T.

C
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ
ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

İÇME SUYU ARITMA PROJESİ

HAZIRLAYAN: Mehmet Can Avşar

0511006025

ISPARTA 2008
 İÇME SUYU ARITMA PROJESİ

N2003=47279
N2008=55496
N2033= ?
qmax = 200 L/N-G

 55496 
Ç =  5 47279 −1 * 100 = 3,25
 

Ç > 3 olduğundan Ç=3 alınır.

25
 3 
N2033= 55496 *  + 1 = 116197 kişi
 100 

200 * 116197
Qiletim = = 268 ,975 lt / sn
86400

Standartlar
PARAMETRELER
NUMUNE TS 266 Birimler UYGUNLUK
Sıcaklık
0
13 25 (max) C Uygun
Ph 8,0 6,5 ≤ Ph ≤ 9,5 - Uygun
Renk 73 1-20 mg / L Uygun Değil
Bulanıklık 88 5 (max) NTU Uygun Değil
ÇO 6,3 4-8 mg /L Uygun
Demir 0,7 0,05 (max) mg /L Uygun Değil
Mangan 0.12 0,02 (max) mg /L Uygun Değil
CO 2 15 0 mg /L Uygun Değil
Klorür 45 30 (max) mg /L Uygun Değil
Sülfat 25 25 (max) mg /L Uygun
Nitrat 2.7 25 (max) mg /L Uygun
F.Koliform 73 0 mg /L Uygun Değil
Sertlik 18 7.5-15 mg /L Uygun Değil
Sodyum 32 100 mg /L Uygun
Kalsiyum 67 75 mg /L Uygun
Akım Şeması
GİRİŞ ⇒ BİRİKTİRME HAVALANDIRMA HIZLI
DEZENFEKSİYON ⇐ FİLTRASYON ⇐ ÇÖKELTİM YAVAŞ ⇓
YAPISI ÜNİTESİ ÜNİTESİ KARIŞTIRMA
⇓ ⇒ TANKI
⇓
ÇIKIŞ ⇒ ⇒ ÜNİTESİ ⇒ TANKI ⇓ KARIŞTIRMA
⇐
YAPISI ⇒

Biriktirme Ünitesi : Debi sabitlenir.

Havalandırma Ünitesi : Çözünmüş oksijen kazandırılır. Demir, mangan, CO 2
giderilir.
Hızlı ve Yavaş Karıştırma : Renk,tat – koku,bulanıklık,koliform giderilir.
Çökeltim Tankı : Renk,bulanıklık,sertlik giderilir.
Filtrasyon Ünitesi : Bulanıklık,renk ve koliform giderilir.
Dezenfeksiyon Tankı : Ph ayarlanır,koliform giderilir.

Biriktirme Ünitesi
Qiletim = 268 ,975 lt / sn
θ = 4saat
t = V/ θ => V = θ .t = 4sa*268,975 lt / sn *60*60sn/sa*10^-3 m 3
V = 3873,24 m 3 = 3900 m 3

V = A.h
3900 m 3 = A*3
A = 1300 m2

A = 1300 m2 = 12a2
a = 10,408
3a = 31,224 = 31m
4a = 41,632 = 42m

h' = 0,4m
Hk = 3+0,4=3,4m
Havalandırma Ünitesi

Fe Giderimi (oksitleme):

4Fe+2 + O2 + 10H2O → 4Fe(OH)3 ↓ + 8H+

4*56gr Fe 32gr O2
 0,7mg/lt x
x = 0,1mg/lt O2

Mangan Giderimi (oksitleme):

6Mn 2+ + 3O2 + 6 H 2 O → 6 MnO 2 + 12 H +

6*54,94gr Mn 3*32 gr O2
0,12mg/lt x
x=0,035 mg/ lt O2

Kullanılacak O2 miktarı = 0,1+0,035 = 0,135 mg/L

Mevcut O2 miktarı (ÇO)= 6,3 mg/L
Kalan O2 miktarı = 6,3 – 0,135 = 6,165 mg/L
Kazandırılması gereken O2 miktarı = 7 mg/L – 6,165 = 0,835 mg/L

Boyutlandırma:

K = 0,45 * (1 + 0,046 * T)*h ise ve T = 13oC h = 0,5m ise

K = 0,3595 bulunur.
Klorür konsantrasyonumuz 45 mg/L ve T = 13oC
Tablodan elde edilen veriler ile ;

T = 13 oC de
Klorür 0 5000
Çözünmüş Oksijen 10,60 10,05

İterasyonla maksimum çözünmüş oksijen miktarımız Cs =10,595mg/L bulunur.

