You are on page 1of 94

Ismail Bestkci

•• •

PKKUZERINE

. '. ..

DU~UNCELER



6ZGURLUGUN BEDELi

Melsa Yaymlarl: 18

iSMA1L BEStK<;l

PKK UZERiNE

.. ..

DUSUNCELER

OZGURLUGUN BEDELi

Birinci Bask.: Ocak 1992

Dizgi : Yurt Kitap-Yaym

Bask! : Mstinler Matbaasl

ISBN - 975 - 345 - DOG - 0

MELSA VAYINLARI

Piyerloti Caddesi No:8S Df2 c;ember 'Iibro1-1stanbul Tel: 51672 01

ICINDEKILER

ONsOz

OzgOrKlOQn B.d.II 7

BOLOMI

SER~EBUNILESOYL~

Ayd mlar Sorunu 25

KOrdistan NasI! Yonetiliyor? 27

Turk Devlet Sisteminin Temel Ogesi 29

Atanml, Kurumlann Halk Taraflndan

S~lmi, Kurumlar Ozerindeki Tartl,llmaz EgemenliOi 36

Devlet TerOrOnOn Nitel~i : 38

lIericitik • Gericilik : 39

TOrkiye Cumhuriyeti'nin Kurulu,u 44

Kemalist Tip 47

TOrk Halkl Kurt Sorununa NasllBaloyor? 51

~iddete Ba!ivurmanm l'levi 52

Emperyalizmin KUrdistan Politikasl. ; 55

15 Agustos Atillmi 59

KUrt Halkmm Siyasal BirliQi ve MUcadelesi 62

1990 YIII Serihildanlan 64

ScSmtlIgecilik KUrt Insanlarmm

Ruhsal Yapisim Nasll Bk;imlendiriyor? 65

801 Yanel Polltlkasmi n Anlaml 71

KOrt Hallumn UyaOl!j1 NasI! Ger~kte,ti 73

Devletin PropagandaslOln A!jllmasl 75

PKK'nin, ERNK'nin, ARGK'nin Fonksiyonlan 79

KUrt Diline Yaklqlm, Gandi'nin Mucad.lesi 81

KUrtler, KOrtc;e Hakklnda Ne Ou§unOyor? , B6

KOrtlerin, Gec;mi§lerine Ilgisi Artlyor B9

TUrk KomOnist Onderlerin

KUrt $orunu Hakkmdaki Du§Onceleri 92

"BOIOcOler", "Vatan Hainleri" Kavramlan 96

Kurt Sorununun Uluslararasi Niteligi 97

"Bilimsel Faaliyet", "Politik Faaliyet~ 99

KOrt Milliyetqiligi Kavrarm 100

SomOrge Tezi 104

UluslararaSI Oemokratik Kamuoyuna Mesaj 108

TUrk Solunda Yer Alan Kurtler 111

Ba§kan Apo 114

ONsbz

DZGURLUOUN BEDELi

II. BOlOM

MEKTUPLAA

PKK MENFAATLAAllsTEOlallC;iN

ISMAil BE~IKC;iYE SAAIlOI 118

PKK IlE Ill~KllEAIMiz

OOKO ile Ili~kilerimiz 125

PKK ile IlgUi Uyanlar! 128

PKK ile ilgili Ilk Bilgilenmeler (Apocular) 132

PKK DI§lndaki Yapilar, PKK'yi Nasil Degerlendiriyor? 140

PKK ~akk~~~.a Bilg.ilerimiz Art.lyC!r

PKK'nm Du~uncesl ve Eylem 1. 141

PKK'nin Uiusiararasl IIi§kileri '" 148

Qirkin lddlalar 150

"PKK Lidenni Putla§tlnyor rnu?" 151

KOrt Gerillalann Fedakarllgl 154

PKK'nin KOrt Halk YIglnlanyla Kurdugu Organik Bag 155

PKK'yi Ele§tirinin Ko§ullan 156

PKK'den Aynlanlann Niteligi 158

Bilim OzgOr Bir Ortamda Oretilir 162

12 Mart 1990-25 Temmuz 1990 tarihleri arasmda, lstanbul'da Sagmalcilar Cezaevi'nde kaldirn. 20 Mart 1991-14 Nisan 1991; 1 Agustos 1991-31 Ekim 1991; 25 Kaslm 1991-28 Kasun 1991 tarihleri arasmda da, Ankara'da Merkez Cezaevi'nde tutuJdum. Bu sureler icinoe, PKK mensubu pek t;Ok arkadasla tamsum, Cok degerli bu arkadaslarla uzun uzun konusmaler, tarusmalar yapuk ... Bu konusmalarla, tarusmalarla PKK'yl daha yakmdan (aruma olanagi buldum. Her tutuklamada, her cezaevinde PKK'nm farkh bir ~zelligini kavradun, PKK'nm dil~ilncesi ve eylemi hakkmda daha saghkh bilgilere sahip oldum. Sunu da vurgulamalryim: PKK hakkmda bildiklerim daha cok bana anlaulanlar kadannr: gerck PKK'nm yaym organlanndan, gerek baska siyasal akimlann yaym organlanndan Ogrenebildiklerim kadardir,

Bit sabah erken saatlerde, havalandirmada bit arkadasla birlikte volta auyorduk, Arkadas, Ortadogu'daki arkadaslan, gerilla kamplanrn kastederek, "simdi arkadaslar spor yapiyorlardir, bir saat kadar surer, ondan sonra kahvaluya oturacak.lar ... " dedi. Bunun Uzerine, gerillanm yasamryla, yedigiyle, i~tigiyle. giyimiyle, kusamiyla ilgili bazi sorular sormustum, o gun ve daha sonra bu konuyla i1gili epeyce konusmalannuz oldu. Fakat sorular yine de anlaulanlar cercevesinde kabyordu. Arkadaslan kendime I;ok yaktn hissetmerne, onlann da beni boyle degerlendirdiklerini hissermeme ragmen, akhma takilan her soruyu soranuyordum ... "Acaba, bu orgilt il;in gizli kalmasi gereken bir konu mudur?" endisesi icindeydim. Fakat yine de bu cok yetenekli, inanch, bilgili ve coskulu arkadaslardan PKK hakkmda cok zengin bilgiler elde etme olanagma sahip oldum. Bu surecte Serxwebfin adma bir roporta] da yaprldi. Bu roporta] Serxwebiin dergisinde yaymlandi,

SADECEI~KENCEOEN,ZUlOMOEN YAKINMAKLA YETINEN BIA ZIHNIYET

DEMOKAAT OLAMAZ 165

A. FEWZI'NIN MEKTUBU 170

A. FEWZI'~IN MeKTUBUNA CEVAP 182

II

Son yillarda, Ozellikle 15 Agustos 1984 auhmmdan sonra, gerilla g~leri. Kurdistan'da, 90k genis, -;ok kapsamh bir toplumsal ve siyasal degj~menin baslamasma neden oldular, PKK'mn du~Uncesi, bu d~Unceye uygun eylemi, geleneksel KUrt toplumunu derinden derine sarsn. Degerler allak-bullak oldu ... Bu alt-ust olus surecinde ge1eneksel degerler parcalandr, modern degerler olusmaya basladr, "Ailenin namusu", "asiretin namusu", "kadmm namusu" gibi geleneksel Kiln toplumunun temel degerleri parcalandr, "Ulusal onur", "ulusal Ozgilrlilk", "ulusal esitlik", "baglmslzhk", "vatan", "vatanm kurtanlmast" gibi modem degerler olusmaya basladr, Kurt toplumu, modem degerler etrafmda, bu duygular ve di.l~Unceler etrafmda yeniden orgutlenmeye basladi ... Ulusal onur, ulusal esitlik, ulusal 6zgiirliik gerceklesmeden, ulusun ve vatanmm namusunun gUvenceye ahnamayacagr, ailenin, kadmm namusunun korunamayacagi da 89tk bir ~kilde ortaya crkn. Gunumuz KUrt toplumunda izledigirniz allak-bullak olma sureci bir muddet daha surecektir, Fakat, orta ve uzun vadede toplum I;ok daha ileri asamalarda, modern degerler etrafinda orgutlenerek yeni yeni dengelere oturacakur,

Son 7-8 sene icinde, Kuzey Kurdistan'da gerceklesen bu sureci kuI;Umsemek miimkUn degildir, Ulusal ve demokratik butun haklan gasp edilrnis, maddi ve manevi butun degerler! ya gasp edilrnis, ya yok edilmis bir halkt beyni somurgelestirilmis, kimliksiz buakilnus, kolelestinlmis, kOled boyunduruga mahkOm edilmis bir halk; ulusal onuru, ulusal ki~i!igi ezilmis, yaralanmis, kisiliksiz birakrlrms bir halk; hep baskalanna, Ornegin, Turklerin ve Turk milliyetciliginin crkarlanna hizmet icin kosullandinlmrs bir halk; binbir WrlU asagrlamalar ve hakaretler karsismda tepkisiz birakrlmrs ... l~ gibi yerde yatan koskocaman bir kitle, PKK onderliginin dU~Uncesi ve eylemiyle ayaga kalkmis, ruh ve heyecan kazanrmsur, Bunun son derece onernli bir surec oldugu besbellidir .. '

Bugun, KUrt insani, KUrt toplumu yogun bir ~kilde ulusal kimligme sahip olmamn mucadelesi i~ine icine girmistir, Bu kosullan kabul edilemez bulmakta ve bunu gosterilerle, mitinglerle ifade etmektedir. Kurt insam artik, ulusunun ~mi~ini, kokenini, dilini, kulturunu, tarihini... arasurmaya baslamisur, KUrt insarn aruk, Ortadogu'oun ortasmdaki illkesinin

ve ulusunun bolunmesini, parcalanmasuu ve paylasilmasuu an Jamaya. kavramaya cahsmektadir, ulkesini istemektedir, GUnUmUz xun toplumunda, coskun, yoAun bir uluslasma yasanmaktadir. KUrt insanlan aruk cesmi ideoloji tarafmdan, Kemalizm tarafmdan olusturulan korku duvarlanm asmaya baslarmslardir, Korku, elbene, insana has bir duygudur. Fakat, artJ.k kimse korkuya teslim olmamaktadir, Tepeden urnaga silahh gU~ler. binbir tOrIO i~enceyle donaulnus gU91er karsismda korku hissermck dogaldir, Buna ragmen en sistematik iskencelerin yaratugi korkular bile artJ.k, Kfirt insanlanm tes1im alamamaktadlr. Zihinlerde ve beyinlerde resmi ideoloji tarafmdan olusmrulan karakollar birbiri ardma yikilmaktadu, Huh, yogun, kapsamh bir ozgnrlesme gerceklesmektedir,

Turk ki~leri Bakanlanndan birisi ~yle demis: "Dogu'da daglan bekleyen jandanna degil, jandannamn korkusudur. Bu korkuyu sUrekli krlabilmek i~in her tilr!U olanag. kullanmahyiz." Belirtmek istedigimiz ~y, artik, bu korku duvarlarmm WJlIdlgldu. Bu surecte, PKK'mn dU~Uncesinin ve ey1e~.in!n ~k bUyUk bir rolu oldugunu, hatta, bu surecin PKK ile-gergekl~lgml belirtmek gerekir.

Kuzey Kurdistan'da, KUrt halkmm uyarusr, son ceyrek yUzyilda, Ortadogu'da gOriilen en devrimci, en demokratik sureclerden biridir, K6Ielestirilmis, koleci boyunduruga mahkOm edilmis, ezilmis, ulusal onuru krnlmis, orselenmis, yaralanmis, binbir tUrlU hakaret karsrsmda tamamen tepkisiz kalmrs, I~ gibi yerde yatan bir halkm uyamsi kadar, ayaga kalkmasi, rub ve heyecan kazanmasi kadar, hakkma ve hukukuna sahip ~ikmaya baslamasi kadar guzel ve anlamh bir ~y olamaz ... Bu uyamsm, bu ~emokratik ~lhmm Ktirdistan'm oteki bolgelerini de etkiledigi ve bu ~ogrulluda orgutlenmeler olusturdugu da acikur, Ole yandan bu demokra- 11k aerlmun, dunyada, U~I ve somurgeci baskilar altmda ezilen oteki uluslar i~in de elverisli bir model olusturacagr acikur, besbellidir.

SOmUrgeciligi, her zaman, ulkenin dogal zenginliklerinin yagma edilmesi, iilkenin pazar olarak kullamlmaya cahsrlmasr gibi ekonomik boyutlarla kavramak yeterli degildir. Somurgeciligin insanlann ruhsal yapilanm nasil sekillendirdiklerinin incelenmesi de gereldi olmaktadir, yUnku, Ulke, g(jmUrgele~tiri'meden Once, 0 ulkede yasayanlann beyinJeri sOmUrgele~tirilmektedir. Ozellikte Kurdistan'da beyinscl sOmilrgecilik de-

8

9

digimiz olayrn incelenmesi cok onernli olmaktadu. Bu da ki~ilik dedigirniz kavram uzerinde, "kisilik kazanma" dedigirniz surec uzerinde, dikkatli bit sekilde, zengin olgusal verilere dayamJarak durmayi gerekurmektedir. PKK'nm bu konulara vurgularna yapmasr. olgusal verilere dayanarak kisilik sorunlanm incelemcye cahsmasr, somurgeciligin ruhsal yaprlan nasil ~killendiedigini a91ga ":Ikarmaya cahsrnasr, ulusal kurtulus hareketleri surecine, bu silrccin kavrarulmasma yeni yeni boyutlar kazandiracakur. Bu boyut, kuskusuz, baska ulusal kurtulus hareketleri surecinde de izlenrnistir, incelenmistir, Fakat bu, PKK'da temel bir vurgulama konusudur.

lnkar, asirnilasyon Kernalist somurgeciligm en onemli boyutlarmdan biridir, Bu baknndan, biz, Kurdistan'm somurge bile olamayan bir ulke oldugunu soyluyoruz,

[II

okumamrs kadmlar, surec icinde zulrnu ve iskenceyi protesto etmek icin aclrk grevlerine oturdular ... 9zgi!~IWs,_~_tl!.!c .. ,_\!-t\lsal o'!!..!rgibi ~((gerlcrjgazetecilere !l;nlatmaya ba~ladllar. GerilJaya katddllar, gerillada aktif gorev'ler a-lditar. Hem narnazlann!_, niyazlanm eda ettiler hem de a.,:l1kgrev1e_(i_~

ne olurdu1aL'"Kijri-ha1ktnl~-hikk;~dan~-h·~i~k-un-du-s6z etrneye basladrlar, bunlan gazetecilere, milletvekillerine, devler-ve hukumet yoneticilerine, askerlere, subaylara anlatmaya basladilar.

Yasamlan boyunca sehire inrnernis, memurlarla karsrlasmarms kadmlar, yeni olusumlarla beraber goster! yuruyuslenne, mitinglere kauhr oldular. Zulmli, iskenceyi protesto eden sloganlar bagirrnaya basladilar. Coeuklanna, gerillalann cesetlerine btiylik bir coskuyla, buyuk bir inanela sahip cikmaya basladrlar, Gosterilerde, yUrUyU§lerde pankart tasidrlar ... Bu surec icinde, Kurt kadmlan politiklestiler ...

Bu yeni olusumlarla birlikte Kiln lOplumunun yapismda da onemJi degisiklikler olmaktadir. Insanlar arasmda, aileler arasmda dayamsma duygulan gelismektedir. Agahk kurumu .,:6kil§ icindedir. Agahk, §eyhlik, asiret reisligi gibi kurumlar aneak devletin destegiyle ayakta durmaya cahsmaktadir. Kan davalan gittikce azalmaktadtr. Buna ragmen kan davalanm kiskutmak icin somurgeci gUt;ler ellerinden gelen her ~eyi yapmaktadirlar. Ktlrtlerin birlik, bUtUnltik olusturmaya baslamalan somurgeci guclerin hi.,: isine gelmcmektedir.

Bu kapsamli toplumsal ve siyasal dcgi§menin en oncmli gostergelerinden biri, kuskusuz, kadmm siyasal harekete kaulmasidu, Kurt kadmlarmin gerillaya kaulmasr, siyasal harekete kaulmasi degisimin kapsarmm, yogunlugunu ve boyutlanru butun a.,:tkhglyla ortaya koymaktadu,

Kadmlar KUrt kadmlan ... Omurleri boyunca koyunden drsan cikma-

_., ~.~ ............... ~. ~.~.~~-- ..

rnl~;-~ari'i'Il.pa~am gitmemis, sehire inmcmis kadmlar ... kendilerini birden bire jandarma ve polis karakollarmda, Cumhuriyet savcrlanmn kaprlarmda, srkiyonetim rnahkemelerinde, Devlet Guvenlik Mahkemeleri'nde, Ozel Tip Cezaevleri'nde buldular .• Babalariyla, a~beyleriyle, kocalanyla, kaympederleriylc dogru dilrq~t konusarnayan, konusmaktan cekinen, tek kelimeTtirkcebilmeyen kadmlar, sav'cilarln, yargiclann sorulanna cevap ;erir oJdular ... "Eskiyaya yardim ve yataklik yapmissm, ~ vermissin, ekmek vermissin, yatacak yer gostermissin ... " Tekrar iceriye alman kadmlar ... Cocuklan it;in, kardesleri it;in, babalan ve dedeleri icin nizamiye kapilannda beklesen, hakaret goren. iskenceye ugrayan kadmlar ... Saclanndan kavrarularak suruklenip goturulen kadmlar .... Bu surecte cocuklanrnn ve karde§lcrinindti§ilnce.s.in_iJlv~~)1.emlerinio it;erigini ve hakhhgml kavrayip politiklesen kadmlar, .. J~:~_!t kadlfl!!!'"I.

Omru boyunca §Chire inmernis, sinema, tiyatro gormemis, gazete

10

IV

Kurdistan, KilrllOplumu bu asamaya hit; kolay gelmedi. 1980'Ji yillardan beri binlerce sehit var, 1980'li yrllardaki Diyarbakir zindanlan unutulabilir mi? 4O'm uzerinde gene insan, insanhk onuruna sahip cikuklan icin, "Turkum, mutluyum .. :" dcmedikleri icin, KUrt kimhgini ve Kilrdistan kimligini vurgularnaya calrstiklan icin iskencelerle katledildilcr. Yakalandrklan yerde katledilenlerin, gozalunda iskencelerle katledilcnlerin, polis ve jandarmada nezarethanelerinde katledilenlerin, yakalandiklan glizetimevi kaynlanna, cezaevi kayulanna gecirilmeyenlerin sayilan daha cok, pek coktur, Siirt'teki Kasaplar Deresi'ni, askeri gamizoniann cevresindeki toplu mezarlan unutrnak mlimklin mtidUr? ..Kiir!!~~ aruk, belleklerini yeniden kazamyorlar, Kurtlerin belleklerini kazrmak aruk, mumkun

degildir, Kurdistan, eski Kurdistan degildir, . .

11

15 Agustos anhmmdan soma siire~ daha da hizlandi. Bedel daha da agirlasu. Kurdistan'm her tarafr Kurt sehnlerinin, Kurdistan davasim hakh bulan ve bunun icin Kurtlerin yamnda mucadeleye katdan Tiirklerin, Ermenilerin ve ()teki uluslardan devrimcilerin kanlanyla sulamyor. Dtmyanm ~~itli bolgelerinde cereyan eden ulusal kurtulus savaslanm yakmdan biliyoruz. ~_(i~~!!Q_!ci ka~""~.!!_ ,~~Il&I.~_B~I!Jl_bir lll~~_~ele kolay kolay gorulemiyor, Cezayir Ulusal Kurtulus Mucadelesi'ni, Vietnam 'Ulusal Kurtulii~adelesi'ni, Filistin Ulusal Kurtulus Mucadelesi'ni.; yakmdan biliyoruz. Kiirdistan Ulusal Kurtulus Macadelesi'nin cok farkh bir seyir izledig] bilinen bir gercektir. Bu, Kurdistan'm bolunmesinin, parcalanmasmm ve paylasrlmasuun ortaya crkardrgi bir sonuctur,

Kurdistan'da baba-ogulun aym yerde, iskence tczgahlannda sorgulamaya almmalan her zaman, her yerde izlenebilir bir durumdur.~enin, _ogulun ve lOrunun 'aym yerde sorgulamaya ahnmalanna, i~enceie ugraiflimrnna"da----stkS1k rastlanmaktadlr. Dede, oglunun ve torununun, isken-

celer sirasmda ~Ikardlgl sesleri, ~Ighklarl, acilan duymaktadtr, canmda hissetmektedir, Ogul babasmm ve ogfunun, torun dedesinin ve babasmm feryatlarrru en ince aynnulanna kadar hissetmektedir, duymaktadir. Insanhk i~in bundan cok daha agtr bir zulilm olabilir mi? KUrt toplumu bu zulmU srk srk yasadr, haUl yasiyor, Bu, ashnda insanhgm bir sorundur,

..Du!!yanm hi,~bir yeriru1e...insanlar bu ulrzulumlcrle karsrlasmamahdirlar.

DOQ.y"mn hi~bir yerinde insan soyunun bu kadar do.~iiriilmesine izin verilmemelidir.Burada:;-lnsan"wy'unl.l d~iirenler kuskusuz, bu zulumleri dil~ii'nenIervtniygula yanlardir,

Bu zulurnleri ve iskenceleri, Kurt ayaklanmalanndan sonra yapilan gostermelik yargilamalarda da gormek mumkundur. Kurdistan'da gorev yapan Istiklal Mahkemeleri'nin veya Orfi ldare Mahkemeleri'nin savcilan, once dedesinin ve babasimn gozleri onunde ve onlan en derin acilara gark edcrck torunu asunyordu, Ondan sonra yine dedenin gozleri onunde, tarif edilemez acrlan ve kederleri icinde oA;lunu asunyordu, Son olarak da ayakta duraeak mecali bile kalmarms dedeyi astmyordu ... Butfin bunlar da KUrt ahaliye seyrettiriliyordu, Kalabahk Kurt gruplannm bu vahseti seyrctmeleri zorunlu tutuluyordu. 1920'lLve 1930'lu y.JUar~. gUnumfize ~!1ru~ d.egi~liJ Aslmda devleCtei(kiliid.e~ok- daha bOytik bir yaygmlasma oldu . .P.eY1~J ~erOriinOn kapsami genisledi, daha 61dUr:iicij, daha YIkici, daha onur kincr oldu ...

...... ~.~~.-. _ ..

12

"'-

Temel soru ~dur. BUtfin bu i~encelere, basktlara ve zulumlere ragmen 6zgUrItik duygusu ve d~Oncesi nasd gelisebilmektedir? Koklesebilmektedir? yOnkO bu duygular ve dO~iinceler arttk, bilinc dfizeyine ctkml~ur, Bilinc dfizeyine ~Ikttklan icin de aruk, geriletilmeleri milmkiln degildir. Coma namazlanndan ~tkiP ~hil gerillalann mezarlanna kosan insanlar nereye dogru kostuklaanm bilincindedirler, Kun toplumunda eksikligi duyulan temel kategorinin bilincindedirler. Sehil gerillalann evlerine haftalarca sUren taziyelerin bir anlanu da budur. Halbuki, catl~alarda OJdUriilen koruculann evlerine, taziye i~in kimse gitmemektedir.

-\Kiirdistan'da yasanan bu 6zgtirle~me hie de kolay saglanarnaml~tJr.

Bunun kar$lbgmda cok agO" bir bedeJ odenrnistir, 6denmektedir. Binlerce ~hit vardtr. Henilz 20')j Y8§ caglanm yasayan binlerce ~hit.. 15'inde, 18'inde kadm-erkek binlerce ~hit.. Genc-ihtiyar binlerce §ChiL.. Ktirdistan'm her taratim sulayan bu ~hit kanlanyla, Kurdistan ulkesi, aruk, KUrtlerin vatam haline gelmisur, Her kfiyde, her magrada, her dagm eteginde, her yol kav~lllda. her dag: gecidinde §Chitlerin kanlan varde. Bu s~, PKK'da cot giielii dostluklann dogmasl ve giderek gil~lenmesi gibi bir sonuc ortaya koymaktadu. Aym eyleme kaulanlar arasmda aym zaManda ve aym mekanda elitime kanlanlar arasmda cok g~lii dostluklar dogmu~tur. Herhangi bir eylem sirasmda meydana gelen sehitler, eyleme katdan ve mOcadeleyi stirdilren arkadaslan arasmda unutulmaz antlann

olusmasma neden oluyor. "'-

Bir lOprak ~I nasd vatan haline, yurt haline geliyor? Bir gerilla grubu 1985 bahannda bir k6ye geliyor. Gruptaki geriUalardan biri, koyO, k6ydeki insanlan, insaniar, aileler arasmdaki iIi~kileri yaktndan tamyor, Bu gerilla 12 EyUUden Once ve 1982 ysllanndabu bolgede onemli cah~malar yapmrs, cahsmalera kalIlml~ bir devrirnci ... Bu arkadas 0 zamanlar k6ydeki insanlarla Cok yakm il~iler kurmus, dostluklar gelistirmis, 1985 bahaonda, biraz da, gerillanm Stkl~tlg. bir ortamda, somurgeci guclerin bastIidlAl bir anda k6ye ugramak, dostlannm yardnmm aramak ihtiyacuu duyuyor. Bir aksam alaca karanhkta kfiye ulasiyorlar. K6y bir harabe. lnsanlar yok. tnsanSlZ bir kOy •.. Bvlerin arasmda bir iki kedi dolastyor, Koyde iiebe~ ihtiyar var. OnJar da evlerinin ie1erine kapenmistar.

GeriUa, eok yakmdan tarudlgl, dostluklar kurdugu bir eve geliyor.

13

Evin butUn kaprlan kink, parcalanrms. Pencereler kmk, cerceveleri sokulmu~ ... Ahrrlarda bir-iki koyun kalrms, tavuklar surda burda dolasiyor, Samanhk yakilmrs, evin bit kisnu yakilnus, yikrlmis, durnanlan henuz nnuyor. Koyde kalan ihriyarlarla konusuyorlar, Koyun butun insanlan surgun edilmis, Koy zorla bosalulrms ... Yikilrms, yakrlrms bir koy. lste bu manzara karsismda geriUa gecmis gunleri haurhyor. Koye daha onceki gelisleri, insanlarla sohbetlcri bir filim ~ridj gibi gozlerinin onunden g~iyor. $u duvariarm diplerinde insanlar omrurlardi, Kapilar, pencereler duzgundu, bahcclerde meyve aga~lan, cicekler vardi. Sular ~agd ~agll akardi ... Kediler, kopekler ortahk yerJerde daha bir kurumlanarak dolasrrlardr, Aturlarda koyunlar, kuzular, inekler olurdu. Evlerin ctrafinda hayvanlar yayihrdr, cocuklar oynarlardi, Simdi, insanlar zorla soc euirilmis, cvler yakrlrrus, yrkilnus, Esyalar talan edilmis. Gerilla bu sureci bir kere daha anlamaya, kavrarnaya calrsiyor, Bu koylcrin cevresinde somurgeci guclerIe yapilan causmalan, ~ehit olan yoldaslanm haurhyor. Yoldaslanmn ncrede, nasrl sehit olduklanm dusunuyor. Ulkesinin gOzellikleri bir bir gozlerinin online gcliyor, BiilUn bu guzelliklerin isgal alunda oldogunu dii$un uyor, Halkiru, zulmu, baskiyi, iskenceyi, talaru tekrar hisscdiyor. Irk>;1 ve somurgeci uygularnalara kar$1 kini, coskusu daha da arUYOL. heride bu duygu ve dO$Uncclcrini bir hikayenin cerccvesinde anlatrnayi dusunuyor, bu dusuncesini gerceklesuriyor. hW__Qu sUr~\!tin4.~_\QQ!_~ parcasr, aruk va~un haline donusuyor; Jlgrunda oluncbilir bir _,V.ru_hk halinegellYOr: .. ----.--"---'- ,------ . ,

~. ---.~ ... ~ . -,.~

Vatan, yurt lalvrarnmdan soz ederken $U konuya da deginmekte ya-

rar vardrr. Kurdistan'da ulusal mUcade1e gelisukce, TUrk siyasal partilcri, Turk basuu, TUrk aydmlannm buyuk bir krsmi buyuk bir telasa kapilmaktadir, <;e~itli yollarla, Klirtlerin baglmslz Kilrdistan dU~iinilp dfi$ilnmediklerini anJarnaya ~ah$maktadlf, Cesitli zamanlarda, >;c~itli mekanlarda Kurtlere sorular yoncltmektedir, Kurtler de soru soranlann istedikleri cevaplan yakmdan bilmcktcdirler. Uygun cevabi hernen vermektcdirler:

"Hakksri bana, istanbul sana, yok Oyle yagma, tstanbul'dan bizi koparamazsmiz, Elbette birlikte yasayacagiz, kardes kardes yasayacagiz ... " "Bodrum, Marmaris, lzrnir senin, Hakkari, Van, Siirt benim ... Buna izin vermeyiz. Bagimsiz Kurdistan istcmiyoruz ... Birliktc yasayacagtz, Bodrum'un, Marmaris'in, lzrnir'in guzelliklerini birlikte yasayacagiz ... " Bu tUr

14

c~~ap.Jardan buy ilk bir htiziln duyuyorum. <;linkU bu eevaplarda "vatan" bilinci yoktur, "ulke" bilinci yoktur,

Bu cevaplarda, Kurdistan savunmasr, U1ke savunrnasi, vatan savunmasi yoktur. Degil iilke savunrnasr, vatan savunrnasr, U1keyi terk etmek v~rdlr, vataru t~r~ etmek vardir, Kime terk cdiyor? Elbette somurgeci ~O~lere ... Kendisi lstanbul'da, Ankara'da, lzmir'de oturacak, Kurdistan'i ISC somurgeci guclere teslim edecek.

Somurgeciler Kurdistan'r KUrt aydmlarindan daha cok seviyor!.. lsvecliler, Almanlar, Amerikahlar, Araplar ... vs, Bodrum, Marmaris Istanb~l: lzrnir gibi yorelerde nasil oturabiliyorlarsa, elbette, Kurtler d~ oturabilirler, Fakat ~_urru<lf,K.:~nler is.~_h_i>;~iL?Dman vatan, yurt olamaz ... ~~l_!___dl_y_!!_rtlarl_!_l_~._~cndi vatanlanm savuilli1_$ durumundadrrlar

B.a~kal~nm vatanlannda eylC$m'ck:tam' da somurgeci gil>;J~;in i-S1edig; bIT ~ydlf ...

KUrt ayduu aymazhk icindedlr ...

v

lnsan haklan anlayisi soz konusu oldugu zaman TUrk Devleti'nin te~el niteligi .iize?nde di~le dunnak gerckiyor. TUrk Devleli. tarihte hiebir ha,lk,a, h.'~ kimseye, msan haklarmm geregidir, e~itlik geregidir, adalet gCn:gldlf diyerek hak-hukuk tammamrsur. Bunu, Turk egemenligi alun~I halklar zo~la ~Jma~m yolunu ve yordarmru bulmus ve bu dil~Uneelen.m hayata gecirmislerdir, Yukanda sozunu euigirn cezaevlerinin birinde bir ~Iyaret, bir gorti~ slrasl.nda duyduklanm bu dii$Unceyi cok carpicr bir ~k1ld~ kamtlarnaktadn, BIT kadm yanmda iki yasmdaki, alu-yedi yaslar~ndakl ~ocuklartyla ve ondort ya$mdaki oglu Be kocasmi ziyarete gelmisu, ~ilrdl~tan'm cok uzak bir yoresinden gclmislerdi. Bir otobusten inip otekm~ binerek gelmi$l~r~~. Kadm hi~ Turkce bilmcmektedir. Ondort yasindaki oglunun rehberligi de ta cezaevine kadar ulasrnrsur,

Kadm, kocasma, gOr~iln bir yerinde sunlan anlatmisur: ..... Bizim koye askerler aruk istcdikleri zaman gelemiyorlar. lstedikleri zarnan gelip k?yunumu.zu: tavugumuzu kesip yiyemiyorlar, Yurnurtarmza, yagimiza, yiyeceklerirnize sahiplenemiyorlar, esyalannuzr tslan edemiyorlar. Ara

15

sua geldikleri zaman da terbiyeli davramyorlar. C;ilnkii, biliyorlar ki dagda bizim de askerlerimiz var ... " Bundan sonra, kadm kocasma koyde olup bitenleri anlauyor. Kimin ogulunun, kimin kizmm gerillaya kattldlgml bir bir sOyliiyor. Kan-koca geriUaya katdanlardan sOz ediyor. Koruculann, muhbirlerin kOyde insan icine ~lkamadtklannt belirtiyor. Gerillalardan bir sehu oldugu zaman kOy i~erisinde cenaze iorenine yuzlerce ki~inin kauldlgml sOyluyor. Fakat koruculann cenazesini tasiyacak dt>rt adamm bile bulunamadiguu anlauyor. Sehit olan gerillaJann evlerine taziyeler baftalarca sUriiyor. C;atl~malarda tHdiiriilen korucularm evlerine ise hiy kirnse taziyeye gitmiyor. Korucular da aruk koruculugu brrakmak istiyorlar. Falanca, filanca biraku, Otekiler de birakmaya oyah~lyor. Fakat hukurnet onlann koruculugu barakmalanna izin vermiyor ...

VI

Bugun TUrk demokrasisini tehdit eden en &Iemli olgu, atanml~ kurumlann, halk taraftndan genel oyla secimis olan kurumlar uzerindeki egemenligidir, Bu, hukuksal degil fiili bir durumdur. Anayasada, yasalarda egemenligin kaynsiz ~IZ millete ail oldugu soylenmektedir, yazilmaktadir, Tiirkiye Buyuk Millet Mcclisi'nin iistiinlUgO vurgulanrnaktadir, Fakat fiili olarak ornegin Milli Guvenlik Kurulu'nun, Turkiye BoyUk Millet Meclisi Uzerindeki baskisr ve etkinligi tarusrlmazdir. Kaldi ki bu elkinligin anayasal dayanak.ian da vardir, Kiirdistan sorunuyla ilgili olarak bu etki ~tk bit ~kilde ortaya ~lkmaktadlT,

Bugtln TUrk devlct kademeleri ieinde KUrt sorununu Mia, siddet yoluyla ~zilme kavusturmak isteyenler vardu. Bunlar bugiinkil hukumetin Kurt sorunuyla ilgili oIarak aUlgl bazi adunlara karsr OYlkmaktadlrlar. "KUrt realitesini UlfUYOruZ" turunden aciklarna bu gUy odaklan tarafmdan hoy karsrlanmamaktadrr. Kontrgerilla, Ozel Harp Dairesi, Halkla lliskiler Ba¥anhl1 gibi kurumlan bu gUy odaklart arasmda saymak rnumkundtlr. Bunlar ~iddelin. SIDIT Otesi operasyonlarla Guney KUrdistan'a tasmmasmi da istemektedirier. "Irak'm kuzeyinde meydana gelen otorite ~Iugu"nu doldurmak sOlii bu anlama gelmektedir, PKK'mD bu otorite boslugu ieinde geli~ip g~lendigi kabul edilmektedir. Ashnda 1991 yth icinde yapllan suur Otesi operasyonlann ameci tam da buydu. Fakat bu konuda basanh

16

olunamadigi, PKK'yl oradan cikarmak ~yle dursun, PKK'ya zayiat dahi verdirilemedigi bilinmektedir. Vine bu operasyonlann, PKK'ya ~t TOrkiye Cumhuriyeti ile i~birligi yapttklanm aciklayan lrak Kurdistan Demokrat Panisi, Kiirdistan Yurtsever Birligi gibi orgutlerin zayiflarnasma neden oldugu, buna ~lhk PKK He i~birligi yapan PAK'm (Kiirdistan Ozgiirlik Partisi) Guney Kiirdistan'da halk Ylgmlart arasmda giuikce gUy- lendigi bilinmektedir. Buna ragmen yine bu tur ~zilmleri d~ilDenler, bunlan hayata gecirmeye yalI~lar olabilmektedir. Ve bunlar, basbakan, bakan, vali gibi otoriteleri degil sadeee askeri otoriteyi tarurnaktadir, KUrdistan'da, Ozel Savasi yiiriiten gorevliler, ~ogu zaman, basbakanm, bakanlarm, valilerin ve kaymakamlarm "halka ates acmaym", "halka sefkatle yaklasm" bicimindeki emirlerine riayet etmemektedirler. Bunlar Turk Devleti'nin militarist karakteriyle ve degerleriyle ilgili bir durumdur. 19 Arahk 1991'de ve daha sonraki gUnlerde Kulp (Diyarbakirj'da meydana gelen olaylar bunun aeik bir yansrmasrdir, Kulp'la birlikte, Lice, Hazro, Silvan gibi sehirlerde cereyan eden olaylar yine bu dogrultudadu. 29 AraItk 1991 tarihli Yeni UIke gazetesinde, yine aym tarihli ve 44 sayih 2000'e Dogru dergisinde olaylann cereyan tarzuu butun a~lkhgl He gormck mumkundar, Bazr gunluk basmda da benzer haberleri izlemek soz konusu olabilmektedir. (Omegin bk. 30 Arahk 1991 tarihli Cumhuriyet, Sabah, Zaman gazeteleri)

Karumca, TUrk demokrasisinin Onilndeki en Onemli engel boom. HOkumetler Tiirk siyasal hayattnda bu kururnlann etkinligini geriletmedikleri surece demokrasinin yaygmlasmasr ve koklesmesi mUmkUn degiJdir. Genel oyla secilmis kurumlar tayinlerle olu~turulmu~ bu tiir kurumlann sevk ve idaresini ele alamadtklan, bunlann hukuka ve Insan .haklanna kaJlt. eyJemlerini durduramadtklart surece kendi konurnlanm da tehlikeye alml~ olacaklar. Fakat her ~ye ragmen Turkiye'yi demokratiklestirecek gUyler belirmistir, Bu gil-;Ierin basmda PKK gelmektedir. PKK'mn dO~Uncesi ve eylemi genel oyla.seeilrnis kurumlann etkinligini aruracak, militarizmden, devlet terorunden baska hicbir ~y dil~iinmeyen kurumlann TUrk siyasal hayaundaki aglfJtgml giderek azaltacakur,

17

VII

Gunumuzde konusulan en onemli konulardan biri de, Kurtlerin TUrkiye BilyWc Millet Meclisi temsilleriyle ilgilidir. Kammca Turkiye BUyUk Millet Meclisi Kiirtleri temsiJ yeteneginden oldukca uzakur, Gerek 6 Kasun 1991 gUnU yapdan yemin toreni sirasmda, gerekse 15 Arahk 1991'de Ankara'da yapilan Halkm Emek Partisi 1. OlaganUsUi Kongresi'nin basina yansll1h~ biciminde, gerekse 26 Arahk 1991 gUnU Turkiye Btlyuk Millet Meelisi'nde yapilan iC guvenlikle ilgili gencl gorusmeds meydana gelcn olaylarda bu dU~Unceler dogrulanmaktadir.

Yemin toreni sirasmda "ben ve arkadaslanm bu yemini anayasa baskisr altmda okuyoruz" diyen bir KUrt milletvekilinin sozleri Turkiye BU· yilk Millet Meclisi'nde cok buyuk tepkilere ncden olmustur, Bazi TUrk milletvekilleri bu sozleri soyleyen KUrt rnilletvekilini konusturmamak, kiirsiiden indiremek icin Iiili tecavuzde bulunmuslardrr, Kursunun etrafuu cevirmisler olay yaratrmslardir. Basta bugunku basbakan Suleyman Demirel olmak uzere yumruklanm dakikalarca srra kapaklanna vurmuslardir, KUn milli renklerini simgeleyen mend iller ve sac baglan tasimak yine cok buyuk tepkilere ve protestolara neden olmustur, Yemin metnine, Kunce olarak "Bu yemini TUrk ve Kurt halklarmm karde~ligi icin yaplim" biciminde bir curnle eklemek kiyametlerin kopmasma neden olmustur. GorUldUgU gibi Turkiye Buyilk Millet Meclisi cans: alunda Kurtlerin kendilerini ifade etmelerine olanak verilmemektedir. Bu olaym ertesi gilnU TUrk basmma yansiyis bicirni uzerinde aynca durulmahdir. KUrt milletvekillerinin cok masum tavrr ve davranrslan "sov" olarak, "TUrk demokrasisine, hosgoru ortarnma darbe", "boluculuk", "aynhkcihk", "KUrt teroru" olarak yansmlmisur.

Halkin Emek Partisi 1. Olaganustu Kongresi'nin basma yansiuhs biciminde de aym tavulan ve davraruslan izlemek mumkundur. TUrk basnu Kurtlerin kendilerini ifade etmelerine tahammtil edcmemektedir. Kongrede, Abdullah Ocalan'm annesi Oveys Ocalan'a gosterilen sevgi, saygi ve ilgi karsrsmda buyuk bir ofkeye ve panige kaprlrnaktadir.

Turkiye BUyUk Millet-Meclisi'nde iC guvenlik konusunda yaprlan genel gorusmede cereyan eden olaylar ise tamamryla yurek kararuci bir durumdur. Sosyal Demokrat Halkci Parti'ye Halkm Emek Partisi'nden gee-

18

mi~ bir milletvekilinin, $Ullak milletvekilinin meclis kursusunde yaptJ,gJ konu~ma engellenrnis, yanda kesilrnistir, Milletvekili konusma yapligl meclis kursusunden yaka paca edilerek, zor kullamlarek asagiya indirilmi~tir. Bu, Kurtlerin Turkiye BUyiik Millet Meclisi kursusunde dii~Uncelcrini ifade edemeyecekleri anlamma gelmektedir,

Bu son olayr biraz daha irdelemekte yarar vardir, 19-22 Arahk 1991 gUnlerinde Lice, Hazro, Silvan ve Kulp'ta gerilla.lann cenazelerini almak isteyen halk.la Turk Guvenlik Gti~leri arasmda causmalar cikmisur. TUrk GUven.lik GU~leri silahsiz ve savunmasiz kalabahklar uzerine ares acmt~ur, Omegin Kulp'ta bu ares sonucu 14 KUrt insam hayaum kaybetmistir, Yuzlerce yarah vardu, Milyarlara varan maddi zarar soz koousudur. Bu katliam Kurt halk ylgmlan arasmda cok buy uk bir infialin olusmasma neden olmustur, Kurdistan'da cereyan eden bu olaylan TUrk basmr, radyo ve televizyonu vermemektedir, Fakat KUrt milletvekilleri bu olaylan yakmdan bildikleri i~in bolgeye gitmislerdir, Bu olaylar, Ankara, Istanbul, lzmir gibi metropollerdeki Kurt gencleri tarafmdan da ilgiyle ve dikkatle izlenmektedir. Bu sureci yakmdan izleyen KUrt gencleri halkm uzerine ares acrlmasmi protesto etmek, bu kat.liamlara tepkisiz kalmadiklanm goslermek icin lstanbul'da, Bakirkoy'de Olaganustu Hal Bolge Valisi'nin karde~inin i~yerine molotof kokteyJi atrmslardir, Koofeksiyon ilrilnleri saulan magazada yangm crkmrsur, Yangm kisa zamanda tum katlan sarrmsnr. Yangm merdivenlerine acilan kapmm kilitli ve kaynakh olmasi nedeniyle insanlar yangmdan, bogucu gazlardan uzaklasamanuslardir, Bunun sonucunda aralarmda cocuklann ve kadmlann da oldugu 11 kisi hayanm kaybeunisur. Kurdistan'daki kat.liamlardan, silahsiz savunmasiz ka.labahklar ilzerine at~ actlmasmdan, 14 KUrt insamrun kat.ledilmesinden tek sanr SOZ etmeyen TUrk basirn lstanbul'daki olayi gunlerce diline dolarmsur. Manseuen haberler, fotogratlar yaymlarmsur. Sanki, Kiirdistan'da hi~ cocuk oldurulmuyormus gibi yangmda Olen cocuklann fotografrm yaymlamisur. Kamuoyunun duygulanm somurmeye cahsmisnr, Boylece KUrt Ulusal Hareketi'oe kars; bir kamuoyu olusturma gayreti icine girmistir,

t~te Tiirkiye Biiyiik Millet Meclisi'ndeki iC gilvenlikle ilgili genel gornsme boyle bir ortamda gerceklestirilmeye cahsilrmsur, Genel gorusmede Kurdistan'daki katliamlara, guvenlik guclerinin halk ylgmlan uzerine ates acmasma, 14 OIUye, yuzlerce yarahya, baskiya, iskenceye, araba kon-

19

voyuna ates acrlrnasma, milyarlarca lirahk maddi zarara hi9 deginilmemistir, hep lstanbul'daki olaydan soz edilmistir, Bir KUrt milletvekilinin bu olaylardan soz etrnesine, Turk ve Kurt halklanrnn karde~ligini dile getirmesine ise izin verilmemistir ... 0 halde, Kiirtler Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nde itilip kaktlmaktan, hakaret gormekten, a$8gllanmak.tan kurtulmak durumundadirlar, Kilrt Milletvekilleri bu saldmlan, bu ~gJiamalan kendi sahrslanna yaptlan bir saldm ve hakaret olarak kabul edernezler. Bu saldin, bu hakaret, bu asagrlama dogrudan dogruya KUrt ulusuna karsr yapilmaktadir. Bu 90k acikur, Kuskusuzdur,

Cumhurbaskam Turgut Ozal'm 25 Arahk 1991 gunu yapugr radyo ve televizyon konusmasuu da hi~ unuunamak gerekir, lstanbul'daki olayi vurgulayan, Kilrdistan'dald katliamlara hi~ dikkat ~kmeyen Cumhurbaskam, Halkm Emek Partisi'ni de aglT bicimde suclamisur, HEP'liIerin bu "kutsal cau" altmda yer alamayacaklanm vurgulamrsur. Bu "kutsal cau" alunda KUrt Milletvekillerine yer olmadtgl Cumhurbaskam Turgut Ozal'm konusmasryla da ortaya ~lkmaktadlT. Bullin bunlardan dolayi Kurtler, Kurdistan Ulusal Meclisi'ni olusturmamn dtl$tlncesi, taVIT ve davranl$1 icinde olmahdirlar,

Kurtler vardir, Kurtlerin dili vardir, Kurtlerin uikesi, vatam vardir.

Kurtlerin ulusal meclisi de olmahdir.

• Bu 5~evede TUrk dii~uneesinin ve TUrk basuumn sergiledigi tutumun da incelenmesi gerekir. TUrkiye Silyilk Millet Meclisi'nde temsil edilen siyasaJ partilerin tavir ve davramslan yine incelenmelidir, TUrk basuu, Turk siyasal partileri Rusya'da, Balkanlar'da 400.000 kisilik Turk gruplan i~in bile devlet istemektedirler, Orta Asya'daki Tilrk kokenli cumhuriyetlerin bagnnsizhga kavusmasuu eoskuyla izlemektedirler. Bu cumhuriyetlerin bagnnsizhguu, OzgUrlUgOnil tesvik etmektedirler. Fakat Ortadogu'da 35 milyondan daha biiyUk bir nufusa sahip Ktirtler ilYin devlet olma hakkrRI kati surette dU~Unememektedirler. TUrklerin baglmslzhgl. OzgUrlUgU vs. soz kO(lU!;U oldugu zaman Turk basmuun ve Turk siyasal partilerinin gozleri pml pinl olmaktadu, Kurtlerin bagnnsizhk ve Ozgtirlilk hareketi soz konusu olduguzaman ise yurekleri kararmaktadir,

Bu, lTk~1 bir dU$Uneedir.lrk~1 bir tavir ve davramsur, Buradaki irkcrhk Orta Asya cumhuriyetlerindeki, Balkanlardaki Turklerin ulusal ve de-

20

mokratik haklannm gozetilmesinden kaynaklanmamaktadrr. Kurtler icin benzer haklann tanmmamasmdan, Kllrtlere baski yapilmasmdan kaynaklanmaktadir. Cifte standarth bu dU~Unee, bu tavir ve davrams TUrk basnumn, Turk universitesmin, Turk siyasal partilerinin temel niteliklerinden biridir, ~ooleriyle TUrk basml, TUrk universitesi gibi kurumlar Milli Istih~tT~kila_u'_nm bir $ube~i gi61 ~il~m3ktadiiiar.- -- -- - - -- ' ._- -~ .,

---Yukanda kisaca sOziinii ettigimiz Balclrk6y'deki yangmJa ilgili olayda, TUrk basmi, Turk siyasal partileri, TUrk aydmlan vs. sunu soruyorJar, sorulanm muhataplarma vurgu1ama yaparak yoneltiyorlar,

- Bakirkoy yangmmi, benzer olaylan yaratmak dogru mudur? 11 masum insamn, cocuklann, kadmlann olmesi dogru mudur?

B~ sorudan Once sorulacak sorular vardir, bu sorular sorulmadan, yukardaki sorunun sorulmast ve cevabmm verilmesi de hi~ anlamh degildir, ciddi bir unum degildir,

- Ozgtirlilk isteyenlere, onuruna, kimligine sahip cikmaya cahsan bir halka ~ddet yoluyla cevap vennek, OzgUrUikleri bogmak dogru mudur? .sehit gerillalann, yani kendi cocuklanmn ccsetlerini almak isteyen bir halkm Uzerine kadmlann, y~1t insanlann, cocuklann uzerine aies a~~ak doAru mudur? Silahsrz, savunmasiz kalabahldar uzerine alC~ acrnak, msanlan, araclan kursunlamak dogru mudur?

Koalisyon hukumeti, "terore karsr amansiz bir milcadele yurutecegiz.llaika ~fkatle yakl~caglz" diyor. Halka ~fkatle yaklasacagiz diyen hilkilmetin sehit gerillalarm cesetlerini almaya cahsan halkm iizerine aies a~lImasl karsismda hil;hir ~y yapemamasi "sefkat" politikasuun icerikten yoksun oldugunu gostermiyor mu?

Vedat Aydm, bit gece yansr, Ozel Tim tarafmdan, evinden, kansmm ve ~ cocugunun arasmdan ahndr, iskenceyle olduruldu, Bu dogru mudur? ,sehit Vedat Aydm'm cenazesini topraga verebilmek icin 15 civarmda insan ~it edildi, bunlar dogru mudur?

Devletin gilvenlik gill;leri PKK militanlan kthgma girip Sa~ kOyiinde (Yuksekova) 30, Gere kOyOnde (.slrnak) 30 KUrt insamm katletti., Bu olaylarm ilk gunlerinde TiIrk basnu PKK'ya siddetli bir elestiri yOneltti ... Fakat bu birkal; gun icinde bu soykmm giri$imlerinin, deylttingOvenlik g~leri tarafmdan g~ekl~tirildigi 8I;tk bir ~kilde ortaya ~tktt. Fakat

21

TUrk basiru, kendi devlet guclerine karst en ufak bir elestiri yaprnadi, bunlar dogru mudur?

Bu tur-sorulan sorrnayanlann Bakirkoy yangmi konusunda soru sormalart ciddiye almarnaz. Kaldr ki, olaylar ciddi bir ~kilde incelendigi zaman ~u husus hemen anlasilacakur: Bakrrkoy'deki olayda adam oldurme kasu yoktur ... Fakat Kurdistan'dakiler bu kasrtla gerceklestirilmistir.

- KUrt milletvekillerinin, Turkiye Buyuk Millet Meclisi Kursusu'nde kendilerini ifade eunelerine engel olunuyor. KUrt milletvekilleri yaka paca edilerek kursuden indiriliyor ... "Tesri masuniyei'ucn srk sik sOZ eden "en demokrat" olduklan soylcnen insanlann bile scsi I;lkmlyor ... TBMM Baskam'ndan ses cikrmyor ... Bunlar dogru mudur?

Devlet ter6riinii engellemeden demokrasi kurulamaz ...

VIII

Bu kitap, "Ozgilrlilgun Bedell' ba~hgml tasiyan bu t)nsozUn dismda iki boltlmden olusmaktadrr. Birinci bolumde yukanda, bu yazmm basmda sozunu ettigim soylesi yer almaktadir. Soylcsiye bazi ara bashklar konulmustur, Soylesi yeni bir dUzenleme icinde verilmistir. Il;erigi kuskusuz aymdir. Bu soylesinin Serxwebun dergisinin 103 (Temmuz 1990). 104 (AguS10S 1990) ve 105 (Ey1Ul1990 tarihli) sayilannda yayinlandrgrm bir kere daha belirtmeliyim.

lkinci bolumde Ibrahim GU'fIU arkadasirmzla PKK ile ilgili mektuplasmalanrmz ycr almaktadir, Bu mektuplar da Scrxwebfin dergisinde yaymlanrmsur, Ibrahim arkadasumzm ilk mektubu ~gl yukan biltiinii He yaymlanmrsur. 65 sayfahk ikinci mektubu hakkmda ise bilgi ventrnrsnr, Arkadasmuz bunu kendisi kuskusuz istedigi zaman, istedigi sekilde yayimlayabilir, (bk. Serxwebun, sayr 111, Mart 1991; Sayi 117. Eyiiil 1991)

lik rnektuplar Toplumsal Kurtulus dergisinde de yaymlanrmsur. (Sayl44-45. Haziran-Temrnuz 1991,s. 65~81)

Mektubun orjinalinde ara bashklar yoktur. Arabashklar kitaplasurma srrasmda konulmustur.

Bu bolumde A. Fewzi'nin mektubundan da sOz etrnek gerekir. A.

Fewzi'nin mektubunun h;erigi Kurdistan Press (sayi 86), Rizgari ozel ek

22

(saYI 11)'de yaymlandi, Mektubun tamarmrun Rizgari, sayi 24-25'te yaymlanmgml Ogrendim. Bu dergiyi heniiz gOremedim. Bu mcktuba verdi~im cevap ise Rizgari sayi 26'da (Nisan 1991. s. 137-138) yaymlandi. Yine sOzii edilen 26. sayida A. Fewzi'nin ikinci mektubu da yaymlandi. Bu mektupta, birinci mektupta yer alan suclamalar aynen tekrarlanmaktadtr, Bu bakirndan bu mektuba aynca cevap verme geregini duymadim. Bu kitaha da ahnmadr,

IX

Temel soru yine ortadadir. "PKK Uzerine Dii§unceler" denildigi .. .aman bazi sorulann gundeme getirilmesi ve cevaplannm aranmasi clbette biiyiik bit zorunluluktur. PKK'y1 kuran 27 kisinin smifsal yaprlan neyi gostermektedir? Bu insanlann egitim durumlan nedir? Babalanrnn rnesleAi nedir? Bu 27 kisi Kurdistan'm hangi yorelerinden gelmektedir? Bunlann cograti dagrhrm neyi gostermektedir? 27 kisinin kac tanesi kadmdir? Bugun 27 kisi icerisinde, PKK'nm ideolojik ve poliuk yizgisinde yasarmm surduren kac ki~i vardir? Kac tanesi itirarl;l olmustur, pisman olmustur? Kac tanesi ~hiuir? Herhangi bir nedcnle PKK'YI terk eden kay ki~i vardrr?

1970'Jj yillann sonlanndan itibaren PKK'ya kaulan binlerce kisi 01- mu~tur. Bu kisilerin srmfsa! yaprlan konusunda yukandaki sorulann, benzer sorulann sorulrnasr, cevaplanrnn aranmasi gerekir ...

Binlerce ~ehit vardir. Bunlarm da smifsal yapilan, toplumsa1 ve ahlaki degerleri elbeue incelenmelidir ...

Diyarbakir zindanlan ~bba-1ma incelenmesi gereken bir surectir ... PKK'ya kaulan bir militanm ailesiyle iliskileri, ailesinin de giderek toplumsal vc siyasal surece kaulmasi ilgiyle, zengin olgusal dayanaklarla incelenmesi gereken bir konudur ...

Kadmlarm siyasal harekeue, gerillada yer alrnalan, aktif gorevler almalan, yine uzerinde durulmasi gereken bir konudur.

Gerillalann, sanatla, edebiyatla, kultilrle iliskileri dikkatli bir sekilde incelenrnesi gelecekteki Kurt toplumu hakkmda onemli ipuclan verecektiro OrRegin yasadiklanm yazanlar var mr? Ne kadanru yazabiliyorlar?

23

PKK hakkmda yazilan iddianameler bile bu konularda bazi ipuclan verebilmektedir ".

Bu konulann cok onemli oldugunu, ciddi ve kapsarnh bir sekilde incelenmesi gerektigini biliyoruz,

**

*

Bu kitabt yaymla(hgl icin MELSA Yaymcihk'a, kitabm dizgisi icin t;ok btiyUk bir gayret sarf eden Yurt Kitap- Yaym'a tesekkur ediyorum.

Ismail Besikci

Ocak 1991 Ankara

24

I. BOLUM

SERXWEBUN ile SOYLEtji

Aydlniar Sorunu

SERXWEBUN- Saym Be~k~i, giiniimuziin en buyuk sorunlarmdan biri olan Kurt· Kiirdislan sorununu ytllardlr ara3fmp inceliyorsunuz. Ve bu c;ahpnalarmlZID en son orneAi "Devletlerarasl SOmiirge Kiirdistan" adh yapltlDlz ~Iktl ve bu nedenle tutuklasunuz. Biz bu tutuklanmaom gii:liinc;liitiine h~ detinmeyecegiz. Buoun sizin ~ll§malarmJzm Oniiode ciddi bir engel tqkil etmedigini biliyoruz. Bundan sonraki c;allJDlalarmlz ic;in 3imdiden b8$8rllar diliyor ve ilk sorumuzu sormak istiyoruz. Bildiginiz gibi 12 Eyliil darbesi, solun ve aydmla· rID dii§ii:ncelerinin ve eylemlerinin ic;erigioi biitii:n yon)eriyle aC;IAa C;lkaran bir ayna olmu3fur. Her turlu 6zglirliiA,e, demokrasiye v~ en temel insan haklarma yoneltilen azglD saldmlar kar§lsmdaki tutumlardan bu durum a~ga C;lkmI3Iu. Bu nedenle 12 Eyliil rejlmi ortammda birc;ok olgu yanmda aC;lkhk getirilmesi gereken bir konu da aydmlar meselesidir. 0 halde aydmlarm rom nedir? Aydmlar rollerini gerektigi gibi yapmakta 101- dsrlar? Giiniimiizde aydm olmanm anlarm nedir?

- Tilrkiye gibi toplumlarla Bau toplumlannda aydmlar, toplum icinde degj~ik rollere sahip olmuslardir. Tiirkiye ve benzeri toplumlarda, aydmlar resmi ideolojiye gore belirlenmesi gereken bit kategoridir. Resmi ideoloji herhangi bir ideoloji degildir. Devlet tarafmdan ileri surulen bir ideolojidir, Devletin, 6~enilmesini. benimsenrnesini, yaygmlasmasmi istedigi gOri.i§lerdir. Devlet, bu g6~lerin etkin olmasmi engelleyecek, bu

25

goruslerin gelismesine sekte vuracak, bunlarm dogrulugundan kusku duyaeak her turlu cabaya karsidir ... Devlet, herkesin, yayilmasim istedigi bu gorusleri Og-renmesini ve buna gore tavir ve davramslarda bulunmasuu isternektedir. Bu goruslerin dogrulugundan kusku duyulmamasuu bunlan tek gercek, tek dogru olarak kabul etmesini istcmektedir, Bu gorusterin elestirilmesine tepki gostermektedir. Bu dusunceleri insanlara ve kururnlara egemen kilmak icin cezai yaptmrn yetkisini son una kadar kullanmaktadtr.

Tilrkiye'de, resmi ideolojinin Kemalizm olarak ifade edildigi soylenebilir. Kernalizm antiKilrt bir ideolojidir. TUrk resmi ideolojisinin en onernli ozelligi antiKilrl olmasidir. Bu, resmi ideolojinin en onemli boyutudur, "alana, inkfua. asimllasyona dayanan bir ideolojidir.1r.ks.g![_y~~tpilrg~ldir.._Kilrt1erin ulusal varhgrm inkar eunektedir. Ktirtlerin kokeni-

.. nin TUrk oldugunu, Ki.irtlerin, Turani bir kavirn oldugunu iddia etmektedir. Kunce diye bagimsiz bir dilin olmadigrm, Kurtcenin Turkcenin bir sivesi oldugunu ileri surmektedir, Kurtlerin ulusal varhgnu inkar etmek suretiyle, ulusal ve dcrnokratik haklanru yok saymaya cahsmaktadtr. Bu lrkCI bir politikadir ve di.lnyada boyle bir Irkclilgm bir esi daha yoktur, t~le boyle bir ortamda, Aydmlar, kendilerini, resmi idcolojinin dil~iincesine, tavir ve davranisma gore bclirJiyoriar. Tilrkiyc gibi ulkclerdc aydm, resrni ideolojiyi elestirebilen, elestirileri dogrultusunda taVIT ve davramslarda bulunabilcn bir ki~idir. AydmJar kavrammi belirleyen, onlarIO ~u veya bu duzeyde sahip olduklan bilgi birikimi dcgildir, Bilgi birikimi, ancak, aydmJar kategorisini beJirleyen ikinei derecede bir boyut olarak ele ahnabilir, Aydm kavrammi belirleyen esas boyut, taVIT ve davrarus boyutudur. Devlctin teroru, baskisi ve zulmil karsismda yilmamayi, sinmcmcyi, geri cekilmemeyi gcrektirir. Tcrontn, baskmm, zulmiln, iskencenin elbeue bir islcvi, bir anlarm vardir ... Bunun islevi, anlarm elbette kavranrlacakur. Fakat devlet terorune, baskiya, iskenccye ve zulme karst belirli bir tavn ve davrarusi surdurrnek de gerekir,

Resmi ideolojinin resmi olma durumundan ortaya cikan nitelig] uzerinde iyice dunnak gerekir, Eger, devletin elinin alunda bazi dusunccleri yasaklarna, krsulama yetkisi varsa, bu yctki her zaman, her yerde ve her fusatta kullamlabilir. Bu yasak lama lar, kisulamalar, aslmda Kilrtler icin

26

d~iinOlmektedir. KOrt sorunu dikkate almarak dii~liniilmekle ve uygulanmaktadir, Fakat, bir kere, boyle bir yetkiyi ele geciren bir gilC, hosuna gilmeyen, kendisini rahatsiz eden her toplumsal ve siyasal olay karsismda bu yetkisini kullamr. Her turlu toplumsal ve siyasal muhalefeti yok etmeye cahsabilir, Boylece Kilrdistan icin d~iintilcn kisnlamalar.jum Turkiye'yi etkiler hale gelrnektedir, Bunun gunurnuzdeki en carpicr omegi, 413 say til Kanun Kuvvctindeki Kararname'dir. Vine bu karamamcye iliskin olarak yaymlanan 421 ve bu iki karamame yerine yaymlanan 424, 425 sayrh Kanun Kuvvetindeki Kararnamclcrdir. Bu kararnamelerle hukumete, Olaganilstii Hal Valisi'ne ve Kamu Yonetimine verilcn yasaklama, sansur ve sUrgtin yetkileri sadece Kurdistan't dcgil biltiin Turkiye'yi etkilemektedir.

