Eldar İbrahim
(Göyçe, 1951)
İsmail oğlu Eldar İbrahim Göyçe'nin Akbulak
köyünde doğdu. Mayası, sazla-sözle yoğrulan eski
Göyçe toprağı, Eldar İsmail'in de şiir dünyasını
ışıklandırdı.
Halk arasında yiğitliği ile ün salan babası İs-
mail, aynı zamanda şiire meraklı birisiydi. Çok sa-
yıda destan bilen İsmail, bunları oğluna anlatır ve
ona ezberletirdi. İbrahim ilk öğrenimini Göyçe'de,
yüksek öğrenimini Bekû'da tamamladı. Okul yıl-
larında Göyçe aşık mektebive şairleri ile yakından
tanışma imkânını buldu.
Göyçe'yi oba oba, oymak oymak gezdi; her da-
ğını, taşını, deresini, tepesini adım adım gez-
mekten yorulumadı. Gezdiği yerlerin tarihi isim-
lerini öğrenip defterine yazdı. Bütün yer adları
hakkında bilgiler topladı.Yakınlarındaki yaşlı er-
kek ve kadınlarla görüşüp, onlardan bilgiler top-
ladı, Her köyün, dağın adının doğuşu ile ilgili söy-
lentileri toplamaya çalıştı. Sonraları, 'Ulu Göyçe'
şiirinde bu yer-yurt adlarını, eski Göyçe'nin ge-
lenek ve göreneklerini mahalli ağır ile ve ustalıkla
kullanmıştır.
1920 yılında Bolşeviklerin zoruyla Er-
menistan'a verilen Göyçay'dan Azerbaycan'a
kitlevi göçler 1988'den çok önceleri başlamıştı. Er-
meniler, bu topraklardaki Türk aydınlarını da gö-
çürmek için her türlü maddi ve manevi baskıyı uy-
guluyorlardı. Bu göçler Eldar İbrahim'e dert
oluyor, böylece bu ata-dede topraklarını Er-
menilere vermiş olmuyor muyuz diye ses-
leniyordu:
Men gedim, sen de get, bes bundan sonra
Obalar, oylaqlar kime qalacaq?
Ancak şairin, Dedekorkut'un, Miskin Abdal'
ın, Elesger'in yurdundan çektiği bu feryatlar uy-
kulu gözleri, tıkalı kulakları açamadı.,
Eldar bugün Baku'da yaşamakta ve yaz-
maktadır. Göyçe yine ana konusudur; Göyçeğ'e
dönmek onun tükenmelen ümididir:
Göyçe son sözünü demeyib beli
Oğullar bir haya yığılmalıdır.
Göyçeni düşmandan qorumaq üçün,
Qanımız daşlara dağılmalıdı.
'Ulu Göyçe' ve Aşıq Necef şiirleri de ayni ke-
deri yansıdır.
 ŞİİRLER

(Çeşitli kaynaklardan seçmeler)

ALLAH AMANATI Çomağını saxlamadın.

Göyle gezen keherini12
Hicran günü esib getdim, Ber-bezekli13 yeheri14..
Haqq hesabı kesib getdim Gümüş qaşlı kemerini
Bulud senden küsüb getdim saxlamadın.
Yeller Allah amanatı... Men ne deyim...
Öz işindi
Bele uçuş pereni olmaz, Saxlamadın, saxlamadın...
Bu karvanı süren olmaz, Bilirem ki, deyeceksen:
Sizi mensiz deren2 olmaz, - Tezden kotan ekenikmi15?
Güller, Allah amanatı... Men ne deyim...
Öz işindi.
Dalgalan incik3 düşen, Saxlamadın, saxlamadın.
Qırçmlan itik4 düşen. Bes baban tek
Sonaları perik düşen, Temiz ilqar, ehd-peyman
Göller, Allah amanatı... Bağlamağa ne sözün var?
Bes babandan miras qalan
Derdi qovdum derd ölünce, O namusu,
Düşdüm qürbetde bir kimce. O qeyreti
Belke geldim, men gelince Saxlamağa ne sözün var?!
Çöller Allah amanatı..,
HALALLIQ VER
Od qılıncın sıyırdılar.
Meni sürgün buyurdular, Ayrılmazdım ayırdılar zulümle,
Ayrılmazdım, ayırdılar Yaylaq, mene halalhq ver, halallıq.
