla bu mezarlığın tamamen kaldırılarak yerine bugünkü 27 Haziran

Öğretmenler Parkı ve Numune Hastanesi gibi kamu binalarının yapılmasından dolayı burada
tarihi değeri olan mezar taşları müzeye intikal etmiştir.

Sivas Kabristanı’ndan 77 adet mezar kitabesi, 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye

3
-Bu kitabeler şunlardır: K. N. 2: silinmiş, K. N. 5: Farsça, K. N. 8: silinmiş, K. N. 10: silinmiş, K. N. 11: kırık, K.
N. 13: yıpranmış, K. N. 14: kırık, K. N. 17: isimsiz (h.Safer 748-m.Mayıs 1347), K. N. 19: isimsiz (h.22 Şaban 783-
m.10 Kasım 1381), K. N. 21: isimsiz (h.Ramazan 779-Aralık 1377), K. N. 22: Sivas Nüfus Nâzırı Rusçuklu Đbrahim
Bey’in …….. , K. N. 26: kırık(h.15 Zilhicce 752-m.1 Şubat 1352), K. N. 27: isimsiz (h.2 Muharrem 788-m.2 Şubat
1386), K. N. 32: isimsiz (h.1254-m.1838), K. N. 35: isimsiz (h.2 Zilhicce 896-m.5 Ekim 1491).
getirilmiştir. Bu mezar taşlarının iki tanesi (E.N. 487 ve 527) Farsça, diğerleri ise Arapçadır.

Sivas Kabristanı’ndan müzeye intikal eden bu mezar taşlarının 75’i Selçuklu ve Beylikler
dönemine ikisi ( E.N. 473 ve 483 ) ise Osmanlı devrine aittir.

Bu 77 mezar taşının yalnızca biri kadın olmak üzere dokuz tanesinde tarih mevcuttur. Bu
kitabelerin içerisinde en eskisi; Zübeyde Hatun binti Sedidü’l-Halâtî’ye ait olan 8 Ekim 1294 (17
Zilka’de 693) tarihli kadın mezar taşıdır (E.N. 557)

Bu mezar taşlarından 29 tanesi erkek mezar taşıdır. Bunlardan E.N. 511 olan mezar
taşının üzerindeki yazı, fotoğrafı bulunmayan E.N. 551 olan sayfanın alt kısmında yer almaktadır.
Tarihi belli olan sekiz erkek mezar taşlarından en eski tarihli olan kitabenin (E.N. 490) üzerinde
Kasım 1302 (Rebîülâhir 702), en yeni tarihli kitabenin (E.N. 542) üzerinde ise 1350 (h.751) tarihi
yer almaktadır.

Sivas Kabristanı’ndan müzeye intikal ettirilen ve şeyhe ait olan erkek mezar taşlarının iki
tanesinden biri fazıl, zahit, abid olarak da nitelendirilen “şeyh, mazlum, hacı” sıfatıyla Sadreddin
Mehmed (E.N. 504)’e ikincisi de (E.N. 509) “said, şeyh” Mehmed bin …….’e ait kitabelerdir.

Üçünde de “seyyid” tabiri yer almaktadır. Bu mezar taşlarından biri (E.N. 508) Ocak 1348
(Şevval 748) tarihli olup “said, şerif, seyyid” sıfatıyla Abdulvahab’a aittir. Bunlardan başka
“said, şehid, seyyid” olarak anılan Ocak 1348 (Şevval 748) tarihli, Celaleddin bin Mehmed
Mirşan(?) el-Çelebi’nin mezar taşı (E.N. 536) ile Hasan bin es-Seyyid Ali bin Şan(?) el-
Halâtî’nin tarihsiz mezar taşıdır (E.N. 532).

Sivas Kabristanı’ndan müzeye getirilen mezar taşları içerisinde yukarıdaki iki mezar
taşıyla beraber 10 tanesinde “şehid” sözcüğü yer almaktadır. Yalnızca “şehid” olarak bilinen
(E.N. 481) Evhadüddin ….. bin Sirâcüddin’dir. “Said, şehid” sıfatının yer aldığı kitabeler; Hacı
Nureddin Ebu …….. Hacı Zeyneddin Mehmed bin Eyyub el-Halâti’ye ait olan Kasım 1302
(Rebî’ülâhir 702) tarihli kitabe (E.N. 490); Hasan bin .….’ye ait olan (E.N. 534) Şubat 1346
(Zilkade 746) tarihli kitabe; Merd-i Şirin(?) Selahaddin ……’e ait olan 6 Ocak 1311 (15 Şaban
710) tarihli kitabesi (E.N. 539); tarih kısmında sadece 13… (7…) rakamı okunabilen Toğan
(Doğan) bin Ömer Şah’a ait olan kitabe (E.N.517) ile Hani(?) Ahmed bin Yusuf’a (E.N. 493) ve
Veys bin Emir Hüseyin Çelebi(?)’ye ait olan (E.N. 503) tarihsiz kitabelerdir. Bunlar içerisindeki
Hacı Nureddin Ebu …….. Hacı Zeyneddin Mehmed bin Eyyub el-Halâti’ye ait olan kitabe (E.N.
490), Sivas Şehri’nde önemli kabir kitabeleri arasında zikredilmektedir ve bu kabrin, Abdulvahab
Gazi Türbesi yakınında bulunduğu ifade edilmektedir. Ayrıca bu zatın ulema sınıfından olduğu,
Sivas ve Amasya’da bulunmuş olan Ahlati lakaplı aileden olma ihtimali de belirtilmektedir
(Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:149).

Mezar taşında “said, şehid, mazlum” ibarelerinin yer aldığı kitabe (E.N. 491) ise Mart
1316 (Muharrem 716) tarihli olup Emir Şerefeddin bin Osman veled-i Pir Haydar veled-i
Đsmail’in mezar kitabesidir.

Bu gruptaki mezar kitabeleri içerisinde “said” sıfatıyla (E.N. 562) Hüsameddin bin
Hüseyin’e, “mazlum, hoca” sıfatıyla (E.N. 507) Mehmed bin Salih’e ait olan Nisan 1308
(Zilka’de 707) tarihli mezar taşları da yer almaktadır.

“Mevlana” ibaresinin kullanıldığı iki mezar taşından biri (E.N. 489) “hafız” olarak da
bilinen Şemseddin bin Evhad’ın ve ikincisi de (E.N. 505) Ahmed’in mezar taşlarıdır.
Kitabelerden biri de (E.N. 511) Sivas Kapucu Başısı Kara Ahmet zade’ye aittir.

Unvansız mezar kitabeleri ise; 30 Nisan 1348 (1 Safer 749) tarihiyle Abdullah (E.N.
553)’a; 1350 (h.751) tarihiyle Hoca Ebu Zeyn bin Đshak (E.N. 542)’a; 13… (7…) tarihiyle ……
ibni’l-merhum Mehmed (E.N. 510)’e ve üzerinde herhangi bir tarihin mevcut olmadığı …….
Abdullah’a (E.N. 535), Mehmed’e (E.N. 530) ve Ebubekir’e (E.N. 561) ait olan mezar
kitabeleridir.

Đsim ve tarih olmayan fakat bu kitabelerin üzerindeki “mazlum, merhum” sıfatlarının

(K.N. 519, 524, 558); ve “mağfur, merhum” ibarelerinin (K.N. 521, 546); Arapça gramerindeki
“müzekker” olarak nitelendirilmesinden, erkeklere ait mezar taşı olduğunu öğreniyoruz.
 Sivas Kabristanı'ndan müzeye getirilen mezar taşlarının dokuz tanesi kadın mezar taşıdır.
Bu kadın mezar taşlarından sadece “saide” sıfatının da yer aldığı, Zübeyde Hatun binti Sedidü’l-
Halâtî’nin, 8 Ekim 1294 (17 Zilka’de 693) tarihli mezar taşında tarih mevcuttur (E.N. 557). Bu
durumda, yukarıda da belirtildiği üzere Sivas Kabristanı’ndan müzeye getirilen toplam mezar
taşlarının en eski tarihlisi, Selçuklu devrinde yaşamış olan bir hatuna ait mezar taşıdır.

Kadın mezar kitabeleri arasında Hüsna Hatun adında küçük bir kız çocuğuna ait mezar
sandukası bulunmaktadır (E.N. 556). Zaman içerisinde yıpranmış veya kırılmış olup üzerinde
isim ve tarih bulunmayan kimi kitabelerin, “merhume, mağfure, mazlume, saide, seyyide” gibi
Arapça “müennes” tabir edilen kelimelerden bu kitabelerin kadınlara ait mezar taşları olduğu
anlaşılmaktadır (K.N. 529).

“Said, şehid” sıfatıyla anılan üç mezar kitabesi vardır ki bunlar, Hatice Hatun binti
Abdullah’a (K.N. 512), Selçuk binti Paşa Ahi Cârullah’a (K.N. 525) ve Nur(?) binti el-Hacı ........
(K.N. 543)’ya ait olan mezar kitabeleridir.

Geriye kalan üç kadın mezar kitabesinden biri (K.N. 483), “saide” sıfatıyla Kutlu Deniz
binti Abdülkadir (b.) Hüseyin ..........’e; ikincisi (K.N. 473), “saide, seyyide” sıfatlarıyla Fatıma
Hatun binti Hacı’ya aittir. Üçüncüsü ise (K.N. 545), Kutlu Melek Hatun binti el-Hac’a ait olan
mezar kitabeleridir.

Bunların dışında kalan 39 mezar taşının ise kime ait olduğu belirsizdir (bkz. Tablo 4).
Müze envanter defteri üzerinde yapılan incelemede bu kısımdaki mezar taşlarının yedi tanesinde
hiç fotoğraf bulunmamakla beraber kısa açıklamalar mevcuttur (E.N. 480, 488, 502, 516, 520,
533 ve 551). 551 numaralı taş haricinde fotoğrafı bulunmayan diğer mezar taşlarının tamamı,
belirtilen kısa açıklamalardan anlaşıldığı üzere mezar göğüs taşıdır.

Yine Sivas Kabristanı'ndan gelen bu mezar taşlarının 18 tanesi göğüs taşıdır (E.N. 474,
475, 476, 477, 478, 479, 480, 488, 495, 502, 516, 520, 533, 554, 560, 563, 564, 565). Bunlardan
475 envanter numaralı mezar taşı silinmiş ve yıpranmış olduğu için okunamamış, E.N. 477, 478
ve 479’da kayıtlı bulunan mezar taşlarında ise hiç yazı bulunmamakla beraber diğerlerinin
tamamında Âyete'l-kürsî yer almaktadır.

Mezar taşlarının ikisi (E.N. 555 ve 559) mezar sandukası şeklindedir ve üzerlerinde
Fâtiha, Kevser ve Đhlas Sûreleri ile Âyete'l-kürsî yer almaktadır; ancak herhangi bir isim mevcut
değildir. Müze kayıtlarında yer alan 551 numaralı mezar taşı da mevcut kısa açıklamada
görüldüğü kadarıyla fotoğrafsız bir mezar sandukasıdır. Yukarıda söz konusu edilen üç belirsiz,
bir erkek (E.N. 558) ve iki kadın mezar sandukası (E.N. 556, 557) olmak üzere toplam altı
tanedir. Bunların üzerinde de Âyete'l-kürsî ve Đhlas Sûresi yer almaktadır.

Geriye kalan 18 mezar taşının 10 tanesi (E.N. 472, 487, 515, 526, 527, 531, 537, 541, 544
ve 552) yıpranmış ve eskimiş olduğundan ve bir tanesi (E.N. 522) de isim yeri kasıtlı olarak
kazındığı için okunamadı. Okunabilen diğer yedi mezar kitabesinde ise her hangi bir isim mevcut
bulunmamakta ve sadece bazı ayetlerin (Bakara, Rahman, Đhlas Sûreleri'nden alıntılar) yer aldığı
görülmektedir.

Tablo.4 Sivas Kabristanı Belirsiz Mezar Taşları

Göğüs taşı Mezar sandukası Okunamayan Đsimsiz(âyet mevcut) Toplam
18 3 11 7 39

2-Kayseri Kapı Mahallesi

Sivas Kalesi’nin eskiden beş adet kapısı olduğu ve batısındaki kapıya Kayseri Kapısı
denildiği kaynaklarda yer almaktadır (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:14). Buradan yola
çıkarak şu anda mevcut olmayan Kayseri Kapı Mahallesi Mezarlığı’nın eskiden kale civarında
bulunduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca bugünkü Kadı Burhaneddin Mahallesi’nin eski adının
Kayseri Kapı Mahallesi olduğu da bilinmektedir (Yasak 2004:91). Buradan intikal eden toplam
11 mezar taşından dokuz tanesi 21 Temmuz 1942 tarihinde, iki tanesi de 5 Mayıs 1951 tarihinde
müzeye getirilmiştir. Bu iki mezar taşı (E.N. 645, 646) Okan Sokağı'nda Kahir oğlu Osman Ağa
bahçesinde bulunarak müzeye getirilmiştir. Bunlardan erkek mezar taşları altı, kadın mezar taşı
bir ve belirsiz olanlar ise üç tanedir.
 Erkek mezar taşlarının içerisinde yalnızca üç tanesinin tarihi bellidir. Kadın ve belirsiz
mezar taşları da dâhil olmak üzere bunların en eski tarihlisi; el-Hac Kutlu Bekir’e ait olan mezar
taşıdır (E.N. 446). Ne var ki, 72… (132.) şeklinde okuyabildiğimiz bu tarihin birler
basamağındaki yazı (rakam) silinmiştir.

Yine bu mezar taşlarından; Carup bin Şeyh Mahmud’un kitabesinde (E.N. 448), Mahmud
ibni Nasıreddin’in kitabesinde (E.N. 447) ve Hüseyin’in Mart 1382 (Muharrem 784) tarihli
kitabesinde (E.N. 445) “said, şehid” tabirleri yer almaktadır.

Bunlardan başka Bayezid Çelebi ibni Hacı Sadr Bey’e ait olan Temmuz 1389 (Receb
791) tarihli bir kitabenin (E.N. 645) üzerinde “es-seyyid, eş-şehid, el-mazlum, halîf-i Kayserî” ve
çok yıprandığı için isim yeri okunamayan diğerinin (E.N. 646) üzerinde “es-said, eş-şehid,
Çelebi’l-Kayseri” unvanları yer almaktadır. “Eş-şâb, said, hoca” tabirinden genç yaşta öldüğünü
anladığımız Cemaleddin Ebu Bekir bin el-Hac ‘Ömer bin El-Hüseyin et-Tiflisî’nin mezar kitabesi
(E.N. 453) Đsmail Hakkı ve Rıdvan Nafiz’in “Sivas Şehri” adlı eserlerinde de yer almaktadır
(Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:153- 154).

Kayseri Kapı Mahallesi’nden müzeye intikal eden kitabeler arasında Şengül binti Mesud
isimli bir kadına ait mezar taşı bulunmaktadır. Müzede E.N. 449 olarak kayıtlı bulunan bu mezar
taşı, Beyhan Karamağaralı’ nın makalesinde ve kitabında 516 olarak gösterilmiştir (Karamağaralı
1993:10; 1970:76- 80, res. 6,7). Fakat belirtilen 516 numaralı envantere ait sayfada herhangi bir
fotoğrafa yer verilmemiştir.

Bu kitabeler arasında, üzerinde isim belli olmayan E.N. 450, 451 (h.Zilka’de 7.. - m.13..)
ve 452 (h.790- m.Ocak 1388) olmak üzere ikisi tarihli, üç mezar taşı mevcuttur.

3-Kadı Burhaneddin Türbesi

Bu türbe, bugün Kadı Burhaneddin Đlköğretim Okulu’nun arka bahçesinde yer almaktadır.
Sivas Şehri adlı eserde türbede beş adet mezar taşı bulunduğu söylenmekte ise de (Đ. Hakkı-R.
Nafiz 1928:154), müzeye dokuz mezar taşı intikal etmiştir. Bunlar muhtemelen birbirlerini
tamamlayan kırık mezar taşı parçalarıdır. Bu kitabelerin beş tanesi (E.N. 225, 226, 227, 228, 229)
1 Kanun-ı Evvel 1927 tarihinde diğer dördü de (E.N. 844, 845, 846, 847) 10 Ağustos 1952
tarihinde müzeye getirilmiştir. Kitabelerin dördü erkek mezar taşı, üçü ise kadın mezar taşı, ikisi
de belirsizdir.

226 Envanter numaralı erkek mezar taşı Kadı Burhaneddin’in, 28 Eylül 1391 (29 Şevval
793) tarihinde vefat eden oğlu Mehmed Çelebi’ye aittir. Bu kitabelerden üzerinde tarih
bulunmayan ve mazlum sıfatıyla anılan iki mezar taşından biri Hacı Mahmud bin Ahmed’e (E.N.
844) diğeri ise Hacı Mehmed bin Hoca (E.N. 845)’ya aittir. Erkeklere ait bu kitabelerden,
üzerindeki tarih kısmının sadece 8..... rakamı okunabileni ise, Hacı Đvaz (E.N. 847)’a ait mezar
kitabesidir.

Kadın mezar kitabelerinden biri sanduka şeklinde olup iki parçaya ayrılmış halde ve
üzerinde es-said, eş-şehid sıfatıyla anılan 1446 (h.850) tarihli, Kadı Burhaneddin’in kızı Selçuk
Hatun’a aittir (E.N. 227). Bu mezar taşının fotoğrafı da müze envanter kayıtlarında mevcut
değildir. Diğer iki kitabeden biri (tarihsiz olan) Hatice (?)Hatun binti ......... Mehmed’e (E.N. 229)
ve diğeri ise, üzerindeki yazıya göre, Mayıs 1373 (Zilhicce 774) Devlet Hatun’a aittir (E.N.
846).
Üzerinde isim ve yazı bulunmayan iki mezar taşından birinin (E.N.228) envanter
defterinde fotoğrafı bulunmamakta; diğerinin (E.N. 225) ise Kadı Burhaneddin’e ait olduğu
tahmin edilmektedir (Đ. Hakkı-R. Nafiz 1928: 155; Denizli [ty]: 124).

4-Abdulvahab Gazi Kabristanı

Bu mezarlık günümüzde hala kullanılmakta olup Sivas’ın doğusunda Akkaya tepesi

üzerinde bulunan ve halk arasında daha çok "Yukarı Tekke" diye tabir edilen kabristandır. 1927
ve 1943 tarihlerinde buradan, sekiz adet mezar taşı müzeye getirilmiştir. Bunların iki tanesi (E.N.
223, 224) Ağustos 1927 tarihinde, diğer altı tanesi ise, 17 Mayıs 1943’te müzeye intikal
ettirilmiştir. Bu mezar taşlarından beşi erkek mezar kitabesi, üçü de belirsizdir.

Bu mezar taşlarından en eskisi, 1310 (h. 710) tarihli, Hasan bin Alaadin’e ait olan
kitabedir (E.N. 224). Đki erkek mezar kitabesi de Rıdvan Nafiz ve Đsmail Hakkı’nın Sivas Şehri
adlı eserinde geniş bir şekilde zikredilen ve kitabelerinde, “es-said, eş-şehid, eş- şâb” sıfatlarıyla
nitelenen, 29 Kasım1389 (10 Zilhicce 791) tarihinde vefat etmiş olan Mehmed bin Ebubekir
Tiflisî (E.N. 223) ile “eş-şeyh, kutbu’l-‘ârifîn” sıfatlarıyla mevsuf meşhur Cemâle’d-dünya ve’d-
din el Aksarâyî (E.N. 497)’ye aittir. Diğer iki kitabeden biri “es-said, eş-şehid” sıfatıyla anılan
Celâleddin’e (E.N. 498) ikincisi de Süleyman bin Zeki’ye (E.N. 499) aittir.

Yukarı Tekke’den müzeye intikal ettirilen sekiz kitabeden, zamanla aşırı şekilde
yıpranmış ve tahribata uğramış bulunan ikisi (E.N. 496, 500) ile üzerinde sadece 1395 (h.798)
tarihi bulunan (E.N. 501) bir diğer kitabe belirsizdir.

5-Kara Ağaç Baba Haziresi

Sivas Mezarlıklar Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre eskiden Kara Ağaç Baba adıyla
bilinen yerin günümüzde Gülyurt semtinde Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde bulunduğu
belirtilmiştir. Buradan müzeye intikal ettirilen toplam mezar taşı yedi adet olup; bunlardan
95/121 envanter numaralı mezar taşı 07.09.1995’te, diğerleri ise 08.09.1995 tarihinde müzeye
getirilmiştir. Đkisi erkek, ikisi kadın ve üçü de belirsiz mezar taşıdır. Üzerinde tarih bulunan
kitabelerin ikisi de XIV. Yüzyıla aittir.

2 Eylül 1323 (1 Ramazan 723) tarihli olanı Đbn-i Celâleddin bin Şehriyârî’ye (E.N.
95/123) ve “es-said, eş-şehid” sıfatıyla anılanı ise ……. el-Hac Yahya bin el-Hac Mehmed el-
Hâfız’a (E.N. 95/124) ait olan kitabedir.

Kara Ağaç Baba Haziresi’nden müzeye getirilen kadın mezar taşlarından biri olan Şadiye
Hatun binti Ahi Evren ..........’in (E.N. 95/118) ve diğeri ise üzerinde yalnızca “mazlume,
merhume” sıfatları bulunan (E.N. 95/122) isimsiz mezar kitabeleridir.

16 Ekim 1384 (1 Ramazan 786) tarihli (E.N. 95/121) ile üzerinde isim ve tarih
bulunmayan iki (E.N. 95/119, 95/120) olmak üzere, toplam üç kitabe bu hazireden getirilmiştir.
 6-Kabak Yazısı Mezarlığı

Yine günümüzde mevcut olmayan Kabak Yazısı Mezarlığı’nın eski konumu da

araştırmalarda Sivas Kabristanı ile aynı yer olarak tarif edilmektedir (Đ.Hakkı-R.Nafiz 1928:159;
Yasak 2004:79). Şehzadegân Mezarlığı adı da verilen bu kabristan, 1948 yılında Numune
Hastanesi’nin inşaatına başlanmasıyla tamamen kaldırılmış ve buradan günümüze sadece
Đzzeddin Keykavus Hastanesi bahçesindeki Đncili Hanım Türbesi ile Selçuk Anadolu Đlköğretim
Okulu bahçesindeki Hun Baba’nın mezarı kalmıştır (Üredi 2006:223). Kısacası bugün Çavuşbaşı
olarak bilinen 27 Haziran Öğretmenler Parkı'ndan Endüstri Meslek Lisesi'ne kadar olan alandır.
Keza bu sahaya eskiden Kabak Yazısı adı verildiği belirtilmektedir (Denizli [ty]:132) Timur’un
Sivas istilası sırasında şehirdeki Hristiyanları toplatıp onar kişilik guruplar halinde el, ayak ve
başlarını bağlatarak Kabak Yazısı’ndaki mezarlığa diri diri gömdürdüğü rivayet edilmektedir
(Aslanoğlu 1964:14).

Kabak Yazısı Mezarlığı’ndan dört adet mezar taşı müzeye getirilmiştir. Bunlardan 159 ve
196 envanter numaralı mezar taşları Ağustos 1927’de; E.N. 442 olan ise 6 Kanun-ı Evvel
941(1941) tarihinde ve 890 envanter numaralı mezar taşı da 3 Ağustos 1954 tarihinde Kabak
Yazısı Kabristanı’ndan müzeye intikal ettirilmiştir.

Bu mezar taşlarından üç tanesi XIV. Yüzyıla ait erkek mezar taşıdır. Erkek mezar
taşlarının biri Eylül 1393 (Şevval 795) tarihli Ahi Đsa b. el-merhum Mehmed b. Ahi Mehmed’e
(E.N. 159) ve diğeri ise 1396 (h. 798) tarihinde vefat etmiş olan Ahmed Paşa b. Mehmed Çelebi
ed-Divânî (E.N. 196)’ye ait olup üzerlerinde yer alan ibarelerde “es-said ve eş-şehid” sıfatlarıyla
nitelendirilmiş lahit şeklindeki iki mezar kitabesidir. Ahmed Paşa’nın ölüm tarihi Müze Envanter
Defteri’nde sehven 778 olarak okunmuştur. Bu mezar taşları içerisinde en eskisi, kitabesinde
“mazlum” olarak anılan 12 Ocak 1358 (1 Safer 759) tarihli Zeynelâbidîn bin Ali Şeyh’e aittir.
Mezar sandukasının boyutlarına bakılırsa, henüz çocuk yaşta vefat ettiği anlaşılmaktadır.

Kabak Yazısı Mezarlığı’ndan müzeye getirilen bu kitabelerden E.N. 442’nin üzerinde hiç
yazı bulunmamaktadır.
 7-Hacı Đzzet Paşa Camii Haziresi

Günümüzde mevcut olmayan Hacı Đzzet Paşa Camii’nin eskiden Kongre Müzesi
yakınında yer aldığı bilinmektedir. Hükûmet Konağı’na yakın olmasından dolayı Saray Camii
adıyla da bilinen bu cami, 1816 (h.1232) yılında Vezir Hacı Osman Paşa tarafından yaptırılmış
daha sonra da oğlu Đzzet Paşa tarafından tamir edilmiştir (Đ. Hakkı-R. Nafiz 1928:141).

Hacı Đzzet Paşa Camii Haziresi’nden müzeye Ağustos 1927 tarihinde toplam dört tane
mezar taşı intikal etmiştir. Bunlardan yalnızca 193 numaralı envanterde kayıtlı kitabede isim
mevcuttur. Bu mezar taşı da Haziran 1327 (m. 1911) tarihinde vefat etmiş olan Sivas Maarif
Müdürü Ahmet Muhtar Bey’in eşi Hatice Hanım’a aittir. 2007 yılında Sivas’ta gerçekleştirilen
Osmanlılar Dönemi’nde Sivas Sempozyumunda Müjgan Üçer (2007:327) Ahmet Đzzet Paşa ile
ilgili bir bildiri sunmuştur.

Diğer üçü ise yazısız ve tezyinatlı mezar taşlarıdır (E.N. 190, 191, 192).

8-Sivas Lisesi

Sivas Lisesi’ne nereden intikal ettiği bilinmeyen gayri Müslimlere ait iki mezar taşı farklı
tarihlerde müzeye intikal ettirilmiştir. Ağustos 1927 tarihinde müzeye getirilen E.N. 156 olan
mezar taşı Rumca yazılıdır. 467 envanter numaralı olanı ise yazısız olup süslü baş taşıdır ve 17
Mayıs 1943 tarihinde müzeye getirilmiştir.

9-Kongre Lisesi

Kongre Lisesi’nden 23 Aralık 1971 tarihinde müzeye iki kitabe intikal etmiştir. Bunlardan
biri Sivas Şehri’nde de adı geçen ve 18 Mart 1856 (12 Receb 1272) tarihinde dört Gürcü
tarafından şehid edilen Sivas Valisi Feyzullah Paşa’nın mezar taşıdır (E.N. 1508).

E.N. 1509 olan mezar taşının üzerindeki yazı ise çok yıpranmış olduğu için
okunamamıştır.
 10-Masumlar Tekkesi

Bugün yeri kesin olarak bilinmeyen Masumlar Tekkesi’nden, 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye iki kitabe getirilmiştir. Her ikisi de erkek mezar taşıdır. E.N. 464 olanı Musa Kâzım’ın
ferzendi Salih masuma (m.801-h.185) ve 465 envanter numarasıyla kayıtlı bulunanı ise
Muhammed Bakır’ın ferzendi masum Ali Eftar (m.736-h.118)’a aittir (Geniş bilgi için bkz.
Yüksel 2004:191- 198 ).

Bu mezar taşları üzerinde yer alan bilgilere göre, Sivas Alaybeyi, Abdi Bey tarafından
1878 tarihinde Masumlar tekkesi tamir edilmiştir.

11-Đstasyon Semti

10 Ağustos 1952 tarihinde Đstasyon semtindeki lojmanların yapılması esnasında temel

kazılarında iki adet mezar taşı bulunarak müzeye getirilmiştir. Biri kadın, diğeri erkek mezar taşı
olup kadına ait olan kitabede isim yeri silik olduğundan okunamamıştır.

Erkek mezar taşı Şeyh Safâ bin …..’ e (E.N. 843) ait olup; kadın mezar taşı ise ……….
binti Mehmed’in kitabesidir (E.N. 842).

12-Mahkeme Çarşısı

Sivas Mahkeme Çarşısı’nda (Envanter defterindeki bilgilere göre 89/1 numaralı evin
bahçesinde) iki adet mezar taşı bulunarak 22 Ekim 1952 tarihinde müzeye intikal etmiştir.
Ağustos 1376 (Rebîülâhir 778) tarihli kitabe (E.N. 868) Şeyh Hasan’a aittir. Diğer kitabenin
kendisine ulaşılamadığından, mezar taşının üzerinde bulunan yazılar envanter defterindeki
fotoğraftan okunamamıştır (E.N. 869).
 13-Şehitler Mezarlığı

Şehitler Mezarlığı, kendi adıyla bilinen Şehitler Mahallesi’nde Şehitler Camii’nin

karşısında Sanayi sitesi içinde yer almaktadır. Şu anda dört tane mezar bulunan Şehitler
Mezarlığı’ndan müzeye 17 Mayıs 1943 tarihinde bir adet kadın mezar taşı intikal etmiştir. E.N.
462 olan bu mezar taşı Şeyh Abdullah Efendi zade Şeyh Halil Efendi’nin eşine aittir. Fakat
üzerindeki yazı yıpranmış olduğu için ismi okunamamıştır.

14-Göz Evliyası

Aziz Vlas adında kadim bir Hristiyan azizine ait olan (Çuhacıyan 2004:XVI-XIX) bu
türbe zamanla Đslami bir ermiş hüviyeti kazanarak Müslümanlarca göz hastalıkları için ziyaret
edilen bir türbeye dönüşmüştür ve zaman içinde Göz Evliyası Türbesi olarak tanınır hale
gelmiştir. Bir söylenceye göre daha önceden Küçük Minare Mahallesi 27. Sokakta ahşap bir evin
bahçesinde iken ev yapımı esnasında kaldırılmıştır ve günümüzde yeri belli değildir,
denilmekteyse de (Yasak 2004:60). Bu türbenin Gök Medrese karşısında bulunduğu ve belediye
tarafından onarıldığını sanat tarihçisi Burhan Bilget’ ten öğrenmiş bulunuyoruz. Bu türbeden bir
adet yazısız mezar taşı (E.N. 550) 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye getirilmiştir.

15-Sivas Kalesi

Sivas Kalesi’nden müzeye 26 Kasım 1945 tarihinde bir adet Ermenice yazılı gayr-i
Müslim mezar taşı getirilmiştir (E. N. 581)

16-Kılavuz Camii Yanındaki Metruk Mezarlık

Yukarı Tekke’nin hemen aşağısındaki Kılavuz Camii yakınında bir arsada çevrilmemiş
bir şekilde Onmuş Ailesi’ne ait en eski tarihlisi 1940 olan dört adet yeni yazılı ve bir adet de eski
yazılı olmak üzere beş tane mezar taşı mevcuttur. Buradaki metruk mezarlıktan 8 Ekim 1946
tarihinde “es-said” sıfatıyla nitelenen Kara Onur(?) Gıyaseddin (E.N. 589)’e ait bir mezar taşı
müzeye getirilmiştir. Bu kitabe tarihinin ancak son iki rakamı, (h....36 ) okunabilmektedir.

17-Şeyh Erzurumî Kümbeti

Sivas’ın Yenişehir Mahallesi’nin kıyısında bahçeler arasında metruk bir mezarlık

içerisinde yer alan ve defineciler tarafından büyük bir tahribata uğratılan bu türbeden 10 Ağustos
1952 tarihinde müzeye yıpranmış olan bir mezar kitabesi getirilmiştir (E.N. 841). Bu kitabe,
Ağustos 1490 (Şevval 895)’da vefat etmiş olan Ali ibni Çerak ibni el-Hac Mehmed’e aittir.

18-Yıkılan Aziz Meryem Ana Kilisesi Mahalli’nden

1840 yılında Meryem Ana adına inşa edilen bu kilise 1950 seçimlerinde Đnönü iktidarını
Menderes hükümetine devretmeden önce oluşan ara boşlukta, bir gece dinamitle patlatılarak
yıkılmış ve yerine Sümerbank Đş hanı yapılmıştır (Natanyan 2008:229) denilmekte ise de, 1943’te
Rahmi Günay döneminde yıktırıldığı bilinmektedir. Müze Envanter Defteri’ne göre, yıkılan bu
kilise mahallindeki Şükrü Yalçın arsasında yapılan temel kazısından 10 Nisan 1953 tarihinde,
müzeye bir adet mezar taşı getirilmiştir. Envanter defterindeki bilgilere göre, Hazar Denizi
muhitinde Üryans isimli bir yerden geldiği ve kilisenin fahri çalışanlarından olan Mizagiyanlara
ait bir mezar taşı olduğu belirtilmektedir. Đsimleri Serkis ve Đstifan Mizagiyan’dır.

Bu kitabe, büyük boyutlarda, tek bir mezar taşı olmakla beraber üzerinde iki kişiye ait
doğum ve ölüm tarihleri bulunmaktadır. Kitabenin üzerindeki altı satırlık yazıdan, bu iki kişinin
karı-koca olduğu anlaşılmaktadır. E.N. 879 olan bu mezar kitabesinde Serkis Đstifa’nın 1814’te
doğduğu ve 1880’de öldüğü; eşi (karısı) Yakuti’nin doğum tarihi ise 1823 ve vefat tarihi de 1873
olarak belirtilmiştir.

B-Yapı Kitabeleri

Çalışmamızda yer alan 53 yapı kitabesinin 41’i müzede muhafaza altına alınan kitabeler
içerisinde bulunmakta ise de dördünün envanter kaydına rastlanılamamıştır. Araştırmamıza dâhil
edilen yapı kitabelerinin sekizi ise Numan Efendi Aile Kabristanı’nda ikisi Ali Baba Camisi’nde
ve biri de Ali Ağa Camisi’nde bulunmaktadır.

Bu kitabeleri fiziki açıdan değerlendirecek olursak 26’sı sağlam, 14’ü kırık ve 13 tanesi
de yıpranmış durumdadır.

Dil bakımından söz konusu kitabelerin 30’u Arapça, 18’i Osmanlıca ve beşi de Ermenice
ve Rumca olarak kaleme alınmıştır (Tablo 5).

Tablo:5 Fiziki Açıdan ve Dil Bakımından Yapı Kitabeleri

sağlam kırık Yıpranmış Osmanlıca Arapça Rumca Toplam
Fiziki açıdan 26 14 13 53
Dil 18 30 5 53
Bakımından

Dönem bakımından yapı kitabelerini ele aldığımızda, çalışmamız arasında yer alan bu
yapı kitabelerinin 28 tanesinin muhtelif sebeplerle hangi döneme ait oldukları tespit edilemedi.
Ancak geriye kalan 24 kitabenin dokuzu XIII ve XIV. Yüzyıllara, bir diğer ifadeyle Selçuklu ve
beylikler dönemine ait yapı kitabeleridir (Tablo 6). 282 adet mezar kitabesinde olduğu gibi yapı
kitabeleri arasında da XV. Ve XVI. Yüzyıllara ait çok az sayıda kitabe bulunmaktadır. Dahası,
XVII. Yüzyıla ilişkin hiçbir kitabeye rastlanılmamıştır. Bunun birçok nedeni olabilir, ancak akla
gelen ilk neden bu dönemlerde bölgede devam ede gelen siyasal istikrarsızlıktır diyebiliriz.
Elimizdeki kitabeler daha çok XVIII. Ve XIX. Yüzyıla aittir.

Tablo:6 Dönem Bakımından Yapı Kitabeleri

XIII. Yüzyıl 1211,1221,1232,1254 4
XIV. Yüzyıl 1307,1309,1320,1342,1381 5
XV. Yüzyıl 1418 1
XVI. Yüzyıl 1538,1589 2
XVII. Yüzyıl - -
XVIII.Yüzyıl 1732,1750,1758,1758,1785 5
XIX. Yüzyıl 1816,1854,1862,1864,1876,1884,1897 7
XX. Yüzyıl 1900 1
Belirsiz E.N.(187,188,197,290,463,466,485,486,492,567,574,579,627 28
,631,884,889,1120,1123,1501), K.N.(2,3),Numan Efendi
(5,6,7, 9,10,11,12)
Toplam 53

a)Envanter Numarası Belli Olanlar

Müze Envanter Defteri’ne kayıtlı 38 adet yapı kitabesi tespit edilmiştir. Bunlar içerisinde
altı cami, dört köprü, dört kale, üç çeşme, iki han ve birer tane de zaviye, türbe, kümbet,
kütüphane, hapishane ve idadi kitabesi bulunmaktadır. Geriye kalan 13 kitabe ise geliş yerlerine
göre ele alınmıştır.

1-Cami Kitabeleri

Altı cami kitabesinden üçü Hacı Đzzet Paşa Camisi’ne aittir. Sağlam, mermerden yapılmış
olan iki kitabeden biri (E.N. 187) Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa Camii’nden müzeye
getirilmiştir. Kabartmalı olarak dört satır üzerine talik hatla 18 beyitten oluşan bu kitabede Hacı
Đzzet Paşa’nın maarif perver bir vali olarak tavsif edilmektedir. Bu kitabenin yalnızca yarısı
Sivas Şehri’nde mevcuttur ve son satırdaki ‘izz’ kelimesi de yanlışlıkla ‘fevz’ olarak okunmuştur.
(Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:141,142)

Đkinci kitabe ise (E.N. 188) yine sağlam ve mermerden yapılmış olup Ağustos 1927
tarihinde Hacı Đzzet Paşa Camii’nden müzeye intikal etmiştir. Talik yazı çeşidi ile yazılmış olan
bu kitabede de Đzzet Paşa methedilmektedir (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:141).

Hacı Đzzet Paşa Camisi’nden müzeye Ağustos 1927 tarihinde intikal eden üçüncü kitabe
(E.N. 189) de sülüs yazı ile mermere hak edilmiştir; fakat kitabe kırıktır. 1816 (h.1232) tarihli
olan bu kitabeye göre bu cami Hacı Osman Paşa tarafından bina ve ihya edildiği belirtilmektedir.
Kitabe Sivas Şehri kitabında da yer almaktadır (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:141).
 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden müzeye getirilen dördüncü cami kitabesi (E.N.
466) sülüs yazı ile mermer üzerine yazılmış ve ortadan kırıktır. Kitabede Mahmut Paşa tarafından
yaptırıldığı yazıldığına göre bu kitabenin Kale Camisi’ne ait olması gerekir.

Kalan iki kitabe ise Ulu Camii’ne ait olup, 7 Ocak 1966 tarihinde müzeye intikal
etmiştir. Bu iki kitabeden iki parça halindeki birinci kitabe yıpranmış ve yazıları silinmiş
olduğundan okunamadı. Fakat “Sivas Tarihi ve Anıtları” adlı eserde bu kitabenin üzerinde
kabartma yazı ile “Bu mescidin yapılmasını din ve dünyanın kıymeti olan adaletli Đzzeddin’in
oğlu Melikşah’ın saltanatları zamanında Allah’ın rahmetine dönecek olan Đbrahim oğlu
Kızılarslan tarafından Kul er-Raci 593 (1196-1197) yılında emretti” ibarelerinin bulunduğu ifade
edilmektedir (Denizli [ty]:48). Đkinci kitabe ise 13 Haziran 1211 (30 Zilhicce 607) tarihlidir ve
kabartma yazıları yıpranmış bu taş kitabenin (E.N. 1121) üzerindeki üç satırdan ibaret olan
yazıdan sadece, “…….……. ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ.......” ifadeleri okunabilmiştir.

2-Köprü Kitabeleri

Müzede kayıtlı bulunan beş adet de köprü kitabesi vardır. Bunlardan biri Kesik köprüye
ikisi Şahruh Bey köprüsüne, diğeri de Şarkışla’dan getirilmiş bir başka köprüye ait kitabelerdir.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 4 Ağustos 1928 tarihinde Gemerek’ten müzeye
getirilen Şahruh Bey köprü kitabelerinden 1538 (h.945) tarihli olan (E.N. 237) inşa kitabesidir ve
üzerinde “Bismillâhirrahmânirrahîm ve bihî nesta’în /ammare hâza’l-cisr Mehmed ibni Şahruh
Beğ bin Alâü’d-devle /Zü’l-kâdirî es-Sasanî sene hamse ve erba’ûne ve tis’a mie bi-yedi ‘abdihî
Behram” ibareleri yer almaktadır. Ekim 1750 (Zilhicce 1163) tarihli olan diğer kitabe ise (E.N.
238) bu köprüye ait tamir kitabesidir ve üzerinde “ammara hâza’l-cisr sâhibu’l-hayrât /paşazâde
Ahmed Bey bin Alâüddevle /Zü’l-kâdirî es-Sasanî fî Zilhicce sene 1163” yazısı bulunmaktadır
Bu her iki kitabe daha önceden neşredilmiştir (Çulpan 2002:72; Gündoğdu 1986:64).

23 Temmuz 1938 tarihinde Şarkışla’dan müzeye getirilen 1221(h.618) tarihli sağlam,

mermer kitabenin (E.N. 439) Alaaddin Keykubat dönemi Selçuklu devlet ricalinden Ertokuş
tarafından yaptırılan bir köprü kitabesi olduğu görülmektedir. Sivas’taki Eğri Köprü’nün de
Ertokuş tarafından yaptırıldığı daha önce yayınlanmış olan kitabesinden anlaşılmaktadır (Çulpan
2002:70).