Kiirdistan Nasu Yonetiliyor?

SERXWEOON- Kararnamelerle yonetim nassl bir yonlem? Klasik somurgelerin yonetimiyle, guniimiizde Kiirdislan'm yonelimi arasmda ne gibi farklar var? Resmi ideolojiyle bu yonenm bh;imiarasmda i1i,ki kurabilir miyiz?

- Gunumuzde arnk, somurge yoneunek kolay degildir, Kaldi ki, Kurdistan'in yonetilmesiyle klasik somurgelcrin yonetilmesi arasinda cok Onemli farklar vardir, Klasik sorn urgelerdeniz a~.I,n _Iopraklarda bulunduA;u iCin, buralarda uygulanan yonetirn bicimJeri, yasaklar, buyrukJar, sansOrier ve surgtmler metropol ulke insanlanni etkilemiyordu. Bu idari ve askeri Onlemlerin dti~ijnulmesi ve uygulanmasr anayurttaki dcmokrasiyi fazla etkilemiyordu. Kilrdistan ise Turkiye'nin bir uzanusidir, Ktirdistan OIkesi Tur~,ixe !QP.~.!~!tnm bitiminde baslamaktadir, I!l! bakundan Kurdistan'dauygulanan her '-iiliiil-idari" oolem,-emir;- yasak, sansur, surgun TUrk demokrasisini yakmdan etkilernektedir, Kurt halk yigmJanrlln ulusa1 "t5ffince 'uia~matan~ bu 'biIlnein gun gectikce daha da gelismesi KUrdistan sOmilrgesinin yonetimini her gecen gun daha da zorlasuracakur, Bu bilinc

gelistikce, Kurdistan'm somurge bile olmadigr anlaYI~J ete kemige burunecektir.

27

1923'de ve daha sonraki yillarda da bu boyleydi, 0 ytllarda da Takrir-i Siikun Yasasi hep, Kunleri, Kurdistan'i dikkate alarak yapihyordu. Fakat hukumete veri len emir, yasak, sansur ve surgun yetkileri buuln TUrkiye'yi etkiliyordu. Basin OzgfirliiA"ii kolayca yok edilebiliyordu. 0 halde, sunlar gayet rahat bir sekilde soylenebilir: Kurt sorunu varilA"ml surdurdugu surece Turkiye'dedernokrasiyi kurmarun, kOkle~tirmenin, yaygmlasurmarnn hi~bli olanagr yokiur:-TllikiY-e'de demokrasinin kurulrnasi ve kokle~mesrlse KUrt sorununun ~ozlimUnO elbette kolaylasuracakur,

TUrk Devleti, tiniversite gibi kurumlara, siyasal parulere, kitle haberlesme araclanna, ~e~illi demeklere ve kuruluslara, omegin, i~i kuruluslanna, dinsel kurumlara, egitim kurumlanna vs, tek ger~egjn. ne oldugunu soylemektedir. Soylediklerinin kesinlikle bilinmesini ve buna gore tavrr ve davranislarda bulunulmasuu istemektedir. Kendisinin fircuigi bu bilgilerden kusku duyulmamasrm, bu bilgilerin tarnsrlmamasmr isterncktedir. Herkesin ve butun kurumlann kendisi gibi dti~linmesini buyurmaktadir ... TUrk Devlcu'nin bu politikasrmn basansiz oldugu soylenemez. Ornegin Turk universitesi bu tur emirlere ve yasaklara riayet eden kurumlardan biridir. TUrk universitesi dcvletin emirlcrine ve yasaklarma en iyi riayet eden kurumlarm basmda yer almaktadir, Turk basuu da boylcdir, Turk siyasa1 partileri, Diyanet 1~leri Ba~kanhgl gibi dinsel kurumlar, i~i kuruluslan vs, boyledir. TUrk yargt organlanm da bu cerceve icinde degerlendirmek gerekir. Bu kurumlar resmi ideolojinin kendilerine empoze ettigi bilgileri tek gercek olarak kabul etmektedirler. Bu bakirndan Onacagm dinsel dogrulanyla, giiniimiiztin resmi ideolojisi Kemalizm arasmda cok onernli farklar yoktur. Zaten.w£Olnjj!~!,de en o~E9.1~inaJl~J)QXYt.\t" __ d~_Her~_gi bir bilginin dogru old~~una inanmak ve onu hayata gecirmek icin her ~yi yapmak ... Rcsmi ideoloji soz konusu oldu!u zaman bu surec, devletin, ideolojik baski araclanyla, devletin zorlayici baskt araclanyla siirdtiriilmektedir.

lste bu kosullarda, aydm, resmi ideolojiyi elestirebilen, bu elestirileri dogrultusunda tavir ve davramslarda bulunabilen bir toplumsal kategori olarak karsimiza crkmaktadir, Bu elestiri elbette, olgulara dayamlarak yapilacakur, Resmi ideoloji, bilimin kavramlanyla elestirilecektir, Devictin bu elestirilere bask. ve zor uygulayacagi a~tklir. Zaman zaman bu baskiyi

28

ve zorn doruk noktalarma kadar crkarabilecekur. Aydm kategorisinin en (Inemli boyutu olan tavirlar, davramslar burada ortaya ~tkmaktadlf. f}Jdm, bu tilr baslalan gO@slemeye ~all§l.lnl,,~!:,nlan asrnaya, etkisiz hale getir-

-Ineye gayret _~eD,.!:liL~~_~B-~~¥r: Sinmeyen, geri cekilmeyen bilakis dev- _ IctinIlltkslZiI#nil,iki yU~I~_I~~iinii yurg~layaii:_d~ifre edenbir kategori ·olatak 6dli1nekredir.

Resmi ideoloji kuskusuz, sadecc, TUrkiye'nin, Turklerin sorunu deAildir, Iran, lrak, Suriye, Suudi Arabistan, Libya gibi ulkelerin de resmi ideoJojUeri vardu. Dogu Blok'u Ulkelerinde de resmi ideoloji kurumu vardu, Fasizm donemlerinde bazi Ban toplumlarmda da resmi ideoloji kurumunun olustugunu gormekteyiz, Franko doneminde lspanya'da, Salazar dOneminde Portekiz'de, Albaylar Cuntasr donernlerinde Yunanistan'da resmi ideoloji kurumu olusmaya baslamrsnr, Fakat TUrk aydmlarinm kendi cuntalanna bakl~lan ve buna kar~t mucadeleleriyle, omcgin Yunanistan'da Portekiz'de, lspanya'da aydmlann, cuntalanm kavramalan ve onlara kanil mucadele yiirfitmeleri ~ok farkh oldu. Bu, devletin ve aydmlar kategonsinin nasil kavrandigr He ilgili bir olaydIr. Bu konuyu bundan sonraki sorulara cevap verirken de ele alacagiz.

Tiirk Devlet Sisteminin Temel iJges;: M;litarizm

• SERXWEDilN- Tiirkiye tarihinin Olii nedir? Bu tarih hangi slDlfsal ~Ikarlar temelinde yazIlml3, i31ev gormii¥liir?

- O~z Tfirkleri 11. yuzythn ortalanndan itibaren 9~itli siyasal ve OOAal nedenlerin etkisiyle Bau'ya dogru hareket etmeye basladilar, Horasan'a, Iran'a, Irak'a, Suriye'ye, Ermenistan'a, Anadolu'nun i~ kesimlerine kadar ulasular. 0 siralarda Van 0010 cevresinde, Van GaIij ve Urmiye 0010 arasmda, Ermenistan'm gUneyinde, Zap, Firat ve Dicle vadilerinde Meiopotamya'mn kuzeyinde Kurtler yasiyordu, Kurtlerin ya~dlA:l Ulkeye Kfirdistan deniyordu. Anadolu'nun i~ kesimlerinde de Rumlar yasiyordu, Turkler onceleri Iran Devleti'nde, Abbasi lmparatortugu icinde, Karahanblar Devleti'nde askerlik, kumandanhk yapular, Sonra da bulunduklan

29

yerlerde merkezi yaprlarolusturrnaya basladilar, Biiytik Selcuklu Devleti'nin ve Anadolu Selcuklu Devleti'nin kurulrnasiyla bu merkezilesme daha da gelisti,

BUyUk Selcuklu Devleti'nin, Anadolu Selcuklu Devleti'nin kurulusu ve gelisimi surecinde Muslurnan Tlirlderin cevredeki halklara karst degisik politikalar uyguladiklanm goruyoruz. Rumlar, Ermeniler gibi Htristiyan olanlar, MOslOmanlann. Hrristiyanlara uyguladrg: vergilerden kurtulmak icin kisa zamanda ve buyuk kitleler halinde Muslumanlasrmslardu. Mlisli.imanla~n bu unsurlar Turklesrnislerdir, Oguz Tiirkleri Horasan'a, lran'a, Kurdistan'a, Irak'a, Suriye'ye elbette milyonlarca gelmediler. Fakat, Hiristiyan unsurlarm Muslumanlasmasmi sagladilar. Boylece, Turkle~enlerin sayisrm arurdilar, TUrk Beyleri Musluman olan halklara ozellikle Kunlere cok farkh politikalar uyguladilar, Onlann iy ozerkliklerini, rnevcut asirer yapilanru aynen tamdrlar, korudular. Sadecc, belirli bir vergi alrnakla yctindiler. Ve askeri ozelliklerindcn yararlanmaya cahsular. KUrtlerin silahh guclcrinden hasunlanyla, ornegin Bizanslilarla yuruuukleri savaslarda yararlanmanm yollanm aradilar.

Hlfistiyan halklan, Rurnlan, Ermenileri asimile eunek, asimilasyon ortami yaratmak, Selcuklu ve Osrnanh tarihinin onernli bir ozelligidir, Selcuklu ve Osmanh tarihinin onemli hir boyutu da devlct kavrarm ile ilgili olarak ortaya cikmaktadir. Osmanhlarda. devlet kutsal bir kavramdir. lnsanlar devlet il)'in yaraulrmslardir. Devlet halk icindir anlayrsi Osmanhya cok uzakur. Bu bakimdan devlet nizarmrn elestiren, bu nizama altematif arayan butun faaliyetler cok kanh bir ~kilde basunlrrnsnr. Baba Ishak ayaklanrnasr, ~eyh Bedreddin ayaklanmasi vs, Merkezi yapmm cok gtiylii olrnasmda askeri ozelliklerin.Jslami devlet anlayismin da rolu vardir, Fakat, bu gUCIU merkezi yapi, mahalli yonetirnlerin, belediyelerin guclenmesini engellernistir, Mahalli yonetimler merkezin aglfhgml devamh ensclerinde hissetmislerdir, Ote yandan kutsa! devlet anlayisr, devletin gucu, toplurnsal simflann rahat bir sekilde olusup gelismesini, koklesrnesini engellemisiir, Ornegin, mUsadere kurumunun sik sik ve yaygin olarak islemesi, gerek yonezirnin qe~itli kademelerinde yer alan ~e~itli memurlara, geeekse halka, tuccarlara, bezirgan1ara karst uygulanmasi sermaye birikimini engeUeyen etkenlerin basmda gelir. Bilindigi gibi Padisah, gayer ko-

30

IllY hir ~kilde bir emirle, bit fermanla herhangi bir bUrokrann veya tuccafill vcya benzeri bir ki~inin rnalma, rnulkiine her zaman el koyuyor, onlan Ilil/.illeye katabiliyordu. I1gili kisiyi de idama mahkum edebiliyordu. BOylc hir sonucla karsilasmak olasrhgiru dusunen btirokratlar veya tacirler, bezirganlar server biriktirmekten ozenle ~tfllyorlardl. Mal birikimi, servel veya sennaye birikiminin olmadrgi yerlerde modem snuflann yani kaIlltulisl srmflann ona bagb olarak i~i simfmm olusamayacagi acrkur,

Devletin agu ve siddetli baskisi, halkta, girisim ozgUrliigti duygy.sunun gelisrnesini engellemistir, Bu, aym zamanda, yigmlann tepkisizligini de bcraberinde getiren bir ortam hazirlamaktadir, Bazr olaylar karsrsmda Ylgmlann g6sterdi~i tepkiler "Kutsal Osmanh DUzeni"ne, "Ali Osman"a ~I bir saldtn olarak kabul edilmis. cok siddetli bir devlet gucuyle ezilmeyc cahsilmrsnr, BOyle olunca, ytgmiar, devlet gucleri karsrsmda tepkisi1.ligi benimsemisler, kendi kabuklarma I)'ekilmeyi tercih etmislerdir,

SERXWEBON- Bu yonetim bi~imini. devletin toplum iizerindeki agnhglDl Cumhuriyet'ten sonra da goriiyoru1..

_ 1923'de Mustafa Kemal tarafmdan olu~turulan_~I1~ kutsa! devleumlaylllr11 Osmanh'dan aynen almisur. lnsanlar devlet i0fiair anlaYl~I·iemali:Z~i~~en-6nem-ITbrrsl()ga~~dlf. Devletin insanlar it;in oldugu anlayl~1 Kemalizme de yak uzak bir anlayrsur, Bu anlayis bugUn, devletin Ulkesiyle ve milleuyle bolnnmez btitUnliiS;ii slogamyla ifade edilrnektedir. "TUrk devleti tilkesi ve milletiyle bolunmez bir butundur" denmektedir. Osmanh'da da Osman hi arm son donemlerinde devlete egemen olan iUihat ve Terakki yOnetiminde de bu anlayis cok gUI)'Hidtir. Buna ragmen I. DUnya Savasi sonunda Osmanh ulkesi parcalanrmsur, millet parcalanmisur. Osmanh milletini olusturan unsurlar, 19. yuzyrlm basmdan itibaren birer birer Osmanh lrnparatorlugu'ndan aynldilar, Kendi baglffiSIZ devletlerini kurdular. Bu sonuc kuskusuz Osmanh Devleti'ne karsr siirdUriilen, baglmslZhk ve kurtulus savaslan surecinde gerceklesti.

31

SERXWEBUN- Burada, Birinci Dimya SavaIjl'ndan sonra gelen surec iizerinde durmak gerekli oluyor. Bu siir~te Ermenilerin ve Kiirtlerin durumlan iizerinde ozel olarak durabilir miyiz?

- Birinci Diinya Savasi'yla birlikte Araplar da imparatorluktan aynhp, keodi bagnnsrz devletlerini kurma surecine girmislerdir, Kurdistan ve Ermenistan iizerinde ise yogun bir pazarhk baslamisur, Ermeni nufusu savasin ilk yillannda surgunlcrle, katliamlarla, soykmmlarJa I;i.iruttilmii~liir. KUrdistan, lngiliz ve Fransiz emperyalizrniyle, Arap ve Fars rnonarsileriyIe i~birligi yaprlarak botunmus, parcalannus ve paylasrlrmsur. Mustafa Kemal'in 1919'da Erzurum Kongresi'nden sonra bazi KUrt Seyhlerine, ve asiret reislerine, bu arada Guney Kurdistan'daki seyhlere gonderdigi mektuplar uzerinde, ozellikle ~eyh Mahrnut'a gonderdigi mektup uzerinde ciddiyetle durulmahdir. Bu rnektupta, "vaterumiz", "yurdumuz", "rnilletimiz" gibi kavramlar sik srk kullamlmaktadu. V atanm , milletin selameti i9in ~yhlerin, ~eyh Mahmut'un yardrmlan istenmektedir, Fakat, Curnhuriyet'in kurulusuyla birlikte gOrdligUmiiz, 1925'de kesinlesen dururn ise sudur: Mustafa Kemal'in 1919 yilmda "vatammiz", "yurdumuz" dedigi topraklan, "milletimiz" dedigi milletin bir kismi, lngiliz emperyalizmine ve Fransiz emperyaHzmine bagh olarak kuruJan manda (somurge) devletlerin egemenlik alanlarma birakrlrmsur. Bu, Kurdistan'm yeniden bolunmesi, parcalanrnasr ve paylasrlmasi olayindan baska bir sey degildir,

SERXWEBUN- Bu olay Kiirdistan'lft yonetimiyle ilgili olarak ne tiir ililkiler ortaya ~Ikarlyor? OrneAin, Turklye Biiyiik Millet Meclisi, hiikiimet, siyasal partiler gibi kurumlarm Kurdistan'lft yonetimindeki rolii nedir?

- Kurdistan'm boylesine botunmeslne, parealanmasma ve paylasrlmasma ragmen Turk Devleti, "devletin ii1kesi ve milletiyle bolunmezligi" slogamm sik srk kullanrnaktadtr. TUrk Anayasasi'ndaki butun haklar ve ozgurlukler, "devletin U1kesi ve rnilletiyle bolunmezligi'tni koruyabilmek

32

I~in kisnlanabilmektedir veya ortadan kaldinlabilmektedir. Askiya almahilmcktedir, Durum bu kadar acrk oldugu halde Tiirk iiniversitesi, Kurdistun konusunda gercek durumu, sosyolojik dururnu hicbir zaman ifade edemernisnr. Sosyolojik ger9Cgi kabul eden, onu inceleyen, arasuran bir rlluliyet icine girernemistir. Turk basmr KUrt gercegini hicbir zaman yazamamisur, Ge~egi ifade eden haberleri, her zaman, her frrsatta carpumrsur. Bu, neden boyledir? Gercek, neden inkar edilmektedir, gormezden gelinmektedir, carprulmaktadrr? Bilirnsel bilgi iiretmeklc gorevli kurumlar neden gercegi savunamamakta, yalanm propagandasnn yapmaktadrr? Bu ve bcnzeri konular uzerinde durmak, insam resmi ideoloji kavramma golOrmcktcdir. Resmi idcoloji kavrami ise insanlan, Turk Devlcti'nin illegal yonleriyle ilgili ball dii~i.incelere sevk etmektedir.

Tiirkiye'de siyasal partiler, hukumct, Ttlrkiye BUyUk Millet Mcclisi, Vargl organian, basm ... gibi kurumlar samldigmdan cok daha etkisiz, cok daha CIII? kurumlardir, Ordunun, Turk siyasal hayau uzerindcki ctkisi vc basklsl samldigmdan cok daha buyuktur, genistir, agrrdu. Milli Giivenlik Kurulu, Turk siyasal hayatmda cok oncmli bir kurumdur. Onerilcrini ordunun vc Milli lstihbarat Teskilau'nm gorusleri ~grultusunda olusturur. Milli Guvenlik Kurulu'nun onerilcrine "Tavsiye karan" dcnir, Fakat, hukOmet, Milli Guvenlik Kurulu'nun onerilcrine, yani, "tavsiyc kararlan"na kesin olarak uyrnakla yOkiimltidiir. T~rk hUkOmctinin bu kararlan tarns-

rna yetkisi bile yoktur. Ie .•• , ...,

'_'---413'~y;h-k~ame, bu karamamede degi~iklik yapan 421 say ill karamame ve ikisi ycrine yiirilrliige konan 424 ve 425 sayih kararnarnelcr bunun -;arpiCI bir orncgidir, 413 say III Kanun Kuvvetindcki Kararnamc hOkiimetc, Olaganustu Hal Bolge Valisi'ne 90k buyuk yctkiler vermcktedir. Hukumet, OlaganiistU Hal Bolgc Valisi bu karamamcye dayanarak cezalarda arunm bile yapabilmektcdir. Ornegin TCK'nm 158., 159., 168., 169. maddclerinde bclirtilen cezalar iki misline kadar yukscltilcbilmcktcdir. Kararnameler, hukumete, Olaganustu Hal B6Ige Valisi'ne genis bir sansur, yasaklama yelkisi vermektedir. OlaganiistU Hal Valisi kararnamc ile cok genis yetkilerle donaulmisur, Kurdistan buyruklarla, yasaklarla, surgunlerle, sansUrlerle yonetilmcktcdir. Gazeteler topleulabilmektedir. Kiirtlerden, Kurt sorunundan .soz eden dergilerin basilmasma yasak ko-

33

nulm~ta~lr. Bu yazrlan iceren sol dergiler yaynnlanamamaktadrr. YaYIncvlen kitaplanm yaymlayacak rnatbaa bulamamaktadrr, Aksinc davranan matbaalann kapaulacagi buyurutmaktacrr. Milyonlarca lira para cczaSl soz konusu olmaktadir ... Karamame Olagantlstu Hal B6Ige Valisi'ne ayr.l~a siirgiln yctkisi de vermcktedir, Cok ui!:lr hUki.imler tasirnasma, cok e~lh, cok k~~,samh sonuclar ortaya crkarmasma ragmen, Ttlrkiye Bi.iyi.ik Millet Meclisi nde bu kararnamcler gorusutrnemtsur. Siyasi parti grup!annda bu onlcmlcrle ilgili hcrhangi bit gorusrne yaprlamamrsur. Bu kararnamelcr dogrudan dogruya Milli Guvenlik Kurulu tarafmdan yapilmaktadir. Hukurnetin bu kararnamedcki onlcmlcri kayrtsiz ~l<;IZ uygulamasi gerekmekt.cdir. Hukumctten istcnen sadccc odur. Hukumeun bu lOr onlcmleri tarusma yctkisi bile yoktur, Halla 2u.~~mlar kararnamelcrin icerigi h.akkm~1l..yy.t.erli_.Qi!gi'y9.__s_ahip degildirlcr. 0 haldc, ~-u'sorular kcsinTiklc sorulmalidir: TUrk dcmokrasisl ife cok yakmdan iliskis; olan bu 6n1emlcr ncdcn siyasal partilcr tarafmdan konusularnamaktadrr, g6rO~i.ilcmemektedir? Bcnzcr onlcrnlcr ncdcn hukurnet tarafmdan hazrrlanamarnakjadrr, du~UnUlcmemektedjr? Daha da onemlisi TUrk demokrasisi bakirmndan boylesine ag-.r sonuclar dogurabilecck onlcrnlcr neden Turkiye BOyUk Millet Mcclisi tarafmdan tarusilamamaktadrr? Bu onlcmlcr, Turkiye Buyuk MilI~t Mcclisi'nin tarusmasmdan, denetimindcn ncdcn kacmlrnaktadir? Turkiye Buyuk Millet Mcclisi, milli iradcyi tcmsil eden en buyuk, en etkili kurum degil mi? Anayasa geregince, Turkiyc Buyuk Millet Mcclisi'ndcn daha ilstUn bit otorite var nu? Siyasal partilcr anayasa gercgincc dcmokrasinin vazgccilmcz organ Ian degil rni? Milli irado siyasal parulcr aracrlrglyla sckillcnmiyor mu? Oylcyse Turkiye'nin kadcrini cok yakmdan etkileyen bu onlcmlcr Ti.irkiye BUyuk Millet Mcclisi'nde neden ele ahnarmyor? Bu durum, Milli Guvcnlik Kurulu'nun hukumeuen, Ttirkiye Btlyuk Millet Mcclisi'ndcn daha usuln bir kurum oldugunu gostermiyor mu?

Bu durumda parlarncnto cok gostermelik bir kurum olarak kalrmyor mu? 413 sayih karamame, 9 Nisan 1990'da Bakanlar Kurulu tarafmdan il.an edildi ve ertcsi gunu yilrilrlilge girdi. Karamamenin yilriirllige girmesinden hernen sonra, Hurriyct gazetesi, 2000'e Dogru dergisini aruk basmayacaguu, bunun, sOzU edilen kararname hukurnlerinin ihlali olacagi an-

34

lamma geldigini bildirdi, 2000'e Dogru dergisi yaynuru surdurmek icin hir miiddet mat baa aradi, Dergiyi yaymlayacak matbaa bulamadi, Dergi, iki hafta kadar bir sure yaymlanamadr, ici~leri Bakaru, "Hurriyet gazetesi 2000'e Dogru dergisini iyi ki basmadi, yoksa matbaayi kapaurdik" dedi, Kuskusuz pek cok sayidaki oteki sol dergiler de yaymlanarnadr, MatbaaJar Kurtlerden soz eden dergileri, kitaplan yaymlayamiyorlardr, Bu konutla polisin kendilcrini tehdit euigini soyluyorlardi. Bunlar kanun kuvvetindeki kararnamenin ne kadar kararh ve israrh bir sekilde kullamldigim, fie kadar etkili sonuclar yaratngrm gostermcktedir,

Simdi, ~u olasrhklar uzerindc durahm: Hurriyet gazetesi karamameyi protesto etseydi vc 2000'e Dogru dergisini bassaydi ne .olurdu? Veya, 6-7 bilyilk gazcte basm 6zgurliigi.inil savunmak ve basin ozgUrlilgtinti kislt.ladlgl gerekcesiyle kararnameyi protesto eunek icin iki uc gun yaym yapmasaydi ne olurdu? Kuskusuz hukumet gcrilerdi, kararnamcyi geri ahrdr veya benzer bir gcri d()nti~ yapardi, Fakat ne Hurriyet gazetesi, ne de 6-7 buyuk gazete boyle bit surecc girernezler. Vurgulamaya cah~lIglm nokta da bu. <;linkil basm, TUrkiye'de, Milli Istihbarat Teskilaurun bir subcsi gibi calismakiadir. Varhgim, yasarmru surdilrmesini burada gormektedir, Hilrriyet veya oteki gazeteler karamameyi protcsto edemczlcr, 0 gucO kendilcrindc bulamazlar. Cilnku Milli [stihbarat Teskilau ayn ayn gazeteler icinde de orgUlIOdUr. Belki de, kararnameler, benzer rnevzuat gazeteleroeki bu tilr gazeteciler, bu tur yazarlar tarafmdan pi~irilip kotanlmaktadsr. TUrk basnu Milli lstihbarat Teskilau ne istiyorsa onu yazmaktadrr. Ne gibi konulann yazrlrnarnasi isteniyorsa onlan hie yazrnamaktadrr, Bulgaristan'daki TUrkler, Bau Trakya'daki Ttlrkler, Krbns Turkleri, Azerbaycan, Ona Asya'daki Turk Cumhuriyetleri vs. elbeue, yazstmasi tesvik edilen konulardir, Kurtler konusu ise yazilmamaluhr. Ve Turk basiru aruk tecrubesiyle, nelerin yazilmasr, nelerin yazilmarnasr, nelerin nasrl yazrlmast gerektigini COk iyi ogrenrnisur. Halbuki resmi ideoloji kurumunun olmadigr toplumlarda bu tiir kisitlamalar karsismda, COk daha Iarkh bir surec yasanmaktadrr, Biraz sonra bu konuya da deginme frrsau bulacagrz.

413 sayih olan ve TUrk demokrasisi hakrmmdan cok aglf sonuclar doguran bir karamame Turkiye BOyUk Millet Meclisi'ne gctirilememektedir, DO~ilnOlen onlemler milletvekillerinin tarusmasma, bilgisine sunula-

35

mamaktadir, Fakat milletvekilleri de hukumete, yetkili olan oteki kurumlara anayasa1 yctkilcrini, g6revlerini baurlatamarnaktadir. Bunurila beraber Batman ve Smlak ilcelerinin iI yaprlmasiyla ilgili yasa tasanlan hemen Tilrkiye BUyiik Millet Meclisi'ne getirilmektedir. Bu tasanyi rnilletvekillerinin konusrnasr, tarusmasi istenmcktcdir, Halbuki bu teknik bir yasa tasansidrr, Demokrasi acisindan cok onernli sonuclar dog-uonarnaktadir. Boylece, parlamentonun da bit islevi oldugu, milletvekillerinin hi9 de bos oturmadsklan izlenimi yaraulmaya cahsrlmaktadir. Halbuki 413 sayrh karamamc gibi konularda onlarm varhgrna hie gerek duyulrnamaktacir. Oncmli konularda onlan klk;timscycn, oncmsiz konularda ise onlarm varhguu buyuk gostcren anlayis ikiytizlO bir anlayisur. Aslmda, Turk siyasal sistcminde parlamentonun gosiermelik bir islevi vardrr, Oncmli kararlar ozgurluklere iliskin yasa teklillcri ordunun vc MtTin is. tekleri dogrultusunda Milli GUvcnlik Kurulu taralrndan olu~turulmaktadu.

Atanmq Kurullarm Halk Tara/moon Secilmis Kurumlar Uzerindeki Tarustlmaz Egemellligi

SERXWEUUN- Ordunun, parlamento gibi halkm set;tigi kurumlar kar.,lsmdaki aglfhgml Osmanh y('neti. minde de, ozellikle itlihat ve Terakki yonetiminde de goriiyoruz.

~ lttihat ve Tcrakki, Jon TUrklcr ilk dcfa 1908'dc gcrceklesurdiklcri bir askcri darbcylc, Osmanh yoncumindc onemli bir etkiyc sahip olduklanrn gostcrmislcrdlr. luihat vc Tcrakki'nin gizli bir orgtil oldugunu biliyon1Z. Fakat bu orgutun gizliligi 1908'dcn sonra da dcvam ctmistir. 1908'de padisahi dcgi~lirmi~tir. Isredigi zaman sadrazamlan da dcj~:i~lircbilmckLC. dir. Bakanlan, valilcri kuskusuz cok tolay degisurcbilrncktcdlr. IUihal ve Tcrakki yonclim uzerindeki bu etkinliginc ragmen kcndi hUkiimetini kurmamrsur, Kurulan hukumetlcri perde arkasmdan yonlcndirmeye calJ~ml~ur, Gizliligini dc sUrdilrmU~tUr. lui hat ve Terakki, kendisine bagh gizli Or. gutlerle rnuhaliflerine suikastlar diizcnIe rncye, onlan yok euneye

36

~ah~ml§ur. Fakat 1913 rill baslanndaki bir hOkiimet darbesi sonucunda kcndi hilkfimetini de kurmus siyasal iktidan tam anlamiyla ele gecirmistir, Buna ragmen !ttibal ve Terakki yine de gizliligini korurnayi siirdilr· mU§tiir. Kendisine bagll gizli orgutler, gizli vurucu timler kurmus, bunla-: nn faaliyetini te§vik etmistir,

Kamrnca, devletin illegal eylemleri, TOrkiye Curnhuriyeti doneminde de aynen surmektedir, Cumhuriyetin ilk ydlanndan itibaren Kurdistan, emirlerle, yasaklarla, sansilrlerle ve surgun yontemleriyle yonetilmektedir. Bu, resmi ideoloji kurumuyla cckyakmdan ilgisi olan bir surecur. C;Unkil birinci soruyla ilgili ccvapta belirtildigi gibi, TUrk Devleti, KUrt ulusa! varhgnu inkar etmektedir, Devlet, birinci olarak ideolojik baski 'u~larlm bu yOnde kullanmaktadir, Ideolojik baski araclanm kullanarak

KllrtIcrin TUrk oldugunu, KOr{Ce diye bagrmsrz bir dil olmadigmr anlatmaya cahsiyordu, EgiLim kururnlan, universueler, kitle haberlesme aracIan. siyasal partiler, Diyanet lsleri B~kanhgl gibi dinsel kururnlar, sendikaJar... vs. hep bu i~ icin seferber ediliyordu. Boyle bit surec, propagandamn yogunlugu ve yaygmhgl ne OI\tUde olursa olsun KUrt aydmlanm ve KUrt balk kitlelerini ikna edici bit guce sahip degild], I~te devlel, bundan sonra, onlemlerin ikinci asamasma geciyor, lkinci asama Onlemlerini hayata geciriyor, Bunlan, devletin zorlayicr baski araclan olarak isimlendirmek mtimkllndur. Polis. jandarma, karakol, tutukevi, mahkeme, cezaevi gibi zorlayicr bask I araclanrn kapsarnaktadir, Dikkat edilirse bunlar devletin legal olan zorlayicr baski araclan. Bunlann srk srk kullarnlmasi kuskusuz kitleleri sindirmeye, yildirmaya, korkutmaya yoneliktir, lkinci asama ontemleri, siyasal ve toplurnsal surecin hlzlandlgl bir donemde kullamlrnaktadir, Fatal toplumsal ve siyasal milcadcle bazen "ok daha buyuk ve yogun bir luz kazanabilmektedir, Bu gelismeyi durdunnaya devletin zorlayici baski araclanrun srk sik kullamlmasr da engel olamamaktadir. Devlet aruk sureci durdurabilmck, toplumsal ve siyasal mucadelenin yaygmlasmasuu ve derinlesmesini engellemek icin UCUncil bir asamadaki onlemleri kullanmaya cahsmaktadir, Bunlar, devletin yine zora dayanan fakat illegal olan baski araclandrr,

37

Devlet Teriiriiniin Niteligi

SERXWEBON- Bu durumda devlet teroru, anayasayJa, yasalarla hazlrlanan ve garanti edilen bir olgu, bir suree oIarak kar§lmlza I$lkmaktadlr.

- Turkiye'de devletin Kurdistan sorunu ile ilgili tel bir polhikasi vardir, Bu. tam anlamiyla bit teror politikasidu: Devlet teroru, Devlet baskiyr, zorn ve ~iddeli oyle kullanacak ki, kimse, toplumsal v'e siyasal sorunJar uzerinde, yani Kurt sorunu uzerinde dusunmeye, Kurtlerle ilgili istekler ileri surmeye cesaret edemeyccek. Aksi halde baskmm, zulmun, haddi hesabi olrnayacagnn bilecek, bu konularla ugrasmayacak ... Ornegin, insanlara bok yedirilmektedir. Devletin legal gll~leri halka kaJ11 MyIe bit muameleye kalkisamaz, Ornegln masum insanlar feci bir sekilde oldurulmekte cesetleri de daglara derelere atilmakta, bazen de yakihp ortadan kaldmlmaktad ir, Devleun legal olan zorlayicr bask I araclan bu tUr baskilan pervasiz bir sekilde gerceklestiremez, Ornegin "Guneydogunun Olurnsuz Koruculan" adiyla bildiriler yaymlanmakta, halka zulfim ve iskence yapilmaktadir, Bu gizli bir Orgfillfir ve devlet tarafmdan kurulmustur, Buuln bunlar icm ozel yetistirilmis, ozel olarakegitilmis orgutler gerekir. Sadece Ktirdistan'da kullarulan Ozel Tim'ler bu U.ir orgutlerdir. Bu tOt 6rgUtlcrin temel arnaci halki korkutrnak, sindirmektir, Korkuyu, panigi cogaltmak, yaygmlasurmak ve derinlestirmektir. Halkin onurunu kurnakur. Bugun Kurdistan'da devletin zora, baskiya ve iskenceye dayanan, Iakat illegal olan baski araclan yaygm bir sekilde kullamlmaktadrr. Ve bunlar resmi ideoloji kurumuyla yakmdan i1gilidir. Resmi idcoloji Kurt halkmm varhgiru inkar etmektedir. Devlet teroru, asimilasyonu gerceklesurmek icin kullamlmaktadir.

Tilrkiye Curnhuriyeti asimilasyon politikasnu Osmanhlardan, luihat ve Terakki'den, Jon Turkler'den devralrmsur, Cumhuriyet'ten sonra TUrk Devleti'nin eJinde asirnile edilecek onernli bir grup olarak Kurtler kalnuslardir, Ve Kurtlerle, Ingiliz emperyalizmi, Fransiz emperyalizrni, Arap ve Fars monarsilcri gibi g~ler de ugrasmaktadetar. Bunlar da ~u veya bu oranda Kurt ki$iligini ve Kurdistan ki~i1igini yok edici, asimilasyona hizmet edici politikalar uyguluyorlar. Bu ise asimilasyon politikasrmn uygu-

38

bUllllasml kolaylasnnyor, TUrk Devleti'ne bu politikayi daha ciddi, daha kllfurh vc daha israrh bir sekilde uygulama nrsau ve cesareti veriyor,

Fakat bu KUrt politikasr TUrk demokrasisini tehdil eden olgulann 00- 'lnda gcliyor. Milli Guvenlik Kurulu'nun yani ordunun ve MIT'in Turki)'o'nin siyasal hayati uzerindeki cok buyuk agtrhgl, siyasal partiler, hukumet, Turkiye Buyuk Millet Meclisi gibi anayasal kurumlarm fiili olarak ~ok cihz kalmalan, herhangi bir laymeti harbiyelerinin olmamalan ise bu konuyJa i1gilidir.

TUrk tarihinin yazumnda ozellikle, Osmanhlann son donemlerinin V('l Tilrkiye Cumhuriyetinin tarihinin yazrmmda resmi ideolojinin kabulle,1 birinci planda tutulrnustur, KUrt olgusunu gormezden gelmek, KUrt 01- ausunun insanlarm bilincine carpmasun onlemek i<;in her tfirIU onlemi almulc., boyle bir tarih yazunmm yok dikkat eltigi onemli konulardan biridir. Bu ayrn zamanda devleti, orduyu yOcelten. kutsallasuran bir tarih yazlmldlf. Boyle bir tarih yazimuun ernekci smiflar aleyhine oldugu acikII', Elbette egemen simflann cikarlanm gozetecektir. Bu bakunlardan dohlyt resmi ideolojinin elestirisi emekci suuflann lehine bir durum yaratmaktadir,

ilericilik-Gericilik

SERXWEBON- Turk hakim SlDlnarmm ilericilik, gericilik kavgasmdaki yerleri nedir? Hangi ulusal ve kulturel deAerleri geJj§tirmi§lerdir?

- Oguz Tilrkleri Ortadogu'ya, lran'a, Kilrdistan'a, lrak'a, Suriye'ye, Anadolu'ya 11. yuzyihn ortalannda gelmislerdir, Turklerin y6nu hep Bau'ya dogru olmustur. Omegin Osmanh Devleti'nin kurulmasmdan yanm &SIr sonra Turkler Canakkale Bogazi'm gecerek Trakya'da ilerlemislerdir, Ttirlderin y6nil hep Avrupa'ya dogru olmustur. Bu tarihlerden sonra Turkler hep Avrupa'da, Balkanlarda, giderek Avrupa iclerinde ilerlemeye gayret etmislerdir, lstanbulun fethinden sonra bu surec daha da hizlanmisur, Osmanhlarm tekrar Anadolu'ya. Kurdistan'a.Iran'a sefetler duzenlemeleri 16. yuzyihn ilk ceyreginde gerceklesmistir. 19. yuzyilda Tanzimat hare-

39

kctleriye birliktc Osmanh Tllrklerinin Avrupa'ya, Banya dogru yonelsemeleri yeni bir boyut kazanrmsur. J8. yUzydm sonlanndan itibaren bastayan bu surec Cumhuriyet'in kurulusuyla birlikte yani Mustafa Kemal Aiaturk donerninde yeni boyutlar kazanarak silrUp gitmistir, Buna krsaca Bauhlasma diyoruz. Bugiin de Turklerin, Turk egemcn siruflanmn ytlnO Avrupa He butunlesmeden yanadrr. Avrupa topluluguna kaulma cabalan bu anlama gelmektedir,

Sorunun 'YOk onernli bir boyuumu da gozden uzak tutrnamak gerekir.

Turklerin yonil hep Avrupa olmustur, Bau'ya d6nUk olmustur ama, Bau'yi Ball yapan kurumlar, Bau'nm tll degerleri dc, Turkler tarafmdan, TUrk Devleti'nin yoneucilcri ve TUrk egcmen siruflan tarafmdan hie anlastlmamrsur. Anlasrlamarrnsur, Bu bakundan A vrupa'ya yonelme ile Baultlasma arasinda esash bir aymrn yapmak lazundir. Ban, kuskusuz dii~Uncc ozgUrlUgiine dayamr, Bau'da, Bau'nm dcmokratik toplumlannda, devletin iy polltikasi da devletin dl~ politikasr da gayer rahat bir sekilde elestirilcbilmcktcdir, Ban'da devletin iy politikasrm ve dl~ politikasun elcstirenler ceza tchdidi ilc karsilasmazlar. Bau'da resmi ideoloji kurumu yoktur, Ball uygarhgmm temelinde, Ban medcniyetinin temelinde bu kategoriler vardir, Uygarltk, dcvlctin iy VC dl~ politikasuu elcstirebilrnek ve bu yuzdcn dolayt cezai miieyyide ile karsrlasmamak demektir.

Ornegin Hindistan, Avustralya, Yeni Zclanda Turkiye'ye nazaran cok daha Bauh devletlerdir. ';iinkii bu devletlerdc Turkiye'deki kadar kurumlasrms bir resmiidcoloji yoktur. Bu devletlerin iy pclitikalan da, dl~ politikalan da, ordulan da gayet rahat bir ~kilde clestirilebilrnekte ve bu elestirileri yapanlar cezai rnueyyide ile karsrlasmamaktadir, tsraiJ'i ele alahm. 1982'de lsrail'in Liibnan saldinsi ve Bcyrut kusatmasi sirasmda TelAviv ve KudUs gibi biiyiik sehirlerde bu Ulkenin saldirgan politikasuu elestiren gosteriler, miungler duzenlenrnistir. Bu gosterilere, mitinglere yuzbinlerce Yahudi vc Filistinli katrlmisur. Hem de bu yuriiyi.l~ler ve rnitingler, ordunun politikasmi elestiren konusmalar, savas surerken yapiliyordu. Fakat bunlar vatan hainligi suclamalanyla mahkemeye verilmediler.

Hindistan'da da federal hukumet zaman zaman basma kisitlarna geti-

40

ren kanun1ar d~iinebiliyor. Fakat bu d~Uncelere, bu onlcmlere henuz 13- "uri halindeyken ~iddetli bir tepki g6steriliyor. Ornegin, Hindistan'da kamuoyunu etkileyen biiyiik gazeteler O~ giin hie yaym yeprruyor, Boylece hUkUmel d~Undiigii tasanyi bile yaymlayamiyor. Sonunda hukumet tasanyl gcri cekmek zorunda kahyor. Sonunda tasan kanunlasanuyor. ';ilnkU orada, Hindistan'da basin Hindistan gizli orgutunun bir biirosu gibi yah~mlyor .. , Orada kurumlasrms bir resmi ideoloji yok. Demokratik toplumlarda elbeue boyle olmasi gerekiyor.

SERXWE8UN- Bu a~lklamalar bizi nasI! bir sonuea gmuriiyor?

- Bu kisa ~lklamalardan ~yle bir sonuc cikanlabilir. Turkiye 200 )'Ila yakm Bauhlasma cabalarma ragmen Bau'yi Bau yapan ozii kavrayamarmsur, Bu ozU kavramamakta da israr etmektedir. Dogu'lu ozelliklerinden de pet taviz vermemekte, Dogu'lu ozclliklcrini de koruyarak Bau ile bUttinl~mcye ~ah~maktadlr.6rncgin Ti~rI,;\,' ., wn yrlmda - tam Uyelik i~in Avrupa Topluluguna basvurmustur. .v I 'pa _Joplulugu'na kaulabilmek icin asgari bazi kosullann yerine gClinlllL<.':-i gcrekiyor, Burjuva demokrasisine tam olarak uyulacak, insan haklanna saygt gosterilecek, ulkedeki etnik gruplann haklarma saygi gostcrilecck vs, Turkiye A vrupa Toplulugu'na basvururken bunlari elbette biliyor, Kendisinden bu tur seylerin istenecegini, asgari kosullann yerine getirilmesinin istenecegini biliyor. Fakat insan haklanna riayet etrniyor, Karakollarda, jandarma ve polis merkezlerinde, cezaevlerinde iskenceyi alabildigine siirdiiriiyor. Kurt uluSUM baskryi silrdurmek iyin her seyi yapiyor. Kiirt kimligini ve Kiirdistan kimligini yok edebilmek icin her tmlii cabayi gosteriyor. lnsan hak lann I yiAnemekten de, Kurtlere her tiirlO baskryi uygulamaktan da vazgecmiyor, Avrupa'nm demokratik kurumlan ile butunlesrnek isteginden de vazgecmiyor, Turkiye'ye ~yle dense: "Ya Bau'h bir toplum olacaksm ki 0 zaman ip.ence uyguJamalanndan. Kurtlere baski uygulamalanndan vazgececeksin, insan haklarma riayet edeceksin veya iskenceyi, Ktlrtlere baskl uygulamayi surdurursun 0 zaman kesinlikle A vrupa dismda kalUSIR ..• Sana bir yd sure di.i.~iin, tasm karanru ver, Bu ikisinden baska iiylinCu bir

41

-1lk yok. Ya 0, ya 0." lste bir yilhk sure sonunda Turkiye yine sunu soyler:

"Avrupa ile de buumlesrnek istiyorum, iskenceyi ve Ktlrtlere baskiyi da surdurmek istiyorum. Beni de boyle kabul edin. Benim ozelliklerim var. Benim demokrasim de boyle olsun." TOrkiye, TUrk egcmen smiflan bu ikisinden de vazgecmezlcr. Bu anlamda Turkler saghklr bir kimlige sahip degildir. Dogu'da rnr, Bau'da rrn, Ortadogu'da rm yer alacaklarr konusunda kesin bie karat sahibi degildirler. A vrupa ile bUtUnle~irken Dogu'lu ozeliiklerini de korumaya ~ah~maktadlClar. Bu, Turk ic politikasimn ve TUrk dl~ politikasmm icinde bulundugu en onernli ikilemdir.

SERXWE8tJN- llericilik ve gericilik onemf kavramlar olarak beliriyor.

- Turk egemcn smiflannm ilericilige ve gericilige verdikleri anlamlar pek yuzeysel olrnustur. Ornegin Bau'nm birtakim ~kli kururnlanru krhk kiyafet gibi siyasal pani, parlamemo vs. gibi kurumlaruu kabul etmenin Baucrhk oldugu, ilericilik oldugu kabul edilmistir. Dinsel hayau yasayan, onunla i1gili isteklcr ileri suren halk YIg-mlarma da gerici gozuyle bakrlrmsur, Bu, her ne kadar tck patti yoneurninin, Cumhuriyet Halk Partisi'nin bir gelcnegi ise de bugUnkil toplumsal ve kulturel iliskileri de belirlemektedir.

Bauh gOrilnmek Turklerin, TUrk yoneticilerinin, Kernalist ideolojinin hie vazgecemeyecegi bir etkinliktir. Ornegin Turkler, Dunya Guzellik Yansmasrnda TOrk guzelinin Asya grubunda yansunlmasrm kendileri icin bUy Uk bir hakaret kabul ederler. Dilnya Futbol ~ampiyonasl'nda Ttirk Milli Takum'nm Asya grubunda yanstmlrnasuu kendileri icin kU~U1tUcu bit olgu kabul ederler. Eurovision ~arkl Yansmasi'nda Tiirkiye'nin yansrna dl~l tutulmasnu yine oyle ... C:;UnkU Avrupah olrnak, Avrupah gorunrnek Turkler i~jn, Kemalist idcoloji icin, TUrk egemen smiflan icin asia vazgecilrneyecek bir gOrUnlUdiir. C:;UnkU Bauh olmanin prestiji kavranrmsur, Bauh olmanm, 0 devlete sagladlgl statunun farkina vanlmrsur, Bundan vazgecmek murnkun degildir, Baurnn aydmhgr varken Asya'nm pisligi ieine dalmanm geregi yoktur. Hatta hatta, TUrk Tarih Tezi anlayrsrna, Gunes-Dil Teorisi'ne ragmen bu boyledir. Haurlanacagr gibi bir za-

42

manlar bUtOn diinya medeniyetJerinin Orta Asya'dan dogdugu Turkler tao ' rafmdan Orta Asya'da olusturuldugu ve Turkler tarafindan dunyaya yaY11· dlgl anlayisr vardi, Yani Orta Asya TUrk tarihinde ~k ovunulen, cok Onem verilen bir yonu gostermektedir, Buna ragmen, Turklerin cesitliyansmalarda kendilerini A vrupa toplumlan icinde degil de Asya toplurnlan i~inde yansunlmalanm kabul etrnezler. Bunu hakarct kabul edcrler. Fakat, Avrupa'ya dOnUk yon ne kadar belirgin olursa olsun birtakim Asyah degerleri oraya tasirnak da vazgecilmez bir ozelliktir. fnsan haklanna riayet etmemek, kutsal devleti savunmak, dcvlet icin halki ezmek, sindirmek, etnik gruplan ezmek, dagltmak ... vs, TUrkiye bir sure daha bu ~eli~jk yaprsiyla yasayacakur.

Bu konuyu gecerken devletle hUkUmet farkhhgma isaret etrnek gerekir. Kanimca TOrkiye'de Avrupa kurumlanylabutunlesmek isteyenler Vat, buna karsr cikanlar var. ANAP hukumeu, Basbakan, Avrupa kurumlanyla butnnlesmeyi samimi olarak istiyor. Gerekli dUzenlemeleri yapmaya cali~yordu. 09 yil onceki bir durumu, 14 Nisan 1987'yi haurlayahm ... Fakat devlet, Milli GUvenlik Kurulu, A vrupa'mn isteklerini kabul edilemez buldugu icin hukumetin bu istek ve eylemine karsr duruyordu. Ktlrtlere hakIan tanrnmahdrr, KiirtJerin haklan kabul edilmelidir, karakollarda, cezaevlerinde iskenceye son verilmelidir gibi istekler TUrk Devleti'nin kabul edebilecegi istekler degildir, Bu bakimdan devlet ile hukumet farkhlasmasun Avrupa He Ball kurumlan ile butunlesme surecinde de izlemek mum-

kOndUr. '

TUrk toplumunun tarihsel evrimini inceledigimiz zaman devlet geleneginin ~ok onemli oldugunu goruyoruz, Kutsal Devlet anlay~l her zaman vardir, Devletin, ordunun siyasal hayat uzerindeki aguhgl her zarnan hissedilmektedir. Bu, resmi idcoloji kurumu ile ve aydmlar kategorisi He de yakmdan ilgili bir konudur. BOyle bir devlet gelenegi devletin her zaman kolay kolay elestirilemez olmasi aydmlan da etkilemektedir. Bundan dolaYl Turk aydmlan, cunta donemlerinde, fasizm donemlerinde bile TUrk Devletini rahat bir ~kilde elestirernezler. Devletin baskryi ve zulmu ~oAaItma dij~Uncesine ve eylemine karst ~tkamazlar. Bu, sadece, devletin baskisma muhatap olmamak, yureklilik gosterernernek biciminde degerlendirilemez. Ashnda devletin bu tile baski ve zulumlerine bir onay da

43

vardir. <;ilnku devleun baski ve zulum yapugl gruplann ornegin Kurtlerin, komunistlerin kutsal devlet nizamuu zedelemeye cahsuklan dil~unUltir. Onlarm suur ahlannda, ashnda, "Bu basJuya layik olrnuslardir" an layl~l vardir,

Halbuki Ball toplumlannda bu surec cok farkh gelisrnektedir. Ornegin Franko doneminde Ispanya'da, Salazar donernindc Portekiz'de, AlbayJar cuntasi donemindc Yunanistan'da aydmlar kendi devletlerine, kendi cuntalanna karsr rnucadcle edebilmek i~in her seyi, her vasuayi kullanrmslardir. Gerck ictc, gerek drsta bu milcadeleyi kararli, rsrarh ve devamh olarak yurutmuslerdir, Avrupa'mn ve Amerika'nm baskentlcrinde, Avrupa'nm ve Amcrika'nm dcmokratik kururnlannda, uluslararasi kurumlarda kendi cumalan ilc etkili, kararh, rsrarh bir mucadeleyc girmislerdir. B6ylesini, Ti.irk aydmlan hicbir zaman yapamamrslardir. Ornegin TUrk aydmIan Bau'nm dcmokratik kurumlarmda ve uluslararasi kurumlarda bile kendi cuntalanm savunmuslardir. Cuntamn elesurilrncsine, cunta d6ncminde Avrupa Konseyi gibi kurumlarda Turkiye'nin, cuntanm drslanmasrna engel olmuslardir.

Su konu da cok oncmlidir. Ornegin, zaman zarnan dinsel muhalefet akimlan gelismcktcdir, Bu akimlann devleti gi.i~ durumlarda birakugt durumlar da olmaktadir. Bu durumlarda da, Turk aydmlan devletin yanmda yer ahp dinsel muhalefeti ezmeye cahsmaktadrrtar. Fakat dinsel muhalefetle ~u veya bu dogrultuda iuifak yapip devlcte karsr rnucadele eunek olasihgi i.izerinde hie;: dO~Unmemektedirler.

Tiirkiye Cumhuriyeti'nin Kurulusu

SERXWEBUN- Cumhuriyetin kurulu,u hangi ~Ikarlar temelindedir, esas aldlAI temel degerler nedir? Bunlar hangi slmRarm ~Ikarlarma hizmet eder?

- Cumhuriyetin temelinde Kurtlerin esareti vardir. Kurdistan emperyalist ve sornurgeci devletlerce ve onlann Ortadogu'daki isbirlikcileri Kemalistlerce, Arap ve Fars monarsilerince ooli.inmil~, parcalanmis ve paylasrlrmsur, Kurt niifusunun onernli bir kisrm, Kurdistan ulkesinin

44

Oncmli bir krsmi, yine Turkiye'nin egcmenHk alam icinde birakilrmsur, Cumhuriyelin kurulusunun temelinde Kurtlerin esaretinin oldu~unu vurluluyoruz. Fakat asitnda, Cumhuriyet Tiirkler icin de bir ozgurluk, kunulu~ faJan degiIdir. C;ilnkil bir ulusu ezen, baska bir ulus da ozgtir olamaz. Enerjisinin bOyUk bir kismrm baskiya, zora vc zulme ayinr, Baski alunda lUUugu ulusun baskaldumasma, Kendi oz kimtigine kavusmasma engel 01- mak i~in ~~illi onlernler ahr. Boylece ekonomik kaynaklanm daha ~ok bu i~ seferber eder. Omegin bugun, Turkiye'nin Ki.irdistan'da surdurdugu 01.e1 savasm harcamaJan enflasyonun en onernli nedenidir. Enflasyon elbe~e emekci suuflan began bir cenderedir. Turkiye'nin Ortadogu'da boylesme bUyiik bir orduyu beslemesinin nedeni yine Kurdistan'a iliskindir. TUrk Ordusu, i~ savas ordusudur. Zaten TUrk Ordusu yeunis ytJa yakm bir zamandtr hep Kurdistan'da kullarulrmsur. 1974'te Krbns'ta Rumlara klU1l silrdUnllen bir haftahk savas haric, Binbir tUrlii savas aracr, roket .wlt Puma1ar, zehir sayan bombalar, vurdugu yeri darmadagmrk eden bombalar, savas ucaklan, tanklar, tufekler, kimyasal silahlar, biyolojik siIOOlar ... hep Kurtler i~indir ve bu Cumhuriyet'in kurulusundan beri boyledir.

Ote yandan KUrt hareketlerini basurrnak icin gclirilen baskr tedbirlcrio Turkiye'de demokrasinin kurulup koklesmesini engeUeyen en onernli tehditlerden biridir. Gerek 6zel savasm gercktirdigi harcamalar, gcrckse dcmokrasiyi tehdit eden onlemler emekci sunflarm alcyhinedir. Bunlar Clemen snuflann lehine olan politikalardir. Turkiye Cumhuriycu OsmanII Dcvleti'nin bir devamidrr. C;ok onemli bir bi.inye degi~ikligi falan olmaml,ur. Omegin luihal ve Terakki He Kuvva-i Milliye ve Mustafa Kema1 yOnetimi arasmda ~ok Onemli bir biinye degi~ikligi yoktur. 1919-1922 yilIIlI'I arasmda Dogu ve Guney'de Ermcnilere. Bau'da Yunanhlara karsi surdtlrillen savas Osrnanh pasalannm onderliginde burokratlann ve toprak Ijalarl ve ~yhler gibi feodal unsurlarm istiraki He kazamlrms bir savasur, Sav~tan soma kurulan devletin ve hukumetlerin bu kesirnin cikartanr» korumasl. emekci suuflara k3r.j1 bir politikasurdurmesi dogaldir,

Bu noktada E~eni mallan He bu mallann uzerinde de durmakta yarar vardu. BilindiAi gibi tUihal ve Terakki'nin Osmanlt ekonornisini milliIe$tinne gibi onemli bit sorunu vardr, Ekonominin millilestirilmesinden,

45

ekonominin yonetimini Rum ve Ermeni azrnhklann clinden ahp Musltlman ve Turk olan esrafm cline verilmcsi olarak anhyorum. Gercekten, Orncgin 1915 yihnda Osmanh sanayinin % 95 civannda olan cok buyuk bir kisnu Rumlann ve Ermenilcrin denetimindeydi. lstanbul'da, Marmara ve Ege kiyilannda, Akdeniz kryrlannda Rum ve Ermcni sanayisi epeyce geIi~mi~li. Doguda ve giincyde yinc Ermeni scrmayesi oncrnli bir birikim saglamrsu, Scnnayc birikimi daha cok azmhk gruplar tarafindan gerceklcsuriliyordu, lste ittihat ve Terakki bu zenginlikleri Rumlarm ve Erme~i~ lerin elinden ahp, Musluman esrafa vcrmcyi dusunuyordu. Bunun cn lyl yolu da Rumlarm vc Ermcnilcrin mallanna el koymaku, bu mallan gasp etmckti,

Birinei Dunya Savasi, luihat vc Terakki'ye kolladrg: bu Iirsau vermisur. Savas baslar baslarnaz Ege'dcki 700 bin civanndaki Rum Yunanistan'a vc Ege adalanna surgun edilrnistir. Bu Rumlardan kalrna zcytinlik, mandua, kuyumculuk atolyelcri, un [abrikalan, salca Iabrikalan, makarna fabrikalan, dcricilik vc boya atolyelcri, tarlalar, evlcr, dukkanlar, tasmmaz mallar ccvredcki Mllsluman TUrk esrafm elinc gccrnistir. Rumlann surgun cdilmesiy1c birlikte tasmrnaz mallar pusuda bckleycn Musluman TUrk esraf tarafmdan yagmalanrmsur. Rumlardan sonra Ermenilcr de stirgun edilmistir, Dogudaki, guncydcki Errncnilcrin surgunu daha kanh, daha yrprauci olrnustur, \,iinkti Rumlara sahip crkabilccck Yunanistan Devleti vardir ama Ermenilere sahip ylkacak hcrhangi bir devlct yoktur. Ustelik Ermeni mallanm yagmalamaya hazirlanan Musliiman TUrk esraftan ayn bir de Mushiman Kurt esraf vardu, Muslurnan Kurt vc TUrk csraf Ermeni mallanm yagrnalamak icin Iirsat kollamaktadir, 19. yilzyil son unda ve 20. yuzyrhn ilk ccyrcginde Osmanhlarm temel poliukasi Kurtlcri vc Errncnileri birbirinc kar§1 kiskirtma polnikasrdir, Kurtlcrin vc Ermenilcrin birbirlcrini krrmalan icin her turlu tesvik yaprlrnrsur, Boylcce, Osrnanhlar iki ulus uzerinde de cfendiligim surdurmuslerdir,

30 Ekim 1918'dc Mondros Miitarekesi imzalanmisnr, Mondros Mlitarekesi ile Osmanh Devleti savastan cckilrnis, yenilgiyi kabul eunisur. Osmanh Devleti'nin yenildigi anlasihnca surgun edilen ve mallan yagrnalanan Rumlar ve Ermeniler surgun edildikleri yerlerden tekrar kendi yurtlanna donrneye, mallanna mulklcrine sahip cikmaya baslanuslardir, Hal-

46

buki yukanda ifade etmeye yall~lIg:lmlz gibi Rum ve Ermeni mallan Musliiman TUrk ve Kurt esrafr tarafmdan yagrna edilmistir, lste, 1919 yihmn baslanndan uibaren Kuvva-i MiIliye olusmaya baslamisur. Kuvva-i Milliye'nin ternel amaci, yagma edi1en mallan tckrar Ermenifere ve Rumlara kapurmamakur, Bu bakirndan bunlann gelislcrine ve kendi mallarma sahip ylkrnaJarma engel olunmaktadrr, Biz, daha sonraki yillarda da, savasin bitiminden sonra da Ermenilerin ve Rumlarm yurtlarrna donli~lcrine, mallanna rniHklerinc sahip ~lki~lanna engel olundugunu gonlyoruz. Cumhuriyct'in ilk yillannda, onada,pek cok Ermeni ve Rum malJan vardir. Bunlar daha cok cevredeki Musluman Turk esraf) tarafmdan, kcndi ki~iligini inkar euigi stlrece dc Kurt esrafi tarahndan yagmalanrmsur. Devlet yagmalanmaya hos goruyle bakmisur. Cumhuriyetin kurulusunda esrafm, sivii asker burokratlann, feodal unsurlann cikarlanni gozctrnck icin her ~y yapilmrsur.

\

! .. Kemalist Tip

SERXWEB(rN- Cumhuriyet tipi-Kemalist tip nasd bir tiptir? (aga, ulkeye ve snuf gerc;ekligine bakl~1 naslkhr? Demokrasi, insan haklan, sosyalizm, baglmslzlJk ve enternasyonalizmle ili!Jkileri nedir?

)\_._ Kernalist tip, oportunist, ylkarCI, pragmatik bir tiptir, Cikarlan neyi gerektirirse 0 sekilde dti~Uniir ve hareket cdcr. Tek parti donerninde Kurt varhgl kabul edllmedlgi gibi, sosyal smrflann varhgl da kabul edilmemistir, "Suufsrz, imtiyazstz, kaynasmis bir kitleyiz" dcnmistir, Tek patti doneminde Kemalizm tam anlarruyla fasist bir harckettir, Tek millet, tek sef, tek <lev let esasma dayah bir idcolojik ve siyasal hareket gelismistiro 1945'den sonra yok partiye gecis surecinde, fasist harekeue bazi yumusamalar gcryekle~liriJmj~tir.

Falih Rifkr Atay Cankaya isimli eserinde ~yJe bir oJay anlatryor: 1939'da. Hitler'in 50. dogurn yJid6nUmU kutlamyor, Bu kutlamaya TUrk DevJeti 50 lane yiiksek rutbeli subay, poliukaci, burokrat gondererek kauhyor. Tiirkiye'den kutJamaya giden bu heyeie karsi, 0 heyeti kabulu sua-

47

sinda bir konusma yapiyor, Hitler bu kllnu)llImlu ~(\ylt- );(lyluyor: Mwl./Jfa,. Kcmal'in iki ))fiyilk ogrencislVar:Bl'rindsl Muvo;lll ... r, iklllfi~i de ben.FaIiil--kifk,--At.ay-<;ankaya isimli kitabmda hunu, Atuuilk'tln hllyilklOgunil belirtrnek ve vurgulamak icin anlatiyor. !JIII'I! 19 \0'111 Ylllnrlll TUrk basimm inceledigimiz zarnan gerek ltalya'da ).t1'l1)I'U hl)l/lIIill, }t1~rckAlman· ya'da gelisen Nazizmin, Turkiye'de, cosku III' km)llmuhjtulI, ulkl~landlgl- 01 goruyoruz.