Yollar Allah amanatı... Çemen, seni tapdalayıb16 ezmişem,
Yarpaq mene halalliq ver, halallıq.
Min-min iller menli olan,
Dağa-daşa çığırt salan. İsterdim ki, öz oduma yanam tek,
Soyadımla yaşa dolan Arxam yoxsa heykel kimi donam, tek.
İller Allah amanatı... Men döşünden17 süd emmişem anam tek,
Bulaq, mene halallıq ver, halallıq.
Tüstüm^ gedib külüm qalıb,.
Menden ötrü zülüm qalib. Dağlar, sene dünyam deyib gezmişem,
Qebir-qebir elim qalıb, Bağlar, sende yoluma gül düzmüşem.
Eller Allah amanatı... El uzadib metahımi üzmüşemis,
Budaq, mene halallıq ver halallıq.
26-08-92.
Göyerçin tek yolum üste qonubsan,
NE SÖZÜN VAR İçin-için şölelenib yambsan.
Bu yangımı19 bir seadet sambsan,
Sen babanın Çıraq, mene halallıq ver; halallıq.
kotanını7 saxlamadm.
Bir qulaq as, açıb deyim derdimi,
qılıncını,
Bir esgerem itirmişem20 ordumu.
kamanını8 saxlamadın.
Atar oldum ata-baba yurdumu
Göy9 mexmeri10 çuxasını, Ocaq, mene halallıq ver, halallıq.
papağını saxlamadın.
Sen babanın sapandım11,
1. dağınık 2. toplayan 3. incinmiş 4. kayıp 5. haykırma 6. dumanım 7. pulluğunu 8. kemanını 9. mavi 10. kadife 11. sapanını 12. açık
kestane renginde at 13. süslü 14. eyerini 15- tarla mı 16 çiğneyip 17. göğsünden 18. kesmişini 19. büyük hasretimi 21). kaybetmişim
 Eldar, mene şeref oldu öz adım, ŞAH XETAYİM, YETİŞ DADA
Yad yurdunda köhlenimi1 yormadım.
Mezar olub keşiyinde durmadım2. Şah Xetayim/ yetiş dada,
Torpaq, mene halallıq ver, halallıq. Milletin yaman günüdü!
Azerbaycan toprağının
Od tutub yanan günüdü!
BU EVİN İŞIĞI YANMIR BU AXŞAM
Serhedler tezden çekilir,
Rular dönecekler bu axşam eve, Sen quran bürcler sökülür.
Gelib görecekler qapımız bağlı. Vetenin dizi bükülür
Celib görecekler qem yağışında Haqq-hesab, divan günüdü!
Qedim bir ocağın sinesi dağlı.
Silahlansın qalib ordun,
Gelib görecekler tüstüsü çıxmır, Yadları yandırsın odun.
Bu evin ışığı yanmır bu axşam. Göyçe adlı Oğuz yurdun
Boğulur ev-eşik qaranlıqlarda/ Düşmana qalan günüdü!
Onların gözünde sönecek inam3.
İnsafsız qonşular/ Gel de, sözünü, ay babam,
Heysiz qohumlar Görek üzünü, ay babam.
Bu axşam bu eve baş çekmeyecek*. Yetir özünü, ay babam,
Bu cüme axşamı, Yurdumun talan günüdü!
Bu eziz axşam
Sen Eldarındadına çat,
Kim deyer ruhlar da yaş tökmeyecek?!
Serkerdem ol, xalqı oya t.
Girecek qol-qola nakamlar5 kimi Qılıncı qınından çıxart
Atamın ruhiyle Ay Şahım, aman günüdü!
Anamın ruhu.
Bacadan girecek, SEN MENİ ALDADA BİLMEZSEN, DÜNYA
Damdan girecek
Gözü bu ocaqda olanın ruhu. Zamana çox meni sığala çekib16,
Baxacaq stullar6 atılıb künce, Gah qabağa17 çekib, gah dala18 çekib.
Şkaflar7, Başım yüz musibet, yüz bela çekib
Ketiller8 boynunu burub. Sen meni aldada bilmezsen, dünya!
Nenemden yadigar qalan havanı
Axtardım, aradım derdime melhem,
Teze ilmelerle9 hörümçek10 qurub.
