MEDYA ve ŞIDDET

Medya;
 Toplumsal gruplar ve bireyler üzerinde kısa ve
uzun vadede etkileri bulunan,
 Toplumsal bilincin ve kültürün
oluşturulmasında yeniden üretilmesinde,
 Var olan değerlerin aktarılmasında önemli bir
belirleyiciliği olan ,
 Bireylerin sosyalleşmesinde, kimlik ve kişiliğin
oluşmasında önemli rol oynayan
yazılı ,görsel teknolojik araç ve
gereçlerin bütünüdür.
 Kitle iletişim araçları, kitle iletişim olgusunu
gerçekleştiren teknolojik araçlardır.
 Kitle iletişim araçları nelerdir?
Televizyon, gazete, radyo, internet, cep
telefonu, dergiler…
 Bir bireye zarar vermeye ya da onu
yıkmaya yönelik hareketler bütünüdür.
 Dolaylı ya da dolaysız bir eylem olarak
kütlesel ya da dağılımsaldır.
 Bu bireyin ruhsal bütünlüğü olabildiği
gibi, o güne dek edindiği (soyut-somut
değerleri) ve simgesel katılımları da
olabilir.
Yves Michaud ”Şiddet” Cep Üniversitesi, 1994
 Ekonomik sömürü, yoksulluk, ayrımcılık
 Cinayet, silahlı saldırı, kapkaç, hırsızlık,
tecavüz, yangın, sel gibi doğal afetler, terör,
felaket, trafik kazası, idam cezaları, polisiye
davranış, okul disiplini, enflasyon, işsizlik,
doğa ve çevrenin tahrip edilmesi…
3 gruba ayrılır ;
1. Fiziksel Şiddet; Dayak, işkence,
yaralama, tecavüz...
2. Sözel Şiddet; Hakaret, küfür, bağrışma,
çığlık …
3. Görsel Şiddet; Gözyaşı, efektsel sert
müzik, enkaz...
 Şiddet Kitle iletişim araçlarında;
 Konu
 Olayların aktarımında kullanılan bir
araç olarak
karşımıza çıkmaktadır.
 Şiddet;
filmler, diziler, reality showlar, haber
programları, internet, çizgi filmler, spor
programları, video oyunları, reklamlar gibi
her program türünde karşımıza çıkmaktadır.
• Pek çok sorunlar ile karşılaşılmaktadır.
 Şiddet eyleminin tekrar tekrar
gösterilmesi
 Şiddet sahnelerinin çemberler, oklar ile
gösterilmesi
 Spikerin el kol hareketleri, mimikleri,
ses tonundaki değişmeler
 Şiirsel bir dil kullanımı, duygusal
müzik eşliğinde verilmesi
 Şiddetin, yer aldığı program veya haberleri
güçlü kıldığı düşüncesi
 Şiddetin, çıkar ve kar aracı olarak görülmesi
 Heyecan, yoğun duygu ve eğlence
içermenin haberin veya programın
başarısını artıracağı düşüncesi
 Reyting ve tirajları artırma, haberi çekici
ve satılır kılma düşüncesi
 İzleyicileri tüketim ürünlerine
yönlendirme düşüncesi
1. Politik Nedenler
2. Ekonomik Nedenler

