HOCHSCHULE BIBERACH

Elektrik Tesisleri
Proje Dersi

Prof. Dr. İsmail Kaşıkçı

Prof. Dr. İsmail Kaşıkçı, 1-5 Ekim 2007
Seite 1
 Dersin Konuları:

1. Bölüm: Elektrik Şebekelerine Giriş

2. Bölüm: Elektrik İç Tesisat Projesi Hazırlama Esasları

3. Bölüm: Temel Tesisat Konuları (Elektrik İç Tesisatları)

4. Bölüm: Proje Çalışması

5. Bölüm: Ev Ödevi

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 2
 1. Bölüm
Elektrik Şebekelerine Giriş

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 3
 DERSİN KONULARI:

1. AG/YG şebekeleri

2. Plan ve projeleri etkileyen faktörler

3. AG Dağıtım şebekelerinin incelenmesi

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 4
 1. AG/YG Şebekeleri
Santral İletim
Transformatör

Demir yolu
Araştırma ve büyük sanayiler ulaşımı

Sanayi, büro, iş hanları

Konutlar mağaza ve oteller

Küçük işletmeler, tarım ve konutlar

Hastane Ofis Binası Tünel Havalimanı Ticaret Merkezi Alışveriş Merkezi

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 5
 ELEKTRİK ELEKTRONİK /ELEKTRİK VE ELEKTRONİK
UNVANLI MÜHENDİSLERE, ELEKTRİK SMM BELGESİ
DÜZENLENMESİ AŞAMASINDA UYGULANACAK YÖNTEM

Alınması Gereken Dersler:

1 - Elektrik Mühendisliğine Giriş
2 - Elektrik Ölçme
3 - Güç Elektroniği
4 - Elektrik Makineleri
5 - Elektromekanik Enerji Dönüşümü
6 - Enerji Üretimi
7 - Enerji İletimi
8 - Enerji Dağıtımı
9 - Güç Sistemlerinin Analizi
10 - Elektrik Tesisleri
11 - Elektrik Tesis Proje
12 - Elektrik Tesislerinde Koruma
13 - Elektriğin Endüstride Uygulanması
14 - Güç Elektroniğinin Endüstriye
Uygulanması
15 - Güç Kalitesi
16 - Elektrik Sürücü Sistemleri
17 - Aydınlatma ve İç Tesisat
18 - Yüksek Gerilim Tekniği
19 - Elektrik Santralleri
20 - Elektrik Enerjisi Ekonomisi
21 - Topraklama

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 6
 2. Plan ve projeleri etkileyen faktörler
Cihaz
Cihazve
vesistemlerde
sistemlerdeyenilik
yenilik
Yeni ve modern cihazların kullanımı ve
yararlanma
Yeni metod ve tekniklerin kullanılması
vs.

Nomlar
Nomlarve
veyönetmelikler
yönetmelikler
En yüksek derecede insan ve malın korunması
Normların harmonize edilmesi (IEC, EN, HD, ......)
Yasal normların kullanılması
vs.

Kullanım
Kullanımdurumuna
durumunagöre
göretalepler
talepler
Daha fazla talep ve kısa devre gücü
Kısa devre hesapları
Güvenli enerji beslemesinin
Quelle: sağlanması
Institut für Mikrotechnik veGmbH
Mainz beslemenin
(IMM)
kalitesi
vsw.
Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 7
 3. AG Dağıtım şebekelerinin incelenmesi
Basit radyal Yedek radyal şebekeler
şebeke
a) Kısmi yedek şebeke b) Tam yüklü şebeke

T1 T1 T2 T1 T2 T3

n.k n.k n.k

ÖY

n.k

AG Ana panosu n.a n.a

PToplam P PToplam
S rT ≥ (n − 1) ⋅ S rT ≥ T 2 (n − 1) ⋅ ai ⋅ S rT ≥
cos ϕ cos ϕ cos ϕ
n.a: normalde açık; n.k: normalde kapalı; ÖY: önemli yükler; ai : trafonun yükleme faktörü
Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 8
 Sanayi
dağıtım
şebekeleri

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 9
 Sanayi dağıtım şebekeleri Sanayi dağıtım şebekeleri
(Ray sistemi) (Optimum Ray sistemi)

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 10
 Merkezi dağıtım Merkezi olmayan dağıtım

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 11
 2. Bölüm

Elektrik İç Tesisat Projesi

Hazırlama Esasları
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 12
 BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Uygulama, Dayanak ve Tanımlar
Amaç:

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği

kapsamında yapılması gereken elektrik tesisat projelerinin
hazırlanmasına dair usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam:
Madde 2- Bu Yönetmelik, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği kapsamındaki
kuvvet, aydınlatma, reaktif güç kompanzasyonu tesisleri, koruma,
haberleşme, yangın haber verme, güvenlik ve benzeri sistemlerinin
teknik gereksinimlere uygun yapılabilmesi için hazırlanması gereken
elektrik tesisatı proje hizmetlerini kapsar.