Masumlar Tekkesi kitabesini yazan Mahmut Hamdi tarafından kaleme alınan ve 8

Ağustos 1945 tarihinde Şimkürek Köyü’nden müzeye getirilen (E.N. 574) Kesik Köprü’ye ait
olan mermer mezar kitabesi sülüs hat ile yazılmış sağlam ve üzerinde, “hâzâ mihrâb/ âbid-i aşka
yeter kıble-i kalbi mihrâb/sâlik-i râh-ı musallâya namazgâh budur” yazısı yer almaktadır.
Buradaki “mihrab” kelimesi Müze Envanter Defteri’nde “mihrali” olarak hatalı okunmuştur.

17 Mayıs 1943 tarihinde Ziya Başara Bahçesi’nden müzeye getirilen kırık, yıpranmış,
mermer kitabenin (E.N. 567) üzerinde yer alan “emera bi-imâreti hâza’l-cisr el-emir, el-kebir
seyfü’d-devleti ve’d-din” yazıdan, bu kitabenin de Selçuklu Veziri Seyfuddevle tarafından
yaptırılan bir köprüye ait kitabe olduğu anlaşılmaktadır.

3-Kale Kitabeleri

Müzeye intikal eden kale kitabeleri dört adet olup bunlardan birincisi 17 Mayıs 1943
tarihinde Sivas Đsmet Paşa Okulu’ndan müzeye getirtilmiştir. 1418 (h.821) tarihli, bu sağlam taş
tamir kitabesi (E.N. 482), Sultan Yıldırım Bayezid tarafından kalenin tamir edildiğini
göstermektedir. Đki satır üzerine sülüs yazı ile hâk edilmiştir. Đkincisi ise, üç satırlık kabartma
sülüs yazılı bir sur kitabesi (E.N. 485) olup 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden müzeye
intikal etmiştir. Alaeddin Keykubad tarafından kalenin tamir edildiğini göstermektedir.

Üçüncü kitabe, kabartma adi sülüs yazılı yıpranmış iki satırlık taş bir sur kitabesidir (E.N.
486); 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden müzeye intikal etmiştir. Üzerinde “emera bi-
imâreti hâza’l-beden fî /eyyâm-i devleti es-Sultan…” ibaresi yer almaktadır.

Dördüncüsü ise sekiz parçadan oluşan çini bir kitabedir (E.N. 579); 26 Kasım 1945
tarihinde Sivas Kalesi’nden müzeye getirilmiştir. Bir anlam bütünlüğü sağlanıp okunamamıştır.
 4-Çeşme Kitabeleri

Müze Envanter Defteri’ne kayıtlı bulunan üç adet çeşme kitabesi mevcuttur. Bunlardan
ilki yine Mahmut Hamdi tarafından ta’lik hatla yazılmış olan1876 (h.1293) tarihli Kesikköprü’ye
ait olan sağlam, mermer çeşme kitabesidir (E.N. 573). 8 Ağustos 1945 tarihinde Şimkürek
Köyü’nden müzeye intikal etmiştir.

1884 (h.1302) tarihli, dikdörtgen yüzeyli ve üzerinde dört satır halinde kabartma yazı
bulunan yıpranmış ikinci taş kitabe (E.N. 1505) ise 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir. II. Abdülhamid Han zamanında Sivas valisinin doksan günde otuz saatlik
bir yolu yaptırdıkları esnada vilâyet vergi müdürü ……….. Efendi tarafından inşa edilen çeşmeye
ait olduğu belirtilmektedir. Đsim yerleri maksatlı olarak kazınmış olup, tarihi ise çok yıprandığı
için okunamamıştır.

Üçüncü çeşme kitabesi ise köşeleri kesik, dikdörtgen biçimindeki 1732 (h.1145) tarihli
yıpranmış, taş kitabenin (E.N. 1506) üzerinde altı bölme halinde, hafif kabartma yazı mevcuttur.
23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden müzeye getirilmiş olan bu kitabenin üzerinde
Hüseyin Paşa tarafından bir çeşme yaptırıldığı yazmaktadır.

5-Han Kitabeleri

27 Mayıs 1934’te Yıldızeli Kazası’ndan müzeye getirilmiş olan 1381(h.783) tarihli

mermer han kitabesinin (E.N. 310) üzerindeki “emera bi-imâreti hâza’l-han fî eyyâmi devleti
Sultan Ebu Said Bahadır Han halleda’llâhu mülkehû ‘abduhu’z-za’îf er-Râci’ ilâ rahmeti’llâhi
te’âlâ Ahi Emir Ahmed bin Hacı Zeyneddin” ibaresinden bu hanın Ebu Sait Bahadır Han
döneminde Ahi emir Ahmed tarafından yaptırldığı anlaşılmaktadır. Bu kitabe daha önce
yayınlanmıştır (Çulpan 2002:68).

26 Nisan 1932 tarihinde Hafik Kazası’ndan müzeye intikal eden 1342 (h.743) tarihli hayli
tahribata uğramış olan mermer kitabenin (E.N. 288) okuyabildiğimiz “ammara hâza’l-han lillâhi
te’âlâ fî eyyâmi devleti……… /Ertene Beğ…….. ve’s-sâhibi’l-muazzam Cemâlü’d-devle ve’d-
dîn……” satırlarından, bu köprünün Ertena Beğ devri yapımı olduğu anlaşılmaktadır.

6-Đdadi Kitabesi

Bir dönem lise, Milli Mücadele döneminde kongre binası ve bugün de müze olarak
kullanılan bu yapının kitabesi, 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden müzeye intikal
etmiştir.

Kitabe (E.N. 1511) dikdörtgen şeklinde uzun kenarlarından köşeleri kademeli şekilde
çıkıntılı ve uçları oval olup, üzerinde yer alan dört satırlık yazıda bu Đdadî’nin Temmuz 1897
(Rebîül-evvel 1315) tarihinde II. Abdülhamid Han zamanında Paşa zade Memduh Bey Efendi
tarafından yaptırıldığı belirtilmektedir.

7-Zaviye Kitabesi

Keçibula Mahallesi Mezarlığı’ndan 14 Kânun-ı Evvel 1932 tarihinde müzeye getirilmiş

olan ve adi taştan yapılmış bu kitabe, Şehitler Mahallesi’ndeki zaviyenin tamir kitabesidir. (E.N.
290). Üzerindeki, “kad teceddede hâzihi’z-zâviyetü’ş-şerîfe fî eyyâmi’d-devleti es-Sultani’l
A’zam es-Sultan Mehmed bin Murad Han halleda’llâhu mülkehû el-‘abdü’z-Za’îf Ahi …… es-
Seyyid bin Ahi Mehmed er-Rıfâî tahrîren fî şehr-i Şa’ban sene hamse ve …..(h…5)” ibaresinden
bu zaviyenin IV. Murad döneminde Ahi Mehmet er-Rıfaî tarafından yeniden yaptırıldığı
belirtilmektedir. Zaviyeyi yeniden inşa eden bâninin “er-Rıfaî” nisbesine bakılırsa bunun bir
Rifaî dergâhı olduğu anlaşılmaktadır.

8-Türbe Kitabesi

Ocak 1307 (Recep 706) tarihli kenarları kırık ve yazıları silinmiş mermer türbe kitabesi
(E.N. 590), 8 Ekim 1946 tarihinde Kılavuz Camii yanındaki metruk mezarlıktan müzeye
getirilmiştir ve üzerinde “Allâhümme ehram li-sâhibi hâzihî türbe es-sa’îd eş-şehid el-muhtaç ilâ
rahmeti’llâhi teâlâ Sadeddin bin Mehmed el-Hafız” yazısı yer almaktadır.
 9-Şahna Kümbeti

Bugünkü Kümbet Mahallesi’nde yer alan ve fakat 1906’da tamamen yıkılan Şahna
Kümbeti’nin taşları halen Gökmedrese’de muhafaza edilmektedir (Denizli [ty]:184). Şahna
Kümbeti’nin kitabesi Sivas Lisesi’ne intikal etmiş ve (E.N. 484), 17 Mayıs 1943 tarihinde de
Sivas Lisesi’nden müzeye getirilmiştir. Yıpranmış, eksik, iki satır sülüs olarak, kabartma yazılı
taş kitabe üzerinde, “Allâhümmeğfir li-sâhibi hâzihi’l-makbereti el-abdu’z-za’if el-muhtaç ilâ
rahmeti’llahi te’âlâ el-Hüseyin bin Ca’fer fi tarih sene tis’a ve ışrîn ve sittemie” 1232 (h. 630)
tarihli bu kitabeye göre Şahna Kümbeti’nde medfun bulunan zatın adı Cafer oğlu Hüseyin’dir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre bu kitabe Şahna Kümbeti’ne aittir.

10-Kütüphane Kitabesi

17 Mayıs 1943 tarihinde Numan Efendi Kütüphanesi’nden müzeye getirilmiş olan kırık,
taş kitabenin (E.N. 494) üzerinde yer alan iki satır dört bent kabartma sülüs yazıda kütüphanenin
1758 (h. 1172) tarihinde Numan Efendi tarafından yaptırıldığı ifade edilmektedir. Bu kitabe Sivas
Şehri isimli kitapta daha önceden neşredilmiştir (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:137-138).

11-Hapishane Kitabesi

16 Haziran 1953 tarihinde Hükümet Binası arkasındaki yıkılan eski cezaevinden müzeye
getirilen bu mermer kitabe (E.N. 883), Sultan Abdülaziz döneminde 1864 (h.1281)’de yapılan
hapishaneye aittir. II. Abdülhamid döneminde Sivas’ta yaptırılan bir başka hapishaneye ait kitabe
Hikmet Denizli’nin kitabında yer almakta ve bu kitabenin bugünkü Yarı Açık Cezaevi deposunda
muhafaza edildiği belirtilmektedir (Denizli [ ty ]:173).

12-Diğerleri (Geliş yerlerine Göre)

12.1-Hacı Đzzet Paşa Mektebi’nden

Siyah renkte, ortasından kırık ve üzerinde haç şekli olan bir taş kitabe (E.N. 197), Ağustos
1927 tarihinde Đzzet Paşa Mektebi’nden müzeye getirilmiştir. Haçın altında üç satırdan
müteşekkil Rumca bir yazı bulunmaktadır.

12.2-Hacı Đzzet Paşa Camisi’nden

17 Mayıs 1943 tarihinde Hacı Đzzet Paşa Camii’nden müzeye getirilmiş olan sağlam,
kabartma yazılı, taş tuğranın (E.N. 463) üzerinde, “Yâ hafiyye’l-eltâf neccinâ min mâ nehaf4”
ifadeleri yer almaktadır.

12.3-Buruciye Medresesi’nden

Buruciye Medresesi’ne ait olan ve 17 Mayıs 1943 tarihinde Buruciye Medresesi’nden

müzeye getirilen üç parça halindeki kırık taş kitabe (E.N. 492) üzerinde tek satır üzerine
kabartma sülüs yazı ile “ve enne’l-mesâcida’llâhi/felâ ted’û mea’llâhi ahadan” (Kur’an: 72/18)
yazmaktadır. Ancak, Müze Envanter Defteri’nde fotoğrafı mevcut değildir. Sivas Şehri adlı
kitapta ise bu kitabenin, medresenin girişinde sağındaki mescit kapısının üzerinde yer aldığı
belirtilmektedir (Đsmail Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:118).

12.4-Yıkılan Aziz Ana Kilisesinden

Sivas’ta yıkılan kilise mahallinden 9 Ağustos 1950 tarihinde müzeye iki adet yapı kitabesi
intikal etmiştir ki bunlardan biri; 1846 tarihli, Ermenice yazılı, sağlam, yazılı, nakışlı mermer taş
kitabe parçasıdır (E.N. 627). Diğeri (E.N. 631) ise, bir mermer parçası üzerinde gül resmi ve
eksik Ermenice yazılı birkaç harf mevcut olan bir kitabedir.

12.5-Çifte Minareli Medreseden

Üzerinde yaprak motifi ve yalnızca “min ulema” ibaresi bulunan ortasından kırık,
kabartma yazılı, bir taş kitabe (E.N. 1501) parçası, 23 Aralık 1971 tarihinde Çifte Minareli
Medrese’den müzeye intikal etmiştir.

4
-“Ey gizli lütufların sahibi bizi korktuğumuzdan emin eyle” demektir.
 12.6-Bayındırlık Garajından

7 Ocak 1966 tarihinde Selçuk Đlkokulu yanındaki yıkılan Bayındırlık Garajı’ndan müzeye
iki adet yapı kitabesi getirilmiştir. Bunlardan biri, iki sütun üzere 16 satırlık bir yazının yer aldığı
mermer kitabedir (E.N. 1122). Es-seyyid Mehmed el-Hac tarafından kaleme alınmış olan 1862
(h.1279) tarihli bu kitabe, Sultan Abdülaziz zamanında Zeki Paşa tarafından Sivas’ta devlete ait
bir mahzenin onarımına ilişkin olarak kaleme alınmıştır. Taban köşeleri kırılmış olan bu
kitabenin üzerindeki yazılardan birkaç harf gitmiştir.

Mahmud Hamdi tarafından yazılmış olan yeşilimtırak renkteki diğer mermer kitabe (E.N.
1123) ise üst ve alt sağ köşelerden kırılmış olup yazıların bir kısmı gitmiştir. Üzerinde yer alan
kabartma yazı ile yazılı, “……… Şevketlü Gazi Abdülhamit Han /Hazretleri’nin zaman-ı
saltanatlarında Vezir Halil Rıfat /Hazretleri’nin Sivas Vilâyeti valiliğinde …… /……. inşâ
olundu” ifadesi bu kitabenin bir yapıya ait olduğunu göstermektedir. Ne var ki, kitabe kırık
olduğundan nereye ait olduğu anlaşılamamaktadır.

12.7-Alaaddin Paşa Arsası’ndan

1854 (h.1271) tarihli yıpranmış, kırık, adi sülüs yazılı, mermer kitabe (E.N. 540), Sivas
Alaeddin Paşa Arsası’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye intikal etmiştir. Bir sarayın
yapılmasına hizmet edenlerden bahsetmektedir.

12.8-Ece Mahallesi’nden

Gayr-i Müslimlere ait olan ve üzerinde altı satır Ermenice yazı bulunan sağlam, adi taş
kitabe (E.N. 884), 7 Temmuz 1953 tarihinde Đstasyon Semtindeki Ece Mahallesi’nden müzeye
getirilmiştir.

12.9-Askerî Kışla Sahasından

Askerî kışlanın arka sahasında atıl vaziyette bulunan sağlam, yedi satır Ermenice yazılı,
mermer kitabe (E.N. 889), 26 Mayıs 1954 tarihinde müzeye getirilmiştir.

12.10-Eski Belediye Binası Sahasından

Üzerinde bir satırlık eski Türkçe kabartma yazılı ve alt kısmında 1254 tarihi bulunan sol
üst köşesi kırık, mermer kitabe (E.N. 1124), 7 Ocak 1966 tarihinde eski belediye binasının
yıkıldığı yerden müzeye intikal etmiştir. Üzerindeki yazılar silinmiş olduğundan okunamadı.

b)Envanter Numarası Belli Olmayanlar

Bu grup içerisinde yer alan üç adet kitabe, 1988’de Hasan YÜKSEL tarafından tespit
edilmiş; fakat günümüzde Müze Envanter Defteri’nde kayıtlarına rastlanamamıştır.

1-1309 (H. 709) tarihli olan birinci kitabe, Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubat
döneminde (Kafesoğlu [ ty ]:662) Müslüman fakirler ve miskinler için yaptırılan bir
imarethaneye aittir (K.N. 1).

2-Đkinci kitabemiz ise kırık bir kitabe parçasıdır. Üzerindeki iki satırlık yazının birinci
satırı besmele olup, ikinci satırda bu kitabenin bir imarete ait olduğu anlaşılmaktadır (K.N. 2).

3-Üçüncüsü, zamanla fazla tahribata uğrayan ve okunabilen kısımlarından anlaşıldığına

göre, Sivas Valisi Zaralı zade Mehmet Paşa tarafından yaptırılan bir çeşmeye ait kitabedir (K.N.
3).
4-Bugün Đmaret mahallesi denilen yerde bulunduğu söylenilen fakat günümüzde yerinde
herhangi bir iz ve eser bulunmayana Dârurrâha’ya ait kitabenin daha sonra Đmaret Camii duvarına
konulduğu belirtilmektedir. Yılmaz Önge’nin anlatımına göre bu kitabe Süheyl Ünver’in
tavsiyesi üzerine buradan alınarak Sivas Müzesi’ne konulmuştur (Kayaoğlu 1982:3). Sosyal bir
kurum olan Dârurrâha, kitabesinde (K.N. 4) belirtildiğine göre Kemaleddin Ahmed bin Rahat
tarafından Muharrem 720 (Şubat 1320) tarihinde yaptırılmış, Muharrem 779 (Mayıs 1377)
tarihinde ise tamir edilmiştir. Müze kayıtları arasında bu kitabeye rastlanılmamıştır.
 II. BÖLÜM:

MEVCUT OLAN MEZARLIKLARDAKĐ KĐTABELER

A-Abdulvahab Gazi (Yukarı Tekke)

Müzede yer alan mezar taşlarının incelendiği bölümde söz konusu edilen ve günümüzde
defin için halen kullanılan Abdulvahab Gazi Kabristanı, adını burada türbesi bulunan sahabeden
almaktadır. Bugün türbenin bitişiğinde kendi adıyla anılan bir de cami bulunmaktadır. Bu cami
ilk olarak II. Bayezid zamanında Ahmet Paşa tarafından 1496 yılında yaptırılmış daha sonra
yıkılarak yerine 1974 yılında yeniden inşa edilmiştir (Yasak 2004:36,37). Bu türbenin içinde
ikinci kata çıkan merdiven başında üç küçük biri büyük ve kime ait oldukları bilinmeyen dört
mezar bulunmaktadır. Kutlu Özen’e istinat edilen bir söylence ile her ne kadar bunların
Kanuni’nin şehzadelerine ait oldukları sanılmakta ise de doğru bir bilgi değildir. Yine türbenin
güney batısında halk arasında çeşitli rivayetlerin isnat edildiği Kırk kızlar Tekkesi yer almaktadır.

Burası, Abdulvahab Gazi’ye izafe edilen ama günümüzde izi ve eseri kalmayan bir
tekkeden dolayı “Yukarı Tekke” olarak da isimlendirilmektedir. Adı geçen türbenin sağında ve
solunda çok eskilerden kalmış birçok mezar taşı mevcuttur. Keza türbenin karşısındaki çok geniş
alanda eski ve yeni tarihli birçok kabir bulunmaktadır.

Yukarıda bahsedildiği üzere daha önceleri muhtelif tarihlerde bu kabristanda tarihi değeri
olan sekiz mezar kitabesi müzeye taşımıştır. 2007 yılında yaptığımız araştırma esnasında,
Sivas’ın en büyük kabristanı olan bu saha, yeniden taranarak tarihi değeri olan ve eski harflerle
kaleme alınmış 44 mezar kitabesi daha tespit edilmiştir. Fakat bunların 22 tanesi zaman içerisinde
aşırı şekilde yıprandığı ve tahribata uğradığı için okunamaz hale gelmiştir5. Kiminde isim olarak
kiminde tarih olarak, kiminde de hem isim hem tarih olarak birtakım ipuçları edinebildiğimiz
mezar taşı sayısı 22’dir. Ancak incelemenin daha kolay yürütülmesi için tespit edilen bu mezar
kitabelerine birer numara verilmiştir. Bunlardan 18’i erkeklere6 dördü de (K.N. 2, 3, 17, 21)

5
-Bu kitabeler şunlardır: K.N. 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44.
6
-Bu kitabeler şunlardır: K. N. 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 22.
kadınlara ait mezar kitabesidir.

Bu kitabeler arasında buradaki cami imamlığını yapan Zaralı Halil Efendi (Kaya)
tarafından 1970’li yıllarda yazdırılarak türbeye konulan (Yasak 2004:33) Abdulvahab Gazi’ye
ait 732 (h.113) tarihli meşkuk bir kitabe (K.N. 18) de bulunmaktadır.

Erkek mezar kitabeleri arasında,“şeyh” unvanlı altı kişiye rastlamaktayız. Bunlardan

üçünün Nakşıbendî, birinin Kâdîrî tarikati’ne mensup olduklarını kitabelerin üzerinde yer alan
bilgilerden öğreniyoruz. Bunların başında; “asrının ferîd-i dehrinin muvahhidi” ve “kutub” olarak
nitelendirilen, Erzincan’dan Sivas’a gelen Kâdîrî meşâyihi eş-Şeyh el-Hac Mehmed Uşşâk Baba-
yi Erzurûmî (K.N. 1) gelmektedir. Bu şeyhin mezar kitabesinde ölüm tarihi, 27 Eylül 1332/12
Zilhicce 1334 şeklinde, yani hem rumi ve hem hicri olarak verilmiştir. Bu şeyhin vefatı, miladi
10 Ekim 1916’ya tekabül etmektedir.

Nakşibendi tarikatına mensup olan bu meşayihden biri olan ve aynı zamanda ‘ulemâdan
addedilen Hacı Mustafa Taki Efendi (K.N. 11) 1925 (h.1344)’te vefat etmiştir. “Has bendegân-ı
Şâh-ı Nakşıbendî” sıfatıyla nitelendirilen ve kitabesindeki bilgilere göre h. 1313’de doğan 31. 07.
1984 (h. 1404)’ te vefat eden Darendeli el-Hac Hasan Efendi (K.N. 9) ile 1908 (h.1326) doğumlu
ve 13.06.1995’te hakka kavuşan Nakşibendî mürşidi Đsmail Hakkı Đhrâmî Halîfesi Muhammed
Veli Şen’in (K.N. 19) mezar kitabeleri de eski geleneğe uyularak Osmanlı alfabesiyle kaleme
alınmıştır. Bu nedenle bu iki kitabeyi de araştırmamıza dâhil ettik.

Mezar taşına göre 1905 doğumlu olan ve 1961 tarihinde vefat eden, Meydan Camii Đmamı
ve Hatibi Mustafa Hafız Oğlu’nun (K.N. 12) ve 1954’te vefat eden Arpacı Cahit Ağa’nın (K.N.
4) mezar kitabeleri de bu şekilde kaleme alınmıştır. Yine 19.12.1981 tarihinde vefat etmiş olan
Darendeli merhum Naci Okyüz’e ait kitabe (K.N. 10) de aynı geleneğe bağlı kalınarak
yazılmıştır.

Bağlı bulundukları tarikat çeşitleri belirtilmeyen diğer iki kişinin mezar kitabelerinden
biri; 1363 (h.764)’te vefat etmiş olan Şeyh Evhad’a (K.N. 22) diğeri ise 1887 (h.1305) tarihinde
ölen es-Seyyid eş-Şeyh el-Hac Mustafa Kadı zade (K.N. 6)’ye aittir.
 Kitabesindeki bilgilere göre yalnızca “seyyid” olarak nitelenen ve 1837 (h.1253)’te vefat
eden Abdullah Efendi (K.N. 13) ile 1877’de (h.1294) ölen Sivas Evkaf Müdürü Raşid Efendi’nin
(K.N. 15) mezarları da bu kabristanda yer almaktadır.

Diğer ikisinden biri, kendisinden sadece “livâ-i Adn’ı mansıb virdiler sana Paşa” 1857
(h.1267) şeklinde edindiğimiz ipucuna göre paşalık rütbesi bekleyen bir askeri erkâna aittir (K.N.
5). Đkincisi de baş kısmında “kelime-i tevhid” bulunan, Vezîr-i A’zam Ali Paşa Hazretleri’nin
Enderun Ağalarından Đç Çukadarı Ali Ağa ( m. 1740-h.1153)’ya ait olan kitabedir (K.N. 8).
Üzerinde tarih bulunmayan 16 numaralı kitabe ise Cebbar zade Süleyman Bey Efendi’nin
mahdûmu Selim Bey Efendi’ye aittir.

Abulvahab Gazi Mezarlığı’nda tespit ettiğimiz tarihi değeri bulunan erkek mezar
kitabeleri arasında, “Kadı zade Şevki Efendi tükendi vah/ genç iken dâr-ı fenaya eyledi rah”
şeklindeki 1913 (h. 1332) tarihli kitabesiyle Kadı zade Şevki Efendi (K.N. 7) ile mezar taşındaki
bilgilere göre aslen Kastamonulu olan ve1839 (h. 1255)’da vefat ettiği anlaşılan Sivas Evkaf
muhasebecisi (K.N. 14) ve 1913 (h. 1332)’te vefat eden “Sivas Binbaşısı zade Hamdi Đsmail
Hakkı Bey (K.N. 20) bu dönemin Osmanlı taşrasında yer alan bir vilayetin önemli devlet
görevlileridir.

Abdulvahab Gazi Kabristanı’nda bulunan kadın mezar kitabelerinin tamamı (K.N. 2, 3,

17, ve 21) Erzincanlı kimselere aittir. Bunlardan birincisi 1 Mart 1916 (1331 Cemaziye’l-Evvel
1334) tarihli, Erzincan Redif Taburu Yüzbaşılarından Đsmail Efendi’nin kerimesi Yeter Hanım’a
ikincisi, Erzincanlı Cerrah(?) zade ………. Đsmail Bey halilesi Huriye Hanım’ın (Ölüm tarihi:
m..1915-h.1334) validesi Şem’î kadının (m. 1819-h.1235) ve üçüncüsü ise Erzincanlı Nalband
zade Hacı Ahmed Efendi halilesi Üserâ Komisyonu Kâtibi Süleyman Efendi validesi Fatıma
Hatun’a (m. 1913-h.1332) aittir. Bu kadın kitabelerinin sonuncusu ise; 1906 (h.1324) te vefat
eden Erzincânî Kassâb Ali Koç’un halilesi Nafiye Hanım binti Mahmud Ağa’nın mezar taşıdır.
 B-Halfelik

Sivas’da Halfelik adı verilen bu mezarlık, şehrin doğusunda Emniyet Müdürlüğü yolu
(eski söylemiyle Zara Yolu) üzerinde sol tarafta yer almaktadır. Defin alanlarının tükenmesine
bağlı olarak buraya yapılan sınırlı sayıdaki defin ve kabir ziyaretlerinin seyrekleşmesinden dolayı
çok ıssız, bakımsız ve adeta metruk durumdadır. Halk arasındaki söylencelere göre, Timur’un
şehir surlarını yıktığı doğu tarafında yer alan ve Halfelik Mezarlığı adı verilen bu kabristan’da
Timur tarafından öldürülen medrese talebelerine ait mezarların da bulunduğu anlatılmaktadır.
(Demirel 2006:16) Đkinci bir rivayete göre Timur Sivas’ı istila ettiğinde Gökmedrese’yi de ateşe
vererek buradaki öğrencilerin içeride dumandan boğularak şehit olmasına sebep olmuştur. Daha
sonra da bu öğrenciler o zaman şehrin dışında şimdi ise şehrin içinde yer alan bu mezarlığa
defnedilmiştir. Halifelerin (talebelerin) defninden dolayı buraya Halfelik adı verilmiştir (Yasak
2006:73).

Kabir taşlarının çok karışık olduğu, ziyaret için ara yolların bulunmadığı ve bunun yanı
sıra otların çok uzun olmasından dolayı bu mezarlıktaki çalışmamız güçlükle yapıldı. Bu
mezarlık, bugün defin için kullanılmıyor izlenimini uyandırsa da Sivas Belediyesi Mezarlıklar
Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre halen kullanılmaktadır. Fakat bunlar sınırlı sayıda olup aile
mezarlıklarına yapılan definlerdir.

2006 Haziran’ında bu mezralıkta yaptığımız araştırma sonucunda burada eski yazı ile
yazılmış 24 mezar kitabesi tespit edilmiştir. Fakat bu kitabelerin on tanesinin zaman içerisinde
aşırı şekilde yıprandığı için okunamaz hale geldiği görülmektedir (K.N. 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21,
22, 23, 24). Bazısında sadece isim ve bazısında sadece tarih kısmı okunabilen mezar taşı sayısı
ise 14’tür. Bunlardan bir tanesi kadın (K.N. 13), biri çocuk (K.N. 2) ve diğerleri de erkek mezar
kitabesidir (K.N. 1, 4, 5, 6, 7, 8, 10). Bunlardan beş (K.N. 1, 2, 3, 13, 14) tanesinin tarihi ise
belirsizdir.

Halfelik Mezarlığı’nın hemen girişinde sağ tarafta bir büyükçe mezar sandukası
bulunmakta; bu aynı zamanda Halfelik Mezarlığı’nın en eski tarihli kitabesidir. Bu kitabe, eş-
Şehid Ahi Mehmed bin Ahi Hoca’ya (K.N. 1) aittir.
 Selçuklu dönemine ait, sanduka şeklindeki bu kitabenin üst kısmında Âyete’l-kürsî yer
almaktadır. Arka yüzünün alt kısmında Farsça dört beyit mevcuttur. Bu mezar sandukasının çok
yakınında üzerinde tarih bulunmayan ve sadece Âyete’l-kürsî bulunan küçük bir çocuk mezar
sandukası (K.N. 2) yer almaktadır. Selçuklu devrine ait olduğu anlaşılan bu sanduka Ahi
Mehmed ailesine ait olması muhtemeldir.

Bu araştırmaya dâhil edilen erkek mezar kitabelerinden biri, Sivas nakîbü’l-eşrafı kutbü’l-
ârifîn Abdullâh el-Hâşim el-Kâdirî ve Rıfâî Hazretleri’nin hulefâsından Đstanbul Kasımpaşa’da
Bedreddin Mahallesi’nde Kâdiri-Rıfâî dergâh-ı şerîfi post-nişîni es-Seyyid eş-Şeyh Muhammed
el-Ensârî Hazretleri’nin torunu Binbaşı, Şeyh Muhyiddin Ensârî Bey’in oğlu Abdülkâdir
Şerâfeddin Bey’in mezar kitabesidir (K.N. 4). Kitabesinin baş tarafında “Hû dost” ifadesi
bulunan ve mezar taşındaki bilgilere göre 1920 (h.1339) doğumlu Abdülkadir Şerafeddin Bey’in
vefat tarihi 28 Şubat 1953 (13 Cemâziyel Evvel 1372) olarak belirtilmiştir. Mezar taşının arka
yüzünde bulunan yeni harfli kitabesindeki bilgilere göre, otomobil kazasında yaşamını yitiren bu
zatın mezar taşında eski geleneğin devamı niteliğindeki Osmanlı alfabesi ile yeni alfabenin yan
yana yer aldığı görülmektedir.

Bu şekilde eski yazı ile yeni yazının aynı mezar taşında kullanıldığı diğer iki mezar
kitabesinden biri 1918 (h. 1338) doğumlu ve 1947’de vefat eden Şebinkarahisarlı Avutmuş
Mahallesi’nden Hancı oğullarından Hasan oğlu Ahmed Hancı’ya (K.N. 6); ikincisi ise üzerinde
her hangi bir tarih bulunmayan Divrikli Mayat oğlu Osman kızı Nuriye Yüksel (K.N. 13)’e aittir.

Halfelik mezarlığının en ilginç mezar taşları, Nakşibendî şeyhi el-Hac Nalçacı zade Şeyh
Ahmed Sivâsî’nin kabrinin (h.1310- m.1892) hemen yanı başında yer alan ve yan yana dizili bir
halde bulunan, üzerlerinde herhangi bir yazı bulunmadığından kimlere ait olduğu anlaşılamayan
13 adet mezar taşı başlığıdır (K.N. 7).

Mezarlıkta Molla Güllü zade Mehmed Ağa ibn-i Ahmed Alemdar 1824(h.1240) adıyla
sâdâttan birine ait bir kitabe de bulunmaktadır (K.N. 10).
 Bu mezar kitabelerinin içerisinde 1824 (h. 1240) tarihli Kâim-makam Akif Bey’in (K.N.
8)’ ve 6 Şubat 1897 (5 Ramazan 1314) tarihli Sivas eşrâf-ı ulemâsından ………. Şemseddin zade
el-Hac Hafız Mehmed Şemseddin Efendi’nin (K.N. 12) ve 1904 (h.1322) tarihli Sarı Hafız zade
Şâkir Efendi’nin (K.N. 5) mezar kitabeleri de Halfelik Mezarlığı’nda yer alan önemli zevata ait
kitabelerdir.

Bu kabristanda bulunan ve isim yerleri zamanla yıpranmış olduğundan dolayı

okunamayan mezar kitabeleri arasında, 1899 (h. 1317) tarihli ve kime ati olduğu anlaşılamayan
bir kitabe (K.N. 9) ile 1905 (h. 1323) tarihli ve sadece “mefhar-i Sivas ve Sakal(?) Ağa” ibareleri
yer alan bir mezar taşı (K.N. 11) bulunmaktadır. Bir diğer belirsiz mezar taşı ise, kitabe tarihini
sadece 1… şeklinde okuyabildiğimiz Kangal Ağası ……... Hacı …… (K.N. 14)’nın mezar
taşıdır. Yine fazla tahribattan dolayı son satırı okunamayan ve kime ait olduğu bilinmeyen
belirsiz bu mezar taşlarından bir diğeri ise üzerinde,
habbezâ itti dâr-ı bekâya bu ehl-i felâh
rûh-ı cinâna vâsıl oldu zü’l-cenâh
ehl-i fâzıl idi ol sâhib-i pür kemâl
tâlib-i Hak olup nice buldu inşirâh
ya’ni ol üstâd-ı âlem Hoca sükût
………………….. dizeleri bulunan kitabedir (K.N. 13).

C-Numan Efendi Aile Kabristanı

Numan Efendi Aile Kabristanı, Ulu Cami’nin batı tarafında Uluanak Mahallesi 2. sokak
ile Müftüler adı verilen çıkmaz sokağın kesiştiği yerde köşe başında yer almaktadır. Eskiden bu
kabristanın yanında, şu anda mevcut bulunmayan bir de kütüphanesi olduğundan söz
edilmektedir. Kâgir ve üzeri kubbeli bu kütüphanenin yanında bir de çeşme mevcut imiş (Đsmail
Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:137). Müze yapı kitabeleri arasında ele aldığımız 1758 (h.1172) tarihli
bu kitabe, 17 Mayıs 1943’te müzeye intikal ettirilmiştir (E.N. 494).

Numan Efendi, daha sonra “Sarısözen” soyadını alacak olan Sivaslı Sarı Hatip
zadelerdendir. 1692 tarihinde Sivas’ta doğan Numan Efendi’nin, şair, müderris, müftü ve Ulu
Cami’nin mütevellisi olan babası Ahmet Hamdi Efendi Đstanbul’da vefat etmiş ve ünlü divan şairi
Nabi’nin yattığı mezarlığa gömülmüştür. (Aslanoğlu 2006:427) Çocuğu olmadığı ve 1764 yılında
72 yaşında vefat eden Numan Efendi’nin annesinin de Köprülüler ailesine mensup olduğu
söylenmektedir (Yasak 2004:97). Fakat burada söz konusu olan doğum ve ölüm tarihleri mezar
kitabesinde belirtilen doğum ve ölüm tarihlerinden farklı olarak belirtilmiştir.

Dört mezar taşı ve sekiz de yapı kitabesi bulunan Numan Efendi Aile Kabristanı, üstü
açık, üç pencereli, yolun seviyesinin altında kalan bir yerdir. Bu kabristan, 1978 tarihinde aslına
uygun bir şekilde tamir edilmiştir. Ortadaki pencerenin tabanında dikdörtgen prizma şeklindeki
taşın üzerinde altı adet kıvrımdan oluşan yılan şeklinde bir suyolu bulunmaktadır. Bu taştan
dolayı halk arasında burası “Yılancık Evliyası” diye de adlandırılmaktadır. Yılancık hastalığına
yakalananlar buraya gelerek dua etmektedir. Yine bu taşın yapısının Akdeniz ile Karadeniz’in
sularının birbirine karışmadığını temsil ettiği, rivayetler arasında yer almaktadır (Yasak 2004:97).

Kapıdan girildiğinde sol tarafta üçüncü sırada bulunan Numan Efendi’nin kabir
kitabesinde (K.N. 1) Sivas’ta müftü görevini ifa ettiği, lakaplarının Sarı Hatip olarak şöhret
bulduğu ve kütüphane sahibi olduğu, bazı dizeler ve övgüler eşliğinde belirtilmektedir. Hamdi
adındaki bir kâtip tarafından kitabesi kaleme alınan Numan Efendi’nin doğum ve ölüm tarihlerine
(1768/h.1182- 1883/h.1301) mezar kitabesinde yer verilmiştir.

Kapıdan girildiğinde sol taraftaki birinci mezar taşı da (K.N. 2) Đstanbul’da müderrislik ve
daha sonra Sivas müftülüğü yaptığı belirtilen “es-seyyid, el-hac Mehmed Tahir Efendi (m.1912-
h. 1320) ‘ye aittir. Hikmet Denizli’nin eserinde sehven 1330 olarak vermiştir (Denizli, [ty]:132).

Numan Efendi Haziresi’ndeki sol tarafta yer alan ikinci kabir kitabesi ise (K.N. 3) yine
Sarı Hatip zadelerden aşağı kısmı çok yıprandığı için ismi okunamayan Aralık 1903 (Şevval
1321) yılında vefat etmiş olan bir şeyhe aittir. Keza çok fazla yıprandığı için üzerinde sadece
Abdullatif ismi okunabilen bir diğer mezar taşı (K.N. 4) da bulunmaktadır.

Hikmet Denizli’nin “Sivas Tarihi ve Anıtları” adlı eserinde şu anda bu kabristanda

mevcut olmayan iki mezar taşına da yer verilmiştir. Bunlardan biri kapıdan girişte sağ tarafta diye
belirtilen ve yine Sarı Hatip zadelerden Şeyh Hasan Hilmi’nin 1878 (h.1296) tarihli kabir
kitabesi, diğeri ise adı belli olmayan fakat Köse Bekir zade merhumiyyeden diye belirtilen bir
kadın mezar kitabesidir. (Denizli [ty]:132) Yazar eserinde birinciye ait herhangi bir kitabe
metnine yer vermemiş ise de ikincisine ilişkin şu satırları vermiştir:
Hanedan-ı eşref alay begi sipahinin
Duhteri Derviş Ağa sulbiyyesi …….
Şol mülakkab Köse Bekir zade merhûmiyyeden
Đçdi câm-ı mey-i ecel …….
Geldi bir er söyledi târihîn
………. /sene 1297(1879)

Kabristan kapısı üzerinde (K.N. 5) tek satırlık kitabede “yâ hafiyye’l-eltâf neccinâ min mâ
nehâf”78 yazısı bulunmaktadır.

Kapı yanındaki birinci pencere üzerindeki (K.N. 6) iki satırlık kitabede besmele ve
arkasından “vef’alû’l-hayr le’alleküm tuflihûn inna’llâhe lâ yudî’u ecri’l-muhsinîn
sadeka’llâhu’l- melikü’l-mu’în” yazmaktadır.

Đkinci pencerenin üzerinde (K.N. 7) sol tarafta “Allah”, ortada “Maşallah” ve sağda
“Muhammed” yazıları yer almaktadır. Bizim “amele Şâkirdî(?) Tevfîk el-Kayserî” şeklinde
okuduğumuz yazı Hikmet Denizli’nin eserinde “amel-i Şadi bin Yusuf el-Kayseri” olarak
okunmuş ve bu kişinin kütüphaneyi ve hazireyi yapan mimarın adı olduğu belirtilmiştir. (Denizli
[ty]:130)

Üçüncü pencerenin (K.N. 8) birinci satırında “Kul yâ ‘ibâdiye’llezîne esrafû ‘alâ

enfüsehum lâ taknatû min rahmeti’llâhi innallâhe yağfiru’z-zunûbe cemî’an” âyeti yer
almaktadır9. Đkinci satırda ise, kütüphaneyi Şeyh Abdurrahman oğlu Şeyh Ahmed Hamdi oğlu
Sivas Müftüsü Şeyh Numan’ın 1758 (h.1172) senesinde yaptırdığı yazmaktadır.

7
- “Ey gizli lütufların sahibi, bizi korktuğumuzdan emin eyle” demektir.
8
- “Hayır işleyin,belki felaha erersiniz; Allah iyilerin ecrini zayi etmez.”
9
-“De ki: Ey günah işlemekte haddi aşarak nefislerine karşı cinayet işlemiş kullarım, Allah’ın rahmetinden ümit
kesmeyin. Muhakkak Allah, bütün günahları bağışlayıcıdır.”( Kuran: Zümer, 53).
 Bunlardan başka Sivas Şehri adlı eserde yine pencere yanında duvar üzerinde
“Kâle’nnebiyyu ‘aleyhi’sselâm izâ mâte’l-insâne inkate’a a‘melehû illâ min selâse sadaka-i
câriye ev ‘ilm-i yentefi’ bihî ev veled-i sâlih yed’û lehû” hadisinin10 yazılı olduğu belirtilmektedir
(Đ. Hakkı-R. Nafiz 1928:138). Fakat günümüzde bu kitabe mevcut değildir.

Yine kabristanın dış kısmında suyu akmayan eski bir çeşme vardır ki üzerinde (K.N. 9)
“Đnnehu min Süleymane ve innehu Bismillâhirrahmânirrahîm” ayeti yer almaktadır.

Söz konusu aile kabristanının içinde, köşeye atılmış bir halde bulunan ve üzerinde sadece
“Maşallah, Allah ve Celîl” ibarelerini okuyabildiğimiz yedi satırlık çok yıpranmış bir yapı
kitabesi (K.N. 10) ve yine üzerinde “bâğ-ı Firdevs ………” yazısı bulunan üç satırlık, kırık
ikinci bir yapı kitabesi parçası (K.N. 11) ile ………………. “hüve’l-hallâku’l-bâkî harrerehû
……….. es-seyyid” yazısının bulunduğu bir başka kırık yapı kitabesi parçası (K.N. 12)
bulunmaktadır.