Kemalistler 1960'iJ yillara kadar UIINII kllrtuhl)lali \1111. sljz cunelerine ragmen, ulusal kunulus harekctlennc dU)lIIallt'a hir lavlr takmmrslardir, Hep, Ulusal Kurtulusculan ezen cmpcrynlistlcnn VI' S(lmHrgccilcrin yanmda yer alrruslardir. Ornegin, Fas vc Ct'luyir l llusal Kunulus Hareketlcrinde bunlan acikca goruyoruz, Turk Ikvkli 1910 yihna kadar da, Filistin Kurtulus Hareketi'nin bir ulusal kunulus harckcti oltlugu gerc;egi· ni kabul etrnemistir. Ulusal kurtulus harckctlcri, insan haklan gibi akunlar Birlcsmis Millctlcr'ce dilnyadaki, Avurapa'daki I;qilli dcmokratik kurumlarea ciddi ve kararh bir sekilde savunulmaya baslarnnca ve savunrnalann ilgili devletlerc statu verdigi anlasilmca, Kcmalistlcr de bu tur siyasal gelismelcri dcsteklemeye baslarmslardir. Fakal butun bu olaylarda, Kemalistlerin goz onunde tuuukian hcp Kurdistan sorunu olmustur. Bu konularda C;C$illi devlcucri elcstirirken veya c;e~itli devlctlerc arka C;lkarkcn bunlann, kendi Kurt sorununa iliskin dusuncclcrinc, tavir vc davraruslanna ne kadar yardrmci olabilecegini dusunmustur. Dcrnokrasi, insan haklan, sosyalizm gibi kavramlar hcp Turk'e gore dii~iinUlmil!jliir. Bu kavramlar hep, Kurdistan'da surdurulen baskiyr mesru gostcrcbilccck sckilde yorumlanrmsur. Bagunsrzhk, enternasyonalizm kavramlan yinc oyte ..• Kurtlcrin de bu kavrarnlara dayanarak bir ulusal ve siyasal harcket gclistirmelerine siddetle karsi ~Ikdml$tlr.

Kurdistan etkeni, dilnyaya, dunyadaki siyasal gelismelere bakl~1 carprtmaktadir, buzrnektedir, Omegin Kcmalistler hicbir zaman dilnyada, insan haklan ile i1giJi bir akuna 6ncUl(ik: edemezler. Dunyamn herhangi bir ko~ndeki insan haklan ihlallerini gOC;lii bir ~kilde elestiremezler, CunkU, karsr tarat, "sen in ayibm benimkinden daha buyuk, sen once kendi ayibim temizlc" diyebilir. Nitekim, Bulgaristan'daki Ttirklerin haklarmm savunulmasmda, Bulgaristan, hep, koltugunun alunda ham bulundurdugu

48

Kurdistan dosyasrru masaya birakrmsur, Boyle bir durum karsismda, TOr. kiye'nin geri adim aUlgl bilinmekledir.

SERXWEBUN- Tiirkiye hatkmm giindeminde ~_ ziilmesi gereken temel sorun nedir ve hangi ~zumler g~ern olacaktir?

- Kammca TUrkiye'nin onemli ekonomik, toplumsal ve politik sorunlan vardrr, Bu sorunlann en aglr olam, kendini arnk dayaums olan KUrt sorunudur, KUrt sorununun TUrkiye'nin gundemindeki en tmemli sorun olmasrnm birkac nedeni vardir, Bir kere bu, c;6zUmil ertelenrnis, devamh bask. altinda tutulmus bir sorun, Sorunu bask I alunda tutabilmek icin devlet teroru en yogun bir bh,imde kullamlnusur. Devletin uyguladrgl, kullandigt teror politikasi ise iflas etmisur, Zira, dcvlet terorunun islevsel caydmci bir fonksiyonu kalrnamrsur.Jnsantar her tUrlU devlct terorune ragmen, magduriyetlere ragmen dO~Uncclerini kararhhkla, rsrarh bir bicimde ac;tklamaklaclirlar, Mucadelelerini sUrdilrmektedirlcr.

Ole yandan, kiyunk tmlcmlerle sorunun ~zilmlenemeyecegi, ufak tefek iyile~lirmelerin soruna C;OzUm olamayacagl da gunden gune daha iyi anlasilmaktadir. Kiln dili Uzerindeki, KUrt kOltilrtl iizerindeki baskilann kaldmlmasr, kii!tUrel 67"crklik, otonomi gibi ~ziimler, kahci c;Ozi.lmlcr olamaz. KUrt sorunu, Onadogu'da, Tiirkiye'de elbeue esitlik temelinde ~ozilmlenebilir. E!!lli~i saglayacak. lek sUrC9 ise baglmslzhgl hedef alan bir programla sOz konusu olabilir, Di.I~ilniilen Oteki ~zilmlerin e~itir~i'sa~'I; mast olasr degildu, E~itlik ilkesi elbette, demokrasi ve insan haklan anlayl$lmn en onemf kategorisidir. Fakat, ~u da besbcllidir ki, insan haklan ve demokrasi anlayl$lyJa uluslarm kendi kaderlerini belirleme haklan amsmda cok siki, aynlamaz bir bag- vardir -, Bir ulusun kendi kadcrini saghkh bir_~bclirleme hakkm~_sahip oJmada'!___~!!i~ )_Ilcesjni.!1LcI~n;Jq_krasi "'Ve"'~ haklarl a:!I1~rl:J!mn hayata ge((iriJmesi Qlanakh degildir. t~LC, ba~: uca bu iki etken, KUrt sorununu TUrkiye gilndeminin en basma oturtmaktadn. KUrt sorunu Turkiye gunderninin en yakicr sorunu olmaya devam etmektedir,

KUrt sorununa sagJtkh ~zUmlcr getirilemedig] ve uygulanamadrgi

49

surece, Tiirkiye'de demokrasiyi kurmanm ve koklesurmenin olanagr yaktur, Kart sorununu basks altmda tutabilmek icm getirilen onlernler, TUrkiye'de demokrasiyi, insan haklanm her zaman tehlikeye sokacakur, Dii~iinillen tedbirler sadece Dogu'da uygulanacak, dii~iinillen onlemler sadece Kurtler icin uygulanacak denemez. Bu onlemlerin Tilrkiye'yi de, Turk insanJanm da etkilememesi mumkun degildir, 9 Nisan 1990'da yilriirlilge konan sadece Olaganustu Hal BOIge Valiligi i9in di.i$iiniilen Kanun Hiikmiinde Karamame bunun en acrk, en carpicr omegidir. 413 sayih karamame TUrk demokrasisini tehdit etmektedir. 413 sayrh kararnameyi duzenleyebilen, uygulayabilen onlernler arasmda bunu da sayabilen bir zihniyet, demokrasinin, insan haklan anlayrsmm en bilyilk dusmamdn.

Turkiye'nin, enflasyon olarak, hayat pahahligr olarak adlandmlan sorun Ian da vardir, Fakat bu sorunlar da, Ktirt sorunuyla organik olarak ilintilidir. ~~~~.~!I!~~I~~ .. o~(?I .. ~VM!Q gere~~r~igL~ascaflar enllasyonun en onemli nedenlerinden biridir, .. Pumaiar, KobraJar, casus u~iar, dikcnli idJer', gozeii"eme-"uleleri, maym tarlalan, sayilan giinden gune artan muhbirler, Ozel Tim'ler, Korucular ... Bunlann aydan aya artan maaslan Olaganustu Hal Valiligi'nin hicbir denctime tabi olmayan harcamalan, bu bolgede gorev yapan memurlarin durmadan artan maaslan, .. Silahlar, cephaneler, askerler, araba, benzin, ulasurma mascaf1an ... Krsaca Ozel Savasr, ozel harcamatan, Kilrdistan'da yilrilHilen Oze] Savas'in getirdigi ozel harcamalar ... Karakollar, polis merkezleri, cezaevleri, Ozel Tip Cezaevleri, Ozel Tim Merkezleri, askeri garnizonlar, ucaklar, helikopterler, .. Bu hareamalar nasil yapilacak? Bu rnaaslar nasil odenecek? Elbette taze paralar basrlarak. Enf1asyon icin bundan daha onemli bir kaynak ne olabilie?

TUrk basmr enflasyonun nedenlerini tarusrrken, Ozel Savasr, Ozel Savas'm gerektirdigi harcamalan ozenle dikkatlerden uzak tuunaya cah~I' yor. Bazilan da bunun farkmda oldugu halde tarnsamiyor ... Bu tarusmanm yapilarmyor olmasr demokrasinin eksikligindendir, cihzhgmdandir.

KUrt s~n~nun. bu sorunu basnrmak icm dU~iinmen onlemlerin demokrasi gibit~naS~QILgibi temel sorunlan etkiledigi, yonlendirdigi kuskusuzdur, Bu etki saruldigmdan cok daha derindir, Bu etkilesirni, Turki-

Tark Halkl Kart Sorununa Nasll BakJyor?

SERXWEBON- Tiirkiye halkl Kurdistana ve Kiirdistan Ulusal Kurtulu3 sorununa nasll baklyor? Nasd bakmalldlr?

- Bu soruya yarut verebilmek icin gazete, radyo, televizyon, sioema gibi title haberlesme arsclanmn IOplum uzerindeki etkisinin irdelenmesi gerekir. TUrkiye gibi ulkelerde cadyo, televizyon, gazete, sinema gibi title haberlesme araclarl Ozerinde siyasal iktidann etkili bir ideolojik ve siyasal bir denetimi vardir, Siyasal iktidar hangi haberlerin k:omuoyuna duyurulmasi gerektigine, hangi haberlerin duyurulmasmm sakmcah olduguna bizzat kendisi karar vermektedir. Ote yandan bazi haberlerin kamuoyuna duyuruJmasmda sakmca g6rmUyorsa bile, bunu aneak kendi kavramlanyla duyurmaktadir,

Omegin, Kilrdistan'daki gerilla miicadelesinin cot bOytik bir krsmmi kamuoyuna duyunnamakta.dlr. Guvenlik g~lerinin ba~anSJZlIgml ortaya koyan, gerillalann basansuu gosteren olaylarm kamuoyuna duyurulmamasma ~k buyuk bir ozen gosterilmektedir, Gerillalarla ilgiJi haberier, "yok oluyoriar", "bolunuyorlar, parcalamyorlar", "kanh Orgl.iHln halk kitleleri arasmda hic;bir destegi yak, halk devletten yana" gibi ifadelerle verilmektedir. Ote yandan devlet gerillalarla ilgili haberlerin verilmesi sirasmda haberlerin nasi I yorurnlanmasr gerektigi, hangi kavramlann kullarulmasi gerektigi konusunda da yol gosterici olmaktadtr, direktif vermektedir, Omegin Kurt gerillalann bagimsizlik, 6zgiirlUk, dernokrasi, sosyalizm miicadelelerini "'e.$luyahk", "eli kanh cinayet ~bekesi", "vurgunculuk", "soyguncuJuk", "hainlik" gibi kavrarnlarla vermektedir. Haberlerde bu tur kavramlan sik srk kullanmaktadir, Boylece balk kitleleri nezdinde gerilla hareketini kii9iik gostermeyc gayret etmektedir. Gerilla-

50

51

$iddete Basvurmanm i,levi

SERXWEBUN- Tarihten silinmeye l$all~lan varlttJ·yoklulIu tartlfllan bir balk, l$alIda, insanhk arenasmda yerini alabilmesi ~in temel miicadele bil$imi olarak

zora ba§vurmaktadlr. Di~er mucadete bil$imlerini buna esas kllmaya ~ah$jnaktadlr. Sizce zora basvurmadan bu balk varhgml kabul ettirebilir mi ve baglmslzhk ve oz-

giirliigune kavusabillr mi? -

- Sorunlar, clbeuc, konusarak, g5rii~crck r;5zumlenmclidiF. Bu esasur, Fakat TUrk Devlcti konusmamn, gorusrncnin hicbir olanagrm birakm~I~t1r.:~rk Devleti'nin Kiirdistan konusunda hi~ vazgecemeyecegi terncl bir poluikasl vardir, Bu da her lCirli.i toplumsal vc siyasal sorunlan dcvlct teroru uygulayarak ~(jzCimlcmeklir. Bu, SOfUn yaratan, odak noktasuu rnuhalcfet guclerini dagumak, onlan etkisiz kilrnak, 0 bOlgelcrde veya 0 [opium kesirnlcrinde resmi idcolojinin surdurulrncsini, kururnlasmaSIDl saglamak anlamma gelmektcdir.

. p~~!J«,rQr~'!Yl1j~~Ijg_i ~ud!,r:_ Oyle bir yipratrna, oyle bir sindirme poiltlkasl uygulayayim ki, kimsc, Kilrt Silzciigtlnli agzma alamasm, Kilnlerin_de haklan o,ld!l£,undan. KUrt dilindcn, KUn klihtirUnden soz cdemc.si_~ ... bnl_1.!!J,ar_;pzerinde. ylgmlar ilzerinde oylc bir baski, oyle bir siddct uygula~aYlm ki, kimsc, Kurtlcrin de dcvlct kurma haklan oldugundan soz e~cmesm, bu konulan degil konusmak, tarusrnak aklma bile getircrncs ~n ... B9~1~._~onular _ o~lar_m_~i~_i~_J_c~in~ .~il,c,sarpm<ls'_I1 ... Dcvlcun basks, siddet, sindirme vc yipratrnasi oylcsinc kararlr, oylcsinc agu ve tavizsiz bir sekilde sursun ki, kimsc bu konular lizcrindc dU~linmeye. konusmaya, tarusrnaya, yazmaya cesaret cdemcsin. Ccsarct cdcrsc basma cok btiyilk feiakcllcrin gelccegini bilsin, Bunu hiy unutmasm, bun Ian dU~Unmektcn, kon~~m~tan, yazmaktan, tarusmakian uzak dursun, Halla, bu baskmm, bu siddetin, bunlann ortaya ~lkamcagl rnagduriyeun sadcce kcndisiylc ba~~rlp, kendisiyle bitcccgini sanmasm, Ailesini, akrabalanm, k6yunil d~ IC1?e atacagmi bilsin ... Bu magduriyetin yasarm boyunca surccegini, siddeun, baskmm hir; cksik olmayacaguu, bir daha dcricnmesinin, toparlanmasmm rnumkun olmayacagim anlasm, bu tur konulardan hcp uzak d~r~~ .. ~vletin baski, siddet, yrldurna, sindirmc politikasi oyle siirmeli ki, ilgili insanlar olacaklan, yani ugrayacaklan rnagduriyetlcri devamh ol~k hisseuneli, bilmeli, bu faaliyetlerden uzak durmahdir, Bu baskiya, bu ~lddcte ragmen bu konularla ug~maya yehencnlcr adaletten, ins mhk-

lann yuce davalar, asil amacler ugruna mucadele eden insanlar olmadiklanm, sadece katil oldukJanm anlatmaya ~ah~maktadlr. Dcvletin vc siyasal iktidann kitlc haberlesme araclan Uzerindeki ideolojik vc siyasal denctim surecinin incelenmesi bu bakimdan cok oncmlidir.

TUrk halkmm bilyUk ~gunlugu, Kurdistan Ulusal Kurtulus MUcadelesi'ne daha cok devletin kavrnmJanyla, devletin kurmaya ~ah~ugl iliskiler aglyla yaklasmaktadsr. <;ogu zaman, ~ogu yerde, Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadclesi'nin kavramlanm kullanarnamaktadir. TUrk halkmm bUyUk cogunlugunun Kurdistan Ulusa1 Kunulus Mlicadcles~kleri, arri3CIii~'-i __ J§k~~f cidOfbifgilen,yok~r: 'GeriiiUiar ~ogu-yerde "e~klyalar;', '''soyguncular'' vs, olarak dcgcrlcndirilmektcdir. Kille haberlcsme araelan

uzerindeki ideolojik ve siyasal dcnetimin amacr da zatcn budur. Bu denetim, toplumda demokratik kurumlann gelismesine engel olrnaktadir, Demokrasinin gclisip koklesmcsine engel olmaktadir. Devlet, Kurdistan'da normal askerlik yapan insanlann bile KUrt halkmm Ulusal Kurtulus vc devrimci mucadclesi hakkmda dogru bilgilere, gercege yakrn bilgilere ulasmasma engel olmaya cahsmaktadir, 0 halde, Turkiyc'de, devrimci kurumlar, demokrat orgutlcr. Kurdistan DiU-Sal Kurtulus Mucadelesi hakklnda- i'~rk "tialkma daha ciddi, daha gcreek bilgiler vermclidirlcr. Devle-

. tfri,siyasa'i ikudarm'. kide-habcrfe~mearaf;larln,n··gi1.lemcyc ~ali~ug, surecleri ~tkhga kavu~lunnaltdlr1ar. Kurdistan'da askerlik yapan TUrk kOkenli insanlara, Klirtlerin hakh milcadeleleri hakkmda uyanda bulunmahdirlar, Askcrlerin kimlcre kursun sikuklanm, kimin ir;in kursun srkuklanm, DC icin i~kencelere kauldrklannt, bilrun bunlann hangi toplum kesimlerinin Clkarlarma hizrnet ettigini anlaunaya ~ah~mahdlflar.

TUrk halki, elbctte, Kurdistan Ulusal Kurtulus Mii.cadelesi yanmda yer almahdir, Fakat bunun basanlabilmesi ir;in. dcvlctin kitle haberlesme araclan ilzerindeki ideolojik ve siyasal denctiminin asilmasr gerekir,

52

53

tan, insaniyetten soz edenler olursa, Kurtlerin de haklan vardir demeye cesaret edenler olursa onlann da hayatt kararulmahdir. Yasam onlara zindan edilrnelidir, Onlann ma!ldur edilmelerini saglamak icin her ~y yaptlmahdir, Ome!lin, memur iseler gorevden uzaklasunlrnah bir daha da i~ verilmemelidir, O!lretmen iseler gorevle i1i~i!li kesilmelidir, Toprak sahibiyseler topraklarmm ellerinden almmasma cahsrlrnahdir, esnaf iseler i~ adami iseler kredileri kesilmelidir. Topraksrz kOyhl iseler onlara toprak verilmemelidir. Bunlar, kuskusuz, karakol. zulum, zindan, iskence uzerine uygulanacak ek tedbirlerdir. Ve bunlar halk kitlelerine gosterilmelidir. Orneklere bakarak insanlar kendilerinin de basma neler gelebilecegini anlamah, bilmcli, hissetmeli, b.!:U.i!rkonularl.!,ii~fin~~>::e, konusmaya, taru~-

~~tc:.¥saret edememelidir, - _- ..

Devlct terorunun iyerigini ve amacim boyle Oz~tJemek mfimkfindUr.

Bu soylenenleri, gOnUmUzu.n kosullanm dikkate alarak degil, 65 yilt askm bir zamandir uygulanan politikalar oldugunu bilerek degerlendirmek gerekir. Halbuki klasik sornurgelerde durum hi~ boyle degildir. Klasik somurgeler daha cok anardsal gOrli§melcr sonucu baglmslzltkla~~~ewe-etflli~Icrdir. E~pc_ryali_§t ve_sOmilrgeci gOc1er, somerge halkl tarafmdan olu~turulan:~~e onl3l'1 temsil eden organlarla oturup gOrfi~mli§lerdir. Bu sorec, 2. Dunya Savasi'ndan sonra baslamu, 1960'iJ yrllarda luzlanarak stirmU~tOr. 6mcgin bugun, Afrika'da 50'nin uzennde bagunsiz dcvlet vardir, Bu devletlerden ~ok kfiCUk bir krsmi, yani Fransiz somurgesi Cezayir, Portekiz somurgeleri Gine Bissau. Angola ve Mozambik silahh mucadeIcier yaparak, ulusal kurtulus savasr vererek bagrmsizhklanm kazanrmslardir. Kurdistan'da stireC kuskusuz boyle islememektcdir. Resmi ideolojinin KUrt ulusunun inkdnna dayanan politikasr, devlet ieroru, boyle bir surecin baslamasma hiC elverisli degildir, Uzun ytllardtr suren, inkara ve terore dayanan devlet terorunun terk edilecegi dc sanilrnamahdu ... Bu kosullarda haklanm alabilmek iCin siddete basvurmaktan, silahh rnucadeleye girmekten baska bir yol yoktur, Bu, devletin rsrarla ve kararltltkla uyguladlgl siddet politikasma, i~kenceye. baskiya ancak ~iddetle kar~lhk verilebilir anlamma gelmektedir. Veya devletin siddet, baski ve zulum politikasr ancak ~iddet kullamlarak geriletilebilir anlamma gelmektedir.

Su da bir gercektir: Turk Devleti'nin geleneginde, adalet geregidir diyeo insanhk geregidir, insaniyet geregidir diye, insan haklan anlayisuun geregidir diye kimseye, hicbir gruba hak verilrnemistir. Turk egcmenlig:indeki halklar, haklannt devletin siddetine karsi siddet kullanarak, devlet siddetini gerileterek elde etmislerdir, GiinilmUz ortanunda bansm, in san haklannm en cok konusuldugu bir ortamda silahh mticadele onermek bazrlanna tees gelebilrnektedir. Ama, sizin icin buum yollar ukanrmssa, haklanmzt elde etrneniz, onurlu yasarnamz icin bundan baska bir yol kalmamissa, devlet sizin icin devamli olarak rsrarli ve kararh bir sekilde teror uyguluyorsa, devletin, devlet terorunden baska bir poliukasi yoksa size de ~iddet kullanmaktan baska bir yol kalmarnaktadu,

Emperyalizmin Kiirdistan Politikast

SERXWEBUN- Emperyalizmin dayathgl otonom, ozerklik politikasl Kurdistan'da i$lev gorebilir mi? Ve sizce bu bir 'SOlum miidiir?

- Kurt sorunu uluslararasi bir sorundur. Bu en azmdan Kurdistan'm devIe tlerarasi bir somurge olmasmdan kaynaklanrnaktadir. K urdi stan 'm do~al zcnginliklerinden, ozellikle petrol zcnginliklerinden dolayi empcryallst g~ler de KUrt sorununa yakrn ilgi duymaktadirlar. KUrt sorununun uluslararasr niteligine ragmen cOzUm icin getirilen oneriler her zaman ikiIi g~rli~melerle ve gizli gOrfi~melerle olusturulmaktadir. Turkiye-Irak, Turkiye-lran, Turkiye-Suriye, lran-Irak arasmda yapilan ikili ve gizli gorusmelerde ise Kurtlerin basina yeni yeni coraplar orulme ktedir. Haua, PKK'h bazr devrimci ve yurtsever unsurlann Federal Almanya'daki yargrlanma sureci gostermistir ki, NATO gibi bazi askeri iuifaklarla Turkiye ~as.mda Turkiye'nin lehine fakat Kurtlerin kesinlikle aleyhine olan yine gizli anlasrnalar vardu, PKK'mn Almanya'daki yargilanmasr bu gibi anlasmalan desifre etmistir,

Kiln sorunu ile ilgilenrnek, oneriler gelistirmek, uygulamak iki anIayl~ cercevesinde de mumkun olabilir, Birincisi sorun yaratan unsurlan yok etmek, Kiirt.lerin devrimci demokratik ve ulusal isteklerini gerilet-

54

55

mck, bunlan islcmez hale geurmck h;in goslcrilcn cabalardrr, Bunlann KUn halkirun aleyhine olan cabalar oldugu acrkur. tkili vc gizli g()rU~me· lerdc ise ancak bu yondc cabalar gcrccklcstirilir. Cabalar bu amaca hizmet eder. KUn sorunu ile Kurtlerin cikarlanna hizmct cunck icin de ilgilcnilcbilir, Bu, ashnda insan haklan anlayisma, bansa . demokrasiyc hizmct cuncktir. KUrtlerin gi uikcc yuksclcn demokratik ozlernleri ne ve istck lerine <;agda~ ()i<;Uler ;<;inde cevap aramaya <;ah~lr. Bu ise ancak, KUrt sorunu ile ilgili acrk gorU~mclerde ve Kurtlcrin de kaulrp g6rti~lcrini a<;lklaya?~Idigi toplanularla gcr<;ckIC~lirilebilir. Bu toplanulara Kurtlcr de kaulabilir, Kunlcrc gcrccktcn dost olan, Kiirtlerin acilanrn izdarabuu anlayan, Kurtlere cok bliyilk hakstzhk yaplitilgmm bilincinc varan gU<;lcr de ... Bunlardan dolayi KJi,rt sorununun uluslararusi kururnlara g6ttirtilmcsindc cok buyiik yarar vardrr. 0 haldc, Amerika Birlcsik Devktlcri'ndc, Ingilterc'de, Almanya'da, lsvcc'ic vs, insan haklan kUfumiarmm, dl~i~lcri bakanhklanna bagh burolarm, ulusal parlamentolarm vs. KUrt sorunu ilc ilgili raporlar hazirlamasmr, incclemclcr yapmasmi <;ok derin kuskularla karsrlamamak gcrckir. lnsan haklun kurumlanyla, hiikiimctlcrin, ulusal parlamcntolann sorunu de alma amaci, sorunun i<;crigi hakkmda sily.lcdiklcri tarkh olabilir, Bunlar dcgisik amaclara hizmet cdcbilir, Fakat yme de bu ttir giri~imlcrin empcryalizmin lczgflhladLgL, cmpcryalizmin hizmcundc cabalar olarak dcgcrlcndirmcmek gcrckir, kamsmdayim. c;i.inki.i ernpcryalizrn Kurtlcrc yapacagr en buyuk koltiliigU yaprrusur. Kurdistan'm h<lliinmcsini, parcalanmasmi vc payla~llma.<;LnI s<\glaml~tLr. Bir ulusa, bir halka, bundan daha hilytlk bir kouiluk yapilamaz. Bir ulus, tarihin bclirli bir noktasmda bundan daha buyuk bir darbcylc, bir yikunlakarsilasamaz.

Gunumuzdc, Kurtlcrc karsi ilginin arunasmi cmperyalist ctkilerden cok Kurtlcnn Ortadogu'da, glizlcrden uzak tuuilamaz bir siyasal ve asked guc olaruk ortaya cikrnalannda aramak gcrckir. Fakat Sovyetler Blrligi, Cin Halk Cumhuriycti, Arnavutluk Halk Cumhuriycti gibi devlcllcrin Kurtlcrin lchine ncdcn birkac s6z bile elmcdiklcri, bu sorunu gormczdcn gcldikleri, Kiirdistan'da devlct1crarasl somurgc sistemi uygul~yan .Jfk~1 ve somurgcci dcvlctleri isc nedcn buyuk bir coskuyla dcsicktcdiklcri clbcttc arasunlrnaya, irdelcnmeye dcger bir konudur. Bubaknnlardan. cmpcryalizme karsi miicadelc ediyoruz aniaYl~lyla insan haklarma kar~l r;lkma-

mak gerekir. Ncyin empcryalizm, ncyin in san haklan oldugu kestirilcbilrnclidir. Aynca komiinizmi, sosyalizrni destckliyoruz diye ra~isl cgilimlc· re de atka crkrnamak gcrckir. Hangi sureclcrin komiinizm, hangi sureclcrin sosyalizm, hangi sureclerin Iasizrn oklugunu kcstircbilmek gerckir,

Ozerklik, otonomi, icerigi nc 01 ursa olsun KUrt sorununa c(5ziim olarnaz. Bu cok aC1kLJr. Fakat bazi Kurt dcvrimcilcri, bazi dcvrimci KUn siyasetleri otonomi istiyorlar diyc, bu konularda bazi uluslararasi cevrelcrle gorii~Uyorlar diye, onlan KUrt sorunu konusunda aydinlatrnaya cahsryorlar diye ernpcryatizrnin ve somurgcciligin ajanlan diycsuclamak .dogru degildir. Qzerkligin . ..Kiirt soOlOIlOa t;tiljj_0l.91mJH1J'it~!lg_!,tl!fl_ktJf, Fakat bugiinden yanna Kurdistan'm bagllnslZilgmm gerccklcscmcyecegi de acikur, Boylcsinc b()liinmil~, parcalannus ve paytasilrms bir Ulkcnin, ulusun ulusal kurtulus mucadclesinin epcy zaman alacag: bilinmektcdir. Bu bakrmdan uluslararasr Iorurnlan kullanmak cok onemlidir, Fakat burada $U konunun da alunrn cizilmesindc yarar vardlf.,J5:i!!'l_6rgq!1~_rl_i,!!_a.~J_llda.mcr_kezi bir yapl_~J~_ o!u.§_t~~~~sl.her._~rlill'l_ .... slararas: .. toplanunm, ul.\J~I~~· rasi g6i'ii~mcnin silahh rnucadelcyc bagh olarak gcrccklcstirilmcsi gorek~ . -

- Silahh mucadcleyi, gerilla mUcadclesini gerilctmek, frcnlemck, snurJarnak amaciyla gerccklestirilrncyc ~ah~Jian ozerklik g()rti~mclcrinin, uluslararasi g(5rii~melefin KUn sorununun ilcrletilmesinc hicbir yaran olarnaz. Gcrilla rnucadelesinin etkinligini azaltmak icin yapilan bu tur gOfii~meJerin Kurtlerin crkarlanne hizmet cltigi soylcnerncz, Bu bakrmdan bu tur gorusmelerin, toplanulann, silahl: mucadelcnin talcpleri dogrultusunda ve ona bagh olarak yaprlmasi gcrckmektcdir.

SERXWEOUN- Emperyalizmin ve somiirgeciligin. ba§:la 6zel sava, yontemleri olmak uzere miicadeJemize karIJI aldlgl tum tedbirjer, sizce, halkimmn dirili, mucadeJesinin oniinii alabilir mi?

- 6-l.el savas yomemlerinin KUrt halkmm ulusal kurtulus rnucadclesi acrsmdan anlarm nc olabilir? Bu konuyJa ilgili bazi ~ylcr soylcmek istiyorum: Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadelesi'nin durdurulmasmm hie-

56

57

bir olanagr yoktur, OLeI savasm geli~tirilmesinin, derinlestirilmesinjn ve yaygmlasunlmasmm amaci ise bu rnucadeleyi durdu~~Ur..~~~ devletin bundan basanh sonuclar elde etmesi mumkun deglldu. Cunku Ilk kur-

sun s lktlrrll~tJr.

Frantz Fanon'un somurge ulkelerde, ulusal kurtulus hareketlerinin gelismesi He i1gili bir gOrli~u var. 0 gorli~U soyle ozetle~ek mum~lindlir. Somurge Ulkelerde halk ylgmlanm orgutlemek, onlan siyasal mucadcle i~ine, ulusal kurtulus mucadelesi icine katmak, hele hele silahh rnucadele dlizeyine getirmek son derece giit;: bir olaydir, Bu dii~linlildligli kadar kolay olmayan, kolaycd hayata gecirilcbilen bir olay degildir. Ciinkli bu tilkelerdc halk, insanlar korkutulrnusiur, sindirilrnistir. Halk yrlgmdir. Devamh korku vc panik icindedir. lnsanlar kcndilcrine glivenemc~lcr:

Ailelerine, akrabalanna, asircilerine, koylUlerine guvenemezler, Kendileri uzerinde dcvletin gozctirninin ve dcnctiminin surekli oldugunu dU~linurler, Halk yannma guvenemez, Gelecegine guvcnemcz. Saglam, t~~h inanclan yoktur. Beklcntilcri yoktur. lnanclanrn tamarnen kaybetrnisur. Bu insanlar, bu halk kendilcri olaganlisHl kliCUk gorur, dii~manlarml ISC olaganustu derecedc bilyUk gorilr. Dusrnam onun iCin, onlar icin ulasilamaz yuce bir yerdedir, En iyisi bu duzeni kabul edip yasami boyle surdurmek gerekir,

Emperyalist devlet veya somurgeci dcvlct halktan, insanlardan iki sey istemektedir: Sizi biz yonetiyoruz. Siz i1kcl geri bir h.alksl~lz. Siz~ y~nClligimiz i9in kendinizi sansh saymahsmiz demekt~Jr. Bl.zdc~ .~ICblf ~y istemeyin, sizler icin ne gerekiyor, ne kadar gereklY~ bl.Z biliriz vc yerine getiririz. lkinci olarak kcndisinin, yuce, kutsal otoruesme kaynsiz sartsiz itaat istemektedir.

Toplu koy aramalan, toplu koy dayaklan, i~kcnceler, ~kenceyle karsrlasma tehlikesi halkm g5zUnti korkutrnustur. Boyle bir ruhsal ve boyle bir toplumsal oitamda siyasal faaliyet yi.irlitmek, insanlan ulusal kunuluscu bir faaliyet iCine sokmaya ~ah~ffiak COk guctur, Fakat ulusal kurtuluscu guclerin bu zorluklan yenmeleri gerekir. Sabirla, kararhhkla, lsrar~ halk ylgmlanna kendi ~Ikarlarmm neredc durdugunun anlaUI~aSI gerekir, Neden bu kadar kotelesurildiler, ezildiler, neden bu k5lehge Wj3gllanmaya

razi olduJar ... Bunlann anlaulmasr gerekir, DUnyamn baska yerlerindeki insanlann, halklann yasanulanndan soz etmek gerekir. Frantz Fanon, sornurgeciligin somurge insanmm ruhsal yaprsuu nasil bicimlendirdigini anJatmaya cahsmaktadrr, Siyasal ve ideolojik cabalann sOrdi.iQilmesi gerektigini de vurgulamaktadir, ~Oyle demcktedir: lste b6yle bir SUfC9LC herhangi bir militant orgute kazandirdrgmrz zaman ve bu insan dusmana karst ilk kursunu Sdctlgl zaman ilk once kendisini l51dUrUf. !l~ kursunla birlikte milit3n1fl kOie ki§iliii, ezik k' iIi i OIilr. Ilk kursun bunlan 61dUfUr. In~_ ilk-kur(u"nla birlikte yem en dogar, Yepyeni bir insan olarak dogar:- B~, aruk, kendine, ailesine, akrabalanna, halkma tiiven duyan bir kisidir, Yannma, gelecegine guvenir, Gelecekten bcklentilcri vardir, Kendini, dusmamn karsrsmda olaganustu derecede kU9iimsemez. Dusmarnm olaganUsHl derecede buyuk gormez, her ~yi yerli yerinde gormeye ~h~Ir. Dostunu dusmamnr ayut eder ...

Ilk kursunla birlikte kendi ezik ki~jligini, kimliksizligini, korkuyu ve panigi olduren bu insarnn bundan sonraki kursunlan aruk emperyalistler icindir, somurgeciler icindir ve arnk boyle bir kisiyi, ~,!l ~S~'.<I!!_t;lJ,lrdurmak murnkun dc8!I~.ir. Bu insanlarm eylemleri dcrinlescrek, yaygmlasa-

. raksoier glder:Gerillan,n eyJemJcrinin incelenmesi aynca {)nemlidir.

15 Agustos Aultm:

SERXWEBUN- Du 8'Slklamalar ~lglDda 15 Agusw tos 1984 atJhmlOl nassl degerlendirebiliriz?

- 15 Agustos 1984 anhmi boyle bir anhmdir, Bunu, ilk kursun olarak degerlendirmck rnurnkundur, Ilk kursunu slkml~ bir halkm geriletilmesi pek tolay degildir, Zira ilk kursun cok buyuk birikimlerin, COk buylik cahsmalenn, cabalann sonucunda mcydana gelmektedir. Aynca kendisi de COk biiyiik olanaklar, yeni yeni olanaklar hazrrlamaktadrr. Devrimci hareketi bUyi.itmekledir, genisletmektedir, derinlestirmektedir,

Gerillalar bu sii~ iCinde ~~m .. Js:Slndilerini_.hem_ de b$l[ldahare:~et e~i~~ri~.e~lI!!:,:.!!!zla ~~i~~~~irI~,,~adln,_~iYtlSall!l~~~e_leye ,~rrnekte, silahh mUcadelede aktif olarak yer almaktadir, Kadmm siyasal

58

59

miicadclede, gorilla mucadclesinde aktif olarak ycr almasi toplumun gclcncksel degcrlerini luzla cozmcktc daha modern, evrensel dcgerlerin olusumuna hizmct ctrnektcdir. Namus kavramuun i~crigi dcgi~mcktcdir. Yurt icin, ulus icin, hakarct gormedcn onurlu yasamak icin miicadclc etmcnin de namus gcrcglOidugi.i'-·anlaYI.~1 ·yaygmla~mUkta(:hr. Dii~i.indim-ki gclenckScrR~l1topTulnunaa-- namus sadecc kadin, aile, asiret gibi kavnunlar etrafrnda olusturulmaktadrr, Kadma, aileye, asircte disardan yani baska aiIclcrdcn vcya baska asiretlerdcn bir saldm oldugu zaman korunmasr gercken bit dcgcr olarak ortaya cikrnaktadu vc 90k biiyuk bir tcpkiylc karsrlanmaktadsr. Fakat gclenekscl Kiln toplumunda kadma, ailcyc, asirctc dcvlcucn orncgin askerdcn, jandarmadan, polistcn, mcmurdan vs. hakarct soz konusu oldugu zaman buna karsi fazla bir icpki ortaya konulamamaktadir, Istc gerilla cylcmlcri bu dcgcrleri hrzla asmdirmaktadir. Dusunclim ki kadm gerillalar da karakola, polise dusmcktc bin bir tiirlU iskenccyle, tchditlc, tecavuz tchdidiylc karsilasrnaktadir. Buum bu tchditler karsrsrnda bilc arkadaslanrun kimlcr oldugunu soylcmcmcsi, oniarm ncrcdc oldugunu soylcmcmcsi, narnus kavrammda k6klii dcgi~iklik oldugu anlununa gclmcktcdir, Vatan icin, yurt icin, ozgtirltik icin, bagrmsrzhk i9in her Wrlti mclancte katlamlabilir. Bunlar hcrkcs tarufmdan savunulmasi gcrekcn 9agda~ vc cvrcnsel dcgcrlcrdir, Yinc d~unclim ki, kadin gcrillular ailclcrin, kardcslcrin, balr a lann bilgisi dahilindc gerillaya kaulrmslardrr. Otc yandan bazi gorilla birliklerinin komutanlarmm kadinlar oldugu soylenmcktedir. Bu surcclcr de gclcnckscl dcgcrlcrin boyutlariru gostermcsi bakunmdan Onemlidir.

Gerilla sirndiyc kadar Kurtlcrde cok az gorulcn, eksik gorulcn milli duygulan, yurtsevcrlik duygulanm da cogahmaktadir. Ugruna ~hit olu- . nan, kan dokulen topraklarr, yurtscvcrlik duygulanm milJi duygulanm daha da gcliJlirmeklcdir, yogunla~lIrmaktadlf. Gcrillalar icin, Kurdistan'm cografyasr icm, daglan, nchirlcri, koyleri, yaylalan i9in siirler yazilmaya baslanmisur. Eskidon de yazrhyordu, Fakat tck-tuk. .. Gumlmuzdc bu, ana akrm olarak gelismektedir. Gene kusaklar, 15-20 ya~ r;aglarmdaki gcncler kosin ola ra k gerillaya yandasurlar, Gcrillaya kaulmanrn hcyecaru icmdedirler. Bu kosullarda ozel savas yomemlerinin Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadclesi'ni ve dcvrimci miicadelcyi durdurmasmm haua smrrlamasmm

hicbir olanagr yoktur. Fakat devlcun bu konudaki tek politikasi da terordilr ve devlet terOriinu yo~nl~tlfmaktlf, bu ise milcadelenin kanh gececcgi anlamma gelmektedir.

Turk s6milrgeciligine ~I ilk kursun srkilmrsur. KUrt ulusunun dirili~ miicadelcsi elbette surecektir, Derinleserek, yaygmlasarak ...

Asiret yapilan r;6zUlmektedir. Toprak agahgl sisteminde asmmalar meydana gelmektedir. Bu tilr geri ve gerici kurumlar ancak devletin. Kemalist ideolojinin destegi ve tesviki sayesinde ayakta tutulmaya ~h~dmaktadir, Gerillaya yardirnci Dian, gerillaya destek olan vunscvcrroprak sahiplerinin yanmda korucu Dian vc bu aga ile rnucadelc eden topr a ksiz koyliiler de vardrr ... Fakat korucu DIan topraksiz olan koyU!, toprak sahibi agaya karst, toprak sahibi oldugu icin rnucadcle yOriilmcmektcdir_ Yurtscver oldugu icin, ulusal degerler ta~ldlgl icin rnucadelc eunektedir. UlusaJ degerler ~Idlgl i\rio gerillaya destek olan aganm yasanusma egcmcn Dian yon, aruk yurtsever Dian yonlerdir, Aga aruk gcrillaya yurtsever dcgerleriyle gelmektedir. Gerillayla butunlcsme sureci icinde feodal dcgcrlcr a~mmaktadlr.

Gerillamn kOyliileriiyice SaIJP sarmaladig. anlasrtmakiadu. Kurdistan'da bazi yorelcrde ~yJe konu~maktadlrlar: Bundan I?- 20 ytJ once, 20- 25 yd Onee devrimci gencler koylerirnize gelirlerdi. Bizc, "devrim yapahm" derlerdi. Bizi orgutlemeye 9aJl~lrlaf(h. Biz korkardik, cekinirdik, onlardan uzak dunnaya r;ah~lfdlk. Fakat gunumuzde biz bu mucadelenin icindeyiz. Vanrmzla, yogumuzla bu kavganm tam orta ycrindeyiz. -Simdi ise biz 15-20 ytJ once, 20-25 yd once koytimilzc gelenlcri yanumzda gormek istiyoruz, Fakat onlar yoklar. Onlan yanumzda goremiyoruz, .. Bu anlaumlar bize ulusal ve devrimci rnucadelenin epcyce yaygmhk kazandrgIRl, halk. yl~lRlarl arasmda ete kernige biirtlnmeye ba~ladlA:1fl1 gostermcktedir. Bu gelismede Kiict hareketicrinin onderliginm smifsal yaprsmdaki donO~iimOn de cok biiyiik bir rolu vardir, PKK ile birlikle Kurt hareketlerinin Onderli~inin simfsal yaplsmda ve genel olarak KUrt harekeLierinin Slmfsal yaprsmda 90k onemli bie degi~ikJik olmu~tur.J$K i~i1~~l'OJc._sul k.~yliilcrin! .!!~.~i _@jerler:I~AQ~~!J_~I,Lku90k burjuvalarm, genclerin, a)'dmlarmharekeu_diJ, Bu ozellik.leriyle Kilrdistan capmda Oncmli bir d6- 'iW:~Ome de i~et etrnektedir,

60

61

Kurt Halkmm' Siyasal Birligi ve Mucadelesi

SERXWEBUN- Giiniimiizde Kiirdistan halkmlD siyasal birliAi yaratllmaya 'Sah~lmaktadlt. Kurt halkl, topyekun, 7'den 70'e ve her tUrIii miicadele b~jmi ile s6miirgeciliA;e ve yerli gericiliA;e kar§1 sava§maktadlr. Sizce bu dirili) miicadelesi, Tiirkiye halkma· nasI! bir mesaj vermektedir? Tiirkiye halkmm bu mesaja eevabi nassl olmaMlr?

_ Kurdistan Ulusal Kurtulus MUcadelesi hakkmda TUrk halkmm cok saghkh bir bilgiye sahip oldugu kamsmda degilim. Kurt halkmm Wk bilyUk gii9liiklere gogUs gererek surdilnlUgU bu miicadele. TOrk ~alkma dogru dilliist anlaulamamaktadlf. TUrk halki, KUrt halkmm istekleri k~n.u. sunda dogru dilrUst bilgilendirilmemektedir. KUrt halkmm mucadelesi, IS· tekleri carpiularak, esas ameclanndan sapunlarak verilmektedir. TRT.zaten devlet kurumudur, devietin denetimindedir. TUrk basrm ozelhkle gilnliik basin MHli lstihbarat Te~kilab'nm bir ~ubesi gibi 9ah~maktadlf. Kamuoyunu olusturan bashca kurum tar da bunlardir.

Kilrdistan'da askerlik yapan 6zellikle operasyonlara kaulan Turklerin izlenimlerinin ~renilmesi mUeadeleyi t;evrelerine nasrl anlatuklanmn arasnnlmasi elbette onemlidir. Bu kosullarda Turk devrimcilerine Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadelesi'nin TUrk halkma dogru darOst anlanlmasr yOniinde cok bUyUk: gorevler dU§mektedir. BUtUn bunlara ragmen Kiirdistan'da surdurulen baskilan ve zuhimleri protesto eunek i.;in istanbul, Ankara, lzmir gibi biiyilk merkezlerde gosteri yiiliiytl§leri, mitingler duze~lenmemis olrnasi, paneller, toplanular yaprlamiyor olmasi 90k buyuk bir

eksikliktir •

BUtUn bunlara ragmen TUrk halki, Turk aydmlan §u bilince ulasmak zorundadirlar, Gtlntimiizde aruk somurge yonetmek kolay degildir. KUrt halk Ylgmlanmn kendi toplumsal ve siyasal statillerini sorgulamaya baslamalan, kendi durumlarIDI komsu uluslann, omegin Ttlrklerin, Araplann ve Farslann durumlartyJa k8f§d~urmaya baslarnalan Ktlrdistan'ln yonetimini gittikce zorl8§tlT8cakUr. Kaldi ki Kiirdistan somurge bile olmayan bir tilkedir. KUrt ulusu somurge bile olmayan bir ulustur. Bugun Kurt ulu-

sunun OzgtirHig~nti, Kurdistan'm ba#lmslzllglDl sadcce Kurtler dusunmektedirler, sadece Kurtler tarnsmaktadutar. Kammca cok kisa bir zaman sonra bizzat Turk aydmlan bu tur konulan tarusmaya, konusmaya basla- _ yacaklardir, Zira somurge kamburunu tasuna t;ok zordur. Bunun aglfhgl her gecen gun biraz daha artacakur. Giderek, somurgeden kurtulrna yolunu arayacakJardtr. Bundan sonra aruk Turk devlet gorevlilerine, Turk basm mensuplanna, Turk tmiversite mensuplanna, TUrk yazarlanna, i~ adam I anna, Turk siyaset adamlanna vs, Baumn buWn kururnlarmda, uluslararasi kurumlarda sorulacak en onemli sorulardan birisi Kurdistan'Ia ilgili, Kilrt Ulusal Kurtulus Mucadelesiyle i1gili olacakur. Bu konuyla ilgili olarak sorulan her soru TUrkiye'nin ayibmr yuzune vurma anlamma gelecektir. Turkiye'nin uzun sure boyle bir ayipla yasayamayacagi anlasilacakur, Inkar ve asimilasyon politikasmr, kendi yifte standardim gizlemek icin baskalanrn cifte standarth olmakla suclamamn hit; cikar bir yol olmadigr gOriiJecektir. Toplumlann gclisirni bu yondedir. BOyle bir gelisimi durdurmak ve sirurlamak samldlgl kadar kolay degildir, Topu tufegi t;ogaltarak, zchir sa9<U1 bombalarm, ortalJgl darmadagrmk eden bombalann, savas ucaklannm, karakollann, ozel timlerin, koruculann saYISlD1 arurarak bu tur toplumsal ve siyasal sorunlar t;6zillemez. Kaldi ki toplar, tilfekler zehir sayan bombalar casus ucaklan, pumalar, karakollar, ozel timler, korucular ... kisaea ozel savasm harcarnalan ulkedeki enflasyonu arunci en onemli nedenlerin basmda gelmektedir. Orel savas, enflasyonunun hicbir zaman azalmayacagi anlamma gelmektedir. Bu ise halk Ylgmlanmn si.lrekli olarak huzursuzluk icinde kalacagimn bir isareti olarak yo. rum lam r.

BOlOn bunlann otesinde Kurdistan'da yUmmlen savas asker kaybnu da berabcrinde getirmektedir. Aileler, askerler elbeue dtl~Oneceklerdir. Kim icin savasiyoruz, ne icin SaV<CjIYOruZ, Kunlerin iilkesinde bizim ne isimiz var, Kurt cocuklanm neden olduruyoruz? Kurt kadmlarma, KUrt cocuklanna neden iskence yapiyoruz? Hayaumm neden Kunlerin ulkesinde kaybediyoruz? Biz kimin icin savasiyoruz? Bu savas kirnlerin ylkanna hizmet etrnektedir? Kurtlerin de ozgur olma, kendi yurtlannda ozgnrce yasama haklan yok mudur? Bu tur sorulann arunasi, kuskulann buyumesi, Olel saV<CjID t;lkmaZ yol oldugunu da gosterecektir, lste TUrk

62

63

aydmlan, TUrk halki bu kacimlmaz gelismclcri simdidcn gorrnelidir. DU~iincelerini, tavir ve davrarnslanm buna gore ayarlamahdrr,

tan'da uygulanan MI yOnel politikasmm KUrt halkma ~I bUyUk bir haksizhk oldugunu dU~OnUyorum. Ktlrdistan sorununun emperyalizmle ilgili boyutu hakkmda, kisaca, bunlan soylemek miimkOndiir.

Kurdistan sorununun ikinci boyutu KOrtIerle i1gilidir. BOI y6net politikasmm emperyalist ve somurgeci gucler tarafmdan biiytik bir sevkle uygulandrguu goruyorurn. Bu uygulamalann birtakim sonuclar ortaya ~lkardiguu izliyoruz. Ornegin Turkiye'de Kiirtlerin adi yasaklamyor. Kurtlerin y~dlgl ulkenin adr yasaklaniyor ... Zira Kurdistan, Kilrt adr ve Kurdistan adl ycryuzunden, dillerden ve tarihlerdcn silinmek uzere bolunuyor, parcalamyor ve paylasrhyor ... Bu bakimdan b61 ve yonet kavrami Kiirdistan'daki sureci kavramakta yetersiz kahyor. Bol yonet ve yok et bu sureci daha iyi acikhyor. Kurtleri kendi kimliginden vazgecirmek icin KUrt toplumu olma ozelhklcrinc karsr yogun bir ~agdama, horlama kampanyasi acrhyor, Kurtlerin dili, killtiiril, tarihi, edebiyau herseyi inkar ediliyor. Kurt toplumu olma ozelliklerini, Kurtdilini vc ki.illilrilnU savunanlara kar~I veya boyle bir potansiycli tasryanlara karsr, bu tur gruplara ve 6rgiltlenmelere kars: yogun vc yaygm bir devlet teroru uygulanmaya baslamyor. KUrt insanuun onurunu kirma, onu asagrlarna, kOetimscmc icin her sey yapihyor, Zira onuru kin Ian asagtlanan, yilrekten yaralanan insanlann ulusal talepler ilcri surcmcyecekleri, ulusal haklar icin mucadeleye baslayamayacaklan hesaplamyor,

1990 Y,II Serihildanlan

SERXWEOUN- Kiirdistan'daki son serihildan olaylarml nasil degerlendlrlyorsunaz? T.C:nin bundan sonraki politikasl sizce nassl olabilir?

- 1989'da. Hakkari'de vc Silopi'de baslayan 1990 ylll Mart aymda Nusaybin ve Cizrc'de suren daha sonra Kurdistan schirlerine yayilan direnis surecini Serhiidanc gel "intifada" diyoruz. Bu Scrluldane gel surcci bize, Kurdistan'in tarihi ve Kurt toplurnunun yaprsiyla ilgili yeni ~ylcr dtl~OndOrtiyor. KUrdistan'daki toplumsal ve siyasal, zihinscl-ruhsal dcgi~im surecini kavramamm ... Bu dO~Onceleri krsaca ifade eunekte yarar var:

Kurdistan sorununun iki ternel boyutu var: Bunlardan birincisi emperyalizm boyutudur. Kurt toplumuna kaql emperyalist ve somurgeci politikalarm uygulanmasr, MI yonet polltikasi elbeuc empcryalizmin politikasidir, Fakal Mlilnen Kurdistan'dir, Parcalanan ve paylasilan KUrt ulusudur. Bugun lran'm bir Kurdistan'. var, I rak'm , Suriye'nin ve Turkiye'nin birer Kurdistan'i var, Fakat Kurtlerin Kurdistan'i yok. Fakat bu aroda Sovyctler Birligi'nde de Kurtlcrin yasadiguu unutmamak gerekir,

Kurdistan'm bolunrnesi, parcalanmasr ve paylasrlmasi buyuk bir dikkatie. zengin olgusal verilerle incelenmesi gerekir. Biz cmpcryalizmin ve somurgecillgin bu politikalanm yakmdan biliyoruz. 001 yonet politikasrnm neden Kurdistan'da ve Kurtlere kar~1 uygulandrgmi biliyoruz. Bu sureee bilimin kavremtan ile acrklamalar getirebiliyoruz, dO~Uncelerimizj ifade edebiliyoruz. Fakal bilim insanm duygulanm ifade edemiyor. KUrdistan'da Kiln ulusuna k~1 uygulanan b61 yonet politikasmm cok btiyiik bir haksizhk oldugunu dii~unOyorum. Hak, haksizhga ugramak. haksiz politikalar gelisurmek gibi kavramJar bilimin kavrarnlan dcgildir. Daha eok ahlakm, hukukun kavramtandir. Emperyalistler ve somurgeciler elbette MI-yOnet politikasi uygulayacakJanhr. Bu, empcryalizmin ve somurgeciligin nesnel bir geregidir, BOtOn bunlan bilmekle beraber Kurdis-

Somiirgecilik Kiirt lnsanlannm Ruhsal Yaptstni Nasd Bieimlendiriyor?

SERXWEnUN- Kammca, s()murgeciligin~ Kurt insanlarmm ruhsal yaplslOI nasr I bi\=imlendirdigi uzerinde duruyoruz. Bu bi\=imlenmeleri zengin olgusal dayanaklarla incelemek vazgec;ilmez bir g()rev olarak ortaya C;lkmaktadsr, Bu, bizim de iizerinde israrla durdutumuz bir konudur.

- Evct, bu kuskusuz boyle ...

KUrt toplumu gunden gune ~ok daha yogun horlamalar ve a~gllama-

65

64

lar karsrsmda kaliyor. Fakat buna karsr bir tepki de olusturarmyor. Bu hakaretleri sindirmeye buyutrnemeye ~h~lyor. 12 Marttan once, 197(}..1971 yillannda uygulamaya konulan komando zulmil, Kiirt toplumunun ne kadar a~gilandlgml gostermesi bakimmdan dikkatlc ve sabula irdelenmesi gerekir. 0 zamanlar TUrk guvenlik gucleri silah vc firari aramak amaciyla Kiirt koylerine karsi sik srk baskmlar duzenliyorlardr. Bu baskmlar genel olarak ¥lyle oluyordu: Gtivenlik gucleri koyluleri, coluk cocuk, kadm erkek, gene; ihtiyar ,,~psini bir meydanda topluyorlar, kadmlan bir tarata erkekleri bir tara fa diziyorlar. Yetiskin erkckleri cmlciplak yapiyorlar, Erkeklik organlanna ip baghyorlar, lpi kanlannm eline veriyoriar, koyde dolasmalanm isuyorlar, Dipcik zoruyla koydc, oteki insanlann. onunde dolasunliyorlar ... Bu, kuskusuz bir toplum icin cok buyuk bir asagilanmadrr, Ve bu politika Kurdistan'm ~e~illi yerlerinde cesitli zamanlarda rsrarh ve kararh bir sekilde uygulanmrsur, Besbelli ki bu uygulama kOylin biltiln erkeklerine ve ayrn anda uygulanmiyor. Bu uygularnanm tck amaci insanlann ve toplumun onurunu kirmak ve onlarm dine, diri kalmalanm engellemek. Kisiler, aiJeler arasmdaki celiskileri derinlcsurmck. Sana yapildi bana yapilmadi vs.

BOyle bir zultim ile karsuasan insanlar nc yapabilirler? Tavir vc davramslan iki tiirlil olabilir.Birinci olarak, bunu bilyiitmezler, iclerine sindirirler. Bu zulum He bu baski ile yasarnaya baslarlar. Sik srk bu tur baskilara maruz kahrlar, lskencenin, asagrlanmanm binbir tilrltisUyle karsrlasirlar, Bu, insanlan ve toplumu yarah kilan bir surectir. Cunku yogun ve yaygm bir baskiyi yasadiklan halde bunlara karsr cikarnayan insanlar ve toplumlar yarah bir hale gelirler. Yurekten yarah hale gelirier. Bu bakundan sorntlrge toplumlan yarah toplurnlardir diyorum.

Benzeri bir hakaretle karsilasan insanlann ikinci bir tavir ve davrarn~I daha olabilir: Bireysel olarak bu hakarete karst gelme ... Ornegin, sakalmdan tutularak yere carpilan ve uzerinde tepinilen bir dede ... Veya saclanndan tutularak, suruklenerek gotUriilen bir ana ... Oyle bir manzara karsismda 18-20 yaslanndaki gene insanlar bireysel olarak buna karsr ~Ikabilirler ... Fakat bu insanlar da orada ii1dilriililrler. Bunlar OIdiirilimese bile beraber olduklan birkac ki~i muhakkak OIdilrillUr, lean akar. Direnme

_ bireysel oldugu ~jn, aniden geli~tigi icin kolay ezilir, kolay daginhr,

66

Bu iki tavrr ve davrarus da c;oziim degildir, Toplum hastadir, felc 01- maktadtr. Fakat bu hastahgi tcshis edecek ve tedavi edecek bir toplumsal surec henuz baslamarmsur. Kaldi ki, bu hakaretlerin genc1 olarak kabul edildigini, bunlann buyutulmedigini goruyoruz, Bu hakaretlere karst bilincli, kararh bir tepkinin olusmadiguu goriiyoruz. Bu cesit a~gllamalara karsi.bile bir tepkinin olusmamasi toplumdaki kolelesmenin ne kadar btlyuk bir dcrinlik ve yaygmhk kazandiguu gosterrnekted ir. PKK, Serxwebun, bu kolelesmeyi "insamn dusurulmesi" kavramiyla aciklamaya cahsmaktad ir, Somurgeciligin, Kurt toplumunda insanlann ruhsal yapisuu nasil bicimlendirdigini anlanrken PKK Genel Sekrcteri Abdullah Ocalan da "KUrt insarurun dusurulrnesi" kavrarmru sik srk kullanmaktadrr.

SERXWEBUN- Bu il~ki1eri ya~adlgmll olaylarla, somut orneklerle anlatmak miimkiin miidiir? Bu konularja ilgili onemli amlanmz oldugunu samyorurn ...

- Yukanda krsaca 1969-1970 yillannda baslaulan komando harekatmda Kurt insaruru asagilamak icin her turlil hakarctin gerceklesurildiginden soz etmistik. Bir ornek daha vcrmekte yarar g6ri1yorum:

1973 senesi bahar aylannda Diyarbakir Cezaevi'ndeydim, Sikiyonelim mahkernesinde verilen ceza 8 Mart 1973'de Askeri Yarguay warmdan onaylanrms, ceza kesinlcsmisti. Bunun uzerine, benim gibi cezasi kesinlesen Halil <;if~i isimli bir KUn yurtseven ile birlikte Diyarbakir Cezaevi'ne sevk edilmistim. Cezaevinde kaldlglm kogusta baska llir-Kiirt' daha vardr, Bu arkadas Diyarbakir yoresindendi, Gelir kaynagi daha cok toprak rannydi. Bu arkadas devrimcilere karsrsempati duyuyordu. Tarndlgl devrimciler daha cok TUrk devrimcileriydi. Bir yd kadar once Diyar: baku Cezaevi'nde 11 TUrk devrimcisi kalmisu. Bu devrimciler arasmda Huseyin lnan, Yusuf Asian, Kadir Manga, Alpaslan Ozdogan, Sinan Ka- . zun Ozudogru gibi arkadaslar vardi, Bunlar 1969 Ylh i~inde Filistin'e gitmister. orada belirli bir sure kalmrslar, ondan sonra tekrar Turkiye'ye donmeye karar vermislerdi, 1970 ydl ortalarmda Suriye smmndan giris yapmislar, Urfa ilzerinden Ankara'ya gecerlerken Diyarbaktr'da Turk Guvenlik Guclerince yskalanrmslardr, Bir sere Diyarbakrr Cezaevi'nde kal-

67

m~anh. t§le sOzunu ettigim arkadas bu TUrk devrimcilerine DiyarbaJar Cezaevi'nde kaldtklan sure icinde ~k bilyOk ilgi gostermisti, Bu ilgi sempatiye de d6nU~m~tu. 11 Turk devrimcisi 1970 yrh sonlarma dogru tab· liye olmuslardr. Onlarla arkadashgnu siirdUrtiyordu. Bir krsmiyla mektupla haberle~iyordu.

11 Turk devrimcisiyle benim de arkadashgun vardi, Bir kismrm cok yaklndan tamyordum. Ornegm Kadir Manga, Alallirk Universitesinde, Fen Edebiyat FakUltesi'nde okuyordu. Bir muddet, sosyoloji derslerine de devam euni~i. Bu II arkadasi 1970 yilmda Diyarbakir Cezaevi'nde de ziyaret etmistim. Onlarla arkadashgundan dolayi sozunu euigim k.i~i bana da ilgi gosterdi, Bir sure beraber kaldik.,

23 Nisan 1973 gunU idi. Radyo 23 Nisan Bayrami ile ilgili olarak, Cumhurbaskam'mn, Basbakan'm, siyasal parti Jiderlcrinin mesailanm yaymhyordu. Bu mesajlarda ortak bir dU~Uncc vardi, "TUrk milleuni parca parea etmek, yutmak istiyorlardi, Turk milletini tarihten, yer yuzunden silmek istiyorlardi ... TUrk milletinin huklanm On planda tuirnaya cahsan Mustafa Kemal, Turk milliyetciliginden hrz ve ilham alaruk, TUrk milleunin bolunmesini, parcalanmasnn ve yok olmasrru Onledi. Turk milletini bolmeye, parcalamaya ve yok etrneye cahsan g~leri yurttan kovdu ... " Cumhurbaskam'mn, Basbakan'm, siyasal parti liderlerinin mesajlannda, bu du~Unceler ~u veya bu bicimde tekrarlamyordu ...

Radyoda bu mesajlan dinlcrken, Diyarbaktrh KUrt arkadasnna bu mesajlann kendisinde ne gibi duygular ve dusunceler uyandrrdignu sordum. Yanm yamalak bir ~i1de radyodan duydugu mesajlan tekrarlamaya ~1J$1. Bu mesajlann kendisinde ne gibi dU~unccJcr. duygular uyandirdlgml tekrar sormaya r;all~tlm. Ornegm, "Ttlrkleri bolmek, parcalamak, tarihten ve yeryuzunden silmek istiyorlarmrs, Tijrk milliyetciligi anlayi~Iyla hareket eden Mustafa Kemal, ernperyalizmin, Turklere kar~1 d~un· dugU MI yonet poliukasma engel olmus, Acaba, tarihte bolunen, parcalanan baska milletler yok mo?.. Omegin. cevremlzde yak edilmeye ~ah~llan baska balklar yak rnu? .. " gibi sorular sermaya cahsum, Arkadas bu sorulan hir; anlamadr, Tiirklerin biiyilk bir millet oJdugunu vs, s(jyledi.