Kademeli Havalandırma

a) Tek düşüm yapılırsa ;

h = 1,5m K 1Cs = 7 g/ O2 /m3 tablodan okundu.

7
K1 = = 0,6607
10 ,595
C1 = Cs − [( Cs − C 0 ) * (1 − K 1 ) n
C1 = 10 ,595 − [(10 ,595 − 6,3) * (1 − 0,6607 )1
C1 = 9,1377 mg / L

b) İki düşüm yapılırsa ;

h = 1.5/2 = 0,75m K 2 Cs = 5 g / O2 / m 3 olarak tablodan okundu.

 5
K2 = = 0,4719
10 ,595
C 2 = 10 ,595 −[(10 ,595 − 6,3) * (1 − 0,4719 ) 2 ]
C 2 = 9,3972 mg / L

c) Üç düşümlü yapılırsa ;

h = 1,5/3 = 0,5m K 3 Cs = 3,5 g / O2 / m 3 olarak tablodan okunur.

3,5
K3 = = 0,3303
10 ,595
C 3 = 10 ,595 −[(10 ,595 − 6,3) * (1 − 0,3303 ) 3 ] = 9,3049 mg / L

C3 < C2 olduğundan C2 değeri seçilir.

Tasarım Parametreleri ;

Minimum alan ihtiyacı = 9,8*10-7 m2 gün/L

Maksimum alan ihtiyacı = 1,227*10-6 m2 gün/L
h = 0,5m
Kapasite = 0,01m3/sn = 10 L/sn
Qihtiyaç = 268,975 L/sn = 23239,44 m3 /gün
Qihtiyaç /2 = 11619,72 m3 /gün = 134,4875 L/sn
Min. Alan = 9,8 * 10-7 m2 gün/L * 11619,72 m3 /gün * 1000L/m3 = 11,3875 m2
Max. Alan = 1,227 * 10-6 m2 gün/L *11619,72 m3 /gün * 1000L/m3 = 14,2574 m2

12,25 m2 seçildi.
3,5 * 3,5m

Tek taraflı olursa, 3,5*1 = 3.5 << 13,49m

2 taraflı olursa, 3,5*2 = 7,0 << 13,49m
3 taraflı olursa, 3,5*3 = 10,5 < 13,49m
4 taraflı olursa, 3,5*4 = 14 ≅ 13,49m

4 taraflı seçilir.

Q =V.A V=1m/s
πD 2
134,4875*1/1000 m3 /sn = 1.
4
D = 0,41376 = 0,45m

Hızlı Karıştırma Ünitesi

Q = 0,268975 m 3 / sn
Kabuller
t bekleme = 30 − 60 sn
45 sn seçildi.

Hız Gradyanı = G = 300-1000 s-1 (700 s-1 seçildi)

Debi küçük olduğu için ünite tek odalı seçildi.

V = Q * t = 0,268975 * 45 = 12 .1039 m 3
2,3 * 2,3 * 2,3 = 12,17 m 3
Yeni hacim 12,17m3 oldu.
Yeni Hacimde Bekleme Süresi:
V 12 ,17
t= = = 45 ,2 sn 30-60 sn sınırları içerisinde olduğu için uygundur.
Q 0,268975

Motor Gücü:
P = G 2 * µ *V

T oC µ (Ns/m2)
10 1,307
20 1,003

T=13 oC ise iterasyonla µ =1,216*10-3 Ns/m2 bulunur.