D-Üç Şehitler Mezarlığı

Müze Envanter Defteri’ne kayıtlı mezar kitabelerinin ele alındığı bölümde de sözü edilen
bu kabristan Eski Sanayi Sitesi’nde bulunmaktadır. Buraya niçin şehitler Mezarlığı denildiğine
ilişkin her hangi bir malumat edinilemedi. Ancak, içerisinde Selçuklu dönemine ait dört adet
mezar taşı yer alan bu kabristanın kapısında, söz konusu kimselerin buraya Horasan’dan
geldiklerine ilişkin sonradan yeni yazıyla yazılmış söylenceye dayanan bilgiler bulunmaktadır.
Aynı zamanda buradan müzeye, 17 Mayıs 1943 tarihinde Şeyh Abdullah Efendi zade Şeyh Halil
Efendi’nin eşine ait bir adet kadın mezar taşı intikal etmiştir (E.N. 462).

Zaman içerisinde tahribata uğramasından dolayı, biri küçük bir çocuğa ait (K.N. 3) olan
sanduka şeklindeki bu dört mezar kitabesinin hiçbirinde isim yeri okunamamış, sadece ikisinin
üzerindeki (K.N. 1, 2) tarih kısmı okunabilmiştir.

10
-“Đnsan öldüğü zaman amellerinin sevabı kesilir; ancak, üç şey müstesnadır: Sadaka-i câriye, herkesin faydalandığı
ilim ve salih bir evlat.”.
 Çok yıprandığı ve kırık olduğu için tamamı okunamayan balıksırtlı mezar sandukasının
bir yüzünde kabartma yazılarla Farsça bir beyit bulunmaktadır (K.N. 1). Bu mezar taşının tamir
gören baş tarafında ise “Allah” lafzı ve Nisan 1276 (Zilkade 674) tarihi okunabilmektedir. Diğer
kitabe (K.N. 2) de yine kabartma yazılı, balıksırtlı bir mezar sandukasıdır. Baş kısmındaki taş
parçası ters tutturularak beton ile sıvanmış ve yazılar okunamaz hale gelmiştir. Taşın üst
kısmında besmele ve Âyete’l-kürsî, alt kısmında ise “intekale min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ”
ibaresi yer alır. Đkinci yüzün alt kısmında da Ağustos 1377 (Rebiülahir 779) tarihi bulunmaktadır.

Şehitler Kabristanı’ndaki üçüncü mezar taşı da, tamir görmüş, kabartma yazılı ve şekilli
çocuk mezar sandukasıdır (K.N. 3). Baş kısmı çok yıprandığı için okunamamakla beraber üst
kısmında “kâle’llâhu … te’âlâ…..” ifadelerinin yer aldığı görülmektedir.

Bu mezarlıktaki sonuncu kitabe (K.N. 4) ise, ortadan kırılmış ve yine çok yıpranmıştır;
yalnızca mezar taşının baş tarafında “ve hüve’l-‘aliyyu’l-azîm” ibareleri okunabilmiştir.

E-Tek Mezar

Mevlana Caddesi’nin arka tarafında bugün Pazartesi Pazarı’nın kurulduğu Sivas’ın

Akdeğirmen Mahallesi’nde yer alan Tek Mezar adı verilen bu yerde bulunan kitabenin (K.N. 1)
üzerindeki bilgilere göre burada, Sivas Valisi el-Hac Hasan Hilmi Paşa’nın 1897 (h.1315)
tarihinde vefat eden oğlu Mehmet Celaleddin Bey gömülüdür.

Mehmet Celaleddin Bey’in sonradan tamir görmüş mezarının yan cephesinde betonla
tutturulmuş olan ve baş kısmı okunamayan ikinci bir kitabe parçası üzerinde ise “el-merhûme, el-
mağfûre Fatıma Hatun” ifadeleri bulunmaktadır.

Ancak Mehmet Celaleddin Bey’e ait olan bu kitabenin daha doğrusu bu mezarın daha
önce Mevlana Caddesi’nde bulunan ve yerine apartman yapılınca Yukarı Tekke’ye mezarı
taşınan Şahap Dede’nin kabrinden getirildiği rivayet edilmektedir (Yasak 2004:112).
 F- Kılavuz Camii Yakınındaki Metruk Mezarlık

Yine Müze Envanter Defteri’ne kayıtlı mezar kitabelerinin incelenmesi sırasında da adı
geçen, Kılavuz Camii yakınında bir arsada etrafı çevrilmemiş bir şekilde bulunan bu kabristanda
Onmuş Ailesi’ne ait en eski tarihlisi 1940 olan dört adet yeni yazılı ve bir adet de eski yazılı
olmak üzere beş mezar taşı mevcuttur. En son 1970’de defin yapılan ve Evliyalık Mezarlığı adı
da verilen bu mezarlık, Onmuş soyadını alan Faki Efendi zadelere ait bir aile kabristanı idi (Üredi
2006:232). Tarihi belirtilmeyen söz konusu eski yazılı mezar kitabesi (K.N. 1) üzerindeki
“……….. Hattâb Meliki Rabbi’r-raûf Ali bin Şeyh Vefâ” ibaresinden burada bir şeyhin medfun
olduğu anlaşılmaktadır.

G-Aydoğan Mezarlığı

Halk arasında Pünzürük Mezarlığı adıyla da bilinen Aydoğan Mezarlığı, Aydoğan

Mahallesi’nde Necip Fazıl Kısakürek Parkı’nın hemen yanında, köşe başında çok büyük boyutta
olmayan bir kabristandır. Burası yakın zaman önce defin için kullanıldığından yapılan tarama
sonucunda eski yazılı her hangi bir mezar taşına rastlanmamıştır. Sivas Belediyesi Mezarlıklar
Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre burası halen defin için hizmete açık bir mezarlıktır.

H-Maşatlıklar (Gayr-i Müslim Mezarlıkları)

Sivas’ta gayr-i Müslim mezarlığı daha doğrusu maşatlığı olarak bilinen tek yer,
Temeltepe adı verilen askeri eğitim sahasının hemen yakınında bulunmaktadır. Burada
gerçekleştirilen fazla sayıdaki mezar soygunlarından dolayı Sivas’ta mukim gayr-i Müslim
vatandaşların şikâyet ve müracaatları üzerine kapısı kilitlenmiş ve gözetim altına alınmıştır. Bu
maşatlıkta yer alan kitabeler araştırma konumuza dâhil edilmemiştir.

Ayrıca Tüdemsaş Fabrikası’nın bulunduğu yer de 1937 yılına kadar bir Ermeni
mezarlığı idi (Üredi 2006: 237).

Bunlardan başka, bir kısmı 1906’da ve devamı da1960’lı yıllarda kaldırılan Garipler
Mezarlığı’nın yerine Sebze Hali ve Ziya Bey Kütüphanesi yaptırılmıştır. 1960’ta kaldırılan
Hatunlar Mezarlığı, keza, 1961’de kaldırılarak yerine Kılıçaslan Đlköğretim Okulu yaptırılan
Şeyh Çoban Mezarlığı, Halil Rıfat Paşa Đlköğretim Okulu’nun bulunduğu civarda yer alan ve
1972 yılında kaldırılan Kestelli Mezarlığı, 1980’li yıllarda kaldırılan Kılavuz Mezarlığı ve Eğri
Kavak Mezarlığı; 1987 yılında kaldırılan Erzani Mezarlığı ve Mütevellilerin Mezarlığı artık
mevcut olmayan mezarlıklardır. Beş mezardan oluşan ve 1992 yılında kaldırılan Akbaş Baba
Mezarlığı; Şeyh Erzurumi Kümbeti civarında bulunan Kümbet Mezarlığı, bugünkü Mevlana
Mahallesi’nde yer alan Mevlana Mezarlığı, Akdeğirmen Mahallesi’nde bulunan Fettah Dede
Mezarlığı da bugün izi ve eseri kalmayan mezarlıklardır. Morali Baba Haziresi, Paşa Camii
Haziresi ve Meydan Camii Haziresi’nde geçmiş yıllarda mezar taşı bulunan fakat günümüzde
kullanılmayan kabristanlardır (Üredi 2006:228- 247).
 III. BÖLÜM:

HAZĐRELER

A-Ali Baba Camii Haziresi

Ali Baba Camii, Ali Baba Mahallesi’nde Polis Karakolu karşısında köşe başında
bulunmaktadır.

XVI. Asrın ilk yarısının ortalarında kurulduğu tahmin edilen Ali Baba Zaviyesi’nin yanı
başında bir camii ve bugün herhangi bir kalıntısı mevcut olmayan bir de mektebi bulunduğu
bilinmektedir. Bugün Susamışlar Konağı olarak restore edilen Ali Baba tekkesi, daha doğrusu
zaviyesi önünde çeşme bulunmaktadır (Savaş 1992:67).

Ali Baba Camii kapısı üzerinde yer alan şu tamir kitabesindeki (K.N. 13) bilgilerden
caminin, 1900 (h.1318) tarihinde yenilendiği anlaşılmaktadır:
1-bu câmi’ ferah-efzâ namazgâh-ı ümem
müşeyyed oldu bu tarz üzre çâr-erkânı
2-medâr-ı feyz-i ilâhi vü beyt-i Rahmânî
harîm-i hürmetinün mü’minîn mihmânı
3-yapıldı sâye-i Abdülhamid Han’da kim
semâ-yı re’fetinün adl ü cûd bârânı
4-‘Atiyyegâh-ı Hudâdur mesâcid ey mü’min
namaz kıl oturup eyle zikr-i Sübhânî
5-niyâz-ı Hazret-i Pîr it namazdan sonra
niyâz feth ider insana bâb-ı ihsânı
6-bin üç yüz on sekiz oldı Edîb tarihî
harâba müşrif iken buldu böyle ‘umrânı
7-harrerehû Arif sene 1318 (m.1900)
 Buradaki birinci beytin ikinci satırındaki “müşeyyed” kelimesi Sivas Tarihi ve Anıtları
kitabında yanlışlıkla “müşir” olarak okunmuştur (Denizli, [ty]:55).

Saim Savaş’ın “Bir Tekke’nin Dini ve Sosyal Tarihi, Sivas Ali Baba Zaviyesi” adlı
eserinde ikinci beyitteki “medar” kelimesi “meded” olarak, üçüncü beyitteki “re’fet” kelimesi
“afet” olarak okunmuştur (Savaş 1992:184)

Yine cami duvar üzerindeki, yer yer silinmiş olan ikinci kitabede (K.N. 12) yer alan
aşağıdaki satırlardan vakıf mütevellisi Şeyh Feyzullah tarafından 1785 (h.1200) tarihinde camiye
bir minare yaptırıldığı anlaşılmaktadır:
1-ol Hüdâ-yı zü’l-Celâl-i Kibriyâ
‘avn kıldı bu menâr itmâm-râ
2-bânisi Şeyh Feyzullah-nâm işte
cây-ı ‘adn ola makâm-ı eshiyâ
3-bu ‘ibâdet-haneyi kıldı tezyîn
hayr-ı kâmın kıl müyesser ey Hüdâ
4-muhtasar kıl kâtibâ tarih digil
kün makâmın ez-behişt-dâd
5-sene 1200

Yine, “Sivas Tarihi ve Anıtları” adlı eserde, bu kitabenin 3. satırındaki “işte” kelimesi
“işit” olarak, 8. satırdaki “makâmı” ibaresi “makâmek” olarak ve “behişt-dâd” tabiri ise
yanlışlıkla “behişted dârâ” olarak okunmuş ve yazılmıştır (Denizli [ty]:56).

Bu yapı kitabeleri dışında, Ali Baba Camii Haziresi’nde tarihi değeri olan 12 adet mezar
taşı tespit edilmiştir. Bunlardan bir tanesi çok yıpranmış bir halde bulunduğu için hiç okunamadı
(K.N. 14). Diğer 11 kitabeden ikisi şeyh, ikisi seyyid-şeyh ve bakisi de muhtemelen bu zaviyenin
mensuplarına ait olan kitabelerdir.
 “Şeyh” tabirinin yer aldığı iki kitabeden birincisi, üzerinde “irişdi irci’î emri dokundu
şem’ine Tahir ….…” tabiri yer alan “…... Şeyh Tahir”in 1850 (h. 1267) tarihli mezar taşlarıdır
(K.N. 2). Đkincisi ise tarih kısmı okunmayan Şeyh Hüseyin Efendi’nin mezar kitabesidir (K.N. 1).

Bir ara mevlevihane olarak hizmet veren ve başlangıçta Alevi Bektaşi zaviyesi olduğu
kuvvetle muhtemel bulunan Ali Baba Zaviyesi’nin, II. Mahmud döneminde Yeniçeri Ocağı’nın
ilgası üzerine, diğer Bektaşi tekkeleri gibi Nakşibendi şeyhlerinin eline geçtiği anlaşılmaktadır.
Bu kitabeler arasında bulunan, 1916 (h.1335) tarihli “Sâdât-ı Nakşibendiyye ve ‘ürefâ-yı
billâhdan Kazgancı zade Mehmed Emin Edîb-i Sivâsî’nin” kitabesi (K.N. 3) bize bunu
ispatlamaktadır, diyebiliriz. Ali Baba Haziresi’nde incelememize dâhil edilen bir başka kitabe
(K.N. 4) ise, 1824 (h. 1240) tarihli olup, çok yıprandığı için ismi okunamasa da “es-seyyid, eş-
şeyh” olarak nitelendirilmesinden anlaşıldığı kadarıyla, bu zaviyeye mensup mühim bir zata ait
olduğu tahmin edilen bir kitabedir.

Çok yıprandığı için belirsizler arasında ele aldığımız mezar taşlarından tarihi belirsiz
olanlar, üzerinde sadece “ibn-i el-hac” (K.N. 5) ve Demircan (K.N. 6) ismi okunabilen iki mezar
kitabesidir.

Dağıstanlı Ali Edhem Han’a ait 1834 (h. 1250) tarihli kitabe (K.N. 8) ile Mayıs 1711
(Rebîülahir 1123) tarihli “Nuh ….…….. Dağıstânî’nin mezar taşlarından (K.N. 7) Dağıstanlı iki
muhacir olduğu anlaşılan bu zatların, kabirlerinin Ali Baba Camii Haziresi’nde yer almasını
gerektirir bir sebebe ilişkin her hangi bir bilgiye rastlayamadık. Mahmut Efendi …… adında
birine ait olan 1875 (h.1292) tarihli bir başka kitabe (K.N. 9) de bu hazirede mevcuttur.

Ali Baba Haziresinde yer alan son iki kitabenin, isim yeri okunamayan birinci kitabe
(K.N. 10) üzerinde “Fenâ dârına geldi bir dem oldı bunda misâfir/ meğer seyf-i ecel çıkmış
ğılâfından olub hâzır” satırları yer almakta ve ayrıca aynı kitabenin baş tarafında da “fe’tebiru yâ
uli’l-elbâb” âyeti, “fe’tebiru yâ uli’l-ebsâr”11 şeklinde yer almaktadır. Ağustos 1831(Rebîü1evvel
1247) tarihli ikinci kitabenin (K.N. 11) üzerinde ise, “küllü men ‘aleyhâ fân ve yebkâ vechu

11
-Kuran: Haşr (59/2).
Rabbike zü’l-celâli ve’l-ikrâm”12 ayetinden sonra kabrin …………. ibn-i Mehmed Han’a ait
olduğu ifade edilmektedir. Fakat bu kitabede yer alan, “…azmuhâ fî sebîli’llâhi ………… men
mâte garîben fe-kad mâte şehîden sadeka Rasûlullah” ve Peygambere atfedilen hadise göre bu
Mehmet Han’ın da bir muhacir olduğu anlaşılmaktadır.

Bu hazirede sonradan yeni yazı ile yazdırılmış fakat eski döneme ait olduğu anlaşılan iki
mezar taşından biri, 1894 (h. 1312) tarihli ve üzerinde “Kebir Ali Baba-ı Horasanî evladı Şeyh
Mustafa” ile 1839 (h. 1255) tarihli “Kebir Ali Baba-ı Horasanî evladı Derviş Ali” ye ait
kitabelerdir.

B-Ulu Cami Haziresi

Ulu Cami, II. Kılıçarslan’ın (1156- 1192) oğullarından Sivas Meliki Kutbeddin Melikşah
döneminde, Kızılarslan bin Đbrahim tarafından 1192-93’de; minaresi ise Keykavus bin Keyhüsrev
zamanında 1213 tarihinde yaptırılmıştır. Anadolu Selçuklu mimarisinde en erken tarihli olması
bakımından önem arz eden Ulu Camii, 1957’de büyük bir onarım geçirerek günümüze ulaşmıştır
(Acun 1988:185).

Selçuklu döneminde kalan ve Anadolu’nun ilk camileri arasında yer alan Ulu Cami’nin
Haziresi’nde, başta Nakşibendi Tarikatı’nın Halidiyye kolu şeyhlerinden Đsmail Hakkı Toprak’ın
mezar taşıyla beraber toplam 13 adet kitabe bulunmaktadır.

Başta Ulu Cami olmak üzere, Hayırseverler Camii, Sofu Yusuf Camii, Serçeli Camii,
Dikimevi Camii ile Hoca Đmam Camii Minaresi’nin onarımına; ayrıca Sivas Đmam Hatip
Lisesi’nin yapımına ve Zara Cencin ile Tozanlı Köyleri Köprülerinin yanı sıra birçok sebil ve
çeşmelerin yapımında emeği geçen Đsmail Hakkı Toprak’ın mezarı demir kafes ile çevrili olarak
burada yer almaktadır (K.N. 1). Tarîk-i Nakşibendi mürşidi Gavsu’l-a’zam Şeyh Đsmail Hakkı
Đhrâmî engin gönlünde yüce muradı hâsıl oldu, Toprak toprağa verildi vasıl-ı Hak oldu 2.8.1969”
ibareli kitabesi, ise yine eski geleneğin devamı niteliğinde Osmanlı alfabesi ile yazılmıştır.

12
-“Herşey fanidir. Yalnızca celal ve ikram sahibi Rabbinin yüzü ebedidir.” demektir.
 Ulu Cami Haziresi’ndeki diğer 12 mezar taşından üçü yine seyyid ve şeyh unvanlı bazı
kimselere ait mezar taşlarıdır. Bunlardan biri çok yıpranmış olduğundan (K.N. 2) üzerindeki “el-
Müderris ………. Müftî …….. zi’l-kadr ve’l-ihtirâm ……. Müfti zade Seyyid, Şeyh ancak
evliya-yi ibâdullahdan bin es-seyyid, eş-şeyh Abdurrahman Efendi bin es-Seyyid, eş-Şeyh, el-
Hac Abdülmecid Efendi” yazısı okunabilen 1861 (h.1278) tarihli mezar taşıdır. Seyyid ve şeyh
unvanı ile anılan iki kitabeden biri (K.N. 3) mezar taşında 1772 (h.1186) tarihi yer alan Hatib
zadelerden olduğu belirtilen, es-seyyid, eş-şeyh Abdurrahman Efendi’ye aittir. El-Hac Ahmed
Ağa b. Molla Ali Efendi Vakfiyesi’nde yer alan şahitler arasında, Ulu Camii hatibi olarak
bahsedilen zat bu olmalıdır (VGMA, 581- 2, s.286, 1018- 1609).

Çok yıpranmış olduğu için isim yeri okunamayan diğer kavuklu bir mezar taşının (K.N. 4)
üzerinde ise sadece “es-seyyid” ve “eş-şeyh” tabirleri ile tarih kısmını yalnızca …..3 şeklindeki
rakam okuyabilmektedir.

Sadece “şeyh” unvanının yer aldığı iki mezar taşından biri (K.N. 5), 1718 (h. 1131)
tarihinde vefat etmiş olan ve üzerine “târîh-i Numan bin Hamdi/ kutub idi şehr içre/bu Şeyh ‘Aziz
ehl-i hâl olub hem milleti her ki âmed Mısır ‘ayn-ı …… kaza Şeyh Mustafa” mısraları hâk
edilmiş olan kitabedir. Diğeri ise 1729 (h. 1142) tarihli ve eş-şeyh Mahmud Efendi’ye ait olan
kitabedir (K.N. 11). “Es-saîd, eş-şehid” sıfatlarıyla anılan kitabe (K.N. 12) ise Hüseyin bin
Bahâddin’e aittir.

Herhangi bir unvanın yer almadığı diğer dört mezar taşından biri, üzerinde bazı
kelimelerle beraber Abdurrahman ismi okunabilen kırık bir kitabe parçasıdır (K.N. 6). Đkincisi ise
(K.N. 7) üzerinde 1896- 2000 (h.1314- 1421) tarihleri bulunan ve “dil-i sâfî hoş gülşen-i şarâbın
içdim, terk itdim dünyanın hâr u hışşını, el sevmiş, sevmemiş ben koyup geçtim, dehrin devletini
ten kafesini, rûh-ı Muhyiddin’e fâtiha kıl ihdâ, Allah didi virdi son nefesini” dizeleri yer alan,
Muhyiddin’e ait mezar kitabesidir. Diğer iki mezar taşından birinin (K.N. 10) üzerinde “………..
dua idüb didi tarih gülistân-ı cinân ola hazar bûy-ı(?) akındının” ibareleri ve diğer kitabenin
(K.N. 13) üzerinde ise sadece 10 Ekim 1392 (23 Zilkade 794) tarihi bulunmaktadır.

Ulu Cami Haziresi’nde bulunan mezar taşlarından ikisi de kadın mezar kitabesidir ki;
bunlardan biri (K.N. 8), 1815 (h.1231) tarihinde vefat etmiş olan Mevlûde binti es-Seyyid, eş-
Şeyh Mustafa’ya; diğeri de; 3 Nisan 1829 (29 Ramazan 1244) tarihinde vefat etmiş olan Sîvâsî
Seyyid Numan Efendi kerîmesi Şerîfe Emine Şeyhumiyye Hanım’a ait baş tarafı kırık mezar
taşıdır (K.N. 9). Adı geçen mezar taşının karşısında da Türkçe yazı ile kaleme alınmış ikinci bir
kitabe vardır.

Bu hazirede Türkçe yazı ile yazılmış fakat eski döneme ait olduğu anlaşılan muhtemelen
sonradan yazdırılmış iki mezar taşından biri, 1803 (h. 1218) tarihli Sivas müftüsünün müsevvidi
(kâtibi) Abdurrahman Efendi’ye diğeri de 1840 (h. 1256) tarihli Cemali zade’ ye ait olan mezar
kitabeleridir.

C-Ali Ağa Camii

Ali Ağa Camii, Kızılay’ın hemen aşağısında merkez postanenin arkasında yer almaktadır.
Bu cami, kitabesinde görüldüğü gibi, Kurşunlu Hamamını yaptıran Behram Paşa’nın oğlu
Mustafa Bey tarafından inşa edildiği halde, neden daha sonradan Ali Ağa Camii olarak anıldığı,
Sivas Şehri adlı eserde şöyle bir söylence anlatılmaktadır. “Mustafa Bey bir gün akşam namazı
çıkışında cemaati, caminin tam karşısında bulunan konağına davet etmek için uşağı Ali Ağa’yı
gönderir. Ali Ağa cemaate imamın namazda hangi ayeti okuduğunu sorar ve sadece üç kişiden
cevap alabilir. Bu üç kişiyi yemeğe götüren Ali Ağa’ya Mustafa Bey “cemaat bu kadar mı?” diye
sorduğunda “Hayır daha çoktu ama okunan ayeti bilenler bu kadardı” diye cevap verir. Bu
davranıştan hoşnut olan Mustafa Bey, camiye Ali Ağa Camii adının verilmesini emreder (Đsmail
Hakkı-Rıdvan Nafiz 1928:135).

Bu caminin aşağıda verilen 1589 (h. 998) tarihli kitabesine göre Behram Paşa oğlu
Mustafa Bey’in, cami ile beraber bir de çeşme yaptırdığı anlaşılmaktadır:
Bu ‘ayn-ı çeşme-i bûy-ı vefâdan
idüb sa’y-i belîğ lillah fî Allah
nice yere akıdub Mustafa Paşa
buraya hem müyesser kıldı Allah
içün şükrâne dinildi bu tarih
 Hüdâ’ya çok sipas elhamdülillah
işbu câmi-i şerif Behram Paşazâde
Mustafa Beg tarafından inşâ olunmuşdur.

Cami haziresinde üzerinde yazı bulunan üç tane mezar taşı bulunmaktadır ki bunlardan
biri (K.N. 2) camiyi inşa ettiren Hacı Mustafa veled-I Behram Paşa’ya; diğeri, 1601 (h. 1010)
tarihinde vefat etmiş olan Ebubekir bin Hacı Mustafa eş-şehir bi-veled-i Behram Paşa (K.N. 3)’ya
sonuncusu da mezar taşında kelime-i tevhid ibaresi ile 1699 (h. 1111) tarihi yer alan Müfessir
Mehmed Efendi (K.N. 3)’ye aittir. Müfessir Mehmed Efendi, Antep’te doğmuş daha sonra
Sivas’ın ulemasından kırk sene öğrenim görmüş ve padişahın emriyle Tıbyan Tefsiri’ni iki cilt
halinde Türkçeye çevirmiştir. Bunlardan birini, Avcı Sultan Mehmed’e (IV. Mehmed) vermiş
diğerini de vakfetmiştir. Müfessir Mehmed Efendi’nin kabri önce Kabakyazısı Mezarlığı’nda yer
alır iken II. Dünya Savaşı sırasında Sivas Milletvekili, Mütevelli zade Yusuf Ziya Başara
tarafından buraya nakledilmiştir. (Denizli [ty]:61)

Ali Ağa Camii Haziresi’nde bir de üzerinde herhangi bir yazı bulunmayan ama Đsmail
Sefa’ya ait olduğu tahmin edilen mezar taşı bulunmaktadır. Bu mezar taşı üzerinde her ne kadar
herhangi bir yazı mevcut olmasa da kendisinin en yakın dostu ve Sivas eşrafından olan Ziya
Başara tarafından Đsmail Sefa’nın kabrinin, Garipler Mezarlığı’ndan Paşa Camii Haziresi’ne ve
oradan da Ali Ağa Camii Haziresi’ne kaldırıldığı bilinmektedir (Eflatun Cem Güney 1954:338).

D-Hoca Đmam Camii Haziresi

Hoca Đmam Camii, Sirer Caddesi ile Ulu Cami’ye giden yolun kesiştiği köşe başında
Konak Pasajı karşısında bulunmaktadır. Caminin ibadet mahallinde sağ tarafında kapalı bir alan
içerisinde iki adet mezar bulunmaktadır ki üzerinde herhangi bir yazı bulunmayan bu kitabelerin
caminin ilk imamına ve camiyi yapan Ermeni ustaya ait olduğu rivayet edilmektedir. Önceden
cami dışında bulunan bu iki kabir, 1953 tarihinde yapılan büyük tamirat ile caminin büyütülmesi
sonucunda caminin iç kısmında kalmıştır. (Yasak 2004:84,85)

Bunun yanı sıra Hoca Đmam Camii’nin iç kısmında kalmış olan fakat 1988’de Hasan
Yüksel tarafından üzerinde Âyete’l kürsi ve 6 Haziran 1373 (15 Zilhicce 774) tarihi bulunan bir
adet mezar kitabesi (K.N. 1) tespit edilmiştir (Yüksel 1992:32).
 IV. BÖLÜM

MEZAR KĐTABELERĐNE GENEL BĐR BAKIŞ

A-Dönem Açısından

Bu çalışmada ele alınan 282 mezar kitabesinden tarihi tespit edilenlerin sayısı 113’tür;
169’unun ise muhtelif sebeplerle tarihi saptanamamıştır. Tarihi tespit edilenlerden 54’ü müzede,
39’u mezarlıklarda ve 20’si de hazirelerde yer almaktadır. Đşte tarihi tespit edilen kitabeleri
kronolojik olarak tasnif ettiğimizde eldeki kitabelerden Sivas’ın tarihsel serüvenine ışık tutan
bilgilerin ortaya çıktığı görülmektedir. Çünkü daha önce de söz konusu edildiği üzere, sanatsal
bir değeri olsun veya olmasın, işlenmiş bir mezar taşına sahip olmak aynı zamanda ekonomik bir
varlığın göstergesi olduğu da bir gerçektir. Aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi, bu kitabeler dönem
bakımından tasnif edildiğinde, XIII. ve XIV. yüzyıla ait toplam 50 kitabe ile Selçuklu devri
kitabelerinin dikkat çektiği görülmektedir. Buna mukabil, XV. Yüzyıldan XVIII. Yüzyıla kadar
geçen 400 yıllık bir dönemde sadece 10 kitabe bulunmaktadır. Çünkü XV. yüzyıldan itibaren
Sivas’ta siyasal ve sosyal bir çekişme ve çalkantının yaşandığı, bunun da toplumun gündelik
hayatına yansıdığı ve ekonomik refahını tükettiği bilinmektedir. Bu siyasal çekişmelerin başında
Selçuklular, Moğollar, Eretnalılar, Kadı Burhaneddin ve Osmanlıların buradaki hakimiyet
mücadelesi ve daha sonra da XVI. yüzyılda Osmanlı Safevi çekişmesi gelmektedir (Yücel
1983:59-162; Sümer 1976:1-203; Savaş 1996:18-32)

Bu kitabeler arasında XIX. Yüzyıldan bugüne intikal eden 27 ve XX. Yüzyıldan kalan ise
24 mezar kitabesi bulunmaktadır. Kitabelerimiz arasında Hicri 113 (Miladi 732) tarihli bir de
düzmece kitabe yer almaktadır. Đbrahim Yasak’ın belirttiğine göre (2004: 33), bu mezar kitabesi
(K.N. 18), buradaki cami imamlığını yapan Zaralı Halil Efendi (Kaya) tarafından 1970’li yıllarda
yazdırılarak Abdulvahab Gazi Türbesi’ne sonradan konulmuştur.

Ulu Cami Haziresi’nde mezarı bulunan Muhyiddin adında bir Nakşibendiye ait olan Hicri
1421 (Miladi 2000) tarihli en yeni kitabe (K.N. 7) eski geleneğin bir devamı olarak Osmanlı
alfabesiyle kaleme alındığından, araştırmamıza dâhil edilmiştir.
 Selçuklu mezar taşları daha çok sanduka şeklinde ve üzerlerinde genellikle Đhlâs ve
Ayete’l-kürsi yer almaktadır. Osmanlı dönemine ait mezar taşları ise, genellikle insan biçiminde
kavuklu, fesli, sarıklı veya üstüvani tarzdadır. Üstüvani olanlar çoğunlukla kadınlar veya ilmiye
ve askeriye sınıfından olmayanlar için yapılmış olan mezar taşlarıdır (Poyraz 2006:131).

Tablo:7 Dönem Bakımından Mezar Kitabeleri

Müze Mezarlık Hazire Toplam
VIII. Yüzyıl - 732 - 1
IX. Yüzyıl - - - -
X. Yüzyıl - - - -
XI. Yüzyıl - - - -
XII. Yüzyıl - - - -
XIII. Yüzyıl 12….,1294 1276 - 3
XIV. Yüzyıl 13…,13…,13….,13…,13…, 1363,1377 1373,1392 47
13…,132...,1302,1303,1306,
1308,1310,1311,1311,1316,
1323,1346,1347,1348,1348,
1348,1350,1352,1358,1362,
1373,1376,1377,1381,1381,
1382,1384,1386,1387,1388,
1389,1389,1391,1393,1393,
1395,1396,1396
XV. Yüzyıl 1446,1490,1491 - - 3
XVI. Yüzyıl - - - -
XVII. Yüzyıl - - 1601,1699 2
XVIII. Yüzyıl - 1740 1711,1718, 5
1729,1772
XIX. Yüzyıl 1838,1847,1856,1878,1878, 1819,1824,1824,1837,1839, 1815,1824, 27
1880 1857,1877,1883,1887,1892, 1829,1831,
1897,1897,1899 1834,1850,
1861,1875
XX. Yüzyıl - 1904,1905,1906,1911,1912, 1916,1916, 24
1913,1913,1913,1913,1915, 1969
 1916,1916,1916,1925,1947,
1953,1954,1961,1981,1984,
1995
XXI. Yüzyıl - - 2000 1
Belirsiz 119 42 8 169
Toplam 173 81 28 282

B-Dil Açısından

Bu mezar kitabeleri dil açısından ele alındığında, okunabilenler arasında 150’sinin

Arapça, 54’ünün Arapça ve Osmanlıca, 10’unun Osmanlıca, beşinin ise Arapça ve Farsça,
ikisinin yalnızca Farsça ve altı tanesinin de Ermenice ve Rumca kaleme alındığı tespit edilmiştir.
Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere, belirsiz başlığı altında tasnife tabi tutulan 55 mezar
taşının, bir kısmının yoğun bir fiziki tahribata maruz kaldığı veya üzerinde her hangi bir yazı yer
almadığı görülmektedir (Tablo 8). Mezar taşlarının başında genellikle “O verdi, O aldı. O’ndan
geldik, O’na döneceğiz. Her şey ölümlüdür, kalıcı olan yalnızca O’dur.” gibi anlamlar ifade eden
“Hüve’l-bâkî” tabiri (Akpınar 2006:187) kullanılmıştır. Lahit şeklinde olan mezar sandukalarının
üzerinde genellikle Âyete’l-kürsi, Fatiha, Đhlas, Kevser gibi surelerden bazılarının yer aldığı
görülmekte ve bu lahit ve sandukaların Selçuklu ve beylikler devrine ait olduğu anlaşılmaktadır.

Tablo:8 Dil Bakımından Mezar Kitabeleri

Müze Mezarlıklar Hazireler Toplam
Arapça 132 7 11 150
Osmanlıca 10 - - 10
Farsça 2 - - 2
Arp-Fars 1 4 - 5
Arp-Osm 1 36 17 54
Ermenice ve Rumca 6 - - 6
Belirsiz 23 32 - 55
(okunamayan/yazısız)
Toplam 175 79 28 282
 C-Cinsiyet Bakımından

Çalışmamıza esas teşkil eden 282 adet mezar kitabesinin 130 tanesinin erkeklere ve 35
tanesinin de kadınlara ait mezar kitabesi olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde, Laqueur’in
Osmanlı mezar taşları üzerinde yaptığı bir çalışmada (1997:86) da görüldüğü gibi 1185 erkek
mezar kitabesine mukabil kadınlara ait 700 mezar taşı saptanmıştır. Diğerlerinde ise bir kısmı
yazısız ve bir kısmı da çeşitli sebeplerden dolayı yıprandığı için cinsiyet belli değildir (Tablo 9).

Tablo:9 Cinsiyet Bakımından Mezar Kitabeleri

Kadın Erkek Belirsiz Toplam
Müze 20(95/118,95 57(95/123,95/124,159,196 59(95/119,95/120,95/121,156, 136
Envanter /122,193,227, ,223,224,226,445,446,447, 190,191,192,225,228,442,450,
No 229,449(516) 448,453,464,465,481,489, 451,452,467,472,474,475,476,
,462,473,483, 490,491,493,495,497,498, 477,478,479,480,487,488,496,
512,525,529, 499,503,504,505,507,508, 500,501,502,506,513,514,515,
530,543,545, 509,510,511(551),517,519 518,520,521,522,523,526,527,
556,557,842, ,524,532,534,535,536,539, 528,531,533,537,538,541,544,
846) 542,553,558,561,562,589, 546,550,552,554,555,559,560,
645,646,841,843,844,845, 563,564,565,581,869,1509)
847,868,879,890,1508)

Müze 6(3,9,12,28, 16(1,4,6,7,15,16,18,20,23, 17(2,5,8,10,11,13,14,17,19,21, 39

Kitabe 36,37) 24,25,29,30,31,33,34) 22,26,27,32,35,38,39)
No
Mezarlık 7 34 38 79
Hazire 2 23 3 28
Toplam 35 130 117 282

D-Meslek Bakımından

Ele alınan mezar kitabelerinin 46’sında ölenin mesleği ile ilgili bilgi verilmiştir. Bu
bilgilerden hareket ile aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere yapılan tasnife bakıldığında, bu kişilerin
paşa, vali, kadı, kaymakam, vakıf müdürü, müftü, müderris, molla, hoca, şeyh, hafız müfessir ve
mebus gibi idari, dini ve eğitim hizmetlerini ifa eden meslek mensupları oldukları görülmektedir
(Tablo 10). Meslekler kısmında mütalaa ettiğimiz, gerek sadece “şeyh” ve gerekse diğer
sıfatlarla beraber “şeyh” olarak anılanların sayısı toplam 22’dir. Bunun yanı sıra vakıf müdürü,
kadı, kaymakam, mebus, kale taburu mülazım-ı evveli, iç çukadarı, vali, molla, müftü, müfessir,
ulema, muhasebeci-i evkaf, Sivas sergerine ait birer kitabe mevcuttur. Ayrıca dört hoca, iki mevlana ve
iki de paşaya ait kitabe bulunmaktadır. Đncelemeye tabi tutulan kitabeler arasında bulunan bir
cariyeye ait mezar kitabesi bu meslek mensupları arasında tasnife tabi tutulmuştur. Kitabelerimiz
arasında Halif-i Kayseri sıfatıyla anılan ve ne iş yaptığı anlaşılmayan bir kimseye
rastlanılmaktadır.

Tablo:10 Mesleklerine Göre Mezar Taşları

Meslek Numara Toplam
Vakıf müdürü Tekke 15 1
Kadı,çelebi K.N.30 1
Vali,şehid E.N.1508 1
Kaymakam Halfelik 8 1
Mebus,mütevelli K.N.25 1
Kale taburu mülazım-ı K.N.33 1
evveli
Paşa Tekke 5 1
Paşa,said,şehid E.N.196 1
Đç çukadarı Tekke 8 1
Muhasebeci-i evkaf Tekke 14 1
Kapucubaşı, Sivas sergeri E.N.511(551) 1
Cariye K.N.12 1
Molla,seyyid K.N.29 1
Ulema,hafız Tekke 12 1
Hoca E.N.542,Halfelik 3 2
Hoca,said E.N.453 1
Hoca,ahi,şehid Halfelik 1 1
Hoca,mazlum E.N.507 1
Müftü,müderris,seyyid,hacı Numan Efendi 2 1
Müfessir Ali Ağa 4 1
Şeyh E.N.(497,843),K.N.18,Tekke 22, Halfelik 7,Numan 3,Ali 12
Baba(1,2),Ulu Cami(1,5,11),Kılavuz 1
Şeyh,said E.N.509 1
Şeyh,ulema Tekke 11 1
Şeyh,seyyid E.N.868,Ali Baba 4,Ulu Cami(3,4) 4
Şeyh,hacı Tekke 1 1
Şeyh,hacı,seyyid Tekke 6,Ulu Cami 2 2
Şeyh,mazlum,hacı, E.N.504 1
Mevlana E.N.505 1
Mevlana,hafız E.N.489 1
Halif-i Kayseri, E.N.645 1
seyyid,mazlum,şehid
Toplam 46

E-Unvan Bakımından

Đncelemeye tabi tutulan kitabelerde sarih bir şekilde dikkatimizi çeken bir husus ise, hacı,
çelebi ve seyyid gibi bir takım toplumsal nitelemelerin yanı sıra “said ve şehid” sıfatlarıyla
anılanlara ait toplam 62 kitabenin bulunmasıdır. Said ve şehid sıfatıyla nitelenen kişilere ait bu
mezar kitabelerinin tümü Selçuklu ve beylikler dönemine ait kitabelerdir. Sadece dört Gürcü
tarafından 12 Receb 1272 (18 Mart 1856) senesinde katledilen Sivas valisi Feyzullah Paşa’ya ait
kitabe (E.N. 1508) bunların dışında yer almaktadır. Keza kitabelerimiz arasında “hacı” sıfatıyla
anılan 16 kişiye ait mezar kitabesi bulunmaktadır. Kitabelerimiz arasında dört de çelebi sıfatıyla
anılan kişiye rastlanmıştır (Tablo 11).

Tablo:11 Unvanlarına Göre Mezar Kitabeleri

Unvan Numara Toplam
Ashab-ı kiram Tekke 18 1
Seyyid Tekke 13,Halfelik 10,Ali Baba 3 3
Şehid E.N.(512,1508), K.N.(23,34), Halfelik 1 5
Şehid,said E.N.(196,223,448,481,490,493,498,517,525,534,539, 13
543),Ulu Camii 12
Şehid,said,ahi E.N.159 1
Şehid,hacı E.N.95/124 1
Said E.N.(453, 509, 514,562),K.N.4 5
Said,masum, E.N.589 1
Said,şerif,seyyid E.N.508 1
Said,şehid,seyyid,halati E.N.532 1
Said,şehid,mazlum, E.N.491 1
Hacı E.N.446,K.N.(1,15,24),Tekke 9,Halfelik 14,Ali Ağa 2 7
Hacı,mazlum E.N.(844,845) 2
Hacı,hafız Halfelik 12 1
Mazlum E.N.(504, 507,519,524,558, 645, 890) 7
Masum E.N.(464,465),K.N.7 3
Saide E.N.(483,557) 2
Saide,seyyide E.N.473 1
Mazlume E.N.95/122,K.N.3 2
Çelebi K.N.6 1
Çelebi,seyyid,şehid,said E.N.536 1
Çelebi,said,şehid E.N.503 1
Çelebi’l-Kayseri, said, şehid E.N.646 1
Toplam 62
 SONUÇ

Bilindiği üzere tarih araştırmalarında yer alan kitabeler arasında mezar kitabelerinin de
çok önemli bir yer tuttuğu bilinen bir gerçektir. Çünkü mezar kitabeleri ait oldukları kişiler
hakkında bize sundukları biyografik bilgilerin yanı sıra sanat tarihi, tarihsel topografya,
demografi, sosyal ve idari tarih, kıyafetler ve o dönemin aile yapısı ile dil ve edebiyat
konularında da mühim bilgiler ihtiva etmektedirler.