Bu arkadas aslmda K~ de biliyordu. Zaman zaman konusuyordu

Fakat ulusal varhA:1 konusunda, kimliAi konusunda en ufak bir bilince sahip deA:ildi. Kurtlerin, Kilrdistan'm bOHlnmesi, parcatanmasi, paylasdmasr konusu onun bilincine hi~ ~arpmaml~. Bu konulan sordugumuz zaman da bu tar bir bilinci uyandtnnak, en azmdan, ilk konu~ma1arda mUmkOn olmuyordu. Ama giderek bOyle bir kMuk giderilebiliyordu, i1gili kisinin zihni ~"abiliyordu.

Birgiln bu arkadasa, Kurtceyi nasll unutmadlgtDl sormustam, Hir; ilgisiz, karma kan~lk duygulanm, d~(jncelerini ifade eden bir cevap vermi§ti. "Ben Tiil'l:iim, bazen boyle KUl1r;e de konusuruz, Kurdum, ama Turkum, Biz Turkuz, Hepimiz TurkOz. insamz, muslumamz, Onemli olan budur" demisti.

lnsantann kendi kOklerine bu kadar yabancrlasnalanmn saglanmasi da, ulusun, haJkm ~gllanmasl, borlanmasr olarak degerlendirilmelidir.

SERXWEB(rN- Bu, insanl ~arpan bir omek ...

PKK sOmiirgedligin bu boyutlarl _iizerinde ~ duruyor _. Ki~lik konusu iizerinde ISrarla duruyoruz ...

- Bu konuyla i1gili olarak, insanlann kendi k6klerini nasrl inkAr ettikleriyle ilgili olarak bir Omel: daha verelim:

1985 yih sonlan, Erzurum. Palandoken Daglan'rnn guneyi, Karayazi kOyleri. KUrt gerillalarla guvenlik gucleri arasmda ~atl~ma ~Iklyor. <;atl~· mada bir gerilla yarah olarak ele gecirihyor. Sorgulama sirasmda istedikleri bilgileri elde edemeyen TUrk guvenlik birimleri gerillayi tsldWiiyor. lar. Gerilla ¢tit oluyor.

Gerillanm kimligi arasunhyor. Kim oldugu, hangi yOreden, hangi kOyden oldugu, kimlecden oldugu arasunhyor, KOyu. ailesi saptamyor ... Gerilla iskenceyle OIdiirtildugii, Ornegin, kefasr, iskeleti parealandigr, etleri darmadagirnk edildigi icin, ceset karakolda gozetim altmda tutuluyor. Aradan O~ ay kadar bir zaman gecinee, karakol kumandant gerillamn koyiiniin rnuhtanna haber gOnderiyor. Muhtar karakola korku i~inde geliyor. Karakol komutaru falanca ki~iyi tanlYIP tammadlgmJ. kendi k(:iyunden olup olmadigmr soruyor. Muhtar tamdiguu stsyluyor. Falaacenm ogludur

68

69

sizdi. lcine kapamkti. Neden gerillaya kauldi? Neden evi terk etu? Butun bun/an karmakansik duygu/ar icinde dusunur. Oglunu rcddeuigi iein, karakol cavusunun butun suclarnalanna kauldrg: icin biraz daha utamr, Anasma, kardeslerine neler anlatacaguu dii!jiinOr. Koleliginden biraz daha utanc duyar. Oglunun rnucadelesini biraz anlamaya yah!Jlr. Fakat karakolda onun Ichinde hicbir !Jcy soyleyememistir, Biraz daha utamr. Bu duygu ve dusuncelerle eve kadar geiir. Evin giris kaprsmm esiginde, sirnnda bir torba kernikle yere yikrhr, Vucudunun yansi fely olrnustur.

Kurt insarurun ne kadar dii!Jtirtilm(j~ oldugunu, kendi ulusal ozlerinden, ulusal kaynaklanndan ne kadar kopanlrrus oldugunu buradaki babasehit ogul omegi butun aetkilg1yJa, hicbir kuskuya yer vermeyecck sekilde ortaya koymaktadir. Halbuki, devletin guvenlik gucleri karsismda boyIesine korkan, sincn, paniklcyen KUrt insanlannm kendi aralanndaki kan davalannda ne kadar yigit (!) ne kadar saldirgan ve gozukara olduklan bilinen gerceklerdendir. Kiirtler, ornegin, bir kopek icin 3-5 kisiyi gayet rahal bir sekilde oldurebilirlcr. Sozde, bansrna torenlerinde de ytlzlerce koyun ke serle r. Somurgeci basm, Ktlrtlerin bu geriei ve geleneksel degerlerini "Kurtler namuslarma pek duskundur" slogaru ile ifade eder, Bu degerlerin surmesini tesvik eder. Zira birbirleriyle kan davalan sureeinde ugra$aIl bir halkin, ulusal sorun uzerinde dusunmesi, ulusal istekler Heri surmesi pek olasi degildir.

Korlesme surecinin zengin olgusal dayanaklarla anlaulmasi gerekir, Bu surecin elbette iki yonil vardir. Emperyalistlerin ve sornurgecilerin Kurt insanlannm onurlanru kirmak bakrmmdan bu tOr politikalar uygularnalan normaldir. Bu uygulamalan devlet politikasr haline geurmeleri normaldir, Normal olmayan Kurtlerin bu kolelig], bu dU~(lrOlmeyi kabul etmis gorunmeleridir, Bu asagilamalara karsr bilincli bir tepki olusturmamalandir. Kolelesme surecinin kavramlmasi gereken esas yanG de burasrdir,

diyor. Karakol kumandam, muhtara, onu ahp getirmesini soyluyor. Aym gun muhtar sehit olan geriUamn babasiru alrp karakola getiriyor,

Babanm olaylardan biraz haberi vardir. Derin bir korku ve panik icindedir. Oglu uzun bir sureden beri eve ugramamaktadir, Oglunun gerillaya kauldigt konusunda duyumlan vardir, Karakol kornutaru, babaya ogluyla ilgili bazi sorular sorar. "Ne zamandan beri gormuyorsunuz?" "En son ne zaman gordun?" vs. der. Koye gelip gelmedigini sorar, baba bun'Jar sorulur sorulmaz "devlet cok biiyilk tiir, birkay eskiya Tilrk Devleti'ne kaJ11 hicbir !JCY yapamaz" der. "Oglurn eskiya olmus, haydut olrnus, devlete silah ceken insan benim oglum olamaz" de r, "Boyle bir evladi zaten reddetmistim" diye devam edcr. "Allah, devlete milletezeval vermesin." Bu sozler karakol komutanmm cok hosuna gider. Babanm iyi bir Turk vatandasi oldugunu soyler. Butun Turkler boyle olmahdir dec. Ondan sonra masanm iizerine bir torba kemik getirilir. Karakol komutam bir torba kemigi gostererek onun oglu olup olmadigmi sorar, Aslmda torbadaki cesetten cok kernik Ylgmldlf. Kafa parcalanrmsur. Ayak, bacak kcrniklcri eksiktir, Pannak kemikleri yoktur. Baba, karakolda sorulan bu liir sorular karsismda.r'evet" demek gerektigini bilrncktedir, Bu soruya da evet dcr, Derin korkular icindedir. Endise vc panik icindedir, Karakol kornutaruna herhangi bir soru sormak akhndan bile gecmez ... "Bu eCSCl ncden uzun zamandan beri bekletilmis, neden OIdiiIiilmesinden birka;; gun sonra reslim edilmemis" "Neden katasi yanm, ayak, baeak parmaklan neden eksik?" ... Bunlann hicbirini soramaz. Bir torba kernigi yilldenir. Karakoldan C1kar koyune dogru yollarur.

Yolun ortalanna dogru zihni biraz apia. Karakol kumandam Bascavusla birlikte oglunu inkar ettigini d~~Unilr. Aym onlar gibi oghmu sucladlgmt dil!Jilniir. Ha1buk.i ogluyla hicbir causrnasr, celismesi olmamisur, oglu sadece evi terk etmistir, gerillaya kaulmisur. 21-22 yaslanndadir, Koyiine dogru, eve dogru yUradOkCe zihni acilrnaya devam eder. Karakolda oglu iCin aglayamaml~ttr bile. Acismr, tizilnltisiinll, yikrmiru bile ifade edememistir, Bu kOleliginden, korkakhgmdan utanc duymaya baslar, Neden cline ceset degil de bir torba kernik verilmistir. Oglunun ~ocuklugu gozunun onune gelir . .!ju zaman dogdu, surada koyunlan otlanyordu, arkadaslan ~unlardl vs, lyi bir cocuktu, Herkese iyilik etmeye yaII~lf(h. Ses-

70

Bot Yonel Politikasmm Anlami

SERXWEBUN- Emperyalistledn ve s6murgecilerio uyguladlgl hOI yond politikaSJDIR anla~llmasl onemli

71

bir g6rev oIarak beliriyor ••• Bu politikalarln Kiirdistan'da uygulanmaslyla ilgili olarak neter sOyleyebiliriz?

- Bir toplum, tarihinin belirli bir d<Sneminde MI yOnel politikasmm hedefi otmossa, 0 toplum ~ok bilyUk bir yikima ugramaktadu, Hele hele Ktirdistan'da uygulaD(hA"1 bicimiyle bOl yOnet ve yak et politikasi toplumun beynini daAltmaktadu. lskeletini parealamaktadir, Toplum bir I~ gibi, bir pelte gibi, hareketsiz, ruhsuz onada kalmaktadir, Bellegini kaybetmektedir. Toplum aruk, bir ~y olarak algrlanmaktadrr. Onun siyasaJ bir Ozne oldugu, istek ve iradeleri olan bir gil~ oldugu kabul edilmemektedir. Topluma, yOnetilmesi gereken bir silri1 nazanyla bakrlmaktadrr. Bu baktmdan Ml yOnet ve yok et politikasmm hedefi olmak, bir ulusun, tarihinde kar§lla~ilecegi en bilyilk darbelerden biridir. Bu lilr felakete ve yikima ugrayan bir toplum bir daha kolay kolay kendini toparlayamamaktadu. Toplumun derlenip tcparlanmasi son derece zor 01- maktadir,

Kurdistan'm bolunmesi, parcalanmasi ve paylasnmasr Kurt toplumunun dusmanlanmn sayisnu. arurmakta, dostlannm sayismt azalunaktadir. Dostlanm ~ok pasif bir konumda tutmakta, dusmantanm olaganustu derecede salduganlasurmaktadir, Bu durumda Kurtlerin derlenip toparlanmalanyla ilgi1i bir su~, Kurdisten'i ortaklasa denetleyen bu gucler tarafmdan i~birligi ve g~birligi yaptlarak yok edilmeye, dagtulmaya, etkisiz duruma getirilmeye cahsilmaktadir.

Burada ~u hususu da gozonunde tutmak gerekir, Ortadogu'da Kurtlerin nufusu 30 milyonu askmdir. KUrtlerin ulkesi Kilrdistan ise 600 bin kilometre kare civanndadtc. Boylesine bilyUk bir nufusa ve topraga sahip bir balkm, ulusun neden en ufak bir siyasal slalilsu yoktur. Dil~ilnelim ki, Kurdistan somurge bile olmayan bir ulkedir, KUrt ulusu somurge bile 01- mayan bir ulustur. 30 milyonu askm nufusa sahip olan bir ulus bu kadar sefil, bu kadar kole ve kisiliksiz yasama bicimine nasrl razi olabilmistir? Halbuki, dUnyada 300 bin, 400 bin, 30 bin, 40 bin nufuslu devlet1er vardir. Avustralya kuasma yaktn bir yerde yer alan, Tavulu, Vanuatu gibi devlet1erin nUfusu 10 bin bile degildir, Fakat bunlar bagimsiz devletlerdir, kisilik, kimliksahibidirler. Birle~mi~ Millet1er'de bayrak dalgalandtcmak-

tadirlar ... Kurtler kendi kimliklerini, emperyalizmin ve sOmUrgecilerin kendilerine laylk gOrdtiklcri bu kirnliksizligi neden sorgulayamanustardir? Ktirtlcr kendilerinin Ortadogu'daki, diinyadaki statuleri konusunda neden, herhangi bir siyasal bilince sahip olamarnJ~lardu?

Turk, Arap ve Fars somurge yOnetimlerini emperyalist devlct1erin.

Kurtleri kendi koklerinden boylesine uzakl~ttcabi1mcleri, Kanteri, kendi O~lerine k8l11 bOylesine yabancrlasurabitmelen anl~lhr bir durum degildir, Yukanda birkac defa belirttik. Bu surecin iki yOnii var. Emperyalist ve ~murg~i gU~I~. halklara karsi bu tilr bolme parcalarna ve paylasma politikalan izleyebilirler. Bunu d~Uncbilirler. Uygulamaya koyabilirlcr. Bu normaldir. Kurt ulusunun bu politikayi uygulanamaz bir hale getirme-

, ye I;ail¥"amasl, bunu kabul eder bir duruma girmesi ise normal degildir, ~ac:hrgattcldlf. Ornegin, Kiln ulusunun aydmlarmm gu~IU bir siyasal biIm~ olusturamamalan, "Ttirkiye Kurdistan'r", "Iran Kurdistan'r", "lrak Kurdistan'i", "Suriye Kurdistan'r" ... diye konusmatan anlasrlamaz bir dur~dur; Biz, elbeue, bt' sureci, bilimin kavramlanyla apklayabiliyoruz. Bizce bu surecin bir Sir tarafr yoktur. Fakat, buna karst gii~IO bir protestonun ifade edilememesi yadirgaucidir, BOyle bir yasam ulus icin bUyuk bir utanc kaynagldu. Bu, sadece 0 ulusun degil, insanligm da ulanel olmahdtc. Uluslar onurlu yasamayi sadcce bir hak-hukuk kategorisi cercevesinde algrlayamazlar, Uluslar onurlu yasamak durumundadular. Uluslann scm bir biclmde yasamak haklan olamaz. Bu bakunlardan, uluslarm onurlu yasamak, sefit yasamdan kurtulmak mueadelelerine dunyanm devrimci ve demokratik kamuoyunun da yardirn eirne bu miicadelcyi arkalama gorevleri vardrr,

Kiirt HalkmmUyamlJ Nasrl Gert;ekle§ti?

SERXWEDUN- Dutun bu olumsuz k~ullara raAmen, arnk, Kurt halklDlh ayaga kalktlglDl goriiyoruz. Bu olumsuz k~ullariD degi§tirilmesi, ozgiirlqme yolunda bir surecfn b8§lamasl nasrl oldu?

- Bii'tOD bunlara ragmen. KUrt halkmm ulusal kimligini kazanmaya

-"!t.-, ",,'

72·

73

r;all~lIgml, ayaga kalkmaya basladigrm goruyoruz. 1989 senesinde Hakkari'de ve Silopi'de 1990 yih Mart aymda Nusaybin'de, Cizre'de gorulen ve kisa zamanda Kurdistan'a yayilan gosteri yapma, kepenk kapama gibi eylemler bu anlama gelrnektedir, Bu eylemlere kadmlar ·ve cocuklar da kaulmaktadir. "Yasasm Kurdistan", "Yasasm PKK", "Yasasm Apo", "Kahrolsun Turkiye", "Kahrolsun Ataturk" gibi sloganiar aulmisur, Buuln bunlar Kurdistan'da cereyan eden olaylarda, onemli bir nitelik degismesi oldugu anlamma gelmektedir. Bu duruma nasil gelincbilmistir? Boyle bir sonuc nasil elde edilebilmistir?

Bu iki asamayi bir kere daha karsrlasurrnakta yarar var. Bolunrnus, parcalannus, paylasrlmis bir toplum, Ulusal kimligi inkar edilrnis, ~agllanrms, horlanrrus, dil~urtilmti~ bir toplum. Kendisine guvenerncyen, ailesine, koyune, asiretine guvenemeyen bir halk... Dcvamh panik icinde yasayan, korkuyu yasayan bir halk, Dusmamm olaganustu derecede bilyuk goren, kendini olaganustu derecede kUylik goren bir halk... Kendini, ailesini, akrabalanru klir;limscyen dusmani erisilrnez yucelikte goren insanlar ... Sindirilmis, korkutulmus, tam anlanuyla itaat aluna almrms, orgtitstiz insanlar, Kendi araIanndaki kavgada olaganustu derecede gozu lara elan, bir kopek 'yin 3-5 ki~iyi bile oldurebilen, devlet gucleri karsismda ise son derece korkak, sindirilmis ve teslimiyetci olan insanlar ... Kirnliksizlige razi bir ulus ... Kimligini, yani Kurtlugunu ifade euigi zaman sue olduguna, sur; isledigine inandinlrms bir ulus ... Devlete, devlct guclerine kar~1 en ufak bir istek ileri suremeyen, devlet gucleriyle karsr karsiya gelmekten korkan, cekinen bir halk ...

KUrt halki boyle bir durumdan, gUt;lU bir sekilde ayaga kalkngi, siyasal istekler ileri surmeye basladigr bir asamaya geldi. Bu dururn, "KUrt halki korku duvarlanm asmaya basladi" biciminde ifade ediliyor, Kilrt halkr her tlir!ti riski goze a\arak ayaga kalkmaya, kirnligim ifade etrneye, savunmaya basladi ... Bu, elbene cok buyuk bir asamadir, Bu asarnaya kolay kolay gelinmemistir. Sabirh, uzun soluklu cahsmalar vardir. Binlerce sehu vardir.; Fakat KUrt balk! aruk kendini olaganustU derecede kilr;Uk goren, dusmamru yucelten bit balk degildir. BUtUn gucteri, buiun kuvvetleri yerli yerine koymaya cahsan bir halkur. Kendine, ailesine, arkadasma guvenen bir halkur, Orgiitlil alan, orgutlenmeye cahsan bir halkur, KUrt

"4

halkr aruk, sinrnis, korkak, her zaman korkuyu yasayan, panik icinde bir halk degildir. Kendi kirnliginl gururla savunmaya cahsmaktadir. Herseyden onemlist KUrt halki artik dUnyada bit esi daha bulunmaz kOle durumunun bilincine varmisnr. Kole yapismdan, kole iliskilerinden dolayi utanc duymaktadrr, Bu utancr silmenin gercktigiue inanmaktadir, bunun rnucadelesini yaprnaktadir, Herkese esit, onurlu bit yasama ulasmanm kavgasi icindedir,

Devletin Propagandastnin Astlmast

SERXWEBUN-Devletin, rudyoyu, televizyonu, gazeteleri, kssaca kitle haberlesme araclaruu kullanarak geli§tirdigi yogun bir propaganda vardr, Bu propaganda nasil a~lldl?

- Bu asamaya gelirken devletin yogun propagandasmm nasil etkisiz hale geurildiginin, bu propagandanm nasil a~lldlgmm belirtilmesinde buyuk bir yam vardir,

Diyarbakir'daki 1971 durusmalan sirasinda, Devrimci Dogu Kultur Ocaklari'na mcnsup tutsaklar siyasal savunrna yapmak istiyorlardi. Kiln kirnligini ve Devrimci Dogu Kultur Ocaklan'ru savunuyorlardi, Onlann siyasal savunrna yaprna istemeleri, devlet guclerini, sikryonetirn mahkemelerini dolayisiyla srkryonetim tutukevini cok buytlk bit endiseye sevk etmisu. Devrimci Dogu Kultur Ocaklan'na mensup tutsaklann siyasal savunma yapmalanm engellemek icin her yol kullaruhyordu, Zira bu, KUrtlerin TUrk mahkemeleri karsismda kendi kimliklerini kararh vc israrh bir sekilde savunacaklan, resmi ideolojinin Kurtlerle ilgili goruslerinin elestirilecegi ilk durusma oiacaku. Boyle bir siyasal savunmamn dosyaya girmesi, resmiyet kazanmasi istenmiyordu. TUm engellemelerc ragmen arkadaslar, buyiik bir coskuyla siyasal savunmayi hazirlamaya cahsryorlardi. Bu siyasal savunmayi engellemek icin, MIT son {intern olarak aileleri yani tutsaklann ailelerini devreye soktu. Aileler arkadaslara bUyUk bir bash, ozellikle manevi bir baski uygulamaya basladilar. Her ziyaret gunu geliyorlardi. Siyasal savunma yaprlrnasuu istemiyorlardi. Bunun tchlikesini anlatmaya gayret ediyorlardi, Tutsak arkadaslar da ailelerine siyasal sa-

75

vunrna yapmanm gereti uzerinde duruyorlardi, Ailelerin engelleme gay. reti bir mUddet siiriip gitti, Engellemenin, baskmm dozu gittikce arnyorduo Kimse siyasal savunma yaprlmasuu, Kunlerin ve KUrtyenin varhgmdan sOz edilmesini istemiyordu. Hele hele kendi oglunun siyasal savunmaya anlmasuu, onu imzalamasim, mahkemede OflU okurnasun hir; istemiyordu. En sonra, son bir onlem olarak gerv; tutsaklara suntan soylediler: Eger siyasal savunma yaparsamz Kurdistan'i bombalayacaklar. Kun kOy1erini bombaiayacaklar ... Siz Kurtler icin, KUrt kOyliileri icm mucadeIe euiginizi- sOylUyorsunuz. Ama iyilik yapmaya cah~tJgmlz koyluleri bombalayacaklar. OldUrecekier. Ve buna siz sebep olacaksuuz. Siyasal savunma yapilmasmi engellemek icin bu propaganda 0 gunlerde yaygm bir sekilde yapiltyordu, Buum bu engellemelere ragmen, siyasaJ savunma yaplkh. <;ok da etkili oldu, Kuskusuz, bombardiman vs. olrnadi, Bu propaganda devletin KUrdistan'daki siyasal degi~meyi, resmi ideolojinin elesurilmesini, resmi ideolojiye inancsizhk gosterilmesini engellemek i~in her tUrUi onlemi atacagmi, ahlaki olmayan yoUan bile kullanabilecegmi a~lk bit ~kilde gosteriyordu,

Siyasal savunmanm yapdmasl, kOylerin bombardunan edilmemesi, bazr aileleler uzerinde, halk Uzerinde cok olumlu etkiler yaratu,

Benzer bit propaganda 1980'li yillann sonlarma dogru, KUrdistan'da yine yaygm bit sekilde yaprlmaya baslandr, 1988 ydmm sonlarma dogru 1srail isgali altmdaki Filistin topraklannda "Intifada" yani ayaklanma basladl. Bu baskaldmyi TUrk televizyonu btiWn teferruauyla gOrUnWlil bir ~kilde veriyordu. C;ocuklafln Israil guvenlik guclerine ~ atmalan, kadmlann, kizlann olaylara aktif bir ~kilde kaulmalan, esnafm, lsrail'in uyguladrgr devlet terorilnii protesto etmek icin srk sik kepenk kapatmasr, Cuma namazlan sonunda gerceklestirilen btiyUk gosteriler.Israil guvenlik guclen tarafmdan oldurulen genclerin cenaze namazlannm ~ok bOyOk bir kitlenin kauhrmyla kilmmasr ... Acaba bu olaylar, benzer olaylar Kurdistan'da da gerceklesse sonu~ ne olabilirdi? t~te TUrk Devleti, TUrk somurge yOneLimi muhtemel bu olusumlara k~1 ~ok yogun ve yaygm bir propaganda baslatu. Tiirk gUvenlik gU~lerine ~I kitlesel bir gosterinin yaprlmasi ~k bUyUk katliamlann meydana gelmesi sonucunu ortaya r;tka· rabilirdi. TUrk gUvenlik ~Ierine ~l, devlete kaIlJ. TiirksOrftUrge yo-

76

netimine k~1 kitlesel bir itaatslzhgm ~Iatllmast bit iki ki~inin OIUmiinii degil ~k bilyiik kitlelerin kmlmasmr getirebilirdi, Bunun i~in hj~ kimsenin boyle bir ~ye cesaret etmemesi gerekirtli. BOyle bit itaatSIZltgl ger~ekle$irmck bir tarafa bunu da~tinmek bile !;Ok bUyUk bit tehlike yaratabilirdi. Kitleleri yok bUy uk tehiikelerle kar~1 karsiya buakabilirdi. Bu propagandayi yapanlar orakla ekin bicer gibi insan bicmekten soz ediyorlanh. Elleriyle orakla ekin bicer gibi ~killer yapryorlardr, Boylelikleinsanlan da bu ~kilde biceceklerini anlatmaya ~ah~lyorlardt. BUUin bunlann amaci halki korkutmak, sindirmek ve panik icinde ya~tmaktl. Yogun bit devlet terorii kullamlarak halkm devlctc, guvenlik guclcrine itaau sag. Iamyordu. Bu propaganda sik sik yaprhyordu, tekmrlamyordu. Kahvehanede, camide, r;~Jda, pazarda, yolda, dcgirmende, her yerde ... neler olabilecegi halka sik srk haurlauhyordu. Turkiye Filistin degildi. TUrk gUvenlik gU~lcri de Israil guvenlik gucleri degildi. TUrk sornurge g~leri kimsenin gOzUnUn yasma bakrnazdi, Son dercce acirnasiz ve sen olabilirlerdi ... lsrail askcrlcri gibi tas atan cocuklara ~I plastik menni falan kutlanmazlardr.

Nusaybin vc Cizre'de ba~layan, bUWn Kurt schirlerinde surdurulen Serhildanc gel "intifada" olaylart bu propagandanm da a!jlldlgml gestormektedir, KUn insanlan bu olaylara kauhrken elbette cok biiyUk tehlikeIcrle karsrlasacaklaruu biliyorlardr. Adeta OIUme dogru gidiyortardi ... Orakla ekin bicer gibi insanlann biyilemcdigini gOrdiiler. Daha buyuk bir moral kazandrlar, Bu gosterilere binlerce insan katrhyordu. Nusaybin'dc, Cizre'de 8 bin, 10 bin civarmda buyuk bir gU~ coskulanru ve devlcte k~1 duygulanm ifade ediyordu. Gosterilere kadmlann ve ~ocuklarm kaulmasr, aktif gorevler almast ~ok onemli bir degi~iklikti. Herhangi bir ulusal kurtulus hareketine kadmlann kaulmasi, aktif g6revier almasi, silahh egitim gormesi, silahh mucaoele icinde yer almasi ulusal kurtulus rnucadclesinin Oncmli bir asamada oldugunu gostcrmektedir. Bu, ulusal kurtulus hareketinin nitcligi He ilgili ~ok onemli bir gostergedir. Bu, dunyadaki oteki Omeklerinde de genel olarak kabul gormus bir anlayisur. Gosterilere ve rnitinglere kadmlarla birlikte cocuklann da kaulmasr, resmi egiurn dismdaki e~itimini, gayri resmi egiumin yOnUnUve gilcUnU ifade etrnektedir, Bu bakimdan bunun da ulusal kurtulus harekeLinin hangi asamada oldugunu gosteren onemli bit gosterge oldugu kabul edilmektedir,

77

SERXWEBUN- Serihildanlarm baslamasi kuskusuz cok onemli bir olay ••• Bundan sonra neler geli~ebi. lir? Gerillayla serihildanlar arasmda De gibi bir bag: olabilir?

_ Bundan soma yani, serhildane gel olaylanndan sonra ne olabilir?

Devlet ne gibi 6nlemler alabilir? Bir kere bu olaylann devlet icin, TUrk guvenlik gucleri i~in, TUrk somurge yonetirni icin cok buyi.ik bir ~k 01- dugunu belirtmek gerekir, Devlet, yogun ve yaygm bir ~kilde uygutadig; devlet ter6ri.iyle bu duygulan bask! alunda uuabilecegini, bu duygulann ifade edilrnesini engelleyebilecegini, haua, Kunlerin ulusal duygulanm tamamen yok edebilecegini, halk Ylgmlan uzerinde resmi ideolojiyi egemen kilacaguu dii~iinOyordu. Olaylara kaulanlann "bir avuc eskiya'', "bir avuc hain" oldugunu ileri suruyordu. "Halk eskryaya karst", "h~k de~letin yarunda" diyordu. Durumun hie de bay Ie olmadrgi somul.bU: ~k.il.de ortaya ~Ikll. Bir avuc denenler coluk cocuk, kadm erkek, gene ihtiyar binlerce insan idi, Bazi sloganlar kararh ve gil~1il bir sekilde ifade ediliyordu. "Kahrolsun Tilrkiye", "Yasasm Kurdistan", "Yasasm Apo", "Yasasm PKK", "Kahrolsun Ataturk" sloganlan kitlelerin dusunccsinin ve eyleminin i~erigini ve y6nUnO ~tk bit sekilde g6sreriyordu. Bu baklmdan.d~v. let, valiler, kaymakamlar, TUrk guvenhk gU~leri yani somurge yOneuclleri, polis. asker, jandarma, Ozel Tim. korucu, muhbir v~. bii~kbir ~~ yasadilar, Milletvekilleri, bakanlar, Ankara'dan gonderilen siyasal pam temsileileri de oyle ...

Bi.itUn bu gelismelere ragmen, Turk somurge y6netiminin KOrdistan konusundaki tek politikasi devlet terortidur. TUrkiye'de, devletin, Kurdistan sorunu konusunda devlet terorunden baska bir politikasr yoktur. Bu politika devlet ter6ri.inu daha ~ok ~galtma, daha cok orgUtleme olarak belirmektedir. Devleti, modem silahlarla daha fazla donatmak, haberlesme, ulasurma gibi sektorlerde modern teknoloiiyi daha iyi, daha etkili bir $Ckilde kullanmak olarak gorunrnektedir. Helikopterleri arurahm, daha ~ok Puma, daha ~ok Kobra satm alahm. Karakol saYISlm aruralun. Karakollarda gorev yapan askerlerin saYISIDl arurahm. Koruculann saYISIDI arurahm. Orel Tim mensuplanna daha cok maas verelim. Yeni havaalanlan

kurahm. lki filo savas ueagl daha saun alahm. vs, Dikcnli teller. rnaym tarlalan, gozetlemc kuleleri vs, Devlet, oyle bir politika uygulayayim ki, hie kimse Kurtlukle ilgili duygular ifade edemesin. Oylc bit baski, oyle bir yildirma politikasi uygulayayim ki, hi~ kimse Kilrt olrnaktan, Kurtlerin ulusal haklanndan soz edernesin ... Bona tesebbus ettigi zarnan tcpelerinde devlctin dernir yumrugunu hissetsin, Korksun, sinsin, geri ~k.ilsin ... diye dil~Onmektedir. Devlct tcrorunun arnaci krsaca budur. Fakat her lfirlil devlet terorune ragmen, bunun ortaya cikaracag: binbir tOrlii yoksunluklara, magduriyetlere ragmen insanlar ulusaJ kimliklcrini, KUr! kimliklerini buyuk bir inancla ve kararlihkla ileri suruyorlar. Kendi kirnliklerini SOTguluyorlar. Turk somurge yonetimini desifre ediyorlar. Kurtlerin de 6zgilr ve bagimsiz yasamaya, bilttin uluslarla birlikte, csit, onurlu bir sekilde yasamaya haklanrnn oldugunu vurguluyorlar. Turk sornurge yonetiminin dayatugr kole yasamim kesinlikle reddediyorlar, Bu yasamdan utanc duyduklanm beliniyorlar ... Yigmlar devletin terorunu gOgtislemeye ve bunu asmaya ~ah~lyorlar. lste bu, devlctin Kurdistan politikasmm yani devlet terorunun iflas eltigi anlamma gelmektedir. Yani, devletin bunea teroru arlit bir ise yaramarnaktadrr.

Bu noktada deviet Kurtlerin en ~urumO~ kesimleriyle i~birligj icinde olarak Kiln dili konusunda ve Kurt kulturu konusunda bazi baskilann haIifletilmesini du~OncbiIiT. Burada amac, kuskusuz KUrt toplumunun diri kesimlerini etkisiz hale getirmek, onlarm ideolojik ve politik faaliyetlerini smirlamakur.

PKK'nin, ERNK'nin, ARGK'nin Fonksiyonlan

SERXWEBUN- Giiniimuuie Kiirdistan halkl, partisi PKK, Cephesi ERNK. Ordusu ARGK He kolelikten ve esaretten kurtulmak ic;in, biiyiik adimjarla ilerlemektedir. YaraU'l' onciisuyle, ~alda~ insanllk arenasmda yer almaya ~ll§lImaktadlr. Bu sureete sizin halk.mlza ve miicadelemize iIi~kin vermek ve iletmek istediliniz bir mesajmlz var m.?

78

79

_ PKK'nm dO~ilncesinin. ideolojik ve politik faaliyetlerinin. ssdece Kuzey Kilrdistan'l8 taribinde degil, genel olarak KUrdistan'm tarihin~ onemli bir sureci ~latbgl acikur. PKK, her «irIO ulusal ve demokratik haklan elinden alman, adi yasaklanan,olaganUstu derecede ~Allanan .. d~tirulmO~ Kurt insamna ruh ve heyecan vermistir .. ~ g~bi, Jl:C~te gi~i onada duran, tam anlarmyla kolelesurilen bir halka, kislliksizlestirilen bir halka ruh vermisur, heyecan vermistir. Emperyalisl ve somurgeci uygulamalaria bellegini tamamen kaybetmis bir ulus, PKK He bellegmi kazanma surecine girmisur. Kisilik ve kimlik kazanmisur,

PKK, elbette bombos, bakir bir a1anda ortaya C;lkmrulll~tlf. Kurdistan'm c;c~itli yerlcrinde, c;c~itli zamanlannda ortaya 'T1kan baskaldm hareketleri vardir, Guney KOrdistan'da, Dogu Kurdistan'da, Kuzcy Kurdistan'da cercyan eden pek c;ok baskaldin hareketleri vardir. Guocy Kurdistan'da, KOrdistan Demokmt Partisi'nin, Molla Mustafa Barzani onderliginde siirdOrdOgO ve 1970'li yillann ortalanna kadar gcurdigi bir rnucadele vardir. lran'da Mahabat Kurt Cumhuriyeti olgusu yasanmisnr. 1960'11 yillardan iubaren Kuzey Kurdistan'm toplumsal gelisirninde rol oynayan pet. cok olay varmr. 49'lar olay r, 23'ler olay •• Tilr.kiye t~C;i Partisi'nin kurulmasr ve "Dogu"da orgutlcnmesi, Turkiye Kurdistan Dcmokrat Partisi'nin kurulmasi, Dogu mitingleri, Devrimci Kultur Ocaklan, 1971 Dogu Durusmalan vs, yine onemli olaylardrr. Devrimci Dog.u ~tihOr Ocaklan kokenli Rizgari-Komal, OzgOrlUk Yolu, Kawa, Devrimci Demokrat gibi yaymlar, bu yaymlar etrafmda olusan orgilllenmcler, bugunu etkileyen onemli sureclerdir. BOtUn bunlar onemli olmakla bcraber, bugunu belirleyen esas surec, PKK'nm b~latllgl sUrec;tir. PKK sadcce, Kuzey KOrdistan'da degil genel olarak Kurdistan'da da dikkatc ahnmasi gerekcn en temel guclerden biridir, PKK ile birliktc Kurt devrimci ve demok~aL hareketierinin, Kurt ulusal hareketinin liderliginin smifsal yapisi degl~mistir, PKK, Kurt halkuun yoksul kesimlerinin; i~i1erin, koylulerin, de.vrimci kilc;iik borjuvazinin, aydmlann, ogrencilerin hareketi ol.arak be.hrmektedir. Aruk KOrt hareketlerinin onderliginde seyhler, seyitler, asiret reisleri, toprak sahipleri yer almamaktadir. Bu tOr insanlar aruk, Kurt hareketlerinde yurtsever olduklan olC;Ode yer alabilmektedirler. Bunlar kuskusuz C;ok Onemli dOnil~ilmlerdir. Nitelik degi~iklikleridir.

Kurt Diline Yaklastm, Gandi'nin Milcadeleleri

BOLOn bunlan yakmdan bilmekle beraber, Kurt hareketlerinin dikkate almasi gereken bazi ozellikler oldugunu dusunuyorurn. Bunlan krsaca su sekilde belirtmek murnkundur:

Hint Ulusal Kurtulus Harekeunin onde gelen onderlerinden Gandi'nin bir sOzil var. Gandi soyle diyor: ingiJizlere vergi vermeyclim. lngiIizlere askerlik yapmayahm. lngilizlerin fabrikalannda dokunan kumaslan giymcyelim. ingilizlerin okullanna gitmeyelim, Ingilizlerin dilini kullanmayallm ... Gandi'nin bu cerccvede gerceklestirilen ve "Tuz YOriiyO~O" denen bir yuruyusu vardrr. Gandi'nin Tuz yOriiyO~O, Mao'nun Uzun YtiriiyO~ii Kadar anlarnhdrr, Bu yuruyuste, Gandi'nin Hindistan'i Guneyden Kuzeye yuruyerck kateuigini, Hindistan halkuu lngiliz tuzunu kullanmamaya c;aglrdlgln1 goruyoruz. Molla Mustafa Barzani'nin 1947 yrh Nisan-May IS aylannda Irak-lran-Turkiye srrurlan arasmda Ingiliz ucaklanmn bombardimam alunda savasarak Sovyetler Birligi'nc Kadar yuruyerek varmasi, 0 ulkeye iltica etrnesi yine onemli bir yUriiyti~lOr.

Gandi'nin ozellikle dil konusundaki goruslerinin dikkate dcger oldugunu dusunuyorum. Kuzey Kurdistan'daki KUrt hareketlerinin, bu arada PKK'nm Kunceye yetcri kadar onem verrnemesi bUyOk bir eksikliktir. Bildirilcr Turkce yaymlanmaktadir. Dergiler, Ttlrkce yaymlanrnaktadu. Iki Kurtun birbirlcriylc yapuklan konusmalar, tarusmalar Turkce yaprlmaktadir ... Burada Gandi'yi haurlamarnak rnurnkun degildir. Kurtler, Gandi'nin konusmalanrun icerigini kavramak durumundadrrlar,

Kurtlcr, bu konuya dikkat cekilrnesine, bu konudaki elestirilere cok ilgi cekici cevaplar veriyorlar, "Biz Turk yonetimiyle, TUrk somurgcciligiylc mucadele ediyoruz. Turkceye, TUrk halkmm dilinc dusman dcgiliz." Bu sozler benim ifade etrneye cahsuklanmm cevabr degildir, Omegin, Israil isgali alundaki Filistin topraklanru dO~OnOn. Orada, Filistinli Araplar, Arap dilini dogal olarak kullamyorlar. Bunun icin, Arapca konusuiklan icin Yahudilerden l5zUr falan dilemiyorlar, Filistinli Araplar belki zaman zaman Yahudi dilini de kullaruyor olabilirler. Bu, iliskilerin dogalhg1 icinde suruyor, Fakat, kuskusuz hicbir Filistinli Arap bu iliskiyi Yahudi

"diline dusman degiliz, Yahudi devletiyle mucadele ediyoruz biciminde ac;lklarmyor.

80

81

SERXWEBiJN- Bunlan, hareketimizin 6niindeki, ~iimlenmesi son derece onemli olan sorunlar olarak g6riiyoruz. Bu konularia Ugili onemli d~uncelerimiz, projelerimiz de var •..

_ Ashnda, durum ifade edilenlerden ~ok daha olumsuzdur. Olumsuzluk dennlerdedir, K~nin kullannm acismdan, Tfirkiye'dek~ KUrt ay~nlanDl belli ba3h dOlt karegori i~inde ele almak mUmkilndtlr. Bjrinci kategoride olanlar K~eyi unutmuslardir, Sunlar Kurtceyi konusamamaktadu1ar. Kuskusuz bunlar, Kurtce okumayi ve yazmayi da bilmemektedirler. Devlet bunlara, "asimile olmus", "asimile eUim" nazanyla bakmakta ... Devletin bu anlayssmm dogru olmadlfl kamsmdayun. Efer, K~yi tam anlamiyla unutmus bir Kart, ya$8fltlslnm belirli bir doneminde Kart oldugunun farkma vanrsa, neden asimile edildiginin bilincine vanrsa, bu konulan sorgulamaya bashyorsa, KUrt toplumu oIma ozelliklerini savunuyorsa, bunun ~in mOcadele ediyorsa, mOcadelenin gerekliligine inamyorsa asimilasyon durdurulmus demektir, Kammca, asimilasyon 1969-1970 ytllannda Devrimei Dogu KiilUir Ocaklan'mn kurulusu He durdurulrnustur. Bu ayn bir konu, aynea ele almmahdir,

lkinci kategoride yer alan Kunler, Kunce konusabilen fakal K~ okuyamayan ve yazamayan Kurtlerdir, Bu lOr KUnlerin saYISI epeyce yUksektir. D~tlnciJ kategoride yer alan Kiirtler, K~ konusaoilmenin yamnda Kunce de okuyabilmektedirler. Bunlarm sayismm ~ok az o'du~unu samyorum. [)OrduncO kategoride yer alanlar ise Kunce konusaoilen, Kunce okuyabilen ve K~ yazabilenlerdir. Bu KOrtlerin saydannm cok cok az oldugu besbellidir. Belkide parmakla sayilacak kadar az ... Kurtce okumak ve bele Kunce yazmak, Ko1ayea kendiliginden kazamlrveren bir beceri degildir. Sabirh ve ciddi bir egitim sonueu kazamhr.

G{SriildUgu gibi Kiirtlerin K,Urt~e yazamamalanmn, K~e dergiler yaymlayamamalanmn nedeni, Turkceye duyulan dostluktan degil, Kurtce bilmemekten ileri geliyor .•. Bunu elbette, Kurtlerin bilyUk bir ayibr olarak degerlendirmek gerekir. Fakat, Kurtler bu ayiplanm kolay ~Iay itiraf edemiyorlar. Entemasyonalizm, devtimcilik, sosyalizrn falan diyerek bu-

nu ortmeye calisryorlar.

PKK'OIn ifade ettigi bir anlay~ vat. Bunu, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocatan, 1989 yllmda, 2OOO'e DoAru dergisi Genel YaYln YOnelffieni Dogu Peri~ek He yapoil sOyl~de ifade etti. KISaCa ~yle deniyor:

Biz TOrk~eyi kuUanmaya bit miiddet daba devam edecegiz. Kendi devletimizi kurdufumuz zaman Kurtceye gerekli aguhgl verecegiz. Hana devletimizi kurduktan sonra bile, islerimizi bir ml1ddet TUrk~e ile siirdtlrebiliriz.

t960'h ve 1970'li ytllarda, Tiid:: devrimcileri, KOrtlere §Oyle slSyUiyorlardJ: "Omuz omuza mi.leadele edelim. Bolunmeyelim, parealanmayahm. BOI yOnet poliukasi emperyalizmin pelitikasidsr, emperyalizmin ekmegine yag surmeyelim. TOrkiye'de sosyalizmi birlikte kurahm, TOrkiye'de sosyalizm kwulunca KOrtlerin haklan da kendiliginden verilir." Bu sozler, KOrtlerin kurtulusunu bilinmeyen bir tarihe erteliyordu. Bunun otesinde, KOrtIerin kurtulusu yolunda herhangi bir oneri de sunmuyordu. 4te, Kurtcenin kullamrmm KUrt Devleti'nin kurulmasma erteleyen bu g{Srti~ de Turk sosyalistlerinin anlayisma benzer bir anlayism eseridir.

Halbuki, Ki.irtye ciddi bir ~k.ilde ere almmahdlr. Ki1rt~e konu~ulma- 51, yazilmasi ve okunmasr icin gerekli her turin Onlem ahnmahdu, Kurt dili uzerinde cahsan uzmanlar, Kurt dilinin ~ok zengin bir dil oldugunu soylemektedirler, Halbuki dil, konusulmadigt, yazllma(hgl surece yani i~lenmedigi surece unutulmaktadir, Halbuki konusulan, yaztJan bir dil geli~bilir. serpilebilir, xnn dili emperyalist ve somurgeci etldlere en cok rnaruz kalan dillerden biridir. TUrk, Arap ve Fars sOmOrgeciliginin mUdahaleleri karsismdadrr, Turk, Arap ve Fars kiiltur em peryalizmi , KU~eyi yok edebilmek, bozabilmek i~in her Onlemi dij~Urtmekte ve uygulamaktadtr. Bunun i~in her lilrlO frrsan degerlendirmektedir, KUrt dilini bu emperyalist ve somurgeci elkilerden kurtarmaya ~ah~mak cok bUyiik ve aeil bir gorev olarak durdugu halde, bunu kucumsemek, onernli bir konu olmadrgnu belirunek saghkh bir davrarns olarak degerlendirilemez, Bu, somurge yOnetimlerinin, kOllOr emperyalizmi uygulayan eevrelen» ekmegine yag sUren bir davrams olur. Onlar, zaten KOn dilinin ilkel bir dil oldugunu, bu di! i1e hicbir edebiyat tiriinU yaraulamadrguu soyluyorlar. like I bir dilin gelistirilmesinin devrimcilik ve demokrathk olmadiguu vurguluyorlar. Yani, bir taraftan Kurtcenin konusulmasi ve yazrlmasi kar-

S2

83

srsmda en ~iddetli baski y6ntemlerini uyguluyorlar. Bu cabalara karst cok siddetli cezalar veriyorlar, tHe yanda da "bu zaten ilkcl bir di ldir, bu dil ile hangi edebiyat UrUnU ortaya konabilmistir, boyle ilkel bir dilin yasaulrnasr icin sUrdUrtilen ~abalann ilericilikle bir ilgisi yoktur" diyorlar, 0 halde emperyalist, sornurgeci ve Irk~1 propogandamn onunun kesilmesi gcrekir,

84

bilince de ulasrr. Bu konuda Mustafa Kemal Ataturk'un soylcdiklerini hi~ unutmamak gerekir. Mustafa Kemal Atatilrk 1930'lu yrllann baslannda, Ankara'da TUrk Tarih Kurumu tarafmdan duzenlenen bir kongrede iiyelere sunlan soyluyordu: " ... biz Balkanlan neden kaybettik, biliyor musunuz ... bu konu uzerinde dii~UnUlmcsindc 90k buyuk yarar vardrr, Balkan halklan Bulgarlar, Hirvatlar, Romenler. .. once kendilerine alfabc yapular, Dillerini arasurdrlar, edebiyatlanru arasurdilar, Dillerine, edebiyatlarma, kulturlerine sahip 9lklilar, gelistirdilcr, Hep kendi dilleriyle konustular, yazdtlar, TUrk diline Osmanh ktlltilrtine hie oncm vermedilcr. .. Bu konularda cpeyce gelistiklcrine inandiktan soma Osmanhdan aynlma karan aldilar ve bunun icin mucadelcye giristiler ... " Mustafa Kemal Ataturk'un benzer sozleri tizcrinde 90k dikkatli bir sekilde durrnak geregi vardrr, Bu sozlcrden iki sckilde yararlamlabilir. Veya bu sozler iki ~ekilde yorumlanabilir. Birinci olarak ~6yle soylcnebilir, 0yle di.i~tintilebilir: Demek ki, sornurgeci politikalann etkisi alunda kalan bir ulusun ozgtirltigiine ve baglmslzhgma kavusabilmesi icin kendi dilini, edcbiyauru gun 1~lgma cikarmasi gcrekir. Kendi ktihUriinU, folklorunu yasarnasi gcrckir. Kendi ulusal dcgcrlerini korumasi gerckir, Vcya baglmslz olan bir ulusun 6zgiirltigiinU. bagimsrzhguu g09lcndirmcsi. koklcndirebilmesi icin ulusal degcrlerine sahip ctkmasi, bunlan kururnlasurmasi gcrckir. Mustafa Kcmal Aialtirk'un Turk ulusu icin gostcrdigi cabalan bu cercevcde ele almak gerekir. TUrk Oil Kurumu'nun, TUrk Tarih Kurumu'nun, Turkiyat Enstitulcrinin TUrk dilini, TUrk edebiyauru, Turk tarihini, TUrk folklorunu, Turk kUlltirtinii incclcme enstiullcrinin kurulusu, bu kuruluslarm maddi ve rnanevi olanaklarla donaulrnasi bu anlayrsm bir geregidir.

Y ukandaki sozleri ikinci bir yonde daha dcgerlcndirmek rnumkundur. Oil tizerinde, edcbiyat Uzerindc, kultur uzcrindc yapdan cahsmalar rnadcm ki ozgur, bagunsiz, hcrkeslc esit bir ~kilde yasarnayi amaclamaktadir, 0 ulusu ozgurlukten ve baglmslzhktan mahrum etmenin en onemli yolu, onu dilsiz buakmakur, Oil, kiiltilr, tarih, edebiyat, folk lor arasurmalenrn engellemektir, 0 ulusu bagirnh tutrnanm onun ozgurce yasamasrm engellemenin en onemli yolu budur. Vine Mustafa Kcmal Ataltirk'tin KOrdistan politikasiru, KUrt diline vc ki.iltiirUne kar~1 gcli~lirdigi bask I politikalanru da bu cerceve icinde degerlendirmek gerekir. Arnac KUrt toplunu-

85

SERXWlmUN- Kurtlerin, Gandi'nin mucadelesini, Gandi'nin dii§iincesinin, eyleminin i~erigini cok iyi incelemesi gerektigini belirUiniz. Bu konu uzermde biraz daha durabilir miyiz?

- Ktirtlerin Gandi'yi 90k iyi anlamalan gerekir. "Gandi pasif mucadele yapiyordu, silahh mticadele yapmryordu" diyerek Gandi'yi kucumsemek cok yamlncidir. BUlUn bunlann otesinde Kurt dilinin kullamlmasrrun ortak bir yazi dilinin gelistirilmesinin politik bir anlami, politik bir islevi daha vardir. 0 da sudur: Bilindigi gibi Kurdistan bolunmus, parcalanmrs, paylasilmrs bir tilkedir. KUrt ulusu da oyle ... Bol yonei politikasmm hicbir zaman gozden uzak lululmamasl gereken bir ozclligi var. Bu politika her zamanda ve her mekandakendini yeniden urctebilir, KUrt toplumundaki bolunrne, parcalanma ve paylasrlrna ~ok daha derindir. Kurtler TUrkiye'dc ve Avrupa'da latin harflcrini, Irak'ta, Suriye'de ve lran'da Arap harflerini, Sovyetler Birligi'nde kril harflerini kullanmaktadirlar. Farkh alfabe kullanan Kurtler Kurtceyi 90k iyi bilseler de birbir1erini anlayamamakta, birbirleriyle iletisim kuramamaktadirlar. Bu da ashnda 001 yonet politikasrmn cok farkh bir duzeyde yeniden Uretilmesindcn ve surdurulrncsinden baska bir ~y degildir. 0 hal de emperyaJizmin ve somiirgeciligin olusuirdugu bOl yonet politikasirn asmamn, bunu hiikiimstiz krlmanm en onemli yollanndan biri Kurtler arasmda ortak bir yazi dili otusturrnaya 9ah~makur, Bunun i9in cok ciddi, sabirh cabalara girismcktir. Bunun icin devlct asamasmr beklemek 90k btiyUk bir yanhsur. Bu tavir vc davrams bunu, bilinmeyen bir tarihe ertelemek olur. Halbuki dil ve kUIWr .cahsmalanna agU"11k veren bir anlayis devlet asamasun da yakinlasunr, bu asamaya gidi,p hizlandmr. Zira diline, kultdrune sahip cikan, tarihini, edebiyauru arasuran, Ogrenen bir halk baglmslz ve Ozgiir yasamak icin gerekli siyasal

nu basIu alunda tutmak, Kiirt kimli~nin gelismesini engellemek, KUrt ulusal hareketinin gelisme sUrecini daA;lunak olduguna gore boyle bir hedefe ulasmanm en onemli yolu da Kurtleri dilsiz ve kiiltOrsOz birakrnak olmabdIr.

BOtOn bunlara ragmen 1971 senesinde KOrtye politik, ideolojik olarak israrh ve kararh bir sekilde savunuluyordu. Askeri saVCIDID KO~ yoknir, herkes Turktur, Kurtce diye bir dil yoktur diye iddialanna ~I ~iddetli bir tepki gosteriliyordu. Yazdi savunmalarda Kurtlenn kOken itibanyla ayn bir ulus oldugu Kurtcenin de bagimsiz bir dil oldugu savunuluyordu. Birgun arkadaslara, "mahkemeye Kunce vardir, aynbir dildir, Kurtler dil ve koltlir itibanyla ayn bir ulustur, diyerek yazih savunmalar vereceginize, dogrudan dogruya Kunce konusun, bu tavir ve davramsuuzda israrh olun, rerciiman isteyin, Boyle bir tam Kurtcenin varhguu mahkemeye daba carpicr bir ~kilde duyurur" demistim. Arkadaslar bu oneriyi benimsemcdiler. Nedeni, grup i<;erisinde Kunce konusamayanlar vardi, Kunce konusanlar da bu tOr dil~i1neeleri Kurtce ile ifade edebilecek kadar Kilrt dilini bilmiyorlardi. Soyledigini yazabilecek, Kunce yazih savunma hazrrlayabilecekler ise hi9 yoktu. Aynea mahkemenin, men savcihgm tepkisinden de cekiniliyordu,

Aym donemde, Kilrdistan Demokrat Partisi davasmda yargrlanan birkac tane &g-a vardi. Kammca onlann tavir ve davrarnslan daha direnrncci, daba protestocuydu. Bu agalar, eger herhangi bir Kurt genci, Kunce bildigi halde, kendisiyle Kurtce konusrnuyorsa Turkce konusmaya kalkr~lyOrsa, onunla konu~muyorlardl. Boylece onun teslimiyetci tavrim, somurgeciligin dayaunalanna teslim olmasim ince inee elestiriyorlardr,

Bugun de durum hie degismernistir. Bugun de Kurtee bilen iki Kurt TUrkee de biliyorlarsa konusmalanm Turkce yapryorlar. GeriUa hareketinin bu durumda hicbir degi~iklik yapamamis olmasi beni yadrrgatan konulann basmda yer ahr, Toplumsal ve siyasal bakirnlardan eok yogun, \tole genis bir degi~iklik yaratan, KUrt toplumunun yaprsnu alt list eden zihinleri ideolojik olarak allak bullak eden gerillanm Kurtceye verilen deger konusunda bir de#i~iklik yapamarnasr, yapmamasz anlasilrr ~y degildir.

Kiirthr, Kiirtt;e Hakkmda Ne Diiliiniiyor?

SERXWEBiJN- Kurtlerin Kiirt~ kODusundaki dU~iincelerinl, tavlr ve davran~lanDl siir~ it;inde delerlendirebilir miyiz? brDe~in g~m~te, 15-20 yil once, 25- 30 yll once, dile nasll bakillyordu? 0 zama~r Kiirt aydIDlarl Kiirt-;e'ye deger veriyorlar mlydl?

- 1971 doneminde de gorulen, bugun de gOrillen bir olay nzerinde ciddi bir bieimde durmanm gerektigini du~unUYorum. 1971'de sikiyonetim tutukevinde eger iki Kurt, Turkce biliyorlarsa her tiirlil konusmalanm Tilrkee surduruyorlardi, Bunlar, ashnda KO~e de biliyorlardi, fakat konusmalanm Kunce surdurmenin geregi i1zerinde hie durmuyorlardr. Neden Kiirt<;e konu~ma{hklan soruldugunda "ahskanhk", "Kunceyle her du~OnceIDizi ifade edemiyoruz" vs. diyorlardr, BUDlUl icin de. ciddi bir cabalan yoktu, "Biz devrimciyiz" gibi bu baglamda hi~bir ieerigi olmayan sozler de soyleniyordu, Bazen de ''TUrk arkadaslara ka~1 aYlp olmasin, onlar Kfutrre bilrniyorlar" deniyordu. Bunlann hicbirinin KOrt~ konusmamak le1n mazeret 01 mad Igl aclklrr. Turkee konusmanm da devrimcilik olmachp. enternasyonalizm ile sosyalizm olmadlgl besbellidir. Bunu, sOmlirgeci dayaunalara. somurgeci asimilasyon politikalanna ~ bir teslimiyet olarak degerlendirmek mumkundur, ~iinkU sornurgecilerin istedigi tam da boyle Kilrtlerdir. Tllrkce konu~n, her tOrlil sorunlanm Tiirkrre anlatan, K0rtceye hie itibar euneyen Kurtler, TUrk sornurge yOnetimi ~u frrsatl her zaman aramaya ve bulmaya cah¥flaktadlT: "Kunce i1kel bir dildir, her d~unceyi ifade etmeye yetmez. Bunun icin unutulma- 81, unuuurulmasi ilerici bir yoldur, ilerici bit davramsur,' Bunlar elbette emperyalist, lrk~l ve somurgeci gOrii~lerdir. Fakat Kurtlerin tavir ve davramslannm da bu gOrO~lere meydan verdigi besbellidir, Halbuki KOT19Cnin bazi ~yleri ifade edememesi onun konusulmamasr, yazrlmamast, okunmamasi ile ilgilidir.

SERXWEBUN- KUrt!;e koy isimlerinin Tiirk~ele~ tirilmesini de bu t;ert;evede ele alabilir miyiz?

- KOy isimlerinin de bu c;er<;eve icinde degerlendirilmesi gerekir,

86

87

Bilindigi gibi Kunce koy isimleri, 27 Mayis 1960'dan sonra Milli Birlik Komitesi yonetimi tarafmdan degi~tirilmi~tir. Kunce koy isimlerini yasaklamrs, Turkcelerinin soylcnrnesini buyurmustur, Kurtler, Kurt dili ile Kiirt folkloru ile ilgili yasaklara pek kolay, pek rahat bir sekilde intibak ediyorlar. 1960'11 yillann sonlannda Kurt koylerindc komando zulmu basla(hgl zaman devrimci arkadaslar koy isimlerinin hep Turkcelerini soyluyorlardr. K6y isimlerinin Kurtcelerini kullanrnakta dircnmek, parantcz icinde Turkcelerini yazmak bilincinde degillerdi., Ayru tavrr bugun de silrdilri.ili.iyor. Koy isirnlerinin Turkceleri soylcniyor, PKK'nm yaym organlannda da boyle. Halbuki Turk somurgeciligine dircnrnenin en onemli gostergelerindcn birinin bu olrnast gerekir. Kurtlcr bu tur sureclcri 90k kucumsuyorlar, Aslmda ise buutn surccleri, yasaklara kolayhkla iruibak etmenin, yasaklar dogrultusunda harcket etmenin bir gostcrgcsi olarak degerlendirmek gerekir.

Kurtceye onern verilmeyince, Kiln folkloruna da gcrekli oncrn hie verilmiyor ... Bcnim izlenimirn ~u: Kilrtlcr, Kunce olarak dOg-TU durust turkii soyleyemezlcr, ~I soyleycmezlcr, koro, saz cahsmasi yapamazlar, mars soyleyernezlcr, hcle hele govcnd tutmasrm hiry bilrnczlcr. Bunlar benirn cezaevlerinde tamdlglm tiplcrdir, Qkur yazar Kurtlcrdir, Kurt koyltllerinin bu isleri 90k ciddiye aldiklanni yakmdan biliyorum.

Bu konuda 1971 He 1990 arasrnda en ufak bir Iark yoktur, her sey aymdrr. <;iinkli Kiirtler folklor gibi, dii gibi scylcre pek onem vermczler, bun Ian kii9limserler. Onem verdiklcri nedir? Oncm verdiklcri hicbir ~ey degildir ... Onern verdikleri bir dcgcr falan yoktur ... Bu alanda somurgeciligin dayatmalarr, politikalan basanya ulasmrsur, Ulusal dcgcrleri yok edilen, parcalanan gen9 insanlar ... Tabii bu kosullar icinde TOrkler icin onemli olan buum degerler Kurtler icin de oncrnli oluyor. KOrllcr, aneak Ti.irklerin onern vcrdigi degerlerin arkasmdan giderek kendilerini kannlamaya r;ah~lyorlar ... TOrk9C ~iir yaziyorlar, Turkce saz cahyorlar vs.

Butun bunlann otesinde dil ile d~Once arasmda, dil He di.i~i.incenin igerigi arasmda 90k onernli bit bag vardir. Organik bit bag vardir, Egcr Turkce konusuyorsamz TOrk9C dU~linilrsi.inliz, TUrk gibi dU~OnilrslinOz. Ki.irt sorununu da, Turkce dli~ilnmeye cahsirsnnz, Kunce konusuyorsa-

mz, Kurtce dii~unUrsiiniiz, Kurt gibi dusunursunuz. Kurt sorunu konusunda Turk gibi dusunmek veya KUrt gibi dusunmck elbeue onernlidir. TOrkrye konusan bir kisinin suurunun aluna Turk resmi ideolojisi zarnanla ycrlesir, en azmdan tortulanru biraku.

o halde, Kiln dill ile ilgilenmek acii bir gorev olarak onaya crkrnaktadrr. Ki.irtlerin ,crtelcnemez, vazgecilcmez olan pek cok gorcvleri vardrr ... Kunce konusmak, Kunce yazmak da bu gorcvlcr arasmda yer almahdrr,

Kiirtlerin, Gecmislerine ilgisi Artlyor

SERXWEOON- Kiirtler arnk, kendi gecmisleriyle ilgili ciddi incelemeler yapmak geregini duyuyorlar. Turklertn, Araplarm ve Farslarm bu konularla ilgili bilgilerinin ~ok eksik.l;ok yanh~ ve ~k I;arplhlml~ oldugunu fark ettiler •..