Buna göre;
P = 700 2
* 1,216 * 10 −3 * 12 ,17 = 7251 ,4 watt
Motor verimi %85 kabul edilirse;
P 7251 ,4
N = = = 8531 watt olarak bulunur.
η 0,85

Pedalın Kapladığı Toplam Uzunluk

Vp = Л * Da * n

Vp : mutlak hız
Da : karıştırıcı boyu

Da = % 65 seçildi.
Da = 0,65* 2,30
= 1,495 m

n : dönme hızı = 100 rpm

100 devir / dakika = 1,667 devir / saniye

Vp = Л * Da * n
Vp = 7,83 m/sn
İzafi hız mutlak hızın % 75 kabul edilirse;
Vr = 7,83 * 0,75
= 5,87 m/sn

Toplam pedal yüzey alanı ;

Vr3
N = CD * p * A *
2
L/W 5 20 ∞
CD 1,2 1,5 1,9

L/W=5
CD = 1,2

(5,87 ) 3
8531 watt = 1,2 * 1000 kg/m3 *A *
2
A = 0,07m2

L/W=5 L = 5W
5W * W = 0,07
W = 0,12m = 12 cm
L = 0,6m = 60 cm

Toplam pedal alanı havuz en kesitinin % 20 ‘sinden küçük olmalıdır.

Havuz en kesit alanı : (2.3 )2 = 5.29 m2
5.29 * 0,2 = 1.058 m2
0,07.5.29 < 1.058 olduğundan L,W doğrudur

Karıştırıcı taban yüksekliği ;

E = 0,5 * Da
= 0,5 * 1,495
=0,75m

Yavaş Karıştırma Ünitesi

td = 15 – 45 dk olmalı
td = 30 dk
G = 10 – 100 sn- arasında olmalı
G * td = 2 * 104 – 2 * 105 arasında olmalı
Bölme sayısı 2 – 6 arasında olmalı
G = 90, 50, 20 sn-1seçilsin
Q = 0,268975 m3/sn
Debi küçük olduğu için 1 adet asıl 1 adet yedek havuz olsun.
V=Q*t
V = 0,268975 m3/sn * 30 dk * 60 sn/dk
V = 484 m3
Her havuz 3 bölmeden oluşursa;
Her bölmenin hacmi;

V 484
= = 161 m3
3 3

bu hacme göre her bir bölmenin boyutlar ;

3
161 = 5,45m = 5,5m

Buna göre yeni hacim ;

= 5,5 * 5,5 * 5,5

= 495 m3

V 495
td = Q = 0,268975 = 1840sn ≅ 30,6 dk (uygun)

1840
G * t = ( 90 + 50 + 20 ) * = 0,981 * 105 (uygun)
3

30 ,6
td =
3
≅ 10,2 dk

Bölmeler 1. Bölme 2. Bölme 3. Bölme

G (hız gradyanı) sn-1 90 50 20
T(bekleme süresi)dk 10.2 10.2 10.2
1.bölme için ;

G = 90 sn-1 için suya verilen güç

P = µ * G2 * V
P = 1,216 * 10-3 * 902 * 165
P = 1625,2 watt

Pedal yüzey alanı ;

2p
Ap=
[C D * ρ * (Vr ) 3 ]

Vr = izafi pedal hızı (0,5 - 0,7 m/sn )

Vr =0,6 m/sn seçilsin.
ρ =1000 kg/m3

L/w 5 20 ∞ CD=1,2seçilirse
CD 1,2 1,5 1,9 L/w=5 olur.

2 * 1625 ,2
Ap = = 12,54 m2
1,2 * 1000 * (0,6) 3

4 adet pedal kullanılırsa bir pedalın alanı;

Ap
= 3.2 m2
4
A=L*W
L/W=5
A = 5W2 =3,2 m2
W =0,80 m
L = 4 m < 5,5m

2. bölme için ;

G = 50 sn-1 için suya verilen güç

P = µ * G2 * V
P = 1,216 * 10-3 * 502 * 165 = 501,6watt

Pedal yüzey alanı ;

2p
Ap=
[C D * ρ * (Vr ) 3 ]

2 * 501 ,6
Ap= = 3,87 m2
1,2 * 1000 * (0,6) 3

2 adet pedal kullanılırsa bir pedalın alanı;

Ap 3,87
= = 1,935 m2
2 2
A = 5W2 =1,935 m2
W = 0,60 m
L = 3m < 5,5 m

3. bölme için ;

G = 20 sn-1 için suya verilen güç

P = µ * G2 * V
P = 1,216 * 10-3 * 202 * 165
P = 80,256watt

Pedal yüzey alanı ;

2p
Ap=
[C D * ρ * (Vr ) 3 ]

2 * 80 ,256
Ap = = 0,62m2
1,2 * 1000 * (0,6) 3

1 adet pedal kullanılırsa bir pedalın alanı;

A = 5 W2 = 0,62 m2
W = 0,35m
L = 1,75m < 5,5m

pedallar arası boşluk 0,3m seçildi.

