You are on page 1of 4

TAHRİBATSIZ MALZEME MUAYENESİ

Tahribatsız Deneylerin Tanımı:


Bir malzemenin kullanılma amacı için gerekli özelliklerine zarar verecek ölçüde hasar
yapmadan o malzemenin muayenesine olanak veren deneyler “ Tahribatsız deneyler “ adı
altında toplanır.Günümüzde kaynaklı bağlantılara uygulanan en önemli tahribatsız muayene
yöntemleri, gözle muayene ultrasonik muayene ve radyoaktif muayenedir.Hasarın derecesini
bu şekilde sınırlamak,deneylerin tahribatsız olarak nitelenmesi için gereklidir.Aksi halde , en
önemli tahribatsız deney olan radyoaktivitede kullanılan X ve gamma ışınlarının içinden
geçtikleri malzeme ile oluşturabilecekleri bir takım ışınım hasarları ile tahribatsız olarak
tanınan diğer deneylerin malzemede yapabilecekleri benzer değişmeler
düşünülürse,kesinlikle tahribatsız olan deney olarak elimizde sadece tartma ile göz ile
yapılacak muayeneler kalır.

Kaynak dikişlerinin muayenesi:

Genel
Tahribatsız malzeme muayenesinin amacı, iş parçasının fonksiyonunu etkileyen hataları veya
özelliklerini içerip içermediğini kontrol etmektir. Diğer bir deyişle böyle hatalar mevcutsa,
muayene parçasından istenen özellikleri etkileyen muayene metodu kullanılmaksızın iyi bir
şekilde saptanabilir.Tahribatsız muayene, servisteki parçalar üstünde muayeneleri tekrar
etmek kadar ,servise konmadan önce yeni bir parçaya da uygulanır. Modern test metodlarının
artan tespit kapasiteleri ile, ikinci bir problem önem kazanır.İş parçasını hurdaya çıkarmayı
veya işlemeye devam etmeyi gerekli kılacak olan bir heterojenliğinin önemi ve büyüklüğü
değerlendirilmelidir.

Tahribatsız malzeme muayenesinin daha ileri bir uygulama alanı da unutulmamalıdır.


Bu da; bir malzeme veya parçanın imalatı esnasındaki hataların sebeplerini saptamak, bu
suretle kullanımda meydana gelen böyle hataları önlemeye yardım etmektir.
Kaynak dikişlerinin muayene yöntemleri:

__ Görsel kontrol
__ Sıvı penetran yöntemi
__ Girdap akımı yöntemi
__ Manyetik parçacıkla muayene yöntemi
__ Radyografi muayene yöntemi

SIVI PENETRAN YÖNTEMİ

Bu method, manyetik parçacık yöntemi ile sık sık kıyaslanır. Yöntem,mıknatıslanabilir


malzemelerle sınırlı değildir.Penetran sıvı yöntemi,kapiler harekete dayalıdır.Test parçasının
yüzeyine püskürtülen veya kaplanan sıvı , çatlakların veya gözeneklerin içine nüfuz
eder.Sıvının nüfuz edebilmesi için yüzeyde ve iç kısımdaki çatlaklar açık olmalıdır.Belli bir
uygulama zamanından sonra sadece hata bölgelerine nüfuz eden sıvının kalması için,test
parçasının yüzeyi dikkatlice temizlenmelidir.Bu orta kalan sıvı,sonradan uygulanan absorbon
belirtici tabaka tarafından alınır ve absorbe edilir.Absorbon belirtici ile nüfuz eden madde
yeterli kontrast varsa, hata bölgeleri yüzeyde görünür olur.Absorbon belirticini uygulama
zamanı da kesin bir rol oynar.Bu method , kısmen düşük maliyette ve fazladan cihaza gerek
duymadan basit uygulamalarda kullanılabilir.Çatlak kirliyse yöntem çalışmaz.

KULLANIM YERLERİ
Parçaların iç kısımları ve yüzeylerinde yapılan tahribatsız muayenelerde bu deneyler ,farklı
boyutlarda ve derinliklerdeki hataların incelenmesinde kendi fiziksel prensiplerinin olanak
verdiği ölçüde kullanılmaktadır.
Tahribatsız muayene bakımından ise bazı belirsizlikler vardır.Tahribatsız muayenenin
değerlendirilmesi ,genellikle muayenenin kendisinden daha zordur.Hasarsız kontroller
,muayene edilen malzemeden bir takım sinyaller ve görüntüler verir.bunları değerlendiren
operatörlerin bilgili olması şarttır.

MUAYENE STANDARTLARI
Bu uluslar arası norm, çeliklerin ark kaynaklı bağlantılarındaki süreksizliklerin değerlendirme
grupları için bir talimatlar listesidir.
Bu normda kaynak dikişleri düşük ,orta ve yüksek olmak üzere üç değerlendirme grubuna
ayrılmıştır.Bu üç değerlendirme grubu , kaynaklı imalatta geniş bir kullanım sağlayacak
şekilde kararlaştırılmıştır.Değerlendirme grupları ,imalatta kaliteleri için düzenlenmiştir ve
bitmiş ürünlere uygulanabilirliğe sahip değildir.

Çeşitli faktörlere göre muayene yönteminin uygunluğu:

Malzeme Cinsinin Muayene Yöntemine Etkisi

MALZEME Penetran sıvı


Ostenitik çelik 1
Ferritik çelik 1
OST/ferr. Çelik 1
Alüminyum 1
Plastik malzeme 0
Dökme malzeme 1/2
Dövme malzeme 1

Geometrik Formun Muayene Yöntemine Etkisi

GEOMETRİ Penetran sıvı


Malzeme kalınlığı 1
Kaynağın kök bölgesi 1/2
Kaynak dikişinin yeri 1/2
Yüzey durumu 1/2
İçköşe dikişi 1
Hata Cinsinin Muayene Yöntemine Katkısı

HATA CİNSİ Penetran sıvı


Birleşme hataları 1/2
Çatlaklar 1/2
Curuf Kalıntısı 0
Gözenek 0
Yetersiz nüfuziyet 1
Yanma çentiği 1/2
Kökün sarkması -
Yetersiz kök -

1:uygun
1/2: şartlı uygun
0: uygun değil

ÜRETİCİ FİRMALAR
__Gedik kaynak
__Türk döküm sanayi
__ Ugetham
__Tekkon

You might also like