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 13
 Tanımlar:

5- Elektrik tesisleri projeleri: Elektrik tesislerinin yapılış şeklini gösteren ve

her türlü ana ve yardımcı donanımın miktarının belirlenebildiği çizim,
hesap ve şartnameleri,

6- Etüt-öneri raporu: Genel olarak, hazırlanacak projenin esaslarına ilişkin

açıklamaları, bu esasların kabulü için zorunlu nedenlerle, teknik ve
ekonomik hesapları gösteren raporu,

7- Ön proje: Tesisin hangi gereçlerle ve nasıl yapılacağını gösteren

açıklama, şema, plan ve resimlerle, bunların düzenlenmesine dayanak
olan hesap ve raporlardan oluşan projeyi,

8- Kesin proje: Ön projede belirtilen tesis gereçleri ve kabul edilmiş ilkelere

uygun nitelikteki ayrıntılı açıklama, şema, plan ve resimlerle bunların
düzenlenmesine dayanak olan teknik özellikler, hesap, keşif (metraj
listesi) ve şartnamelerden oluşan projeyi,

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 14
 9 - Uygulama projesi (Yapım çizimleri ve hesapları): Tesisin yapımına
başlanmadan önce, onaylanmış kesin projesine göre, imalatçı firmaların
seçilen cihazlarının tip ve ölçüleri kullanılarak elektrik işleri yüklenicisi
tarafından hazırlanacak projelerdir.

10 - Son durum projesi (Yapıldı projesi): İmalat ve montajı tamamlanarak

işletmeye alınma aşamasına gelmiş olan ve elektrik tesislerinin
tamamlanmış durumunu gösteren projedir. Bu proje uygulama projesi
(yapım çizimleri ve hesapları) esas alınarak hazırlanacaktır.
Projelendirilen tesislerle ilgili işletme ve bakım kitapçıkları bu projelerin
ekidir. Bu proje elektrik işleri yüklenicisi tarafından hazırlanacaktır.
Not:
Onaya sunulan projeler kesin projelerdir. Onaya verilen proje ile uygulanan
proje ayni olacaktır.

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 15
 İKİNCİ BÖLÜM
Projelerin Onaylanması ve Sorumluluklar
Projelerin Onaylanması:
Madde 6 - Bu Yönetmeliğin kapsamına giren elektrik iç tesislerine ait rapor ve
projeleri elektrik mühendisleri, ya da elektrik-elektronik mühendisleri
inceler ve onaylar.

Bir elektrik iç tesisine ilişkin ve elektrik mühendisliği konusu dışındaki öteki

proje bölümlerini uzmanlık konularına göre ilgili mühendisler, elektrik
mühendisleri veya elektrik-elektronik mühendisleri ile birlikte inceler ve
onaylar.
Sorumluluklar:
Madde 8 - Elektrik iç tesislerine ilişkin etüt-öneri raporu, ön proje, kesin proje,
uygulama projesi ile varsa, son durum projeleri elektrik mühendisi veya
elektrik-elektronik mühendisleri ya da yetkileri dahilinde elektrikle ilgili
fen adamları tarafından hazırlanır ve tüm proje nüshalarındaki açıklama
yazıları, metraj listeleri, raporlar, şemalar, resimler, planlar ve hesaplar
imzalanır.

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 16
 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Projelerin Hazırlanmasında Göz Önünde Tutulacak Hususlar
Tesisat Çeşitleri:

Madde 9- Aşağıda belirtilen sistemlere ve tesislere ait çizimler ve hesaplar

proje hizmetlerinin içeriğini oluşturur. Bu sistemlerin hepsi veya bir
kısmı yapı cinsine, kullanım amacına göre geçerli yasa ve yönetmelikler
çerçevesinde, işverenin istekleri de dikkate alınarak projelendirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük

Madde 15 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 16 — Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
yürütür.

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 17
 IEC ve EN Normları, Türkiye’de Yönetmelikler

Standartlar can ve mal güvenliği için en asgari

kurallardır. Uygulanmaları zorunludur.

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 18
 Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği (IEC 60 364)

1896 1958

2006

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 19
 IEC ve EN Normları:

• IEC 60 364: Binalarda Elektrik Tesisleri

• IEC 60 909: Elektrik Tesislerinde Kısa Devre
Hesapları
• IEC 62305: Binaların Yıldırıma Karşı Korunması
• HD 637 S1: YG Elektrik Tesislerinde Topraklama

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 20
 DIN Standartları
1. DIN 18012 Binalarda Yapı Bağlantı Kutuları
Tesisleri (Bina, oda ve tesis yerleri, ölçüler)
2. DIN 18013 Binalarda Sayaç Tesisi
3. DIN 18014 Temel Topraklama
4. DIN 43871 Tali Dağıtım Panoları
5. Teknik Yapı Bağlantı Şartnamesi (Enerji dağıtımı
yapan firmalar)
6. DIN 18015 Binalarda Elektrik Tesisleri
1. Kısım: Plan ve tasarım ilkeleri
2. Kısım: Asgari donatımın cinsi ve yapısı*
3. Kısım: İletken, şalter ve prizlerin düzenlenmesi

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 21
 Türkiye’de Kullanılan Normlar:

1. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği

IEC 60 364 (VDE 0100)
2. Topraklamalar Yönetmeliği
IEC 60 364’ün Kısımları
HD 637 S1 (VDE 0141)
3. Proje Hazırlama Yönetmeliği

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 22
 Dünyada Elektrik İç Tesisleri Norm Grupları
Uluslar arası
IEC 60364 „Electrical installations of
buildings“ Æ gelecekte:
„Low voltage installations“
Avrupa
HD 384 „Binalarda Elektrik Tesisleri“
Æ gelecekte: HD 60364 „AG Elektrik
Tesislerinin Kurulması “
Yerel (Örnek: Almanya)
DIN VDE 0100 (VDE 0100) „AG Elektrik
Tesislerinin Kurulması “
Yerel (Örnek: Türkiye)
Türk Standartları Enstitüsü
Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği

Prof. Dr.-Ing.
Dr. İsmail
Roland
Kaşıkçı,
Koenigsdorff
1-5 Ekim 2007
Seite 23