Karıştırıcı yüksekliği hesaplamaları ;

1. bölme için ;

toplam karıştırıcı yüksekliği ;

= (0,3 * 3) + ( 0.8 * 4 )
= 4,1m
havuzun derinliği : 5,5m
alttan ve üsten bırakılacak boşluk
5,5 – 4,1 = 1,4m
1,4
= 0,7 m alttan ve üsten bırakılacak boşluk
2

2. bölme için ;

toplam karıştırıcı yüksekliği ;

= (0,3 * 1) + ( 0.6 * 2 )
= 1,5 m
havuzun derinliği : 5,5
alttan ve üsten bırakılacak boşluk
5,5 – 1,5 = 4m
4
= 2m alttan ve üsten bırakılacak boşluk
2

3. bölme için ;

toplam karıştırıcı yüksekliği ;

= 0,35m
havuzun derinliği : 5,5
alttan ve üsten bırakılacak boşluk
5,5 – 0,35 = 5,15m
5,15
= 2,575m alttan ve üsten bırakılacak boşluk
2

Çökeltim Havuzu
Çamur yükleme oranı : SLR=30 m 3 / m 2 gün
Tank derinliği : 3m
Q = 0,268975 m3/sn
Bir adet asıl bir adet yedek tank

Q 0,268975 m 3 / sn
Alan = = * 86400 sn/gün = 774,65 m2
SLR 30 m 3 / m 2 gün
Tank alanı : 774,65 m2
1 tank hacmi : V = A * h
= 774,65 * 3
=2323,95 m2
Bekleme süresi ( td ) : 2 – 4 saat arası olmalı
V 2323 ,95
td = Q = 0,268975 = 8640 sn = 2,4 saat

uzunluk 12
=
derinlik 1

derinlik 3m ise uzunluk L 36m dir.

Çökeltim tanklarında 30m civarı uygundur.

( L)uzunluk
Tankın = 3 – 5 arasında seçilebilir.
(W ) geni şeni
L/W = 3 seçtik
W = 12m genişlik
( yatay hız 2,5*10-3 m/sn < V < 15*10-3 m/sn arasında olmalıdır )

Q 0,268975
Yatay hız : Vγ = = = 7,47 * 10-3
Akesit 12 * 3
pp = 2650 kg/ m 3
p su = 1000 kg/ m 3
dp = 0,4 – 0,5 mm (tane çapı )
dp = 0,45 mm
p p − p su = 2650 – 1000
= 1650 kg/ m 3
Vs grafik okunan değer : 200 mm/sn = 0,2 m/s
Sıcaklık oC 0 5 10 15
k. viskozite ( υ ) 1,76*10-6 1,52*10-6 1,31*10-6 1,15*10-6

T = 13+3=16 oC υ = 1,125*10-6

( Re ; 50 – 1600 arasında olmalı )

Vs * dp 0,2 * 0,45 * 10 −3
Re = = = 80 (50<Re<1600)
ν 1,125 * 10 −6

4,7 4,7
Cd = = = 1,1
Re 1 / 3 (80 )1 / 3

Vt : sabitleşmiş hız
Sg : spesifik gravite

2650
Sg = = 2,65
1000

4
Vt = * C d * ( S g −1) * g * d p
3
4
= * 1,1 * ( 2,65 −1) * 9,81 * 0,45 * 10 −3
3
= 0,1034 m/sn ( > 3,64*10-3 )

Al ( SO 4 ) 3 .14 H 2 O + 3Ca ( HCO 3 ) 2 →2 Al (OH ) 3 ↓ +3CaSO 4 + 6CO 2 +14 H 2 O

Çökeltim havuzunda oluşan çamur miktarı ;

Alüm miktarı 20 mg/lt seçildi.