Đşte bu çalışmada 282’si mezar ve 53’ü yapı olmak üzere toplam 335 kitabe saptanmıştır.
Daha sonra bu kitabelerin okunmasını müteakiben tasnif ve tahlile tabi tutularak bu kitabelerden
Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ilişkin bir takım bilgiler edinmeye çalışılmıştır. Bu
bilgilerden, baştan itibaren şehrin topoğrafik yapısına ilişkin bir takım bilgiler elde edilmiştir. Söz
gelimi, ilgili bölümlerde de görüldüğü üzere, bugün üzerinde herhangi bir tarihi yapı veya kalıntı
bulunmayan şehrin değişik mahallerinden zamanla yapılan çeşitli hafriyat ve bina yapımı
çalışmaları sırasında ortaya çıkan mezar veya yapı kitabeleri bunun en bariz kanıtı olarak
gösterilebilir. Ayrıca tarihsel süreç içerisinde şehirde tesis edilen ve zamanla yıkılan daha
doğrusu bugüne intikal eden ve kendisinden bir iz ve eser kalmayan imaret, türbe, cami köprü,
kale, mektep, hapishane, kütüphane, han ve sair devrin önemli kurumlarına ilişkin mühim bilgiler
ortaya çıktığı görülmektedir.

Daha önce de değinildiği üzere nakışlı ve işlenmiş mezar taşı yaptırmak aynı zamanda
toplumun refah seviyesinin bir göstergesi olduğu için mezar kitabeleri, yazıldığı dönemin
gelişmişlik seviyesinin birer kanıtıdır. Mesela Selçuklu devrinde bugüne intikal eden müzeyyen
mermer mezar sandukaları ve kitabeleri bu dönemin ekonomik düzeyinin bariz bir göstergesidir.

Kitabelerin dili de tarihsel süreç içerisinde şehirde oluşan siyasal ve kültürel oluşum ve
değişimin ispatıdır. Mesela Selçuklu devri mezar kitabeleri arasında Farsça, Rumca ve Ermenice
kaleme alınan kitabeler, bu dönemdeki kent nüfusunun renkliliğinin işaretidir. Bunun yanı sıra
daha çok Selçuklu ve beylikler devri kitabeleri üzerinde yer alan “eş-şehid, es-said ve mazlum”
gibi bazı tabirlerin gerçekten bir şehitlik göstergesi olup olmadığına ilişkin elimizde henüz sarih
bir bilgi bulunmamaktadır.
 Mezar kitabelerinin üzerinde yer alan unvan ve mesleklere ilişkin elde edilen sistematik
bilgiler bize o dönemdeki meslek guruplarının sosyal ve ekonomik durumlarına dair bilgi
edinmemizi sağlamaktadır.

Kitabelerin üzerindeki kimi ölüm tarihleri ve sebepleri bize o dönemlerin veba gibi
korkunç sağlık sorunlarına ve yaşam sürelerine ışık tutmaktadır.

Gerek işçilik ve sanat bakımından gerekse mermer gibi sağlam malzeme bakımından
Selçuklu ve Osmanlı devri kitabeleri mukayese edildiğinde, Selçuklu devrinde Sivas’ta daha
gelişmiş bir ekonomik yapının bulunduğu söylenebilir. Bunun bir diğer kanıtı ise ele alınan
kitabelerin en fazla XIV. yüzyıla ait olmasıdır.

Bu araştırmada incelemeye tabi tutulan ve cinsiyeti belli olan 165 mezar kitabesinin
34’ünün bir diğer deyişle yaklaşık beşte birinin kadınlara ait olduğu görülmüştür.

Hazirelerde, mezarlıklarda ve müzede yer alan bir kısım mezar ve yapı kitabeleri üzerinde
yapılan bu incelemenin, yukarıdan itibaren serdedilen hususlarda Sivas şehir tarihine bir katkı
sağlaması amaçlanmıştır.
 KAYNAKÇA

ACUN, Hakkı.
1988 “Sivas ve Çevresi Tarihi Eserlerinin Listesi ve Turistik Değerleri.” Vakıflar Dergisi,
20 Ankara.
AKPINAR, Ali.
2006 “Selçuklu Dönemi Sivas Mimari Yapılarında Dini Motifler.” Selçuklular
Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, 29 Eylül-01 Ekim 2005, Sivas.
ASLANOĞLU, Đbrahim.
1964 Her Yönden Sivas, Sivas.
2006 Sivas Meşhurları, I, Sivas.
BERCHEM, Van M.,H. ETHEM.
1910, Materiaux Pour un Corpus Đnscriptionun Arabicarium, III. Asie Mineure I Sivas-
Divriği, Kahire.
ÇUHACIYAN, Arman.
2004 Uluslar arası Üne Sahip Sivaslı Aziz Vlas,
(Çev. Arusyak Özfuruncu), Đstanbul.
ÇULPAN, Cevdet.
2002 Türk Taş Köprüleri: Ortaçağdan Osmanlı Devri Sonuna Kadar, Türk Tarih Kurumu
Basımevi, Ankara.
DEMĐREL, Ömer.
2000 Sivas Şehir Hayatında Vakıfların Rolü, Ankara
2006 Osmanlı Dönemi Sivas Şehri, Sivas.
DENĐZLĐ, Hikmet.
ty Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas.
GÜNDOĞDU, Hamza.
1986 Dulkadirli Beyliği Mimarisi, Ankara.
GÜNEY, Eflatun Cem.
1954, “Đsmail Safa Đçin Bir Mektup.” Türk Düşüncesi, I, 5 : 337-338 Đstanbul.
NATANYAN, Boğos.
2008 Sivas 1877, Đstanbul.
HAKKI, Đ.,R. NAFĐZ.
1928 Sivas Şehri, Đstanbul.
HASEKĐ, Metin.
1977 Plastik Açıdan Türk Mezar Taşları
(Yeterlilik Tezi)
Đstanbul Üniversitesi
KAFESOĞLU, Đbrahim.
ty “Keykubad III” Đslam Ansiklopedisi, 662.
KARAMAĞARALI, Beyhan.
1970 “Sivas ve Tokat’taki Figürlü Mezar Taşlarının Mahiyeti Hakkında” Selçuklu
Araştırmaları Dergisi, II : 75- 109.
1993 Ahlat Mezartaşları, Ankara.
KAYAOĞLU, Đsmet.
1982 “Rahatoğlu ve Vakfiyesi”, Vakıflar Dergisi, XIII, Ankara.
LAQUEUR, Hans-Peter.
1997 Hüve’l-Baki Đstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları
(Çev. Selahattin Dilidüzgün)
Đstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları
POYRAZ, Şeref.
2006 “Sivas Mezar Taşları ve Mezar Taşı Sözleri” Sultan Şehir, 1 : 129-134, Sivas.
SAVAŞ, Saim.
1992 Bir Tekke’nin Dini ve Sosyal Tarihi, Sivas Ali Baba Zaviyesi, Đstanbul.
1996 “Dokuz Asırlık Türk Şehri Sivas, Danişmendliler, Selçuklular, Eretna, Kadı
Burhaneddin ve Osmanlı Dönemleri” Tarih ve Medeniyet, 23 : 18-23; 24 : 27-32 Đstanbul.
SÜMER, Faruk.
1976 Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, Ankara.
ÜREDĐ, Kadir.
2006 Bir Şehrin Beş Hali, Đstanbul.
TURAN, Osman.
1980 “Selçuklular Zamanında Sivas Şehri” Selçuklular ve Đslamiyet, Đstanbul.
ÜÇER, Müjgân.
 2007 “Sivas’ın Ünlü Valilerinden Hacı Ahmed Đzzet Paşa.” Osmanlılar Döneminde Sivas
Sempozyumu Bildirileri, 21-25 Mayıs 2007, I, 313-334, Sivas.
VGMA, El-Hac Ahmed Ağa b. Molla Ali Efendi Vakfiyesi, 581-2 : 286, 1018(1609).
YASAK, Đbrahim.
2004 Sivas Yatırları ve Abdulvehhab Gazi Hazretleri, Sivas.
2006, “Suskunluğun Hüküm Sürdüğü Diyar Kabristanlarımız” Sultan Şehir, 1 : 72-77,
Sivas.
YÜCEL, Yaşar.
1983 Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti (1344-1398), Ankara
YÜKSEL, Hasan.
1992, “Đmam Mahlaslı Bir Şairin Ortaya Çıkan Mesnevi Tarzındaki Yazma Bir Eseri
Üzerine Bazı Bilgiler”, Kızılırmak, 1, 7 : 30-33 (Sivas).
2004, “Sivas’ta Bir Bektaşi Dergâhı: Ma’sumlar Tekkesi” Alevilik
(Haz. Đsmail Engin Havva Engin)
Đstanbul: Kitap Yayınevi, 191-198.
 EK 1:KĐTABE METĐNLERĐ

I-MÜZE KĐTABELERĐ

A-MEZAR KĐTABELERĐ

a)ENVANTER NUMARASI BELLĐ OLANLAR

1-SĐVAS KABRĐSTANI

1-Müze Envanter No:472

Çatlak ve baş tarafı kırık, kabartma yazılı, arkası boş, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-………………fî gurre-i Muharrem ‫

  م‬.............
2-………………ilâ sene tis’a   ‫ا‬.............
3-ve semânîn ve seb’a mie(h.789-m.1387)  ‫و  و‬

2-Müze Envanter No:473

Eski, yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-el-merhûme, el-mağfûre ‫"ر‬#$‫" ا‬% ‫ا‬

2-es-sa’îde, seyyidetü’l-muhtârât ‫ا* *ة ا('رات‬
3-Fatıma Hatun binti Hacı +% ,- ‫"ن‬/ 0
4-şerefşâh rahimeha’llâhu te’âlâ  1‫ا‬2%‫ ر‬3 4
5-ve ce’ale’l-cennete mekâmehâ 25 67‫ ا‬8+‫و‬

3-Müze Envanter No:474

Mermer mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir. Yazılı, nakışlı ve uçları kırıktır.
Üzerinde Âyete’l-kürsî yazılıdır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

4-Müze Envanter No:475

Yazılı, nakışlı, kırık, mermer mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir. Üzerindeki yazılar silik olduğundan okunamadı.

5-Müze Envanter No:476

Yazılı, nakışlı, iki parça(kırık), mermer mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî vardır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

6-Müze Envanter No:477

Nakışlı, ortasından kırık, yazısız, tezyinatlı, mermer mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.

7-Müze Envanter No:478

Nakışlı, kırık, tezyinatlı ve yazısız, mermer mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.

8-Müze Envanter No:479

Mermer mezar göğüs taşı. Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas
Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye intikal etmiştir. Nakışlı, yazısız ve kırıktır.

9-Müze Envanter No:480

Mezar taşına dair bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
 Mermer mezar göğüs taşı. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Üzeri yazılıdır.

10-Müze Envanter No: 481

Kırık, kabartma yazılı, üzerine dört satır sülüs yazı ile yazılmış, taş mezar kitabesidir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hazâ kabru’s-said *‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-eş-şehid, el-merhum ‫"م‬% ‫* ا‬23‫ا‬
3-Evhadüddin ………(kırık) ............ @*‫*ا‬%‫او‬
4-bin Sirâcüddin rahmetullahi 1‫ا‬6%‫  اج ا*@ ر‬-

11-Müze Envanter No: 483

Yıpranmış, kabartma yazılı, arka yüzü şekilli, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ kabri L ‫ه;ا‬

2-es-saide, el-muhtace +'‫ا* ا‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Kutlu Deniz NO‫" د‬B'L  1‫ا‬6%‫ا ر‬
4-binti Abdülkadir (b.) Hüseyin ilâ ‫ ا‬% ‫در‬5‫*ا‬E ,-
5-Buradaki kelimeler maksatlı kazınmıştır. …………….

12-Müze Envanter No: 487

 Mermer, Farsça, kabartma yazılı mezar kitabesidir. Alt ve yan tarafı kırıktır.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-her ki âmed be-cihân (Her kim ki dünyaya geldi) ‫ن‬27- *P ‫ه آ‬
2-ehl-i fenâ hâ hed bûd (Sonu fani olacaktır) ‫"د‬- *‫"اه‬/  8‫اه‬
3-ve ân ki pâyend ve bâkıst (Kim ki sonsuz ve bakidir) ,L- ‫@* و‬Q R‫وا‬
4-Hudâ hâhed bûd (O da Allah olacaktır) ‫"د‬- *‫"ا ه‬/ ‫*ا‬/
(Mezar taşının tarih kısmı betonlanmıştır)

13-Müze Envanter No:488

Mezar taşına dâir bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
Mermer mezar göğüs taşı. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Ortadan kırık, kabartma yazılıdır.
Üzerinde Âyete’l-kürsî yazılıdır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

14-Müze Envanter No: 489

Ortadan kırık, kabartma yazılı, mermer göğüs taşı.

 Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
1. yüz: Dikdörtgen şeklinde, kenarlarında Âyete’l-kürsi yazılı:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
2. yüz:

1-Kırık ................
2-Mevlânâ Şemseddin @*‫ ا‬S4 :"
3-bin Evhad El-Hafız T‫* ا‬%‫او‬

15-Müze Envanter No: 490

Kabartma yazılı, çiçekli ve kırık, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-Bismillâhirrâhmânirrâhim A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-Allâhu lâ ilâhe ‫ ا‬: 1‫ا‬
3-illâ hüve’l-hayyû’l-kayyûm ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ا‬
4-hazâ kabru’s-said, eş-şehid, el-merhum ‫"م‬% ‫* ا‬23‫ ا* ا‬L ‫ه;ا‬
5-el-muhtaç, ilâ rahmeti’llâhi 1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
6-te’âlâ Hacı Nureddin Ebu…….. ………... "-‫ "را*@ ا‬+% 
Arka yüz:

1-Hacı Zeyneddin @*‫ ز@ ا‬7%

2-Mehmed bin Eyyub el-Halâti V‫ ا@"ب ا‬- *
3-rûz-ı çehârşenbe Cemadi(?) ‫دى‬+ 4‫ر‬2X ‫روز‬
4-mâh-ı Rebî’ülâhir sene isnâ seb’a mie   ‫  ا‬/:‫ ا‬-‫ ر‬
(h.Rebî’ülâhir 702-m.Kasım 1302)

11-………. …………..
12-………. …………..
13……….. …………..

16-Müze Envanter No: 491

Alt tarafı kırık mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-hâza’l-kabru’s-sa’îd *‫ ا‬5‫ه;ا ا‬

2- eş-şehid, el-mazlum ‫"م‬BG‫* ا‬23‫ا‬
3- el-merhum, el-mağfur, el-muhtaç ‫"ر ا'ج‬#$‫"م ا‬% ‫ا‬
4-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا ر‬
Arka yüz:

1-Emir Şerefeddin bin - @*‫ ف ا‬4 ‫ا‬

2- Osman veled-i Pir Haydar ‫*ر‬% Q *‫ن و‬ZE
3-veled-i Đsmail fî gurre-i 
 8‫و* ا‬
4-Muharrem sene sitte aşar(?)ve seb’a mie  ‫ )?( و‬3E ,  ‫ م‬
 (h.Muharrem 716-m.Mart 1316)

17-Müze Envanter No:493

Yıpranmış, kabartma yazılı, arka yüzü boş, taş mezar kitabesi. Müze envanter defterindeki
bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâza’l-kabru’ 5‫ه;ا ا‬
2-s-sa’îd, eş-şehid, el-merhum ‫"م‬% ‫* ا‬23‫ا* ا‬
3-Hani(?) Ahmed bin Yusuf ["@ - *%‫)?( ا‬/

18-Müze Envanter No:495

Yıpranmış, iki parça(kırık), taş mezar göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî yer almaktadır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

19-Müze Envanter No:502

Mezar taşına dâir bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
Taş mezar göğüs taşı. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Yazısı yıpranmış.

20-Müze Envanter No:503

Alt tarafı kırık, nakışlı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum ‫"م‬% ‫" ا‬

2-el-mağfur ‫"ر‬#$‫ا‬
3-es-sa’îd *‫ا‬
Arka yüz:

1-eş-şehid, el-muhtaç ilâ ‫* ا'ج ا‬23‫ا‬

2-rahmeti’llâhi te’âlâ Veys S@‫  و‬1‫ا‬6%‫ر‬
3-bin el-merhum Emir Hüseyin Çelebi(?) (?) BX % ‫"م ا‬% ‫ ا‬-
4-nevverallahu madca’ahû. 7_ 1‫"ر ا‬

21-Müze Envanter No:504

Yıpranmış, nakışlı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye intikal etmiştir.

Ön yüz:

1-min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ 5‫ ا دار ا‬#‫ دار ا‬

Arka yüz:
1-hâdimü’l-lezzât eş-şeyh `3‫هدم ا;ات ا‬
2-el-fâzıl, ez-zâhid, el-âbid *-‫اه ا‬١ 8a#‫ا‬
3-el-merhûm, el-mazlum, el-Hac ‫"م اج‬BG‫"م ا‬% ‫ا‬
4-Sadreddin Mehmed * @*‫*را‬b

22-Müze Envanter No:505

Nakışlı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum ‫"م‬% ‫" ا‬

2-el-mağfur ‫"ر‬#$‫ا‬
3-Mevlana Ahmed *%‫ ا‬:"

23-Müze Envanter No:506

Alt tarafı kırık, nakışlı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ 5‫ ا دار ا‬#‫ دار ا‬

Arka yüz: okunamadı

24-Müze Envanter No:507

Alt ve üst tarafı kırık, nakışlı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz: okunamadı(kırık)
Arka yüz:

1-el-merhûm, el-mazlum, el-muhtaç ‫"م ا'ج‬BG‫"م ا‬% ‫ا‬

2-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Hoca Mehmed bin Salih cb - * +‫"ا‬/  1‫ا‬6%‫ا ر‬
3-fî şehr-i Zilka’de sene seb’a seb’a mie d   *5‫ ذى ا‬24 
(h.Zilka’de 707-m.Nisan1308)

25-Müze Envanter No:508

Kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ kabru’ L ‫ه;ا‬

2-s-sa’îd, eş-şerif, el-muhtaç ‫ @[ ا'ج‬3‫ا* ا‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا ر‬
4-es-seyyid Abdü’l-vehhab ‫*ا"هب‬E *‫ا‬
Arka yüz:

1-fî tarih `@‫ ر‬

2-min Şevval sene  ‫"ال‬4 
3-semâne ve erba’în ve seb’a mie(h.Şevval 748-m.Ocak1348)  ‫ و‬-‫ن و ار‬

26-Müze Envanter No:509

Yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:
1-sâhib-i hâza’l-kabr el-merhûm ‫"م‬% ‫ ا‬5‫ ه;ا ا‬f%b
2-…..es-sa’îd, el-meşkûr, el-muhtaç ilâ rahmeti’ 6%‫"ر ا'ج ا ر‬R3‫…… ا* ا‬
3-llâhi te’âlâ eş-Şeyh Mehmed bin - * `3‫  ا‬1‫ا‬
4-………..fî tarih Cemâziye’l-âhir /:‫ذى ا‬+ `@‫……… ر‬.

27-Müze Envanter No:510

Yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-………..(kırık) ……………
2-ibni’l-merhum Mehmed nevverallahu kabruhû  L 1‫"م * "را‬% ‫ ا‬-‫ا‬
3-intekale fî evâhir-i Safer #b /‫  اوا‬85'‫ا‬
4-kırık…………seb’a mie(h.7..-m.13..) …………

28-Müze Envanter No:511

Baş tarafı kırık, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
alınarak müzeye getirilmiştir.
1-Hüve’l-hallâku’l-bâkî
2-budur işte Kapucu başı hem Sivas sergeri(?)
3-Kara Ahmedzâde idi ‘âlem içre şöhreti rûşen
4-ne hoş zât idi akl u fikr u tedbir savâbıyla
5-iderdi mecmâ’-ı eşrâr adl u dâd ile
6-felek çok gördü ol zât-ı kerîme………elinden
7-gadr ettiği kir pas-ı ecelden biçdi peyrâhın(?)
8-münevver merkadında yandığınca mağfiret-birle(?)
9-hayr-i a’mal ola………….ve rûzîn
10-görüp fevtin rızâ-i cevherle tarihin dedi yâ Râb
11-……….(kırık) rif’atinle firdevsin.……….âsûde mesken et

L‫ق ا‬V(‫ه"ا‬
(?) ‫ "اس  آ‬A‫ ه‬4- i+"jL '4‫"در ا‬-
4‫  رو‬24  k@‫ ا‬AE ‫*زاد ا@*ى‬%‫  ا‬L
B-‫"ا‬b -* ‫ و‬R ‫ و‬85E ‫"ش ذات ا@*ى‬/ 
B@‫*ل وداد ا‬E ‫ ار‬4‫ ا‬7 ‫ا@*ردى‬
‫*ن‬R‫………ا‬.. @ ‫"ق آ"ردى اول ذات آ‬X mB
(?)‫ اه‬Q ‫*ي‬k- ‫*ن‬B+‫س ا‬Q ‫ آ‬R@*'@‫
*ر ا‬
(?)  #$ 7$@*@ **L  ‫"ر‬
‫ ا و روزن‬,+ ‫ل او‬E‫ ا‬/
‫"ه  ر@( د@*ى @ رب‬+ ‫ء‬a‫آ"روب " ر‬
,@‫ ا‬R ‫  دو ………ا"د‬BR'‫ر‬..........

29-Müze Envanter No:512

Yıpranmış, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâza ‫ه;ا‬
2-el-kabru’s-sa’îd, eş-şehid *23‫ ا* ا‬5‫ا‬
3-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
4-Hatice Hatun binti Abdullah 1‫*ا‬E ,- ‫"ن‬% 7/
30-Müze Envanter No:513

Yıpranmış, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir. Üst kenarlarında da yazı var.
Ön yüz:Âyete’l-kürsî var:

1-Bismillâhirrahmânirrahîm A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-Allâhu lâ ilâhe illâ …………(kırık) ………..:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
3-…………(kırık) ‘l-kayyûm lâ te’huzuhû ;/o : ‫"م‬5‫ا‬
4-sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti ‫ "م    ا"ات‬: ‫ و‬6
5-ve mâ fi’l-arz men ze’llezî ‫رض  ذا;ى‬:‫و   ا‬
6…………………… ……………..
Arka yüz:

1-Bismillâhi’ 1‫ ا‬A-
2-rrahmânirrahîm. Şehida’ *24 A% ‫ ا‬% ‫ا‬
3-llâhu ennehû lâ ilâhe illâ hüve’ "‫ ه‬:‫ ا ا‬: ّ‫ ا‬1‫ا‬
4-l-melîketü ve ‘ulu’l-‘ilm AB‫ و او"ا‬6RB‫ا‬
5-kâimen bi’l-kısti lâ ilâhe ‫ ا‬: r5- ًL
6-illâ hüve’l-‘azîzü’l-hakîm(Âl-i Đmran 3;18) AR‫ا‬N@N‫ ه"ا‬:‫ا‬

31-Müze Envanter No:514

Yıpranmış, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir. Arka yüzü boştur. Kitabenin devamı muhtemelen ikinci şahide üzerinde yer
almaktadır.
Ön yüz:
1-küllü men ‘aleyhâ fân
2-ve yebgâ vechu Rabbike zü’l-celâli ve’
3-l-ikrâm(Rahman,55;26,27) intekale ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ min dâri’l-fenâ ilâ
4-dâri’n-ni’me el-merhum, el-mağfur, es-sa’îd

‫ ن‬2BE  8‫آ‬
‫ل و‬V7‫ ذوا‬m-‫ ر‬+‫ و‬5@ ‫و‬
‫ ا‬#‫   دارا‬1‫ا‬6%‫ ا ر‬85'‫آ ام ا‬:‫ا‬
*‫"ر ا‬#$‫"م ا‬% ‫دارا ا‬

32-Müze Envanter No:515

Mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir. Yıpranmış, yazısı okunamadı.

33-Müze Envanter No:516

Mezar taşına dair bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
Mermer mezar kitabesi. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Kırık ve kabartma yazılıdır.

34-Müze Envanter No: 517

Kırık, yıpranmış, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz: Âyete’l-kürsî:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Arka yüz:

1-hâzâ kabru’l-fakir 5#‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-es-said, eş-şehid *23‫ا* ا‬
3-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
4-Togan(Doğan) bin Ömer Şah 4 E - ‫"
ن‬0
5-fî tarihi …..mâh-ı Cemâziye’l-evvel ‫ول‬:‫د ا‬+  ..........`@‫ ر‬
6-sene ……..seb’a mie (h.7..-m.13..)  ………. 

35-Müze Envanter No:518

Yıpranmış, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmştir.

Ön yüz:

1-Allâhu lâ ilâhe ‫ ا‬: 1‫ا‬

2-illâ hüve’l-hayyû’l-kayyûm lâ te’  : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ا‬
3-huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’   ‫ "م‬: ‫ و‬6 ;/ 
4-s-semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’ ‫رض  ذ‬:‫ا"ات و   ا‬
5-llezî yeşfe’u ‘indehû illâ :‫* ا‬E #3@ ‫ا;ى‬
Arka yüz:
bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ
bimâ şâe vesi’a kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-
‘azîm.


‫"! و  ن    ا  ء و آ‬#  ‫   ا! و‬$ %‫'ذ‬
($‫) ا‬$‫ *"(! و ه ا‬+‫د‬-  ‫ات و ارض و‬1‫ا‬
36-Müze Envanter No:519

Kırık, yıpranmış, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum ‫"م‬% ‫" ا‬

2-el-mazlum, el-muhtaç ‫"م ا'ج‬BG‫ا‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ ve ………. ………  1‫ا‬6%‫ا ر‬

37-Müze Envanter No:520

Mezar taşına dâir bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
Mermer mezar kitabesi. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Baş ve alt tarafı kırık, yıpranmış, kabartma yazılıdır.

38-Müze Envanter No:521

Kırık, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-hâza’l-kabru’l-merhûm ‫"م‬% ‫ ا‬5‫ه;ا ا‬

2-el-mağfûr, el-muhtaç ilâ rahmeti 6%‫"ر ا'ج ا ر‬#$‫ا‬
39-Müze Envanter No:522

Alt kısmı kırık, gayet tezyinatlı, üstündeki yazılar kasıtlı olarak kazınmış taş mezar
kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.

40-Müze Envanter No: 523

Yıpranmış, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-Bismillâhirrahmânirrâhim A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-kul huvallâhu ahad Allahu 1‫* ا‬%‫ ا‬1‫ ه"اا‬8L
3-s’Samed lem yelid ve lem A ‫* و‬B@ A *s‫ا‬
4-yûled ve lem yekûn lehû kufuven ‫" ًا‬#‫  آ‬R@ A ‫@"*و‬
5-Ahad (Đhlas suresi)Allah Allah 1‫ ا‬1‫* ا‬%‫ا‬
Arka yüz:

1-………… …………….
2-………… …………….
3-………… …………….
4-………… …………….
5-Rabbenâ ve lâ tahmil aleynâ ısran kemâ hameltehû ‘ale’llezîne min kablinâ (Bakara S. 286)

BL  @;B‫ ا‬BE 'B% ‫ ًا آ‬b‫ ا‬BE 8 :‫ و‬-‫ر‬
41-Müze Envanter No:524

Yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâza ‫ه;ا‬
2-kabru’l-merhum, el-mazlum ‫"م‬BG‫"م ا‬% ‫ ا‬L
3-el-mağfur, el-muhtaç ‫"ر ا'ج‬#$‫ا‬
4-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا ر‬
Arka yüz:

1-Bismillâhi’ 1‫ ا‬A-
2-r-rahmâni’r-rahîm. Kul hüva’ "‫ ه‬8L A% ‫ ا‬% ‫ا‬
3-l-lâhu ahad. Allâhu’s-samed lem yelid ve ‫* و‬B@ A *s‫ ا‬1‫* ا‬%‫ ا‬1‫ا‬
4-lem yûled ve lem yekün lehû küfüven ahad(Đhlas Suresi) *%‫"ًا ا‬#‫  آ‬R@ A ‫ @"* و‬A

42-Müze Envanter No:525

Yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum ‫"م‬% ‫" ا‬

2-es-said, eş-şehid *23‫ا* ا‬
3-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi 1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
4-te’âlâ Selçuk binti Paşa 4Q ,- ‫"ق‬kB 
5-Ahi Cârullah nevverallâhu kabrehû  L 1‫ "را‬1‫روا‬+ /‫ا‬
Arka yüz: okunamadı

43-Müze Envanter No:526

Yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz: okunamadı
Arka yüz:

1-fî şehr-i Receb f+‫ ر‬24 

2-sene isnâ ve seb’a mie(h.Receb 702-m.Şubat 1303) d ‫ ا  و‬

44-Müze Envanter No:527

Yıpranmış, Farsça kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-sâl-ı târih-i Arap ‫ ب‬E `@‫ل ر‬

2-hafsad u mâh……….. ………… ‫* و‬s#‫ه‬
3-………………………. ‫  دود‬,4
4-ez şehr-i Rebîü’l-âhir /:‫ ا‬-‫ ر‬24 ‫از‬

45-Müze Envanter No:528

Baş tarafı kırık, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî yer almaktadır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

46-Müze Envanter No:529

Alt tarafı yok, nakışlı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir. Kuş şekilleri mevcuttur. Taşın tepesi dilimli, sivri kemerli, ortasında
stalaktikli niş, nişin basamakları üzerinde karşılıklı simetrik olarak; altta kandil motifi bulunan
üzerinde de stilize kuş figürü, tepelerinde beşer büyük, ikişer küçük rozet yer alır.
Arka yüz:

1-el-merhûme, el-mağfûre ‫"ر‬#$‫" ا‬% ‫ا‬

47-Müze Envanter No:530

Ortadan kırık, küçük, taş mezar taşı. Bir tarafı mevcut değildir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-…………………… .……………
2-……………….ed-din @*‫…………ا‬
3-………..hâza Mehmed * ‫……ه;ا‬..
4-nevverallâhu kabruhû  L 1‫"را‬
48-Müze Envanter No:531

Mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir. Yıpranmış ve kabartma yazılıdır.
Ön yüz:

1-tâbe serâhu ‫ب ا‬0

2-ve ceale’l-cennetü……….. (?)‫"ا‬Z 67‫ ا‬8+‫و‬
3-………………rahmeti’llâh 1‫ا‬6%‫…………ر‬.
4-………………………… ……………….
Arka yüz:

1-………………………. ……………….
2-…………..(okunamadı) ……………….
3-fî tarih râbi’………….. .…. -‫ ر@` را‬
4-sitte mie………….(h.6.4-m.12..) .……..'

49-Müze Envanter No:532

Yıpranmış, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-Bismillâhirrahmânir- ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-rahîm. Kâle’l-lâhu te’âlâ: “Ve lâ tekûlû li-men  ""5 :‫  و‬1‫ل ا‬L A%‫ر‬
3-yüktelu fî sebîlillâhi emvâtün bel ahyâun ٌ‫ء‬%‫ْ ا‬8- ٌ‫ ا"ات‬1‫ ا‬8  8ُ '5@
4-ve lâkin lâ teş’urûn.”(Kuran:Bakara,154) hâza kabru L ‫ ون ه;ا‬3 : ‫آ‬:‫و‬
Arka yüz:

1-es-sa’îd, eş-şehid *23‫ا* ا‬

2-el-mağfur, el-merhum, el-muhtaç ‫"م ا'ج‬% ‫"ر ا‬#$‫ا‬
3-es-Seyyid, Hasan bin es-Seyyid *‫ ا‬- % *‫ا‬
4-Ali bin Şan(?) el-Halâtî V‫ن ا‬4 - BE

50-Müze Envanter No:533

Mezar taşına dâir bir fotoğrafın mevcut olmadığı müze envanter defterinde şu bilgiler yer
almaktadır:
Mermer mezar kitabesi. 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye
getirilmiştir. Yıpranmış, kabartma yazılı ve kırıktır.

51-Müze Envanter No: 534

Kırık, yıpranmış, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ kabru L ‫ه;ا‬

2-s-said, eş-şehid *23‫ا* ا‬
3-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi 1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
4-te’âlâ Hasan bin ……….. ………. - % 
5-fî Zilka’de sitte ve erba’în ve seb’a mie  ‫ و‬-‫*  و ار‬5‫ ذى ا‬

(h.Zilka’de 746-m.Şubat 1346)

52-Müze Envanter No:535

 Yıpranmış, kabartma yazılı, arkası tezyinatlı, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ ‫ه;ا‬
2-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi 1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
3-te’âlâ ………….Abdullah 1‫*ا‬E……… 
4-fî sene seb’a ……… seb’a mie(h.7.7-m.13..)  ………..   

53-Müze Envanter No:536

Yıpranmış, kabartma yazılı, kırık, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-………………… ……………...
2-……………….hâza’ ‫…………ه;ا‬..
3-l-kabru’s-sa’îd, eş-şehid *23‫ ا* ا‬5‫ا‬
Arka yüz:

1-es-seyyid *‫ا‬
2-el-merhum Celaleddin bin @*‫ل ا‬V+ ‫"م‬% ‫ا‬
3-Mehmed Mirşan(?) el-Çelebi fî tarih `@‫  ر‬Bk‫ن )?(ا‬4  *
4-Şevval sene semâne ve erba’în ve seb’a mie  ‫ و‬-‫"ال  ن و ار‬4
(h.Şevval 748-m.Ocak 1348)

54-Müze Envanter No: 537

 Üst kısmı kırık, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-………….(kırık) …………..
2-rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ر‬

55-Müze Envanter No:538

Yıpranmış, mermer mezar kitabesi. Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas
Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-Bismillâhi’ 1‫ ا‬A-
2-r-rahmânirrahîm.Allâhu lâ ilâhe ‫ ا‬: 1‫ ا‬A% ‫ ا‬% ‫ا‬
3-illâ hüve’l-hayyû’l-kayyûm lâ te’huzuhû ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ا‬
4-sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâ A‫ "م    ا‬: ‫ و‬6
Arka yüz(devamı):

1-vâti ve mâ fi’l-arz ‫رض‬:‫وات و   ا‬

2-men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا;ى‬
3-bi-iznihî ye’lemu mâ beyne eydîhim A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D-
4-ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫و‬
Kenar(devamı):
5-bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesi’a kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû
hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm

B‫وه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE  >3-
AG‫ا‬
56-Müze Envanter No:539

Baş ve alt kısmı kırık, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüzü:

1-es-sa’îd, eş-şehid *23‫ا* ا‬

2-ilâ rahmeti 6%‫ا ر‬
3-’llâhi te’âlâ Merd-i Şirin(?) (?) @ 4 ‫   د‬1‫ا‬
4-Selahaddin………. ………...@*‫ح ا‬Vb
Arka yüzü:

1-…………fî hâmis aşar şehr-i 24 3E S/  ………..

2-Şa’ban sene ‘işr 3E  ‫ن‬4
3-în ve seb’a mie  ‫@ و‬
(h.15 Şaban 710-m.6 Ocak 1311)

57-Müze Envanter No:541

Yıpranmış, kabartma yazılı, üst tarafı kırık, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir. Arkasında yazı yok, yalnızca şekil var. Giriş bir sülüs beytten oluşmaktadır
fakat okunamadı.

1-……………… ……………..
2-fî evâhir-i şehr-i Receb f+‫ ر‬24 /‫ اوا‬
3-sene hamse ve tis’în ve seb’a mie  ‫ و  و‬S/ 
(h.Receb 795-m.Haziran 1393)

58-Müze Envanter No: 542

 Yıpranmış, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ’l-kabru’l-merhum ‫"م‬% ‫ ا‬5‫ه;ا ا‬

2-……….m, el-mağfur ‫"ر‬#$‫………م ا‬.
3-Hoca Ebu Zeyn bin Đshak w‫ ا‬- @‫" ز‬-‫ ا‬+‫"ا‬/
4-âsâr-ı cinân nevvere kabruhu  L ‫ن "ر‬+ ‫ار‬
Arka yüz:

1-fi’s-sâlis aşar min rebî……… ……… i-‫  ر‬3E xZ‫ ا‬

2-sene ihdâ ve hamsîn ve seb’a mie(h.13 R….751-m.1350)  ‫ و‬/ ‫*ى و‬%‫ ا‬
3-Ömer ibni merhum………. ………. ‫"م‬%  -‫ ا‬E

59-Müze Envanter No: 543

Yıpranmış, mermer mezar kitabesi, kabartma yazılı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-es-said, eş-şehid, el-mağfur, el-muhtaç ‫"ر ا'ج‬#$‫* ا‬23‫ا* ا‬

2-ilâ rahmeti’llahi te’âlâ  1‫ ا‬6%‫ا ر‬
3-Nur(?) binti el-Hacı……. …….. +‫ ا‬,- (?)‫"ر‬

60-Müze Envanter No:544

Baş tarafı kırık, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir. Yazıları okunamadı.

61-Müze Envanter No:545

Yan tarafı kırık, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-makâmu’l-merhûme "% ‫م ا‬5

2-el-mağfûre Kutlu Melek mB "B'L ‫"ر‬#$‫ا‬
3-Hatun binti el-Hac ‫ اج‬,- ‫"ن‬/

62-Müze Envanter No: 546

Baş ve alt tarafı kırık, kabartma yazılı, etrafı tezyinatlı, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-intekale el-merhum ‫"م‬% ‫ ا‬85'‫ا‬

2-el-mağfur ‫"ر‬#$‫ا‬

63-Müze Envanter No:551

Bu sayfa, 511 numaralı envanter ile aynı olup yazısı 551 numaralı envanterde geçmekte
ama fotoğrafı 511 numaralı envanterde yer almaktadır. (bkz. 511)

64-Müze Envanter No:552

Kırık, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-..............(okunamadı) .......................
2-fî tarih es-sânî ve'l-'ışrîn @ 3‫ و ا‬Z‫ ر@` ا‬
3-min Şa'bâni'l-Muazzam fî sene   AG‫ن ا‬4 
4-selâse ve semânîne ve seb'a mie  ‫ و  و‬xB
(h.783-m.1381)

65-Müze Envanter No:553

Kabartma yazılı, mermer, küçük bir mezar kitabesidir.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-Abdullah 1‫*ا‬E
2-fî gurre-i Safer sene  #b 

3-tis’a ve erba’în ve seb’a mie  ‫ و‬-‫ و ار‬
(h.1 Safer 749-m.30 Nisan 1348)

66-Müze Envanter No:554

Kabartma yazılı, mermer göğüs taşı parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî yazılıdır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
 ‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

67-Müze Envanter No:555

Yazılı, nakışlı, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir. Üçer sıra yazı mevcuttur. Bunlar sırayla:
1-Kuran(Fâtihâ Sûresi):
Elhamdü lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Er-Rahmânirrahîm. Mâlik-i yevmi’d-din. Đyyâke na’büdü ve
iyyâke nesta’în. Đhdine’s-sırâta’l-müstakîm. Sırâta’l-lezîne en’amte aleyhim gayri’l-ma’dûbi
aleyhim ve le’d-dâllîn.

' ‫ @"م ا*@ ا@ك *و ا@ك‬m A% ‫ ا‬% ‫ رب ا ا‬1 *‫ا‬
z_‫ا‬:‫ و‬A2BE ‫_"ب‬$‫
 ا‬A2BE ,‫ اط ا;@ ا‬b A5'‫ اط ا‬s‫اه*ا‬
2-Kuran(Đhlas Sûresi):
Kul hüva’llâhu ahad. Allâhü’s-Samed. Lem yelid ve lem yûled ve lem yekün lehû küfüven ahad.

*%‫"ًا ا‬#‫  آ‬R@ A ‫ @"* و‬A ‫* و‬B@ A *s‫ ا‬1‫* ا‬%‫ ا‬1‫ ه"ا‬8L
3-Kuran(Kevser Sûresi):
Đnnâ a’taynâ ke’l-kevser. Fesalli li-Rabbike venhar. Đnne şânieke hüve’l-ebter.