- Bu bolumde vurgulamak istedigirn onemli bir konu daha var. Bu da Kurdistan konusunda bilimsel incclcmclcr yapma gerekliligi olarak ortaya cikrnaktadrr, Kurdistan konusunda arasurma ve incelernc yapankisiIyr vc kurumlar son dercce (Szgur bir zihniyctlc hareket etmclidirler. Bu kisilerin vc kurumlann dli~tineeleri ve kafa yaprlan cok ozgur olmahdsr. Butun tchlikclcre ragmen Kurdistan sorunu,* Kurtlcrin tarihleriyle, toplum yapilanyla, dilleriylc ve kuhurlcriylc ilgili sorunlar ele almabilmelidir. Cunku, bizim Kurdistan hakkindaki bilgilerimiz cok eksiktir. Var olan bilgiler de yanhsur, Cunku, Kllrdistan'i onak sornurge olarak kullanan dcvlctler, Kiirtler bilgilenmesinler, Kendi tarihlerini, kulturlcrini inceleyemesinler diye hcr tilrli.i onlcmi alrruslarduvKurtlerin tarihlerine 1~lk tutacak belgeleri yok etmislerdir. Bir taraftan Kilrtlerin varhgtm inkar etrnisler, bit taraftan da Kurtlere iliskin her Wrlii yazrli belgcyi yakmislar, yok etmislcrdir. Kurtlere ait arkcolojik escrleri, anitlan yok etmek, ortadan kaldrrmak icin her lOrlii onlemi alrmslardir, Kiirtlerin ve Kurdistan'm tarihini karartmak ve karanhkta brrakmak icin her yolu kullanmrslardir, Ve bunlan birbirleriyle ortaklasa olarak, i~birligi ve gli9birligi yaparak gereeklestirrnislerdir, Bu kosullarda Kurtlerc duson gorev, elbeue Kurdis-

88

, 89

tan'a iIi~in arasurmalan ssrarh ve kararh bir *kilde yapmakur. Bilimin kime ihtiyaci varsa 0 uretir. KUrtlerin bilime ihtiyacl cok buyuk ... Oyley- . se, KUrdistan'a has bilgileri KUrtler uretecekur,

Ortadogu'nun tarihi elbette yeniden yazilmahdir, Tilrkiye'nin. lramn, Irak'm, Suriye'nin, Lubnan'm, Filistin'in tarihi yeniden yaztlmahdtr. Bunu ancak Kurtler yazabilir. c;Unku, hemen mevcut olan yazunlardan Kurtler c;ok biiyUk zararlar gOrtiyorlar. Yeniden yazim, kuskusuz, KUrtlerin toplurnsal ve siyasal varhgmr dikkate alacaknr, Kiln1erin erkarlanm da gozetecektir, 0 balde Kilrtler simdiden bu konudaki kurumlasmalan da yaratmaya ~all~mahdlrlar. Arasurmaci kisilere ve kurumlara yardunci olmaltdtrlar. Onlann arasurmalanm. 6zgUr bir kafa yapisryla yapmalanm tesvik etmelidirler. ()zgilr dil~nce yaprsi konusunda israr etmek KUrtler i~in ~ok onemlidir, ~Unkii, Kurtler, aruk, Ortadogu'da varhA;1 inw edilemez 6nemli bir askeri ve siyasalguculr. Bu gilcU de gUnden gune artmaktadrr, Bu kosullarda KUrtlerin, WI gruplan, bazi devletler tarafmdan desteklenebilmektedir. Ozgilr kafa yapisr, bu tur iliskilere elestirel yakla.,lml gerekli kilar, Yardunlanndan dolayi, 0 devlet de elestirinin drsmda tutala-

maz.

Bilimsel !f8h~ma1ara duyulan ihtiyac, genel olarak toplumsal ve siyasal konularda onemli bir bilincin geli~mesi sonucunda ortaya cikar. Fakat incelemelerin kendisi de bu bilinci hizla geli~tirir. Kilrdistan'daki politik merkezler. kendilerine dost olan, poliuk merkezin denetiminde otmayan, arasurma ve inceleme kurumlanmn olusmasi icin ozen gosterrnelidirler. MUmkiin oldugu kadar, 6zerk kurumJar ol~~turulmasl cabasi icinde olmahdirlar.

Tarihe, topluma, dunyaya, Ktirtlerin bir bakisr olmahdrr, Kurtler, tarihe, topluma ve dtinyaya farkh bir bicimde bakmamn bilincine ulasmak durumundadirlar, KOrtler, tarihi ve toplumu TUrkler gibi, Araplar gibi, Farslar gibi algJlayamazlar. Toplumsal ve siyasal sareclere bu kategoriler gibi bakamazlar. Ome~in Lozan Anlasrnasi; KUrtier i9in tam anlamryla bir esareuir. Loean. KUrdistan'm Mlunmesini. parcalanrnasnu ve paylasilmasrm onaylayan, Kurtleri devleuerarasi bir sistemin esareti aluna sokan bir an1~ma(hr. Bu anlasmayla, KUrtiere, dUnyada bir e~i daha bulunma-

yan bir k61elik dayattlml~ttr. Halbuki, Lozanm, ornegin TUrkier icin lfade ettigi anlam boyle degildlr, Lozan, Tllrkler iyin bir kurtulustur, yeniden kurulustur, Osmanh lmparatorlugunun yrkmulan altmda yeni ve din~ bir devletin ortaya yikmasldtr. ~galcilerin Anadolu'dan kovulmasi ve Turklerin ozgurluk ve bagunsizhk kazanmasidir, Bunlar herhangi bir Turkun de~erlendinnesi degildir. Lozan'i devrirnci Turkler, Marksist olan Tiirlder de a~~1 yukan boyle degerlendirmektedirler. Bu kosullarda Kurtlerin kendilerine ozgu bir bakis olusturmaya ya1l~malanku~usuz cok onemhdir. Bunun gibi, 6rnegin Ermeni soykmrm konusunda Ermenilerin ve Ttlrklerinileri siirdiikleri tezler birbirinden cot' farkhdrr, lran-Irak sava~tyla ilgili Arap ve Fars gorusleri de 6yle ...

SERXWEBUN- Bu goru§lere bazl ele§liriler de getiriliyor.

~ Bu gorusler ~u sekilde elestirilmeye !f8h~thyor. Deniyor ki, simdiye kadar Kurtlerin varhgl inkar ediliyordu. Tarih, KUrt oJgusu dikkate almmadan, Kurtler yokmus gibi yazihyordu. ~imdi de bunun tam tersi yapilmak isteniyor ... Bu, ~Uphesiz cok yanhs bir algilarna, cok yanhs bir kavrayis .. ,. c;Unkti. Kunler, baskalanrnn, ornegin Ttirklerin, Araplann, Farslann ulusalvarhgrm inkfu' etmiyor kit KUrtier onlan gormezden gelmiyor,onlan yok sayrmyor kit Sadece tarihte yerini almaya cahsiyor, Ortadogu'da 30 milyonu askm bir nufusa sahip olan Ktirtlerin gormezden gelinmesinin, yok sayilmasmm bilimsel ciddiyetle bagdasmadigim vurgulamaya cahsryor, Bu bakimdan Kurtlerin kendilerme, kendi tarihlerine, kendi toplum yaptlanna Turklerden, Araplardan, Farslardan farkh bir yakl~lm gelistirmeye cahsmalan sakmcayaratacak bir dwum deA;i1dir. Kaldt ki, Kurtlerin tarihi, Kilr1 insammn, Kurt toplumunun nastl kole duzeyine dii~OrUldUgUnOn" kolelesmenin yogunluk kazanarak gelismesinin tarihidir, c;agd~ Kurtler, aneak bu lOr kole ili~kilerini reddederek, bu utancten srynlmanm gerektiginin bilincine ulasarak, tarihine ve toplumuna yaklasmaya 9a1I~tyor. BUtUn bunlann otesinde, en onernli kategori do~iince ozgOrlOgOdiir. Herkes kendi dii~Uncesini son derece ozgur bir sekilde ortaya koyabilmelidir. Baskalannm yazdtklanm elestirebilrnelidir. Kurt unsuruna onemli bir vurguJama yapilrnasuun bir sakmca yaratacaA;1

90

91

Turk Komiinist Onderlerin

Kiirt Sorunu Hakkindaki Dtisunceleri

Kurt devrimcilerinin, Kurt tarihinc, Kurt toplum yapisma Kurt olarak bakrnalan buyuk bir ihtiy~ olarak ortaya ~lkmaktadlT. Bu gercksinim kendini glinden gone daha fazla duyurrnaktadir. Turk kornunist Ondc.rl~rinden Ibrahim Kaypakkaya, Kurdistan'm, Lozan'da dorde bolunmcsmin haksrzhk oldugunu beliruiktcn sonra ~yle diyor: " ... bu tarihi haksizhk aruk gunun meselesi olma nil.Cligini coktan yitirmistir, Sosyal gclismeyi ve simf mucadelesini dogrudan dogruya kosteklernek gibi bir mahiyet tasrmakiadir. Bu nedenle komunistler onun duzeltilmcsini istemek akrlsizhgml ve basiretsizligini gosteremczler. .. Ttirkiye'dc komunist harcket TOrkiye suurlan icerisinde milli meseleyi en iyi, en dogru cozume baglamakla yiikiimlOdtir. lrak ve lran'daki komunist partileri de milli meseleyi kendi ulkeleri acismdan en dogru cozume kavustururlarsa soz konusu haksizhgm hicbir degeri ve onemi kalmayacakur." (BOWn Yazilar,

s.215-217)

Kurtler boyle d~Onemezlcr. "En dogru" denen ~ozumlerin Kurtler icin ~6ztim olmadlgmlfl bilincine varmak dururnundadirlar. ~tir~istantm bolunmesinde, parealanmasmda ve paylasilmasinda ernperyalizrmn ve sornurgeciligin r;lkarlarlni. bunlarm isteklerini ve eylernlerini hicbir zam~n gozden uzak lutmarnak gerekir, Kiirdistan, lngiliz ve Fransiz emperyahzminin, Kemalistlerle, Arap ve Fars monarsileriyle yapUgl i~birligi vegticbirligi sonucu bOliinmO~. parcalanmrs ve paylasilnusur. KUrt devrimcileri hem bu sureci kavramak, hem de bu sureci onaylamamak durumundadtr,

Turk devrimcileri ise bu sureci kavrayamiyorlar. Kavrayamadrklan i~jn de onayhyorlar.

Bu konuda Ibrahim Kaypakkaya yalruz degildir, Mihri Belli, Mahir Cayan, Mehmct Ali Aybar, Deniz Gezmis, Hikmet Krvilcimlr, Dogan Avcioglu, Behice Boran gibi Turk solunun onde gelen ondcrlerinin dusunceleri de ~gl yukan bu dogrultudadir. Burada Kcmalist ideolojinin Turk solu uzerindcki etkisi tarusilrnaz derecede acikur, Ve bu etkidcn kurtulmak samldig. kadar kolay degildir. Ornegin, Ibrahim Kaypakkaya bu gOrtlsleriru Mi bri Belli 'nin milli moseley Ie ilgi li yazrsiru clesurirken dile getirmcktedir. Mihri Bclli'yi Kcmalist olmakla suclayan Ibrahim Kaypakkaya'nm kendisi de Kemalizmin olusturdugu celik cerceveyi parcalayarnamaktadrr, dusuncesini ozgurtestiremcmektedir. Oylcysc, Kurt dcvrimcilcri de, olaylara Kurt olarak yaklasmanm yolunu, yordarmm 6grenmck bu konudaki yetencklcrini gelistirmek durumundadrrlar,

Su da soylcnebilir. Turk dcvrimcilerinin olayJara bakismda, bilimscl bir bskrs ar;lsl yoktur. Kurt devrirncilcri isc olaylara bilimscl bir yontemle bakmak durumundadrrlar, Ctinkii, bilimin kime ihtiyaci varsa 0 urctir, KUrllcrin bilime ihtiyaci cok buyuktur, Cunku, rncvcut anlaumlardan en cok ... rarar goren Kurtlcrdir. TUrk devrirncileri ise Kemalizmin etkilcrindcn kolay kolay kurtulanuyorlar. Mcvcut tarih yazrrm, rncvcut anlaurnlar, Turk dcvrimcilerini cok fazla rahatsiz ctmemektcdir, Bu bakimdan tarihin yeniden yazimnn Turklcrden beklcrnck safdillik olur. Dcvrimci Turk onderlerinin Kemalizrnin kurdugu cercevcye cok koklO bir elestiri getirmemelcri, bu ccrccvcyi tarusmasiz bir bicimde kabullenmeleri bu anlama gclmektedir. (*)

karnsmda degilim. Fakat boyle bir sakinca olsa bile dusunce ozgurlugu bu sakmcayi ortadan kaldrrabilecek en onernli kurum olarak ortaya cikrnaktadir, Halbuki, Turk tmiversitesi, Turk profesorlcri, Turk basiru, Turk arasuncrlar Turkunsuruna vurgulama yaparkcn, orncgin "Ne Mudu Turkilm diyene!" derken, Kiln unsurunu inkar cdiyorlar, Aynca dti:junce ozgtirlOgi.inti de savunmuyorlardl. Kendilerini elestiren du~tinccnjn cezalandmlrnasma karsi ~lkmlyorlardl. Boyle bir vurgulama kuskusuz I,;ok bilytik

bir sakincadir.

SERXWEOON- 0 zaman, 23 Nisan, 19 MaYls, 24 Temmuz, 29 Ekim gibi tarihler Kurtler it;in neyi ifade ediyor?

- Bu anlamda, Kurtlerin bu olgu uzerinde du~iinmeleri. onu da de~ifre euneleri gerekiyor. 23 Nisan, 19 Mayis, 24 Temmuz, 30 Agustos, 29

n Ibrahim Kaypakkaya'ya iIi!1kin goru§ler, Yeni Demokrasi dergisinde

92

93

Ekim vs, Kurtlerin bayramt falan degildir. Bu Ifk~1 ve somurgeci devletin ulusal bayramlandtr. Kanunlarla, emirlerle, yasaklamalarla KllrtIerin de bu bayramlan kutlamatan istenrnektedir, Kiirtlerin bu yd. bu bitince de ulasmaya basladiklanm, trk~t ve somnrgeci devletin milli bayramma kaulmamaya Oren gosterdiklerini goruyoruz, Zira, bunlar, Kiirtler iCin bay-

Ibrahim Qelik tarahndan ele§tirilmi§tir, (Bk. SaYI 37, Ekim 1991, s. 33- 39)

-8a§ikqi'nin Kaypakkaya Hakkmdaki G6ru§leri Ozerine~ ba§lIkll bu yanda belirtilen temel du§uncelerin onemli bir krsrm hakhd,r, do{Jrudur. "Milli Mesele", "Kurt Mesalesi" konusunda, Ibrahim Kaypakkaya'nm roportajda adlan belirtilen oteki kornunist onderlerle bir tutulmamasi gerekirdi. 1960'11 Yillar. n sonlan n I, 1970'Ii Yillarin baslanm du§undO!}urnuz zaman, KOrt sorunuyla ilgili olarak, Ibrahim Kaypakkaya'nm zihninin, c;ok daha aydmhk, c;ok daha berrak oldu\ilu gorulebiliyor. ~Butun Yazllar" incelendigi zaman bu anla§llabiliyor.

Kendim ic;in soylOyorum: 0 donem, zihnimizdeki karakollan Ylkmak §oyle dursun, bu karakollann, sa\ilhkh bir §ekilde bilincine bile varmadl\illmlz bir donemdi. 1971 Dogu Durusrnalan, zihnimizdeki karakollann bilincine varmarruzda c;ok buyOk bir TOI oynadr, $unu da vurgulamahyrrn: "Ben komOnistim" demek, -Ben Marksist-Leninistim" demek, o karakollann bilincine varmak anlamma gelmiyor. .. TOrk soluna mensup orgiltler, pek 4fOk devrimci, siy~sal ya§amlaflnl 0 karakollanyla surdurilp gelmi§lerdir. l§te, Ibrahim Kaypakkaya'nm, bunun bilineine varan, kendi karakollarlOi ylkmaya qah§8n ilk onderlerden biT; olduQu soylenebilir. Biltun bunlara ragmen, Kurt sorununun, Misak-I Milli qerc;evesinde du§unOlmesinin eksik ve yanh§ oldugu vine de vurgulanmalldlT.

Bu ozele§tiri qerqevesinde, Yeni Demokrasi'ye onernli bir konuyu da hatlrlatmak gerekir. Bir ki§inin onemli bir konudaki di.i§Oncesi ele§tirilecekse, onun ilk yazllarma, ilk kltaplanna degil, son yazuanna bakmak !;Ierekir. Eger iIIe de ilk yazllara, ilk kitaplara bakillyorsa, 0 zaman da 0 konularla ilgili olarak, ki§inin di.i§uncesinin degi§tgi, son yazllarda, son kitaplarda bu degi§iklikleTin izlenebil&eeOi de belirtilmelidir. Do{Iu Anadolu'nun DOzeni, Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temeller (E Yaymlan, Istanbul 1969,2. bs. 1970) isimli kitaptaki du§Oncelerin degi§tigi, ta, 1976'da yaymlanan bir kitabtn onsOzunde ifade edilmi§ti. 81-

ram degildir. Kfirtlere dayaulan esareu, KOniere dayaulan devtetlerarasi sOmiirge sistemini biraz daha pereinleyen tarihsel dOnam noktalandrr,

KUrtlerin milli bayramr 21 Mart'ur. Onu da KUrtler ancak binbir tur- 10 cezaya, iskenceye, basktya g6iOs gererek kudayabilrnektedir.

Bir de Kurdistanda, Mardin'in kunulusu, HakkAri'nin dO~andan k~nul~u, Bitlis'in .dU~andan kurtulusu, Van'm dO~rnandan kurtulusu gibi, kurtulus gunleri vardir, Bunlar da rarihin en bOyUkironilerinden biridie. Bu gUnlecde Kurdistan, dusmandan falan kurtulmarmsur, Yeni bir ~~anm, Tilrklerin isgali ali.ma ginni~tir. Kaldt ki bu isgal ~ok daha gencr, ~ok daha barbardir, Tarihte boyle bir gertcillgm, barbarhgm bir Ornegini daha gormek mumkun degildir, <;unku, Kurdistan ve Kurt ulusu butun maddi ve manevi degerleri gasp edilmek ilzere i~gal altma ahnmrsur, Kurt admi ve Kurdistaa adml tarihten ve yeryuzunden silmek uzere i~gal a~una ahnmt~r. t~gal. ilhak, sOmiirgele~tirme birlikte yilrilyen sureclerdir. Kiirdistan isgal edilmis, ilhak edilrnis sonra i§gal tekrar percinlesuntmisur, Kurdistan siyasal ve askeri yonden zaten somurgedir. lsgalin, ilhakm ~inle~tirilrnesinden sonra ekonomik anJarnda sOmUrgele~rme de ge~ekle§tiril1ni~tir .

Dusmenm isgalinden kurtardik deniyor ... ~urast COk acik, Kurdistan eger,. g~e.kten basta bir d~amn. Omegin lngiltere'nin i~gali altma girseydi sirndiye kadar ~oktan kurtulurdu, Hicbir emperyalist gUC muhakkak ki Turk yonetiminin, Tiirk sOmilrgeciliAinin Kurdistan'da yaptt~l yikunlan ger~~le§tiremezdi-; Zira, Turk slSmUrgecili~i Kiln insanlannm en yuce degerlerine saldumrsur, Onlan ~gtlaml~ltr, onlara hakaret eunistir. KUrt l~sanlarml dU~iirmil§tflr. Boylesini hicbir emperyalist ve somurge gU~ hiebir yerde yapmadt. Buna ragmen bayramlarla, "kurtulus giinleri"yle iki yOzlO devlet politikasr, stKniirgeciligi gizlemeye cahsmaktadu, Kurt ulus.unun. zjhni~lldtk~a, bu surec gayet actk bir ~kilde butiin aynnulanyla bgremlecektlf. TUrk slSmilrgeciliginin Cirkinligi gents olgusal zenginlikle ortaya konacaktlf.

11m yo~t.ml (Komal YaYlnevi, IstarybuI1976). Ondan sonraki yazilarda ve kitaplarda da tekrartanmrsn. Ornegin bk. Sosyalizm ve Toplurnsal Mueadeleler Ansiklopedisi, eilt 7, s, 2124-2125 "DoOu Anado-

lu'nun DOzeni'nin Ba~lna Gelenler~ b8§lIkh yazl. _

94

95

NBlJliic ii ler", "Vatan Hainleri" K avramlan SERXWEm).",'- JJu cerceveae, "t:i1:iIi.iciHer", "vatan hairilcri" gibi kay'ramlan nasrl degerlend·irtncmil.gcrekir?

-- "Balticiilc::r'" dcniyor, "Vatan hainleri" deniyor, Ne kadar yanh~ algilamalar, .. Kurtler i~ill kullarulan bo!Hcu SDZti, son derecc yanhsur, \=Unku. KUller Tlirklerin ulkesini TU:rkiyc:'yi bolmuyerlar ki' Kendi illkelcrine Kurdistan'a sahip <;;uoyorlar, B{)iUnrn[j~ par~aJamm~, payla~111\11§ devletlerarasi somiirge sistcrnialuna sokulmus ulkelerini kurtarmayacah$l)'orlar. Bu si.irey de giistcriyor ki, buradaesas b6liiciHcr, lngiliz emperyalizmi, Fransiz ernpcryalizrni, Kemalistler t Amp monarsileri ve Pars rnonarsisidir, Esas b6liictiJer bunlardir, Bunlar birbirleriyle ilibirJi~i ve gij~birligi YUr»uak KDrdi.%{m'I lie Kilit ulusunu bIJl1nii$icr, p;lr~!laml§lar ve paylasmrslsrdu. Turk somurge y6J1clirhi, kcndrbOliiciilii~il.1iu,cmpcryalizmle yaplIgli§bjrligini gizlemck ir;in, hep, Ktlrtlcri bo/[icli olarak SllyIamaya ~ah~makt<lilir. Boylccc, esas I.lIffhscl gcrcok, emi a1Jc/ gercek konusunda herhangi bir bilincin olusmasma engel olmaya gayret etrnektcdir, Arnk, btl ikiyitdH devlet polilikasJ[iJs[1rdUrmck gunden gtme daha da zorla~maktadjr.

"Vatan hainligi" kavrarnrm yine bu cerceve icinde dcgerlendirmek gcrekir. Knrtler kendi vatanlanru, Kurdistan'r savunuyorlar, Kurdistan'; somurgcct boyunduruktan kurtarmak icin caba harciyorlar. Bu bakimdan onlar clbeue.yurtseverdtr. Fakat Ktlrdistan'da da vatan hainlcri vardir, Onlarkendi ulkcsine, kendi ulusuna bnjJ Turk soliliirgc y6nclimiylc i~birligi yapanlardir. Thrk somurgeciligi, Turk basuu, Ttnk siyasal partileri, TUrk tlniversitesi vs. Bu kuvramlann i<;p.rijini carpnabilmek icin ~ok buyuk bir caba gosteriyor. Faka; glinumiizdc, aruk, hersey dana saghkh bir.sekilde alguanrnaya vc kavramlmaya billjla:ruyor. Dil§man glirylerin ve bu di.i¥hana kUf$1 mucadcle eden Y urtsever gU<;lerin "vaian haini" kavrarmna yukledikleri 'icerik elbeue farkholacakur,

96

1, ,
j'
l t
,J. r , \
r'~lj ,rf' ~,
.<! ,-
" '" ,
p ,
'\.
"I'
f
" t ~i
"
'\, ~' 'i
/} t
t ''i; "r
f 1:'
" \ "
~ "~
. .i I I r l <;
~ l "
f :t· ,~ \~
j , ~C , A.
.' Kiirt Sorununun Uluslararasi Niteligi

SERXWEBUN- Biraz .inee Kurt sorunu uluslararasi bir sorundur dediniz. Kurt sorununun uluslararasi niteligi iizerinde biraz daha konusabilir miyiz?

- Burada, uzerinde durulrnasi gereken onernli bir konu da Kurt sorununun niteligiyle ilgilidir. Kurt sorunu uluslararasi bir sorundur. Bu, en azmdan, Kurdistan'irr bOlUnmii~, parcalanmis ve paylasilrrus yaprsrrnn ortaya 9tkard1g. bir durumdur, Bunun otesinde ABD, SB, Ingiltcrc, Fransa, F. Almanya ... gibi devletler KUn sorunuyla yakmdan ilgilenrncktcdirler. Kurt sorunu uluslararasi bir sorundur. Fakat simdiye kadar Kurt sorununun <;ozumi.i icin yapilan gorii~mclcr, hep ikili gorii~meler olrnustur ve gizli gorusmelcr olmustur. Turkiye ile Irak, Turkiye ile Iran, Turkiye He Suriye, Iran He Irak arasmda yapilan, ikili ve gizli gorusmeler olmustur, Boyle toplanularda Kurtlenn temsil edilerneyeccgi l10k acikur. Kurtlerin tcrnsil edilmesi ~6ylc dursun, baslanna yeni ycni coraplar ortildugii de acikur, 0 haldc, sorunu, mumkun oIdugu kadar uluslararasilasurmakta, uluslararasi kururnlara goulrmekte yarar vardir, Bu, Kurt sorununu ideolojik ve politik bakimdan hizla gclistirecektir, Bu tiir kurumlarda, Kurtlerin temsilcilcri de yer alacak ve goruslerini acrklayacaklardtr, En azmdan Kurtlerin dostlan yer alacakur.

Bir konunun alunm cizllmesinde yarar goruyorum. Avrupa Parlarnentosu, Avrupa Konscyi, Helsinki Nihai Sencdi, Uluslararasi Af Orgutll gibi kurumlar Kurt sorununu cesitli duzcylcrdc konusrnaktadrrlar. Zaman zarnan sorun ulusal parlamcntolarda da konusulmaktadir. Amcrikan Kongresi'ne, Fransiz Mcclisi'ne, Ingiliz Parlamcntosu'na benzer konularla ilgili karar tasanlan sunuldugu zaman bu konuyla ilgili gorusmcler yapildlgl zaman, "emperyalizm Kiirdistan'la ilgili olarak yine ne hiyanetlcr dtisunuyor?" gibi endiscler ifade cdilmcktedir, Bu dcvletlcrin Kurt sorununu bosuna kurcalamadiklarr, kendi 9 rkarlarma, fakat KUrtJerin kesinlikle aleyhine binakim l1abalar it;:ine girdikleri belirtilmektedir, Bu konunun biraz irdelenmesi gerektigi karusmdayim,

Kurdistan konusunda emperyalizm etkeni elbette vardir, Fakat, bu, kendini 20. yuzyilm ilk geyre#inde, 1915-1925 yulan arasmda glister-

97

mektedir. Kurdistan ve KUrt ulusu, bu yillarda, lngiliz ve Fransiz emperyalizminin, Kemalistlerle, Arap ve Fars monarsileriyle yaptlgJ i~birligi sonueu b6ltinmil~ psrcalanrms ve paylasrlrmsur. Bu, tarihin g6rdugli en bilyiik en etkili b61 yonet politikasrdrr, Dunyada, ortaya ~lkardlgl sonuclar hakinundan bunun kadar agu olan bir bol yonet politikasi daha yoktur, Ve bu politika Kiirtlerin dostlanm azalurus, haua hice indirmis fakat dil~manlaruu ~ogahm'~I;r. Dusmanlanm saldirgan, dostlanru pasif yapmisur. lste, Kurdistan konusunda emperyalizm etkeni bu tanh kesitinde durur. Klirdistan'm parcalanmasr, bolunmcsi ve payl3§llmasl surcci tum teferruauyla, zengin olgusal daya.iaklarla incclcnmelidir.

Gunumuzde, ulusa1 parlameruolann Kurdistan sorununu de alip incelernelerinin, bu konularda karar tasarilan hazirlamalanrun Kurtlerin ~Ikarlarma Zit bir surec oldugunu du§linmliyorum. Boyle bir surec, bilakis, Kurdistan'i onaklasa bir sekilde denctirn altmda uuan, Kurdistan'i devletlerarasi somurge haline gcuren devlctleri rahaisiz ediyor. Deniyor ki, "ABD. Fransa, Ingiltere, Almanya gibi devlctler Kurdistan sorununa burunlanm sokarak Kurdistan pastasmdan daha oncmli bir pay almanm rnucadelesini yapiyorlar." Bu ifadc insam §Oyle dli~UndUrliyor: Kurdistan pastasiru Kurtlerin elinden kapip kcndi aralannda paylasacaklar ... Halbuki durum hi~ de boyle degildir, Kurdistan pastasmdan Kurtler kmnu olarak bile yararlanamamaktadlrlar, Bu pasta, zaten, Turkiye, Iran. Irak gibi sornurgeci devlederin denetimi alunda. Omcgin Saddam Huscyin bu pastarnn cok ktii;iik krsrmndan kirnyasal silahlar uretip MIG'ler, Suslovlar saun ahp Ktirdistan'a gondermektedir. Turkiye, Dicle-Frrat sulannm nasil kullarulacagi konusunda Kiirt.lere darusmak ihtiyacuu hi~ duyrnamaktadir. Krsaca, Kurdistan pastasi zatcn Kurtlerin denctiminde dcgiJdir. Fakat sorunun uluslararasi kurumlara gOtilrtilmesinin. oralarda tarll§t1masmm Ktirtlerin lehine bir gelisme yaratacagmr dli§iinOyorum, Bu tur cabalarm gtidilk bir 6zerklik plammn hayata gccirilmesine hizmet edecegi, saghkh ve gii~lti, bagimsizuk ve ozgurluk mucadelesine darbc vuracagi ve onu gcntetecegi anlayisr var. Benzer cabalann, uluslararasi girisirnlerin, elbetLC silahh mticadeleyle, ozgurluk vc bagunsizhk miieadelesiyle koordineli bir ~kildc yuruiulmcsi gcrekir,

Kilnlist:.m'lII botunmcsinin, parcalanmasinm ve payla§dmasmm orta-

ya ~~kanhgl bir durum vardir, Kurdistan ulusal kurtulus mticadelesinin devrimci mu~ac:teles~,nin .. son .. de~ee ~aglmslz bir cizgide gelisebilmesi pek ?Ianakli ,de~lldIT, Cunku Kurdistan III her taraf isgal ve istila altmdadu ilhak edilmistir, Kurdistan'm etrafi dusman guclerle cevrilmistir. Kurdistan Ulusal Kurtulus Mii.c~d~lesi'ni yuruten orgutler bolunmenin, parcalan-

, marun, ~ayl3§llmanm bl,hncmc. toplum bilincine ve tarih bilincine ulasuklan 61~ude bagimsiz bir cizgi tuuurabilrne ve bu cizgiyi siirdiirebilme yeteneginesahip olabilirler. Uluslararasi iliskilerde cikar esasina dikkat etmek ?n:m!.i b~ ozelliktir, Cikar, uluslararasi iliskilerin en temel boyutudur. Hicbir orgut veya devlet sirf iyilik olsun diye, adalet geregidir diye ulusal kurt~lu~u guclere yardim euniyor, Burada muhakkak kendi crkan- 1lI ~a gozeuyor. Ulusal kurtuluscu guclere yardunlar sunarken, yardrmlan verirken muhakkak onlardan, kendi cikarlanm gozcten bir seyler de istiyo~. I~te, ulusal. kurtuluscu devrimci orgutlerin ne alacaklan, ne vereceklen bu: ?~s.ap k~tap sorunudur, Bu hesap kitap sonueunda eger bir dcnge varsa, iliskiye girmekten hir; kacimlmamalrdir.

.. Kurdistan ~Iu~al Kunulus Mucadelcsi'ni Avrupa rnerkezlcrinden yurutmck olasi dcglldlr. Ulusal kurtuluscu orgutler icin Avrupa merkezlerinde olmak, oralarda burolar kurmak kuskusuz cok onemlidir ... Fakat bu or~lit.lcrin ~lirdistan'da da bir ~banIarl varsa Avrupa'da olmak pek daha 1~lev~el bir hale gclmektedir. Onemli olan ise Kurdistan'da olrnakur, Vcya Kurdistan'a ~~kiln oldugu kadar en yakm yerdc olrnakur. Bu da yukarda kl~ac~ bchrttl~c~e .~ah§lldlgl gibi bir hesap-kitap yapmayi gerekli krlar, l~'§~'lcrde belirli bIT denge durumu varsa bu iliskiyi surdurmekte herhangi bIT sakrnca yoktur.

"Bilimsel Faaliyet", "Politik Faaliyet"

SERXWEOON- "BilimseI faallyet i~inde' olmak" "poIitik faaliyet surdurmek" gibi kavramIarm ternel nlteligi hakkmda bazt §eyler soyleyebilir miyiz?

- Bilimsel faaliyet surdurmek ve politik faaliyet surdurmek farkh farkh sureclerdir. Politik bir faaliyeti sOrdtirmede taviz olabilir. Bazen,

99

Kurt Milliyet~iligi Kavramt

SERXWEBUN- Son zamanlarda, Kiirt milliyel~iIigi kavraml uzerinde Ijok duruluyor. Daha ~ok da bu kavrama olumsuz anlamlar yiikleniyor. Milliyet~ilik hortamyor, kotiileniyor ••• Bu konuda neler sOyleyeceksiniz?

Kilrtlerin milli duygulanm aciklamalan yasaklannusur, baski alundadir. Kurtlerdeki milli hareketin iljerigi tam anlanuyla demokratiktir. yilnkil, Turk, Arap ve Fars somurgeciliginin baskilanna kars; direnisi icerir. Bu baskiya karsi direnmeden demokrat olunamaz, devrimci olunamaz. Bu bakirndan Kurtlerde, milli duygulara sahip olrnak, rnilli ozelliklcri savunmak, devnrnci ve demokrat olmak icin vazgecilmez bir kosuldur, KUrt rnilliyetciliginin saldirgan hicbir y6nii ve 6zii olamaz. Fakat, Turk, Arap ve Fars milliyeictlikleri saldirgandir. Tilrklerdeki, Araplardaki ve Farslardaki milliyetcilik hareketleri ernperyalist ve somurgeci bir iljerige sahiptiro Halbuki Kurtlerin milli hareketi somurgecilikten kurtulma, Turklerle, Araplarla ve Farslarla e~it y~ma amacrm tasrmaktadu. Kurt toplumuna kar~1 yilriitUlen saldirganligr, ozgurlesrneyi amaclamaktadir.

KUrt devrirncilerinde yanlrs bir anlayis var, Milliyelljilik deyince, milli duygu deyince feodal simflann, asiretlerin, ~yhlerin, toprak agalarlrun degerlerini anhyorlar. Bu degerlerin gozetilmeye ljah~"dlglDl du~Unliyorlar. Bu cok yanlis bir kavrayrsur, Cok buyuk bir bask! ve zulurn alunda tutulan bir halkm milliyetciligi, her zaman emekci snuflann gozetir, Bu milliyctcilik her zaman emekci snnflann cikarlan dogrultusunda gelisir, yiinkU, Kurdistan'da feodal smiflar burjuvalasarnanusur. Burjuvalasmadan, burjuvalasamadan ajanlasunlmisur. Boylece, ulusalhk iddia edebilecek, ulusa! istekler iJeri sOrebilecek sunf cilrUtiilmU§:tur. BOyle olunca bu utusal ozelliklerin de elbeue devrimciler ve demokrat unsurlar tarsfmdan gelistirilrnesi ve savunulmasi geregi ortaya cikrnaktadir,

Kilrt dcvrimcilerinin milliyetcilik kavrammi, milli duygu kavranuru yanh~ ve eksik kavramalannda, TUrk solunun etkisi cok buyuktur. TUrk solu KUrt hareketini hep milliyetci olarak elestirrnistir. Yani, KUrt hareketini milliyetcilikle suclarmsur. Bu elestiriler ashnda hep resmi ideoloji dogrultusunda yapnmisur. Omegin, 1925 Seyh Said hareketi "milli degildir, dinsel bir ayaklanmadir" diye elestirilmistir. Bundan milli bir ayakIanrna olsaydi kabul edilebilir anlarm cikmaktadrr. Halbuki ele§tirip ylpratmak soz konusudur. Zira, Kemalizm KUrt hareketlerinin hiljbir cesidini istememektedir. Hangi doArultuda olursa olsun. TUrk solu 1960'h ve 1970'li yillardaki Kurt hareketlerini de milliyetci olmakla, devrimci ve entemasyonalist olmamakla suclamrsur. Aslmda milliyetci stoganlarla hare-

101

hasimlanrnza karsr taviz verirsiniz, bazen taviz kopanrsnuz. Politik faaliyetlerinizi bu sekilde gelistirmeye cahsusmu. Bilimde ise taviz olmaz. Bilirnde kavramlar yerli yerinde kullamhr, Olgulann arasmdaki ili~kiler saglam bir sekilde kurulmaya cahsihr. Olgulan gormezden gelmek, yok saymak, milmkUn degildir. lnceleme ve ara~lJnna yapan insanlar zihinsel bakimdan kendi kavrayislsn cercevesinde, son derece ozgur bir kafa yaprsiyla olanlan incclcmeye ~a1J~lflar. Bu konularda en ufak bir taviz soz konusu olamaz. Bu bakirnlardan bilimsel bir cuba icinde olan kisi ve kururnIarla politikayi snrduren ki~i ve kurumJar arasmda onernli bir farkhhk olmahdu. Hele hele, politik faaliyetleri surduren k~i: ve kurumlar, bilimsel CUba icerisinde oianlan y6nlendirmeye ~ah§maktan ozcnle uzak durmahdtr, Bilimsel CUba icinde olanlar ozgilrlUklerini butun politik kurumlara tar§1 korumaya call~mahdlflar. Bu tavir ve davramsm, Kunlere, herkesten daha cok gerekli oldugu kamsmdayim,

- "KUrt milliyetciligi" kavrann uzerinde de ciddi bir sekilde durrnanm geregi vardir, Turk rnilliyetcilig], Arap milliye1ciligi. Fars milliyetciligi gibi kategorilerle KUrt milliyet~iligi arasmda cok buyuk farklar vardrr, Bu farklar birbirleriyle uzlasmaz derecede bilyUk oIan farklardir. Bugun Avrupa'da, Ban dtinyasmda milliyetcilik eskimis bir akrrn olarak kabul edilmektedir. Milliyet~jligin ~agda~ bir akim olmadl~J belirulmektedir, Milliyetclllk. Ortadogu'da, Asya'da, Afrika'da ve benzer yerlerdc ise COk gii~1U bir akrmdir. 6me~n Tilrklcrde, Araplarda, Farslarda cok giiCIti milli duygu ve milliyetci hareketler vardir. Bu harekctlerin, bu idcolojilcrin i~rigiyle Kurtlerdeki milliyetci hareketin iCerigi arasmda COk bUyilk bir fark vardir.

100

ket eden TUrk solunun bizzat kendisid ir. 1960'11. 1970'li yillan dusunelim. En devrirnci slogan. mitinglerde, gosteri yUrUyU~lerinde haykmlan en onernli slogan "Bagrmsiz Tilrkiye" slogam idi. "Bagunsiz Turkiye" nasil olusmustur? Kurdistan ve KUrt ulusu lngiliz emperyalizrninin, Fransiz empcryalizminin Kemalist1erle, Amp ve Fars monarsileri ile yaptlgl i~birligi ve gU~birligi sonucu b6IUnmU~, parcalanrms ve paylasilrmsur. Kurdistan'm ve KUrt ulusunun cok onemli bir kesimi de yeni kuru Ian Turkiye Cumhuriyeti'nin srmrlar icinde birakilmrsur. Temelinde emperyalizmin ve somurgeciligin bOlme ve yonetme politikasi alan, empcryalizmle bu yonde isbirligine ve gU~birligine girismis bir Turkiye nasrl bagunsiz olabilir? TUrk solunun bu sJogam diJinden d~Urmemesi, buna ragmen, Kurtlerin her turlu istegini, hareketini milliyeicilikle suclamasi bir ironidir. 1960'11, 1970'Jj yillarda Kurtler bu durumu desifre edememislerdir, Kilrtlerin bu durumu desifre edememelcri (Opium bilincinin ve tarih bilincinin gelisme- . mis olmasryla ilgilidir, "Emperyalizmle i~birligi ve gU~birligi yaparak Kurdistan'i bolup parcalayan onemli bir parcasuu da denetim aluna alan sizsiniz ... Bu bakimdan sizin de bir Kurdistan'uuz var" denemernistir. BiIindigi gibi Kemalizm TUrk solu Uzerinde ~ok elkiJi olan bit ideolojik akimdrr.

Ole yandan TUrk solu, 0 yillarda Vietnam'dan Filistin'e, Nikaragua'dan Angola'ya kadar her halkm, her ulusun baglmslz devlet kurma hakkim savunuyordu. Kurtlerin ise bagnnsiz devlet kurma hakki ~6yle dursun, Kurtceden sOz etmeleri, Kunce konusmalan bile yadrrgamyordu, Kurt devrimcileri de TUrk solundan gelebiJecek .suclamalara muhatap olmamak icin, KUrt dili, KUrt edebiyan gibi konularla hi~ ilgilenrniyorlar, enternasyonalist olduklanm Marksist-Leninist olduklaruu soyluyorlardr,

Kuzey Kurdistan'da y~dlglmlz su asamada, Kur'an'm Kurtce okunmasr bile, Mevlit'in Kunce okunmasi bile devrimciliktir, yUnkU, somurgeei ve lrk~l olan devlet KUrt olan her seye saldumaktadir, Kilrt olan her seyi yok etmeye cahsrnaktadrr. KUrt dilini, KUrt folklorunu, KUrt muzigini yok etmek iein her tUrlU onlemi dU~Unmekte ve yururlUge koymaktadir, "Biz devrimciyiz, enternasyonalistiz" deyip bunlan onemsiz saymak, onemsiz saydan bu kategoriler uzerinde israr etmemek rrk~1 ve somurgeci TUrk yonetiminin ekmegine yag surmektedir, Kurtceye, Kurt olan her ~-

102

ye sahip cikmak, TUrk Irk~lhgilla ve sornurgeciligine karst cikmak anlarruna gelir,

Kitrtler rnilliyetciligi Turkler gibi, Araplar gibi, Farslar gibi du~iinemezler. Onlar gibi algilayamazlar, Tiirk milliyetciligi, Arap milliyetciligi, Fars milliyetciligi saldirgandrr, Emperyalist ve somurgeci ozlere sahiptir. Kurt rnilliyctciligi ise bu saldrrgan milliyetciliklere karst, Irkoyl ve sornurgeci uygulamalara karsi Kurt ulusunu savunma, onu oteki halklarla esit klima amaciru tasrmaktadrr. Zulme kar~1 emperyalist sornurgeci ve ITk~1 uygulamalara kars; durdugu icin son derece demokratik bir icerige sahiptir, A vupa'daki gelismelere, ozellikle A vrupa Ortak Pazan ile ilgili gelismelcre bakugumz zarnan, oralarda da milliyetcilik hareketlerinin aruk, cok gerilcrde kaldignn goruyoruz. Buutntesen bir A vrupa'da bu dogal bir surecur, Bu surcc Kurdistan'da bu sekilde kavrarulamaz, yunkii, Kurdistan'da cok aglT baski ve zuliim vardrr, 0 halde Kurtler rnilliyetcilik kavramrru yeniden dcgerlendirmek durumundadrrlar. Burada ol~iit Turk solu olrnamahdir. TUrk solunun kendileri hakkmda neler dU~UndUgU olmamaladrr, Kurtlcrin kendine ozgu dil~iincesi, kendine ozgu kavrayisr olrnahdir ...

Kurtlerde eksik olamn, Marksist-Leninist dusunce, taVIT ve davrams olrnadrgiru bir kerc daha belirtmekte yarar vardir, Kurtlerde eksik olan milli duygudur. Milli duygu eksikligini bir orneklc acrklamakta yarar goruyorurn. Bir arkadasimdan dinledigim olay soyle: Bir Fransiz arkeolog Kara Afrika'da incelemeler yapiyormus, Yerlilerin ilrcltigi kap-kacaga, agaclara cizdikleri resimlere cok ilgi duymus, Cevrede ball yerlerde kazilar yapmak istemis, Fakat yerliler Arkeologun dil~Uncelerine, eylemlerine siddcuc karsr cikrmslar, Buradan tek ~ parcasi, bir avuc toprak bile, bir kucucuk agaoy dah bile goturernezsin demisler. Buralar bizirndir. Atalanrmzdan kalmadir, demisler, Fransiz Arkeologu kendi bolgelerinden taslarla, sopalarla, oklarla, bagirarak ofkelenerek kovmuslar, Aym Fransiz AIkeolog bir sure sonra, Dicle ve Firat vadilerinde de incelemeler yapmaya baslarms, Bu sirada ~evredeki Kurtler kendisine olaganiislu derecede yardim etmisler, Kucak kucak tas, toprak, oyomlek parcalan getirmisler ... Al bunu da gotur, at bunu da g61ilr, demisler. Ostelik hizmetleri karsihgmda cok az ucret almislar, Tas, toprak, ~omlek parcalanndan ise hicbir ucret

103

almamislar, Fransiz Arkeolog Kara Afrika'daki incelemelerini de dikkate aIarak ~yle soyluyor: Kurtlerde milli duygu, vatana baghhk duygusu 90k az, 90k crliz. Neleri var, neleri YOk hepsini bana vermeye cahsiyorlar. Bunlann yurtlanndan 9lkarllmasmdan hi9 endise duyrnuyorlar. Halbuki, bu parcalar onlann, tarihleriyle, gecmisleriyle ilgili onernli belgelerdir,

Milli duygu deyince, Yahudileri ve Ermenileri haurlamamak mumkiln degiJdir. Bu uluslar da, tarihte 90k bUyUk zulumlerle, haksrzhklarla, soykmmlarJa karsilasular, yurtiarmdan kovuldular. Fakat, bu halklar gC9- mislerini, kendilerine yapIian haksizhklan, soykmmlan unutmadilar. NesiIden nesile aktardilar, Milli duygulan onlann yok olrnalanm onledi, Kurtlerin ise kendilerine yapilan haksizhklan, zulumleri, soykinmlan kolayca unuttugunu g6riiyoruz. Milli duygu eksikligi burada da kendini gostermek ted ir,

ramlar uretildigini de goruyoruz, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'm, Serxwebfm'un sik srk vurguladrgi "dii~lirUlme" kavrarm bunlardan biridu,

Kurdistan elbeue Tiirkiye'nin somurgesidir. Deniyor kit Turkiyenin kendisi zaten ernperyalizrnin yansomurgesidir, Yansomurgenin sorn UrgeS! olamaz. Peki, Turkiye'nin somurgecilik yapmasi icin neyi eksik? Ordu, polis, jandarma, karakol, mahkeme, gizli servis vs. gibi zorlayici baski araclan nu yoktur? Kamu yonetimine, mernur kadrosuna rm sahip degildie. Gazcte, radyo, televizyon, sinema gibi kitle haberlesrne araclan rm eksiktir? TUrk yonetiminde, TUrk burjuvazisinde, Kurdistan'da somurgecilik yapacak kadar ticaret ve sanayi bilinci mi gelismemistir? Kapitalist birikim mi eksiktir?

Turkiye'nin 800 bin kisinin uzerinde ordusu var, NATO i9inde ABD ordusundan sonra en kalabahk ikinci ordu, Aynca, polisi, jandarmasi, Ozel Timi, gizli servisi, korucusu, muhbiri var. Bine yakin cezacvi var, Polis karakollan, jandarma karakollan var, Oze! Tim merkezleri, gizli servis mcrkezleri var, Hem de lJe~it ge§it ... Bunlar emperyalist bir gucten, ABD'den veya benzerlerinden icazet almarak kurulrnuyor, yonctilmiyor. Turk Devleti'nin bu kurumlan kurma vc yonetme kabiliyeti var, Turk Devletini, 20-30 yrlhk, 50-60 yrlhk 100 yrlhk rnazileri elan Afrika ulkeIeriyle, Orta Amcrika ve Ganey Amerika tilkeicriyle kansurmamak gerekif. Turkiye Osman" Imparatorlugu'nun devamrdir. Sadece Anadolu'da, Ortadogu'da bin yillik devlet gelenegi vardir, Machivelli'nin Hukumdar isimli eserinde neler yazdrklanni biliyoruz. Fakat bcnzer seyler daha 11. yuzyrlda Selcuklu veziri Nizarnul MUIk tarafmdan yazrlrmsur: Siyasetname ... Turkiye'nin somurgecilik yapmak icin ABD'den vcya lngiltere'den icazet almasi gcrekmiyor, bilgi almasr da ... Turkiye'de cezaevleri siyasi mahkumlarla doludur, Siyasal tutsaklara nasrl muamele edilecegini Turk yoneumi zaten biliyor. ~unun icin lngiltere'den, Amerika'dan bazi seyleri 6grenmesi gerekli degildir ... BUtUn bunlar Tilrkiye tarafmdan bilinmektedir, TOrkiye bu konularda hem yogun bir bilgi birikimine, tecrubeye sahiptir, hem de bunlan elkin bir sekilde kullanmaktadrr, Kamu yonetiminin direktifleri dogrultusunda hizmet veren bir iiniversiteye dUnyanm pek az yerinde rastlamr.

Siimiirge Tezi

SERXWEBUN- Cok konusulan konulardan biri de somurge tezi. Turk solu bu teze kanji ~Iklyor. Kiirtlerse bunu wun' ydlardan beri savunuyor. Siz yazdanmzda bu konulara epey acikhk getirdiniz. Burada, bu konuyu bir kere daha, kssaca, ele alabilir miyiz?

- Bir konu Uzerinde daha durmanm gerekli oldugunu dusunuyorum. Tiirkiye'de devrimciler MIa Kurdistan'm somurge olup olrnadigsm, ayn orgutlenmenin gerekli olup olmadignu tarusmaktadirlar. Hal§. bu tartl§ffialar, bu konusrnalar ... Bu konusmalar karsismda insarun yuregi burkuluyor ... Fakat bunlan da ciddiye ahp bazi acrklamalar yapma geregini duyuyorum.

Kurdistan'm somurge olup olmadrgi konusuluyor. Halbuki, Kurdistan somurge bile degil.l£!irt toplumu namusu gasp edilmi~_ bir,~ph~_'.!l_~~' Buradaki namus sOzcUgU bilimin bir kavrami degildir, Ahlakm bir kavramidtr. Fakat KUrt toplurnunun bu perisan halini bilimin kavrarnlartyla aciklamak 9011. zordur, Bilimin kavramlan bu sureci kavramakta, aciklamakta yetersiz kalmaktadir. Fakat son yillarda bu sureci aciklayicr kav-

104

105

106

Filistin Kurtulus Orgutu ile Israil iliskilerini ele alalrm, Hicbir bail devrirncisi, hicbir Yahudi komunisti, Filistin'lilere ortak 6rgutlenme 6nermemektedir. Filistinlilerin lsrail Kornunist Partisi'nde orgutlenrnesl istcnmemektedir, Turk solu da Filistinli devrimcilere hicbir zaman lsrail'li komiinistl~rle birlikte orgutlenmeleri gerektigini bildirmemisur, Israil i~gali alnndaki Arap topraklannda da Filistin'lilerin ayn 6rgiitlenmesini cok dogal karsilanusnr. Dog-a! olan da zaten budur. Kaldi ki, lsrail Kornunist P~tisi ~iirkiye'de~i benzerlerinden cok daha inarulrr, gilvenilir bir pan idir, lsrail Komunist Partisi Filistinlilerin kendi kaderlerini tayin hakkmi kabul etmektedir, lsrail KomuniSlleri Israil'in Filistinlilere karst surdurdugii savasin en steak arnnda bile Filistin Kurtulus Orgutunun yetkililcri ile konusabilmektedir, g6rii~bilmektedir. Ve bunlar, kamuoyuna, basma acrk gorusmelerdu. Bunlara ragmen Filistinlilerin ayri orgutlenrnesi elbette daha dogrudur, Kurtlerin ayn orguucnmes! guney Kurdistan'da veya Do_gu Kiirdistan'da hcrhangi bir sorun yaratmamaktadir, biitiin bunlar cok do~1 karsrlanrnaktadir. Fakat Turk solu, Kurtlere devarnlr ortak orgutlenmeyi dayatmaktadjr, Entemasyonalizm ve devrimciligin geregi budur demekted ir.

Halbuki TUrk solu enternasyona Iizmi, devrimci ligi, 1969-1970 yrllannda Filistin'e karsr gostcrmisur. 0 yJilarda Dev-Genc Uyclcri Filisun'e gidiyorlardr. Filistin Kurtulus Orgtltlerinin lsrail'e kar~J yUruUiigii rnucadel eye katkida bulunmaya (fa"~lyorlardL Orada isteyen iSledig-i kadar kaltyordu. Bazilan orada sadece egitim goruyordu. Bazilan ise aktif mucadeleye de kauhyordu, Fakat Filistin Kurtulus Orgutu'ne program dayauna, §u su kosullarda sizinle birliktc oluruz gibi seyler soylemek kuskusuz sOz konusu dcgild], Bugun, TUrk solunun Kurdistan'daki devrirnci ve demokratik mi.icadeleyc ulusal kurtulus mUeadelesine boyle bir yakla~Iml yoktur, TUrk ~olunun orgutsel olarak KUrdistan'daki bu rnucadeleye yapacaklan 6nemh katkrlar da yoktur, Fakat iiyeJerini serbest birakarak bu mucadeleye onemli destek saglayabilirler.

Somurge, ortak orgutlenme vs, derken Kurdistan'm somurge bile 01- mayan bir tilke oldugunu unutmamak gerekir. Kurdistan'm bolunmus parcalanrms ve paylasrhms bir ulke oldugunu Kilrdistan'da devletlerarais somurge sisteminin uygulandignu unutmamak gerekir, Turkiye'deki Kurtler

107

Somurgenin somurgesi olarnaz, yansomurgenin sornurgesi olamaz rnanug; elbette anlamsizdir. Yansomurge Turkiye'nin neleri oldugunu yukanda kisaca ifade etmeye cahsuk, Ordu, polis, cezaevleri, mahkemeler, kitle haberlesme araclan, universiteler; egitim kurumian, gizli servisler vs. Peki, Kiirtlerin nesi var? Turkiye'nin butun bun lara sahip olmasma ragmen, yansornurge oluyorsa bunlann hicbirine sahip olamayan Kurtlere ne demek gerekir? Kurdistan'daki onemli ekonomik isletmelerin devlet isletmeleri oldugunu da unutmamak gerekir,

Kurdistan elbeue Ttlrkiye'nin sornurgesidir. Dustmelim ki, Kurdistan'da en yogun, en kapsarnh zuliimier, iskenceler, somurgeci uygulamalar, soykrnmlar Mustafa Kema! Ataulrk doneminde, yani, Turkiye'nin emperyalizme karsi en cok bagunsiz oldugu bir donemde gerceklestirilrnistir,

Somurge tezi Kurtlerin orgutlenmesiyle, devrimci ve ulusal kurtuluscu mUcadelenin yonetilrnesi konulanyla cok yakmdan iliskilidir, Somurge tezi Turk soluna mensup siyasetlerle KUrt soluna mcnsup siyasetler arasmda esash bir aymrmn meydana gelmesine neden olrnustur. KUrt soluna mensup siyasetlerin hemen hepsi de somurge tezini kabul eunektedir, Turk soluna mens up siyasetlerin (fok bi.iyiik bir kisrm ise somurge tezini reddetmektedir. Gerilla mucadelesinin yukselerek gelisrnesi gerillamn g6- ruslerinin de gelismesine, benimsenmesine olanak hazrrlamaktadir. S6· milrge tezi gunumuzde daha genis gruplar tarafmdan benimsenmis durumdadir,

Kamrnca, somurge tezi toplumsal yapiyi, tarihsel gelismeyi aciklamakta cok yararli olan bir kavrarndir. Fakat TUrk solu bu kavrarm kullanmaktan kendini mahrum etmistir. t;iinku somurge tezini orgutlenmenin su veya bu dogrultuda olmasi konusu ile yakmdan ilgili olarak dti~Unmektc· dir, Sornurge tezini savunanlann bagimsiz orgutlenrneyi kabul ettikleri belinilmektedir, Orgutlenme sorunu TUrk solunun Kurtlere dayauigi konularm basmda yer almektadir, Turk solunun bu konudaki dU~tincesi tavir ve davramsi bir dayatmadir, Ve bu sadece Kurdistan'da gorulen bir iliski bicimidir, Daha dogrusu egemen ulusun solu He ezilen ulusun solu arasmda gorulen bir iliskidir, Dunyamn baska yerlerinde boyle bir iIi~kiye raslanmamaktadtr .

Turk devrimcileri ile butunlessin, lran'daki Kunler Iran devrimcileri ile butunlessin. Irak'taki Kurtler lrak devrimcileri He bUtiin.le~sin ... ~eklind~~i oneriler devrimci oneriler fa Ian degildir. Emperyalizmm ve somurgecili~in bu konudaki dayatrnalanru benimsemis onerilerdir. Kurdistan sorununun odak noktasinda ~u konu vardir: Kurt sorunu azmhk sorunu falan degildir. Kurt sorunu, Kurdistan'in vc KUrt ulusunun, lngiliz ve Fransiz emperyalizmi ile bolgedeki i~birHk~ileri Kemalistlerin Arap ve Fars rnon~ilerinin i~birligi ve gii~ birligi sayesinde bolunmesi, parvalanma.sl ve paylasrlmasi KUrt ulusunun bagimsiz devlet kurma hakkmm gasp ed~l~C~ si ile ilgili bir olaydir, Kurt sorununun odak noktasi budur. Bu, Birinci Dunya Savasi surecinde ve ondan sonrasr, 1919-1922 ydlan arasmda TUrk Yunan ve Turk Ermeni savaslan surecinde pisirilmis ve kotanlmrs bir olaydir, Bu surecte Turkler, Ermcniler, Araplar, Carlrk Rusya'si, Bol~vik Devrimi, Ingiliz cmperyalizmi, FranS1Z emperyalizmi, Alman emperyalizmi, hilafet, padisah, Enver Pasa, Mustafa Kernal.Juihat ve Tcrakki, Kuvva-i Mil'nye gibi pek cok kategorilerin varhgl dikkati ~ekmektedir. BUtlin bu kategorilerin birbirleriyle iliskilerini incelemcnin ve KUrt sorununun boyle bir iliskiler agl icinde nerede durdugunun saptanmasinda btlyuk yarar vardir.

Uluslararasi Demokratik Kamuoyuna Mesaj SERXWEBUN- Tiirkiye ve diinya demokratik kamuoyuna bir mesajmiz var rnl?

_ Yukanda ifade etmeye ~h~llm. 20. yuzyilm ilk ceyreginde KUrdistan'da uygu1anan Mime, parcalama ve paylasma politikasr Kurt ulusunacok bliyilk bir darbe indirmisur. Bu politika ulusa ~ok buyukbir yrknn getirrnistir. Biz bu politikamn nasil dU~iinOidUgUnU, nasrl uygulandlgml. ne tur sonuclar ortaya ~lkardlgml, bu politikanm neden Kurdistan'da ve Kilrtlere kar~1 uygulandlgml yakmdan biliyoruz, Kiln toplumunun bunyesindc ~Idl~l zaatlan da biliyoruz. Burada bu politikarun haksiz bir politika oldugunu ifade etmeye cahsryoruz. Emperyalizmin ve somurgeciligin urclligi ve uyguladigi politikalar elbeue haksiz poliukalardrr. KUrdistan'da bu politikalann cok daha haksiz ~kilde uygulandrgim dusunuyo-

108

rum. Bu politikamn Kurdistan'da hOI y6ncl ve yok et biciminde uygulan dlgml bunun da KUrt toplurnunu buyuk bir yiknna ugratugm: anlatmay cahsiyorum. Dunyada ve Turkiye'de demokratik kamuoyu Kurtlere uygu lanan bu politikayi daha yakmdan kavramaya, Kurdistan'da uygulanai

- devletlerarasi somurge sistemini protesto etrneye baslamrsur,

Gcrck dilnyada gerek Turkiye'de devrimci demokratik kamuoyi Kurdistan'm nasrl yonetildigi konusunda daha saghkh ve daha gecerli bil gilerin sahibi olmaktadrr. Bugun, Kart toplurnu cok buyuk tehlikelerk kar~l karsryadir. Turkler, Araplar ve Farslar Kurtleri iyi yonetmemekte dirler. Kurdistan'da surgunler vazgecilmez bir devlet polnikasidir, TUrk ler, Araplar ve Farslar Kurtleri kimyasal silahlar kuUanarak yonetmekte dirler. Kurtler bok yedirilerek y6nclilmektedir. lnsanlara bok yedirilerel devlete itaatlan ve sadakatlan saglanrnaktadir. Masum insanlar sorgusu; sualsiz olddrtllmekte sonra da sue delillcrini ortadan kaldirmak amacryls cesetler yakrlmaktadir, Kurdistan boyle bask I ve zulurn yontemlcriyle yo' netilmektcdir. Bu kosullar alunda insan ister isternez KUrt halkunn kend kaderini belirlcmesi gerektigini dusunrncktcdir, Kurtleri neden iIle Turk ler yonetccek, ille de Araplar yonctecek, iIle dc Farslar yonetecek? KUr hallo kendi kendini yonetmeye childir. Buna Iayrkur, Kurt halkmm kend: kendini en k6lil yonetirni bu somurgeci irkct ve fasist guclerin en iyi yo. netirninden daha iyidir.

Kurdistan'da insan haklanrua kmnusi bile yoktur, Kurdistan kararnamelerle, emirlerlc, yasak Ia ria, sansurlerle, surgunlerle yonerilmektedir. TUrk somurge yonetiminin Kurdistan'daki organlan, Kurt halkuu kati suo rene temsil ctmemektedir. Turk Devleti Kurdistan'da somurgeci bir devlettir, haua Kurdistan somurge bile olrnayan bir ulkcdir, Kurt ulusu 56- murge muamelcsi bile gormemckiedir. TUrk Devleti Kurdistan'daki zu1mUnil, baskrsmi ernperyalist guclerle i~birligi yaparak surdurmektedir, Emperyalist gucler Turkiye'yi en modern silahlarla donatmakta 0 silahlar da hep mazlum ve magdar KUrt halkina k~l kullanrlmaktadrr. Fakat dunya sadece devletlerdcn ibaret degildir. Demokratik kamuoyu Kurt halkimn gelisen devrimci ve demokratik ozlemlerini, ozgurluk ve bagtmsrzhk milcadelcsini daha iyi anlamaktadir, Bu konuda daha duyarIJ olrnaktadir. Ce~itli bicirnlerde Kurtlere destek verm eye cahsmaktadrr, Bu ilgi, bu yar-

109

dim elbette Ktirtlerin devrimci ve demokratik mucadelesini, ulusal rnucadelesini daha onernli asamalara ulasurmaktadir.

Gunumuzde aruk insan haklan sorunu, ezilen uluslar, baskJ alunda olan uluslar, somurge olan uluslar sorunu insanhgm bir sorunu olarak kabul edilmektedir. Eger insanlara, devlcte sadakat gostermelerinin saglanmasi icin OOk yediriliyorsa bu insanhgm bir sorunudur. Kimyasal silahlar, benzeri uygulamalar yine cagdas insanhgin sorunudur. Bunlar bir devletin ir; i~i olarak kabul edilemez.

Bugun, Kurtler, Kurdistan'da uygulanan esi bulunmaz sornurge sistemine karst canla basta bir rnucadele yurutmekiedirler. Kurtler r;agda~ dunyada biitiin halklarJa ve uluslarla esit ve onurlu bir sekilde yer alrnak istemektedirler. Bu miieadele elbcuc cagdasur, r;agdl~1 bask! ve zulurn politikalanna karsidir. 0 halde gerek dunyada, gerek Turkiye'de devrimci ve demokratik kamuoyu Kurtlerin eanla basla, cok buyuk yoksunluklara, cok bUyilk zorluklara ragmen yuruttukleri r;agd~hk mucadelesine, insanhk mOcadelesine yardunci olmak dururnundadirlar.