1 lt de 594 gr alüm ile 156 gr Al(OH)3 çökerse

20 mg/lt alüm ile X gr Al(OH)3 çöker
X = 5,25 mg/lt = 0,00525 gr/lt Al(OH)3 çöker

Çamur konsantrasyonu % 2 – 6 arasındadır % 4 seçildi.

gr 100 lt sn kg
0,00525 * * 268,975 * 86400 gün * 1000 gr = 3050,18 kg/gün
lt 4 sn

Çamur yoğunluğu 1005 kg/m3 olarak kabul edilsin.

3050 ,18
= 3,035 m3/gün (bir tanktaki çamur miktarı)
1005

boyutlandırma ;
2 adet çamur konisi yapılırsa ;

x y x x y x

eğim = 1,2
2x + y = W
W = 12 m
( x = 2 m seçilirse )
2 * ( 2x + y ) = 12
y = 2m olur.
Eğim 1,2 – 2 arasında olmalı
Eğim 1,2 olsun
h koni = eğim * x = 1,2 * 2 = 2,4 m

koninin hacmi ;
h
V= * (T + T * T 1 + T 1 )
3

T = alt taban alanı

T1 = üst taban alanı

T = y2 = 4
T1 = ( 2x + y )2 = ( 2*2 + 2 )2 = 36

2,4
Vkoni = * (4 + 4 * 36 + 36 )
3
= 37 m3

Çamur konilerinin temizlenme sıklığı ;

3,035 m 3 / gün
3
= 0,082 gün-1
37 m

1 günde 0,082 kez temizlenirse

x günde 1 kez temizlenir
x ≅ 12 günde bir temizlenir

Filtrasyon

Hızlı kum filtreleri ;

Filtre sayısı ( n )
n = 12 * Q
n = 12 * 0,268975
n = 6,2 ≅ 6 tane

Toplam filtre sayısı = 6 tane asıl + 3 tane yedek

= 9 tane filtre
n = 4 – 40 arası olmalıdır ( uygun )

Bir hızlı kum filtresinin alanı ;

SLR = 12 m3/m2saat seçilsin ( 5-15 m3/m2saat uygun )

Q 0,268975 m 3 / sn * 3600 sn / saat

A= = = 80,7 m2
SLR 12

Bir filtrenin yüzey alanı ;

A 80 ,7
a= = = 16,2 m2
( n −1) (6 −1)

amin = 10 < a < amax = 200

L/W = 1,5 – 2 arasında olmalı

1,6 seçildi.
L * W = 1,6 W2 = 16,2 m2
W ≅ 3,5m
L ≅ 5,5m
Yeni alan;
A= W*L
= 3,5 * 5,5
= 19,25 m2

Bir filtreye gelen debi ;

0,268975
Q= = 0,045 m3/sn
6
Q 0,045 * 3600
Yeni SLR = = 19 ,25
= 8,42 m3/m2saat
A
Etkili tane çapı 0,5mm = 0,05 cm seçildi.
Vs = 0,07 m/sn olur = 7 cm/sn
υ = 1,125*10-6 m2/sn = 1,125*10-2 cm2/sn
Ψ = Şekil faktörü = 0,7
V s * d p *ψ 7 * 0,05 * 0,7
Re = = = 21,7
ν 1,125 *10 −2
Re >1
 24 3
CD = + + 0,34
Re Re

24 3
CD = 21 ,7 + 21,7 +0,34 = 2,09

4* g
Vs = * ( S p −1) * d p
3 * CD

4 * 9,81
= * ( 2,65 −1) * 0,5 * 10 −3 = 0,072 m/sn
3 * 2,09

Geri yıkama su hızı = 40m/saat

Geri yıkama süresi = 8dk

m 1saat
40 * = 0,011 m/sn
saat 3600 sn

Vs > Vgeri ⇒ 0,072 m/sn > 0,011 m/sn olduğu için uygundur.