'-:‫ ه"ا‬md4 ‫ وا ان‬m-  8s "R‫?ك ا‬E‫ ا‬zّ‫ا‬

68-Müze Envanter No:556

Küçük, nakışlı, mermer mezar sandukası. Muhtemelen çocuk mezarı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüzünde iki satır Besmele ve Âyete’l-kürsi bulunmaktadır.Arka yüzünde iki satır şeklinde
yine Âyete’l-kürsî’nin devamı yer alır:
1-Bismillâhirrahmânirrahîm. Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün 2-
ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî
3-ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe
4-vesi’a kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ ا‬A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-
‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫رض  ذا;ى‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫و‬
‫ء‬4 - :‫ ا‬BE  >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫و  آ  ا"ات و ا‬

Yan cephede:

1-…………... …..……
2-el-merhume "% ‫ا‬
3-Hüsnâ Hatun ‫"ن‬/ %

69-Müze Envanter No:557

Müze envanter defterindeki bilgilere göre yazılı, nakışlı, mermer mezar sandukası. Sivas
Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde müzeye getirilmiştir. Fotoğrafı defterde mevcut
değildir.
Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî var:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
 AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Ön yüz:
1-hâza’l-kabru
2-es-sa’îdetü’l-merhûme
3-el-muhtaç ilâ
4-rahmeti’llâhi
5-Zübeyde Hatun binti Sedîdü’l-Halâtî teveffet
6-fî’s-sâbi’ aşera Zilka’de sene selâse ve tis’în ve sitte mie(h.17 Zilka’de693-m.8 Ekim1294)

5‫ه;ا ا‬
"% ‫ا*ة ا‬
‫ا'ج ا‬
1‫ا‬6%‫ر‬
," 0V(‫ *@* ا‬,- ‫"ن‬/ *-‫ذ‬
' ‫ و و‬xB  ‫*ة‬5‫ ذى ا‬3E - 
Arka yüz:

1-Bismillâhi’rrahmânirrahîm A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-Kul hüva’llâhu ahad *%‫ ا‬1‫ ه"ا‬8L
3-Allâhü’s-samed lem yelid *B@ A *s‫ ا‬1‫ا‬
4-ve lem yûled ve lem A‫ @"* و‬A‫و‬
5-yekün lehû küfüven ahad (Kuran, Đhlas) *%‫"ًا ا‬#‫"ن  آ‬R@

70-Müze Envanter No:558

Yazılı, nakışlı, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Kabristanı’ndan 17 Mayıs 1943 tarihinde
müzeye intikal etmiştir.
Üst kısmında Besmele ve Âyete’l-kürsî mevcuttur:
Bismillâhirrahmânirrahîm. Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ
nevm lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ
beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia
kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Alt kısmında:
intekale min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ …….. el-merhûm, el-mazlum, el-mağfûr

‫"ر‬#$‫"م ا‬BG‫"م ا‬% ‫ا‬.............5‫ ا دار ا‬#‫  دار ا‬85'‫ا‬

71-Müze Envanter No:559

Baş tarafı yok, kabartma yazılı, mermer mezar sandukası. Müze envanter defterindeki
bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir.
Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî yazmaktadır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

72-Müze Envanter No:560

 Kabartma yazılı, mermer, göğüs taşı parçası.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî mevcuttur:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

73-Müze Envanter No:561

Baş tarafı kırık, kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ ا‬6%‫ا ر‬

2-el-merhum Ebubekir tâbe serâhu ‫ب ا‬0 R-"-‫"م ا‬% ‫ا‬
3-………….(okunamadı) …………….

74-Müze Envanter No: 562

Baş ve alt tarafı kırık, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-es-sa’îd, el-mağfur Hüsame ‫م‬% ‫"ر‬#$‫ا* ا‬

2-d’din bin Hüseyin(?) (?)% - @*‫ا‬

75-Müze Envanter No:563

Kırık, kabartma yazılı, mermer göğüs taşı parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî vardır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

76-Müze Envanter No:564

Yarım, kırık, mermer mezar göğüs taşı parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî vardır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
 ‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

77-Müze Envanter No:565

Kırık, mermer göğüs taşı parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Kabristanı’ndan
müzeye getirilmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî'nin şu kısmı vardır:
1- illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum

A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫ا‬

2- hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm. AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#%

2-KAYSERĐ KAPI MAHALLESĐ

1-Müze Envanter No: 445

Mermer mezar taşı.Đkinci kitabenin arkası yıldızlı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunarak 2000 TL’ye satın alınmıştır.
1. kitabe:

1-intekale el-merhum ‫"م‬% ‫ ا‬85'‫ا‬

2-el-mağfur Hüseyin % ‫"ر‬#$‫ا‬
3-bin…………….rahimehû %‫ ………… ر‬-
2. kitabe:

1-fî tarih min  `@‫ ر‬i

2-Muharrem sene erbe’a -‫ م  ار‬
3-ve semânîne ve seb’a mie   ‫و‬
(h. Muharrem 784-m.Mart 1382)

2-Müze Envanter No: 446

Şekilli, mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunarak 2000 TL’ye satın alınmış ve müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-El-hac Kutlu Bekir R- "B'L ‫اج‬

2-fî evâhir-i …………. .............. /‫ اوا‬
3-ve isneyn ve seb’a mie(h.72.-m.132.)  ‫و ا  و‬

3-Müze Envanter No:447

Kabartma yazılı, mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Kayseri Kapı Mahallesi’nde bulunmuş ve 21
Temmuz 1942 tarihinde 2000 TL’ye satın alınmıştır. Kitabenin karşıtı olan şahide mevcut
değildir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum Mahmud ‫"م "د‬% ‫" ا‬

2-ibn-i Nâsıreddin tâbe serâhumâ ‫ب اه‬0 @*‫ ا‬b -‫ا‬
3-ecma’în fî tâ …………. ........   +‫ا‬

4-Müze Envanter No:448

Eski, yazılı, mermer mezar kitabesi. Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21
Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı Mahallesi’nde bulunarak satın alınmıştır.
Ön yüz:
1-hâza’l-kabru’s-sa’îd, eş-şehid *23‫ ا* ا‬5‫ه;ا ا‬
2-el-merhum, el-muhtaç ‫"م ا'ج‬% ‫ا‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا ر‬
4-Carup ‫روب‬+
5-bin Şeyh `4 -
6-Mahmud nevvera(Allahu) kabruhû  L ‫"د "ر‬
5-Müze Envanter No:449

Nakışlı, eski, tepesi dilimli, sivri kemerli, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunarak 10 TL’ye satın alınmıştır. Đçi stalaktik nişle doldurulmuştur. Nişin
tepesinde sağa dönük kuş, iki yanlarda ise muhtelif rozetler yer alır. Bu rozetler çiçek, damla,
örümcek ağı, geometrik girdap tipi rozetlerdir. Taşın ön yüzünde 2 satır ve arka yüzünde 4
satırlık kitabe yer alır.
Ön yüz:

1-el-muhtaç ‫ا'ج‬
2-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ا ر‬
Arka yüz:

1-ilâ dâri’s-sürûr ‫ا دار ا ور‬

2-ve intekale min dâri’l-fenâ ilâ ‫ ا‬#‫  دار ا‬85'‫و ا‬
3-dâri’l-bekâ el-merhûme ve’ ‫" و‬% ‫ ا‬5‫دار ا‬
4-l-mağfûre Şengül binti Mesud ‫ "د‬,- 8R4 ‫"ر‬#$‫ا‬

6-Müze Envanter No:450

Nakışlı, eski, arkası boş, mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunmuş ve 10 TL’ye satın alınmıştır.

Ön yüz:Allah………. ........1‫ا‬

7-Müze Envanter No:451

Mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunmuş ve 10 TL’ye satın alınmıştır. Bir tarafı kırıktır.
Ön yüz:

1-tâbe serâhu fî……. …….  ‫ب ا‬0

2-……….tarih Zilka’de *5‫………ر@` ذى ا‬
3-……………ve seb’a mie(h.Zilka’de 7..-m.13..)  ‫………ع و‬

8-Müze Envanter No:452

Üst kısmı kırık, nakışlı, mermer mezar taşı. Arkasında bir sıra yazı var.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunmuş ve 10 TL’ye satın alınmıştır.
Arka yüz:

1-ve tis’în ve seb’a mie(h.790-m.Ocak 1388)  ‫و  و‬

9-Müze Envanter No: 453

Alt tarafı kırık, ön ve arka tarafı yazılı adi mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 21 Temmuz 1942 tarihinde Kayseri Kapı
Mahallesi’nde bulunmuş ve 10 TL’ya satın alınmıştır.
Ön yüzü:

1-hâzâ kabru’ş-şâb ‫ب‬3‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-es-said, el-muhtaç ‫ا* ا'ج‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’â  1‫ا‬6%‫ا ر‬
4-lâ Hoca Cema + +‫"ا‬/ 
5-leddin Ebu "-‫ل ا*@ ا‬
Taşın kenarında: verhamnâ ente mevlânâ fensurnâ ‘ale’l-kavmi’l-kâfirîn

@ R‫"م ا‬5‫ ا‬BE  s :" ,‫ ا‬% ‫وا‬

Arka yüz:

1-Bekir bin el-hac ‘Ömer bin - E ‫ اج‬- R-

2-El-Hüseyin et-Tiflisî B#'‫ا ا‬
3-gaferallâhu lehû ve livâlide *‫  و "ا‬1‫ ا‬#

4-yye ve li-cemî’i’l-müslimîn B‫ ا‬7 ‫@ و‬

5-Burada okunamayan Farsça bir satır var. ……………..

10-Müze Envanter No:645

Kırık ve yazılı, balık sırtlı, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Kayseri Kapı Mahallesi’nde Kahir oğlu Osman
Ağa ‘nın bahçesinde bulunarak 5 Mayıs 1951 tarihinde müzeye intikal etmiştir.
1-(cephe):
teveffâ el-merhum, el-mağfur, es-seyyid, el-mazlum, eş-şehid, el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi
2-(kenar):kırık
3-(cephe):Bayezid Çelebi ibni Hacı Sadr(?) Beğ(?) (halîfi'l-Kayseri) fî zaman evâil-i Receb sene
ihdâ ve tis’în ve seb’a mie(h.Receb 791-m.Haziran 1389)

1‫ ا‬6%‫* ا'ج ا ر‬23‫"م ا‬BG‫"ر ا* ا‬#$‫"م ا‬% ‫" ا‬

……………….
$1<‫> = ا*ى‬4‫) زن اوا@? ر‬B (8# ‫
ى‬3:‫ر ﯔ )ا‬3‫) ا‬4* ‫) ا‬56 
 ‫و‬
11-Müze Envanter No:646

Đki tarafından kırık, balık sırtlı, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 5 Mayıs 1951 tarihinde Kayseri Kapı mevkisi
Okan Sokağı’nda Kahir oğlu Osman Ağa bahçesinde bulunarak müzeye getirilmiştir.
Taşın üst kısmında Âyete’l-kürsî yazılıdır:
Bismillâhi’r-rahmânirrahîm.Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyû’l-kayyûm lâ te’huzuhû
sinetün ve lâ nevm leh ûmâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî
ye’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe
vesi’a kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Taşın alt kısmındaki yazı ise:
1-intekale min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ el-merhûm, el-mağfûr, es-said, eş-şehid, el-muhtaç ilâ
rahmeti’llâhi
2-Çelebi’l-Kayseri tâbe serâhu…………..(okunamadı)

1‫ ا‬6%‫* ا'ج ا ر‬23‫ ا* ا‬##$‫"م ا‬% ‫ا‬5‫ ا دار ا‬#‫  دارا‬85'‫ا‬
....... ‫ب ا‬0 ‫ ى‬s5‫ ا‬BX

3-KADI BURHANEDDĐN TÜRBESĐ

1-Müze Envanter No:225

Kırık ve yazısız, taş mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 1 Kanun-ı Evvel 1927 tarihinde Kadı
Burhaneddin Türbesi’nden müzeye getirilmiştir. Kadı Burhaneddin’in kendi sandukası olması
kuvvetle muhtemeldir.

2-Müze Envaner No: 226

Mermer mezar sandukası, kitabenin bir kısmı kırıktır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre bu kitabe, Kadı Burhaneddin Türbesi’nden 1
Kanun-ı Evvel 1927’de müzeye getirilmiştir.
Müzenin envanter defterindeki okunuş şekli yanlıştır.
Üzerindeki yazı şöyledir:
Vefat……………saltanat der âsuman celâlet merhum ve mağfur Mehmed Çelebi bin es-sultân-ı
âdil Burhaneddin ………….yevmi’s-sebt fi’t-tâsi’ ve’l-‘işrîn min şevvâl sene selâse ve tis’în ve
seb’a mie (h.Cumartesi 29 Şevval 793-m. Perşembe 28 Eylül 1391)

‫ن‬% - ‫دل‬E ‫?ن‬B‫ ا‬- BX *‫"ر‬#$‫"م و‬%  ,V+ ‫ن‬P‫ در‬,?B .......‫وت‬
‫ و  و‬xB  ‫"ال‬4  @ 3‫ ا' وا‬i ,‫ا*@……… @"م ا‬

3-Müze Envanter No:227

Kırık, yazılı, iki parça, sülüs yazı ile yazılmış, mermer mezar sandukası.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 1 Kanun-ı Evvel 1927 tarihinde Kadı
Burhaneddin Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
1. taş üzerinde:
1-Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-
semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve
mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-
arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
2-intekale min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ el-merhûme, el-mağfûre Habibe
3-(kenar):binti
4-es-sa’îd, eş-şehid Sultan Burhan tâbe
 ‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
% ‫"ر‬#$‫" ا‬% ‫ ا‬5‫ ا دار ا‬#‫  دار ا‬85'‫ا‬
,-
‫ب‬D ‫ ا! ن 
هن‬$1‫ا‬
2.taş üzerinde (devamı):

1-serâhâ eş-şehir bi-Selçuk Hatun fî tarih `@‫"ن  ر‬/ ‫"ق‬kB- 23‫ اه ا‬
2-hamsin ve semâne mie (h.850-m.1446)  ‫ و‬/

4-Müze Envanter No:228

Hurdahaş, dört parça mermer mezar sandukası. Müze envanter defterinde fotoğrafı
mevcut değildir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 1 Kanun-ı Evvel 1927 tarihinde Kadı
Burhaneddin Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.

1-…………….(okunamadı) ………………
2-………….fî er-râbi’ ve’l-‘işrîn(24) min Zilhicce 7‫ @  ذى ا‬3‫ وا‬-‫ ا ا‬........

5-Müze Envanter No:229

Hurdahaş, sülüs yazı ile yazılmış, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 1 Kanun-ı Evvel 1927 tarihinde Kadı
Burhaneddin Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
1-……rahmeti. Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l
2-………Hatice (?)Hatun binti………….
3-............yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihi...........(kırık)
4-Mehmed rahmetu’l-lâhi ………fî selâse ve semâniyye min Receb-i Mürecceb
 .....‫ ه" ا ال‬:ّ ‫ ا ا‬: 1‫ ا‬6%‫ر‬......
..........,- ‫"ن‬/ 7/..........
.......BE  >3- ‫@?"ن‬.........
f+  f+‫ و   ر‬xB  ……..1‫ ا‬6%‫* ر‬

6-Müze Envanter No: 844

Sağlam, bir tarafı yazılı, şekilli, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Kadı Burhaneddin
Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ’ ‫ه;ا‬
2-l-kabru’l-merhum ‫"م‬% ‫ ا‬5‫ا‬
3-el-mazlum, el-mağfur ‫"ر‬#$‫"م ا‬BG‫ا‬
4-Hacı Mahmud bin Ahmed *%‫ ا‬- ‫ "د‬+%

7-Müze Envanter No: 845

Sağlam, bir tarafı yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Kadı Burhaneddin
Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-teveffâ el-merhum ‫"م‬% ‫" ا‬

2-el-mağfur, el-mazlum ‫"م‬BG‫"ر ا‬#$‫ا‬
3-Hacı Mehmed bin Hoca - * +% +"%

8-Müze Envanter No:846

 Bir yüzü kabartma yazılı, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Kadı Burhaneddin
Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-Devlet Hatun ‫"ن‬/ ,‫دو‬

2-fî Zilhicce sene  7‫ ذى ا‬
3-erbe’a ve seb’în ve seb’a mie (h.Zilhicce 774-m.Mayıs 1373)  ‫ و  و‬-‫ار‬

9-Müze envanter No:847

Altından sol köşesi kırık ve ortadan kırık, iki tarafı yazılı, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Kadı Burhaneddin
Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-………..Hacı ‘Đvaz ‫"ظ‬E +%…………

Arka yüz:

1-………..semâne mie (h.8..-m.13..-14..)  …………

4-ABDULVAHAB GAZĐ KABRĐSTANI(YUKARI TEKKE)

1-Müze Envanter No:223

Mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Abdulvahab Gazi Kabristanı’ndan Ağustos
1927 tarihinde müzeye getirilmiştir. Kırık, üç parça dikdörtgen prizma şeklindedir. Üzerinde
sülüs yazı ile hâkedilmiş kitabe ve Âyete’l-kürsî vardır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
 ‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Diğer yazı şöyle:

1-hâzâ kabrü’ş-şâb es-sa’îd, eş-şehid *23‫ب ا* ا‬3‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-el-merhûm, el-mağfûr, el-muhtaç ‫"ر ا'ج‬#$‫"م ا‬% ‫ا‬
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Mehmed bin *  1‫ا‬6%‫ا ر‬
4-Ebubekir Tiflisî gafera’llâhu lehû 1‫ ا‬#
B#'‫ ا‬R- "-‫ا‬
5-ve li-vâlideyye ve li-cemî’i’l-müslimîn B 7‫و "ا*@ و‬

Taşın diğer tarafında:

fî tarih ‘aşera Zilhicce sene ihdâ ve tis’în ve seb’a mie(h.10 Zilhicce 791-m.29 Kasım1389)

 ‫*ى و  و‬%‫ ا‬6 7‫ ذى ا‬3E `@‫ ر‬i

2-Müze Envanter No:224

Sağlam, balık sırtlı, mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Abdulvahab Gazi Kabristanı’ndan Ağustos
1927’de müzeye intikal etmiştir.
Üzerinde Âyete’l-kürsî var:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
  >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Ayrıca yan tarafında:
1-hâza’l-kabru’l-merhum Hasan bin Alaaddin
2-teveffâ fî yevmi selâse rub’u’l-‘îd(?) aşar ve seb’a mie(h.710-m.1310)

@*‫ا‬VE - % ‫"م‬% ‫ ا‬5‫ه;ا ا‬

 ‫ و‬3E *‫ ا‬-‫ ر‬xB ‫"  @"م‬
3-Müze Envanter No:496

Taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Abdülvahab Gazi Kabristanı’ndan 17 Mayıs
1943 tarihinde müzeye getirilmiştir. Yıpranmış ve kırıktır. Üzerinde Âyete’l-kürsî yazmaktadır.
Ön yüz:

1-Allâhu lâ ilâhe illâ :‫ ا ا‬: 1‫ا‬

2-hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ : ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ه" ا ا‬
3-nevm lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-arz
4-men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ
5-bi-iznihî ye’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum
6-ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî
(gerisi gözükmemektedir)
‫رض‬:‫"م    ا"ات و   ا‬
 :‫* ا‬E #3@ ‫ذا;ى‬
A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D-
BE  >3- ‫ @?"ن‬: ‫و‬

4-Müze Envanter No:497

Kırık, yıpranmış mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Abdulvahab Gazi
Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-rahmetu’l-lâhi te’âlâ  1‫ا‬6%‫ر‬

2-‘alâ sahib-i haza’l-kabru’ş-şeyhu’l-zahid *‫اه‬N‫` ا‬3‫ ا‬5‫ ه;ا ا‬f%b BE
3-kutbu’l-‘ârifîn cemâle’d-dünya ve’d- ‫ل ا* وا‬+ ‫ ار‬f?L
4-din el Aksarâyî teğammede(?) ‫*ا‬$ @‫را‬L:‫*@ ا‬
5-Allah bi-rahmeti’l-evhad *%‫و‬:‫ ا‬6% - 1‫ا‬

5-Müze Envanter No: 498

Kırık, kabartma yazılı, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Abdulvahab Gazi
Kabristanı’ndan müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz: okunamadı
Arka yüz:

1-………………… ………………
2-Đntekale………… …………85'‫ا‬
3-……..el-emir, el-merhum, el-mağfur ‫"ر‬#$‫"م ا‬% ‫ ا‬:‫……… ا‬
4-es-said, eş-şehid, Celâleddin @*‫ل ا‬V+ *23‫ا* ا‬

6-Müze Envanter No:499

Nakışlı, yazılı, tepesi kırık, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Abdulvahab Gazi
Mezarlığı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ merkadi’l-merhûm ‫"م‬% ‫* ا‬L  ‫ه;ا‬

2-el-mağfûr Süleyman bin - ‫ن‬B ‫"ر‬#$‫ا‬
3-el-merhûm Zeki ‫"م زآ‬% ‫ا‬
7-Müze Envanter No:500

Mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Abdulvahab Gazi
Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir. Nakışlı, yazılı ve alt tarafı kırıktır. Yazısı okunamadı.

8-Müze Envanter No:501

Mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Abdulvahab Gazi
Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir. Üst kısmında profilden alçak kuş kabartması
görülmektedir. Taş sivri kemerli olup, tepe diliminin altında sağa dönük, vaziyette stalaktik
nişlidir. Nişin ortasında iki satır kitabe yer alır.Nişin üzerinde iki yanda simetrik rozetler yer alır.
Ön yüz:

1-………………. ………………
2-semâne ve tis’a ve seb’a mie(h.798-m.1395)  ‫ن و  و‬

5-KARA AĞAÇ BABA HAZĐRESĐ

1-Müze Envanter No:95/118

Mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nin batı kenarından, güney ucundan 08.09.1995 tarihinde müzeye
getirilmiştir. Mermerden yapılmış, alt ve üst kısmı kırıktır. Üst kısmının mevcut halinden
anlaşıldığı şekliyle istiridye kabuğu şeklinde kademeli olarak yükselmektedir. Her iki yüzde de
çizgiler arasına alınmış dörder sıra yazı vardır. Bir yüzündeki yazının üç sırası iyi olmakla
beraber üst sırası tahrip olmuştur. Arka yüzdeki yazıda da tahribat daha fazla olup yazılar
okunamayacak şekilde bozulmuştur.
Ön yüz:
1-……………………… .................
2-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi 1‫ ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
3-te’âlâ Şadiye Hatun ‫"ن‬/ ‫دى‬4 i
4-binti Ahi Evran......... ......... ‫ اوران‬/‫ا‬ ,-

2-Müze Envanter No:95/119

Mermer göğüs taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nin batı kenarından 08.09.1995 tarihinde müzeye getirilmiştir.
Mermerden yapılmış, dikdörtgen şeklindedir. Ön yüzde orta kısımda boş bir band bırakılmış
olup, alt kısmı üçgen biçiminde ve ortasında çarkıfelek kabartması, üst kısmı ise mihrap şeklinde
olup, ortasında bir çiçek rozeti vardır. Bu bandın dört bir tarafını çevreleyen tek sıra eski yazı
mevcuttur. Tüm ve sağlamdır.
Bu bilgilerin yer aldığı envanter defterindeki mevcut olan fotoğraftan yazı
okunamamaktadır.

3-Müze Envanter No:95/120

Mermer mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nin batı kenarının orta kesiminden 08.09.1995 tarihinde müzeye
getirilmiştir. Yekpare mermerden yapılmış olup, alt kısmı dikdörtgen prizma şeklinde üst kısmı
ise daralarak yukarıya çıkan ve keskin bir uç oluşturan formdadır. Dikdörtgen prizma kısmının
iki yan yüzeyinde bitkisel ve geometrik rozetler ön yüzünde içiçe iki altıgen arasında bir çiçek
rozeti, ön yüzün üst kısmında dar bir band içine alınmış geometrik bir bezeme ile üst kısmın ön
cephesinde daire içine alınmış geometrik rozet bulunmaktadır. Arka kısmında enlemesine çatlak
olup kısmen kırıklar mevcuttur. Üzerinde yazı yoktur.

4-Müze Envanter No:95/121

 Mermer mezar taşı.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nden 07.09.1995 tarihinde müzeye getirilmiştir. Mermerden yapılmış,
üst kısmı istiridye kabuğu şeklinde kademeli olarak yukarıya doğru daralarak üçgen
oluşturmaktadır. Her bir istiridye kıvrımının içine gelecek şekilde yerleştirilen bitkisel, çarkıfelek
gibi rozetler mevcuttur. Alt kısımda burmalı bir sütunun ayırdığı iki adet mukarnaslı bir niş
vardır. Nişlerin içinde eski yazı, çarkıfelek ve yıldız kabartmaları mevcuttur. Alt ve yan
çerçeveler zengin bitkisel ve geometrik bezemelerle süslüdür. En üst kısımdaki rozetin altında
çift başlı kartal motifi görülmektedir. Arka yüzde mukarnaslı bir niş ve ortasında eski yazı,
üzerinde kabartmalı çiçek rozeti görülmektedir. Sağ ve sol yanlarda eski yazı, üst kısımlarda ise
geometrik ve bitkisel süslemeler mevcuttur. Kısmen eksiklikleri vardır.
Niş etrafında:

fî gurre-i Ramazan Allâhu……… ……… 1‫

 ر_ن ا‬
Arka yüzün sağında:

nedamet bir hiç kuse(?) bundan ‫"*ان‬- "‫ آ‬% - ,‫*ا‬

Arka yüzün solunda:

bahri lâ teknetü min rahmeti’llâhi 1‫ ا‬6%‫  ر‬,R' -

Ortada:

ve sene sitte semânîne ve seb’a mie  ‫و  '  و‬

(h.1 Ramazan 786-m.16 Ekim 1384)

5-Müze Envanter No:95/122

Mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nin batı kenarının orta kesiminden 08.09.1995 tarihinde müzeye
getirilmiştir. Yekpare mermerden yapılmış, üst kısım istiridye kabuğu şeklinde kademeli olarak
yukarıya doğru daralarak üçgen oluşturmaktadır. Her bir istiridye kıvrımının içine gelecek
şekilde yerleştirilen bitkisel, çarkıfelek, geometrik rozetler mevcuttur. Dar olan iki yan yüzey
üzerinde birer sıra eski yazı bulunmaktadır. Geniş olan ön ve arka yüzey üzerine aynı şekilde
mukarnaslı birer niş yapılmış olup, nişlerin içerisinde bir yüzde tek, bir yüzde iki sıra eski yazı
vardır. Nişlerin alt ve yan kısımları zikzak ve kırık çizgilerle bezenmiştir. Mezar taşının alt kısmı
kırıktır.
Dar yan yüzün sağında:

el-muhtâciye ilâ rahmeti’llâhi’l-âlî ‫ ا‬1‫ ا‬6%‫ ا ر‬+'‫ا‬

Dar yan yüzün solunda:

defînet el-merhûme, el-mazlûme ve’l-mağfûre… …. ‫"ر‬#$‫" و ا‬BG‫" ا‬% ‫ ا‬,‫د‬
Orta kısımdaki yazı okunamadı.

6-Müze Envanter No:95/123

Mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy Mahallesi’nde yer alan
Kara Ağaç Baba Haziresi’nin doğu yönünün güney ucundan 08.09.1995 tarihinde müzeye
getirilmiştir. Yekpare mermerden yapılmıştır. Arka yüz boştur. Ön yüzde çizgiler içine alınmış
dört satır eski yazı mevcuttur. Üst kısımdaki çıkıntı ve kaidesinde kırıklar mevcuttur.
Ön yüz:

1-ibn-i Celâleddin bin - @*‫ل ا‬V+ -‫ا‬

2-Şehriyârî bi-tarih-i gurre-i 
`@‫'ر‬- ‫ @رى‬24
3-Ramazan sene selâse xB  ‫ر_ن‬
4-‘işrîn ve seb’a mie  ‫ @ و‬3E
(h.1 Ramazan 723-m.2 Eylül 1323)

7-MüzeEnvanter No:95/124

Mermer mezar taşı. Müze envanter defterindeki bilgilere göre Mehmet Akif Ersoy
Mahallesi’nde yer alan Kara Ağaç Baba Haziresi’nin doğu yönünün güney ucundan 08.09.1995
tarihinde müzeye getirilmiştir. Yekpare mermerden yapılmıştır, uç kısmı üçgen şeklindedir. Her
iki yüzeyde de beş satır eski yazı mevcuttur. Mevcut yazıların birer satırı üçgen şeklinde olan uç
kısmın içinde olup kısmen siliktir. Arka yüzünde Farsça bir şiir bulunmaktadır.
Ön yüz:

1-sâhib-i f%b
2-hâza’l-kabrü’s-sa’îd *‫ ا‬5‫ه;ا ا‬
3-eş-şehid ………….el-Hac ‫اج‬........... *23‫ا‬
4-Yahya bin el-Hac Mehmed * ‫ اج‬- @
5-el-Hâfız tâbe serâhu ‫ب ا‬0 T‫ا‬

6-KABAK YAZISI MEZARLIĞI

1-Müze Envanter No: 159

Büyük bir mermer blok şeklinde, balıksırtlı mezar taşı. Üzerindeki yazılar yıpranmıştır.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre bu kitabe Ağustos 1927’de Kabak Yazısı’ndan
Sivas Lisesi’ne ve oradan da müzeye intikal etmiştir.
Üzerinde Âyetel kürsî bulunmaktadır:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

Diğer yazı şöyle:

Teveffâ el-merhum, el-mağfur, es-said, eş-şehid, el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi te’alâ Ahi Đsa
b. el-merhum Mehmed b. Ahi Mehmed (tâbe serâhumâ) fî evâhir-i şehr-i Şevval sene hamse ve
tis’în ve seb’a mie(h.Şevval 795-m. Ağustos 1393)

‫)  ا
*م‬1 )#‫) ا‬$< F‫ا‬G*‫ج ا) ر‬I‫ ا! ا‬$1‫"ر ا‬J‫) ا
*م ا‬B<
@$5 ‫ و‬$1< ‫ و‬K# = ‫
!
ال‬#‫) اوا‬B ‫
اه‬M ‫ب‬D  )#‫  ا‬

2-Müze Envanter No: 196

Mermer, balık sırtlı, tezyinatlı mezar sandukası, üstünde Âyete’l-kürsi bulunmaktadır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927’de Kabak Yazısı Kabristanı’ndan
Sivas Lisesi’ne, oradan da müzeye intikal etmiştir.
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Diğer yazı şöyle:
Đntekale el-merhum, el-mağfur, es-said, eş-şehid, el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Ahmed
Paşa b. Mehmed Çelebi ed-Divânî el-‘işrîn min şehr-i Ramazan sene semâne ve tis’în ve seb’a
mie.(h.798-m.1396; Müze Envanter Defteri’nde sehven 778 olarak okunmuştur.)

* - 4Q *%‫  ا‬1‫ ا‬6%‫* ا'ج ا ر‬23‫"ر ا* ا‬#$‫"م ا‬% ‫ ا‬85'‫ا‬
 ‫ ر_ن  ن و  و‬24  @ 3‫ ا*@"ا ا‬BX
3-Müze Envanter No:442

Kırık, yazısız, mermer, nakışlı, mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 6 Kanun-ı Evvel 941 tarihinde Kabak Yazısı
Kabristanı’nda bulunarak 10 TL’ye satın alınmıştır.

4-Müze Envanter No:890

Küçük bir çocuğa ait olduğu tahmin edilen, mermer mezar sandukası.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 3 Ağustos 1954 tarihinde Kabak Yazısı
Kabristanı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-hâzâ kabru’l-merhûm, el-mazlûm ‫"م‬BG‫"م ا‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-Zeynelâbidîn bin Ali Şeyh `4 BE - @*-‫ذ@ ا‬
3-fî gurre-i Safer tis’a hamsîn ve seb’a mie  ‫ و‬/  #b 

(h. 1 Safer 759-m. 12 Ocak 1358)

7-HACI ĐZZET PAŞA CAMĐĐ HAZĐRESĐ

1-Müze Envanter No:190

Bütün ve sağlam, üst tarafı istilaktik şeklinde nakışlı, mermer mezar taşı.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927’de Hacı Đzzet Paşa Camii’nden
müzeye getirilmiştir. Mezar taşının yüzünde içerisinde büyük bir çiçeği gösterir şekilde saksı
mevcuttur. Yazı ve tarihi yoktur. Son zamana ait olduğu tahmin edilmektedir.

2-Müze Envanter No:191

Sağlam, şekilli, mermer mezar taşı. Üzerinde terazi şekli mevcuttur.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye getirilmiştir.

3-Müze Envanter No:192

Sağlam, üstü tezyinatlı ve silindir şeklinde mermer mezar taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye getirilmiştir.

4-Müze Envanter No: 193

Sütun şeklinde mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre bu kitabe, Hacı Đzzet Paşa Camii Haziresi’nden
Ağustos 1927’de müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:
1-Hüve’l-bâkî
2-Şu hâk-ı gurbette gunûde-i mefkaret olan
3-Hatice Hanım o âb-ı rû-yi muhadderatdır ki
4-Mekârim-i nisviyesini öğrenmek içün ahlak
5-Kitaplarının hulâsa-i hulâsasını
6-Nazarda tecessüm ettirmek kifâyet ider
7-Bu dürre-i nâ hilkat zevci Sivas Maarif
8-Müdürü Ahmet Muhtar Bey’le buraya gelmiş
9-Ve mahzun dört çocuğundan ayrılarak şu (?)
10-Terk-i ukbâyı kendüye dâr-ı ebedi ittihaz
11-itmişdir. Zârin-i erbâb-ı hayrdan mercudur ki
12-ruh-ı revân-ı pâkine fatihalar ithâf ideler
13-fî Haziran sene 1327 (m.1911)

L‫ه"ا‬
‫ن‬:‫ ت او‬5# ‫'*
"د‬-
‫ك‬/ "4
‫ب روى (*رات درآ‬P ‫ او‬A/ 7@*/
 V/‫"ن ا‬k@‫ ا‬m ‫رم "@  اوآ‬R
 bV/ ‫ص‬V/ @ B'‫آ‬
‫ ا@*ر‬,@#‫ آ‬m @*'@‫ ا‬Aّ7 ‫ د‬G
‫ "اس رف‬+‫ زو‬,5B/  ‫" در‬-
B‫"را@ آ‬- BR- ‫* ('ر‬%‫*@ ى ا‬
(?) "4 ‫ ق‬2B@ @P ‫*ن‬$+"X ‫ون درت‬N ‫و‬
‫*ى ا(ذ‬-‫ى آ*و@ دار ا‬5E ‫ ك‬
‫"درآ‬+  ‫ دن‬/ ‫ب‬-‫*ر زار@ ار‬3'@‫ا‬
 *@‫آ   اف ا‬Q ‫روح روان‬
١٣٢٧  ‫@ ان‬N% 
8-SĐVAS LĐSESĐ

1-Müze EnvanterNo:156

Rumca yazılı, taştan mezar kitabesi. Üst kısmında bir üçgen şekli mevcut. Mezarın altında
on satırdan müteşekkil Rumca bir kitabe bulunmaktadır.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye getirilmiştir.

2-Müze Envanter No:467

Gayr-i Müslimlere ait armadî şekilli, taş mezar baş taşı.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye getirilmiştir.

9-KONGRE LĐSESĐ

1-Müze Envanter No: 1508

 Sarı renkli, mermer mezar kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre bu mezar kitabesi yüksekliği 87 cm, eni 54 cm,
kalınlığı ise 22 cm’dir. Üst kısmı yuvarlak olup on satırı kabartma eski Türkçe yazılıdır.Alt
kısmında ay motifi vardır ve içinde 1272 tarihi vardır. Bunun altında da daire içinde kolları
kabartma sekiz köşeli rozet motifi vardır. 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden müzeye
intikal etmiştir.
Ön yüz:
1-Hüve’l-hallâku’l-bâkî
2-Vali-i Sivas Feyzullah Paşa’yı şehid
3-ettiler bak ibret al dört abd-ı memlûk-ı la’îm
4-Şevket ve Hurşid ve Rustem, Şakır, Gürcü Nejat
5-Đşte bunlar kıldılar ol zât-ı zîşân-ı ‘adîm
6-Rûh-ı pâkın cennet-i ‘a’lâda cevelân eylesun
7-Kabrini pûr-nûr etsun haşre dek Rabbi’r-rahîm
8-Harf-ı mu’cemle ricâl-i gayb tarihin dedi
9-Oldu Feyzullah Paşa’ya dâru’n-na’îm
10-fî sene 12 Receb 1272 (m.18 Mart 1856)

L‫ق ا‬V(‫ه"ا‬
*24 @4Q 1‫وا "اس † ا‬
A ‫"ك‬B *E ‫ل درت‬P ‫ ت‬E ‫ق‬- B@*'@‫ا‬
‫ ‡اد‬+ ‫"ر‬O ‫آ‬4 A'‫* و ر‬4 / ‫ و‬,‫"آ‬4
A@*E 3@‫ اول ذات ذ‬B@*BL B"- '4‫ا‬
‫"ن‬B@‫ن ا‬:"+ ‫دن‬VE‫ ا‬,+ ‫آ‬Q ‫روح‬
A% ‫  دك رب ا‬3/ ‫ "ر ا@'"ن‬Q @ L
‫ ر@( د@*ى‬f
‫ل‬+‫ ر‬B7 ‫ ف‬%
A‫ دار ا‬8 @4Q 1‫او*ى † ا‬
١٢٧٢f+‫ ر‬١٢  
2-Müze Envanter No:1509

Çok yıpranmış, taş mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir. Ön cephe yüzünde oyma çizgi ile yapılmış karışık şekiller arasında
yaprak ve sembolik temsilî çizgi motifleri vardır. Altta 4 satırlık oyma yazı vardır. Mevcut yazı
okunamadı.

10-MASUMLAR TEKKESĐ

1-Müze Envanter No: 464

Mermer mezar kitabesi

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Masumlar
Tekkesi’nden müzeye intikal etmiştir.(Diğer parçası 465 numaralı envanterdir)
Ön yüz:
1-Hazret-i fahr-i rüsul gülzârının taze güli
şâh-ı merdân bağının bu gayet efsah bülbüli
2-yani Musa Kâzım’ın ferzendi Salih masumun
ravzâsı der-âğûş itmiş çeşm-i pâk-i sünbüli
3-aldı bûyın böyle ihbâr itti Kurbancı Baba
Abdi Bey de kıldı tamir feth ola her müşkili
4-sene:185 tarih-i vefatı (m.801)
tarih-i tamiri sene 1296 (m.1878)
5-nemekahu Mahmud Hamdi

B‫ار@ﯔ ز آ‬NB‫ آ‬8‫_ ت ( ر‬%

BB- cs‫ ا‬,@
"- ‫
ﯔ‬- ‫  دان‬4
‫"م‬s cb ‫@ " آ‰  ز*ى‬
B ‫ك‬Q A3X '@‫ *ر ا
"ش ا‬a‫رو‬
 -- i7- L ‫ر ا@'*ى‬/‫ ا‬B@"- @"- ‫ا*ى‬
BR3 ‫ او ه‬c'  ‫*ى‬BL ‫*ىﯔ د‬E
‫ ر@` و‬١٨‹ 
١٢٩  ‫ر@`  ى‬
‫*ى‬% ‫ "د‬5

2-Müze Envanter No:465

Mermer, mezar kitabesidir.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943’te Sivas Masumlar
Tekkesi’nden müzeye getirilmiştir. 464 numaralı envanter bu mezar taşının diğer parçasıdır.
Ön yüz:
1-Hû
2-Resûlün sırrı şîr-i Hüdâ’nın nesl-i pâkinden
3-Muhammed Bakır’ın ferzendi masumdur Ali Eftar
4-Suheyb-ı Rumî nâmıyla ziyaretgâh idi evvel
5-Gelüp Kurbancı Bektâşî bugüne eyledi ezhar
6-Sivas Alaybeyisi hem hayır eshabı Abdi Bey
7-Makamın eyledi tamir ola himmete mazhar
8-Tarih-i vefatı sene 118(m.736) / tarih-i tamiri 1296(m.1878)

"‫ه‬
‫آ*ن‬Q 8 ‫*اﯔ‬/ 4 ‫ر"  ى‬
?‫ ا‬BE ‫"*ر‬s ‫  ز*ى‬L- *
‫ ا@*ى اول‬R‫ ز@ر‬B ‫ رو‬fb
2‰‫*ى ا‬B@‫" آ" ا‬- 4'R- 7- L ‫"ب‬B‫آ‬
‫ﯔ‬- ‫*ى‬E -b‫ ا‬/ A‫Ž ه‬- ‫ى‬:‫"اس ا‬
2G 'ّ‫*ى  او ه‬B@‫ ا‬5
 ١٢٩  ‫ ر@`  ى‬١١٨  ‫ر@` و‬

11-ĐSTASYON SEMTĐ TEMEL KAZISINDAN

1-Müze Envanter No:842

Đki tarafı yazılı, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Đstasyon semtindeki
lojmanların yapılması esnasında temel kazılarından çıkarılmıştır.
Ön yüz:

1-teveffâ "
Arka yüz:

1-el-merhûme "% ‫ا‬

2-el-mağfûre…………..(okunamadı) %( )ABE(?) ‫"ر‬#$‫ا‬
3-binti Mehmed tâbe serâhumâ ‫ب اه‬0 * ,-

2-Müze Envanter No:843

Sağlam, bir tarafı yazılı, mermer mezar kitabesi, arkası şekilli.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Đstasyon semtindeki
lojmanların yapılması esnasında temel kazılarında bulunarak müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-intekale 85'‫ا‬
2-el-merhum, el-mağfur ‫"ر‬#$‫"م ا‬% ‫ا‬
3-Şeyh Safâ bin - #b `4

12-SĐVAS MAHKEME ÇARŞISI

1-Müze Envanter No: 868

 Bir yüzü orta yerinden çatlak, iki yüzü de yazılı, mermer mezartaşı.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 22 Ekim 1952 tarihinde Sivas Mahkeme Çarşısı
89/1 numaralı evin bahçesinden müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-………….el-muhtaç ilâ rahmeti’ 6%‫…………ا'ج ا ر‬

2-llâhi te’âlâ seyyidî bin 1‫ ا‬- ‫ *ى‬
3-Şeyh Hasan tâbe serâhu ‫ب ا‬0 % `4
Arka yüzü:

1-fi evâili 8‫ اوا‬

2-şehr-i Rebî’ülâhir /:‫ ا‬-‫ ر‬24
3-sene-i semâne ‫ ن‬
4-ve seb’în ve seb’a mie(h.Rebî’ülâhir 778-m.Ağustos1376)  ‫و  و‬

2-Müze Envanter No:869

Sağlam mermer mezar taşı. Defterdeki fotoğraftan okunamamaktadır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 22 Ekim 1952 tarihinde Sivas Mahkeme
Çarşısı’nda 89/1 numaralı evin bahçesinden müzeye intikal etmiştir.

