Sabir Rüstemxanlı

(Yardımlı, 20 Mayıs 1946)

Rüstemxanlı Sabir Xudu oğlu - şair, terikidçi,
publisist olarak tanınır,
1946 yılında 20 mayisde Azerbaycanın Yar-
dımlı rayonunda Hamarkend köyünde dünyaya
geldi. İlk tehsilini orada aldı. Bakı Dövlet Üni-
versitesinin filoloji bölümünü bitirdi (1963-1968).
İlk şiiri ("Köy yolu", 1964) "Azerbaycan gençleri"
gazetesinde basıldı.
"Edebiyyat ve incesenet" gazetesinde (1967-
1978), "Yazıcı" neşriyyatında (1978-1990) ça-
lışmıştır. Halen Dövlet Poliqrafiya ve neşriyyat İda-
resine başkanlık etmektedir (1992 yıldan). Bedii ter-
cüme ile meşgul olur. ("Celil Memmedquluzade ve
folklor" konusunda doktora yapmıştır.
Yetmişinci yıllarda şiiri yeni fikir-bedii me-
ziyyetlerle zengınleşdiren önemli lirik şairlerden bi-
ridir. Milliyyetçilik, vatanperverlik, doğma tabiet
ve milli tarih hem şiirlerinde, hem de publisist ya-
zılarında esas yeri tutar.
Başlıca eserleri:
Tanımaq istesen, Bakı, 1970; Sevgim, se-
vincim, Bakı, 1974; Xeber gözleyirem, Bakı, 1979;
Gence qapısı, Bakı, 1987; Sağ ol, ana dilim. Bakı,
1983; Qan yaddaşı, Bakı, 1986; Ömür kitabı,
Bakı, 1989.

ŞİİRLER
(Çeşitli kitaplardan seçilmiş örnekler)

"KÖHNE HAVALAR ÜSTE" SİLSİLESİNDEN GEDİR-GETSİN, QALIR-QALSIN

Hcyderbaba, dünya yatan âünyaâı... Uçub gedek, bu yuvada

Şehriyar. Kimler mesken salır-salsın.
Hicran sönmüş duygularda
Dünya qedim dünyadı, Qem havası çalır-çalsın.
Karvam yollar üste.
Daş üste gül bitirer Ürekdeıı ki, şaxta3 keçdi,
Bar1 yetirer qar üste. Çiçeklenmek çetin işdi,
Tale4 mene ne vermişdi. -
Hem mizrabdı, hem tardı, Verdiyim alır-alsın.
Hem heçlikdi, hem vardı,
Lüt-üryan hökmüdardı - Soldu çemen, ötüşdü yaz,
Bardaş qurub var üste. Susdu neğme, qırıldı saz,
Gedene "qal" demek olmaz,
Sevinç aşır, derd enir2, Gedir-getsin, qalır-qalsın!..
Açmır bağlı perdeni,
Deyir teze derdini
Köhne havalar üste...

1. meyve yetiştiril 2. iniyor 3. soğuk 4. talih

 SAĞ OL, ANA DİLİM! Qapılar dalında qoydular seni,
Haq dedin, dabandan soydular seni,
Yollarım sınandı yad ölkelerde, Ancaq mehv olmadın, anam, can dedim,
Nece yad dodaqda seslendi adım. Ordular sarsıdan Qehreman dilim!
Sağ ol, ana dilim, meni heç yerde
Kömeksiz1 qoymadın, yalqız qoymadın. ömrüm qırılmazdı, yol qınlsa da,
Seninle hemişe men üzüağam.
Barmağim altında düyme fırlanır2. Bedenim torpağa tapşırılsa da12,
Londonla, Parisle yanaşı Bakı... Ruhumu men sene tapştracağam,
Doğma sözler üçün darıxan hanı?
Deyin, qoy dinlesin; "Danışır3 Bakı!" TORPAQ BORCU

Danışır, açılır ömrün baharı, İnsanlıq borcun idi,

Dünyaya men onun qoynundan uçdum. insana yaxşı olmaq -
Menim üreyimin antenalan4 Oldun da, olmadın da...
Gözel Azerbaycan diline tuş dil5. Eybi13 yox, keçib geder!
Ban birce ağaç ek, barı
Döyüşde qılınctek sıynldi qından, birce gül becer!
Başımın üstünde bayrağım oldu. Barı torpağa borcun
Torpağım ikiye bölünen zaman qoy çıxmasın yadından,
Bu dil bölünmeyen torpağım oldu. Çox uzun yatacaqsan
axı torpaq altında!..
Utansın tarixe dellaluq eden,
Tarix qapısına açar sözler var. HEQİQET
Perdeni qaldırsan beş-on kelmeden6
Qondarma7 cildler tar-mar olar. Heqiqet güneşe benzeyir ancaq...
Azacıq üfüqe eyilmeyende.
Bu dilde sevincim, qemim, kederim, Dere xelvetleşir, tülkü beyleşir.
Teze ümidlere açılan seher. Esil heqiqete el yetmeyende
Bu dilin reaktiv8 teyyareleri Çiraqlar güneşlik iddiasıyla
Araz serheddini qıran kelmeler. Direkler başında taxta eyleşir,
Heqiqet güneşe benzeyir ancaq,
İpek neğmelerim gülleba tınazdı", Gecikmez, telesmez14...
Qolunu qandalla bağlamaq olmaz. Menzilise bir!
Bu taydan o taya arxayınıcı keçen, Milyon işıq yana yer üzerinde,
O taydan bu taya arxayın keçen Birce baxışının yerini vermir...
Dilin senedini yoxlamaq olmaz,
Sevginin yolunu saxlamaq olmaz! MEN SENİNLEYEM

Sağ ol, ana dilim, ana öyüdüm, Saçma düzülen ağ izler kimi,
Fuzuli eşqinden divane dilim. Yoluna serilen gen15 düzler kimi,
Üreyim başına nefes dermeden Ay kimi, gün kimi, gündüzler kimi.
Fırlanıb kül olan pervane dilim. Men seninleyem...
Göyler ulduzladi, zirve qarladı,
Hanı Xanım çaylar, hanı bey göller, Ana qayğıyladı16, ağaç barladı17,
Dillerde cüceren11 yurdun izidir. Ürek neğmeyledi, dağ vüqarladı,
Yüz yol yaralanmış doğma kelmeler. Men seninleyem.
Xalqımın döyüşler xeritesidir.
Sensiz her nefesim derde boyansm,
Ala dağ, Qara dağ... di seç, di ayır, Qemclen qisasım18 var -
Dağları basılmaz ordum sanmışam. Hele dayansın!
Harda birce kelme sözüm yaşayır Yollar ha uzansın, hesret ha yansın...
Oranı halalca yurdum sanmışam... Men seninleyem!

1. yardımsız 2. dolanır 3. konuşur 4. antenleri 5. dönük, bağlı 6. kelime 7. sahte 8. tepkili motorlu 1. kurgun iglemezdi 10. rahat 11.
yeşeren 12. emanet edilse de 13. zararı yok 14. acele etmez 15. geniş 16. sevgi gösterdi 17. ıneyve verdi 18. intikamın