George Gerbner
 Şiddete yoğun yer verilmesi korkak ve güven
duygusu azalmış bir toplum yaratmaya yardımcı
olur.
 Medyada yer verilen şiddet, kişinin toplumdaki
yerini gösteren ders niteliğinde kullanılır (azınlık
haberleri).
 Korku kültürünü yaygınlaştırma, korku
toplumu yaratma.
 Otoritelere, hiyerarşideki üstlere, polis
uygulamalarına itaat etmekte gönüllü hale
gelme.
 Politikacıların halkı ele geçirmesini
kolaylaştırması
 Küresel pazarda daha rahat dolaşabilmesi
 Çeviriye ihtiyaç duymayan, eylemler ile
kendini anlatan olaylar bütünü olması
 Karmaşık diyaloglar ve kapalı kültürel
kodlar içeren yapımlardan daha kolay
tüketilebilmesi.
 Ucuz üretim ve kolay dağıtım.
 Bireylerin şiddet davranışlarına yönelmesi,
şiddeti bir davranış biçimi olarak
benimsemeye başlaması
 Şiddetin bireyler tarafından kanıksanması,
sıradanlaşması ve meşrulaşması
 Bireylerin empati kurmaktan uzaklaşması ve
duyarsızlaşması
 Şiddetin normal ve problem çözmede etkin
bir yol olarak düşünülmeye başlaması
 Toplumda hoşgörünün azalması, panik ve
korku duygusunun yaygınlaşması
 Kuşkuculuğun artması ve insanlar arası
dayanışmanın azalması
 İnsanların suç işlemesinde bir eğitici kurum
işlevi görebilmesi
 Umutsuzluk ve yılgınlık sonucunda insanların
faşizme bel bağlama riskinin ortaya çıkması
 İnsanların şiddeti kanıksaması
 Şiddetin meşrulaşması
 Şiddete yönelimin baş göstermesi
 Sorumluluk ve ahlak bilincinin zayıflaması
 Panik ve korku duygusunun yaygınlaşması
 Adalete olan güvenin sarsılması
 Kuşkuculuğun artması
 Ekme ve Yetiştirme Kuramı: Ekme kavramı
belli bir şeyi (psikoloji, kültür ve ideolojiyi) belli
bir yere (izleyici bilincine) yerleştirme ve
besleyip yetiştirmek için yapılan amaçlı girişim
anlamına gelir. Buna göre, “televizyon uzun
dönemli” etkilere sahiptir; bu etkiler küçüktür;
dolaylıdır; fakat artan bir şekildedir; üst üste
birikir ve anlamlıdır.

www.irfanerdogan.com/gerbner 6mayıs2010
 Kültürel Göstergeler Kuramı: Bu Kuramın hareket
noktalarından biri televizyon ve şiddet arasındaki
ilişkidir.
 Gerbner, televizyonda gösterilen şiddetin izleyici
davranışları üzerinde etkisini incelemeye
çalışırken, aynı zamanda televizyon izlemenin
izleyicilerin gündelik yaşam hakkındaki
düşüncelerini etkileyip etkilemediğini
araştırmıştır.
 Mutlu Şiddet(Happy Violence): Gerbner
Çevik, heyecanlı, sakin, etkili ve
çoğunlukla mutlu son ile biten şiddet
içerikli programları tanımlamada
kullanılmıştır.
Simgesel Şiddet: Bourdieu
Kendi kurbanları için bile görünmez olan,
nasıl maruz kaldıklarını anlayamadıkları, ses
çıkarmamayı tercih ettikleri; duygusal,
sınırsız ya da tanınma tanım
yoluyla gerçekleşen duyarsızlaştırıcı ve
yumuşak şiddet türü.

,
Acımasız dünya sendromu: Gerbner
Bu kavrama göre; Tv’de sunulan dünya,
gerçek dünyadan daha tehlikeli ve acımasız
olduğundan insanlar çevrelerine karşı daha
korkak ve olumsuz davranışlar
sergilemektedir.
 ACISIZ DÜNYA SENDROMU: Gerbner
Bebeklikten itibaren şiddet ile beslenmenin
acısız dünya sendromu (mean world syndrome)
yol açmaktadır.
 Sonuçları şiddetin normal hale gelmesi,
problem çözme yolu olarak algılanması, empati
yeteneklerini kaybetmesi ve şiddete karşı
koyamama ve kişinin kendini güvensiz,
savunmasız hissetmesidir.
www.milliyet.com.tr 10.05.2010
www.hurrıyet.com.tr 25.04.2010
Medyada şiddet kullanımı bireyleri dolaylı
şekilde etkilemektedir.
Şiddetin medyada yer alması şiddeti
meşrulaştırmaktadır.
Rol modeller seçilmekte ve davranışları bu
doğrultuda biçimlenmektedir.
Problem çözme yöntemi olarak toplumun
zihnine yer etmektedir.
Toplumda işsizlik, silahın kolay elde
edilebilirliği , hızlı yaşanan göç, çocuk
yetiştirme ve eğitiminde duyarsızlıklar gibi
şiddete yol açan koşulların varlığında;
Medyanın saldırgan davranışları arttırma
yönünde yayınlar yapması doğru değildir.
Şiddet içeren durum, olay ve temaları
mümkün olduğunca görselleştirmemek ve
tekrar tekrar vermemek
Yayınlanan film, dizi, çizgifilm ya da haber
bültenleri, şiddetin yöntemiyle ilgili
tanımlardan, detaylı görüntüler ve
canlandırmalardan kaçınılmalıdır.