Tapdığım var-dövlet, qazancım elem.
Bunlan görende alovlanacaq, Menim içerimde başqa bir alem,
Alışıb yanacaq, Sen meni aldada bilmezsen, dünya!
Çıxacaq külü.
Ruhlar qalacaq9 boynu bükülü... öyüıune bu qeder öz qaş-daşınla19,
Namerd övladlarall Ulu tarixinle, ulu yaşınla...
Dönük12 doyecek13. Yağlı tetirinle20, dadlı21 aşınla
Bu qerib ruhlar, Sen meni aldada bilmezsen, dünya!
Erksiz14 ruhlar
Kimi qınayacaq, Sensenini teqsirli, menemmi suçdu?
Kimi söyecek? günahsız olanın binası uçdu.
Bir şeyin ki, sonu, axın puçdu21
Daha bizden ötübis, bizden keçse de,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya!
Ruhlar qoruyacaq ocağımızı!
Ulu ecdadların müqeddes ruhu Qalxanın olubsa, nizen de olub,
Her gün yandıracaq çırağımızı! Koroğlun olubsa Hemzen de olub.
Seninle qol-boyun gezen de olub
Sen meni aldada bilmezsen, dünya!

1. atımı 2. müdafaa etmedim 3. inanma 4. hal hatır sormayacak 5. mutsuzlar 6. sandalyeler 7. dolaplar 8. tabureler 9. ilmiklerle 10. örümcek 11.
evlatlara 12. vefasız 13. eziyet edecek 14. kuvvetsiz.güçsüz 15. geçmiş 16. sevmiş 17.öne 18. arkaya 19. kıymetli taşlarınla 20. keçenle 21- lezzetli
22. faniydi
 Yolumu azdırdın dar ağırınla, OBA KÖÇÜB YURD QALANDA
Örtdün qalayımı öz paxırınla1.
Saxta nevazişin, çal-çağırınla Oba köçüb yurd qalanda,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya! Ocaq qaralar, qaralar.
Karvan ötüb keçen yolu,
Yene qışm öter2, yazın da olar, İzi qar alar, qar alar.
Simleri3 od4 tutan sazın da olar.
Aklanan oğulun, qızın da olar, Yolu üste sen düşenin,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya! Dost aşnadan10gen11 düşenin.
Yadına Veten düşenin
Kotanın da işler, velin de işler, Qelbi daralar, daralar.
Öküzün de işler, kelin de işler.
Ağıllın da işler, delin de işler, Kime gerek dumanlı söz,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya! Çör-çöplü söz, samanlı söz...
Bir qeribi tikanlı12 söz
Aldada bilersen cib5 sökerden, İçden yaralar, yaralar.
Bir öz qabağına köz çekenleri.
Bu dünya malına göz dikenleri - yan-yoxu talan yurdun,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya! Özü yada qalan yurdun...
Derdi böyük olan yurdun
İçime kül sepib, od bitirmişem, Daşı saralar, saralar.
Ömür itirmişem, gün itirmişem.
Men senden bir yeyib, beş götürmüşem Açsan nadan qapısını,
Sen meni aldada bilmezsen, dünya! Örter güman qapısıın.
Felek düşman qapısını
Bir gün koralar, koralar.
BU GECE
Çıxsan bu boranlı13 qışdan,
Yuxum erse qalxıb, yoxdu qerarım, Seçen geler gözü qaşdan.
Beme köklenibdi6 zilim bu gece. Haqqa varan daşı daşdan
Ne dinen, danışan, ne gelib-geden, Seçib uralar, uralar.
Derdimi kiminle bölüm bu gece?
Eldar, yamb döndün küle,
Sığınır bu sehere ahım-amamm, Dözümi14 göster, sebr et hele...
Kesilib ümidim, itib gümanım. Qardaş olsa qardaş ile
Tüstüsüz-dumansrz qovrulur7 canım, Düşman kor olar, kor olar15!
Göylere sovrulur külüm bu gece.
BİZE BİR QEBİR DE VERE VERE BİLMEDİN
Ayağı çidarlıS, qolları bağlı,
Veten torpağmın yolları bağlı. Yurdumuz bayquşun caynağı16 altda,
Qerib diderginem? sinesi dağlı, Obalar dil deyib ağlayar orda.