Filtre Uzama miktarı ;

Vb 0,22
De = [( 1 – ε ) / [ 1 – ( ) ]]*D
Vs
Kum ( 0,7m ) + Çakıl ( 0,45 ) = D ( 1,15m )

E = porozite = 0,55
0,011
De = ( 1 – 0,55 ) / [ 1 – ( 0,072 )0,22 ] * 1,15
De = 1,53m

Uzama miktarı ;
De − D 1,53 −1,15
= 1,15
= 0,33m
D

Filtre tabanı ;
Filtre taban teşkili = Nozül sistem

1 m2 alanda 60 delik varsa

2
19,25 m alanda x delik olacak
x = 1155 delik olacak
Bu deliklere nozüller yerleştirilecek.
D=0.007
πD 2
Toplam delik alanı : * 1155 = 0,04 m2
4
Filtre derinliği ;

Su yüksekliği = 1,2 m
Dip drenaj boşluğu = 0,3 m
Hava payı = 0.4m

Filtre derinliği = dip drenaj boşluğu + çakıl derinliği + kum derinliği + su yüksekliği +
hava payı
= 0,3 + 0,45 + 0,7 + 1,2 + 0,4
=3,05m

Ana toplama kanal hesabı ;

Yıkama suyunun kanalda hızı = 1,2 m/sn.

Kanal genişliği : 0,5 m

Q 0,268975
A= = 1,2
= 0,23 m2
V

Yıkama oluğu hesabı ;

Geri yıkama hızı = 40 m/saat seçilmişti.

Geri yıkama su debisi Q = A * V
= 19,25 * 0,011
= 0,2 m3/ sn
Oluktan toplam deşarj Q = 2 * 3,33 * L * H3/2
0,2 = 2 * 3,33 *5 * H3/2
H = 0,033m = 3,3 cm
H : savak üstü su yüksekliği
q : bir genişlikteki debi
b : oluk genişliği ( 50 cm seçildi )

Q 0,045
q= = 0,5 = 0,09 m 3 / m.saat
b

Yc : suyun boru çıkış kalınlığı

q2 (0,9) 2
Yc = 3 =3 = 0,094 m ≅ 100 mm boru çapı
g 9,81

Oluk derinliği ;
 ( 2 * q 2 ) * Yc 2 * (0,09 ) 2 * 0,1
Ho = 3 (Yc ) 2 + = 3 (0,1) 2 + = 0,21 m
g 9,81

Gerçek su derinliği ;

H = Ho + 1,16 ( Ho – Yc ) = 0,21 + 1,16 * ( 0,21 – 0,1 ) = 0,35 m

Dezenfeksiyon

Klor temas tankı ;

Dezenfeksiyon işleminde daha ekonomik olması bakımından klor kullanılacaktır.

pH 10 dk temas süresi sonrası 60 dk temas süresi sonrası bulunması

bulunması gereken bakiye klor gereken bağlı klor
6,0 0,2 1,0
7,0 0,2 1,5
8,0 0,4 1,8

Klor ihtiyacı hesabı ;

pH = 8 , 1,8 mg/L
Q = 0,268975 m3/sn
mg m3 lt sn kg
1,8 * 0,268975 * 1000 3 * 86400 * = 41,83 kg /gün
lt sn m gün 10 6 mg

Klor temas tankı ;

V = Q * td
td = bekleme süresi (10 dk)
V = 0,268975 * 10 dk * 60 sn/dk = 162 m3
h = 3m

V 162
A= = = 54 m2
h 3

A = L*W
L = 4W
4W2 = 54
W = 3,67 ≅ 4 m
L = 14,7 ≅ 15 m

Yeni alan ;
A = L * W = 15 *4 = 60 m2

Yeni hacim ;

V = A * h = 60 * 3 =180 m3

h = V/Q = 180 / 0,268975 = 670dk = 11,2 saat

Klor temas tankı ;

Klorlama işlemi gaz klor ile yapılacaktır. Klor tanka tabandan difüzörle verilecektir.
Tesiste bulunması gereken klor miktarı;
1 aylık depolama + 1 aylık ihtiyacın % 50 si kadardır.

41,43 kg/gün * 30 * 1,5 = 1882,35 kg

Klor 500 kg lık tüpler şeklinde temin edileceği için ;

1882 ,35
Aylık = = 3,76 ≅ 4 adet tüp gerekir.
500