13-ŞEHĐTLER MEZARLIĞI

1-Müze Envanter No:462

Kırık, mermer mezar kitabesi. Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943
tarihinde “Şehitler Mezarlığı” ndan müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Şeyh Abdullah Efendi-zâde ‫ ا*ى زاد‬1‫*ا‬E `4
3-Şeyh Halil Efendi’nin ‫ ا*@ﯔ‬8B/ `4
4-harem-i muhteremi ismet-i tev’emi ‫م‬I ,sE ‫ م ' م‬%
5-………….Hanım’ın tahsingâhı Rs m/............
6-……………i der el-fâtihâ #‫@*ر ا‬.................
7-…………………. .......................

14-GÖZ EVLĐYASI

1-Müze Envanter No:550

Sağlam, yazısız, mermer göğüs taşı. Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs
1943 tarihinde Göz Evliyası Türbesi’nden müzeye getirilmiştir.

15-SĐVAS KALESĐNDEN

1-Müze Envanter No:581

Baş tarafı kırık, adi taştan salipli mezar kitabesi. Müze envanter defterindeki bilgilere göre
26 Kasım 1945 tarihinde Sivas Kalesi’nden müzeye getirilmiştir. Dört salip altında üç satırdan
müteşekkil, yıpranmış Ermenice yazı mevcuttur.

16-KILAVUZ CAMĐĐ YANINDAKĐ METRUK MEZARLIKTAN

1-Müze Envanter No:589

Kırık, mermer, küçük mezar sandukası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 8 Ekim 1946 tarihinde Kılavuz Camii yanındaki
metruk mezarlıktan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-sâhibü’l-muazzam düstûrü’l-vüzerâ fi’l-âlem eşref……
2-Cemâziye’levvel sene sitte ve selâsîn (h….36)

…….‫ ف‬4‫ ا‬A‫ د'"را"زرا  ا‬AG‫ ا‬f%b

ZB ‫ و‬,
ّ   ‫ول‬:‫ذى ا‬+
Arka yüz:
3-……….kabru’s-sa’îd, el-masum Kara Onur(?) Gıyaseddin
4-……….tarih yevmü’l-hamîs er-râbi’ min şehri’l-mübârek……..

@*‫  ا"ر
ث ا‬L ‫"م‬s‫ ا* ا‬L……..
…….‫ ارك‬24  -‫ ا ا‬S(‫ر@` @"م ا‬.......

17-ŞEYH ERZURÛMÎ KÜMBETĐ TÜRBESĐNDEN

1-Müze Envanter No:841

Üst kısmından bir tarafı çatlak, yazıları silik, boyu 156 cm, yüksekliği 37 cm ve eni 33 cm
ebatlarında mermer mezar sandukası.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Ağustos 1952 tarihinde Şeyh Erzurûmî
Kümbeti Mezarlığı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
hâzâ kabru’l-merhûm Ali ibni Çerak ibni el-Hac Mehmed teveffâ fî şehr-i Şevval sene hamse ve
tis’în ve semâne mie(h.Şevval 895-m.Ağustos 1490)
Arka yüz: okunamadı

S/  ‫"ال‬4 24  " * ‫ اج‬-‫ اق ا‬X -‫ ا‬BE ‫"م‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬
 ‫و  و‬
18-YIKILAN KĐLĐSE MAHALLĐNDEN

1-Müze Envanter No:879

Kırık, iki parça mermer kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 10 Nisan 1953 tarihinde yıkılan kilise
mahallindeki Şükrü Yalçın arsasındaki temel kazısından müzeye getirilmiştir. Üzerinde 6 satırlık
gayr-i müslim bir kitabe bulunmaktadır. Hazar Denizi muhitinde Üryans isimli bir yerden gelme
ve kilisenin fahri çalışanlarından Mizagiyanlara ait bir mezar taşıdır. Đsimleri Serkis Đstifan
Mizagiyan Bu kitabe bugünkü Sümerbank’ın yerinde bulunan ve 1943 tarihinde Rahmi Günay
döneminde yıkılan kilise mahallinden alınmıştır.
Ön yüz:
1814: Serkis Đstifa’nın doğumu
1880: Serkis Đstifa’nın ölümü
1823: Serkis Đstifa’nın karısı Yakuti’nin doğumu
1873: Serkis Đstifa’nın karısı Yakuti’nin ölümü

b)Envanter Numarası Belli Olmayanlar(Hasan YÜKSEL Tesbiti)

Kitabe No:1

1-……………(silinmiş) el-muhtaç ilâ ‫……… ا'ج ا‬..

2-rahmetu’llâhi te’âlâ Hacı…………(silinmiş) ……… +%  1‫ ا‬6%‫ر‬
3-………………..(silinmiş) …….…………..

Kitabe No:2

Ön yüz:Âyete’l-kürsî:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
Arka yüz:silinmiş

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

Kitabe No:3

Ön yüz:

1-vefât ‫وت‬
2-el-merhûme "% ‫ا‬
3-el-mazlûme "BG‫ا‬
Arka yüz:

1-Fatıma Hatun ‫"ن‬/ 0

2-binti el-Hac Mehmet Ni’metullah 1‫ ا‬, * ‫ اج‬,-
3-fî gurre-i Safer sene 711(?) tâbe serâhâ ‫ب اه‬0 ٧١١  #b 

(h.1 Safer 711- m.18 Haziran 1311)

Kitabe No:4

Taşın üzerinde Âyete’l-kürsî var:

Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.
 ‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Diğer yazılar:

1-sâhib-i hâza……………… ………… ‫ ه;ا‬f%b

2-es-saîd…………………… ………… *‫ا‬

Kitabe No:5

Ön yüz:

1-küllü şey’in hâlikun illâ vechehû 2+‫ و‬:‫ ا‬m‫> ه‬4 8‫آ‬
2-lehu’l-hükmü ve ileyhi râci’ûn ‫"ن‬+‫ و ا را‬AR‫ ا‬
Arka yüz:

1-küllü men ‘aleyhâ fân ‫ ن‬2BE  8‫آ‬

2-………………… (?)%‫ى @*ر‬+ ‫ ى اى‬V‫ا‬
3-………………… ‫ك‬Q [/ N@NE ‫ن‬2  
4-………………… B‫آ آ‬+ ‫"ى آ"در ه‬- E
5-………………… ……………. ‫ل‬%‫اذ‬
Kitabe No:6

Üst kısmında:
1-Allâhümme erham sâhib-i hâza’l-kabr es-sadr(?), el-merhûm
2-Çelebi Abdülvehhab bin el-merhûm Emir Hüseyin rahmetu’llâhi
3-teveffâ fî ‘ışrîn min şehr-i rebîü’l-âhir sene semâne ve tis’în ve seb’a mie
(h.20 Rebîü’l-âhir 798-m.31 Ocak 1396)

‫"م‬% ‫*ر)?( ا‬s‫ ا‬5‫ ه;ا ا‬f%b A%‫ ار‬A2B‫ا‬

1‫ ا‬6%‫ ر‬% ‫"م ا‬% ‫ ا‬- ‫* ا"هب‬E BX
  ‫  ن و  و‬/:‫ ا‬-‫ ر‬24  @ 3E  "
Alt kısmında: Âyete’l-kürsî:
1- Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyû’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-
semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu
2-mâ beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesi’a
kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE

Kitabe No:7

Tezyinatlı, isim yerleri bir çoklarında olduğu gibi maksatlı kazınmış.

1-intekale ………..el-masum Mehmed............. ...........* ‫"م‬s‫ا‬............. 85'‫ا‬

Kitabe No:8

1-Hüve’l-gafûr ‫"ر‬#$‫ه" ا‬
2-……………… ………………
3……………… ………………

Kitabe No:9

Ön yüz:

1-Hüve’l-hallâku’l-bâkî L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬

2-yeğen Hazret-i Hâfız Paşa 4Q T% ‫_ ت‬% Ž@
3-duhter-i pâk-nijâd âlî-neseb f E ‫ك ‡اد‬Q '/‫د‬
4-yani iffetlü Atiye Hanım A/ ?E "B'#E @
5-urmadın meyve-i maksuddan leb f ‫"دّن‬s5 I @*‫اور‬
6-eyleyüp nakd u sefer ukbâya @5E # ‫* و‬5 ‫"ب‬B@‫ا‬
7-ziynetin fâniye bahş eyledi hep ‫*ى ه‬B@‫( ا‬-  '@‫ز‬
8-dahî çarde iken ol mâhın ‫ اول ه‬R@‫رد ا‬X /‫د‬
9-kim umardı tuta cebin-i akreb ‫ ب‬5E + "0 ‫ اوردى‬A‫آ‬
10-……………………(kırık) .................

Kitabe No:10

1-Hüve’l-hayyu’l-bâkî
2-çün geçer ömr-ü beşer seller gibi eyvâh vah
3-hâb-ı gafletten niçün itmez gönüller itmi’nan
4-sâir(?) alduğun(?) genç……………
5-bak şu gence hat ber öz gibi(?) cehlinden gitti âh
6-………………….
7…………………..
8…………………..
9………………….(silinmiş)

iL‫ه" ا ا‬
‫ آ ا@"ا وا‬BB 3- E k‫"ن آ‬X
‫ن‬d‫ ا‬B"‫"ﯕ‬O N'@‫"ن ا‬k ‫'*ن‬B#
‫"اب‬/
’‫ ا*
 آ‬
‫*ن آ'*ى ا‬B2+ ‫ اوز آ‬- r/ 7‫" آ‬4 ‫ق‬-
………………
………………
 ………………
………………
Kitabe No:11

Kırık bir kitabe parçası

Lâ ilâhe illallah Muhammedün …………… ………… * 1‫ ا‬:‫ ا ا‬:

Kitabe No:12

1-küllü şey’in…………… ………… >4 8‫آ‬

2-Kethüdâ Bey câriyesi “- ‫ر@ آ'(*ا‬+
3-Tansuf(?) Usta ruhuna fâtiha  %‫"ف او' رو‬s

Kitabe No:13

Tezyinatlı, küçük mezar taşı

1-……………………… ………………
2-……………………..seb’a mie(h.7..-m.13..) ………….
3-…………………(okunamadı) ………………

Kitabe No:14

Ön yüz:

1-Hüve’l-hayyu ‫ه" ا‬
2-Allâhümmeğfir li-sâhibihî %s #
‫ ا‬A2B‫ا‬
Arka yüz:kırık

Bismillâhirrahmânirrahîm A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

Kitabe No:15

1-Hacı Mehmed * +%

2-bin Mahmud Cerasun(?) (?) ‫ ا"ن‬+ ‫ "د‬-
3-fi’l-hâdî ve’l-‘işrîn min Zilhicce sene  7‫ @  ذى ا‬3‫ ادى و ا‬
4-selâse sitte ve seb’a mie  ‫ ' و‬xB
(h.21 Zilhicce 763-m.10 Ekim 1362)

Kitabe No:16

1-Mehmed…………… …………. *

2-tâbe serâhu fî evâil-i 8‫ب ا  اوا‬0
3-Zilhicce sene  7‫ذى ا‬

Kitabe No:17

1-nevverallâhu kabruhû  L 1‫"را‬

2-fî tarih muntasaf-i (?)[s' `@‫ ر‬
3-şehr-i Safer sene semâne ‫  ن‬#b 24
4-erba’în ve seb’a mie  ‫ و‬-‫ار‬
(h.Safer 748-m.Mayıs 1347)

Kitabe No:18

1-el-mağfûr ‫"ر‬#$‫ا‬
2-Şeyh Budak bin(?) (?) - ‫*اق‬- `4
3-……………(kırık) …………….

Kitabe No:19

1-ve ceale’l-cennete me’vâhâ ‫اه‬I 67‫ ا‬8+ ‫و‬

2-fî tarih es-sânî ve’l-‘işrîn min  @ 3‫ و ا‬Z‫ ر@` ا‬
3-Şaban’ü’l-Muazzam fî sene   AG‫ن ا‬4
4-selâse ve semânîne ve seb’a mie  ‫ و  و‬xB

Kitabe No:20

1-………………………..
2-………………….el-âdil
3-bin Ebû Seyf ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ fî tarih sitte ve seb’a mie(h.706-m.1306)

…………….
‫…………… ادل‬.
 ‫   ر@`  و‬1‫ ا‬6%‫" [ ا ر‬-‫ ا‬-
Kitabe No:21

1-nevverallâhu kabruhû  L 1‫"ر ا‬

2-fi’r-Ramazan ‫ ا _ن‬
3-sene tis’a ve seb’îne ve seb’a mie  ‫  و  و‬
(h.Ramazan 779-m.Aralık 1377)

Kitabe No:22

1-Hû "‫ه‬
2-Sivas Nüfus Nâzırı ‫"س ‰ ى‬# ‫"اس‬
3-Rusçuklu Đbrahim Bey’in ‫Žﯔ‬- A‫ اه‬-‫ ا‬B5k‫رو‬
4-……………..(kırık) ………………

Kitabe No:23

1-eş-şehid, el-mağfûr……………..
2-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Mehmed Nişâburî(?) el-Hacı
3-Boza(?) binti el-Hacı
4…………………………….
5………………(beton altında)

………….. ‫"ر‬#$‫* ا‬23‫ا‬

+‫"رى ا‬-3 *  1‫ ا‬6%‫ا ر‬
+‫ ا‬,- ‫"زا‬-
…………………….
…………………….

Kitabe No:24

1-Hacı………………… ………….. i+%

2-……………(okunamadı) ……..………….
Kitabe No:25

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Sivas Meb’ûsu  " ‫"اس‬
3-mütevellî……….. ………. "'
Kitabe No:26

1-…………..(kırık) …………..
2-fî hamse ‘aşar 3E / 
3-Zilhicce sene  7‫ذى ا‬
4-isnâ ve hamsîn ve seb’a mie ‫ و‬/ ‫ا  و‬
(h.15 Zilhicce 752-m.1 Şubat 1352)

Kitabe No:27

Arka yüzünde altı köşeli bir yıldız var.

1-es-sânî fî evâhiri’l-Muharrem ‫ ا م‬/‫  اوا‬Z‫ا‬

2-sene semâne ve semânîne ve seb’a mie  ‫ ن و  و‬
(h.2 Muharrem 788-m.2 Şubat 1386)

Kitabe No:28

Üzerinde kuş figürleri var. Tezyinatlı, küçük bir mezar taşı.

1-Fatıma 0
2-Hatun ‫"ن‬/

Kitabe No:29

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Müderrisînden Sivas Nâibi Ferid Efendi’nin ‫*ر*ن "اس   @* ا*@ﯔ‬
3-Kethüdâları eşrâf-ı kuzzâttan ‫_*ن‬L ‫ اف‬4‫آ'(*ا ى ا‬
4-Ali Fâik Efendi’nin mahdûmu ‫ ا*@ﯔ (*و‬w BE
5-es-Seyyid Hüseyin Şükrü Molla’nın ‫ﯔ‬V ‫ ى‬R4 % *‫ا‬
6-kabridir rızâen lillâhi fâtihâ  1 ‫ ًء‬a‫ @*ر ر‬L
7-fî 27 Cemâziye’lâhir sene 1263 ١٢٣  /:‫ذى ا‬+ ٢٧ 
(m.11 Haziran 1847)

Kitabe No:30

1-a’dali’l-kuzzât Mehmed Çelebi ibni -‫ ا‬BX * ‫_ت‬5‫*ل ا‬E‫ا‬

Kitabe No:31

Ön yüz:

1-teveffâ el-merhûm………….(kırık) ………… ‫"م‬% ‫" ا‬

2-el-mağfûr, el-muhtaç ilâ rahmeti Rabbihî -‫ ر‬6%‫"ر ا'ج ا ر‬#$‫ا‬
3-……..Ece(?) Cüneyd ibni Bahadır ‫در‬2- -‫* ا‬+ ‫……اج‬.
Arka yüz:

1-..........................(kırık) ………………
2-…………….rahmetu’llâhi 1‫ ا‬6%‫…………ر‬

Kitabe No:32

1-ketebehû el-Kâtip Đbrahim el-Rüşdi ‫*ى‬4 ‫ ا‬A‫ اه‬-‫'ب ا‬R‫آ' ا‬

2-1254(m.1838) ١٢‹”

Kitabe No:33
1-Edirne kal’a istihkâm ‫م‬R'‫ ا‬BL ‫ادر‬
2-taburu üçüncü bölük ‫"ك‬B- 7"X‫"رى او‬-0
3-mülâzım-ı evveli ‫زم او‬V
4-Selahaddin Bey bin - “- @*‫ )ح( ا‬Vb
5-Kadir Dersaadet ‫*@ در دت‬L
2 ٢
6-1------- Mayıs 1332 (m.14 Mayıs 1916) ١٣٣٢ S@ --------١
3 ٣

Kitabe No:34

1-teveffâ eş-şehid *23‫" ا‬

2-el-merhûm Ali bin - BE ‫"م‬% ‫ا‬
3-Ali rahmetullâhi 1‫ ا‬6%‫ ر‬BE
(Adamın adı ve “rahmet” kelimeleri kasıtlı kazınmıştır.)

Kitabe No:35

Çok aşınmış, orta ebatta, balıksırtlı mezar sandukası.

1-fî Zilhicce sânî tarih `@‫  ر‬7‫ ذا‬

2-sitte ve tis’în ve semânîn  ‫' و  و‬
(h.2 Zilhicce 896-m.5 Ekim 1491)

Kitabe No:36

1-Hacı Murad……………… …………‫) راد‬4*

2-eyleyüp terk-i vatan sivas’a kıldı hicret ‫
ت‬N‫ى ه‬O  ‫ ا‬D‫اب <
ك و‬
3-çâr sâl akdem ki………(kırık) eylemişdi irtihâl ‫ اى ار<ل‬.......... RO‫ر ل ا‬6
4-zevce………….şimdi kıldı ………….illeti )I.......‫ى‬O ‫ى‬........4‫زو‬
5-……………….Müşfike Hatun idi ‫<ن اى‬# :" …………
6-herkese kadrince eyler idi şefkati )I:" ‫ ا
اى‬NS‫ر‬O 1‫ه
آ‬
7-şehr-i savm yevm-i arefede irtihâl oldu(30Ramazan) ‫ ار<ل اوى‬+‫ د‬B
 ‫م م‬T
!

Kitabe No:37

1-şehida’llâhu ennehû lâ ilâhe illâ hüve ve’l-melâiketü ve ulu’l-‘ilmi kâimen bi’l-kıst (Kuran:
3/18; Âl-i Đmran)…….(kırık)
2-ilâ dâri’l-bekâ el-merhûme, el-mağfûre ve’l-muhtâce ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ min……(kırık)

…… U1:‫@ ا‬O $‫ و اوا‬GR@V‫  ا ا ه وا‬%‫ ا‬F‫!ا‬

………..  )$< F‫ا‬G*‫ ا) ر‬4I‫ و ا‬+‫"ر‬J‫ء ا
* ا‬:5‫ا) دارا‬

Kitabe No:38

Ermenice dikdörtgen bir sütun. Üzerinde çift başlı yılan figürü ve 1840 tarihi mevcut.

Kitabe No:39

Üzerinde üçgen bir şekil mevcut. Roma veya Bizans dönemlerine ait. 5 sıra yazıdan
oluşmaktadır.

B-MÜZE YAPI KĐTABELERĐ

a)Envanter Numarası Belli Olanlar:

1-Müze Envanter No:187

Hacı Đzzet Paşa Camii Kitabesi’dir. Sağlam, mermerden yapılmıştır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye getirilmiştir. Talik, hafif kabartma yazı ile yazılmıştır. 4 satır üzerine 18 beyt
olarak yazılmıştır. Hacı Đzzet Paşa’nın Sivas’a vali olduğunu, maarifperver bir zat olduğunu meth
ü sena etmektedir.
Ön yüz:

1-ser-firâz-ı vüzerâ-yı devlet ,‫  از وزراى دو‬

ya’ni asaf-ı şiyem ‘Đzzet Paşa 4Q ‫ت‬NE A4 [b‫@ ا‬
vali-i muhteşem din-perver ‫ ور‬Q @‫ د‬A3' ‫وا‬
oldu Sivas’a vilayet pîrâ ‫ ا‬Q ,@:‫او*ى "اس و‬
2-kâid-i ceyş-i maarif oldur ‫ رف او*ر‬+ *L
olamaz zâtına Rusto(?) hempâ j‫ ذا ر?" ه‬N ‫او‬
sedef-i dürr yetim-i irfan ‫ ن‬E A'@ ‫*ف در‬b
katredür fazlına nisbet-i derya @‫ در‬, B_ ‫?  در‬L
3-bu saray camiini yapmış idi ‫ ا@*ى‬Q@ + ‫"  اى‬-
vâlid-i mâcid-i Osman Paşa 4Q ‫ن‬ZE ‫*ى‬+ *‫وا‬
eskiyüp her tarafı oldu bütün ‫'"ن‬- ‫  او*ى‬0 ‫"ب ه‬R‫ا‬
mahv u ispatla ta’mire sezâ ‫ا‬N   B ‫" و ا‬
4-yapdurub ez-ser(?) nev zîr u birûn ‫ ون‬- ‫*@ وب از  " ز@ و‬Q@
pederi ruhunu kıldı ihyâ %‫*ى ا‬BL %‫*رى رو‬Q
ben de bir beytle Abdi bu dem ‫" دم‬- ‫*ى‬E B'- - *-
tam tarihini ittim imlâ V‫م ر@( ا@'*م ا‬
5-ma’bed-i vâlidini yaptı bu yıl 8@ "- ‫*ى‬Q@ *‫* وا‬
 nâil-i ‘izz ola Đzzet Paşa 4Q ‫ت‬NE ‫ او‬NE 8

2-Müze Envanter No:188

Hacı Đzzet Paşa Camii Kitabesi’dir. Sağlam, mermerden yapılmıştır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye getirilmiştir. Ta’lik yazı çeşidi ile yazılmış olup Đzzet Paşa’yı meth u senâ
etmektedir.
Ön yüz:

1-câmi-i cümle-i lütf u re’fet ,‫ ?[ و رأ‬dB+ +

nâşir-i ma’delet Đzzet Paşa 4Q ‫ت‬NE ,* 4
hulk-ı memdûh kerem-bahşâsı ‫ا‬3( ‫ *وح آ‬wB/
kıldı Sivas’ı serâser ihyâ %‫*ى "اس  ا ا‬BL
2-işte bu câmi-i pür envârı ‫ ا"ارى‬Q + "- '4‫ا‬
pederi ekremi itmişti bina - ‫*ى‬3'@‫*ر اآ  ا‬Q
eyledi tarz-ı nev üzre ta’mir  ‫ ز " اوزر‬0 ‫*ى‬B@‫ا‬
yâveri Hızır ola yâr-ı Mevlâ :" ‫_ او @رى‬/ ‫@ورى‬
3-çıktı böyle Rûmî tarih `@‫ رو ر‬B- ‫*ى‬5X
secde-i şükrü iderken îfâ #@‫ ى ا@*رآ ا‬R4 *7
vâlid-i câmiini yaptı cedîd *@*+ ‫*ى‬Q@ + ‫وا*ى‬
muhyî-i din-i Hak Đzzet Paşa 4Q ‫ت‬NE w% @‫> د‬

3-Müze Envanter No:189

Hacı Đzzet Paşa Camii Kitabesi’dir. Mermerden yapılmış ve kırıktır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye intikal etmiştir. Sülüs yazı çeşidi ile yazılmıştır.
1-benâ ve ahyâ hâza’l-makâm min atyab emvâlihî Hîbetullah el-Vezir, el-ekrem a’ni el-Hac
Osman Paşa
2-ekremehu’llâhu bi-neyli şerefi’d-dâreyn fî sene isnâ ve selâsîne ve mieteyn ve elf
(h.1232-m.1816)

4Q ‫ن‬ZE ‫ اج‬E‫آ م ا‬:‫ ا"ز@ ا‬1‫ا‬6% ‫ ا"ا‬f0‫م  ا‬5‫ ه;ا ا‬%‫ و ا‬-
[‫ ا‬o ‫  و‬V ‫ ف ا*ار@   ا  و‬4 8- 1‫اآ  ا‬

4-Müze Envanter No:197

Ortasından kırık, siyah renkte Rumca yazılı taş.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ağustos 1927 tarihinde Đzzet Paşa
Mektebi’nden müzeye getirilmiştir. Üzerinde haç şekli vardır. Haçın altında Rumca üç satırdan
müteşekkil bir kitabe bulunmaktadır. Umumi şeklinden bir sitelesi olduğu anlaşılıyor.

5-Müze Envanter No:237

Taş kitabe. Köprü inşa tarih taşıdır. Müze envanter defterindeki bilgilere göre 4 Ağustos
1928 tarihinde Gemerek’ten müzeye getirilmiştir. Şahruh köprüsü kitabesidir.
Ön yüz:
1-Bismillâhirrahmânirrahîm ve bihî nesta’în
2-ammare hâza’l-cisr Mehmed ibni Şahruh Beğ bin Alâü’d-devle
3-Zü’l-kâdirî es-Sasanî sene hamse ve erba’ûne ve tis’a mie bi-yedi ‘abdihî Behram
(h.945-m.1538)

' - ‫ و‬A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

6‫ا*و‬VE - “- ‫ روح‬4 -‫ * ا‬7‫ّ ه;اا‬E
‫ ام‬2- *E *-  ‫"ن و‬-‫ و ار‬S/  ‫درى ا‬5‫ذوى ا‬

6-Müze Envanter No:238

Taş kitabe.Köprü tamir tarih taşı.

 Müze envanter defterindeki bilgilere göre 4 Ağustos 1928 tarihinde Gemerek’ten müzeye
getirilmiştir. Şahruh köprüsü tamir kitabesidir.
Ön yüz:

1-ammara hâza’l-cisr sâhibu’l-hayrât ‫ ا( ات‬f%b 7‫ّ ه;ا‬E

2-Paşazâde Ahmed Bey bin Alâüddevle 6‫ا*و‬VE - “- *%‫زاد ا‬4Q
3-Zü’l-kâdirî es-Sasanî fî Zilhicce sene 1163 ١١٣  7‫در ا  ذا‬5‫ذوا‬
(h.Zilhicce 1163-m. Ekim 1750)

7-Müze Envanter No:288

Eski, mermer kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 26 Nisan 1932 tarihinde Hafik Kazası’ndan
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:
1-ammara hâza’l-han lillâhi te’âlâ fî eyyâmi devleti………
2-Ertene Beğ…………………..ve’s-sâhibi’l-muazzam Cemâlü’d-devle ve’d-dîn
3-………….min şuhûri sene selâse ve erba’în ve seb’a mie(h.743-m.1342)

………… ,‫   ا@م دو‬1 ‫ ه;ا(ن‬E

@*‫ وا‬6‫ل ا*و‬+ AG‫ ا‬f%s‫و ا‬.........‫ﯔ‬- ‫ار‬
 ‫ و‬-‫ و ار‬xB  ‫"ر‬24 …...…
8-Müze Envanter No:290

Adi taştan yapılmış kitabe. Şehitler Mahallesi’ndeki zâviyenin tamir kitabesidir.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Keçibula Mahallesi Mezarlığı’ndan 14 Kânun-ı
Evvel 1932 tarihinde müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-kad teceddede hâzihi’z-zâviyetü’ş-şerîfe fî eyyâmi’d-devleti es-Sultani’l
2-A’zam es-Sultan Mehmed bin Murad Han halleda’llâhu mülkehû el-‘abdü’z-Za’îf Ahi……
3-es-Seyyid bin Ahi Mehmed er-Rıfâî tahrîren fî şehr-i Şa’ban sene hamse ve ……..(h…5)
 ‫?ن‬B‫ ا‬6‫  ا@م ا*و‬#@ 3‫ ا‬6@‫او‬N‫*ّد ه; ا‬7 *L
/‫[ ا‬G‫ ا* ا‬RB 1‫ّ*ا‬B/ ‫ن‬/ ‫  اد‬- * ‫?ن‬B‫ ا‬AGE:‫ا‬
……‫ و‬S/  ‫ن‬4 24  ‫  @ ا‬E ‫ * ا‬/‫ ا‬- *‫ا‬

9-Müze Envanter No:310

Mermer han kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 27 Mayıs 1934 tarihinde Yıldızeli Kazası’ndan
müzeye getirilmiştir. Ebu Sait Bahadır Han’a aittir.
Ön yüz:
emera bi-imâreti hâza’l-han fî eyyâmi devleti Sultan Ebu Said Bahadır Han halleda’llâhu
mülkehû ‘Abduhu’z-za’îf er-Râci’ ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Ahi Emirî(?) Ahmed bin Hacı
Zeyneddin sene 783(m.1381)

*E RB 1‫ّ*ا‬B/ ‫ن‬/ ‫در‬2- * "-‫?ن ا‬B ,‫رت ه;ا ا(ن  ا@ّم دو‬- ‫ا‬
٧٨٣  @*‫ ز@ ا‬+% - *%‫ ا ى)?(ا‬/‫  ا‬1‫ا‬6%‫ ا ر‬+‫ا_[ ا ا‬

10-Müze Envanter No:439

Sağlam, mermer köprü kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 temmuz 1938 tarihinde Şarkışla’dan müzeye
getirilmiştir.
Ön yüz:
1-emera bi-imâreti hâza’l-kanâtîre fî eyyâmi devleti
2-es-Sultani’l-a’zam Alaaddünya

3-ve’d-din Ebu’l-Feth Keykûbad bin Keyhüsrev….…..

4-el-abdü’l-za’îf Ertokuş(?) tarih-i sene semâne aşar ve sitte mie(h.618-m.1221)

,2‫  ا@م دو‬05‫رة ه;ا ا‬- ‫ا‬

*‫ا‬VE AGE:‫?ن ا‬B‫ا‬
 ‫ آ ف‬- ‫د‬5‫ آ‬c'#‫"ا‬-‫وا*@ ا‬
' ‫ ر@`  ن و‬5‫ا*ا_[ ار‬
11-Müze Envanter No:463

Sağlam, kabartma yazılı, taş tuğra.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Hacı Đzzet Paşa
Camii’nden müzeye getirilmiştir. Tuğra şeklinde aşağıdaki yazı mevcuttur:

Yâ hafiyye’l-eltâf neccinâ min mâ nehaf ‫ّ   (ف‬7 ‫ ا?ف‬#/ @

12-Müze Envanter No:466

Ortadan kırık, kabartma yazılı cami kitabesi. Yazı çeşidi sülüs.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-kad benâ el-Mahmud Paşa fî el-hazîre  _‫  ا‬4Q ‫ ا"د‬- *L

2-câmien lillâhi vahdehû ve lâ li-gayrihî  $ :‫* و‬%‫ و‬1 +
3-seele fî hakkihî erbâbu’l-gayb f$‫ب ا‬-‫ ار‬5%  ‫ل‬
4-kultü tarih-i “makbûlü’l-hayr” (‫"ل ا‬5 (@‫ ر‬,BL

13-Müze Envanter No:482

Sağlam, taş kale tamir kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Đsmet Paşa
Okulu’ndan müzeye intikal etmiştir. Sultan Yıldırım Bayezid’in oğlu Mehmet Han tarafından
kalenin tamir edildiğini göstermektedir. 2 satır üzerine sülüs yazı ile hâk edilmiştir.
Ön yüz:
1-ceddedehû el-Emir fî eyyâm-i devleti es-Sultan
2-Mehmed Han bin es-Sultan Bayezid Han fî sene ihdâ ve ‘işrûne ve semâne mie
 (h.821- m.1418)

‫?ن‬B‫ ا‬,‫  ا@م دو‬:‫*ّد ا‬+

d ‫ ون و‬3E ‫*ى و‬%‫ن   ا‬/ *@N@- ‫?ن‬B‫ ا‬- ‫ن‬/ *

14-Müze Envanter No:484

Taş kitabe parçası.Yıpranmış, eksik, sülüs yazı ile 2 satır üzerine kabartma yazılı.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:

1-……….Allâhümme’ğfir li-sâhibi hâzâ…….. ...........‫ ه;ا‬f%s #

‫ ا‬A2B‫ا‬...........
2-………….ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ……….. ......... 1‫ا‬6%‫ا ر‬........

15-Müze Envanter No:485

Yıpranmış ve 3 satır üzerine kabartma sülüs yazılı taş sur kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir. Alaaddin Keyhüsrev’in oğlu Alaaddin Keykubad tarafından kalenin
tamir edildiğini göstermektedir.
Ön yüz:

1-el-muazzam Alaaddünya *‫ء ا‬VE AG‫ا‬

2-ve’d-dîn Ebu’l-feth Keykubâd bin Keyhüsrev ‫ آ( و‬- ‫د‬5‫ آ‬c'#‫" ا‬-‫وا*@ ا‬
3-………….(silinmiş) ……………..

16-Müze Envanter No:486

Yıpranmış ve 2 satır üzerine kabartma adi sülüs yazılı taş sur kitabesi.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Sivas Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:

1-emera bi-imâreti hâza’l-beden fî  ‫رة ه;ا*ن‬- ‫ا‬

2-eyyâm-i devleti es-Sultan ‫?ن‬B‫ ا‬,‫ا@م دو‬

17-Müze Envanter No:492

Buruciye Medresesi’ne ait kırık, 3 parça taş kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Buruciye
Medresesi’nden müzeye getirilmiştir. Tek satır üzerine kabartma sülüs yazılı. Envanter defterinde
fotoğrafı mevcut değildir.
Ön yüz:

1-ve enne’l-mesâcida’llâhi *+‫ و ان ا‬1‫ا‬

2-felâ ted’û mea’llâhi ahadan (Kuran 72/18) ‫*ا‬%‫ ا‬1‫"ا  ا‬E* V

18-Müze Envanter No:494

Kırık, taş kitabe. Üzerinde 2 satır 4 bent üzerine kabartma sülüs yazı mevcuttur.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Numan Efendi
Kütüphanesi’nden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-Cenâb-ı Hazret-i Numan Efendi müftî-i zîşân
bina etti rızâ’illâh içün ecrin vire Sübhân
2-tamam olduk da fehmi noktadârıyla tarih
kütüphane mükemmel oldu mesud eylesün Rahmân sene 1172 (m.1758)

‫ن‬3‫'> ذى‬# ‫_ ت ن ا*ى‬% ‫ب‬+

‫ @ ور ن‬+‫"ن ا‬k@‫ ا‬1‫ء ا‬a‫ ا@'*ى ر‬-

`@‫ ر‬B@‫? دار‬5 2 *L*‫م او‬

 ١١٧٢ %‫"ن ر‬B@‫ او*ى "د ا‬8ّR ('‫آ‬

19-Müze Envanter No:540

Yıpranmış, kırık, adi sülüs yazılı, mermer kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Sivas Alaaddin Paşa Arsası’ndan 17 Mayıs
1943 tarihinde müzeye intikal etmiştir. Bir sarayın yapılmasına hizmet edenlerden
bahsetmektedir.
Ön yüz:
1-…………Vezir……….. Mehmed Paşa
2-Alaaddin Paşa ve Sivas’da saray bina……
3-Osman Paşa Elvan Paşa……..havâniti……..mutasarrıf…….sâhib
4-el-hayrın …….Efendi…….zâde………
5-Paşa………….Celâleddin…………
6-……………………….(silinmiş)
7-Ahmed……………..(silinmiş)
8-…………………..el-fâtiha sene 1271(m.1854)

4Q *………. @‫………وز‬.

- ‫ و "ا*  اى‬4Q @*‫ء ا‬VE
f%b.....‫ ف‬s' .... '‫"ا‬/.....4Q ‫"ان‬BE 4Q ‫ن‬ZE
……‫ا( ڭ………ا*ى……زاد‬
………@*‫ل ا‬V+………4Q
………………
……………*%‫ا‬
١٢٧١  #‫…………ا‬.
20-Müze Envanter No:567

Kırık, yıpranmış, mermer kitabe.

 Müze envanter defterindeki bilgilere göre 17 Mayıs 1943 tarihinde Ziya Başara
Bahçesi’nden müzeye getirilmiştir.
Üzerindeki yazı şöyledir:
emera bi-imâreti hâza’l-cisr el-emir, el-kebir seyfü’d-devleti ve’d-din

@*‫ و ا‬6‫ [ ا*و‬R‫ ا‬:‫ ا‬7‫رة ه;ا ا‬- ‫ا‬

21-Müze Envanter No:573

Sağlam, mermer çeşme kitabesi. Yazı şekli ta’lik.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre Şimkürek Köyü’nden 8 Ağustos 1945 tarihinde
müzeye intikal etmiştir. Kesikköprü’ye aittir.
Ön yüz:
1-silahdâr-zâde-i etvâr-ı nâ hûş kim
Mehmed Ali-i âlî Efendi himem-i pîrâ
2-fatînü’t-tâb’-i makbûlu’ş-şiyem mecrâ-yı irfan hem
ki eyler ehl-i Sivas zâtı ile fahr-ı lâ yehsâ
3-o bir cûy-i keremdir kim zülâl-i himmeti elhak
riyâz-ı rûseni(?) ol vâlideyni eyledi ihyâ
4-akar gerçi anın her sû be sû bir mâ-i ihsânı
şifâ-bahş oldu atşana bu âb-ı hayat asâ
5-ketebehû Mahmud Hamdi bi-Eskici-zâde
rızâ-i nûş ile nice söyledim tarih-i menkûtın sene 1293(m.1876)
6-yapıldı teşnegâna mevkiinde çeşme-i zîbâ

A‫"ش آ‬/ ‫"ار‬0‫*ارزاد ا‬B

‫ ا‬Q A‫ ا*ى ه‬E >BE *
A‫ ن ه‬E ‫ اى‬7 A3‫"ل ا‬5 ?‫? ا‬
s@ : ( B@‫ "اس ذا ا‬8‫ اه‬B@‫آ ا‬
 w‫ل ه' ا‬:‫ ز‬A‫"ى آ *ر آ‬+ - ‫او‬
%‫*ى ا‬B@‫ر@ض رو اول وا*@ ا‬
%‫ ى ا‬- "ُ - " ‫ ا“ ه‬X ‫ر آ‬L‫ا‬
‫ت ا‬% ‫" اب‬- 3?E ‫( او*ى‬-#4
‫ زاد‬7R- ‫*ى‬% ‫آ' "د‬
١٢٩٣  0"5 `@‫*م ر‬B@" 7 B@‫ى "ش ا‬a‫ر‬
@‫ ز‬d3X *L" Ž3 ‫*ى‬BQ@
22-Müze Envanter No:574

Sağlam, yazı şekli sülüs, mermer mezar kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 8 Ağustos 1945 tarihinde Şimkürek Köyü’nden
müzeye getirilmiştir. Kesik Köprü’ye aittir.
Ön yüz:

1-hâzâ mihrâb ‫ه;ا  اب‬

2-âbid-i aşka yeter kıble-i kalbi mihrâb ‫  اب‬dBL '@ 53E *-E
3-sâlik-i râb-ı musallâya namazgâh budur ‫"در‬- ‫ّ@ زآ‬Vs ‫ را‬m
4-ketebehû Mahmud Hamdi ‫*ى‬% ‫آ' "د‬
(Müze envanter defterinde “mihrali” olarak hatalı okunmuştur. “Mihrab” olmalı.)

23-Müze Envanter No:579

Yazıları noksan, kırık, 8 parça çini kitabe parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 26 Kasım 1945 tarihinde Sivas Kalesi’nden
müzeye getirilmiştir. Bir anlam bütünlüğü sağlanıp okunamadı.

Üzerinde mevcut olan harfler şunlardır: ‫ م‬BE/ L ‫ و‬f/ 7‫ ا‬/ ‫ال‬: ‫اآ ا‬

24-Müze Envanter No:590

 Mermer türbe kitabesi. Kenarları kırık ve yazıları silinmiş, yazı şekli sülüse
benzemektedir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 8 Ekim 1946 tarihinde Kılavuz Camii yanındaki
metruk mezarlıktan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-Allâhümme erham li-sâhibi hâzihî türbe es-sa’îd eş-şehid
2-el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi teâlâ Sadeddin bin Mehmed
3-el-Hafız teveffâ fî Recep sene sitte ve seb’a mie(h.Recep 706-m.Ocak 1307)

*23‫ ا* ا‬6- '‫ ه; ا‬f%s A%‫ ار‬A2B‫ا‬

* - @*‫  *ا‬1‫ا‬6%‫ا'ج ا ر‬
 ‫  ' و‬f+‫ "  ر‬T‫ا‬
25-Müze Envanter No:627

Sağlam, yazılı, nakışlı mermer taş parçası.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 9 Ağustos 1950 tarihinde Sivas’ta yıkılan
kiliseden müzeye getirilmiştir. Üzeri Ermenice yazılı. Yapıldığı tarih 1846.

26-Müze Envanter No:631

Mermerden yapılmış çiçekli ve yazılı taş.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 9 Ağustos 1950 tarihinde Sivas’ta yıkılan
kiliseden müzeye getirilmiştir. Bir mermer parçası üzerinde gül resmi ve eksik gayr-i müslim
yazılı birkaç harf mevcuttur.