Ote yandan TOrkiye, Balkanlarda ve Ortadogu'da bir ulusun varhgml yok sayarak onun ulusal ve demokratik haklanm inkar eden ycganc dcvleuir, Eger Bulgaristan, ulkesindeki Tiirklerin kirnligini inkar ediyorsa bu uygulamamn hocasi Turkiye'dir, Bulgaristan bu uygularnayi Turkiyc'den (;grenmi~tir. Yunanistan Batt Tarakya Turklerinin TUrk toplumu olma haklanna kisulamalar getirebiliyorsa bunu yine Turkiye'den t;grenmi~lir. Bu r;~it bir Ifkr;lhgm hocasr TUrkiye'dir. DOnyada Ti.irkiye'nin sahip oldugu bu 1Ttr;lhga benzer bir irkcihk daha yoktur. Boyle bir irkcrhk Guney Afrika'daki irkcrhktan cok daha gericidir, barbardu, yikrcrdir. Vzun yillardan beri sUrdligU icin iyice kurumlasrmsur. Bulgaristan'da, Bau Trakya'da, Guney Afrika'da bu konularda rahat bir sekilde iyiye dogru dcgisiklikler yaprlabilir, TOrkiye'de ise boyle degisiklikler, iyilcstirmeler yapmak gUr;tlir. TUrk usulu irkcibk boyle oluyor ... Kurtlerin ulusal varhgnu inkar etmek, KUrt dilini, KUn kulturunu kiir;timsemek, horiarnak, a~gllamak, Ktirtlere TUrk dilini ve TUrk killtUrUnil dayattnak ... Ancak Turklesirsen yasayabilirsin, demek..,

Dilnyada bu kotO Orne~n ortadan kaldmlabilmesi bakrmmdan da Kurt ulusunun (;zgUrlilk mucadelesine katkida bulunmak gerekir.

110

Turk Solunda Yeralan Kiirtler

SERXWEOON- Kurdistan kokenli bireylerin Turkiye devrimci demokratik hareketi tarafmda yer alanlarIDI nassl degerlendlrlyorsunuz? Ornegin, kimileri, bunu enternasyonaUsUik olarak degerlendiriyor. Ama, kendi uJusal ve toplumsal gen;ekligini kavraml~ degil. Boyle bir tavir ve davramsm gereekeilikle ne ilgisi vardlr?

- KUrt kokenli olan devrimci insanlann TUrk sol una mcnsup r;~iui siyasetlerdc yer alrnalan, bu siyasetlcr icinde faaliyet gostermelcri 1960'11 ve 1970'Ii ydlarda yaygin bir harekeui, Gunumuzdc boyle bie surece daha az rastlantyor, Kiirtlerin TUrk sol una mcnsup cesitli siyasetler icinde yer a~malanm biraz yadirgadrgmu bclirtmcliyim, Bu yadirgama daha cok enternasyonalizm kavrarmyla ilgili olarak onaya crkmaktadir, C;UnkU, bu ulr kisiler kendilerini enternasyonalisurn diye sunmaktadrrJar. Bu tiir insanlara ornegin, "Kurt dili uzerinde cok bilyiik baski yapihyor, Bu baskrlan geriletrnek icin bir seyler yapmak gerckir. Ne yapmak gcrekir? Senin bu konuda bir dU~i.incen. bir onerin var rm?" gibi seylersoylcndigi zarnan "Ben devrimciyim, ben entemasyonalistim, benim icin oncmli olan devrimci olmakur, Marksist-Leninist olmakur. Kurt, Turk, Arap olmak benim icin onemli degildir, Ben enternasyonalistim!" Bu oozier yukandaki ifadelerin bir cevabi bile degildlr, Kakh ki, ememasyonalist olduklanm soyleyen bu insanJar, hep TUrk9C konusurlar, Turk miizigi dinlerler, Turk sazi calarlar. TUrk siiri, Turk edebiyau okurlar, TUrk kUlWriinU yasarlar, Ortalarna bir TUrk gibi yasarlar, cocuklanna Turk adlan koyarlar, Cengiz, Alpaslan vs, gibi, Hie Kunce konusmazlar, r;ogu zaman da hir; Kunce bilmezler. KUrt tarihi konusunda ciddi bilgilere sahip degildirler, KUrt tarihini 6grenme konusunda herhangi bir heyecanlan da yoktur... Asirnile olmuslardrr, ZuHim, baski, soykmrndan soz etmeleri gerektiginde baska halklann tarihine basvururlar, Halbuki, Kurdistan'm yakm tarihinde r;e~itli yerlerde, cesuli zamanlarda zulurn, katliam, soykmm yasanmisur. Zilan Deresi (1930), Qutu Deresi, Lac Deresi (1937-1938), Tileber Deresi, Sefo Deresi (1943) soykmmlsnn ya~ndlgl onemli yerJerdir. Entemasyonalist (!) olmus bu

111

Kurtler bunlann hicbirmi bilmezler. Dedelerinin neden soykmma ugranldiklanm merak etmezler, Bu konuda heyecanlan da yoktur.

Bu konuda sunlan dU~UnUyorum: Bu Kurtler, KUrt olduklanni vurgulayamadtklan, KUrt olmanm buyuk bir bedeli oldugunu bildikleri icin "Entemasyonalistiz" demektedirler. yOnkO, enternasyonalistiz diyenlere polisler, savcilar fatura uzatmarnaktadrrlar. Bu insanlar, hem herkesten daha cok devrirnci olmakta, hem de hicbir faturayla karsilasmamaktadirlar, Kurdurn diyenlere, Kurt ulusal ve dernokratik haklanm savunananlara ne kadar buyuk baskilar yapddlgl, siddet uygulandigi bilinen bir gercektir, Ote yandan Turkce konusmak, TUrk mOzigi dinlemek, TUrk sazr calmak, Turk killttirOnii yasamak, TUrk gibi yasamak yeni dogan bebcklere Turk isirnleri koymak insanlan enternasyonalist yapar rm? 0 zaman butun Tilrklerin enternasyonaiist olmalan gerekir, 1971'de Diyarbakrr'da $1- kryonetim'de bir Kurt arkadasnn vardi. Avukathk yapiyordu, "Ben enternasyonalistim, cocuklanma Cengiz, Alpaslan isimleri verecegirn" diyordu, Halbuki, TUrk somurge yonctimi ona zatcn boyle davranrnasmr emrediyordu. KU~c isimlerin vcrilmesi yonetmeliklerle yasaklanrmsu.

Kendi kimligini, halkimn, ulusunun ~gllanml~, horlanrms, dii~Urti1- mus, onuru kmlmrs durumunu sorgulayamanns Kurtlerin enternasyonalist olmalan ~lSyle dursun, dogru durust demokrat, devrimci olrnalan bile olaSl degildir. yilnkti, bir ki~i halkirun temel celiskileri ve bu r;eli~kilcri ~zumlemede kendi durumunu sorgulama surecindedcvrimci olur. Halkmm sorunlanna yabancilasarak devrimci olmak, saghkh bir devrimcilik dcgildir. Kendi halkmm ternel celiskilerini kavrayamayan, 0 iliskileri cozurne ulasuracak kuvvetleri ortaya crkaramayan, bu surecte kendi fonksiyonlanDI kavrayamayan bir kisinin saghkh bir devrirnci olrnasi pek olasi dcgildir, Kendi halki icin devrirnci olamayanlann, baska halklann devrimci ve demokratik mucadelesine, ulusal kunulus rnucadelesine katkisi da samldrgl kadar biiyiik degildir,

Enternasyonalizm, ancak uluslann ~itligi temelinde kurulabilir, 50syalist bir ulkenin, bu ilIkenin vatandaslanmn, sosyalistlerin, ezilen halklarla, sornurge halklarla entemasyonalist bir dayamsrnaya girmelcri gerekir. Ve bu anlasihr bir ~ydir. yiinkO: bu lilkenin, bu Ulkenin

vatandaslanmn pek cok sorunlan c;ozillmO:~lUr. Ezilen halklara, sorunlart olan halklara yardrm etmeleri onlarla dayamsmaya girmeleri bir gorev olarak ortaya ~:Jkmaktadtr_ Ama, ezilen balklarm, somurge halklarm, kOie d~eYin~e~i ha~~n geli~mi~ ulkelerin i~i simfiyta vs, dayamsmaya gumelermm, 0 I~l simflanrun sorunlarmm c;oziimlenmesine katkida bulunmalanrnn bir anlarm olur mu? Kendi agu; acil sorunlanm birakip geI~mi~ illkelerdeki i~i smiflanmn sorunlanyla ug~maya kalkrsmak, kendi ~nlar.tndan ka'Yl~ degil midir? Boyle bir entemasyonalist dayamsma olabilir mi? BugUnkil kosullarda, Kilrtlerin, 6rneWn Sovyetier Birligi'ndeki, Almanya'daki, tngiltere'deki, Hindistan'daki, Mrsir'daki i~i srmtlannm smifsal milcadelelerine bir katletSl olamaz .. _ t;ilnkO Kurtler ezilmi~ bUliln maddi ve mane vi degerten gasp edilrnis bir ulustur. Fakal bu illkelenn, bu ulkelerin ~i snuflanmn Kiirtlerin ulusal ve demokratik milcadelelerine yardtmlan olabilir, olmahdir, Entcrnasyonalizm kavrammi bu iliskiler cercevesinde degerlendirmek gcrekir.

Kiirtlerin Vlusal Kurtulus Milcadelesi'ne ve devrimci mucadelesine k~1 boyle bir entcmasyonalisr dayamsmamn gt5slerilmedigini dil~UnUyorum. Bu durumun da aynca sorgulanmasr gerekir, Kurtlere zaman zarnan emernasyonalist olmadiklan hanrlauhyor, Entemasyonalist olmak sadece Kurtlerin gorevi midir? Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi'nin, yin Halk Cumhuri~e~i'nin, Arnavutluk Halk Cumhuriyeti'nin, Bulgaristan, Cekoslavakya gibi devletlerin, Turkiye i~~i srmfrmn, Fransiz ve Japon i~i Sml~arl~m vs. entemasyonalist gorevleri yok mudur? BOWn bu kategoriler ~I~~IYC kadar neden Kiln sorununu, Kurdistan Ulusal Kunulus Mucadelesi m hep gormezden gelmi~lerdir. Kurtlerin bu konulan da incelemeleri, tartismalan gerekir, Entemasyonalist olduklarmi vurgulayan K~rtI~rin, r;e~itli sosyalist devletlerin, ~~itli tilkelerdeki i~i simflanna Kur<hs~ VI~~I Kurtulus Milcadelesi'ni neden gfulnediklerini, gOrmezden geld~klenm fakat, neden hep Kurtleri ezen somurgeci, UkC;I, fasist devletlenn yanmda yer aldiklanm da sorgulamalan gerekir .. _ BUwn bunlara ragmen, ezilen halklarm elbeue birbirleriyle dayamsma icinde olmaIan gerekir. Bu konuda da Omegin, Filistin Kurtulus Orgutu'nun, KurtlerIe neden herhangi bir dayamsmaya ginnedigi hep, Kurtlen ezen devletlerin yanmda yer a1d1gt sorgulanma1tdtr,

112

113

Ba,l«Jn Apo

SERXWEBON- SOylePmizi bitirirken, bu sOyl~i i~n tqekkiir eder, miicadelenizde bapnlar dilerkeD, halkUDIZID size sicak dostluk mesajlftl iletmek istiyoruz. ..

_ Ben de KUrt ulusunun ~zgilrlUgu ve baA:lmslzh~1 i-;in savasan biltUn Kiirtlere, Parti'ye. Cephe'ye ve Ordu'ya selemlanmi, basan dileklerimi yolluyorum. Saghk diliyorum. Kiirdistan'daki toplumsal ve siyasal <llinU$limde, PKK'mn, ERNK'nin ve ARGK'nin 90k bUyUk rolu oldugu ar;1~U. Bu luzh dOnU$umii sa~layanlara, bu surecte yer alanlara, KUrt ulusunu, msanhk ailesi ~jndeki yerini aldirmaya 9all~n bu onurlu miicadeleyi yaratanlai'a ve surdurenlere, butun gerillalara, Baskan Apo'ya selamlannu, sevgilerimi, saygilanmi gtsnderiyorum. Basanlar diliyorum. SaA;hk ~i1iYorum. Bu uA:urda ~hit dU$ffi~, Kurdistan'm bir vatan, bir yurt, bir ulke olarak algrlanmasnn sag lam 1$ binlerce KUrt devrimciyi derin saygilarla

amyorum.

Bu ar;lklamalan yapma frrsau verdiginiz ir;in tesekkur ediyorum. Son olarak bazi dileklerimi iletmek istiyorum.

Son yillsrda, $U surecleri de izliyoruz. Aruk Kurtlerin d~stlan na 90- gahyor, DUnyadaki devrimci ve demokraL kamuoyunun nezdl~.de, K~lerin ozgurluk ve bagnnsizhk mUcadelesine arka r;lkanlar da gunden gune .aruyor, Kurdistan Uiusal Kurtulus Mucadelesi'nin hakhhgl her gun ~aha iyi an~lhyor. Kiirtlerin dU$manlarl da elbette bos d~~yorlar, Ye~l yeni teknolojilerle donamyorlar. PKK'YI dagltmak, etkisiz hale getirmek icin, her tUrlu entrikayi mubah sayiyorlar. PKK Genel Sekreteri Abdullah Oca1an'16IdUrmek ir;in binbir tlirJli pJanlar yapiyorlar, Mahsum Korkmaz Alcademisi'ne casuslar gonderiyorlar.

Bu kosullar alunda PKK'ya, gerillalara, Cephe'ye, Ordu'ya cok onemli gorevler dusmektedir, PKK'nm bu gorevin bilincinde ?I~ugu da ar;1k bir gercektir, PKK'da hicbir makam "yeri dolduru1am~" kisiler tarafmdan temsil edilmemelidir. Bu, ozellikle Gene! Sekreterlik makami icm, Ba$kan Apo ir;in boyledir. Tiirk guvenlik glir;lerinde, oomlirgecibaslnda,

TUrk kamuoyunda yerlesik bir anlaYI$ var: EA-er Abdullah 0ca1an 61ddrtiliirse PKK biter, daidw. Abdullah OcaIan'SIZ bir PKK'nm kabul edilebilecegi bile ifade ediliyor. <mceleri. "Kurt sorununa evet, PKK'ya hay If" biciminde fonnOle edilen bu sureci, daha sonralan, "PKK'ya ever Apo'ya hayir" biciminde ifade etmeye ~ml~lardtr.

Durum kuskusuz TUrk somurge y6netiminin, sOmtirgeci TUrk basmirun dU~Undiig-il gibi degildir, PKK OrgilLlenmesi dU$ilnilldoganden r;ok daha derindir, yaygmdir. PKK, KUrt hareketlecinin 6nderiiAini ve Kort hareketinin snufsal yapisuu degi$lirmi$lir. PKK arttk, tek adamla yilrOyen, bir adam tarafmdan r;ekilip cevnlen bir Orgill degildir, Hepsinden Onemlisi PKK ve Basken Apo bunun biHncindedir. Gerekli onlemlerin ahndtg-. anlasrlmaktadir, BUtOn bunlara ragmen Apo'lan ~ogaJtmak gerekir. Onlarca, ylizlerce Ape olmahdir, PKK'da "yeci doldurulamayan" insanlar olmamahdir,

Surasi da bir gercektir: Apo'lan r;ogaltmak samldlgl kadar kolay degildir.Toplumlar sik sik Apo'lar yetistiremiyorlar, Arna, toplurnlarda zaman zaman bu liir onderler de ortaya r;lklyor. Ostelik Apo'lar okullarda da yetismiyor, bir resmi egiumin sonucunda ortaya cikrmyor, Toplumlann ne zamanlar ve hangi kosullar alunda Apo'lar yeLi~tirdikleri, Apo'lar ortaya -;Ikardlklan, ashnda, irdelenmesi gereken ~ok onernli bir kooudur ve bu tarih felsefesinin bir konusudur. BUttin bunlan bilmemize ragmen sunu ifade etmeye r;a1I$lyorum. Apo'lan ~ogaltmak gerekir. Caba bu yonde 01- mahdir, Onlarca, yuzlerce Apo olmahdir, Herkes Apo olmaya Ca1I$ma1I-

,

dir.

BBC'nin, 19 Mayis 1990 larihinde 23.00 haberlerinde "20 MaylS 1990 tarihli Tiirkiye gazetelermden ozetler" bolumunde soyledikleri bu bakirndan onemlidir, BBC 20 Mayis 1990 tarihli Milliyet Gazetesi'nin ilk sayfasmda manseue "PKK'da lr; Savas" bashkh bir haber oldugunu soylemistir, ''Qrgtitlln Bekaa'daki kampmda silahh causma" bicirninde devam eden haberde "Apo vuruldu rnu?", "Kampta kansiklik", "ldamlar sllrtlyor", "Turkiye izliyor" gibi ara bashklar var, BOyle bir haberin, sadece KUrt gerillalarda degil. milyon1arca KUrt insamnda endiseler, kaygilar, uzuntuler, sikmular yaratmasi dogaldir, Nitekim, BBC 20 Mayis tarihinde

114

115

yine aym saatte yapbtl yaymmda, stjzu edilen haberi yalenlamq ve dinieyicilerden OzUr dilemistir, Aym haberi Milliyet'e atfen Istanbul baskrsmm bazi kisunlannda kullanan Cumhuriyer de 21 Mayls J990'da haberini yalanlamak zorunda kalmisur. Okuyuculanndan OzUr dilemistir, 22 Mayrs _l990 tarihli HUniyet ise BBC'yi. stjzu edilen habeti kisa zamanda yalanIa<hgl icin el~tirmi~tir. "BBC gUnah ~Ikardl" demistir,

Ashnda, haberin kaynagr ayhk SerxwebOn dergisinin Mart 1990 tarihli 99. sayist idi, fakat somurgeci basin haberleri bilincli olarak carpiuyordu. Olaylan abartmak, iIi~kilerin yfinUnil degi~tirmek liIil§man basimmn en onemli amacrdir, KUrt balk ylgmlannda bu yolla panik yaralt1aca~

umulrnaktadir, .

26 Mayis 1990 tarihli Gunes gazetesi Milliyet gazetesinin sOzu edilen heberi nastl yaymladignu anlatmaktadrr, "Mansete ylkan ·~aka" bashkh haberde sOzO edilen haberin bir ~a sonucu verildigi soylenrnektedir.Bu pka ise tam anlarmyla uydurma haberi i~rmektedir. Fakat, TUrk sOmurge yOnetiminin, devletin has gazetesi Milliyel boyle bir ~ayl bile ciddi bularak. dogru olup olmadiguu hi~ sorgulamayarak yeni yeni mizansenlerle silsleyerek manseuen verebilmektedir. Buna ragmen, yine 26 MaylS 1990 tarihli TercUman gazetesinde aym yalan haberin yaymlandtgml gOnnekteyiz. "Militanlar Apo'ya ~dlrdt: 20 61u" bj~imindeki habet maoseuen verilmektedir, Somurgeci basin gercekleri dcgil, olmasrnr arzu ettiklerini yazmaktadtt. Vine 26 Mayrs tarihli Hiirriyet gazetesmde ise PKK admm TUrk yonetiminde ne derin ve yaygm korkulann otusrnasma neden oldugunu gosteren bir habet vat. "PKK Alarnu" bashkh habet kssaea ~yle, Edime'de bir sokak bekcisi sokakta HUrriyet gazetesinin bir haber biUtenini buluyor. Bultende PKK He ilgili haberler vat. Bek~i, bunun PKK bildirisi oldugunu samyor ve karakola goturuyor. Birinci sube polis gO~lerini aJanna geciriyor, Yogun bir faaliyet baslauyor, PKK'nm Edime'de bildiri yaymlamasi polis gU~lerini dehsete dU~Urtiyor. Fakat inceleme sonunda bu yazdann bit PKK bildirisi olmadrgi Hdrriyet gazetesinin bUlteni oldugu anlasrhyor, Polis rahathyor, "herkes derin bir nefes ahyor,"

BQUin bunlar, dil~antn PKK'ya, B~ Apo'ya ~I niyetlerini, at-

zulanm ac;tk. bit ~kilde ortaya koyrnaktadir, Oyleyse her tUrin olasihgr dikkate almak gerekir. Dusrnan guclerin PKK'ya ~I, Baskan Apo'ya ~I yapamayacaklan hicbir ~y yoktur, Bu konuda devletin bir yIlhk buicesi bile, daha fazlasi bile ortaya konabilir. BOyle dusmanca bir siirece k~1 verilebilecek en guzel cevap ise berkesin Apo olmaya calrsrnasidrr,

BOtUn Apo'lara selamlar olsun! ..

28 Mayis 1990

116

117

II. BOLOM

yazdim. Bu yaz!lanmda sizin ban tszellik1erinizi anlatmaya cahsum, bazi ozelliklerinize de elestiriler yonelttim. Onumuzdeki gunlerde bu yazilann birer nushasnu size iletmeye cahsacagun. Bunun dismda, bazi ortak yaymlarda, size iliskin imzasiz yaz!lar da yazma olanagim oldu. Bunlar genellikle, sizi tamucr, ~1~malarImZ1 gosterici nitelikte yazllar.

Son O~ kitabmizi da inceleme firsau buldum. Bu kitaplardaki bazi dii~Oneelerle ilgili olarak, bit degerlendirme yazrsi yazmak istiyorurn. Eger bit engel Ctkmazsa. baska islerim beni bogaeak boyutlara varmazsa, bunu becerecegirn, Bunun biraz zaman alacaguu dU~iinerck. bazi gene I soyutlamalarda bulunmayi ve size iletmeyi yararh gordum,

Sizin son iiC kitaptaki gorusleriniz, daha onceki donemlerde yazilan kitaplardaki gorusleriniz gibi, resmi ideolojiye biiyiik bir darbe vurmakta. Resmi ideolojinin acmazlanm, belirli boyutlanyla 3C1ga C1karmaktadlC. Bu gorusleriniz, zaman geemeden, Kunler icinde yansi bulmus, belirli tarusmalara, elestirilere ve kabullere yol acml~ur. Son kitaplardaki dusuncelerinizi gOzOniinc aldlglm zaman, cok ternel ve onernli saptamalar 01- masma ragmen, bunun yarunda derinlestirilmemis yiizeysel bir karakter goze carpryor, Bu tespitlerin derinlesmemis halleri, kabul eden Kurt kesimlerinde, belirli sorunlann siarlar halinde kavranmasiru ve tarusilmaz gorusler haline gctirilmcsinin tehlikelerini icinde tasirnaktadir. Yazdi klanmzda bu yon, dikkate almmasi gereken onemli bir yondur,

Butun kitaplannda, yazrlannda ve son kitaplarmda da, Kemalizmin belli ozellikleri vurgulu bir bicimde teshir olmustur, Bu du~uncenin, KUrtlerle ilgili tezlerinin ipligi pazara !JlkmJ~ durumda. Ama Kemalizm, sadece halklar ve Kurt sorunundaki anti-demokratikligi He bir yapdanma ve resmi ideolojik bir ozellik degildir, Bu dusuncenin, siyaseue darhk, dusunce ve orgutlenme ozgUrlOgtinUn olmamasi, monolotiklik, tek particiiik, tek ideoloji, tek sisrem, iek sef gibi ozelliklerinin de irdelenmcsi ve aClga cikmasmm: ycni bir toplumsal yap! insasnu dunden OnVne koyan Olkemiz yurtseverleri acismdan onemi buyuktur.

Kemalizm'de, Ataturk'un du~(jnceleri, davranis bicimi ve uygulamaIan bel kemigi niteligindedir, Ama Kemalizmi asil sekillendiren. guCIU 'hale getiren ve realize eden aydmlar olmustur, Bu dusunce, tek particilik-

MEKTUPLAR

PKK MENF AATLARI iSTEDi(;t t~1N ISMAiL BESiKCi'YE SARILDI

Uppsala, I 1.8.1990

DegerU Istnllil Agabey,

24.7.1990 tarihli mektubun bir donem once elimize gecu, Mektubun elimize g~tigi zaman, cok sevindik. Her zamanki gibi, gOnderdigimiz mektubun eline gecip-gecmedigi konusunda endise duyuyorduk, ButOn gonderdigim mektuplar eline gCIJtigine gore, hangi sebebe ve hangi gUdti He olursa olsun, "bir seyler deg~iyor" mu? diye bir soruyu akla gctiriyor, Neyse, Tilrkiye'de resmi ve resmi olmayan planda, gundeme gelen deger degi}imi OlaYI, ba!j;h basma Oncmli bir olay ve derinlemesine incclemeye deger bir olay. Ama bu gorev, bizdcn cok, ilk basta Turk aydmlanmn gorevi oldugu d~Uncesiyle, kalbimize su serpiyoruz ...

Ismail agabey, bu genel aciklamalanmdan S08ra, bazt ozg(ln sorunlac Ozerinde durmayi, bir dostun olarak yararh goruyorum, Soyleyeccklerimi kesinlikle yanh~ anlarnayacagnn umut ediyorum. Gereekten de, dostlann dogru bildikleri He ilgili olarak, birbirilerini bilgilendirmelcri ve elestirmeleri gerekiyor.

Bugune dek, size i1i~in olerak, bie kampanya dolayisryla uzunca denilebilecek bir yaziyr, Avusturya'da bizim cevremizde olan arkadaslann ~tkaC(hgl Rtzgariya Welat dergisinde; bir yazi da buradaki tum Kurtlerin ortak demokratik Ylgm OrgiittinOn yaym orgam olan Berbang dergisinde

118

119

te somuuasnus, ~f1igi uretmis, devletin ideolojisi olarak kapsamh bir yapi kazanarak; ~guJculu~un karsrsma dikilrnistir, Ozcesi sizin de sik sik ifade ettiginiz gibi; Kemalizm, halklara dusmanhga dayantr. Baska uluslann haklarmm gaspun ongorur, Bunun i~in de. Kurtlerin basma getirilenler ortada. <;o~ulculuga karsidu: Bunun ic;in de tek sefi tamr. Toplumun baska y6netici 6nderlerinin olamayacagmr pratikee ortaya koyar. Resmi ideolojinin hukmettigi tek bir partinin varhgml kabul eder. Bunun yamnda, tek resmi kUItUr. tarih gecerlidir. Yani toplumsal tum ogelerin tekligini, resmiligini, mLdakhgml ve tarnsrlmazhgiru yaratmaya cahsu, Dusunce 6zgiirlii~iinii kabul eunez, Bunun icin de, cok partililige siddetlc karsidir,

AtatUrk'iin olumunden sonra, cok partililige gecilmesi, resmi ideolojinin gercekten cok partililig:i istemis olmasmdan degildi: Degisen dunya kosullan ve Turkiye'deki sosyal, siyasal ve suufsal farklilasma, boyle bir sureci zorlamisu. Bunun icin de, cok partili sistemde 0 gunden bugiine hic;bjr zaman gercek rayma oiurmarmsur. Giderek egemen gU~lerin ve egemen ulusun iradesinin temsil edildigi parti r;ogulculugu ile snurlandinlmisur, TUrk i~i suufi, emekcilerinin ve sosyalistlerinin r;ok partili sistemde Ozgiirce yerini alrnasma siddetle karsi crkrms. Olusturulan tilm sol. sosyalist partiler en kisa bir sOre sonra kapaulrmsur, "KomOnist" ismiylc parti kurulmasi, zaten kesinlikle yasaku, Son birkac yilda, yine dunyadaki gelismelerin ve ozellikle de AErnin TOrkiye'yi kendi normlarma, burjuva demokratik normlanna zorlamis olmasmdan dolayi, binbir dalavere sonucunda, gelecegi de belli olmayan, "komUnist" isimli bir parti kurulmustur. Diger yandan. KUrt halkimn, KOrt yurtseverlerinin ozgurce partilesmeleri, degi~ik toplumsal, killHlrcl orgutlcnmelerini gerccklcstirmelerinin serbest birakrlmasr bir yana; Kurtlerin varllgt reddedilmistir, "Klirtlerin TUrk oldugu" tezi utamlmaz bir bicimde savunulrnustur, Savunulmaya devam ediyor ...

Baasizm'e, Peronizme, Francoizm'e ve haua fasist diktatorluklere 00- ktldlgl zaman da aym ozelliklere rastlamr, Ama bu akunlann ve rejimlerin ~killendigi toplumlann ulusal, sosyal, kiUtUrel ozellikleri de yani "topraklan", farkh farklt ~~i,ler kaumsur. Ama bu rejimlerin hepsinin ortak Ozelligi: Lider putlasurmasi, tek panieilik, cogulculugun ve fikir oz-

120

gUrlfi~nUn olrnamasr, ayn ayn dusuncelerm-felscfelerin kendilerini lizgurce orgutleme olanaklannm olmamasr, anti-dernokratik olrnalan, insani hak ve ozgurluklere kars; olmalan, zenginligin bir avuc ne idfigii belirsiz, genel ozellikleriyle lumpen kesimlerin elinde toplandrgr rejimler ve sistemlerdir,

BfitUn bunlan soylemernin nedeni su: Kurdistan toplumunun bu gelismelerden ve bu tOr rejimlerden etkilenecegidir, Yillardrr bu tilr rejimlerin ve aksmlann boy vermemesi. engellenmesi icin, ~agda~la~a surecinde olan sosyalist, demokrat KUrt aydinlan caba gosterdiler: Fakat verili durum ve son 10-15 yildaki gelismeler bunu beceremediklerini gosterdi. Bizim ii1kemizin de suufsal, sosyal, kulturel konumu, ismi gecen akunlann ve rejimler ic;in yeterli olcude verimli gorunmektedir, Buna arn ek olarak, 12 EylUl'den sonra, Kurt hareketinin Ortadogu'ya acrlmasi onernli bir etken oldu. Kurt okumuslaruun bir kesiminin ulkede iken Kilrtlestirdigi Kemalizme, aym zamanda Baas rengini de katular. Butun bu ozelliklerin, savunduklan, patirlan He PKK'de sornutlasuguu gormek icin, cok ~y bilmeye gerek yok. Zatcn bilimsel olarak sorunlara yaklasanlann, siyaset bilimiyle su veya bu olcude i1gilenenlerin ve sosyal-siyasal sisternlerin tarihleri He birazcrk haberdar olanlann bunu tespit etmemeleri mumkun degildir,

Sizin kitaplanmzdaki saptamalanruzda, PKK'nin devlete ~I olan yanmt once ~lkarmaYI yeterli g6rmil~silnUz. Bu oldukca eksik bir yaklasun ve ayru zamanda, ciddi tarihsel yamlgrlan icinde tasimaktadir,

Bu upki, KemaIistlerin, M. Kemal'in, I ngiliz I ere ve diger Bat! somurgeci ulkelerine kar§l olan tutumunu one cikarmalan gibi bir ~yi ~gnsunyor, Tabi bu ulusaI gelisim surecinde bir ~y ifadc ediyor, ulusal sekillenmenin dcvleucsmesi, iktidar olarak somutlasmasi ayn Ozellikleri ~tr. Ahlaksal aalamda da boyle oldugunu saptayabiliyorum. GCfI;i M. Kemal'in, Ban somurgecilerine k~l C;lktJgl zaman bile, onlarJa iliskili 01- dugu, bir fark olarak ileri sUrtilebilinir. Meveut verili dwum, onun da bit fark olmadigim gosteriyor. PKK, TC devletine kar~t eylemler icindeyken (ki, ~ogu eylemleriyle onlann ekrnegine y~ sOrdfigil de coktandir ar;lga c;tkml~) Kurdistam hegemonyasr alunda tutan Suriye ve lran devletleriyle

121

r;ak ar;lk, Irak devletiyle de ar;tk olmayan, ama kokusu cikmaya basiayen ili$kiler ir;inde oldugu, uzerinden atlamlamayacak olan bir g~k ve 01- dukca da tehlikeli bit ge~k ...

Btitiin bunlara ragmen, PKK'nin TC. devletine ~I olan yam gorulmeli, gormelisiniz. Bunun yantnda, PKK'nin, ne oldugu belirsiz unum ve davramslannm da, ulusaI ~killenme surecinde olan Kurt toplumunun, ulusaI bilinci Uzerinde belirli. OIr;UI~rde olumlu eikilerinin oldugu da gOrUlebilinmeli. Ama bu yeterli degit, Baska yonleri de gorulrneli, eger 0 yonleri gorulmezse, daha Onceki mektuplanmdan birinde isaret euigim gibi "karanhk bir gelecegi hazirlamak", 0 snrece omuz vennek.1e sur; 0rt8g1 durumuna dusmek gunahmdan kurtulamayiz,

PKK'nin gorulmesi gereken diger yonleri ne? Ona bakahm,

PKK, ~fini putlastmyor, Bu gunden, Apo'nun mutlak liderligi toplurna dayaulmaya cah~lhyor. Olur olmaz yerlerde, "blji Apo, biji serok Apo, biji ulusal lider" sloganlan auhyor. Apo'nun Saddamvari, Hafrzvari, M. Kemalvari, Enver Pasavari, Hitlervari C~itli Hirden resirnlerinden gecilmiyor,

PKK, kendisini KUrt milletinin tek partisi sayiyor, Bunun icin de, sosyal, siyasal niteligi ne olursa olsun Kurt partilerinin kurulamayacagmi, kurulurlarsa dusman goreceklerini ve bayat bakkr tarnmayacaklanm cok aylk bir bicimde ileri silruyor!ar. PKK ideolojisi, poli tikas I, tarusrlmaz ideoloji ve politikalar olarak tammyor. Dil~Once lizgurlilgil tanmrmyor, Bunun icin de, disarda ve icerde kendisini elestiren hic;bir kimseye, kururna yasama ball! tammamaya cah~lhyor. Srralayabilecegirniz bircok diger olumsuz lizelligiyle, PKK'clhgm ve Apoculugun Kemalizm, Baasizm, Peronizm ve hatta fasizrnle farki nercdedir? ..

Bliyiik farkmm olmadlgl acik, Ama, Kurdistan'm parcah konumundan dolayi da, onlar gibi, basanya ulasmasi sansi yoktur, Ancak ve ancak baska guclerin elinde oyuncak oimaya, kullamlmaya layik olma sansma sahip oiurlar. Pareah Kurdistan'da, ulusal uzlasmayi gerceklesurerneyen, bu konuda demokratik icselle~meyi sag-iamayan ve kitlesel olmayan hiCbir yapilanma ve gelisme basarma sansma sahip degildir ...