Feleye yükselib zülüm bu gece. Ölenler Vetenin torpağı altda,
Diriler hesretdi bu ana yurda,
Baş çekmek isterem ağam pirine,
Min derd gezdirirem bir derd yerine. Daşları hayqırar, suları yanar,
Ağbulaq deyilen o yurd yerine Bu yurdun feryadı qulağa yetmez.
Yuxu ver, Allahım, gelim bu gece. Didergin analar yollara qonar,
Ürekden keçen söz dodağa yetmez...
Eldar, çek karvanı daşımı qoyum,
İstemem qürbetde qışimı qoyum. Deyirler o yollar keçilmez olub,
Anamın qebrinc başımı qoyum, Keçilmez olubdu, atam, keçilmez...
Atam yatan yerde ölüm bu gece. O şerbet suları içilmez olub,
İçilmez olubdu, atam, içilmez.
1. bakırınla 2. geçer 3. telleri 4. ateş 5. cep 6. a kortlarım işti 7. kavrulur 8. kayıtlı, şartlı 9. yurdundan uzakta yaşayanım 10. aşinadan
11. uzak 12. dikenli 13. kasırgalı 14. tahammül 15. mahvolur 16.pençesi
 Ne elden tutan var, ne qelb ovudan1, Duyan lek yağının11 namerd işini,
İgidler tablamır2 söz yarasına. Düşeyin12 yan-yana, qoyun leşini
Qoçaqmı3 göresen tehqiri udan4? Qan içen celladın çekin dişini,
Sepiler5 qeribin duz yarasına... İzini qazıyın, yurda qoymayın!
Qurtarın Veteni darda qoymaymın
Dünyada min oyun, min bir engel var,
Tarix bir de dönüb belençi olmaz. Hanı Zengibasar, ham Sürmeli?
İnsanlar qefilden didergin olar, Bizimdi Zengezur, bizimdi beli!
Didergin qayıdıb6 dilenci olmaz. Hay verin13, qıy çekin14, keçin ireli15
Amandı Göyçeni darda qoymayın!
Yurdumuz bayquşun caynağı altda, Qurtarın Veteni darda qoymayın!
Yağılar atını oynadır orda.
Ne qeder o torpaq durulanmayıb, Yaman bürüyübdü bürkü16 cahanı19,
Nifrin7 yağdıraram o ana yurda. Veribdi güdaza18 mürgü cananı.
Hay verin Şuşanı, Kerkicahanı
Çal menim derdimi çaldığın kimi, Alovda, ateşde, qorda qoymayın!
Dörd ilde üzümü göre bilmedin. Qurtarın Veteni darda qoymayın!
Viran qal, Ağbulaq, qaldığın kimi,
Bize bir qebir de vere bilmedin! Arxa olun, candan sevin qardaşı,
Qoy yandirsın qelbinizde qor daşı.
Bir yovşan19 çöpünü, bir qara daşı
QEYRETGÜNUDU Acgöz yalquzağa2l), qurda qoymayın!
Qurtann Veteni darda qoymayın!
Bu gün namus günü, mürvet günüdü,
Qalxın igidlerim, qeyret günüdü. Qoruyım igidler, hara Vetendi!
Olüm-dirim8 günü, cür'et günüdü. Sinede sızlayan yara Vetendi!
Şehidler qanını yerde qoymayın! Bura Azerbaycan, bura Vetendi!
Qurtarın Veteni darda qoymayın! Çıxarın düşmeni hurda qoymayın!
Qurtann Veteni darda qoymayın!
Qarabağ üstünde qara yel esir,
Düşmen gözler ovur, düşmen baş kesir
Şahin ovlağında9 yarasa gezir 10-05-92.
Şahinin qisası10 sarda qoymayın!
Qurtarın Veteni darda qoymayın!

1. avutan 2. tahammül eden 3. ızesıır rmı 4. yutan 5. surpev b. geri dönüp 7- beddua, lanet 8. ölüm kalım 9. av yerinde 10. intikamını 11. düşmanın
12. vurun 13. bağırıp çağırın 14. haykırın 15. ön tarafa lb. hava 17. dünyayı 18. mahvına sebep olmuştu 11. keskin kokulu bir bitki 20. canavara