27-Müze Envanter No:883

Mermer kitabe. Abdülaziz Han zamanında yapılan hapishane için yapılmıştır.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 16 Haziran 1953 tarihinde Hükûmet Binası
arkasındaki yıkılan eski cezaevinden müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-Hazret-i Abdülaziz Han şâh-ı şâhân-ı cihan
mücrimîni hıfz içün yaptırdı bu kâşâneyi
2-olıcak böyle ferah-bahşâ makam-ı adl ü dâd
var kıyas et mazhar-ı afv-ı şâhâneyi
3-hapse hâcet komadı Ahmed Paşa’nın satveti
sokdu sûrah-ı zemine hep şâki-i peykâneyi
4-resmini tersîm idüp efendi resmi keşf ile
bu himmet-i ikdâmı ma’mûr itdi bu viraneyi
5-böyle tarih-i mücevher sadefi binde bir düşer
şâdımân-ı hakkı bula mahzun gören bu haneyi sene 1281(m.1864)

‫ن‬2+ ‫هن‬4 4 ‫ن‬/ N@N‫*ا‬E ‫_ ت‬%

@ 4‫" آ‬- ‫*@ دى‬Q@ ‫"ن‬k@‫ ا‬T#%  7
‫*ل و داد‬E ‫م‬5 3(- ‫  ح‬B@"- w7‫او‬
@ ‫ه‬324 "#E 2G ,@‫س ا‬L ‫وار‬
"? ‫ﯔ‬4Q *%‫"@*ى ا‬L ,+% %
@ RQ 54 f‫*ى "ارخ ذ ه‬L"b
B#3‫ ا@*وب ا*ى ر آ‬A  ‫ر‬
2‫" و@ ا‬- ‫*ا "ر ا@'*ى‬L‫ و ا‬,‫" ه‬-
4‫ دو‬- *Ž- *b ‫"ه‬7 `@‫ ر‬B@"-
١٢٨١‫ @ى‬/ "- ‫ون آ"رن‬N "- w% ‫دن‬4
28-Müze Envanter No:884

Sağlam, adi taş kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 7 Temmuz 1953 tarihinde Đstasyon Semtindeki
Ece Mahallesi’nden müzeye getirilmiştir. 6 beyit üzerine gayr-i müslim yazılıdır.

29-Müze Envanter No:889

 Sağlam 7 satır yazılı, mermer kitabe.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre askerî kışlanın arka sahasında atılı vaziyette
bulunarak 26 Mayıs 1954 tarihinde müzeye getirilmiştir.

30-Müze Envanter No:1120

Yıpranmış, köşelerden kırık, yazıları silinmiş, üç satır eski Türkçe kabartma yazılı, iki
parçaya bölünmüş taş kitabe.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 7 Ocak 1966 tarihinde Ulu Cami’den müzeye
intikal etmiştir.

31-Müze Envanter No:1121

Sağlam, kabarma yazılı, taş kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 7 Ocak 1966 tarihinde Ulu Cami’den müzeye
intikal etmiştir. Yazı 3 satırdan ibaret olup, her satır arası 8,10,12 cm açıklığındadır.

1-………………………. ………………………
2-………………………. ………………………
3-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ fî selhi.... seb’a ve sitte mie '‫`  و‬B   1‫ا‬6%‫ا ر‬
(h.30 Zilhicce 607-m.13 Haziran 1211)

32-Müze Envanter No:1122

Mermer kitabe. Taşı ikiye bölen kabartma sekizgen şekiller içerisinde 16 satır yazı
mevcuttur. Yazılar parantez şekilleri arasına girmiştir. Kitabe taban köşelerden kırılmış, yazının
birkaç harfi gitmiştir.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre Ocak 1966 tarihinde Selçuk Okulu yanındaki
yıkılan Bayındırlık Garajı’ndan müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-şehinşâh-ı mu’azzam Hazret-i Abdülaziz Han’ın
vücûdu bu cihâna bâ’is-i hüsn-i nizam oldu
2-esâs-ı devleti te’yîde me’mûrîn idüp himmet
binay-ı şer’-i mülk u mâl-i karâyin-i nizam oldu
3-husûsan dâvet-i efhâm Zeki Paşa-yi zî-şân kim
kudûmuyla serâ-pâ mülk-i devlet kam oldu
4-uyûn-ı halkı tenvîr etti envâr-ı adâletle
nice âsâr-ı hayr ile sezâ-yı nîk-nâm oldu
5-zamân-ı devletinde oldu inşâ böyle bir mahzen
şu resm-i dil-kûşâda mazhar-ı hüsn-i hitâm oldu
6-kalem erbâbının Hakkâ ki namus ider ibkâ
bu mevkii hıfz-ı evrâk u kuyûda hoş makam oldu
7-iki tarh eyleyüp cevherle düzdüm bir güzel tarih
bi-hamdi’llâh ki sıdk ile mahzen tamir oldu
8-ketebehû el-fakir el-hakîr es-Seyyid Mehmed el-Hac……(kırık) fî sene 1279 hicrî(m.1862)

‫ﯔ‬/N@N‫* ا‬E ‫_ ت‬% AG 324

‫م او*ى‬G ُ% xE- 2+ "ُ - ‫"دى‬+‫و‬
,‫"ر@ ا@*وب ه‬o *@o '‫اس دو‬
‫م او*ى‬G @‫ ا‬L ‫ ل‬mB ‫ ع و‬4 ‫ى‬-
A‫ن آ‬3‫ى;ى‬4Q ‫ زآ‬A(‫ داورا‬b"s/
‫ آم او*ى‬,‫ دو‬mB Q‫  ا‬B‫*و‬L
B'‫*ا‬E ‫ "@ ا@'*ى ا"ار‬5B/ ‫"ن‬E
‫م او*ى‬R ‫اى‬N B@‫ ا‬/ ‫ ا ر‬7
‫ن‬N - B@"- 3‫زن دو'* او*ى ا‬
‫'م او*ى‬/ % 2G ‫د‬3R‫ د‬A‫" ر‬4
5-‫ آ "س ا@*ر ا‬5% ‫ﯔ‬--‫ ار‬ABL
‫م او*ى‬5 ‫"ش‬% ‫"د‬L ‫ اورق و‬T#% L" "-
 `@‫ آ"زل ر‬- ‫"ه  دوزدم‬+ ‫"ب‬B@‫ ح ا‬0 R@‫ا‬
‫ن  او*ى‬N B@‫*ق ا‬b ‫ آ‬1‫*ا‬-
‫ ى‬7‫ه‬١٢٧٩  ........ ‫ ا* * اج‬5‫ ا‬5#‫آ' ا‬

33-Müze Envanter No:1123

Kırık, yeşilimtrak renkte mermer kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 7 Ocak 1966 tarihinde Selçuk Đlkokulu
yanındaki yıkılan Bayındırlık Garajı’ndan müzeye getirilmiştir. Üst ve alt sağ köşelerden kırılmış
olup yazıların bir kısmı gitmiştir. Üzerinde 4 satır kabartma yazı vardır.
Ön yüz:
1-………(kırık) Şevketlü Gazi Abdülhamid Han
2-Hazretleri’nin zamân-ı saltanatlarında Vezir Halil Rıfat
3-Hazretleri’nin Sivas vilâyeti valiliğinde……
4-…….inşâ olundu-nemekahû Mahmud Hamdi

‫ن‬/ *‫*ا‬E ‫"

زى‬B'‫"آ‬4………..
,‫ ر‬8B/ @‫ * و وز‬B'?B ‫ @ﯔ زن‬B _%
........*RB‫@' وا‬:‫ @ﯔ "اس و‬B _%
‫*ى‬% ‫ "د‬5 -‫ او*ى‬3‫… ا‬...

34-Müze Envanter No:1124

Kabartma yazılı, mermer kitabe.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 7 Ocak 1966 tarihinde eski belediye binasının
yıkıldığı yerden müzeye getirilmiştir. Üzerinde bir satır eski Türkçe yazı vardır. Alt kısmında
1254 tarihi vardır. Sol üst köşesi kırılmıştır. Fotoğrafta üzerindeki yazılar silinmiş olduğundan
okunamadı.

35-Müze Envanter No:1501

 Ortasından kırık, kabartma yazılı, taş kitabe. Üzerinde yaprak motifi vardır.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 Aralık 1971 tarihinde Çifte Minareli
Medrese’den müzeye intikal etmiştir.

Üzerinde yazı olarak bir kelime vardır: min ulemâ BE 

36-Müze Envanter No:1505

Yıpranmış, taş kitabe. Dikdörtgen yüzlü olup üzerinde dört satır halinde kabartma eski
yazı vardır.
Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir.
Ön yüz:
1-şevketlü Gazi Abdülhamid Hân-ı Sâni Hazretleri’nin asr-ı sâmilerinde vezir……..
2-Paşa Hazretleri Sivas vilayet-i celîlesi valisi olup doksan günde otuz
3-saatlik bu tarîki yaptırdıkları esnâda yol memurlarından rütbe-i sânî
4-eshâbından vilâyet vergi müdürü ………..Efendi işbu çeşmeyi bina ve inşa ettirmiştir
5-………………1302 (m.1884)
Not: Đsim yerleri maksatlı kazınmıştır.

……… @‫ * وز‬B sE ‫ ﯔ‬B _‫ن  ه‬/ *‫* ا‬E ‫"

زى‬B'‫"آ‬4
‫"* او"ز‬O ‫ن‬50 ‫  وا او"ب‬BB+ ,@:‫ ى "اس و‬B _% 4Q
 d‫"ر *ن ر‬o ‫ ى ا د @"ل‬BL‫*رد‬Q@ 5@ 0 "- mB'E
‫*ر‬3 @*'@‫ ا‬3‫ و ا‬- @ 3X "4‫" *@ ى………ا*ى ا‬O @‫ و‬,@:‫*ن و‬-b‫ا‬
١٣٠٢…..……
37-Müze Envanter No:1506

Köşeleri kesik, dikdörtgen biçiminde taş kitabe. Altı bölme halinde üzerinde hafif
kabartma yazı mevcuttur.
 Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden
müzeye getirilmiştir.
Ön yüz:
1-hayrı makbûl ola Hacı Hüseyin Paşa’nın
2-………bir su ateş-i germine atşânın
3-nice ser……………neşed-i zulâl etti revân
4-halk etti teşnesi bu âb-ı ferah-bahşânın
5-itti atşânı bu tarih ile davet hamd……(?)
6-akdır gel çeşme-i lutfi Hüseyin Paşa’nın sene 1145(m.1732)

‫ﯔ‬4Q % ‫ج‬% ‫"ل او‬5 ‫ ى‬/

‫ﯔ‬3?E  ‫" ا آ‬b - (?) 
‫ل ا@'*ى روان‬:‫* ز‬3 ‫و س‬+  7
‫ﯔ‬3(- ‫" اب  خ‬-  3 ‫ ا@'*ى‬wB/
@‫*ا‬% ‫"ت‬E‫ د‬B(@‫" ر‬- 3?E ‫ا@'*ى‬
١١”‹  ‫ﯔ‬4Q % #? d3X 8‫*رآ‬L‫ا‬

38-Müze Envanter No:1511

Sağlam, taş Kongre Lisesi kitabesi.

Müze envanter defterindeki bilgilere göre 23 Aralık 1971 tarihinde Kongre Lisesi’nden
müzeye intikal etmiştir. Dikdörtgen şeklinde uzun kenarlarda köşeler kademeli şekilde çıkıntı
yapmakta, uçlarda ovalleşmektedir. Dikdörtgen alanda 4 sıra yazı mevcuttur.
Ön yüz:
1-Şevketlu Gazi Abdulhamid Hân-ı Sâni Hazretleri’nin zaman-ı saltanatlarında
2-rütbe-i bâlâ ricâlinden mazlum Paşazâde Memduh Bey Efendi’nin
3-Sivas vilâyeti dâhilinde işbu Đdâdî-i mülkî inşâ olundu
4-Rebîü’l-Evvel sene 1315(m.Temmuz 1897) Mahmud Edib-i Sivas

* B'?B ‫ @ﯔ زن‬B _% Z‫ن ا‬/ *‫*ا‬E ‫"

زى‬B'‫"آ‬4
 ‫“ ا*@ﯔ‬- ‫زاد *وح‬4Q ‫"م‬BG ‫*ن‬+‫ ر‬:- ‫ر‬
‫ او*ى‬3‫ ا‬RB ‫*ادئ‬E‫" ا‬4‫* ا‬B/‫@' دا‬:‫"اس و‬
‫ "اس‬-‫ "د اد‬١٣١‹  ‫ول‬:‫ ا‬-‫ر‬

b)Envanter Numarası Belli Olmayanlar:

Kitabe No:1

1-ammara hâza’d-dâru’l-meserreti li’l-fukarâ-i’l-müslimîn ve’l-mesâkîn fî eyyâmi devleti’s-

Sultani’l-a’zâm Alaa’d-dünya ve’d-dîn
2-Mehmed Ali ………….halleda’llâhu mülkehû el-melikü’l-muazzam ebu’l-mekremeti ve’l-
hayrât ve’l-hasenât el-müftekir ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ
3-…………….(kırık) fî ……tis’a ve seb’a mie(h.709-m.1309)

‫ء‬VE AGE:‫?ن ا‬B‫ ا‬6‫ و اآ  ا@م دو‬B‫ اء ا‬5#B ‫ّ ه;ا ا*ار ا ة‬E
@*‫ا* وا‬
‫ ا‬5'#‫ وا ات وات ا‬6 R‫" ا‬-‫ ا‬AG‫ ا‬mB‫ ا‬RB 1‫*ا‬B/……BE *
 1‫ا‬6%‫ر‬
 ‫………… …… و‬
Kitabe No:2

1-Bismillâhirrahmânirrahîm A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2-vaka’a’l-ferâğu min imâretihâ 2‫ر‬E  ‫ اغ‬#‫ ا‬L‫و‬
Not:Muhtemelen yapı kitabesi

Kitabe No:3

1-Vâli-i Sivas Mehmet Paşa 4Q * ‫وا "اس‬

 Zaralı-zâde Vezir……….. 4‫زار  زاد وز@ آ‬
………………(silinmiş) ……………….
2-………….eslâfına her kez nasib
bu sebil ile intişâr-ı huzûra
böyle bir gevher…………(silinmiş)
3-rûh-ı eshâbı kerem-i şâdân idüb
aşkına su virdi içti genc ü şâb
didi………selsebil-i Kevser iç ayn-ı sevâb
fs N‫ ه آ‬V‫……ا‬
‫_"ر‬% ‫ر‬3'‫ ا‬B@‫ ا‬8 "-
……….. ‫ آ"ه‬- B@"-
‫دان ادوب‬4  ‫ب آ‬b‫روح ا‬
‫ب‬4 ‫* آ و‬k@‫" و@ دى ا‬b 53E
‫"اب‬b E @‫ آ" ا‬8B……‫د@*ى‬

Kitabe No:4

1-Bismillâhirrahmânirrahîm. Vakfu’l-ihvân el-muhtâcân ilâ rahmeti’llâhi teâlâ el-hattâb ve’l-

Hüseyin ebnâ
2-el-merhûm Kemâleddin Ahmed bin Rahat rahimehuma’llâhu ve gaffera lehumâ hâzihi’l-buk’ati
ale’l-sulehâ-i min ehli’d-dîn
3-ve’l-fukarâ-i ve’l-mesâkîn ve semmâhâ bi-dâri’r-râha ve cealâhâ lehum me’menü’l-istirâha fî
Muharrem min sene ‘işrîn ve seb’a mie (h.Muharrem 720-m.Şubat 1320)
4-sümme ceddedehâ el-Abdu’z-zaîf el-muhtaç ilâ rahmeti Rabbihi’l-latîf eş-şeyh Hasan bin el-
merhum, el-mağfur
5-Abdulvehhab bin el-Hüseyin bin Ahmed bin Râhat rahimehumullahu ve gaffera lehû fî
Muharrem min sene tis’a ve seb’în ve seb’a mie (h.Muharrem 779-m.Mayıs 1377)

-‫  ا(?ب و ا ا‬1‫ ا‬6%‫ن ا ر‬+'‫"ان ا‬/:‫[ ا‬L‫ و‬A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-
?‫ء  اه‬3‫ ) ا‬G$:5‫ ا‬+W‫"
! ه‬X ‫ و‬F‫ ر*!ا‬Y*‫ا
*م آل ا ا*  را‬
‫ا‬
G=  ‫) 
م‬B G*‫
ا‬I ‫ ا‬Z !‫ه‬V$4 ‫آ و ه ارا
ا* و‬1‫
اء وا‬:"‫وا‬
$5 ‫
 و‬
 ‫‪4 M‬ده ا‪5$‬ا\‪ 8$‬ا‪I‬ج ا) ر*‪ G‬ر ا‪ 8‬ا[ *‪  1‬ا
*م ا‪"J‬ر‬
‫‪5‬اهب  ا‪  1‬ا*  را*‪ Y‬ر*! ا‪ F‬و ‪
 )B 
"X‬م  =‪ 1< G‬و‬
‫ ‪ $5‬و ‪$5‬‬
II-MEZARLIKLARDAKĐ KĐTABELER

A-ABDULVAHAB GAZĐ MEZAR KĐTABELERĐ (YUKARI TEKKE)

Kitabe No:1 (yıpranmış)

Ön yüz:
1-Hüve’l-bâkî
2-Erzincan’dan berây-ı muhâcereti Sivas’a teşrif idüb
3-vâsıl…….olan Kâdîrî meşâyih-i ‘i’zâmından
4-asrının ferîd-i dehrinin muvahhidi kutubdan
5-vücûd-ı………..âfâk-ı şürûda……………..
6-eş-Şeyh el-Hac Mehmed Uşşâk babay-i Erzurûmî
7-kaddesa’llâhu esrârehu’l-‘ulyâ Efendi’nin ruh-u
8-kudsiyelerinden bi’l-istinâ………………..
9-27 Eylül 1332 (h.12 Zilhicce 1334, m. 10 Ekim 1916)
Arka yüz: okunamadı

L‫ه" ا‬
‫ @[ ا@*وب‬3 ‫ ت "ا‬+( ‫ اى‬- ‫*ن‬7‫ارز‬
‫*ن‬GE `@3 ‫درى‬L ‫ن‬:‫ ……… او‬8b‫وا‬
‫?*ان‬L ‫ّ*ى‬%" ‫ @ﯔ  @* ده @ﯔ‬sE
………‫ ود‬4 ‫ق‬P…………‫"د‬+‫و‬
‫ و‬a‫ى ار‬-- ‫ّق‬3E * ‫` اج‬3‫ا‬
‫ ا*@ﯔ روح‬B‫ ا ار ا‬1‫*ّس ا‬L
……………':- ‫ *ن‬B*L
١٣٣٢ ‫"ل‬B@‫ ا‬٢٧
Kitabe No:2
Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Erzincan redif taburu yüzbaşılarından ‫ *ن‬B4-‫"رى @"ز‬-0 [@‫ن رد‬7‫ارز‬
3-Đsmail Efendi’nin kerîmesi Yeter Hanım A/ '@  @ ‫ ا*@ﯔ آ‬8E‫ا‬
4-ruhuna el-fâtiha #‫ ا‬%‫رو‬
5-1331 Cemaziye’l-Evvel 1334 (m.1 Mart 1916) ١٣٣” ‫ول‬:‫ذى ا‬+ ١٣٣١

Kitabe No:3 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-fenâdan bekâya eyledi rıhlet
3-ide kabrini Hak ravza-i cennet
4-Erzincanlı Cerrah(?) zade……….
5-Đsmail Bey halîlesi merhûmetü’
6-l-mağfûre Huriye Hanım rûhuna
,B%‫*ى ر‬B@‫@ ا‬5- ‫دن‬
,+ a‫ رو‬w% @ L *@‫ا‬
…………‫ اح )?( زاد‬+ B7‫ارز‬
,"%   BB% ‫ﯔ‬- 8E‫ا‬
%‫ رو‬A/ @‫"ر‬% ‫"ر‬#$‫ا‬
7-fâtiha 
8-sene 1334 (m.1915) ١٣٣” 

Kitabe No:4

Ön yüz:

1-Arpacı Câhit Ağa 

‫ه* ا‬+ +Qْ‫ار‬
2-1954 rûhiçün fâtiha  ‫"ن‬k%‫ رو‬١٩‹”

Kitabe No:5 (yıpranmış)

Ön yüz:
1-Hüve’l-hallâku’l-bâkî
2-dirîğâ hândân u mün’im-i bî-misl u bî-hemtâ
3-cedd-i mihmâtına(?) canın ‘icâle(?) etti bî-pervâ
4-kusûrun afv idüb Ğaffâr kusûr-ı bâğ-ı cennetân
5-na’îm-i dâimîlerle mükâfât eyleye Mevlâ
6-ne gam ma’zûl ise fânî hayatı evvel mansıbından
7-virir Hak câh-ı bâkî dâimî zevk u safâ
8-yeni çıkınıyla(?) bu nişân-ı kitâb u tarih
9-livâ-i adnı mansıb virdiler sana Paşa
10-fî sene 1267 (m. 1857)

L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬
'‫ ه‬- ‫ و‬8Z - A ‫*ان و‬/ $@‫در‬
‫ وا‬Q - ‫)?( ا@'*ى‬7E + (?) 2 *+
‫'ن‬+ ‫غ‬- ‫"ر‬sL ‫ر‬#
‫" ا@*وب‬#E ‫"رن‬sL
:" B@‫ت ا‬R   ‫ دا‬
‫*ن‬s ‫ اول‬%  @‫ول ا‬N A

#b ‫ دا زوق‬L- + w% ‫و@ ر‬
`@‫ن آ'ب و ر‬3 "- (?)B5X ‫@ﯖ‬
4Q Ž B@‫ و@ د‬fs ‫*ن‬E ‫"اء‬
١٢٧  
Kitabe No:6

Ön yüz:

1-Hüve’l-hallâku’l-bâkî L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬

2-Allâhümme’ğfir ve’rhamnâ %‫ و ار‬#
‫ ا‬A2B‫ا‬
3-hâza’l-kabru’ş-şerîf hüve "‫ @[ ه‬3‫ ا‬5‫ه;ا‬
4-es-Seyyid eş-Şeyh el-Hac ‫` اج‬3‫ا* ا‬
5-Mustafa Kadızâde ‫ ذاد‬aL #?s
6-bi-hurmeti’l-fâtihâ #‫ ا‬6 -
7-1305 (m.1887) ١٣٠‹

Kitabe No:7 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-Kadızâde Şevki Efendi kendi vâh ‫ ا*ى آ*ى وا‬L"4 ‫ زاد‬aL
3-genç iken dâr-ı fenâya eyledi râh
4-…… kimi Hak ……………ider
5-din ehlinden o ……………ider
6-söyledi………….tarih…………...
7-oldu tarih-i Arabî……………ah(?)
8-dest-i nârınla su……………hâsıl
9-virdi………………….hoş kıldı…..
10-sene 1332 (m.1913)
Kitabe No:8
Ön yüz:
1-Lâ ilâhe illallah Muhammedün Rasûlullah
2-Vezîr-i A’zam Ali Paşa Hazretleri’nin Enderun
‫*ى را‬B@‫ دار @ ا‬R@‫آ’ ا‬
‫………ا@*ر‬.. w% ‫……آ‬.
‫………ا@*ر‬.‫*ن او‬B‫د@ اه‬
……….. `@‫………ر‬.. ‫*ى‬B@"
(?)E………..- E `@‫او*ى ر‬
8b%……….."b B@‫ ر‬,‫د‬
……‫*ى‬BL ‫"ش‬%………..‫و@ دى‬
١٣٣٢ 
1‫ * ر"ل ا‬1‫ ا‬:‫ ا ا‬:
‫ @“ ا*رون‬B _%4Q BE AGE‫وز@ ا‬
3-Ağalarından Đç Çukadarı merhûm ve mağfûr ‫"ر‬#$ ‫"م و‬%  ‫ دارى‬L"X @‫ا
 @*ن ا‬
4-Ali Ağa rûhîçün fâtiha 1153 (m.1740) ١١‹٣  ‫"ن‬k%‫ ا
 رو‬BE

Kitabe No:9

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-has bendegân-ı Şâh-ı Nakşıbendî ‫*ى‬35 4 ‫* آن‬- ‫ص‬/
3-Darendeli el-Hac Hasan Efendi
4-bin dört yüz dört sene-i hicrîde
5-âlem-i cemâle intikal etti
6-rûhîçün el-fâtiha
Arka yüz:
doğumu: 1313 Hicri vefâtı:31.7.1984 (Türkçe yazılı)
Kitabe No:10 (yıpranmış)
Ön yüz:
1-Hüve’l-bâkî
2-Darendeli el-merhûm Naci Okyüz(?)
3-Peygambere ümmet idi Allah’a kul
4-ne kimseye incindi ne kimseyi incitti
5-dünyaya geldiği gün gibi gitdi
‫ ا*ى‬% ‫دار*  اج‬
*@ 7‫ﯔ در"ز درت  ه‬-
‫ل ا@'*ى‬5'‫ ا‬+ AE
#‫"ن ا‬k%‫رو‬
L‫ه" ا‬
(?)‫"ز‬L‫ ا‬+ ‫"م‬% ‫دار*  ا‬
‫"ل‬L 2B‫ ا@*ى ا‬,‫  ا‬$Q
‫'*ى‬7@‫*ى  آ ا‬7@‫ آ ا‬
‫ آ"ن آ آ'*ى‬R@*B‫د@ آ‬
6-ey zârîn(?) ruhûna fâtiha kıl ihdâ ‫ اه*ا‬8L  %‫اى زار@)?( رو‬
7-ve ma’sûma ’âleme cemâle yitdi(?) (?)‫ @'*ى‬+ AE "s ‫و‬
8-1981/ 12/ 19 ١٩/١٢/١٩٨١
Kitabe No:11

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Nakşibendi meşâyihinden ‫@(*ن‬3 ‫*ى‬35
3-ve ‘ulemâdan Hacı Mustafa #?s +% ‫دن‬BE ‫و‬
4-Taki Efendi Hazretleri’nin ‫ @ﯔ‬B _% ‫ ا*ى‬5
5-rûhuna fâtiha  %‫رو‬
6-sene 1344 (m.1925) ١٣”” 

Kitabe No:12 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Meydan Camii Đmamı ve ‫ ام و‬+ ‫*ان‬
3-Hatibi Mustafa Hâfız oğlu B
‫ او‬T% #?s ?/
4-Han(?) ‘ulemâsı Hadi(?) Hâfız T% (?)‫دى‬/ BE (?)‫ن‬/
5-oğlunun rûhiçün fâtiha  ‫"ن‬k%‫ﯔ رو‬B
‫او‬
6-vefât 905- 961 (m.1905-1961) ٩١ -٩٠‹ ‫وت‬

Kitabe No:13

Ön yüz:

1-Rabbehu’l-Gafûr bâlâzâde ‫زاد‬:- ‫"ر‬#$‫ ا‬-‫ر‬

2-es-Seyyid Abdullah Efendi ‫ ا*ى‬1‫*ا‬E *‫ا‬
3-rûhiçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫رو‬
4-sene h.1253 (m.1837) ١٢‹٣ ‫ ى‬7‫ ه‬

Kitabe No:14 (kırık)

Ön yüz:
1-Hüve’l-bâkî
2-muhâsebeci-i evkaf idi. Sivas’da ol zat
3-ki erkân-ı vilâyet kân-ı himmet-i ‘âlem vir(?) ana(?)
4-asıl Kastamonu hânedân-ı fâik-i akran Efendi
5-sehâda cümleyi geçmiş idi ancak ol ki …..
6-garib idi fakat şimdi cihandan eyledi
7-varub tutdu diyâr-ı huldde kendisine me’vâ
8-mu’ammer eyleye Allah anı da her kim eylerse
9-anın rûhuna üç ihlas ile bir fâtiha ihdâ
10-vefâtında yazıldı seng i cevher üzere hu(?) tarih
11-hüsn-i ……… kim ola firdevs-i bekâ hoşça
12-sene h.1255 (m.1839)

L‫ه" ا‬
‫ف ا@*ى "ا* اول ذات‬L‫> او‬7
(?)‫ و@ )?( ا‬AE ,‫ آن ه‬,@:‫آ ارآن و‬
‫ ا*ى‬w ‫*ان‬/ "?L 8b‫ا‬
…‫ اول آ م‬w7‫*ى ا‬3k‫ @ آ‬B+ ‫(د‬
‫*ى‬B@‫*ن ا‬2+ ‫*ى‬4 r5 ‫ ا@*ى‬f@

‫وى‬o ‫*د آ*و‬B/ ‫"*ى د@ر‬0 ‫واروب‬

 B@‫ ا‬A‫ ا* ه آ‬1‫ ا‬B@‫ ا‬
‫  اه*ى‬- B@‫ص ا‬V/‫ اوچ ا‬%‫اﯔ رو‬
 `@‫"ه اوزر ه")?( ر‬+ m ‫و* @ز*ى‬
74"/ 5- ‫ او  دوس‬A‫آ‬......... %
١٢‹‹ ‫ ى‬7‫ ه‬
Kitabe No:15 (yıpranmış)

Ön yüz:
1-Hû
2-hâliyâ müdîr-i evkâf iken Sivas’da bu sâhib-i kirâm
3-‘azm-i……. Mevlâsına cennetde buldu râyiha
4-………………….
5-rûhu teslîm eyledi Râşid Efendi……….
6-cevher-i tarihini tahrir eyledi ihvân-ı din
7-kabrinin taşın okuyan okusun bir fâtiha
8-sene 1294 (m.1877)

"‫ه‬
‫ آ ام‬f%b "- *‫ "ا‬R@‫ف ا‬L‫ *@ او‬/
@‫"*ى را‬- *'+ :"………‫م‬NE
………………….
…..... ‫* ا*ى‬4‫*ى را‬B@‫ ا‬AB %‫رو‬
@‫"ان د‬/‫*ى ا‬B@‫"ه ر@(  @ ا‬+
 - ‫""ن‬L‫ن او‬L‫ او‬40 ‫ ﯔ‬L
١٢٩” 
Kitabe No:16

Ön yüz:

1-el-merhûmetü’l-mağfûre ‫"ر‬#$‫ ا‬6"% ‫ا‬

2-devletlü Cebbarzâde ‫رزاد‬+ "B'‫دو‬
3-Süleyman Bey Efendi’nin ‫ﯔ ا*@ﯔ‬- ‫ن‬B
4-mahdûmu mehâbetlü Selim AB "B'- ‫(*و‬
5-Bey Efendi vâlidesi Şem’î 4  *‫ﯔ ا*ى وا‬-
6-kadın rûhîçün ‫"ن‬k%‫*@ رو‬L
7-el-fâtiha sene 1235 (m.1819) ١٢٣‹  #‫ا‬

Kitabe No:17 (kırık)

Ön yüz:

1-Erzincânî Kassâb Ali BE ‫ب‬sL 7‫ارز‬

2-Koç(?) halîlesi Nafiye Hanım A/   BB/ ‫"چ‬L
3-binti Mahmud Ağa rûhuna %‫ "د ا
 رو‬,-
4-fâtiha sene-i Arabî 1324 (m.1906) ١٣٢” - E  

Kitabe No:18

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-Ashâb-ı Kirâmdan ‫ب آ ا*ان‬b‫ا‬
3-hâza merkadi’l-mağfûru’l-merhûm ‫"م‬% ‫"ر ا‬#$‫* ا‬L  ‫ه;ا‬
4-Hazret-i Abdulvehhâb ‫* ا"هب‬E ‫_ ت‬%
5-Gazi radiya’llâhu anh E 1‫ ا‬a‫
زى ر‬
6-rûhuna fâtiha  %‫رو‬
7-h. sene 113 ١١٣  ‫ه‬
8-m. sene 732 ٧٣٢  ‫م‬
Kitabe No:19

Ön yüz:

1-Hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-tarîkat-i Nakşibendî mürşidi ‫*ى‬4  ‫*ى‬35 65@ 0
3-Đsmail Hakkı Đhrâmî Halîfesi  #B/ ‫ ا‬%‫ ا‬5% 8E‫ا‬
4-Muhammed Veli Şen 4 ‫* و‬
5-âlem-i Đslâm’a ışık tutdu ‫"*ى‬0 w4‫ ا‬V‫ ا‬E
6-du cihânı eyledi gülşen 3"‫*ى آ‬B@‫ن ا‬2+ ‫دو‬
7-D. 1326 (m.1908) Ö. 13.6.1995 (Türkçe yazılı)

Kitabe No:20 (yıpranmış)

Ön yüz:
1-Sivas Binbaşısı zade(?) Hamdi Đsmail Hakkı Bey
2-Silahdar Erzurûmî(?)Müftü Maksud cedd-i ‘alâdır
3-nüzûl itmiş semadan Fatma Đzzet Hanım nâm-ı
4-zeylinde(?) azmi gibi isminde oğlum lütf-u Mevladır
5-Ağustos altı üçyüz otuz iki yaşım.....….
6-ecel geldi oku bir fâtiha üslûb-u ra’nâdır
7-elvedâ fâni dünya elvedâ ana elvedâ
8-rûz-i mahşerde şefî’(?) bâd-ı Muhammed Mustafa
9-1332 (m.1913)

‫ﯔ‬- 5% 8E‫*ى ا‬% (?)‫ زاد‬4Ž- ‫"اس‬

‫در‬VE *+ ‫"د‬s5 '# ‫ و‬a‫*ار‬B
 A/ ‫ت‬NE 0 ‫ول ا دن‬N
‫در‬:" [? AB
‫ آ ا* او‬NE *B@‫ز‬
........A4@ R@‫"ز او"ز ا‬X‫ا
'"س ا' او‬
 ‫در‬E‫"ب ر‬B‫  ا‬- "L‫*ى او‬B‫ آ‬8+‫ا‬
‫ا"داع  د ا"داع ا ا"داع‬
#?s * ‫د‬- (?)#4 ‫ د‬3 ‫روز‬
١٣٣٢
Kitabe No:21

Ön yüz:

1-hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-fenâdan bekâya eyledi rıhlet ,B%‫*ى ر‬B@‫@ ا‬5- ‫دن‬
3-ide kabrini Hak ravza-i cennet ,+ da‫ رو‬w% @ L *@‫ا‬
4-Erzincanlı Nalbandzâde ‫*زاد‬B B7‫ارز‬
5-Hacı Ahmed Efendi halîlesi  BB/ ‫* ا*ى‬%‫ ا‬+%
6-Üserâ Komisyonu Kâtibi Süleyman ‫ن‬B ‫"" آ‬L ‫ا ا‬
7-Efendi vâlidesi Fâtıma-i merhûmü’ ‫"م‬%  d0  *‫ا*ى وا‬
8-l-mağfûr rûhuna fâtiha  %‫"ر رو‬#$‫ا‬
9-1332 (m.1913) ١٣٣٢

Kitabe No:22 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Şeyh Evhad *%‫` او‬4

2-fî………sene tâ(?) (?) ....... 
3-erbe’a ve sittîn seb’a mie (h.764 m.1363) d ' ‫ و‬-‫ار‬

B-HALFELĐK MEZAR KĐTABELERĐ

Kitabe No:1

Selçuklu dönemine ait bir kitabedir.

Üst kısmında Âyete’l-kürsî var:
Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Alt kısmındaki yazı şöyledir:
teveffâ el-merhûm, el-mağfûr, eş-şehid, el-‘abdu’l-muhtaç ilâ rahmeti’llahi te’âlâ Ahi
Mehmed bin Ahi Hoca
Arka yüzün alt kısmında Farsça dört beyit var. Okunamadı.

+‫"ا‬/ /‫ ا‬- * /‫  ا‬1‫ ا‬,%‫*ا*ا'ج ا ر‬23‫"را‬#$‫"م ا‬% ‫" ا‬

Kitabe No:2

Çocuk mezar kitabesi. Üzerinde Âyete’l-kürsî var:

Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-semâvâti
ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve mâ
halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz
ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
Kitabe No:3 (yıpranmış)
Ön yüz:

1-habbezâ itti dâr-ı bekâya bu ehl-i felâh ‫ح‬V 8‫" اه‬- @5- ‫;ا ا@' دار‬/
2-rûh-ı cinâna vâsıl oldu zü’l-cenâh ‫ح‬7‫ او*ى ذوا‬8b‫ وا‬+ ‫روح‬
3-ehl-i fâzıl idi ol sâhib-i pür kemâl ‫ آل‬Q f%b ‫ ا@*ى اول‬8a 8‫اه‬
4-tâlib-i Hak olup nice buldu inşirâh ‫ اح‬3‫"*ى ا‬- 7 ‫ او"ب‬w% f0
5-ya’ni ol üstâd-ı âlem Hoca sükût ‫"ت‬R +‫"ا‬/ AE ‫@ اول او'د‬
6 ………….. (okunamadı) ………………...