Aynca, Apo'nun bazi dergi ve gazetelerdeki aciklamalanm, siradan

~ir insan deAiI de. bir arasurmacr, bir poliukaci ve toplum bilimci olarak l~elersek; adamm ayru zamanda bir piskopat oldugu rahathkla gtlliilebj. linir, 0 gazete ve dergilerde ~lkan resimlerin bile anaJize tabi tutuirnasr h~inde, biryok psikolojik olumsuz sonuylara vannak zor degildtr, Hele ki, Perin~e.k'in azizligi sonucunda, "Mustafa Kemal Kocatepe'de"yi and 1- ran resrmru gozden kaeirmak milmkUn mil?

~~~Iizm'i, Baasizm'i, Peronizm'i ve benzeri rejimleri, aknnlan inceledigimiz zaman: Bunlann yaraolmastnda aydmlenn rolunun ve gunahmm buyuk oldugu gorulur, Kemalizmin yaratdmasmda "Kadro" ekibinin "lSzverileri" unutulabilinir ve gOzden kaylrllabilinir mi? Kurt dosni, yan~~1 ay~tmlann ve Kurt aydmlannm bu 8C1lardan kendilerini gozden gey~~!~n ve ana gore tutum ve belirlemelerde bulunmalan; her yonuyle alabddigmce nesnel olmalan ve "Cift Standarth" olmarnalan gerekir,

Berxwedan gazetesinde yaymlanan Ii5ponajml da okudum. Do~u aC1klamaiarda bu duyarhhgm gOslerilmedi.~ini, Apoculugun yukanOO aClklamaya 9ah~tlglm Ozelliklerine koltuk yllClldlgml ve farkma vanlmadan, onlann yanh~larma gerekceler hazlrlandlglDl OzOlcrek saptadim. Du~~nil~ ki, Ismail Be~ikci hayaunm buy ilk bir kesimini hapiste gccirdi, ~ICblf gun, ~~K, bunu.nla ilgilenme, bu konuda devlcte k~1 poliuka yuruune geregini gormedi. Ama ne zarnan ki. lsmall Besikci PKK'dcn bah. seuneye, tabii overek bahsetmeye basladr, Ismail Besikci'nin propagandaSl ya~dmay~ ~Iandl. A~lga ctkan durum ~u ki, menfaatleri iSledigi iCin, !,smad B~~~?l ye sanldrlar, Bu noktada, Kcmalizm'le ilgili yapugm

pragmauzm sap~asID~n ne kadar yerinde oldugunu, daha iyi anhyorum. PKK de, tahmin eddemeyecek boor pragmalik ve makyavelisulr, Her seyden yararlanmaya ve hatta posasmi ctkanncaya kadar yararlanmaya 9ah~lr. Ama isine gclmedigi zaman, rahaihkla yok eder, onu ayaklannm alunda paspas eder,

. Ileriki gunlerde B~ikci'nin bir bilim adamr olarak, PKK'yi elestirdig~ zaman, tutumlanmn ne olacagml rahathkla tespit ediyorum. Bunu tesPit edemeyoo arkada~lann, bekleyip gOrmeleri gerekir.

Apo'nu.n kendi en yakm arkadaslaruu oldurmesi ve hayat arkada~l hakkmda Olilm karan Clkarmasl nasrl izah edilebilinir? MakyavelisUirler.

122

123

<;iinkti, kisisel, ~fsel ve partisel arnaea (bu KUrt halkmm ve ulusunun amsci degildir) varrnak icin, her tfirUi arac ve gereci kullanacagi gibi; her turlu iliskiye girmeye hazirdtr, Suriye, Iran ve Irak devetleriyle iliskiler kurmasi bun un i'1indir. PKK ve onun sefi i~in, Iran, Irak ve Suriye devletlerinin Kilrt halkmm haklanm gasp etmesi, katleunesi, onlann ulkelcrinden siirmesinin hicbir ooemi yoktur.

Mektubum oldukca uzadr. Onumuzdeki gunlerde de, bu tarnsmalann devam edecegi kanaatindeyim. Onun i'1in burda kesiyorum.

tBRAHIM aU<;LU

PKK ile iLtSKtLERiMiZ ...

Degerl; Korde#m,

II Agustos 1990 tarihli mektubunu aldigum, uzunca bir cevap yarnayi dti~(jnd(igiimil, bunun biraz zaman alacagim daha once belirtmistim, Simdi bu cevabi yazmaya '1ah~lyorum.

DDKO ile lliskilerimiz

1. tnsanlann dusuncelerindeki dogal gelismelerden rahatsiz olmamak gerekir, Benim 1960'b ytllann sonlannda Devrimci Dogu Kllltilr Ocaklan'yla iliskilerim nasi I gelistiyse, bugun PKK He iliskilerim de oyle gelismektedir, Bu, dogal bir gelismedir. Aym sekilde dti~iinen, aym seyleri hisseden, olaylar karsismdaki tavir ve davramslan birbirine benzeyen insanlann zaman icinde, belirli meki\nlarda kar§lJ~amalan mOmkOn degildir. Bu karsrlasma her zaman maddi olarak gerceklesmeyebilir, Bir derginin, bir gazetenin sayfalarmda da insanlar karsilasabilir ve aym seyleri dti~Undiiklerini hissedebilirler.

Devrimci Dogu Kuhar Ocaklan'yla iliskilerimin zarnan i~risinde. ~ok dogal bir ortamda geli~tigini sizler ¥ok iyi biliyorsunuz. Birgun, (1970 yrh bastan olmah) Ankara'da, Devrimei Dogu KtilHlr Ocaklan'nm Ziya Gokalp Caddesi'ndeki bUrosuna gitmistim, 1974'den sonra "Dinleme Krraaihanesi" yaprlen bliroya. Kapiyt, 1963·1964 yillannda, Bitlis'te as-

124

125

kerlik yaparken tarndl~ bir arkadas acu, Bu kar~lla§ma beni ~ok ~u~u etmi~ti. Kendisi 0 zaman ~nciydi, agabeyi benimle beraber ayrn birlikte askerdi, Ondan sonra DDKO'ya daha rahat gelrneye basladsm.

Sizlerin de hatulayabilecdiniz bir olay anlatayim. YII 1972, Diyarbakir'da Dogu Duru~malarl sUJiiyor. 9~10 Mart gunlerinde yapllan derusmalarda. benimle ilgili davada, Muhbir-Tamk Prof. Dr. Kemal BIYlkoAlu, Muhbir-Tamk Prof. Dr. Orban Turkdogan, Muhbir-Tamk Prof. Dr. ~aban Karaas, Muhbir-Tamk Asistan Dr. Erol Kozak, Muhbir-Tamk Prof. Dr. Mitnat Torunoglu, mahkeme huzurunda dinlendiler, Bu muhbir tamklardan Asistan Dr. Erol Ibrahim Kozak, daha sonra bana, Erzurum'dan bir mektup gondermisti, 25 Man 1972 tarihini tasiyan b~ mektup. Bum~k: top Komal tarafmdan yaymlanan, "Bilimsel Yontern, Universite Ozerkllgl ve Oemokratik Toplum llkeleri A~lsmdan Ismail Be~ik\ri Davasi I" (Ankara 1975) isimli kitapta yaymlandi, (s. 194-198)

Bu mektubu, kogu~ta, hep birlikte okumusuik. Bazen gUlerek, bazen burkularak, bazen 6fkelenerek. Bu mektubunda Muhbir-Tamk Dr. Asistan Ibrahim Erol Kozak kisaca suntan s6ylUyor: Ismail B~ik\ri malum etnik grup seni kandmyor. Seni posam cikarmcaya kadar kullanacaklar, ondan sanra da seni IrOp tenekesine atacaklar, Durusmalardan sonra ben senin avukatlanndan birinin konu~malanna sahit oldum. Sen onlann umurlannda bile degilsin. OnIar kendi keyfinde. Senden elbette yararlanacaklar, seni elbette kullanacaklar. Seni ciddi bir ~kilde savunmalan bile sOZ konusu degil. Senin zayif bir ki~iligin var. Bu bakundan cok kolay ve cabuk bir :sekilde etki alunda kaliyorsun. Fakat nefis muhasebesi yapmak suretiyle d(i~tliA;Un gafletten ve eukurdan kurtulabilirsin ... vs,

Bu, ashnda uzun bir mektup, Yukanda slSlUnU ettigim kitapta tarnanu yaymlandi. Burada Irok killrUk bir ozeti verilmeye \rah~lldl. ~unu vurgulamaya 1r8l~lyorum: 1960'b yillann sonlannda ve 1970'li yillann baslarmda, birtakim TUrkler, Kurtlerin beni kandirdiklanm. benden faydalandiklanm, kullandiklanm, kullandiktan, isleri bittikten sonra da bir kO~ye atacaklanm slSyUiyorlardl. 1980'li yillarm sonlannda ve 1990'1~ yrllann baslannda ise bir kisim Kurtler, KUrt arkadaslar, PKK'nm hem kandirdrgrru, etki altma aldiguu, kullandigiru, posanu \rlkanncaya kadar kullandJktan sonra, ltaA;lt mendil gibi coptenekesine atacaguu soyluyor.

126

Sevgili Ibrahim, bun Ian sadece sen soylemiyorsun, pek !rOk arkada~ gerek slSzlo 8Irtklamalannda, gerek yazih acrklamatannda, mektuplannda benzer dU~Uncelerini ve duygulanm ifade ettiler. 1960'h ydlann ortalanndan itibaren bu tUr alrlklamaiar yapan Turkler, Kurdistan'da yeseren, yeni yeni filizlenmcye baslayan KUrt ulusal hareketine karsiydrlar, Burada sagCI TUrkler Soleu Turkler diye bir aymm yapmayi da gereksiz gMlyorum. Her iki kategorinin dU~iinceleri ve duygulan .A;l yukan aymydr, BugUn ise bu tOr dii~Unceleri ve duygulan, beni \rok yakmdan tarnmasr gereken bir kisun Kurt arkadaslar ifade ediyor. Bu arkadaslann PKK'mn dusuncesine ve ey1emine karsr olduklanni yakmdan biliyorum. Fakat bana kar~ 1960'11 ydlarda, iSzellikle bu yillann sonlarmda ve bugun yaprlan deA;erlendirmelcrin ve suelamalann aym oldugunu, ilrCriginin degi~medigini belirtmek durumundayun, 1980'li ytllarm sonlarmda ve 1990'11 ydlarm baslannda, bir kisrm KUrt arkadaslann degerlendirmelerinm ve suclarnalannm, 20-25 yrl once yaprlan, bazi TUrklerin degerlendirmelerine ve suclarnalanna benzemesi, Kiirdistan icin, hepimiz icin bit talihsizliktir,

Yukanda, Muhbir-Tamk Asistan Dr. (~imdi profesor) Ibrahim Erol Kozak'm rnektubundan soz ctmistim, Sana bu cevabr yazarken 0 mektubu bit kere daha inceledim. Bu tiir yazilann bizler ilrin genelJikle iki boyutu oluyor. Kurt sorununu nasrl kavnyor? Bilim yontemini nasrl kavnyor? 0 kisiye mahkemede, muhbir tamk olarak dinlenirken bir soru sormusum:

Soru ~yle: "Muhbir-Tanik Asistan Dr. Ibrahim Erol Kozak'la uzun sure aym odada oturduk. Bu odaya baska asistan arkadaslar ve OA;renciler de gelirdi. Cesitli konusrnalar olurdu. Muhbir- Tamk bu konusmalara, tarnsmalara hie kaulmazdr, Halbuki srkiyonetim komutanhklanna uzun uzun ihbar dilekceleri yaznus, ~imdi de mahkcmcde konusuyor, Halbuki bu lilr konulann konusulrnasr, tarusilmasr gcrcken yerler universitekursuleridir, sikiyoneum mahkemclcri dcgil... Muhbir- Tamk Dr. Asistan Erol Kozak bu konulan 0 zaman ncden konusmarms, tarusmarms, dU~uncelerini neden aciklamarms, biz uzun sure aym odada, birlikte oturduk ... " Bu soruya Muhbir- Tanik cevap vermemis, fakat mektubunda cevap veriyor. ~unu sOylUyor: ..... Bu Turk milletinin, Turk Devleti'nin biitUnlUgu He ilgili bir konudur. Bu konuda tarusma acuamaz. Bilim bu konuya alet edilemez. Bu sorunlar fikri tarusmayla degil, kursun kursuna halledilir."

127

Mubbir- Ta01k mektubunda bunlan etrath bir sekilde anlaums, Mektup bu yonlerden eok ilgi cekici, Hem KUrt sorununun hem de bilim yonteminin kavramsi a-;Ismdan ilgi -;ekici. Tilrk iiniversitesinde yilkselmenin yollanm da gosteriyor, Y eri gelmisken ~unu da sOyleyeyim. Komal'm yaymladlgl Ismail Be~ik-;i Davasi I'in ikincisini de yaymlamayi dil~ilnUyoruz. lkinci kitapta sadece Stluyonetim Mahkemesi'nio gerekceli karan yer alacak. Gerekceli karat 129 sayfa.

Bu konuda kisaca sunu ifade etmek istiyorum. Siyasal hareketlerin, ulusal kurtulus gii-;lerinin. bazi insanlan, ~bnnacllar:J kullanmasi ... bi-;iminde yapllan saptama dokru degildir, yarnlucidrr, Benzer dil~ilncede olanlar, benzer duygulan vebenzer heyecanlan ~Iyanlar. olaylar ~Ismdaki tavir ve davramslan bitbirine benzeyenler ... zaman icerisinde birbirleriyle kar~tI~lyorlar. Bir dostluk ve arkadashk gelisiyor, iJerliyor. BOyle degerlendirmek daha dogrudur, ger-;ege uygundur.

olsun, hangi kuruma mensup olursa olsun KUrtler bu ozeni ve dikkati gOstermelidirler, Butun bunlara ragmen, herhangi bit arasunciya ilgi duymuyordu diye, onu kil-;ilmsiiyordu vs. diye PKK'yl elestirmek, 0 arasunciyi uyarmak dogru degildir. Aynca bunlann bana anlaulmasi da dogru degildie.

PKK ile Ilgi/i Uyanlar!

2. Bana yaptlan uyannaJardan biri de ~yle: Sen uzun seneler hapiste , kaldm. Bu sureler icinde, PKK seninle hir; ilgilenmedi, Seni kiir;iik gordu, Kitaplanmn daglumlnJ engeIJedi. Fakat sen PKK'dan soz etmeye baslaymca sana sahip -;drnlaya basladi ... vs. Bu uyannada da bazi anlayis ve kavrayis hatalarI var, Bir kere, "Apocular"m, PKK'mn. Kiirdistan'la ilgili incelemeler yapan. Kiirt toplumunu izlemeye ve gozlemeye cahsan herhangi bir kisinin, bir arasuncmm dikkatini ve ilgisini -;ekmemesi momkan degildir. Bu baklmdan KUrt toplumunun, ozellikle Kuzey KUrdistan'm tarihsel geli~imi icinde PKK'YI degerlendinnek, yerli yerine koymak 6nemli bir gorev olarak ortaya -;tkmaktadlf.

Ote yandan, Kiirt ioplumu, Kurdistan's devletlerarasi somnrge duzeyinde tutan Ifk~1 ve somurgeci devletler tarafmdan bilincli bir ~kilde, besapb kitaph politikalarla bilgisiz buakilrms bir toplumdur. Kiirtlerin bilime. bilgiye ihtiyaelan ~ok biiyiiktilr. Bu durumda, butun Kurtlerin, biltiin KUrt siyasal hareketlerinin. Kurdistan'la ilgili incelemelerin gelisrnesini tesvik etmeleri, bunun i-;in uygun bit ortamm hanrlanmasma katkida bulunmalan gerekir. Bu incelemeleri ve arasurmalan yapanlar kim olursa

Soz buraya gelrnisken bir anum anlatrnayi gerekli goruyorum, Sen de koiayca haurlayacaksm, Yrl 1971, Diyarbekir, Seyrantepe'den Dicle kryrsmdaki gozalu koguslanna getirilmisiz. 12 Arahk'tan, yani Devrimci Dogu Kultur Ocaklan durusrnalannm baslamasmdan cok kisa bir zaman once .... Avukatlar, Scrafeuin Agabcy, Gulfer, mahkemcdeki dosyaJardan fotokopiler gctiriyorlar. GOlfer, maydanoz, marui, sogan, domates ylglDIan arasmda bu tur fotokopileri de getiriyor.

Birgiin ~er.feuin Agabey yine bir tomar fotokopi getirdi. Fotokopiler Devrimci Dogu KuhUr Ocaklan davasi i1e ilgiliydi. DDKO'nun gerck kurulus cahsmalan, gcrek Iaaliyctleri MIT tarafmdan banda almrms, Fatokopiler, kurulus ~ah~malanna iliskin tarusmalann <;6ziimlerini iceriyorduo A vukatlar 0 gunden once de bu tur fotokopiler gcurmislcrdi, Ben bunIan ilgiyle, dikkatle okuyordum. ~erafeuin Agabey'in 0 gun getirdiklerini de okurnaya basladirn. Yemekhancnin en dip taratrnda, bizim masada okuyordum. Okumayr siirdiirtirkcn. belirli bir yerde gozlim fal~1 gibi acikh, Tuylerim urperdi, sarsildirn. Zira benden soz ediliyordu, Birkac ki~i. bcnimle ilgili tarusma, daha dogrusu dedikodu yapiyorlardr, Bu tur konusrnalar farkh zarnanlarda ve farkh mekanlarda birkac kere yaprlmis. J969yliIRm sonlan, 1970 yiluun baslan. Konusrnalann yaprldig: mekanlann bir krsmr ev, bir krsrm univcrsite binalan. Devrimci Dogu Kultur Ocaklan'nm kurulusu icin hazirhk cahsmalan yaprliyor,

Bcnimle ilgili konusmalari krsaca anlatmaya cahsayirn, Bir arkadas ~yle soyluyor; " ... Erzurum'da, Ataturk Universitesi'nde bir kisi var. Kurtlerle ilgili ~ah~malar yapiyor, Bu yuzden universite ona baski uyguluyor, cahsmalanm engellerneye cahsryor, Biz bu arkadasi yalmz birakrnayahm, O'nun yanmda oldugumuzu, cahsmalanni destcklediglmizi aciklayahm ... " Bu oneriye ka~1 baska bir arkadas, biraz da ofkcli bir ~kilde k~lhk vcriyor: " ... Ismail Besikci kimmis? Muhakkak e~~gin biri-

128

129

dir, Biz boyle bir kisiyi tamrmyoruz, Turklerden adam cikmaz. Cahsmalan da bizi ilgilendirmez. Destek de olrnayiz, Devrimci Dogu Killttir Ocaklan, kil~ilk burjuvalann sorunlanm cozurnlernek i~in kurulmuyor."

11k oneriyi ileri suren arkadas Erzurum'lu, beni yakmdan taruyor, Zaman zaman Oniversitedeki odaya ziyaretc geliyordu. Onerisinde israr ediyor. " ... Buarkadas Turk, Corumlu. Universite baskrsiru durmadan arunyor. Bu arkadas; yalruz birakmamak gerekir. Cahsrnalanna sahiplenmemiz gerekir ... " Bu arada baska bir arkadas da, " ... bu olayt ciddi bir sekilde inceleyelim" diyor, Fakat, bu oncriye karst cikan arkadas da epey kau, "Turklerden adam cikmaz, Corum'dan adam cikmaz, Kurtlcrlc ilgili incelemeler ralan olmaz, 0 kitaplan yazan olsa olsa cssegm tckidir, biz is.("di isirnize bakahrn ... " konusmalar boyle silriip gidiyor.

Bu olayr haurladigmi samyorum. Bu Iotokopileri okuduktan soma, arkadaslara sitem etmistim, "Tammadrgrmz, kitaplanm okumadigmrz, bilmediginiz bir kisiye neden e~~egin teki diyorsunuz" diycrek. Kaldi ki benim 0 zamana kadar, Kilrt toplumuyla iJgili olarak yaymlanmrs epcy cahsmalanrn vardr. Bu konusrnalann 1969 yrhmn sonlannda, 1970 yrhrun baslannda yaplldlgml yukanda bclirtrnisurn. Sozilnu cuigim cahsrnatar ise 1960'h yrllar dikkate al mdJgmda oncmli say rlabilccck cahsmalardi.

. Gocebe Alikan Asireti isimli cali~ma 1965 yrlmdan beri suruyordu. 1967'de "Dogu Anadolu'daki Gocebc Kurt Asiretlerindc Toplumsal Degi~me" isimli yazilar yaymlandr. Bu yazrlar Forum dcrgisinde yaymlanrmsu. Dogu Mitingleri cahsmasi yinc bu yrlm sonlannda yaymlandr, 1968'de "Dogu'da Dcgi~im ve Yapisal Sorunlar Gocebe Alikan Asircu" isimli cahsma yayinlandi. 1969'da Dogu Anadolu'nun Duzcni SosyoEkonomik ve Etnik Temeller isirnli kitap yaymlandr. Aynca yine bu yillar icinde Forum dcrgisinde, Ani dergisindc, Aksam gazetesindc "Dogu'ya iliskin cesuli yazilar yaymlanrmsu,

Fakat bunlan, yani hakkimda soylencnleri buyuunenin de hj~ geregi yoktur. Nitekim benim, Devrimci Dogu Kultur Ocaklan'yla, arkadaslarla ne kadar sik) bir dost oldugumu sen yakmdan biliyorsun, Cunku insanlar benzer ~yleri dil~ilndilkleri zaman, olaylar srrasmda aym tavirlan ve davramslan gosterdikleri zaman bir araya geJiyorlar, birbirleriyle iliski kuru-

130

yorlar. Bu iliski daha saglikh, daha kahci oluyor. PKK'yl falanca yazara zarnanmda neden ilgi gosterrnedi, sahip cikmadr, .. diye elestirmek dogru degildir. Fakat PKK'dan, Kurdistan'Ia i1gili olarak yaprlan incelemeleri izlemesi, incelemesi, elesurmesi istenmelidir. Kurdistan'la ilgili olarak ya~ pilan arasurma ve incelcme ortammm hazulanmasma katkida bulunmasi istcnmelidir. "Sahip cikmak" si>zil de, niyetleri, dusunceleri ve duygulari acrklayrci bir deyim degildir, Omegin, Kurt halki kendine sahip ciklig1 zaman 0 arasurmacilara zaten "sahip cikrms'' demektir. Kurtlerin kendi kendilerinc sahip crkmalan, kendi ozlcrine donmeleri surecinde PKK'nm cok buyuk bir rohl oldugu inkfir cdilcmez,

ligi konusunda bir olayr daha haurlatrnamda yarar vardir. Sen de koJayca hanrlayacaksm, 1974 yrhnrn sonlan. Ankara'da Siyasal Bi Igi ler Fakultcsi'nin karsisrnda Dcvrimci Halk KUItOr Derncgi vardr, Bu dernege mcnsup Kurt arkadaslar birgun bana geldiler.O zaman Yenimahalle'de oturuyorduk. Kurt toplumunun bugunku yapisma ili~kin arasurmalar yapmayi du~ilndilklcrini soylcdiler, Ornegin kapitalist iliskiler "Dogu'lda nasd gelisiyordu? vs. Bu arasurma icin yardrmci olmarm istediler, Yardrmci olup olamayacagrrm sordular. "Bu konuyla ilgili yazrh projcniz varsa onu okuyabilirim, clcstirebilirim" dcdim. Orncgin bu arasurma neden yaprltyor, tcrncl varsayimlan nedir, bu konuda yapilan baska arasurmalar var rm? Onlar ihtiyaci nedcn karsrlayamryor? vs, Daha sonra arkadaslar bir projeyle geldilcr. Proje ilzcrinde uzun cahsmalanrmz, tarusmalanmiz ol-

du. Projcyi gclistirdik, .

Genis bir soru kagldl hazrrladik. Soru kagldl Komal'da hazirlandr, cogaluldr, 500'c yakm idi. Bu soru kagnlanm bazi arkadaslar aracrhgiyla .Kurdistan'a gondcrdik, Aruk 1975 yrluun yaz aylan idi. Her ile bclirli bir soru kagJdl gondcrdik. Bir, birbucuk ay i~risindc cevapJar gclir diye du~Unilyordum. Soru kagulan ilk olarak Urfa'dan geri d6ndil. 55 civanndaki soru kagrdirun tamami gcri gondenlmis, hicbir istem yaprlrnarms, Paket acrlmanus bile. Soru kagulan koylutere vs. dagiulrnarms, gonderildig! gibi geri gelmis. Yalmz paket uzerine bir not ilistirilmis, Not, yiruk, koW bir kagida yazrlrms. S6yle yaziyor: Biz dcvrimciyiz. Biz dusmarnn topunu, tankiru, ucaklanm sayanz. Koylulerin kagrusmr, karasabarnru, okuzunil, kimin topraga sahip oldugunu, kimin olmadrguu, B~ikr;i gelsin kendi

131

132

yordu. Kiirt arkadaslardan bu sozcukleri sik sik duyardun. TUrk. basmmda, bir kisnn sosyalist bastnda, bu grup He ilgili bazi SU~IaYICI haberler gorurdum, Arkadaslara srk sik, "Bu grup kendini nasi! ifade ediyor, bildirileri, brosurleri yok mu?' diye soruyordum. Cogalulmis bazr yazilanmn oldugunu. fakat bunlarm ancak kendi ilyeleri ve sempatizanlan arasmda dolasunldignu soyluyorlardi, Bu grubun Kurdistan'i somurge kabul euigi vurgulamyordu.

1977 yih yill yaz aylanydi. Komal biirosunda bir arkadas, "Agabey sana bir olay anlataynn" diyerek, Agn'da bir kahvehanede gecen bir tarll~maYI nakleui. OlaYI anlatan Rizgari'ye mensup bir arkadasu, Nakleuigl olay da, Ozgurluk Y olu'na ve Apocular'a mensup arkadaslann tarusmalanyla ilgiliydi, Kahvehane kaJabahk. lnsanlar genclerin tarusmalanm dinJiyorlar. Ozgilrlilk Yolu'na mensup arkadaslar krsaca §6yle soyluyorlar: ..... Kurdistan bir sornurgedir, Bu durumu halkumza anlatmahysz, kavratrnahyiz, Bu konuyla ilgili olarak basm-yayin faaliyetlerini. ideolojik ve politik propagandayi, orgutlenmeyi gerceklestirmeliyiz ... " Buna k3f§1 ApocuJar soyle soyluyorlar: " ... Kurdistan elbeue bir somurgedir. Bunu herkes biliyor. Kl1rdistan bir somurgedir. Fakat bunu bilmek yetmez. Bunun gerekJerini yerine getirmek gerekir, Biz bunun gereklerini yerine getiriyoruz, Somurgeci devletle savasiyoruz, Siz nerelerdesiniz?" OlaYI bana anlatan arkadasm naklettigine gore. tarusrna bu ana eksen etrafmda gelisiyor,

Benim icin, PKK'nm dli§lincesine ve eylemine iliskin ilk saghkh bilginin bu oldugunu samyorum. Bu, benim iein carpici bir bilgiydi, Bu bilgi beni 0 zamanlar hep etkiledi ve dii§lindlirdi.l. Boyle bir s6zii ilk defa duyuyordum. Boyle bir tavir ve davrarnstan ilk dcfa habcrdar oluyordum, Gerei bazi KUrt siyasal partileri, Kiln siyasal aknnlan buna benzer saptamalar yapmislardi, Ornegin, Rizgari dergisi birinci sayrsmda boyle bir program acrklamrsu. Fakat, somut olarak, 0 gunlerde surdurulen bir tavir ve davrarusm varlrgmi ilk defa ogreniyordum. Bu tarusmayi bana nakleden arkadas da, bu tavm takdir ederek biraz da gipta ederek anlauyordu ...... Apocular, boyle boyle soylediler, berkes parmagnu IS udi' diyordu. "Kurdistan elbette somurgedir, bunu bilmek yetmez, bunun gereklenni de yerine getirmek gerekir. Somurgeci devlelle savasmak gerekir. Biz sava;

133

saysm, devrimcilerin bunlara vakti yok ... vs, Bu §3§lflICI, iy burkultucu bir cevapu, Arkadaslara bu paketi kimin geurdigini sordum, Getireni bilmiyorlar. "Bir solukta birakip giui" diyorlar. Not Uzerinde de isim, irnza hicbir ~y yok. Bu. ashnda, benim arasurmam degiJdi. Benim baska planlanrn, projelerim vardr, onlarla i1gili olarak ~h§lyordum. Arkad~larlD ricalan uzerine, onlara yardim icm bu tesebbuse kaulmrsurn,

Birkac gUn sonra, Mardin'den. Siirt'ten, Van'dan baska yerlerden de soru kagulan dondu, Onlar da aynen gonderildigi gibi donduler, Paketler acrlmamis bile. Benzer DOllar onlardada var, "Biz devrimciyiz, dusmamn tankuu, topunu, ucaguu sayanz, oktizU, karasabam, topragi Besikci, gelsin, kendi saysm," Bazi yerlerden de soru kagnlan hie gelmedi. Arasurma sabote edilmisti,

Arkadaslara arasurmsnm neden sabote edildigini. bun Ian kimlerin yaptignu soruyordum. Bilemiyoruz, diyorlardr. Bir muddet sonra da bu arasurmayi "Apocular engelledi" demcye basladrlar, "Bu arkadaslarla konusalim'' vs, diyordum. Fakat boyle bir olanaga sahip olamadrm, <;c§itli cezaevlerinde ozellikle Kurt arkadaslarla bu konuyu konusuyordum. Bu arasurmadan soz ediyordum. Bu arasurrnamn engellenmesi konusunda bilgisinin olup olmadigim soruyordum. Pek saghkh bir cevap alarruyordum. Bu konuyu, 1985'de Gaziantep Ozel Tip Cezaevi'nde PKK'h arkadaslarla da konusuim. Arkadaslardan biri bu arasurmarun engellcnmesinden haberi oldugunu soyledi. Kendi bolgesinde Urfa'da bu engellcmcnin nasrl yaplldlgml acikladl. Simdi ben de biliyorum. Bu engellemeyi PKK yapmadr, hicbir ilgisi yok. Baska bir grup yapu. Bunu da bliylitmemek gerekir, ooemli degil, Bugun, 0 grubun militanJarmm cok bilyUk bir kismmm PKK'da oldugunu da biliyoruz.

PKK ile ilgili ilk Bilgilenmeler (Apocular)

3. Yukanda dil~Once yaprsmdaki dogal gelismelerden soz ettim. Burada, PKK ile ilgili ilk bilgilere nasr I sahip oldugumu belirtmeye cahsacagun,

a) 1976-1977 ytllarmda Apocular'dan. Apocu harekeuen SOl edili-

sryoruz, Siz nerelerdesiniz?" sozlerinde savasa, cepbcye ~agn anlarm da vardtr.

radyo, televizyon tam anlarnryla 12 EyliH rejiminin denetiminde. Devrimcileri, Kurtleri kotuleyen, kU(,:Uk dU~tiren programlar arka arkaya yaymlamyor,

Kaynarca Cezaevi cok kU(,:Uk bir cezaeviydi. 4 kog-u~u vardr, Normal olarak 24 kisilik kapasiiesi vardi. Koguslann ikisi dorder, ikisi sekizer kisilik idi, 24 kisilik bu cezaevinde 70'e yakin insan kahyordu. Ben don kisilik kogustaydim, 12 kisi kahyorduk. Cezaevinde tek siyasal mahktim benim. Kogusta, degi! yatacak, yatagirn serecek, oturacak yer bile yok. Bu kalabahgm drsmda, gardiyanlar da sik sik bizim kogu~a geliyorlar, uzun sure, saatler boyunca bizim kogu~ta kahyorlar. Kogusta teyp var, fakat radyo ve telcvizyon yok. Radyo ve televizyon baska koguslarda var. Birgun gardiyanlardan biri heyecanla kogusa gelerek televizyonda izledigi bir prograrm anlatu, PKK ile ilgili bir program. PKK'yl olaganusm de- f recede kotulcyen, olaylan bilincf bir sekilde rnubalaga eden. corpuan bir program ...... Anarsistler yakaladiklan insanlan sorguya cekiyorlarrms, mahkcmc kurmuslar, insanlann kulaklanru kesiyorlarmrs. Bazi insanlarm gozlerini cikarmrslar, bazrlanrnn burunlanru koparmislar ... lnsanlara cok bUyilk eziyet VC iskence yapiyorlarmis ... Allahtan ordu iktidara geldi de bu vahseti onledi. Bunlar isi oyle aznrmslar ki analanna, babalanna, yakmlanna eziyet edenlcr bile varmis ... Biz bu ugurda yakmlanrmzi bile feda ederiz diyorlarmrs ... vs." PKK'dan ~ikaye~i olan insanlann konustuklanm, ~~itli gorunmlerini de uzun uzun ekrana getirildigini soyluyordu. Suclarnalar boyle surup gidiyor, tekrar tekrar anlauhyor,

Burada dikkati ~ken bir durum var ...... Bu ugurda yakmlanm bile feda ediyorlarmrs." TUrk televizyonunun olaylan mubataga euigi, carpungl bUyUk bir gercek. Gardiyanm anlaumlankuskusuz bunlan daha da carpiuyor, Fakat, " ... bu ugurda yakmlarrmrzr bile feda ederiz" ifadesini de kurcalamak gerekiyor. Karurnca, bu, ashnda Kurtler icin yeni bir degerdir. Aileden, asiretten, akrabalardan daha onemli degerler vardir, Ulus, vatan boyle degerterdir, Ulusun ve vatanm ozgUr olmadigi durumlarda aile kurumunun 6zgtir olrnasr, akrabahk iliskilerinin bir deger ifade etmesi de clast degildir ..

Oerek televizyonun s6zU edilen prograrm, gerek onu naldetmeye ca-

b) Apocular hakkmda b6IUk pt>f9ilk bilgilere daha sonraki yillarda da sahip oldum. Fakat, buuin 93balanma ragmen Apoculann g6rU~lerini iceren herhangi bir borU~Uril, bildiriyi veya herhangi bir yaynu gormedim, goremedim, Arkadaslar, anyoruz, bulduk, getirecegiz vs. diyorlardi, fakat bir ttirlU getirerniyorlardt, 1977-1978 yillannda TUrk solunun bazi gruplanyla Apocular arasmda, KUrt solunun bazi gruplanyla Apocular arasmda onemli causmalar oldu. Dersim'de ve Kurdistan'm oteki merkezlerindc. Hilvan'da, Siverek'te, Viransehir'de, Suleymanlar ve Bucaklar'la Apocular arasmda onernli causmalar oldu. Basinda, Ceylanpmar'da yerel yonetimin Apocularm eline gectigine dair habcrler yer ahyordu. Basbakan Suleyman Demirel'in, Apoculardan sikayetci olan beyanlari sik sik yaymlamyordu, Siileyman Dernirel Apoculart Cumhurbaskaru'na, Genelkurmay Baskam'na ve Milli GUvenlik Kurulu'na ~ikayet ediyordu. Bu aroda. Batman'da, Edip Solmaz, baglmslz belediye baskam olarak secilmisti, Edip Solrnaz'm belediye baskaru secilmesinde, Apoculann cok buyuk rolU oldugu, haua, Edip Solmaz'm Apocularm adayi oldugu soylcniyordu. Apocular ozellikle Urfa'da f~ist1er1e ~k yogun causmalara girdiler. Urfa'yr f~istlerden ternizlediler,

1979 yiluun ortalarmdan itibaren Apoculara iliskin genis tutuklamaJar oldu. 1979 yih sonlarmda tutuklamalar yaygmlasu, Ornegin, Siverek'te, Viransehir'de, Hilvan'da vs. 250 ki~i. 80 kisi, 60 ki~i gozaltma allmyordu. Apocularda devlet baskrsi 1980 yilmda artarak surdu, BUtUn bu operasyonlar ve bu operasyonlara iliskin haberler Apocu hareket hakkmda b6llik pijf9ilk bilgiler veriyordu. Ornegin, Apoculara kitlesel kauhm, kaulanlann smifsal yapilan dU~UndUrUcUydU. BUIUn bunlara ragmen, Apoculann kendilerini nasil ifade euiklerini henuz bilemiyordum. Bildirilenni, brosurlerini, herhangi biryazilanm gorme olanagim olmadi, 12 EyIii! geldi.

c) 1981 yilmda, 23 $ubat-12 Nisan tarihleri arasmda, Kaynarca Cezaevi'nde kaldim, Kaynarca, Sakarya iline bagh kU(,:Uk bit ilce 12 EylUi rejimi, yapunmlanm bilincli ve kararh bir sekilde surduruyor. Gazeteler,

134

135

hsan gardiyan kuskusuz boyle ~yier soylerniyor. Fakat anlatmadrklanndan, saur araIanndan bunlan cikarmak da murnkundur. t~te bu anlaumlar ben de, PKK'ntn dU~i1nceleri ve eylemiyle ilgili olarak bazi bilgilerin olusmasma neden oldu. PKK'nm du~ilncesi ve eylemiyle ilgili olarak elde edebildigim $OmUI bilgilerden birisinin de bunlar oldugunu soyleyebilirim.

~Ontiyor. PKK Ktirdistan alanmda bu kadar geni~ ve yaygm bir orgutlenmeyi nasil basarabildi? PKK KUrt toplumunun cesitli suuf ve kaunanlan arasmda, derinligine bir orgutlenmeyi nasrl gelistirebildi? Kadmlar orgnte nasil kaulabildiler? 6teki KUrt orgutleri, gerek mekanda, gerek toplumsal simflar arasmda boyle bir yaygmlasmayi ve derinlesrneyi neden basaramadilar? PKK bunu nasrl basardr? Ben bu sorunlan kendi kendimle surekli tarusryordum. Bu bakrmdan PKK'nm kendini nasrl ifade euigini 6grenmek benim icin \tok 6nemli oluyordu. Bu arada, TUrk basmmdan, PKK'nm Serxwebfin ve Berxwedan isimli dergiJer yaymladrgmi ogrenebilmistirn.

15 AguslOs 1984 anhrmrun, PKK'nm kendi kendini ifade etmesinin en guzel yolu olarak dcgerlendirmek mllmkundur, 15 Agustos auhmuun bizzat kendisi, PKK'nm dU~ilncc ve eylemini en aCll ve en saghkh bir sekilde gosteren bir olaydir, Ben, 0 zaman Canakkale Cezaevi'ndcydim. D- 9 kogusunda kahyordum. Burasi 72 kisilik bilytik bir kogustu. 0 zaman TUrk televizyonu, TUrk gazeteleri, " ... kusauldrlar, kisunldrlar, kacryorlar, yakalanacaklar, yakalanmalan an meselcsi ... " gibi habcrler yaymltyorlardi. Biz bunun vur-kac eylemi olmadigim, kahci bir eylem oldugunu, KUrtlerin rnucadelcsinde yeni bir donern oldugunu sezmekte, fark etmekte gecikmedik, Ekim ayr sonlannda, kogusta lie gun arka arkaya silrcn bir topl an u duzenlemistik, Kurdistan sorununu ve bu baglamda 15 Agustos auhmrru tarusiyorduk. "Ilk Kursun Teorisi" ilk kez bu toplanularda konusuldu. PKK ile i1gili olarak.

e) Bundan sonra, PKK hakkindaki bilgilerim yine TUrk televizyonunun ve Turk gazetelerinin verdigi bilgilerdi. 0 bilgllerin saur aralanm degerlendirerek, 0 bilgilcrin oncesini ve arkasnu kurmaya \tah~rak PKK'yl - anlamaya gayret ediyordum.

1986 yih Him aymda Milliyet gazetesi Haftaya Bakis isimli bir Have venneye basladi. Bu ilavenin Genel Yaym MUdUrti Mehmet Ali Kislah idi. Bu ilavenin 30 Kasirn-S Arahk 1986 tarihli 7. sayismda, itirafctlardan Sahin Donrnez ile yapilrms bir roportaj vardr. Roportajr Serdar Can yaprmsn. I tirafc I Sahin Donmez, PKK'YI, PKK Gcncl Sekreteri Abdullah Ocalan'r karalamak ve koullemek icin elinden gelen her seyi yapiyordu.

1982'yi, 1983'e baglayan yilbasmda Canskkale Cezaevi'ndeydim. D- 8 kogusunda kahyordum. ldareyle siyasal rnahkumlann arasr iyi degildi. Gergindi, Buna ragmen yrlbasr gecesi, baska koguslardan bizirn kog~a ziyaret yapdmasma idare izin vermisti, Bizim kogu~ta televizyon vardr, 0 koguslardaysa yoktu, Misafir arkadaslar arasmda, PKK'h oldugunu ogrendigim bir arkadasla tamsum, 0 Col kalabahk ve gtiriihillti gecede, ancak bit:" iki saur konusabilmistik. Ona yukanda kisaca anlatugun televizyon programmdan st)z ettim. "Sen de 0 lOr propagandaJara inamyor musun?" demisti, Bu arkadasi daha sonra, ne Canakkale Cezaevi'nde ne de baska cezaevlerinde goremedim.

d) 15 Agustos 1984'e kadar, PKK ile iJgili, yine boluk p{))\:Uk bazi bilgiler sahibi oldum sayihr, Bunlar daha \tOk TUrk Devleti'nin ve HUkOmeu'nin suclamalanndan olusuyordu. Bu suclamalann saur aralanm, 6nunO ve arkasuu dU~OndUgUnUz zaman PKK ile ilgili bazi sonuclar ClkarabiIi yordunuz. PKK ile i1gili saghkli bilgilere ulasrnak benim icm 6nO almamaz bir istek haline gelmisti, PKK'mn Kurdistan'da yaygm bir orgut oldugu hemen anlasihyordu, Ornegin PKK, Kars'tan Gaziantep'e, Hakkari'den Diyarbekir'e, Van'dan Tunceli'ye kadar her yerde var. Kurdistan'in hemen hemen her alanmda var. Nicelik olarak da kalabahk. Bunlan Sikiyonetim Kornutanhklan'rnn hazrrladig. iddianamelerden cJkarlyorum. Ornegin Mardin Grubu hakkmda bin kisiyi iceren bir iddianame hazrrlamyor. Urfa Grubu, Siirt Grubu, vs. bin kisilik, 600-700 kisilik iddianameler hazirlarnyor. Vine iddianamelerin basma ve televizyona yansiyankrsunlanndan t)gerendigirnize gore, PKK, Kurt toplumunun cesitli smif ve tabakalan arasmda da orgutlu, Ogrenciler yanmda isciler vat, koyluler var.ce~t1i serbest meslek sahipleri var. Kadmlar var. Butun bunlann dismda, PKK'da TUrk kokenli devrimciler var. Bu durumda insan ister istemez du-

136

137

Fakat ~ahin Donmez'in soyledikleri benim cok ilgimi ve dikkatimi cekti, Bu anlaumlarda PKK'nm dO~Uncesine ve eylemine iliskin cok onernli bilgiler gizliydi.ltiraf~1 Sahin Donmez, "Ktlnlerin devlet kurma hakkma dayab bu harekete bolge halkuun tepkisi nc oldu?" sorusuna ~u k~dlgl veriyor: "Benirn yakalandigim 1979 Mayrs'ma kadar, boyle bir hareketi gelisurme, bu yonde rnucadele vcrme, destek saglarna egilirni YOklU. Hatta PKK'nm yaym orgaru Serxwebun bile bunu itiraf ennis, 'bugun kendine ihanet etmemis hemen tek fen kalmarmsur' diye yaznusur. Yani PKK'ya gore, Dogu ve Guneydogu Kurdistan, orada yasayanlar, Kurt halkt, servet sahibi olanlar hain, halk teslimiyetci, genclik TUrk somurgeci egiurninin cenderesinde asimile olrnus, usaklasmis, yani herkes ihanet etrnis, teslim olmus, Oysa dunyamn baska hicbir yerinde ulusa1 kurtulus miicadelesi veren hareketin ve Onder kadrolann boyle bir tespiti yoktur, Omegin Mustafa KemaJ, halkm gucune guvenip, bu temelde ulusal kurtuIus savasi gereeklestirmistir." (s, 21) I

ttiraf~1 Sahin Donmez bunlan, PKK'Y1 ve PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'i suclamak, karalamak, ~gllamak icin soyluyor, Fakat bu bilgilerden PKK'nm gorusleri, degerlcndirmelcri hakkmda cok onemli bilgiler cikarmak miimkOn. Bu degerlendirmeler benim ~ok dikkatimi cekti. Zira benim de benzer d~Unceicrim vardi. Kurtlerin kendi aralanndaki kavgalardaki tavir ve davramslanyla, devlet gucleri karsrsmdaki tavir ve davraruslanrn inceledigimiz zaman bu sonuclan Clkarmak rnumktindu.

Soyle ki: bir kere, Kurtler, Ortadogu'da 30 milyonu askm bir niifusa sahip. Kurdistan ve KUn u1usu bolunrnus, parcalanrnis ve paylasrlrms, fakat hicbir parcada, Kurtlerin en ufak bir siyasal statiileri yok. Halbuki dunyada, nufusu onbini bulmayan devlet1er bile var. Boyle biiytik bir nufusun ve topragm sahibi olmasma ragmen, Kiirller neden, devlet olamamislar, Kurtler neden, Turkler, Araplar ve Farslar karsismda ciddi bir varhk gtssterememi~ler? Neden onlar tarafmdan yonetiliyorlar? Bu sorgulama Kurtler arasmda neden yapilmanus?

1970 yihnda, yaz aylannda, Bismil, Silvan, Viransehir, Malazgirt ... koylerinde, KOrtlere yapilan bir iskence ve hakaret yontemi vardt. Turk guvenlik gUItJeri, kornandolar koylere giriyor, erkekleri, kadmlan, cocuk-

Ian, ihtiyarlan koy meydanmda topluyordu. Sonra yetiskin erkekleri aYInyordu, Bu erkekleri r;mlClplak yapiyor, erkeklik organlanna ip baghyorduo Bu ipi kadmlann cline veriyordu. Onlan bu vaziyette dipcik zoruyla kl5y meydanmda dolasunyorlardr, Dunyamn hicbir ycrinde insanlar, toplumlar, bu tur hakaretlerle kaJ1:1 karsiya kalmsmahdrrlar, Fakat, toplumtar, insanlar, dunyamn neresinde olurlarsa olsun1ar, bu tur hakaretlerle kar~1 karsiya kahyorlarsa, 0 zaman da bu hakareti yapan guce karsr baskaldumahdirlar. Bu bakaretle birlikte, bu hakareti iclerine sindirerek yaw samamahdirlar, Fakat, Kurtler bu hakareti yasryorladr, iclerine sindiriyorlardi,

o zamanlar, bu hakaretlerle, bu i~cncelerle karsilasan KUrt koyluleri ~yle dii~UnuyorJard1 ...... Bu hakaretleri, bu zulumleri yapanlar TUrk o1amazlar. <;unkU Turkler muslumandirlar, MUsliimanlar boyle i~leri yaw pamazlar," Ozcllikle yash kadmlara, bu hakaretleri yapanlarin TUrk guvenlik gucleri oldugunu anlatmak son derece zor oluyordu. KUrt halki guniimiizde aruk, Turk guvenlik guclerinin gercek niteligini iyice anladr, iyice biliyor ...

Kurtlerin tavir ve davramslanyla i1gili bu saptamalan yaparkcn bu sorunun iki boyutunu daha dikkatlcrden uzak tutmamak gerekir. Bunlardan birisi Ktlrtlerin kendi aralanndaki kavgalarda, DC kadar gOzU kara ne kadar yigit (!) ve ccsur (!) olduklandir, "Kan davasi" diye bilinen davalard~ bunun boyle oldugunu yakindan biliyoruz. Kendi aralanndaki kavgalarda bu kadar g6ztikara olan insanlar, bir onbasi karsrsmda neden bu kadar korkakurlar, siniktirler, onursuzdurlar? Sorunun ikinci boyutuysa, Kurtler arasmda geli~kin olan erkeklik kiiltiirliyle ilgilidir, Kurtler erkeklikleriyle pek ovunurler, "Cocuklann sayilanm bile bilmiyoruz, adlanm b~le bilmiyoruz ... ~ocuklafl birbirleriyle kansunyoruz" derlcr. "Her yd bir cocuk, her yd bir yocuk" diye oviiniip dururlar. Yukanda oziinii ve bir;imi~i a~1atmaya r;ah~lJglm hakaret boyle bir lOplumda uygulamyor. Erkeklikleriyle boylesine ovunen adamlar, bu hakareti yapanlara karsi en ufak bir tepki gosteremiyorlar ... lclerine sindiriyorlar, Bu hakaret ve i~· kence yonteminin, Kurtler icin ozel olarak ~ildigi de soylcnebilir. Ornegin falaka insanlann canim acuabilir, fakat onurlanm bu derece kirmaz, yUreklerini yaralamaz. Bayle bir hakaret ve bu hakareti sindirmek ise insanlann yureklerini yara1ar.

138

139

Bunlar TUrk somurge yonetiminin, Kurt insanlanmn ruhsal yapilanru etkilemesiyle ilgili bir olaydtr. PKK'mn saptarnalan son derece dogru, yerinde saptamalardir. Biitiin bunlardan dolayi, itirafrrl ~ahjn Donmez'in aerklamalan, beni PKK'ya daha cok yaklasurdi, Kiirt toplumunun toplumsal ve ruhsal yapisi, toplumsal ili~kiler konusunda PKK He benzer dU~iinceler icinde oldugurnu fark ettim.

f) 1984 yihmn Kasun ayisonlannda, Canakkale Cezaevi'nden Gaziantep Ozel Tip Cezaevi'ne sevk edildik. Bu sevkten cok, surgune benzeyen bir operasyondu, Bizden bir hafta kadar Once de Bartm Cezaevi'nden bir sevk yaprlrms, Buysa tam anlamiyla sUrgiin ozelliklerini tasiyordu. 1985 yihnm basmdan itibaren, Malatya Cezaevi'nden, daha sonra da ce~itli cezaevlerinden arkadaslar buraya getirildiler, 1985 yih ortalannda Diyarbakir Cezaevi'nden de bir sevk oldu. Bu surecte ilk defa PKK'h 31- kadaslarla karsrlasum, 0 zamanlar cezaevinin kosullan cok kOtii idi, Kogu~lar daha dogrusu hUcreler birbirlerine kapahydi. Havalandirmaya, aym kogu~ta veya aym hucrede bulunan bir veya uc kisi birlikte C;lkabiliyordu. Buna ragmen mazgaldan krsa sureli de olsa, gorusmeler yaprlabiliyordu. Bazen tesadufen, hastaneye veya mahkemeye giderken karsilasabiliyorduk, PKK'h arkadaslar once iki kisiydiler, soma Orr oldular. OC;ii birliktc kahyordu. 1980')j yillarda Diyarbakir Cezaevi'nde kalmrslardr. Vahset Donemi'ni yasamislardr. 0 donemi etralhca anlauyorlardi. Diyarbakir gercegini ilk defa onlardan duyrnustum. Bu arada PKK'nm dU~iincesine ve eylemine iliskin bazr olaylar da anlatrmslardr. Bu arkadaslarla, epeyce uzun uzun konusrna olanagi buldum. Fakat, PKK'ya ail bir bildiriyi veya brosuru yine gorernedim. Bu durum 1986 yrh sonlarmda biraz degi~liyse de 1987 yrlmm Mayis aymm sonlanna kadar yani tahliye oldugurn ana kadar boylece surup gun,

Benim kaldrgrm cezaevlerinde, iceriye kitap ve dergi ahnrmyordu, Bu bakim dan • siyasal hareketler hakkmda saghkh bilgiler elde edemiyorduk, Bunlan ancak ziyaretciler ve avukatlar aracrhgiyla Ogrenebiliyorduk. Fakat onlar da diizenli bir sekilde gelerniyorlardi,

1985 yih baslannda Milliyet gazetesinden Kurdistan Press'in yayma b~laya~a~ml ogrenmisum. Kurdistan Press'in silahh mucadeleyi destekI:.yecegml dU~ilniiyordum. Veya beklentim buydu. Bunun c;ok dogal bir s~rec; olacagmi dii~iiniiyordum. Somurge saptamasmi yapan butun KUrt sly~al. hare~etlerinin, bu arada ozellikle Rizgari'nin silahh mticadeleyi aktif bir sekilde destekleyecegini dii~Uniiyordum, hisscdiyordum. Arkadaslarla bu konularda konusuyorduk. Onlar, Rizgari, Ala Rizgari, OzgurI~. ~olu, Kawa gibi siyasctlerin, KBP'nin silahh mucadeleyi desteklemedl~~m, . kar~1 Clklddarml soyluyorlardr, Ben buna pek akrl erdircmiyordum, Onlar da saghkh bilgiler alamiyorlar diye dusunuyordum.

PKK Dtstndaki Yaptlar, PKK'yi Nastl Degeriendiriyor? 4. Tahliye olmadan tsnceki bazi dii~tincelerimi ve duygulanrm da anlatmak istiyorum. Tahliye oluncaya kadar, PKK'mn baslatugr silahh milcadelenin butun KUrt gruplan tarafmdan yogun bir bicimde desteklendigini, Kurtlerin silahh mucadele icinde yer a1dlklanm dU~ilntiyordum.

140

PKK Hakkinda Bilgilerimiz Artiyor, PKK'n;n Dii#incesi ve Eylemi

5,.25 Mayis 1987'de tahliye oldum. AguSIOS aymda bir kitapcida gene bir arkadasla tamsnm. Kurdistan koousunda konusmalanmiz oldu. O~a Serxwcbun ve Berxwedan gibi dergileri gormek ve okumak istedigimr, ~u konuda yardun edip cdemeyecegini sordum. Birkae gun sonra ban~ b~r Serxwebun dergisi getirdi, lkiye, dOrde, sekize katlanrms bir dergiydi, .K~llanml~ yerleri iyice ~mml~ erimisti. ScrxwebCin dcrgisinin 64. sayrsr idi, tlk defa Scrxwebfin dcrgisi goruyordum.O giinden sonra bu arkada~ ~ana Serxwebun dergisinin baska sayilanru da getirdi, Okuyup tekrar veriyordurn. Elden .el~ dolasunhyordu, 0 zaman dcrgiyi okuyanlar, dolasuranlar cok temkinli davramyorlardr, ~imdi daha rahat okunuyor. Serxwebun simdi daha c;ok dolasiyor, daha kolay dolasiyor, Bu surecte Berxwedan dergilerini de gordum, Bu dergileri ilgiyle, dikkatle okuyor~um. PKK Genel Sekretcri Abdullah Ocalan'm Kurdistan'la ilgili analizlen cok dikk~imi cekiyordu, Bu arada baska arkadaslar bana, PKK'nm yaymladlgl kitaplardan da verdiler, Bunlan da dikkatle okuyordum ... Bu

141

6. Ucuncu ilke konusunda, eylem klavuzu denebilecek bilgi uzerinde etrafh bir sekilde durmak gerekir. " ... Bu durumu muhakkak degi~tireccgiz. Dunyanm oteki uluslan gibi Kiln ulusunun da esit v~onu!l_u bir sekilde yasamasr icin her UirlO fedakarllgl yapacagiz .." Bu ilke dogrultusunda cokciddi cabalar sarf edilmis. Bunlar, 1970'li yillann ortalanndan itiba-

142

ren bastamis. 1970'Jj yillann ortalannda, Ankara'da cok ciddi cahsmalar yaprlmis, 1977'de Kurdistan'a acrlim var. Cahsmalar, cabalar, 1970'Jj yrlIann sonlannda aktif bir sekilde suruyor. Daha sonra tekrar geriye donmek uzere yurt disma C;lkl$ var. Cahsrnalar Avrupa'da ve Ortadogu'da da suruyor. 15 Agustos 1984 Eruh ve Semdinli baskmiyla silahh mucadele bashyor. Bu noktada bazi $Cylcr soylemek gerekiyor:

a) 15 Agustos 1984'den sonra, PKK'nm oteki Kurt orgutleriyle, yani Avrupa'daki KUn orgutleriyle iliskilcrini yakmdan biJiyorum. Kurdistan Press, Rizgari, Riya Azadi, Komkar, Yekita Sosyalist gibi yaym organ lan, bu yaym organlan etratmda geliscn orgutfenmeler silahh miicadeleye siddctle karsi cikutar. PKK ilc bu yaym organlan ve orgutler arasmda cok uzun suren $iddclli tarusmalar vc suclamalar oldu, Cok krnci tarusmalar oldu. Bunlan sozii edilcn yaym organlanndan etrafh bir sekilde izlemek mumkundur,

Dcgcrli Kardcsim, silahh mucadeleye kar$1 cikrnayi anlayabilmis degilim. Bunun hakh gcrckcclerini gorcmiyorurn, Yukanda 4 numarah ana paragrafta, 1987'dc tahliye oluncaya kadar, buuln KUrt orgutlcrinin silahli mucadcleyi dcsteklcdiklerini di.i$iindiigiimii bclirtmistirn. Boyle olmadrgr- 01 tahliyeden soma anladim. Bu konunun PKK He otcki Kurt orgutleri arasmdaki celismcdc ve causmada cok enernli bir neden, hatta en onernli neden oldugunu dii$untiyorum. Soyle ki:

b) Yukanda, 3 nurnarah ana paragrafin (c) bolumunde, Kutlere ozcllikle uygulanan bir hakaret ve dU$Urme ve iskcnce yontemindcn soz euim, Bu hakarct, asagrlama, dusurrne ve iskence yontemiyle ilgili olarak !junu dii~unUyorum: Bir toplurn, 0 toplurna mensup insanlar bu e;e$it bir hakaret vc dusurulrncylc karst karsiya kaliyorlarsa, buna hie; tepki gostcrmiyorlarsa, iclerinc sindiriyorlarsa, 0 toplurn, 0 insanlar hasta dcmektirler, TopJum felc olmustur, felc oldugu icln tepkisizdir. Bu hastahk tedavi edilmemeli midir? Bu hastahk nasil tedavi edileccktir?

lnsanlar kannlan agndlgl zaman, mideleri, gozleri, kulaklan vs, agndlgl zarnan hastancye gidiyorlar, doktora basvuruyorlar, Hal; ahyorlar, tcdavi oluyorlar. Yukanda kisaca, fely oJarak tammlanan hastahgm da tedavi edilmesi gerekir. Bu tcdavinin tek yolu da ozgurlukler ic;in, esitlik

143

okuma ve incelemeierden sonra vardigun sonuc $U oldu: PKK'nlll Uy onernli saptamasi ve ilkesi var.

a) Birincisini ~u ~kilde ifade etmek mumklmdur: KUrt halki onursuz bir sekilde yasamaktadrr, Kurt halkt kendi kendine ihaneti saglanrms bir halkur, KUn halki dii$iiriilmli!jtur. Rezil rusva yasamaktadir,

b) PKK ikinci olarak !junu sOylemektedir: Halkrmrzin bu yasanusmdan, e;agdl!jl yasam kO$ullanlll normal yasamaymis gibi telakki etmesinden, halkirruzm koleligindcn, kcyfi, onur kmci dayaunalara boyun cgmcsinden utanc duyuyoruz.

c) U\filncu olarak da su soyleniyor: Bu durumu muhakkak degi$tirccegiz. KUrt halki da dunyada oteki uluslar gibi, esu, onurlu bir sckilde ya~mah, yasayacak ...

Bu saptamalann ve ilkelerin, Kurdistan Ulusal Kunulus MUcadclcsi surecinde cok onernli saptamalar ve ilkclcr oldugunu dU!juntiyorum. Bunlardan birincisi; KUrt IOplumunun bilimsel bir anaJizin sonucu ula~llml$ bir bilgidir. Somurge kosullannm Kurt insarunm ruhsal yapismr nasrl !jekillendirdigi konusuyla ilgilidir, Ruhsal yapi, kisilik gibi sorunlara cok onemli vurgulamalar yaprlmisur, "DU!jurUlmu~ bir halk" kavrami PKK'nmdlr. PKK'mn cesitli yazilannda, PKK Gcncl Sekrcieri Abdullah Ocalan'm c;e$itli degerlendirmelerindc bu kavram sik srk kullamlmaktadrr. Ikincisi, "Halkumzm rezil-rusva yasamasmdan mane duyuyoruz" a\flklamast, milli duygularm bir ifadesidir, milli duygu aciklamasidrr. O~UncUsU de ulusal bir haraket ic;in devrimci ve demokratik bir hareket icin eylem klavuzudur. Zaten Kurt toplumu konusunda olusan bilinc, giuikc;e yaygmlasarak ve derinleserek gelisen bili nc; , milli duyguyla kar$lla!jllgl zaman, ulusal, devrimci ve dernokratik bir hareket kenditiginden ortaya ylkmaktadrr,

icin, onur i~in yaptlan kavgadir, Bayle bir kavgayi baslatrnadan felc durumunu tedavi etmek, insanlan ve toplumu saghkh bit hale getirmek olasi degildir.

PKK bunu kavramis, Bu mucadelenin geregine inanrms, Bu do~rultuda bir mucadele ~Iatml~. Bu mucadele sirasinda onlarca, giderek yuzlerce ~bit olmus, ~ehitlerin sayilan daha sonralan binlerce rakamiyla ifade edilmeye baslanrms, Yogun bir fedakarhk ve vefakarhk var, Sonsuz bir ozveri var. Kurdistan'da "KUrt ulusu icin mucadele", "Kurt vatatll icin mucadele" gibi yeni degerler olusmaya baslamis, Buna ragmen oteki Kurt orgutleri, PKK dli!jUncesine ve eylemine, tam ve davrarnslanna !jiddetle k~1 ~Iklyorlar. lste PKK He oteki Kurt orgutleri arasmdaki kopusmarun temelini burada goruyorum,

c) Yukanda 5 numarah ana paragrafta, PKK'mn onemli saptamalar yapbgml ifade etmistim, Bu saptamalar Kiln toplumunun toplumsal ve ruhsal yapisiyla ilgiliydi. Bunlann cok onemli ve dikkate deger oldugunu belirtmistim. Bu noktada bu konuya acikhk getirccek bir amrm anlatmak istiyorum: 1963 yihnm yaz aylannda, Scmdinli'de askerlik yapiyordum. Yedeksubay, tegmen. Ashnda gorevim, Bitlis'te 34. Piyade Alayi'ndaydi. 1963 yrhnda, Guney Kurdistan'da, Kurdistan Ulusa1 Kurtulus Miicadclcsi onemli bir gelisme i~ine girmisti, Ktlrdistan Demokrat Partisi, Molla Mustafa Barzani onderliginde bir rnucadele ytirlitfi.yordu. Kurtlerin (0 zaman eskiya tabir ediliyordu) hukurnet kuvvetleri karsrsmda sikrsuklan, Hakkari'ye giris yapabilecekleri soyleniyordu, 1947'de Kurdistan Dcmokrat Partisi Iideri Molla Mustafa Barzani ve 500'ti askm pesmerge, Gevar'daki Misi~ batakhklanndan gecerek lran'a ulasnus, oradan da Sovyetler Birligi'ne kadar varrmslardr, Sovyetler Birligi'nden siyasal iltica hakki istemislerdi, lste, TUrk Ordusu'nun gorevi, tekrar bu tur olusumlann yasanmasmi onlernek, eskiyalarm (Kiirtlcrin) Hakkari'ye gecislerini onlcmek veya onlan smirda yakalamaku.

Bitlis, Mu~ ve Ercis'te bulunan piyade alaylarmdan birer tabur KurtIerin muhtemel hareketlerini engellemek icin, Hakkfui bolgesinc gonderilmisti, Ben de 0 zaman Bitlis'teki piyade alaymdan bolgeye gonderilmistim. Birlik 6nce. Baskale'de konakladi. Bir silre sonra Ytiksekova'ya

gecti. Oradan Scmdinli tarafma intikal cui. Scmdinli'den de smrra kadar gidildi.

A!i:uSLOS aymm sonlanydi, ~emdinli'den srrnrdaki Rubaruk koyilne intikal ediyorduk. Bir sabah vaktiydi, Zerin koyunden Bedav'a dogru gidiyorduk. Yol diye bir sey yok. Keci yoluna benzer birtakun izler var. Vah~i bir dogada ilerliyoruz. Keci yolunun aIL tarafr bir ucurum. Epcyce de. rin, sularm ~agiltJsl duyuluyor. Vadinin her iki tarafl mese ormanlanyla kaph, Meselerin govdeleri cok kahn, Aroda bir meyve ve sebze bahcelerinden, ilzum baglanndan geciyoruz, Daha onceki gunlerden biliyorum. Askerlcr (iziim baglanrn talan ediyorlar, Meyve ve sebze bahcelcrini talan ediyorlar, Bu konuda hicbir uyan, ihtar yok.

Askerler, keci yolu ilzerinde birerli kol diizeninde ilerliyorlardi. Ben de biraz aciktan takumn ilerlemesini denetliyordum, Karsidan bir kadmm geldigini gordum, 60 yaslannda bir kadm. Kucaginda klit,:Ok bir bebek var. Torunu olmah. Bir cocugun da elinden uuuyor, Cocugu cekisure cekistire geliyor. Cocuk kadmm elinden kurtulmak etraftaki otlarla calilarla, cirpilarla, boceklerle oyalanmak istiyor. Kadmm 6lCki elinde de bir sopa var. bntindcki okilzil suruyor, Kadm askerlcre yol verecek diye dli~Undurn. Hie oral! olmadr, Bu durum ilgimi cekti. Bakum, kadm dimdik yoluna devam ediyor, Kucagmdaki cocuk ve yiirilyen cocuk, askerlerin gilnes alunda panldayan sungulerine, tiifcklerinin namlulanna ilgi duyuyorlar. Kadm, cocuklann onlarla oyalanmasma, oynarnasma fusat vermiyor. Uzaktan daha dikkatli bir ~kilde kadmm yurumesini, tavir ve davramslanrn, ilerlernesini izlemeye cahsum, Kadirnn gozlcrinde rnuthis bir lHke ve kin okunuyordu, Kadm hi~bir ~ye hie kimseye bakrmyor, cocugu t,:eki~tiriyor, okUzlinil suruyordu, Dudaklarmin kiprrulanndan birseyler konu~tugu belli oluyordu, fakat bunlan duymuyordum. Kadm gozleriyle, ellerinin hareketleriyle, ylirilmesiyle, ad un larry la, yoldan birer birer ilerleyen askerlere hi~ bakmamasryla, askere yol vermeden ilerlernesiyle, cevreye karsi ofkesini ve kinini ifade ediyordu, Kadmm bu tavn karsisinda askerler, yolun yukansma yukansma r;tkmaya cahsryorlar, kadma yol veriyorlardi,

o gunden bugune kadmm yiizilndeki ve gozlerindeki, dudaklarmda-

144

145

ki kini ve otkeyi hi~ unutamadtm. Hayaum boyunca beni en cok etkileyen portrelerden biri bu oldu, Kadmm bu tavn ve davramsi karsismda dti~tincelerim ve duygulanm alt ust oldu, Asker yol vermedigi icin kaduu kustahhkla sucluyordu. Fakat dimdik, aim al;ik bir ~kilde yurumesi.cevreye kin ve ofke dolu bakislan insanda bir saygi da uyandinyordu. Okuzunu suruyor, torununu I;eki~tieerek goturen, ernekci bir kadin. Giyirninden kusammdan belli. yoksul bir kadtn. Ayakkabtlan kotu, ayaklannm yansi yere basiyor, Bu portre kafama ve yuregime yerlesti, Bu portreyi ~izmekte buyuk bir gti~lUk cekiyorum. Bunu anlatabilmek icin bUyOk bir ressam 01- mak gerekir, buyuk bir muzisycn olmak gerekir, Enmede Hani gibi, Cigerxwin gibi ~ir olmak gerekir. Bu tavnn ve davramsin, bu ofkenin ncdenleri uzerinde uzun uzun dti~tindtim.

15 Agustos 1984 aulumndan sonra, bu autimm KUrt halkmm cok yaygm bir destegini kazanmasmdan soma. bu tavnn ve davranisrn nedenlerini I;lizOmleme olanagma kavusturn, diyebilirim. Karurnca PKK bu ruhsal yaplyl cok yakmdan izledi ve tahlil cui. KUrt halkmm ruhunun derinliklerindeki fizii yakaladr. Silahli mucadelcyi baslatu ve Kiln halkinm yogun destegini yanmda buldu,

Yukanda 5 numarah ana paragralta, Kiirl toplumunun yaprsi konusunda, PKK'nm bilimsel aciklamalargetirdigini yazmrsum. KUrt hareketlerinin, gecmisteki Kurt baskaldinlannm neden basansizhga ugradlgl konusunda gelistirilen aciklamalan yine bu ce~evede degerlendirrnek gerekir. PKK'nm, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'm bilim adam I yonunu de hie gozden uzak tuunamak gerekir. PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'm Kurdistan'a iliskin analizlerini cok ilgi cekici ve dikkate deger buluyorum.

d) 5 numarah ana paragrafta ifade edilen i1cilncil ilke konusunda biraz daha durmakta yarar vardir, " ... BLi iliskileri degi~tieecegiz ... " Senin bildigin gibi, ben, Devrimci Dogu KOItUr Ocaklan'm oldukca yakmdan tamyorum. Rrzgari, Ozgiirlilk Yolu, Ala Rizgari, Kawa, Sivancilar gibi Devrimci Dogu Kultur Ocaklan kokenli orguneri de yakmdan taruyorum, Bu arada, Turkiye-Kurdistan Demokrat Partisi'ni, ve benzer orgutleri de yakmdan tamyorum. Bu orgutlere mensup arkadaslanrmz vardr, Ve onlar

bizlere bu orgutler hakkmda bu orgutlerin dusunceleri ve eylemleri hakkmda cok genis bilgiler verdiler,

Bu noktada $liyle dU~iiniiyorum. KOrdistan'da silahh rnucadele buyilk bir gereksinim olarak ortaya ~:Jkmaktadlf. <;Unkll, TUrk Devleti'nin, Kurdistan'r, devletlerarasi somurge duzeyinde tutmaya ~ah~ liteki devletlerin Ktlrdistan'a iliskin tek bir politikalan vanhr, 0 da devlet terorudur, Boyle bir gereksinime ragmen, yukarida sOziinii etrneye r;ah~lIglm orgillIcrin, 0 orgililerin liderierinin, ileri gelen kadrolarmm, Kilrdistan'da silahh mucadele karan verebileceklerini sannnyorurn, Yani gecmisi dikkate aldiglmlz zaman, liderler, boyle bir karan verernezlerdi, demek istiyorum. Ornegin benirn yakmdan tamdigun arkadaslar boyle bir karan verernezlerdi. Bunda elbette bir kavrayis ve duyus eksikligi var. Orgutlerde, orgilt· lerin ileri gelen yoneucilerinde bazi seyler eksik. PKK bu karan verdi, siIOOI! rnucadeleyi baslatu, Kadmlan gerillaya katu, Bunlar cok onernli kararlardir. Sunu vurgulamaya cahsryorum, Bu onernli kararlan ancak PKK verebildi. Kararlanrn uygulayabildi. Bu kararlan uygulayabilmek icin sarstlmaz bir inane gosterdi. Bu konuda yogun ve yaygm bir bilincin olusmasim sagladi. Bu dil~Oncelerimde acaba yaruhyor muyum?

Bizim yukanda sozunu etmeye cah~ttglm arkadaslanmiz olsaydr, soyle dil~Oniirlerdi samyorum. " ... Silahh mucadele gerek ama simdi zamam degil", "Biraz daha orguuenelirn, halkimizi aydmlatahrn, bilinclendireiim, belirli bir gil~ olduktan sonra silahh mucadeleye baslayahrn ... ", " ... Orgutlenrneden, belirli bir gUC olmadan silahh mUcadeleye baslamak inti hard If", " ... Falanca yere bir gezi daha duzenleyelim, halkm nabzuu yoklayahm", "Falanca konuyu arasuralun, bir komite daha kurahrn ... " vs, G6rlildilgil gibi silahh milcadeleye karsr crkilmiyor. Veya orgutlerin onernli bir krsrm silahli rnucadeleye karsi crkmiyor, Fakat, "su asamada" silahh mucadelenln olanakh olrnadigi belirtiliyor, lste olanakh gorulmeyen bu ~eyi PKK gergekl~lirdi. Bu karann aimmasi ve ahnan kararlarm hayata gecirilmesi, aslmda, dU~iinUldligilnden ~ok daha onemli bir olaydie. Kuzey Kurdistan'm tarihsel gelismesini ele aldigmuz zaman, bunu ifade eunek, gorrnek gayer kolaydir, Acaba yamltyor muyum?

7_ Avrupa'daki Kiln orgutlerinin silahh mucadeleye karsi ~ikugml,

146

147

yukanda, 6 numarah ana paragrafta, (a) bendinde belirtmistirn, Bu konu ile ilgili olarak, 15 AA;uSlOS 1984'den sonraki gelismeleri yakmdan biliyoruz. 1990 yth Mart aymda ve sonrasmda da, 15 Agustos 1984'den tsnceki asamalan tsgrenme Iirsau buldum. Kaldrgim kogusta pek cok PKK'h arkadas vardJ. Daha dogrusu, PKK'hlann kaldlgl kogustaydrm, Gcrillalarla tamsma olanagr buldum. 1984'den once, Avrupa'daki ve Ortadogu'daki gelisrneleri cok yakmdan izleyen haua, bu surecin icinde olan bazr arkadaslarla tamsma olanagi buldum. Bu donemi, iliskileri, iliskilerin gelisim surecini etrafh bir sekilde anlatular. Ote yandan bu konulara iliskin pek r;ok yazt verdi, PKK bun Ian anlatrms, yazmis, konusmus ... Bunlarda beIirli bir tarafgirlik, belirli bir mubalaga olsa bile, bir sure icin boyle kabul edilse bile, geriye kalanlar, gelismelerin ytsnUnU, i~erigini belirliyor. Kaldl ki bana bunlan anlatanlar ~ok saygm kisilerdi, Bilincli bir ~kilde ve yamltmak iyin bilgi verdiklerini de hiy sanrmyorum, PKK oteki orgutlere silahh mucadele geregini aciklaymca, orgutlerm bUytik bir tepkisini ~Idyor ...... Siz bizim halkumzi intihara surukluyorsunuz ... ", "KUrt halki silahh mUcadeleye hazir degildir" vs, Orgutler, !iderler, kadrolar, PKK'nm bu d~llncelerine ve eylemine kaJ1i siddetl! bir tepid gosteriyorlar. Bu sUrecin PKK ile oteki KUrt orgutleri arasmda, bUyilk bir kopusmamn rneydana gelmesine neden oldugunu yukanda ifade etmistim.

a) Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadelesi'ni yuruten bir tsrgUt mumkun oldugu kadar, Kurdistan'da veya Ktirdistan'a yakin bir yerde olmahdir, KUrt orgutlerinin, Almanya'da, Fransa'da, lsvec'de, Londra'da, Roma'da, yani Avrupa'da olmalan cok onemlidir, Fakat bu orgutlerin Kurdistan'da, eger koklcri, dayanaklan yoksa, Avrupa'da olmak cok anlamh degildir, Esas olan Kurdistan'da olmakur. Kurdistan'da koklcri, dayanaklan olan bir orgut, Avrupa'da da varsa, i~te onemli olan budur.

b) Bu actlardan Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadelesi'ni yuruten orgutlcrin Kurdistan'da veya Kiirdislan'a cok yakm bir alanda olmasi gerekiyor. Su da onernlidir. Uluslararasi iliskilcrde, cikar esast oncrnlidir, Hie kimse, kirnseye, adalci olsun diyc, insan haklarmm geregidir diye, insanhk geregidir diye yanhm etmiyor. Hcrhangi bir dcvlct, Kfhtlerden cikar umuyor olabilir. Bu durumda Kurtler de hcsap kitap yaparlar, Kendilcrinden ne isteniyor, kendilerinin kazanacagi nedir? lste kendilerinden istenenlerle, kendilcrinin kazanclan arasmda bir dengc varsa, Kurtlerin benzer iliskileri surdurmcsindc buyuk bir sakrnca yoktur, Bu da surekli bir sorgulamayi gerekli krlar, Almanlann ve vcrilcnlenn dcngedc olup olrnadlgl her zarnan dcnctlcnir. Ben PKK'nm Suriye Be iliskilcrin] bu ccrcevede dcgerlendiriyorum Suriyc de elbcttc Kurdistan'i devlctlcrarasi somurge duzeyinde tutan dcvlctlerdcn biridir. Bu acrkur, Fakat Kilrtler icin, yukandaki muhasebcyi yapmamn zorunlulugu da vardrr.