Kitabe No:4

Ön yüz:
1-hû dost el-fâtiha
2-Sivas nakîbü’l-eşrefi kutbü’l-ârifîn
3-Abdullâhu’l-Hâşimü’l-Kâdirî Rıfâî
4-Hazretleri’nin hulefâsından Đstanbul
5-Kasımpaşa’da Bedreddin Mahallesi’nde tarîkat-i
6-aliyye-i Kâdiri’r-Rıfâî dergâh-ı şerîfi
7-post-nişîni es-Seyyid eş-Şeyh Muhammedü’l-Ensârî
8-Hazretleri’nin torunu Binbaşı, Şeyh
9-Muhyi’d-dini’l-Ensârî Bey’in oğlu
10-Abdülkâdir Şerâfeddin Bey’in rûhuna
11-doğumu sene 1339 (m.1920) vefatı 13 Cemâziyel Evvel sene 1372
12-28 Şubat sene 1953

#‫ ا‬,‫ه" دو‬

‫ ار‬f?L  4:‫ ا‬f5 ‫"اس‬
Eّ ‫درى ا‬5‫ ا‬42‫ ا‬1‫*ا‬E
‫*ن ا'"ل‬#B/ “@ B _%
 ,5@ 0 * ّB @ّ*‫*را‬- ‫د‬4Q AL
#@ 4 ‫ درآ‬Eّ ‫درى ا‬L ‫ّء‬BE
‫رى‬s:‫ّ` ّ* ا‬3‫ اّ* ا‬3 ,"Q
`4 4R- ‫"رو‬0 ‫ @ﯔ‬B _%
B
‫ﯔ او‬R- ‫رى‬s:‫ ا*ّ@ ا‬
%‫ﯔ رو‬R- @ّ*‫ اف ا‬4 ‫در‬5‫*ا‬E
١٣٧٢  ‫ول‬:‫ذى ا‬+ ١٣‫ و‬١٣٣٩ "
‫دو‬
١٩‹٣  ‫ط‬4 ٢٨
Kitabe No:5

Ön yüz:

1-hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-işbu kabr-i merhûm ve mağfûr ‫"ر‬#$ ‫"م و‬%  L "4‫ا‬
3-Sarı Hâfız zâde ‫ زاد‬T% ‫رى‬b
4-Şâkir Efendi’nin ‫آ ا*@ﯔ‬4
5-rûhu içün el-fâtiha #‫"ن ا‬k@ %‫رو‬
6-sene 1322 (m.1904) ١٣٢٢ 

Kitabe No:6

Ön yüz:

1-fâtiha 
2-Şebinkarahisarlı Avutmuş Mahallesi’nden ‫ّ*ن‬B ‫ر او و‬s%  L 4
3-Hancı oğullarından Hasan oğlu Ahmed Hancı 7/ *%‫ ا‬B
‫ او‬% ‫ *ن‬B"
‫ ا‬7/
4-doğumu 1338(m.1918)-1947 ١٩”٧-١٣٣٨ A
‫دو‬
Kitabe No:7

Ön yüz:

1-hüve’l-bâkî
2-tarîkat-i aliyye-i Nakşibendî
3-meşâyih-i kiramdan el-Hac
4-Nalçacı zâde Şeyh Ahmed
5-Sivâsî Hazretleri’nin
6-rûh-ı şerifleriçün el-fâtiha
7-sene 1310 (m.1892)
L‫ه" ا‬
‫*ى‬35 ّBE ,5@ 0
‫@` آ ا*ان اج‬3
*%‫` ا‬4 ‫ زاد‬+ kB
“@ B _% ‫"ا‬
#‫"ن ا‬k@ B#@ 4 ‫روح‬
١٣١٠ 

Kitabe No:8 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-………….. ………….
3-……….kâim-makam ‫م‬5 AL……….
4-Akif Beg’in ‫Žﯔ‬- [‫آ‬E
5-rûhîçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫رو‬
6-sene 1240 (m.1824) ١٢”٠ 

Kitabe No:9 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-………………… ……………..
3-……………tayin olduğum…….. ………..A$@*‫ او‬.........
4-….sonra ecel-i mevt yetişdi hemen ‫*ى هن‬3'@ ‫ "ت‬8+‫Ž  ا‬b…….
5-……..ziyâret eyleyen rûhuna ide bir fâtiha  - *@‫ ا‬%‫ رو‬B@‫……ز@رت ا‬..
6-ihsan ‫ن‬%‫ا‬
7-1317 (m.1899) ١٣١٧

Kitabe No:10

Ön yüz:

1-fî hâza’l-kabru’l-merhûmu’l-mağfûr ilâ ‫"را‬#$‫"م ا‬% ‫ ا‬5‫ ه;ا ا‬

2-rahmeti Rabbehu’l-gafûr Molla Gül(?)zâde ‫ آ"ل)?( زاد‬V ‫"ر‬#$‫ ا‬-‫ ر‬6%‫ر‬
3-es-Seyyid Mehmed Ağa ibn-i Ahmed Alemdar ‫*ار‬BE *%‫ ا‬-‫ا* * ا
 ا‬
4-rûhiçün el-fâtiha sene 1240 (m.1824) ١٢”٠  #‫"ن ا‬k%‫رو‬

Kitabe No:11 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-nakl ider ise ……… ……. ‫د‬3‫ آ‬B#@  @‫ ا@*ر ا‬85
3-bir misafirhanedir gelir gidenler bu hana(?) (?)/ "- B*‫ آ‬B‫*ر آ‬2/  -
4-……meftûn-ı(?) cihandan mefhar-i Sivas idi ‫( "اس ا@*ى‬# ‫*ان‬2+ ‫'"ن‬#…….
5-ni’metin………müsâvât üzere her bây u gedâ ‫ى و آ*ا‬- ‫ وات اوزر ه‬........'
6-Sakal(?) Ağa deyu şöhret-i mebnî âfâk(?) eylerdi ‫ دى‬B@‫ ت  اق ا‬24 "@‫ل ا
 د‬5
7-bak felek kim mahzen hâk içre kıldı……….. ……..‫*ى‬BL  k@‫ك ا‬/ ‫ن‬N A‫ آ‬mB ‫ق‬-
8-mahşere dek………..rahmet itsün Hak sana Ž w% ‫ ا"ن‬,%‫  دك……ر‬3
9-meskenin………..oldu lâyık(?)……….. ………w@: ‫ﯔ ………او*ى‬R
10-sene 1323 (m.1905) ١٣٢٣ 

Kitabe No:12 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-Sivas eşrâf-ı ulemâsından ‫*ن‬BE ‫ اف‬4‫"اس ا‬

2- ……………. Şemseddin @*‫ ا‬S4……….
3-zade el-Hac, Hafız Mehmed Şemseddin @*‫ ا‬S4 * T% ‫زاد اج‬
4-Efendi’nin rûhiçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫ا*@ﯔ رو‬
5-fî 5 Ramazan sene 1314 (m. 6 Şubat 1897) ١٣١”  ‫ ‹ ر_ن‬

Kitabe No:13

Ön yüz:

1-hâza’l-kabru’l-merhûme Divrikli Mayat oğlu B

‫ ط او‬BR@‫" د@"ر‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬
2-Osman kızı Nuriye Yüksel rûhuna fâtiha  %‫ رو‬8‫ى "ر@ @"آ‬NL ‫ن‬ZE

Kitabe No:14 (yıpranmış)

Ön yüz:

1-hüve’l-hayyu’l-bâkî L‫ه" ا ا‬

2-Kangal Ağası……….. …….
‫ل ا‬5L
3-…………Ağa’nın ‫………ا
ﯔ‬.
4-Hacı…………… ……….. +%
5-rûhiçün fâtiha sene 1….. ….١   ‫"ن‬k%‫رو‬
C-NUMAN EFENDĐ AĐLE KABRĐSTANI

Kitabe No:1

1-hüve’l-hayyu’l-bâkî L‫ه" ا ا‬

2-dirîğâ hânedân-ı Müftî-i Nûman-ı Sivasî ) ‫'> ن ا‬# ‫*ان‬/ $@‫در‬
3-müzeyyen bi’l-lakab Sarı Hatib şöhret-i dârâ ‫  دار‬24 f?/ ‫رى‬b f5- @N
4-müderris-i bi’l-‘ulûm sâhibü’l-kütüb-i kütübhâne ('‫ آ‬f'R‫ ا‬f%b ‫"م‬B- ‫*رس‬
5-dahî ferrâş hem Beyt-i Mükerrem hâdim-i cânâ + ‫دم‬/ ‫ م‬R ,- A‫  اش ه‬/‫د‬
6-ciger-hûnem kebâb itdi firâk-ı hasreti ammâ ‫  أ‬% ‫ آب ك ا@'*ى  اق‬A"/ R+
7-velâkin olmadı rü’yet visâl-i fazlına zîrâ ‫ ز@ ا‬B_ ‫ل‬b‫ و‬,@‫ او*ى رؤ‬R‫و‬
8-evâhirden çıkar bir er mücevher fevtine tarih `@‫"ه " ر‬7 ‫ ار‬- ‫ر‬5X ‫ دن‬/‫اوا‬
9-bu ta’mîre didi hüsnî dü-tarihim ola ihdâ ‫ او اه*ا‬A(@‫ دو ر‬% ‫"   د@*ى‬-
10-kemâl-i fazlı ikmâle dü-âlemde budur meşhur ‫"ر‬23 ‫"در‬- *E ‫ اآ دو‬8_ ‫آل‬
11-oku ihlas o rûh-ı pâkini eyle heman ihyâ %‫ هن ا‬B@‫آ ا‬Q ‫ص او روح‬V/‫" ا‬L‫او‬
12-sene 1182(m.1768) ve 1301(m.1883) ١٣٠١ ‫ و‬١١٨٢ 
13-Hamdi ‫*ى‬%

Kitabe No:2

1-Allah 1‫ا‬
2-fahru’l-müftinîn-i Sivas ‫' "اس‬#‫( ا‬
3-el-müderris bi-dâri’s-saltanat 6?B‫*ار ا‬- ‫ا*رس‬
4-es-Seyyid, el-Hac Mehmed Tahir Efendi ‫ه ا*ى‬0 * ‫ا* اج‬
5-rûhîçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫رو‬
6-sene h.1320 (m.1912) ١٣٢٠ ‫ ى‬7‫ ه‬

Kitabe No:3 (yıpranmış)

1-hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-eyledim âh-ı enîn-i efgân ‫ن‬$‫ ا ا‬P ‫*م‬B@‫ا‬
3-Sarı Hatibzâde şöhret-i âleme E ‫ ت‬24 ‫ زاد‬f?/ ‫رى‬b
4-virdi sâkî câna zerrîn-i şarab ‫ اب‬4 @‫ زر‬+ L ‫و@ دى‬
5-Kevser-i Adn içre kıldı devrân ‫*ى دوران‬BL  k@‫*ن ا‬E "‫آ‬
6-……………....tarih-i Rûmî ‫……………ر@` رو‬..
7-…………….….Şeyh……… ……..`4.……………
8-kandı küçük büyük Şeyh…… ……`4 ‫"ك‬- m+"‫*ى آ‬L
9-oku hasbîce(bir fâtiha) ( -)+ % "L‫او‬
10-fî gurre-i Ş. 1321 (m. Aralık 1913) ١٣٢١ ‫
ء ش‬

Kitabe No:4 (çok fazla yıpranmış bir mezar kitabesi)

1-……………….. …………….
2-…..…………… ……………..
3-……………….vefâtı ‫……………و‬
4-………………….’Abdullatif [?‫*ا‬E…………….

Kitabe No:5

Pencere üzerinde tek satırlık kitabe:

yâ hafiyye’l-eltâf neccinâ mimmâ nehâf ‫ ّ (ف‬7 ‫?ف‬:‫ ا‬#/ @

Kitabe No:6

Pencere üzerinde iki satırlık kitabe:

1- ‫"ن‬B# ARB (‫" ا‬B‫ وا‬A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-

2- ‫ ا‬mB‫ ا‬1‫*ق ا‬b ‫ ا‬+‫ @_ ا‬: 1‫ان ا‬
1-Bismillâhirrahmânirrahîm vef’alû’l-hayr le’alleküm tuflihûn
2-inna’llâhe lâ yudî’u ecri’l-muhsinîn sadeka’llâhu’l-melikü’l-mu’în

Kitabe No:7

Giriş kapısının;
Solunda ortasında sağında

1‫(ا‬Allah) 1‫ا‬4(mâ şâ-Allah) *ّ(Muhammed)

amele Şâkirdî(?) Tevfîk el-Kayserî ‫ ى‬s5‫ ا‬w" ‫آ دى‬4 8E

Kitabe No:8

Kapı yanındaki birinci pencere üzerinde:

1- ‫ ا;"ب‬#$@ 1‫ ان ا‬1‫ ا‬6%‫?"  ر‬5 : A2#‫ ا‬BE " ‫دى ا;@ ا‬E @ 8L
2- % ‫*ا‬E `3‫ ا‬-‫*ى ا‬% *%‫` ا‬3‫ ا‬-‫'> "اس ا‬#‫` ن ا‬3‫ ا‬f;‫ ا‬E
[‫ و ا‬d ‫ ان  ا  و  و‬#$‫ و ا‬6% ‫ ا‬A2BE
1-kul yâ ‘ibâdiye’llezîne israfû ‘alâ enfusehüm lâ teknutû min rahmeti’llâhi inna’llâhe yeğfuru’z-
zunûbe (Kuran: Zümer, 53)
2-‘ammera’l-müznibü eş-Şeyh Nu’man el-Müftî-i Sivas ibn-i eş-Şeyh Ahmed Hamdi ibn-i eş-
Şeyh ‘Abdurrahman ‘aleyhümü’r-rahmeti ve’l-gufran sene isnâ ve seb’în ve mie ve elf

Kitabe No:9 (yıpranmış)

Pencere üzerindeki tek satırlık kitabe. Baş tarafı okunamadı.

1-……………. Bismillâhirrahmânirrahîm A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-………….

Kitabe No:10

Yedi satırlık, çok fazla yıpranmış bir yapı kitabesi parçası. Kabristanın içinde köşede yerde
bulunmaktadır:

1-mâ şâ-Allah 1‫ا‬4

2-………..…………Allah 1‫…………………ا‬.
3-…………………..Celîl 8B+……………………
4-………………… (?)……. ……7@%…………….

Kitabe No:11

Üç satırlık, kırık bir yapı kitabesi parçası:

1-……………… ……………….
2-...……………. ……………….
3-bâğ-ı Firdevs………. ……….‫غ  دوس‬-

Kitabe No:12

Kırık yapı kitabesi parçası:

1-………………. ……………..
2-hüve’l-hallâku’l-bâkî L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬
3-harrerehû………..es-seyyid *‫ ر…………ا‬%

D-ÜÇ ŞEHĐTLER MEZARLIĞI

Kitabe No:1

Kırık, kabartma yazılı, balık sırtlı mezar taşı.

Taşın bir yüzünde Farsça bir beyit bulunmaktadır. Tamamı okunamadı: …‫ل آ د‬5'‫ا‬
Tamir gören baş tarafında ise şu yazı yer almaktadır:

1-hüve "‫ه‬
2-………. Allah 1‫ا‬............
3-fî tâ Zi’lka’de *5‫  ذى ا‬
4-sene erba’a ve seb’în ve sitte mie d' ‫ و  و‬-‫ ار‬
(h. Zilkade 674, m. Nisan 1276)

Kitabe No:2

Kabartma yazılı, balıksırtlı mezar taşı. Baş kısmındaki taş parçası ters tutturularak beton
ile sıvanmış ve yazılar okunamaz hale gelmiştir.
Taşın üst kısmında besmele ve Âyete’l-kürsî mevcuttur:

   ‫ "م‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ ا‬A% ‫ ا‬% ‫ ا‬1‫ ا‬A-
A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫رض  ذا;ى‬:‫ا"ات و   ا‬
‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE  >3- ‫ @?"ن‬:‫و‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#%
Bismillâhirrahmânirrahîm. Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ
nevm lehû mâ fi’s-semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ
beyne eydîhim ve mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia
kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

Alt kısmında: intekale min dâri’l-fenâ ilâ dâri’l-bekâ 5‫ ا دار ا‬#‫  دار ا‬85'‫ا‬
Đkinci yüzün alt kısmında ise:

Rebîü’l-âhir sene tis’a ve seb’în ve seb’a mie d ‫   و  و‬/:‫ ا‬-‫ر‬
(h. Rebiülahir 779, m. Ağustos 1377)

Kitabe No:3

Kabartma yazılı, yıpranmış, tamir görmüş, şekilli çocuk mezar taşı.

Baş kısmında:

………….’l-merhum ‫"م‬% ‫ا‬...............

Üst kısmında ise:

kâle’llâhu ………te’âlâ……… .....................1‫ل ا‬L

Kitabe No:4

Ortadan kırık, çok yıpranmış mezar taşı.

Baş tarafında:

1-ve hüve "‫و ه‬

2-el ‘aliyyu B‫ا‬
3-‘azîm AG‫ا‬

E-TEK MEZAR

Kitabe No:1 (yıpranmış)

1-vüzerâ-yı i’zamdan Sivas ‫*ن "اس‬GE ‫وزراى‬

2-Valisi el-Hac Hasan Hilmi B% % ‫وا اج‬
3-Paşa Hazretleri’nin mahdûmu ‫ @ﯔ (*و‬B _% 4Q
4-olub ………….. ömrünü ikmal ‫ ر@ اآل‬AE………‫او"ب‬
5-eyleyen Mehmed Celâleddin @*‫ل ا‬V+ * ‫ن‬B@‫ا‬
6-Bey’in medfen-i mahsûsudur ‫*ر‬b"s( * ‫Žﯔ‬-
7-rızâen lillâh el-fâtiha #‫ ا‬1 ‫ء‬a‫ر‬
8-1315-1317 (m.1897-1899) ١٣١٧ -١٣١‹
Yan tarafında betonla tutturulmuş olan taşta ise:

1-………..(okunamadı) …………….
2-el-merhûme, el-mağfûre ‫"ر‬#$‫" ا‬% ‫ا‬
3-Fatıma Hatun ‫"ن‬/ 0

F-KILAVUZ CAMĐĐ YAKININDAKĐ METRUK MEZARLIK

Kitabe No:1 (yıpranmış)

1-………….. …………
2-…… Hattâb Melik-i ] ‫ب‬#………
3-Rabbi’r-Raûf Ali bin Şeyh Vefâ B‫رب ا
ؤف )  [ و‬
III-HAZĐRELERDEKĐ MEZAR KĐTABELERĐ

A-ALĐ BABA CAMĐĐ

Kitabe No:1 (yıpranmış)

1-hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-………………bir kimse ‫ آ‬-……………...
3-el-hazer her kimse……………..ber-cihan ‫ن‬2+ -……… ‫ا;ر ه آ‬
4-Şeyh Ali……………………bendesi  *-………….. BE `4
5-azm-i ‘ukbâ eyledi ……………..heman ‫*ى…………هن‬B@‫ ا‬5E ‫م‬NE
6-……evlâdı ki Şeyh Hüseyin Efendi işbu..…. ......"4‫ ا*ى ا‬% `4 ‫دى آ‬:‫او‬......
7-ocağı………………eyledi teslîm-i cân ‫ن‬+ AB ‫*ى‬B@‫ ………ا‬$+‫او‬
8-cevher-i tarîhin…………geldi üçler……… .......... BX‫*ى او‬B‫آ‬........‫"ه ر@(ﯔ‬+
9-buldu Sübhânın ……………..ol zaman ‫"*ى …………اول زن‬-

Kitabe No:2 (yıpranmış)

1-hüve’l-hayyu lâ yemût ‫ @"ت‬: ‫ه" ا‬

2-hemîşe derd-i fikr ile olurken hâline şakir
3-irişdi ‘irci’î emri dokundu şem’ine Tâhir
4-………ser koydu sadrına ………eyva’llah
5-müheyyâ itdi………..…..oldu hem nâzır
6-idüb rişte-i ömrün ……………meliki’l-mevt
7-servetin ……………almadı saymadı hâzır
8-çıkub…………….menkûtan nakale tarih
‫آ‬4 / ‫ او"رآ‬B@ R ‫ درد‬3‫ه‬
‫ه‬0 4 ‫*ى‬L"0 ‫ ا ى‬+‫*ى ار‬4 @‫ا‬
1‫*ر@………ا@"ا‬b ‫"@*ى‬L ……..
‰ A‫…………او*ى ه‬..‫ ا@'*ى‬2
‫ ا"ت‬mB ………@ E d'4‫ا@*وب ر‬
‰/ ‫@*ى‬b ‫ و ………اى‬
`@‫ ر‬85 0"5………….‫"ب‬5X
9-……………………Şeyh Tahir ‫ه‬0 `4…….……….
10-1267(m.1850) ١٢٧

Kitabe No:3

1-hüve’l-bâkî L‫ه" ا‬
2-sâdât-ı Nakşibendiyye @*35 ‫دات‬
3-ve ‘ürefây-ı billâhdan ‫*ن‬2Bّ- ‫ ى‬E‫و‬
4-Kazgancı zâde ‫ زاد‬7
‫ز‬L
5-Mehmed Emin edîb-i Sivâsî ‫* ا اد@ "ا‬
6-kaddese sırruhû   ‫*س‬L
7-rûhîçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫رو‬
8-sene1335 (m.1916) ١٣٣‹ 

Kitabe No:4 (yıpranmış)

1-sene 1240 (m.1824) ١٢”٠ 

2-Allâhümme erham hâza kabru’l-merhûm ‫"م‬% ‫ ا‬L ‫ ه;ا‬A%‫ ار‬A2B‫ا‬
3-el-mağfûr ilâ rahmeti Rabbi’- ‫ رب‬6%‫"ر ا ر‬#$‫ا‬
4-l-ğafûr es-seyyid eş-şeyh `3‫"ر ا* ا‬#$‫ا‬
5-……………………Efendi ‫……………ا*ى‬
6-rûhîçün ‫"ن‬k%‫رو‬

Kitabe No:5 (kırık)

1-nakale el-merhûm ‫"م‬% ‫ ا‬85

2-………..ibn-i el-(?) ibn-i el-hac ‫ اج‬-‫ ا م ا‬-‫……ا‬..
3-……….Allah………….. .............1‫ا‬...........

Kitabe No:6 (yıpranmış)

1-hâza kabru’l-merhûm el-mağfûr………… ………. ‫"ر‬#$‫"م ا‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-ilâ rahmeti’llâhi te’âlâ Demircan ‫ن‬+ ‫  د‬1‫ ا‬6%‫ا ر‬
3-………………………… …………………..

Kitabe No:7 (kırık)

1-hüve’l-hayy ‫ه" ا‬
2-hâza kabri’l-merhûm el-muhâcir fî sebîli’llâhi 1‫ ا‬8  +2‫"م ا‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬
3-……………Dağıstan Nuh ‫……………دا
'ن "ح‬.
4-…..………..Dağıstânî Allâhümme………. ………A2B‫……………دا
' ا‬.
5-ve ilâhe ve sûreti’l-fâtiha ve teveffâ " ‫ و‬#‫و ا و "رة ا‬
6-fî gurre-i Rebîü’l-Âhir sene 123 (1123) (Mayıs 1711) ١٢٣  /:‫ ا‬-‫
ة ر‬

Kitabe No:8

1-hâza kabru’l-merhûm ‫"م‬% ‫ ا‬L ‫ه;ا‬

2-el-mağfûr er-Râcî ilâ rahmeti Rabbihî ّ-‫ ر‬6%‫ ا ر‬+‫"ر ا ا‬#$‫ا‬
3-el-ğafûr Dağıstan ‫"ر دا
'ن‬#$‫ا‬
4-Ali Edhem Han rûhî %‫ن رو‬/ A‫ اده‬BE
5-içün el-fâtiha h. ‫ ى‬7‫ ه‬#‫"ن ا‬k@‫ا‬
6-sene1250 (h.1834) ١٢‹٠ 
Kitabe No:9 (yıpranmış)

1-hüve’l-hayyu ‫ه" ا‬
2-……………..…………ide rûhuna %‫……………………اد رو‬.
3-okuyanlar bulalar cennete …………fâtiha  ……'+  "- BL‫او‬
4-bûy-ı Hak’dan irci’î emrini işitdi…………. ………‫'*ى‬4‫ ا @ ا‬+‫*ن ار‬5% ‫"ى‬-
5-rûhunu teslim eyledi Mahmud Efendi……….. …….‫*ى "د ا*ى‬B@‫ ا‬AB %‫رو‬
6-rûhu şâd olsun de-mâdem …….……anın ‫د او"ن ددم…………اﯔ‬4 %‫رو‬
7-‘azm idüb mevlâsına cennetden buldu râyiha @‫"*ى را‬- ‫'*ن‬+ :" ‫م ا@*وب‬NE
8-cevher-i tarihini bir er geldi tahrîr eyledi ‫*ى‬B@‫*ى  @ ا‬B‫ ار آ‬- (@‫"ه ر‬+
9-okuyanlar kabrinin taşın okusun fâtiha  ‫""ن‬L‫ﯔ او‬40 ‫ ﯔ‬L BL‫او‬
10-sene h.1292 (m.1875) ١٢٩٢ ‫ ى‬7‫ ه‬

Kitabe No:10 (yıpranmış)

1-fe’tebera yâ uli’l-elbâb ‫ اب‬:‫' @ او ا‬E

2-fenâ dârına geldi bir dem oldı bunda misâfir  *"- ‫ دم او*ى‬- ‫*ى‬B‫ دار@ آ‬
3-meğer seyf-i ecel çıkmış ğılâfından olub hazır a% ‫*ن او"ب‬V
5X 8+‫ [ ا‬R
4-………………….nihânı istedi mühlet ,B2 ‫ن ا'*ى‬2…………
5-revânın virmeğe itdi niyâz-ı Hazrete vâfi ‫_  وا‬% ‫ ا@'* زى‬R @‫روا و‬
6-………bu ma’sûmun çıkub …….didi tarih `@‫……د@* ر‬. ‫"ب‬5X ‫"ﯔ‬s "-…….
Not: Haşr(59)/2 nolu âyette “‫ر‬s-ž‫ا‬ ‫' @ او‬E” şeklinde yer almaktadır. Muhtemelen âyet
değiştirilerek yazılmış.

Kitabe No:11 (kırık)

1-hüve’l-hallâku’l-bâkî
2-küllü men ‘aleyhâ fân ve yebkâ vechu Rabbike zü’l-celâli
3-ve’l-ikrâm hâza kabru………………….ibn-i Mehmed Han
4-Allâhümme’ğfir…………ve mevtuhû fî gurre-i şehr-i Rebîü’l-Evvel
5-‘azmuhâ fî sebîli’llâhi……………………………….
6-men mâte garîben fe-kad mâte şehîden sadeka Rasûlullah
7-1247 (Ağustos 1831)

L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬
‫ل‬V7‫ ذو ا‬m-‫ ر‬+‫ و‬5@ ‫ ن و‬2BE  8‫آ‬
‫ن‬/ * -‫ا‬................... L ‫آ ام ه;ا‬:‫و ا‬
‫ اول‬-‫ ر‬24 
 " ‫ و‬.......... #
‫ ا‬A2B‫ا‬
................................ 1‫ ا‬8  2NE
1‫*ق ر"ل ا‬b ‫*ًا‬24 ‫* ت‬5 ً @
‫ ت‬
١٢”٧
Kitabe No:12

1-ol Hüdâ-yı zü’l-Celâl-i Kibriyâ @ ‫ل آ‬V7‫*اى ذو ا‬/ ‫اول‬

‘avn kıldı bu menâr itmâm-râ ‫" ر إم را‬- ‫*ى‬BL ‫"ن‬E
2-bânisi Şeyh Feyzullah-nâm işte '4‫ م ا‬1‫` † ا‬4 -
cây-ı ‘adn ola makâm-ı eshiyâ (‫م ا‬5 ‫*ن او‬E ‫ى‬+
3-bu ‘ibâdet-haneyi kıldı tezyîn @N ‫*ى‬BL d/ ‫دت‬E "-
hayr-ı kâmın kıl müyesser ey Hüdâ ‫*ا‬/ ‫  اى‬8L ‫ آ‬/
4-muhtasar kıl kâtibâ tarih digil 8R@‫ آ ر@` د‬8L s'(
kün makâmın ez-behişt-dâd ‫'*اد‬32- ‫ﯔ از‬5 ‫آ‬
5-sene1200(m.1785) ١٢٠٠ 
Kitabe No:13

1-bu câmi’ ferah-efzâ namazgâh-ı ümem A‫ا زآ ا‬N‫  ح ا‬+ "-
müşeyyed oldu bu tarz üzre çâr-erkânı ‫ر ارآ‬+ ‫ ز اوزر‬0 "- ‫* او*ى‬3
2-medâr-ı feyz-i ilâhi ve beyt-i Rahmânî %‫ ر‬,- ‫ و‬2‫*ار † ا‬
harîm-i hürmetinün mü’minîn mihmânı 2 I ‫ 'ﯔ‬% A@ %
3-yapıldı sâye-i Abdülhamid Han’da kim A‫* آ‬/ *‫*ا‬E @ ‫*ى‬BQ@
semâ-yı re’fetinün adl ü cûd bârânı ‫را‬- ‫"د‬+ ‫*ل و‬E ‫ى رأ'ﯔ‬
4-‘Atiyye-gâh-ı Hudâdur mesâcid ey mü’min I ‫* اى‬+ ‫*ادر‬/ ‫? آ‬E
namaz kıl oturup eyle zikr-i Sübhânî  ‫ ذآ‬B@‫ او"روب ا‬8L ‫ز‬
5-niyâz-ı Hazret-i Pîr it namazdan sonra  Rb ‫ زدن‬,@‫ ا‬Q ‫_ ت‬% ‫ز‬
niyâz feth ider insana bâb-ı ihsânı %‫ب ا‬- ‫ ا@*ر ا‬c' ‫ز‬
6-bin üç yüz on sekiz oldı Edîb tarihî /‫ ر‬f@‫ او*ى اد‬NR ‫"ز اون‬X‫ﯔ او‬-
harâba müşrif iken buldu böyle ‘umrânı ‫ ا‬E B@"- ‫"*ى‬- R@‫ ف ا‬3 -‫ ا‬/
7-harrerehû Arif sene 1318 (m.1900) ١٣١٨  ‫رف‬E ‫ ر‬%

B-ULU CAMĐ

Kitabe No:1

1-tarîk-i Nakşibendi pir-i ebcel 87-‫ ا‬Q ‫*ى‬35 w@ 0

2-mürşid-i kâmil garîbu’llah Hakkı 5% 1‫ ا‬f@
8‫* آ‬4 
3-Gavsu’l-A’zam Şeyh Đsmail Hakkı 5% 8E‫` ا‬4 AGE:‫
"ث ا‬
4-Đhrâmî engin gönlünde *BO"‫ آ‬R‫ ا ا‬%‫ا‬
5-yüce murâdı hâsıl oldu ‫ او*ى‬8b% ‫  ادى‬+"@
6-Toprak toprağa virildi vâsıl-ı Hak oldu ‫ او*ى‬w% 8b‫*ى وا‬B@ @‫ ا
 و‬j0 ‫ اق‬j0
7-2.8.1969 ١٩٩.٨.٢

Kitabe No:2 (yıpranmış)

1-hüve’l-hallâku’l-bâkî
2-el-Müderris…………….ve Müftî……………..zi’
3-l-kadr ve’l-ihtirâm…….Müftizâde Seyyid, Şeyh
4-ancak evliya……………………….es-Seyyid, eş-Şeyh
5-‘Abdurrahman Efendi bin es-Seyyid, eş-Şeyh, el-Hac
6-‘Abdülmecid Efendi nevvera’llâhu kabrehum(?) ve kuddise
7-esrârehum el-fâtiha
8-fî sene 1278 (m.1861)

L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬
‫ذى‬.......... '# ‫و‬.......... ‫ا*رس‬
`4 * ‫' ذاد‬#....... ‫' ام‬/:‫*ر و ا‬5‫ا‬
`3‫ا* ا‬.............. ‫ او‬w7‫ا‬
‫` اج‬3‫ ا* ا‬- ‫ ا*ى‬% ‫*ا‬E
‫*س‬L‫)?( و‬A‫ ه‬L 1‫* ا*ى "را‬7‫*ا‬E
#‫ ا‬A‫ا اره‬
١٢٧٨  
Kitabe No:3

1-el-merhûm, el-mağfûr ‫"ر‬#$‫"م ا‬% ‫ا‬

2-evlâd-ı Hatibzâde ‫ ذاد‬f?/ ‫د‬:‫او‬
3-Sivas es-Seyyid *‫"اس ا‬
4-eş-Şeyh ‘Abdurrahman Efendi
5-rûhîçün rızâen lillâh
6-el-fâtiha
7-sene1186 (m.1772)
Kitabe No:4 (yıpranmış)
Çok yıpranmış, kavuklu bir mezar taşı.
1-……………..
2-hâzihi kabru………….
3-el-muhtaç ilâ…………
4-es-seyyid, eş-şeyh……….
5-………….…rûhuna
6-Allâhümme’ğfir………..
‫ ا‬A2B‫ا‬
7-sene …..3
Kitabe No:5 (yıpranmış)
1-târîh-i Numan bin Hamdi
2-kutub idi şehr içre bu Şeyh ‘Aziz
3-ehl-i hâl olub hem milleti
4-her ki âmed Mısır ‘ayn-ı……… kazâ
5-âh kim nakş-ı hüsne itdi………..
6-‘irci’î emrine itdi imtisâl
7-Ravza-i Rıdvân anda vire Hudâ
‫ ا*ى‬% ‫* ا‬E `3‫ا‬
1 ‫ء‬a‫"ن ر‬k%‫رو‬
#‫ا‬
١١٨ 
........................
............ L ;‫ه‬
............ ‫ا'چ ا‬
.............. `3‫ا* ا‬
%‫رو‬................
........... #
...٣ 
‫*ى‬% - ‫ر@` ن‬
N@NE `4 "-  k@‫ ا‬24 ‫ ا@*ى‬f?L
'B A‫ل او"ب ه‬% 8‫اه‬
_L......... E s *P ‫ه آ‬
......... ‫ ا@'*ى‬% 5 A‫ا آ‬
‫ ا @ ا@'*ى ا'ل‬+‫ار‬
‫*ا‬/  @‫"ان ا* و‬a‫ ر‬da‫رو‬
8-şâhisâr-ı rahmet lutf ile
9-‘andelib-i rûhuna lâ………..
10-nâm u şânın…………mezâr-ı sengine
11-tâ-betâ târih içün Şeyh Mustafa
12-sene1131(m.1718)
Kitabe No:6 (kırık)
1-………….bu dem ‘adne revân
2-………….mevtine sade târih
3-………….rahmân ola ‘Abdurrahman 
Kitabe No:7
1-hüve’l-bâkî
‫ ?[ ا‬6%‫ر ر‬/4
.............. : %‫ رو‬f*E
R ‫ارى‬N.......... ‫ﯔ‬4 ‫م و‬
#?s `4 ‫"ن‬k@‫' ر@` ا‬-
١١٣١ 
‫* روان‬E ‫" دم‬-.................
`@‫" د ر‬.................
% ‫*ا‬E ‫ن او‬%‫ر‬..................
L‫ه" ا‬
2-dil-i sâfî hoş gülşen-i şarâbın içdim ‫*م‬k@‫ﯔ ا‬-‫ ا‬4 3B‫"ش آ‬/ b ‫دل‬
3-terk itdim dünyanın hâr u hışşını 3/ ‫ر و‬/ ‫ ك ا@'*م دﯔ‬
4-il(el) sevmiş, sevmemiş ben koyub geçdim ‫*م‬k‫"@"ب آ‬L - " " 8@‫ا‬
5-dehrin devleti ten kafesini #L  '‫ده ڭ دو‬
6-rûh-ı Muhyiddin’e fâtiha kıl ihdâ ‫ اه*ا‬8L  @*‫روح  ا‬
7-Allah didi virdi son nefesini # ‫"ڭ‬b ‫ د@*ى و@ دى‬1‫ا‬
8-hicrî 1314-1421(m.1896-2000) ١”٢١ - ١٣١” ‫ ى‬7‫ه‬

Kitabe No:8 (yıpranmış)

1-hüve’l-hallâku’l-bâkî L‫ق ا‬V(‫ه" ا‬

2-Allâhümme’ğfir ve’rham A%‫ و ار‬#
‫ ا‬A2B‫ا‬
3-sâhibeti hâza’l-kabru’ş-şerîfeti 6#@ 3‫ ا‬5‫ ه;ا ا‬6%b
4-Mevlûde binti es-Seyyid, eş-Şeyh `3‫ ا* ا‬,- ‫""د‬
5-Mustafa………………… ................. #?s
6-…………………….’aleyhi BE......................
7-bi-hurmeti…………el-fâtiha #‫ا‬............. 6 -
8-sene 1231(m.1815) ١٢٣١ 

Kitabe No:9 (kırık)

1-…………….. .......................
2-Sîvâsî Seyyid Numan ‫"ا * ن‬
3-Efendi kerîmesi merhûme mağfûre ‫"ر‬#$ "%  ) 
‫ا*ى آ‬
4-lehâ Şerîfe Emine Şeyhmiye(?) Hanım A/ (?) 24 ‫ ا‬#@ 4 2
5-rûhîçün el-fâtiha #‫"ن ا‬k%‫رو‬
6-sene 29 Ramazan1244 (m. 3 Nisan 1829) ١٢”” ‫ ن‬٢٩ 

Kitabe No:10 (yıpranmış)

1-………………... ………….
2……………….. …….……
3-dua idüb didi tarih [‫وب دى <ر‬١ ‫د‬
4-gülistân-ı cinân ola ‫=ن او‬4 ‫ن‬I1‫آ‬
5-hazar bûy-ı(?) akındının ]==O‫*ار ى ا‬
Kitabe No:11

1-eş-şeyh [‫ا‬
2-Mahmud ‫د‬
3-Efendi rûhuna =*‫=ى رو‬B‫ا‬
4-fâtiha sene 1142 (m.1729) ١١`٢ = <B

Kitabe No:12

1-haza ‫ا‬W‫ه‬
2-el-kabir, es-saîd, eş-şehid !‫ ا‬$1‫
ا‬5:‫ا‬
3-el-merhûm, el-muhtaç ilâ rahmeti’llâhi F‫ ا‬G*‫ج ا) ر‬I‫ا
*م ا‬
4-Hüseyin bin Bahâddin !  1*

Kitabe No:13

1-bi-tarih [‫ر‬I
2-fî es-sâlis ‘işrîn 
 bc‫) ا‬B
3-min Zilkade sene = +$:‫ ذى ا‬
4-erbe’a ve tis’în ve seb’a mie (h. 23 Zilkade 794, m. 10 Ekim 1392)  ‫ و‬$1< ‫ار و‬

C-ALĐ AĞA CAMĐĐ

Kitabe No:1

1-bu ‘ayn-ı çeşme-i bûy-ı vefâdan ‫"ى ودن‬- d3X E "-
2-idüb sa’y-i belîğ lillah fî Allah 1‫  ا‬1  B-  ‫ا@*وب‬
3-nice yere akıdub Mustafa Paşa
4-buraya hem müyesser kıldı Allah
5-içün şükrâne dinildi bu tarih
6-Hüdâ’ya çok sipas(?) elhamdülillah
7-işbu câmi-i şerif Behram Paşazâde
4Q #?s ‫*وب‬L‫ @  ا‬7
1‫*ى ا‬BL  A‫"را@ ه‬-
`@‫" ر‬- ‫*ى‬B@‫ ا د‬R4 ‫"ن‬k@‫ا‬
1*‫س ا‬j ‫"ق‬X @‫*ا‬/
‫ زاد‬4Q ‫ ام‬2- [@ 4 + "4‫ا‬
8-Mustafa Bey tarafından inşâ olunmuşdur ‫*ر‬3‫ او‬3‫ *ن ا‬0 ‫ﯔ‬- #?s
9-998 (m.1589) ٩٩٨

Kitabe No:2

1-hâza’l-kabru Hacı +% 5‫ه;ا ا‬

2-Mustafa #?s
3-eş-şehir bi-veled-i *"- 23‫ا‬
4-Behram Paşa 4Q ‫ ام‬2-

Kitabe No:3

1-hâza’l-kabru 5‫ه;ا ا‬
2-Ebubekir bin Hacı +% - R-"-‫ا‬
3-Mustafa #?s
4-eş-şehir bi-veled-i *"- 23‫ا‬
5-Behram Paşa 4Q ‫ ام‬2-
6-el-vâfi’ sene  ‫ا"ا‬
7-‘aşera ve elf (h. 1010, m. 1601) [‫ و ا‬3E
Kitabe No:4

1-lâ ilâhe illallah Muhammedün Resûlullah 1‫ * ر"ل ا‬1‫ا‬:‫ ا ا‬:
2-hâza merkad hazret-i müfessir # ‫_ ت‬% *L  ‫ه;ا‬
3-Mehmed Efendi rahmeti’llâhi te’âlâ  1‫ ا‬6%‫* ا*ى ر‬
4-‘aleyhi rahmeti vâsi’a ‫ وا‬6%‫ ر‬BE
5-sene 1111 (m. 1699) ١١١١ 

D-HOCA ĐMAM CAMĐĐ

Kitabe No:1

1-Allâhu lâ ilâhe illâ hüve’l-hayyu’l-kayyûm lâ te’huzuhû sinetün ve lâ nevm lehû mâ fi’s-

semâvâti ve mâ fi’l-arz men ze’llezî yeşfe’u ‘indehû illâ bi-iznihî ya’lemu mâ beyne eydîhim ve
mâ halfehum ve lâ yuhîtûne bi-şey’in min ‘ilmihî illâ bimâ şâe vesia kürsiyyuhu’s-semâvâti ve’l-
arz ve lâ ye’uduhû hıfzuhumâ ve hüve’l-‘aliyyu’l-‘azîm.

‫رض‬:‫ "م    ا"ات و   ا‬: ‫ و‬6 ;/ْ : ‫"م‬5‫ ه" ا ا‬:‫ ا ا‬: 1‫ا‬
 >3- ‫ @?"ن‬: ‫ و‬A2#B/  ‫ و‬A2@*@‫ ا‬-  AB@ ‫ذ‬D- :‫* ا‬E #3@ ‫ ذا; ى‬
AG‫ ا‬B‫ و ه" ا‬2G#% ‫د‬I@ : ‫رض و‬:‫ء و  آ  ا"ات و ا‬4 - :‫ ا‬BE
2-nevverallâhu kabrehû fi'l-hâmis 'aşera min şehr-i Zi'l-hicce li-sene erbe'a ve seb'în ve seb'a mie.

 ‫ و  و‬-‫  ار‬7‫ ذا‬24  3E S(‫   ا‬L 1‫"ر ا‬

(h. 15 Zilhicce 774, m. 6 Haziran 1373)
EK 2: KĐTABE FOTOĞRAFLARI

MÜZE MEZAR KĐTABELERĐ

Müze 95/122 Müze191

Müze 196-a
Müze 196-b

Müze 223

Müze 224
 Müze 226-a

Müze 226-b

Müze 227-a Müze 227-b

Müze 446 Müze 447

Müze 450 Müze 464

Müze 472 Müze 487

Müze 493 Müze 500

Müze 505-a Müze 505-b

Müze 512 Müze 521

Müze 524 Müze 530

Müze 538 Müze 553

Müze 555-558

Müze 557-a

Müze 557-b
 Müze 559

Müze 645-a

Müze 645-b
 Müze 646-a

Müze 646-b

Müze 843 Müze 844

Müze 845 Müze 1508

Müze 879
MÜZE YAPI KĐTABELERĐ

Müze 187 Müze 310

Müze 439 Müze 482

Müze 494
Müze 573 Müze 590

Müze 883

Müze 1121
Müze 1122

Müze 1505
MEZARLIK KĐTABELERĐ
ABDULVAHAB GAZĐ(YUKARI TEKKE)

Tekke 1-a Tekke 1-b

Tekke 2 Tekke 3
Tekke 4 Tekke 5

Tekke 6 Tekke 7
Tekke 8 Tekke 9

Tekke 10 Tekke 11
Tekke 12 Tekke 13

Tekke 14 Tekke 15
Tekke 16 Tekke 17

Tekke 18 Tekke 19
Tekke 20 Tekke 21

Tekke 22 Tekke 23
Tekke 24 Tekke 25

Tekke 26 Tekke 27
Tekke 28 Tekke 29

Tekke 30 Tekke 31
Tekke 32 Tekke 33

Tekke 34 Tekke 35
Tekke 36 Tekke 37

Tekke 38 Tekke 39
Tekke 40 Tekke 41

Tekke 42 Tekke 43
 Tekke 44

HALFELĐK

Halfelik 1-a
Halfelik 1-b

Halfelik 1-baş kısmı Halfelik 1-diğer baş kısmı

Halfelik 2-a Halfelik 2-b

Halfelik 3 Halfelik 4

Halfelik 5 Halfelik 6
Halfelik 7-a Halfelik 7-b

Halfelik 8 Halfelik 9
Halfelik 10 Halfelik 11

Halfelik 12 Halfelik 13
Halfelik 14 Halfelik 15

Halfelik 16 Halfelik 17
Halfelik 18-a Halfelik 18-b

Halfelik 19 Halfelik 20
Halfelik 21 Halfelik 22

Halfelik 23 Halfelik 24
NUMAN EFENDĐ AĐLE KABRĐSTANI

Numan Efendi 1 Numan Efendi 2

Numan Efendi 3 Numan Efendi 4

Numan Efendi 5

Numan Efendi 6

Numan Efendi 7
 Numan Efendi 8

Numan Efendi 9

ÜÇ ŞEHĐTLER MEZARLIĞI

Üç Şehitler 1-a
Üç Şehitler 1-b

Üç Şehitler 2-a

Üç Şehitler 2-b
Üç Şehitler 3-a Üç Şehitler 3-b

Üç Şehitler 4-a

Üç Şehitler 4-b
TEK MEZAR
HAZĐRELER
ALĐ BABA CAMĐĐ HAZĐRESĐ

Ali Baba 1 Ali Baba 2

Ali Baba 3 Ali Baba 4

Ali Baba 5 Ali Baba 6

Ali Baba 7 Ali Baba 8

Ali Baba 9 Ali Baba 10-a

Ali Baba 10-b Ali Baba 11

Ali Baba 12 Ali Baba 14

Ali Baba 13

ULU CAMĐĐ HAZĐRESĐ

Ulu Camii 1-a Ulu Camii 1-b

Ulu Camii 2 Ulu Camii 3

Ulu Camii 4 Ulu Camii5

Ulu Camii 6 Ulu Camii7

Ulu Camii8 Ulu Camii9

Ulu Camii10 Ulu Camii11

Ulu Camii12 Ulu Camii13-a

Ulu Camii13-b
DARURRAHA KĐTABESĐ

Kitabe No:4(Müze Envanter No Belli Olmayan)