c) PKK icin "Hafiz Esat'm masasr", "Hafiz Esat'm askerleri" gibi Slr~t1an kullanmak buyuk bir demagojidir. Cirkin bir suclamadsr- PKK gcrillalan Kurt ulusu icin carpisiyor. Kurdistan icin oluyor. Bugune kadar binlercc schu var. Hepsi Kurdistan icin, KUrt ulusu icin. Kurtler arasmda "ulus icm mucadclc", "vatan icin mOcadele" gibi cok yeni, yepyeni degcrlcr olusmaktadrr, Bu yeni degerlerin olusurnunun kokcninde, Kurt gerillalarm buyuk bir ozveriyle, bilgiyle vc bilinclc, Icdakarca surdurdukleri mucadele vardu, 0 halde KUrt gerillalara karsr, PKK'ya kar~1 bu suclarna-. lar nasil yapilabiliyor? Ben bunu, Kurdistan topraklarmdan, KUrt halk YI_ . gmiarmdan kopukluga baghyorum. Kurdistan'da, KUrt halk Ylgmlarmdan uzak kalmak, maddi dayanagi olmayan bu suclamalan da ortaya cikarabiliyor.

PKK'nin Uluslamrast ili~kileri

8. Deniyor ki, PKK Suriye'ye dayanarak eylem yapryor, halbuki, Suriye de somurgeci bir devleuir.

K.Urtierin kendilerini somurgelestiren devletlerle iliskilerinin irdelenmesi Kurt tarihinin en acilr, en dramatik y6nlidUr. Bu konuda ~yle dti~OnUyorum. Ktirtlerin, bu arada PKK'nm Ortadogu'da, yak bagirnsiz, son derece bagunsrz politikaiar olusturmasi ve bu poJitikalan uygulamalan pek olanakh degildir. Bu, KUrdistan'm ve KUrt ulusunun bolnnmesinin, parcalanmasimn ve paylasilmasmm ortaya ~lkaJ'(bgl bir son uctur, Bu tarihsel gelismenin, bunun KUrI1er baknnmdan anlanunm bilincine varan bir &giit ise mumkun oldugu kadar bagimsrz ve 6zgiir politikaiar olusturabilir ve bu polilikalan hayata gecirebilir. Bu sorunu biraz daha yaktndan irdelemekte yarar vardir . .!}6yle ki:

148

149

d) Ortadogu'da Kurdistan Ulusal Kuruilus Mucadelesi'ni yuruten onderlerin, Kurdistan, Ortadogu, dUnya hakkmda bilgi birikimi elbeue gerekir, Fakat bilgi birikimi yeunez, Tavir ve davramslan da onemlidir, KUrdistan Ulusal Kurtulus Mucadelesi'ni yuruten kadrolann ein gibi olmalan gerekir, Cinlik. omegin Iran Kiirdistan Demokrat Partisi Lideri Abdurrahman Gassemlu'da yoktu. Abdurrahman Gassemlu Bauh degerleelc politika yapmaya ~ah~lyordu. Halbuki politika yapllgl alan Ortadogu'dur. Ortadogu'da ise devlet lerorU egemendir. "Cin gibi olmak" Mcla Mustafa Barzani'de de gorulebiliyordu, Fakat Mela Mustafa Barzani gclenckscl bir KUrt onderiydi. lrak Kurdistan Dcmokrat Parusi Lidcri Mcsut Barzani'de, Kurdistan Yurtsever Birligi Lideri Cctal Talabani'de bu nitcliklerin cok fazla gelistigi karusmda degilirn. PKK'da, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'da, Baskan Apo'da bu nitelik kolayca gorulebiliyor,

Baski ve zulum altmda olan biltOn halklarm bu haklan vardir, Bu ~iddeLin amaci kuskusuz cocuklar, kadmlar, ihtiyarlar degildir, Somurgeci devletin propagandalanna, Milli lstihbarat Teskilau'mn bir subesi gibi cahsan TUrk basmma, sornurgeci basma itibar etmemek gerekir.

l;irkin lddiatar

9. Cirkin suclamalardan bid de coluk cocuk Oldilrmck bicimindc ortaya auhyor, Turkiye'de, Ortadogu'da teror devlet tarafmdan yapilmaktadrr, TUrk Devleti'nin Kurtlere ka~1 tcmel politikasi dcvlct terorudur. Bu devlet ieroranun bir boyutu da KUrt halkmm boluncrek ve parcalanarak yonetilmesini gerekli krlmaktadir, Korucular olaymm tezgahlanmasr bu gerek icindir, Bol yonet politikasuun en onernli ozcllig] bu politikarun her zaman, her yerde, her kosul alunda kendini urctiyor olmasidir. Bolunme ve parcalanma toplumunen kU9Uk hucrelerinde bile etkili olmaktadrr. Bu ise "hainlik" ve "ihanet" icin elverisli bir ortam hazulamaktadir. Bu bakimdan KUn toplumu haini 001 bir toplumdur. Koruculuk surecinde korkune derecede dU~iiriilm~ korucular gorulmcktcdir. Bunlar KUrt gerillalara ~I cinayet makinasr gibi ~all~muktadlrlar. Kulak, burun, dudak kesmektedirler, gm cikarmakiadmar. Gcrillalann kafalanm kesip dolasurmaya yehenmektedirler, Ozgurluk, esitlik, onur diyenleri Oldilrmcye cahsmaktadirlar. Bunlar elbeue uyanlmaya cahsihnahdn, KUrt ulusuna yapuklan ihanet haurlaulmahdir. Sornurgeci devletin hizmetinde bir alet olarak ~a1I~lara, devlet terorunun vazgecilmez bir halkasi olanlara ise aneak etkili bir teror, devrimci bir teror uygulamr, Kurt halkmm kendi hainlerini cezalandirma hakki da vardir. Bu hak da tamsrlmazdu.

150

"PKK Liderini Putlasttnyor" mu?

10. PKK'mn liderini put1~tlfdlgl, liderin antidcmokrmik oldugu, ~ogulculugu kesinliklc engelledigi soc sik vurgulanmaktadir, "Olur olmaz yerlerde Biji Apo diye bagmyorlar", "Apo'nun ge~illi pozlardaki fotograflanru asiyorlar, dagruyorlar ... " vs, Bu sloganlann, bu Iotograflarm fazla buyutulmemesi gerektigi karusmdayun. Kaldi ki Kurdistan Ulusal Kurtulus Miieadclesi hcniiz rnuhalefct hareketidir. Ole yandan bu bir siyasal harekeuir. Knlelerc hitap ctmektcdir, Bu surccdc "Baskan Apo", "Onder Apo", "Biji Apo" gibi dcyimlcrin, sloganlarm kullamlmasi bana ters gel-

memektcdir. .

Kendimdcn bir ornck vcrcyim. 1990 yih Marl aymda Sagmalcrlar Cezacvi'ne konulduktan soma, benim icin de kampanyalar at;ddl. lmzalar toplandi, afislcr basildi. Ashnda bu bcnirn tavnrn degil, Bunlan senin de cok yakmdan taruyacagm arkadaslar yapular. Bu surece karst crkmayi du~iindl1m. Kar~1 cikum da, Fakat, rnckan olamk 0 kadar dcgi~ik yerlerde yapihyordu ki, hangi birine karst cikacaksm? Fakat, bu tilr sureclerin ~yIe bir boyutu da vat. Toplumsal ve siyasal muhalcfcLin gelismcsine, muhalcfctin dcrlcnip toparlanmasma, kisaca, harckctin gclismesinc katkrsi da olabiliyor. Bu bakrmdan sorun, 90gu zaman sizi asiyor, kar~1 crkamiyorsunuz. Kaldi ki, bcnim konumumla, PKK Gcnel Sckretcri Abdullah Ocalan'm konumu cok cok Iarkh. PKK Gcncl Sckreteri Abdullah Ocalan politik ve askeri yonlcri aglr basan bir onder, Bu bakimdan KUrt halk kitlelerinin, "Baskan Apo", "Biji Apo", gibi hitaplarda bulunmalan, sloganlar atmalan yerinde bir harekeuir.

"Baskan", "Onder" gibi kavramlarm demokratik kavramlar olmadrgIRl biliyorum. Fakat henuz rnuhalcfcue olan Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadelcsi'nin bu kavramlan kullanmasinda buyuk bir sakmca gormuyorum. Bunlar lideri putlasurmak degildir. Kunlcr gunurnuze kadar hep yl>-

151

netildiler. Hep baskalan tarafmdan yonetildiler. Simdi, bir KUrt brgUHi ciddi bir sekilde, "Kurdistan'i biz yonetecegiz" diyor, Dusunduklerini, planlanru, projelerini hayata gecirmeye cahsryor. Bu sureci gelistirmek gerekir. Bu surecin gelismesine katkida bulunmak gerekir.

YII 1984, Ekim aymm baslan, KUrt gerillalara karst "Gunes Hareka- 11" baslauhyor. TUrk Cumhurbaskaru Kenan Evren, bUyiik bir gazetcci kalabahgl esliginde Hakkari bolgesini dolasryor, Somdinli'de KUrt halkmm gozurum icine baka baka herkesin TUrk oldugunu, TUrkitigU kabul euneyenlerin "kansiz", "hain" olduklanru soyluyor. Kurdistan'i hcp bu tlir Turk somurgecilerinin yonettigmi hie unutmamak gerckir. Kurtler icin esas utanc budur. Boyle bir utanc karsismda, PKK'mn dusuncesi ve eylcmi karanhklan yutan bir aydmhkur. Kokusmus batakhktaki bahar ycli gibidir, Batakhg; kurutmaya ve iyilestirmcye cahsan, 9agll 9agtl akan sular gibidir, PKK bu sular icin kanallar acmaktadir.

Kurt halki demokrasiyi hie yasarnadr. Kurdistan'i dcvlctlcrarasi somurge sistemi icinde unan dcvlctlcr, Kiln ulusunun, ulusal, dcvrirnci vc dernokratik rnucadclesini cngcllcycbilrnck icin, KUrt toplumunun en 9UrUmU~ kesimleriyle isbirligi yapular, 0 9i.irilmii~ smulan vc tabakalan ayakta tutabilmek i9in btiyilk bir caba harcadrlar. Bunlarsa, dcrnokrasiye, Kurt halkmm uyanmasma dusman olan suuf vc tabakalardir, Egcr bir scyh muridlerinden belirli bir cikar elde ediyorsa, onlann uyanrnasuu clbctte istemez, Toprak sahipleri de oyle, Fakat bu gerici suuflan ayakta tutan 56- murgeci devletin bizzat kendisidir. Ki.irt toplumunda demokrasiyi kurmak ve gelistirmek elbeue esas olmalidu. Cogulculuga oncm vcrmck clbcuc esas olmahdir, "En dogrusu biziz, bizdcn baska dogru yok" diycrek otckileri bogrnaya, yok etmeye calismak 90k yanlrs bir tavir ve davrarusur, PKK'dan da bu hayatiilkelere dikkat etmesi elbeuc istenmelidir. PKK'nm buradaki gorevi, oteki KUrt orgutlerine nazaran daha bilyiikUir. PKK'nm sorumlulugu daha bilytlkuir,

PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan ile ilgili olarak da birkac ~y soylernek istiyorum. Abdullah Ocalan, 1970'li yillann sonlarmda Apocu onderlerden biriydi. 15 Agustos 1984 auhrnma kadar ise PKK'nm "6nemli bir lideriydi. 15 Agusios auhrnmdan sonra durum tamamen degj~i§tir.

PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan artik, KUrt halkirnn bir lideridir, onderidir, Bunu, koylulerin, iscilerin, bgrencilerin, kadmlann tavir vc davramslanndan, konusmalanndan anlamak mi.imkilndilr. Abdullah Ocalan, aruk, Kurt halkmm bir urnududur. Ornuzlannda, milyonlarca Kurdiln sorumlulugunu tasunaktadir, Abdullah Ocalan'i aruk, PKK'nm ondcri, PKK'nm Gene! Sekrcteri olarak degcrlendirmcmck gcrekir,

Dcgcrli Kardesim, 90k onemf konularda ortak dU~Uncelerimiz oldugunu biliyorum, Bugun de bu boyle, Yekita Sosyalist'i ilgiyle izliyorum. Fakat, PKK ve Baskan Apo hakkrnda ncden bu kadar tcrs di.i~ti.igi.imOz, dogrusu bana buyuk bir hUziin vcriyor. Ustclik bu sadece senin dii§i.incen. tavtr vc davrarusm dcgil, Devrimci Dogu Kultur Ocaklan kokenlilcr genel olarak boyle dii~i.inilyorlar. Baskan Apo'yu kucumscmcye calisiyorlar. Gerek PKK'y! gerek Baskan Apo'yu 90k cirkin kavramlarla suclamaya 93- hsryorlar, Bunlan kabul edilemez buluyorum. Bi.iyi.ik bir yamlgi var, Fakal son yrllar icindc bu dusuncclerde, tavir ve davramslarda 90k oncrnli dcgi§ikIiklcr oldugunu izlemek de rnumkundur. Burada §unu da belinmeliyim. Dcvrimci Dogu Kultur Ocaklan mensubu, Ti.irkiye Kurdistan Demokrat Parusi mcnsubu arkadaslanrruzm cocuklan, 20'li yas 9uglanm yasayanlar, daha kOyiik olanlar, genel olarak hep PKK'da ycr almaktadirlar. Bizleri 20-25 yrl kadar oncelcri hop Kurt 6grenciler ararlardr, ~imdi, koyIii, isci, esnaf scrbcst mesick sahiplcri, ev kadnn olan pck cok kisiyle tam§Iyoruz. Hcrkestc buyuk bir heyccan var. Herkes KUrt sorununu konusuyor, tarusiyor, Kurdistan'i istiyor. Kurdistan aruk, eski Kurdistan degil. Bugilnku asamaya nasil gelindi acaba? Binlerce schit var. Arkadaslarimizm cocuklan olan pek cok gerilla var. Bazi arkadaslanmizm torunlan gerill ada. Hcpsi Kurt ulusu icin, Kurdistan icin savasiyor, Bugi.in Kurdistan'da her aiJede gerilla var, her ailcde ~hit var. Bu hcyccan nasil OIU~lU.

Peki, ben sana bir soru sorayun, Sirndiye kadar kac gerilla donauimz?

Turk t~i~lcri Bakanlan'ndan bid soylc demisu: "Dogu'da daglan koruyan jandarma degil, jandarmanm korkusudur. Bu korkunun etkili bir sekilde surdurulmesi icin her turlu onlcm almmahdir." Bugun Kurdistan'da bu korku kmlrmsur, Bu korkunun kmlmasmda PKK'mn dfi~ilnce ve eyle-

152

153

minin cok buyuk rolu oldugu tarusrlmazdir. Korku kinldikca KUrt halk yigmtanrun ruhsal yapisr diri1e~mektedir. Direncli, direnen bir kisilik gclismektedir, Gerillanm bu surecteki rolu acikur. Tekrar sorayrm: Simdiyc kadar kac gerilla donatumz?

A!Jhga. susuzluga dayanmak mumkun, uykusuzluga dayanmak murnkun. ~ol yuruycb~irim. yokus cikabilirim, daga urmanabilirim, yuk tasryabilinm, f~l. ~guga ~a~! ayaklannu nasrl koruyabilirim, soguga kar~! nasil dayanabilirirn'i., Hikayeyi okurken hep bunlan dU~undugtimU hisseuim Ge.ri~lalarm sogukla, achkla, susuzlukla, uykusuzlukla nasrl ba~edebi1dik~ lerini, bunlann ustesinden nasrl gelcbildiklerini ogrcncbilmek icin okumayi buyuk bir heyccanla surdurdum. Kurt gerillalara zaten cok SICak bir sevgirn vardi, daha da anu,

Kurdistan'a iliskin dusunceleri, duygulan, beklentileri olmayan insanlar, sarsrlmaz bir inanea sahip olmayan insanlar bu tilr fedakarhklara katl~m?Zlar .. <?zv~ri ve vela gosicrmezlcr, Bu cefalann, cilclerin hepsi de Kurdistan l!Jmdlr. Kurt ulusu icindlr. "Hafiz Esat'm rnasasr" suclarnalan~.! ve a~~llamalarl t;ok cirkin buluyorum. Gayn ahlaki buluyorum. Bu mucadelenin, 1984'de, gcrillalann donarumi bakunmdan cok olumsuz ko~~lIa~a ~w;ladlgl da yine buyuk bir gercek. GerillalarlO, haritaya, pusulaya, du~unc, ayakkabiya, uyku tulumuna, vitamin haplarma sahip olrnadrglOl billyor~~. Veya bunlar cok azdr, Yeteri kadar silah yoktu. Bunlan yakmdan biliyoruz. Arkadaslara, "soguga kar~1 nasil korunuyordunuz, ayaklanruzi nasrl koruyordunuz?." sorulanm sik sik soruyordurn. "Yun coraplanrmz vardi ... " gibi cevaplar vcriyorlardi, Halbuki, gerillalann ayakkabl~mdan bashgma, gozlugune kadar mlikemmel bir donarumi 01- ~a.lldlr. Ozelliklc. 1985 ~~Imd.a. b~ ~o~ullann !Jok !Jok olumsuz oldugunu bdl~oruz. Halbuki, ornegm Filistinli gerillalar icin durum boyle mi? Bir genUa hapJarla, vitamin haplanyJa gunlerce idare edebiliyor. Ve bunlan sag-lamak Filistinli gcrillalar icin son derece kolay.

. Buglin Kurt gerillalaruun donarumr, 1984'e nazaran !JOk cok ileri, Harita, pusula, durbun, uyku tulumu gibi arac ve gerecler 1984'e, 1985'e nazaran cok daha mukemmel, •.

Kurt GerUlalann Fedakdrllgl

11. Kurt gerillalarm, buyuk bir fedakarhk, ozveri vc vcfakarhk ornegi gosterdigini !J~illi vesilelerle ifade etrnistirn. Bu surecin beni cok duygulandudrguu, bana gurur verdigini de belirtmeliyim.

Sagmalcilar'da, kogusta, Dcnge Kurdistan isimli bir dergi vardi, Bu, PKK'nm cezaevi alanmdaki &gUlilnUn ayhk olarak t;lkanhgl bir dcegiydi. Daktilo ile yogaluhyordu. Bu dcrgide orijinal yazllardan cok, Serxwebfm, Berxwedan gibi dergilerde yaymlanmis bazi yazilar yer ahyordu ... Bir gun bu dcrgide yer alan bir hikaye okuyordum. 3-4 gerillamn bir kJ~ gtlnunde, gorev alanlanndan kamplanna gidisini anlauyordu. Katarm coktandir kurcalayan birtaknn sorulann ccvabmi alabilecegirni dU~lin(lyordum. Gerilla k.J~ vakti soguga kar~l nasil onlernler aliyor? Ayhga, uykusuzluga nasi) dayamyor? vs, Olay, Bot.an'da, Zagros Daglan civannda geciyor, ~iddetli bir kl~ hukum suruyor. Dondurucu bir soguk var. Bu sogukta yola cikmak dogru mu? Gerillalar kamp it;in simdi mi yola cikalim yanm mt bekleyelim, tarusmasuu yapiyorlar. Kar yagmaya basliyor. Hava biraz yurnusuyor. Yola t;lklyorlar. Daglara urmamyorlar, ondan sonra vadiye dogru ini~ var. Sonra tckrar baska bir daga nrrnanrnalan gerekiyor. Kar duruyor, tipi bashyor ... Sis var, lki metre otesi gorulmcz oluyor. Silahlan, cephaneleri, oteki yukleri var. Durrnadan yokus cikiyorlar, yokus iniyorlar. Daha urmaruyorlar, dagdan a~agl iniyorlar. Kamplanna varacaklar, Soguk durmadan aruyor. Aksarn oluyor, onahk karanyor. (Ig tehlikesi var. GeriUalardan biri soguktan yUriiyemez bir hale geliyor. Ayaklan donmustur. Yoldaslan onunla ilgileniyorlar.

Hikaye boyle surup gidiyor. Heyecanla okuyorum. Kogustayim. Birden bire soguktan irkildim. O~UdUglimi.i hisseuim. Halbuki, kogusun kapisi, peneereleri var, normal. kapah, aynca kogusta 60'a yakm insan var, Kendimi gerillalann yerine koydugumu hisseuim, ~{jyle dti~uni.iyordum:

154

PKK'nin Kurt Halk Ylgmlanyla Kurdugu Organik Bag . 12. Yukanda, to numarah ana paragrafta, 20-25 yrl kadar Once, bizlen. s~dece ogrencilerin ziyaret euigini, gunumuzde, koyltllerin, i~ilerin, cesitli mcsleklerden Kurtlerin, ciftcilerin, ev kadmlanrun vs. ziyaret eul-

155

gini belirtrnistim, Koyluler, ozellikle onlar, sunlan anlauyorlar: I960'h yillann ortalarmdan itibaren ogrcnciler bizim koye gelirlerdi, Bizlere devrim yapahm, derlerdi. Onlann bu teklifleri bizlcri cok korkuturdu, urkulilrdli. Simdi, gunumuzde, aruk biz mucadcle icindeyiz, Siz bu rnucadelenin nasil basladrgmi, nasil sUrdliglinli biliyorsunuz, Biz aruk, disimizle, umagrrruzla bu kavgamn icindeyiz. Bu kavga sirasmda yamrmzda 06grencileri anyoruz. Onlar yammizda yoklar, onlara cok ihtiya~ duydugurnuz anlarda onlar yanumzda yoklar ...

mahalli bir aglzdlf", "Samklar, KiirtJerden soz ederek Ttirklerin milliduygulanm zedeliyorlar, Ttirkllige hakaret ediyorlar." Yeni yeni KUrt sozcugUnU telaffuz etrneye baslayanlar bile. KUrt Devleti dli~lincesi. Kurtlerin aleyhinedir, diyorlar, Ortadogu'da 2 milyon civanndaki ve lsrail isgali altmdaki FilistinJilerin bagunsiz devlet kurma haklanm savunuyorlar. 23. Arap Devleti'nin geregini savunuyorlar, Kurt sOzciiglinli kullanmaya baslamislarsa da, Kurdistan'm ve KUrt ulusunun bolunmesini, parcalanmasuu ve paylasrlrnasmi gormezden geliyorlar. Ortadogu'da 30 milyonu askin bir nufusa sahip Dian KUrtlerin bolunmus, parcalanmrs ve paylasilrms halini tarusmaktan uzak duruyorlar. Aym Amerika Birlesik Dcvlctlcri gibi ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi gibi Ortadogu'da statUkonun devarmru istiyorlar. Stauiko Filistinliler icin catlasm, Kurtler iein aynen sursun, diyorlar. Klirtlerin cikan statlikonun devammdadir diyorlar.

Kiirtlerin kendi ana dilleriyle dost olmalan, Kunce konusrna ve Kilr~e yazma yeienegini kazanmaJan gcrekmektedir, Bu cok dogal baklann kullamrm icin mazeret ararnak yanhsur,

Dil ile dli~Unce arasmda, cok onemli bir bag vardrr. Kurtce konusursarnz KUrt gibi dusunursunuz, Turkce konusursamz TUrk gibi dusunursunUz. Ktlnler icin KUrt gibi dii~Unmek veya TUrk gibi d~Unmek elbeue onernlidir. Kurtceye yeteri kadar deger vermernek, Kurtlerin beyinlcrini somurgelestirici bir etken olarak ortaya crkrnaktadir. Bir IOplumda en agu tahribat beyinsel sornurgecilik surecinde ortaya cikrnaktadir. TUrk Devleti, KUrt insanlannm beyinlerini somurgelestirebilmek i~in her tUrlU onlemi almaktadirlar.

TUrk mahkemeleri, durusmalarda israrla Kunce konusan Mehdi Zana'ya §6yle bir haber ulasunyorlar, Bunu ~Uphcsiz, gayn resrni olarak yapiyorlar ...... Mehdi Zana Turkce konussun, iki gUn konussun, biz onu dinleyecegiz, istedigi gibi konussun biz onu dinleyecegiz, fakat KU~e konusrnasm, Turkce konussun ... " Kurtce'ye siddetle ~I Clkl~, Turkce'yi dayaana, Turkce'deki rsrar elbeue irdelenmelidir. TUrk somurge mahkemeleri, Kurtce'yi de, ..... Saruk anlasrlrnaz, acaip bir dille konustu ..• " diye zapta geciriyor, Mehdi Zana'run durusrnalanru bu bakimdan ilgiyle izlemek gerekir, Diyarbakir Eski Belediye B~aR1 Mehdi Zana durusmalar-

PKK'yi Elestirinin Kosullan

13. Ben PKK'yl elestiriyorum, Fakat, daha cok sizlere benzeycn yonlerini elestiriyorum, Haurlayacagin gibi Kurtce'yi de cok iyi bildiginiz halde, hep Turkce konusurdunuz, Somurgecinin diline daha bir oncclik verirdiniz. Gerilla bu konuda cok onemli bir dcgi~jklik yaprnadr, hatta hie degisiklik yapmadi. Gerilla savasr konusunda binbir ltirlti yaraucihk gosteren, bu yaraucrhgnu gunden gune aruran gerillanm Kurtcc'yc vcrilen onem konusunda hicbir degisiklik yapmarnasi anlasihr bir scy degil, Ncdenini sordugunuz zaman aynen sizler gibi cevap vcriyorlar. "Dostluk" diyorlar, "Turkce'ye dostluk." Halbuki, Kurt halki simdiye kadar, TUrkceyle, TUrk diliyJe, yasaktan, emirden, hakareucn baska hicbir ~y duymadr, Kurt halkmm TUrk diliyle duydugu sozcuklcr hep emir iccriyordu, hakaret iceriyordu, yasak iceriyordu, "Hepinizi gcbcrteccgim", "Hepinizi YOk edecegim, oldurecegim", "Bugun evdcn drsan cikmak yasak!", "Bugun evden disan cikan olursa evi icindckilcrle birlikte yakanz", "Bugun tarlaya gidilmeyecck!", "Bugun hayvan otlatmak yok!", "Arama var herkes evinden drsan, evde kalanlar olursa evinizi yakanz, oldururuz", "A~glhk Kiirtler, TUrk Devlcti'nin nc kadar bUyiik oldugunu sizlcre kabul euirecegiz", "Hayvanoglu hayvanlar", "A~agillk rnahluklar", "Kos!", "Yat!", "Surunl", "Guzel kadmlanmz. aYlrdlk, onlarla aynca j~imjz olacak!"

Kammca Kurtler, Ttirkiye'de, TUrk diliyle, Turkce'yle, emirden, yasektan, hakareuen baska hicbir sozcuk, hicbir guzel sl5zcUk duymaddar. Her gUn her gun bunlan, benzerlerini duydular. "Kurtler yoktur, herkcs Tllrktilr", "Kurtce diye bir dil yoktur, 20-30 kelimesi bile olmayan ilkel,

156

157

da israrla Kunce konusmaktadir, Tercuman istemektedir. Mchdi Zana'mn 12 EyUU cuntasi tarafmdan gorevindcn almdiguu ve cezaevine konuldugunu yakmdan biliyoruz.

Kurtce'ye yeteri kadar onem vermerneleri konusunda butun Kurtlerin, bu arada PKK'nm da elestirilrnesi gerekir. Kurt orgutlerinin vc PKK'ntn cesitli konularda elestirilmelcri, bu elesurilerin her zaman hakli oldugu anlamma gelmez. Yani elestiriyi yapanlarm 'Jok milkemmel bir duzeyde olduklanru gosterrnez, Omegin belki PKK'mn gunalu bizim gunahlanrmzdan 90k daha azdir. Fakat toplumsal ve siyasal elesuri bilgilerimizi zenginlestirmek ve saghkh kilmak iliin vazgecilmez bir kurumdur. Ote yandan her seye karsi cikilarak, her scyi inkar ederek KUrt tarihinin fakirlesmesine de yol acmamak gerekir.

14. Degerli Kardesim, seninle PKK arasmda yogun tarusrnalann 01- dugunu, senin ajanhkla suclandrgim da biliyorum. Bu suclamada "ajan" kavramma farkh bir anlam yuklendigi kamsindaynn. Biz, ajan deyince daha cok, Milli Istihbarat Teskilau adma ve gizli cahsan ve kuskusuz Kurtlerin aleyhine, devrimcilcrin, solculann aleyhine cahsan bir kisiyi anhyoruz. Bu anlamda Kernal Burkay, Ibrahim GU91li gibi kisilerm ajan olamayacaklanm arkadaslara uzun uzun anlatmaya cahsnusum. Bu ulr islcr, bu tile kisiler icin en son yapacaklan isler degil, hi.;; yapamayacaklan bir i~lir. Fakat "ajan" kavramtna farkh anlamlar yuklcnince herkcs herkesi uluorta bir sekilde suclayabilir.

PKK'den Aynlanlann Niteligi ..•

15. Onemli bir konuyu daha bclirtmek istiyorum,

a) I Ekim 1988 tarihli ve PKK-DB (Partiyi Korumak ve Direnisi Yukseltmek kin Devrimd Birlik) imzah bie bildiri var. Bu bildiri yaymlandi. Bu bildiri IO sayfaydi. Bildiri, "Tum PKK'lileee, Yurtsever Kurdistan Halkma ve Biltiln ilerici Dcvrimci Gtlclere!" biciminde bir hitapla bashyordu. 10 sayfahk bu bildiride, PKK ve gerillalar ovuluyor, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan agir bir sekilde suclaruyordu,

158

derlik" suclaruyor. "Yeniden Cikarken" bashkh bolurn "Sorese Kurdistan'da Yeniden Elele, Kurdistan'da Yuksclen Bagrmsiz, Ozgur ve Sosyalist Gelecege" sloganlanyla sona eriyor, (s. 3-5)

Daha sonra, (s. 6-8) arasmda ~yle bir yazt var: "lsyan ve l>zgiirlUk atesini bir kez daha yakoki Direnisin icinden bir kez daha dogduk ... Selam Olsun c;ag~ Newroz Mesalemiz Mazlurn Dogan Yoldas'a/ Selam olsun baglmslzhgl ve ozgiirlUgU i~in carprsan yigit Kurdistan halkma/ Selam olsun onderimiz PKK. ARGK ve ERNK'ye" Yazida Mazlum Dogan'm dti~tincesi ve eylemi ovuluyor. Yazr, "Her sey, Bagimsiz, Birlesik Demokratik Kurdistan t~in! Her sey Ulusal Kurtulus Cephemiz ERNK'nin yeniden 6rgiitJendirilip gelj~tirilmesi icin!" sloganlanyla sona eriyor.

~or~ Kurdistan'm 9-27 sayfalan arasmda, "Tasfiyeci Hain Onderlik ve Dayanaklanna Karsi, Devrimci Cizgiden Sapmadan PKK Bayragi- 01 Yukseltelim" bashkh bir yazi var. Bu yazmm ternel amacr, PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'i ~gllamak ve suclamak, PKK'YI gerillalan (lver gozukmek ...

28-31 sayfalan arasmda PKK-DB irnzah bir yazl var. Bu yazr, "Yurtsever Kurdistan Halkil Devrimciler, Demokratlar" hitabryla bashyor. "Kahrolsun Emperyalizm, Somurgecilik ve Yerel Gcricilik!", "Kahcol sun Tasfiyeci lhanet!", "Yasasm Kurdistan Ulusal Kunulus Hareketi!", "Yasasm UKH'mizin Sanh Onderi PKK ve O'nun Devrimci Cizgisi!" sloganlanyla sona eriyor. Bu yazimn temel arnacr da PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan'i suclamak, O'nun etkinligini krrmak oluyor.

32-36 sayfalan arasmda, Av. Huseyin Yildinm tarafmdan yazilmrs bir yazi var, Yazmm b~hgl ~yle: "PKK Kadrolanna, Yurtsever Kurdistan Halkma ve TUm Devrimci ve Dcmokratik Kamuoyuna." Bu yazida PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan bizzat Av. Hiiseyin Yildmm tarafmdan sw;:lanmaktadlr. Bu yazilarda srk sik Mehmet Ali Birand'm adr gecmektedir,

Sore~ Kiirdistan'tn 37 ve 38. sayfalannda, "Kucaga Oturup Sakal Yolarak Kahramanhk Taslayanlaca, PKK Kadrolan Gereken Cevabr Veriyor" bashkh bir yazi var, Hedef yine PKK Genel Sekreteri Abdullah OcaIan.

160

c) Yukanda a, b, C ve d paragratlannda bazi yaymlardan s6z ettim.

Bu yazdarda PKK ovulerek veya oviiliir gOzuk(llerek PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocatan suclanmaktadir, a~tlanmaktadtr. Bu yaztlarla ilgili olarak iki ~y soylemek istiyorum, tki hususu vurgulamak gerekiyor, Birincisi su: PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan ile ilgili olarak yapllml~ hicbir dU~tinceye, hicbir suclamaya kanlrmyorum. Bunlar TUrk Devleti'nin sU(;lamaJan, MtTin suclamalan ... Milli Istihbarat Te~kjJatl'nlll bir subesi gibi yall~ Turk basmmm suclamalan. TUrk somurge yonetiminin, TUrk siyasal partilerinin suclamalan vs. Bu suclamalarm, bu a~gllamalann hicbir aglrhgl yoktur, PKK ve PKK Gcncl Sekreteri Abdullah Ocalan et ve unak gibi birbirleriyle butunlesmislcrdir. Bu organik birligi bolmeye, parcalamaya cahsrnak icin yogun bir caba harcandlgl aqlkc;a gorulmektcdir, Kammca bu bos bir cabadir. Ciddiye almamaz, Yukanda 3 numarah ana paragrafm (e) bolumunde itirafC;1 Sahin Donrnez'in bir acrklamasma dcginmisnm. Burada aym kisinin bir aciktamasma daha deginmck gcrckiyor. himfC;1 Sahin Donrnez, Apo'yu yok ctmeden PKK'yl yok cdemczsiniz, diyor. PKK'llIn tamarmru yok ctseniz, geriye bir tek Abdullah Ocalan kalsa, 0 yine bir PKK yaraur, diyor. Bu, Abdullah Ocalan ilc PKK arasmda g[l~IU bir organik bagm oldugunu gostcriyor, YUzYII dergisinin 21 Ekim 1990 tarihli 12. sayismdaki acrklamalarda da benzcr ozclliklerin vurgulandigmr gormek mumkundur, (MfT'le Kurtlere Ozcrklik Brifingi) kapakh sayr,

Vurgulamaya c;ah~uglm ikinci husus da su: Senin yazitannda da benzer suclamalar, bcnzcr dU~Uneelcr vac. Gerek mektupta, gcrck Yekita Sosyalist'de bunlan izlcmck mumkUndiir. Scnin du~iincelerinin ve suclarnalannm da yukandakilere bcnzcmesini bir talihsizlik olarak degericndiriyorum.

f) Son olarak bir bildiriden daha soz etmek istiyorum, PKK-DB (Partiyi Korumak vc Dircnisi Yuksehmek lcin Devrirnci Birlik Adma Dersimliler.Grubu) imzah 2 sayfaltk bir bildiri, 1990 yilt baslannda yaymlanmis, Bu bildiri, "Yurtsever Ktirdistan Halkma ve BiltUn llenci Devrimci Guclerel Devrimci Kisve Alunda Mticadclcmizi Tasfiye Etmck t~in Hilseyio Yildmm Yol~'1 Oldunmek lsteyen Apo'nun Provakasyonuna Gel-

161

meyelim!" diye bashyor, Mehmet Ali Birand'dan sOz ediliyor. PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan suclaruyor, Av. Huseyin Yrldmrn ovuluyor. Bildiri, "Yasasm Ulusal Kurtulus Mucadclemize lnanrms llerici ve Devrimci GU91er! Kahrolsun Tasfiyecilik, Teslimiyetcilik, lhanet ve Mucadelcmizi Engelleyici Her Ttlrlu Girisim!" gibi sloganlarla sona eriyor.

Bu bildirinin Kurdistan'da dagiulrnasma devletin goz yurndugunu, yakmdan biliyoruz. Halla inaruhr ve guvenilir ball arkadaslar bu bildirinin devlet tarafmdan r;ogaIularak ajanlar aracrhgiyla dagltlldlgln1 ifade ediyorlar. Senin suclamalarmm da bu bildirilerde yer alan suclamalara benzerncsi karsrsmda rahatsizhk duydugumu, huzun duydugumu bclirtmeliyim.

Sen mektubunda, yazilarmda, PKK Gcncl Sekretcri Abdullah Ocalan icin "basta bir adam" portrcsi r;iziyorsun. Biz, arkadasirmzm hasta olmadignu, saghkh bir ruhsal ve bcdcnsel yaplya sahip oldugunu biliyoruz. Kaldi ki, kanunca Abdullah Ocalan, PKK Genel Sckrctcri olarak g6rtilmcmelidir. Abdullah Ocalan aruk, buuln Kiln halkmm umududur. Omuzlannda milyonlarca Kurt halkmm sorumlulugunu tasunaktadir. Yukanda 10 numarah ana paragrafta bunu ifade cuneyc cahsrnrsum. Bu baksrndan PKK Genel Sekrcteri Abdullah Ocalan'm saghgl butun Kurtlcri ilgilcndirmclidir.

celerini, tavir ve davraruslanm etkiler. Bu ifade edilsin veya edilmesin boyledir, Fakat su da onemlidir: insanlar kendi yanhslanna zaman icinde bizzat kendileri vanyorlarsa, bu r;ok daha degerlidir, Ornegin 1960'h YII_ lann sonlannda yazrlan, iki kere basrlan, Dogu Anadolunun Duzeni Sosyo-Ekonomik ve Etnik Ternellcr, isimli kitaptaki yanhslann farkma bizzat kendim vardim. 1971 Dogu Durusrnalan bu yanhslann bilincinc varrnarnizda cok buyuk rol oynadr, Ve bu kitap 1974'den soma yeniden basilrnadr, Oaha dogrusu basrlmasma izin vermedik, cok istcnrnesine ragmen ...

PKK'nm bcni harcayacagi cndisesi vat'. Senin gibi dil~unen arkadaslarda bu cndisc yaygm, Bu endisc hakh degil. PKK'nm dusunccsuun ve eylcminin bizlcrc hcyccan vcrdigini yukanda ctrafh bir sekildc ifade elrneye calrsum, PKK Dcvrimci Dogu KUlHir Ocaklan kokcnli arkadaslann aksinc, 6O'IJ, 70'li vc 80'li yas r;aglanm yasayan Kurtlcre de yak bilyuk bir hcyccan veriyor, Ben bunun orncklcrini yakindan gordum. 15 Aguslos 198~ au lunmdan sonra canlanan, dipdi ri alan, konusmaya baslayan pek cok msan taruyorum. Bunlarm ijnemli bir kcsimi de KOP'Ii. Halil Aga, 15 Agustos auh nun 10 ccrcyan eUigi gunlcrdc hastaydi, yataktaydi, 15 AguslOS auhrmru Eruh'da hasta yatagmda izlcdi, Ycgcnlcri, torunlan ona her seyi anlatular, 3-4 gun sonra 61dO. Olilrkcn cok mutluydu. "Allah bana bugilnlcri de gosterdi" diyerek oldu,

PKK ile PKK'h arkadaslarla dostlugu gclisurmek bizirn elbeue onernli bir amacuruz. Bizim PKK ilc iliskilerimiz gonul birliginc, ruh birliginc, yurek birliginc, beyin birtiginc dayaruyor, "Harcamak", "harcanmak" cok yanhs kavrayislar, Biltun bun lara ragmen, yanhs tavir vc davranislar gcli~irse ve bunlar bilinr li olarak gclisirsc, araya biraz mcsafe koy~ak yctcrli olacakur, Iliskilerimiz orguisel <Iegil, ifade etrneye yali~lim, iliskilcrirniz yilrek birligine, gonul birliginc, beyin birliginc dayamyor, Dogrusu da bud or. Bu bakirndan "harcamak", "harcanrnak" gibi endiselere kaprlmamak gerckiyor. [11 numarah ana paragratta bu konuyla ilgili farklt bir endiseyi irdelemistim,

17. Dcgerli Kardc§im. sana uzunca bir mektup yazdigrmm farkmdayim. Eger, "eli kanli orgut", "cinayet sebckesi PKK" gibi suclernalar yap-

Bilim Ozgilr Bir Ortamda Uretilir

16. Ktirdistan'a iliskin bilgi ilreuneyc r;ah~n ki§ilcrin son dercce Ozgur bir ortamda r;ah§malan gerckugini, kafalarmm ozgur olmasi gcrcktigini biz ifade ediyoruz. Bunun cok onemli bir prensip oldugunu bclirtiyoruz. Bilimin kime ihtiyaci varsa 0 urctir, Kilnlcrin bilime ihtiyaci r;ok btlytlkulr, diyoruz, Benim cabalanm kuskusuz bu dogruluidadrr. Eger bu prensipleri iyi uygulayamiyorsam, bunu benirn eksikligimde aramak gerekir. Olaylan, olgular arasmdaki iliskilcri kavrayrsundaki eksikligimdc aramak gerekir, Baska arkadaslann bu prensiplcr dogrultusunda cok daha degerli cahsmalar yapacagmdan hie kusku duymuyorum.

Elqtiri elbeue temcldir, Ve ben bu elcsurilcrdcn cok mcmnunum. <;ilnkU her elestiri, elestinlen insanda yeni yeni ufuklar acar, Onun dusun-

162

163

saydm, sana bu uzun mektubu yazmazdim. Sadece, cevap yazmayacagmu belinen ~ kisa bir mektup yazardsm,

Dikkat edersen hep PKK'YI konusuyoruz. Sen bana 0 uzun mektubunu PKK dolayisiylayazdm. Ben de sana cevap veriyorum. PKK'dan sOl ediyorum. 6yleyse, PKK kendisiyle i1gili olarak yazrlan her ~yd~ ~berdar olmabdrr. Ozellikle kendisi hakkmdaki suelamalan PKK bilmelidir. Bu bakimdan mektubunun bir suretini ve bu cevabi PKK11 arkadaslara da verdim. Bunu bir gorev bildim.

Sana, GUlfer'e, Mustafa'ya, Mustafaum cocuklanna, hepinize selam ve sevgilerimi yolluyorum. Saglik, mutluluk vc basanlar diliyorum.

Saghk. muduluk ve basan haberlerinizi bckk:rim.

Ismail B~ik,¥i Ankara

164

22 Kasun 1990

SADECE tSKENCEDEN, ZULUMDEN YAKINMAKLA YETiNEN

BiR ZtHNjYET DEMOKRA, T OLAMAZ •••

Gazetemizin Mart 1991 tarihli 111. sayismda, Sosyolog Dr. Ismail Be~ik¥i ile Ibrahim Giir;IU'ntln birbirlerine yazdlgl iki mektup Be~ik~i'nin de onayr iizerine uygun gOrfilerek yaymlanrmsu, fsmail B~k,¥i'den 21 Mayis 1991 tarihli yeni bir mektup aldtk. Mektubunda, 1. GU!¥IU ile yazl~rnalannm sadece yaymlanan iki mektup olmadiguu, bu tUr mektuplann ~ok sayida olduA;unu belirtiyor ve yaymlanmass istegiyle L GutyUi'dcn aldlgl65 sayfabk bir mektubu ve buna cevap olarak kendisinin yazdlA:1 bir sayfahkkisa mekiubu gOnderiyor.1. GUr;10'nun "Ismail Agabey" hitabiyla ~layan mektubu "UppsaJa, Arahk 1990" tarihli, 1. ~r;i'nin cevap niteligindeki kisa notu ise "Ankara. 3 Mart 1991" tarihli. Mektuplarm i,¥eriginden ~lkr;a g(jrijliiyor ki, Be~ik¥i He 1. GU~IU'n(Jn aralanndaki gOrtltaynhklanm mektuplarla dile getirmeleri veya gidermeleri olaaaksiz hale gelmi~ bulunuyor. Tarusmataruu at;lk platformlarda s(Jrd,Ormeleri hem gerekli hem de daha yararh gOrUn(Jyor. Bunu 1. B~i~i de kendi mektubunda zaten belirtiyor.

1. GOt;IU'nOn mektubu, Be~ik,¥i'nin gazeternizde de yaymlanan mektubuna cevap oluyor. Ancak mektup, B~ik~i'nin mektubu gazetemizde yaymlanrnadan Once yazdrn~. 1. GIlr;IiI, B~ikr;i'ye yazdlgl mektuplarm PKK'ye de verildigini duym~, kendi ifadesine gOre Once buna inanmaml~, ancak bunu dogrulaylCl bilgiler edinince mektubunda ~Iemi~. Met-

165

ibunun i~ri~i. bu konuda Besikci'nm lUtumunun elestirisi ile yine BeIk~i'nin PKK'ye vc PKK'yle baglanuh olarak Kurdistan'daki gelismelere iskin g6rO$lerinin kendine gore degerlendirilmesinden olusuyor.T, Guci. Besikci'nin mektuplann birer nushasnu PKK'ye vermesine, "bunu bir orev bildim" demesine ofkeleniyor; bunun "ozluk haklarmm ihlali" kisi~I hak ve ozgurluklere aykm oldugunu, demokratik bir tutum olmadrguu elirtiyor -. Haua daha da ileri giderek, bu tutumuyla Besikcinin, "can gilenligini tehlikeye soktugunu" ve neredeyse basma bir sey gelirse bundan esikci'nin sorumlu olacaguu soyluyor.

I. Gilt;IU, 65 sayfahk mektubunda 1. Besikcinin goruslerini clestirior. Tabii elestiri konusu PKK oldugu icin, bastan sana kadar PKK'yi islior. Bol hoi "in san hak ve ozgurlukleri'uden, "OzIUk haklan'tndan, "deiokrasi'tden soz ediyor. Besikci'nin "PKK ile iliskilerimiz gonul, ruh, Ilrek ve beyin birligine dayamyor" sozune t;ok icerlemis gortmuyor. Beik~i'nin PKK'ye ve PKK He baglanuh olarak Kurdistan'da yasanan gelisielere iliskin goruslerini, "cifte standanhllk", "duygusalhk", "bilim drsrk" ve "turcmhk" deyimlcriyle tarumhyor. Bcsikci'nin Kemalizme onelik elestirilerini aym bicimde PKK'ye de yonelunernesini bu deyim~rle ifade ediyor. Besikci'nin PKK ile iliskilerini cesitli kategorilerle ineliyor; bunun "i~i-kapita.list", "toprak sahibi- kliylii" ve "ozgur aydm" i~kisi olamayacagr, geleneksel KUrt toplum yapismdaki "feodal-serf ili~isine", "seyh-murid iliskisine" benzedigi sonucuna vanyor. Degerlendirielerinde ve sozlerinde mektup ilerledikce acrlryor; "ciirlim islemekten" :1z ediyor, "gelismelerde birilerinden yana taraf olursamz tarihsel bir sue rtakligr ile k~1 karsiya kalabilirsiniz" diyor, aC1kca soylemese de Uslil apah ve imah bir tarzda "bir TUrk olarak ne kansiyorsunuz" derneye geriyor. 65 sayfahk kcndi mektubunu yaymlarnayi Besikei'ye adeta bir g6- ev olarak veriyor ve "siz yaymlamazsaruz ben yaymlayacagim" diyerek :e~ikcj'yi buna zorlamak istiyor. Mektubun 62. sayfasmda, "metropole turmus bircok insan, savasan halk c;ocuklarmm uzerine teori yapryorlar" iyor. ~ik~i'nin kendisine ylSnelnigi "sirndiye kadar kay geril'a donatuIz1" sorusuna karsr, aym sayfada ~u sorularla cevap veriyor: "Peki 0 zaian, niye kendiniz gerilla olmuyorsunuz? Gerilla komutanhgi yerine, bir aymm yazarhgmi kendinize secenek olarak seciyorsunuz?"

66

3. Biz PKK'yi elesuriyoruz, SOzlU olarak, yazlh olarak bu elestirileri sUrdtlrOyoeuz. Onlar da bizleri elestiriyorlar, Fakat, PKK dU~manla savas halinde, Steak savas ictinde olan bir harekeuir. Bu sU~te O'nun etkinliginin artmasim ve yaygmlasrnasmr, PKK'nin biiyiimesini de istiyoruz. Bu baklmdan PKK'yi gelisiguzel elestiremeyiz, PKK'nin bangi zeminlerde ve nasd ele$lirilecegi bizimJe ilgili bie sorundur.

4. Mektubunun yayrnlanmasi konusundaki istegine gelince: BOyle bir gorevim ve sorumlulugum kuskusuz soz konusu olamaz. Fakal mektubunu istedigin zaman, istedigin sekilde yaymlayabilirsin. Mektupta yazilac cok soluk oldugu iein fotokopi yapamadim,

Mektubunda IfOk onemti yamlgrlar var. Bunlardan biei de, benim, basm-yaym alanmda ¥Ok buyuk olanaklara sahip oldugum plindeki gt)rij~. Boyle oIanaklara sahip degilim. Daha Onemlisi bu tar olanaklar arayl~1 ietinde de deAilim.

Hepinize selamlar ve sevgiler yolluyorum."

Saygm bilim adarm Ismail Be~iketi'nin Israeli ricalanna ragmen. t.

GUetlO'nun mektubunu yaymlamayi gerekli ve yararh gormuyoruz, Bir kere, mektup sahibini okuyuculannuz yakmdan tamyorlar, lkincisi, bu mektup 65 sayfa olmasma ragmen, daha once yaymlamis oldugumuz mekiuptan Oteye ozde yeni bir ~y ifade etmiyor. Yani okuyucuya verecegi yeni bie fiCy yok. OctUnCilsU, Ismail Besikci de 65 sayfahk mektuba gereken cevabi yazmamis, cevap yazmaya gerek gormemis, Yani asltrida mektup cevapsrz ve tek durumda. Dorduncusu, mektup sahibiyle bizim bu tarzda tarusmak gibi bir politikarmz yok. Yani mektubun icteeiA;ine cevap veerneyi biz de degee buJmuyoruz. Bu durumda. baskasma ail bir mektubu bizim yaymlamanuzm bie anlarmrun olmayacagi acttkttC. Kendisinin cevap yazmaya deg-er bulmamrs oldug-u bir mektubu bizim de yaymlanmaya deAer bulmayrsumzi Ismail Besikci'nin anlayisla karsilayacagsm urnuyoruz.

1. G~Iii. mektubunu Ismail Besikci'nin yaymlamasmi israrla istiyor ve Be~iketi yaymlamazsa kendisinin yaymlayacagml belirtiyor. Oyle anla~Ihyor ki, kendisi yaymladigmda okuyucu bulamayacagnu iyi bildiA;i ietin, mektubunu Ismail Besikci adiyla yaytnlaunak ve bu bieimde daha genis

bir okuyucuya ul~ak istiyor. Buna I. B~iketi'nin cevabs kendi notunda var. Bu durumda, umanz meklup sahibi mektubunu kendisi yaymJar ve boylece merak edenler gorme olanagma kavusur, Egee yaymlama imkarll bulamazsa. kendisine Cumhuriyel gazeiesine g6ndennesini tavsiye ederiz, Bu bicimde hem yaytnlama imum bulup daha genis bie okuyucu cevresine ul~bilie, hem de bir mikw "telif ucreu" alabilir, BOylece Cumhuriyet gazetesinin yazarJan da, PKK ve Be~iketi aleyhine yazacaklan yeni yazliara almnlar yapabilmek ictin kapsamh bir kaynaga sahip olmus olueJar.

Serxwebun (SaYI 117. EyUn 1991)

168

169

Saym Ismail BE1jiiK<;i,

"Devletlerarasr Somurge Kurdistan" adh kitabrmzi okuduktan soma, size yazmayi dti~tindtim. Ancak, ardmdan iki kitabimzm daha 91kllglm Ogrenince, onlan da okuduktan sonra yazmamn daha yararh olacagma kacar verdigim icin mektubumu geciktirdim.

A vukatlanmz ya da yakin dostlanmz aracrlrgi He bu mektubun size 'elden' ulasmasmm daha yararh olacagma karar vcrdim .. Posta He gonderdigim zaman elinize gecmeyecegini samyorurn ... kinde bulundugumuz kosullar nedeniyle mcktup elinize gee ulasirsa, kusura bakmaym.

Ben, 1974 sonrasi Kurt Harekctlcri'nden etkilcnmis genclerden biriyim. KOMAL Yaymcvi'nin yayinlamrs oldugu kitaplarla Kiirl Toplumunu, Tarihini ve Sorununu kavradun. 1976·1980 donemi Rizgari dergisinin goruslennl benimsedim ve savundum. Ki, Rrzgari giderek siyasi bir hareket oldu,

Size nasrl bir kisinin yazdlgml bilmeniz acismdan kendimi tarntrna geregini duydum ...

Saym Besikci,

"Dogu Anadolu'nun Duzeni" adh kitabunzi ilk okudugurnda, yazilanlan henuz degerlendirebilecek bir kapasitede degildim. Ancak, daha sonra "Bilim Yontemi" dizisi lie baslayan kitaplanmzr okudugumda ise yazdanlan tarusrp, degertendirebilecek bir diizeye gelmistim.

"Bilim YOntemi"nde ve ondan sonraki eserlerinizde sa slk ve surekIi olarak, "Bilim olgulardan hareket edcr. Bilirn olgulan inceler, olgular

arasmdaki baglanttian ve ara bagtanulan ele ahr" vurgulamasirn yapiyordunuz. Gercekten, Kurt Sorunu'na hicbir Turk aydmmm, haua bir-iki Kurt aydmr ve devrirncisi dismda kimsenin cesaret edip, tarb~madlgl bir ortamda siz tarusmaya ~IJRlz ...

TUrk Devleti'nin resrni ideolojisi'ni, denilebilir ki, Komal ve Rizgari'den sonra, bilimsel bir terneldc elesuren, teshir ve desifre eden aydm siz oldunuz. 0 donem aktif siyasi mudcadele i9inde oldugum icin, Rizgari'nin ve sizin Kemalizm konusundaki tezlerinizi bircok siyasi gOrO~ler· den msanlarla, dernokratlarla tarusiyorduk, C;ok acrdir ki, 0 donernler gerek Rizgari'nin ve gerekse sizin gorii~leriniz sadece TUrk: "Solu" taratmdan degil: bUtUn Kurt gruplan tarafmdan da afaroz edilmisti. Hos simdi, muhtevada pek bir ~ey degi~rni~ degil ... Bugtln bile, Kernal BURKAY, Mural ctv AN, Abdullah OCALAN, Ibrahim GOC;LU vd ... bircokIan, TUrk Kunulus Savasi''ndan bahseunekten, Kemalizme utangae "elestiri"lcr getirmekten pelt ileri gidebilrnis degiftcr ... Kisacasr, sizin "Bilim Yontemi" dizisi alunda yaymlanan kitaplanmzda yeralan incelcme, arasurma ve tcspitlerinizi kitle i9inde yayarken kar~lla~ugmtz zorluklan eok iyi haurhyorum, Bunun yamnda, M. C;AY AN'1O eklektik gorusleri ile sizin de savundugunuz tezlere korkak bir bicimde karsi tez (!) olusturmaya cahsan A. OcALAN ve digcr PKK yaymlan da unutulmus degil. Unutulamaz, ~unkU, bugun bile 0 sakat goruslcr, surasmdan burasmdan krrprlarak savunulmaktadir,

Saym B~ik9i,esas konumuza sizin yonteminizle yahn bir bicimde girmek gerekiyor,

"Devletlerarasi Somurge Kilrdistan" bir cahsmadir. Arna, benim bildigirn, kavradigirn 1. Be~ik9i ~ah~masl dcgil. Neden degil? C;OnkU, 1. Be~ik9i'nin bu kitapta neyi tartl~tlgl, neyi inceledig]; her biri bashbesma ciddi birer inceleme konusu olan tespitlere nasil vardlgl; bu cahsma He nereye varmak iSledigi belli degil,

Bilimsel degil, 90nkO. sizin yonteminizle "olgulardan hareket etmiyor. Olgular arasmdaki iliskileri aciklarmyor." Nasil vanldlgl belli olmayan tespitleri srrahyor.

Arasnrma, inceleme degil, yORkO, hiebir konuyu incelemiyor. 1. Be-

170

171

~ik~i'nin bircok eserinde dile getirilmis goruslerin tekran, tekran ve yine tekrandir.

Objektif degil. Evet her ~yden Onemlisi objcktif degil. Objektif 01- madlgl "tlk Kursun" tespiu ile PKK'ya bakl~ta ~ok. a~lk gOrilluyor. Eger Kuzey Kurdistan'da "Ilk Kursun" Eruh ve $emdinli'de slkllml~, sizin son kitabuuzda ele$tirdiginiz "tarihi biJmeyen belleksiz Kurtler'lden biri olmayarak. TC doneminde Turk i$gaJ g~lerine Piran'da, Agn'da. Dersim'de sikilan kursunlann ne oldugunu sormak isterim. Eger "11k Kursun" 1984'de PKK tarafmdan siktldiysa, sizin Sokak dergisindeki gibi, "Dogu'da Savasa Son" dememcniz gerekir, Yak eger, "Dogu'da Say. Son" kampanyasma katthyorsamz, digeri "Ilk Kursun" olmaz. Yok buna ragmen de "tlk K~un"sa, 0 zaman her duzeyde kursunlann atdmasmdan yana olmamz gerekmez mi? Hilla da "Ilk Kursun" diyorsamz, ba$IRI A. Nesin ve ondan daha ka~arlanml$ Kemalistler'in ~ektigi "Demokrasiyi Gozleme" ya da "lzleme Komitcsi''nin "KUrt Uzmam" olmamamz gerekirdi, Eger "dcmokrasi'yi g6zleyecekseniz", "tlk KUf$un"u unutmamz gerekir.

Kaebuuzm adim "Devletlerarasr Somruge Kurdistan" olarak belirlemissiniz. Bu icspit bizim de kauldigumz ve dogru bir tespit'tir. Fak.al tespit'in 3f;dlmJRI dogru yapmanussimz, Neden? <,Onkil, Kurdistan'da geli~n mucadelenin hedcf ve baglanulanmn ~ok titiz degerlendirilmesi gerekmektedir, Kammca, KUKM. eylemin muhtevasma uygun olarak don sornurgeci devleti (Tilrkiye, Iran. lrak ve Suriye) hedef almak zonmdadir, Kurdi stan 'I stsmurgele$tiren devletlerin isgal ordulannm Kurdistan'dan kovulmalan eylemi, sizin de bildiginiz gibi, Ortadogunun haritasrnm degismesi anlamma gelir. Kunler boylesi zor ve ceun bir gorevin altmdan ancak somurgecilige karsi guelerini birlestirerek kalkabilirler. Bunun teorik ifadesi ise ulusal ve toplumsal guclerin ortak siyasi ve askeri bir taarruz eephesi'nde orgmlendirilmesi dogru onermesinden gecer, Bir bilim adarm olarak yapmamz gereken budur.

Yoksa elini Kurt, TUrk: ve Arap devrimcilerinin kamyla yikayan PKK'mn cinayetlerini mesrulasurmak aniarnma gelen vahim tespitleriniz, aym zamanda ortak taarruz cephesi eylemini de infilak ettirmektedir.

<;iillki.i. PKK liderligi bilinen yapisiyla, turn kendi dismdaki guclen ve kadrolan hain ilan etmi~ durumdadir, Nasil ki, gecmisten 1990'Jara kadar size de kusku He bakrmssa, yann sizi de ajan ilan etmemesi ir;in hiebir deger yargisma sahip degildir ...

PKK konusunda objektif de~ilsjniz. Manak kiyaslamasi aersmdan bir ornek: Yamlmiyorsam, siz de digcr bircok aydm ve sosyalist gibi Stalin'i yaptlgl katliamlar ve_ komplolanndan dolayi elestiriyordanuz, Bi~k. aydm ve sosyaJist bu el~tiri sahiplerine, "burjuvaziye ve cmperyalizme yanyor" gerekcesi ile karsr ~Iklyordu. Kar$1 ~Ikmakla kalmayarak, Stalin'in kirli islerini sosyalizm adma savunup, objektif olarak Stalin'e sue Ortagl oluyorlanh. M. Kemal ve digerlerine sue onag. olanlarm da gerek~csi aymydr ... Siz kendiniz TUrk "Solu"nu elestirirken, M. Kemal'in katliames, arai-Kun yarum g6rmedilderini vurguluyordunuz.

Siz, "Devletlerarasr Somurge Kurdistan" kitabmizda, farkh egilim. lerden Tilrk aydm, politikact, gazeteci ve bcnzeri ki~i vc kurumlann antiKarl tavirlanm elestirirken, dusman TC'yc kar$1 "ayip olrnasm" manll~1 ile PKK gibi Kfirt ulusal kurtulus hareketi icinde en dczavantaj ogcyi savunmalanmzm basma Olurtuyorsunuz. Siz, Kurt Ulusu ve Kurtlerin mucadelesini Ifk~l, ~ven, sosyal-soven Turk aydm ve poliukacilanna kar~l savunurken, neden kcndinizi PKK gibi bircok yam tarusma goulren bir yaplYI savunmak ve lanse eunek zorunda hisscdiyorsunuz? Ya da Kurtlerin hakh ve mesru mucadelelerini savunurken, onlardan yana tavir ahrken. PI~.K ya da baska bir OrgtitO savunma zorunlulugu mu var? Elbette burada sozkonusu olan PKK'mn siyaseu, pratigi ve iliskileridir, Yoksa, PKK militanlannm i$galci bir subayi, eri ya da i~birlik~i bir Kilrdii OIdiirmeleri, emin olunuz ki, sizden cok daba fazla TUrk zulmunu etinde, kemiginde ya~l~ ve y.yan her gMi$ten KUnlil sevindirir ...

Saym Besikci, sozkonusu escrinizde bir bilim adamma, en azmdan, sizin yOnteminize tees bicimde bir siyasal yaPIYI ele ahyorsunuz. Konumu olduk~a tarusmah olan bu siyasi yapryi hi~bir analize tabi lutmadan ya da hangi analizler sonueu vanldt~1 belli olmayan tespitlerle saur aralarmda lanse etmek, takdir edersiniz ki, cahsmamzm objektif olmadlgl tespitini yapma hakkmi konuyu anlayan her okuyucuya veriyor ...

173

172

Bir de gecmis! cabuk unutrnus gorunuyorsunuz: Kurdistan "S~r~nu'nun, Kuzey Kurdistan ve Turkiye'dc gundemle~mesm~e Rizgari yl d~ger bazi KUrt gruplan ile aym kefeye koyuyorsunuz. Bu, insafsrzhk dcgll mi?

Kurdistan'm sorni.irge yapssrru, ayn orgutlenmeyi, Kemalizm'i, sosyal-sovenlzmi Rizgari irdelerkcn: Kurdistan Ulusal Kurtulus Mucadclesi'nin temel tezleri'ni olustururkcn, bzgilrltik Yolu, Kawa vb. Moskova ve Pekin'de yagan yagmurdan, SSCB'de incklerin ka~ kilo silt vcrdiginden' her birinin isrnini ezberlemek bir cebir islcminden zor olan "Dortlu C;el~"nin cank-cunk-ting-tang'lanyla ugrasrruyorlar rnrydi?

Yinc sizin bendcn cok daha iyi bildiginiz gibi Rrzgari, Kurdistam bir ~izgi ve yapi olusturmaya cahsrrkcn, bugun Hafiz ESAD'm karanhk vc kirli islcrinden sorumlu kardesi Cemil ESAD'm kucagrnda oturan Abdullah Ocalan vc sonradan kcndisinin "ajan" Han Ctligi butun merkcz kadroIan, M. C;A Y AN'm Kemalist dU~i.incelcrj ile malul dcmeklcrdc vc rcaksiyoner gruplar icindc tahribat urctcn bir nitcliktc ol~uklanlll unuuunuz mu? KUK vc DDKD'nin Talabani ve Barzani subesi olup, onlar adma yurtscvcr karu dokmcklc mesgul olduklanm unuuunuz mu? Yinc, Rrzgar: vc Komal'm size sahip ~lkugl, goruslcnnizi bugune kadar kararhhkla savunduklari, bundan dolayi varolan tecritleri'nin daha da katmerlcstigini unuuunuz mu?

Evct, "Devlctlcrarasi Somurge Ktlrdistan" kitabuuzda DDKO'lar uzcrinde duruyorsunuz. Ancak, DDKO'nun direnen ekibinin -sizin de k~lkilanmzla- olusturdugu Rrzgari'yi; bY, DDKD, KUK, KAW~ ~b.:. lie bir kefcye koyup, atlamaya ~h~ml~smlz. Saym Hocam, ~lz~an run Id~o~ lojik ve siyasal haui'm atlama ihtiyacim ncdcn duydunuz? SIZ de .~o~ Iyl biliyorsunuz ki, Komal-Rizgari, yine sizin de cabalanmzla Kurdistan Devrirni'nin idcolojik ve siyasal baraji'drr. Asrlamaz. Ancak, ona yaklasukca Ki.irdistan Dcvrimi'ne biraz daha yaklasrlabilinir, Yoksa, BAAS mOlineri ile olsa olsa KUrt Saddamlan ortaya cikar, Zaten, "ulusal onder" Apo'nun; tdi Amin, Bokassa ve PolPot'a benzemek .istemedigini kendi yaym organ I Serxwebun'da yaznus olrnasi, "ares olmayan ycrden duman cikmsz" gibi nercye yakl~lIgml gostermiyor mu? Aynca, A. Ocalan,

DDKO savunmasi ve Kurdistan rnucadelesmde vanlan donum noktasrm, "asrlsrz, kisiliksiz, kole ve usak tipli -varhguu somurgecilerdcn alan sefil aydmlar" olarak tammhyor, "Dcvlctlcran u si Somurge Kilrdistan" kitabrruzda DDKO uzerinde durmakla bcrabcr, Rrzgari'yi "es" gecmcniz, A. Ocalan'in bu yaklasirnmdan rru kaynaklarnyor?

Saym Besikci, bunlar unutulmarnahdir. Dogu Pcrincek'in, Yalcm Kucuk'un Kilrtlere verdikleri bir soy yok ki kaybetsin1er. Hurriyct, Milliyet, Tcrcilman, Cumhuriyet gazetelerini ya .da 2OO0'e Dogru dergisini okuyarak Ortadogu'yu gorernezsiniz. Ortadogu'da bazi KUrt orgutlcr] usakca iliskiler icindcdirler. "Dur dcrsen durur, vur dersen vurur"lar ... Bu itiskiler icinde en k6til noktada olan da PKK'dlr. Bunu ezbcrc dcmiyorum! PKK'lilar. Suriye'de aruk Muhabcrat (lstihbarat brgiitii) kimligi ile Suriye Kurtlcrine zorbahk yapryorlar., PKK'hlar bir polis gibi rcjimin hoslanmadigi Kurtlcri sorguya cekip, iskcnce yapabiliyorlar! Son zamanlarda, bu i~i Suriye Kunlcrini oldurmc duzeyine ve Suriyc gilmrtlk kapilarmda Suriye Muhabcrau ilebirliktc pasaport kontrolu yaprna duzcyinc kadar vardirdrlar ... Butun bunlan Suriyc Muhabcrau'mn iSICgi ve emri uzcrine seve seve yapryorlar ...

Adamlar niye yaprnasm ki, zatcn merkezi yaymlarmda Suriye KUrtJerine "rnevcut ilerici, anti-empcryalist ve yurtsevcr yonetiminizi dcstcklemcniz gerekir" diye yazdiklanna gore. buna uyrnayanlan da cezalandi. rabilirler!

PKK'nm, Suriye'de tistlendigi islcvi anlamaruz acisrndan bir kiyaslarna yaparsak; omegin; bugun, Turkiye'de esir kamplarmda bulunan Ktlrt sigmrnacilann TC'ye ait kimlik ve silahlan aJarak gelip sana, "Kurtlcrlc iJgiJi yazma, TUrk Devleti ilc iyi gccin ... TUrk Devleti'ni destekle vb ... " derneleri, bask! ve iskence yapmalan gibi bir ~ey ...

lste, saym hocam, eger olgulardan bahscdiyorsak ve tespitlerc vanyorsak; PKK olgusunu ve olgusal iliskilermi de acikladrktan soma, bilimsci bir temelde savunulabiliyorsa PKK savunulur, Yanhs anlamaym, ben burada PKK'nm elestirisini yapnuyorum, Bir bilim adammin escrinde yer alan onernli bir tespitin belli tahliller sonueu ortaya konulmasi gerektigim haurlauyorum sadeee .. ~ PKK lanse cdilerek, bilimsel cahsrna yaprlamaz,

174

175

Eger yapdabilinir diyorsaruz, en azmdan hemen akluna gelen su sorulann cevaplanm vermeniz gerekir:

FeritUZUN (Kawa lideri), Mustafa CAMLIBEL (OY. miluam), Enver ATA (pKK Avrupa Sorumlusu), Semir (Ceun GUNGOR, PKK kuruCllSU ve MK uyesi), Davut (Resul AL TINOK, PKK kurucusu ve MK Uyesi), Ziilf(l GOK (PKK militaar), KG~t TtMUROOLU (Dev-Yol Y6- neticisi), Ali Hoca (Ramazan ADIOUzEL, TKSP uyesi), Mahmut aurn. L1 (PKK uyesi ve Avukau), Dilaver YILDlRIM (pKK Kurucusu ve Askeri Kanat sorumtusu), ( ... ). cinayetlerinin; Ozgurfuk Yolu, Kawa, DDKO ve Rizgari 1987 Newroz gecelerine saldirarak, adam {jjdurmcsi vc yaralarnasr; Eruh-Milan, Pmarcik katliamlan ile 5 KUK'~u ve Irak KDP ve IKP kadrolanmn katledilmelerinin de admi koymak gerekmcz rni?

Fazla yer almasm diye, akhma gelenlerin ancak onda birini buraya aktarabildim ... Eger. PKK'nm Eruh'ta slktlgl kursunun adl "tlk"se, yilzlerce Kiirt devrimcisinc, onlarca Turk dcvrimcisine, yuzlcrce eski kadro ve uyesine slktlgl kursunlann da bir admm olmasr gcrckmez mi? Y oksa, siz de. PKK'hlar gibi "kursun adres sonnuyor" mu diyeccksiniz?

Saym Hocam, TC'yc Iulr.jl vurusan her militana sahip !Jtkmak, 6zgilr ve baglmslz Kurdistan icin duson her sehide sahip !Jlklp saygt duymak ayndir, Ortadogu'da en az TC kadar Kurt Ulusuna qil~man devlctlerin elinde bir suikast aygiu haline getirilen PKK'YI bilim adma lanse eunck ise cok ayn bir seydir.

Ikinci kitabuuz "Bilim, Resmi ldeoloji, Dcvlet/ Demokrasi ve KUrt Sorunu"nu okuyan en az 20 ki.~i ile konustum. Yapugun sohbctlerdc hi~birinin bu kitabl sizin neden yazdlglRlzl anlamadrklanru gordum, SOziinli euiglm bu insanlar, farkh siyasi goruslerden, yillanm Kurdistan mucadclesinc vermis, sizi seven ve gerek son ve gerekse 1980 oncesi kitaplanmzr btiytik. bir dikkatle okumus ve bazilan da sizi sahsen yakmdan tanryan kisilerdir ... Son yaymlanan kitaplanmz uzerine bu arkadaslarla resmi olmayan bir anket yapum say II If. Ama ne acidrr ki, bu arkadaslann bir ~ogu sizin yazdiklanmzm bOyUk bir bolumune anlam veremiyorlar.

Son yaymlanan ~iincU kitabnuz "Bir Aydm, Bir Orgill ve KUrt Sorunu"nda ise, Komal icin;

"Fakal, Kamal Otelci bUb; IJ8b~da da oldup gibi, bunu da zamamnda· yaymlamadt. 12 EylOI sonrasmda da kaybeu], Otelcilerden farkh olarak, bunun ~ hir ~ta fotokopisi de vardJ ..• "

• diyerek, sanki Komal'm bunu kasten yapullm belirtmeye ~yorsunuz.

Ko~l ite itgili bu iddia tiimden yanb~tJf. Siiin yaymlanmaml$ bir tek esenmz vardtr. 0 da basnn halindeyken 12 Eylill nedeni ile basundan geri~ekilmi~tir. 0 bahsettiginiz belgeler i$e en iyi bieimde basihp daA:lbIm.J$tJf ...

Aynca, Komal Yaymevi'nin bahsettiginiz dOnemde sahibi ve sonrumlUJan olan Recep MARA$LI iIe Ztilleilf GONA Y halen cezaevindeler Sizin, gerek bu arka~lann ve gerekseKomalm 79-80 ydlan arasmdaki dqrumWlu benden ~k daha iyi bilditinizi saruyorum. Ki, yer yer Komal'm adi "I. B~i Yaymevi" olarak dillerde dOla$btl dOnemleri bilmemeniz miimkUn degit.;

BUtUn her ~ye ragmen. 0 dOnemde Ragan sizin Aziz Nesin ve Tiirkkaya AtaOv'le 01811 polemiklerinizi de i~eren 22 sayfahk teksir ~ilr yaymladl. BugUn "onla.rdan farkh bir ~ta fotokopisi oIan" beige de herhalde bu yaymIanml$ belgelerden biridir ... Rizgar! b~W1i, Komal'm ~~i ~iirolannm an~1annda bekleyen "Ismail B~ik~i Dava Dosyasi" I~e birlikte daiJ.bldt. Diyarbekir b61gesinde yapdan daglUmda ise ben aktif o~ y~r alm.J$.u?"" Ne yank ki, 0 gUn~de daAlboum yaPUlImz Rizgari btO$Wii ve sizm Savunma kitabmiz, ~imdi Diyarbekir Cezaevi'nde hi~bir direni~ gOstermediti halde Diyarbekir Direnisinden sOz eden. Apocu'Jann (Apocu deditim i~in sakm Iozmaym. Ozellikle Apo ve arkada~n son ydlarda kendilerini. merkezi yaymIannda Oviinerek boyle adlandmy<!~1ar ... ) bile ki~i1iksizliginden dolaYI cezaevi'nde dalga g~tik.leri Selim <;UROKKA Y A (nasm eliter Tilki Selim'dir) ve diAer bi~ok Apo'cu tarafmdan te!*iyle kaqt1anm~b. Onl~ gOre, siz ve ~all~malanruz bir hi~ti. Aynca, SlZ lutukIandlktan sonra, durumunuzu dile getiren Ingilizce. KUrt~ ve T~ bir bro$Or de yaymlandr ... KOMAL ise ~k aAIf k~Uarda "Kiirdistan'da Orgutlii Devlet Ter6riI ve Ismail Be~ik~i" OOIi bir kitap yaymladl.

176

177

Y rllarca elinden gelen butun caba ile kitaplanmzi basan/yayan ve 00· gltan Komal'm il;inde bulundugu aAu ko~ullan gOzOnOne geurmeden, sadece size ait bir iki l;all¥llanm "kayboldugunu" Il\rlldamak. onlann size cevap veremedikleri kosullarda KomaJ'la ilgili yukanda beliruigim onyargill belirlemeyi yapmamz sizin il;in biiyUk bir talihsizliktir ...

KliIrOk bit hanrlatma yapmak istiyorum. Saym Hocam, biz 12 Ey'Iul'den soma "Sam-i ~erif'te Suriye Istihbarat OrgiilJerinin kucagma oturmadigmuz iC;in, !rOk yoksul ve ama onurlu bir ya~ sUrdtiriirken; Avrupa'da Rizgari ve Komal c;ah~malanm Denge Komal adJ ile surduren arka~lar, bizim nzkun izdan, TC zindanlanndaki yuzlerce arkadasumzm nzklanndan yapuklan kesintilerle sizin yaymlanmasi 0 donemde pek de acil olmayan "UNESCO'ya MEK11JP" ve "SA VUNMA"n1ZJ yaymhyorlard I. De!!;indigim k~ulIar: icinde Avrupa'da yaymlanan ve c;ok iyi bir bicimde da!!;tuml yapdan bu iki eserin adlanm bile son yaymlanan kitaplanruzda vermemis olmemzr ne ben ne de hic;bir kimse anlayabilmi~ degildir ... Yoksa, KOMAL'a olan kuskunlOgtinOzden dolayi 0 kitaplann yazan olmaktan, kendi eserlerinize sahip crkmaktan mi vazgectiniz? Ki, gerek 0 kitaplar ve gerekse Denge KomaJ'm c;ok ciddi c;all~malan, sizin dunya kamuoyundak.i elkioliginizi ve tanmmamzi kat be kat arurrmsu,

Diger 1;a1I~malan yanmda, size ail kitaplan da basip dagltuklan icin bugun TC zindanlannda direni~i yapllan ile herkese Omek olan ve aruk onlar da uluslararasr bir isim haline gelen, elestirdiginiz dOnemin KO· MAL sorumlulan'ndan Recep MARA~LI ve ZOlkiif GONAY gibi arkadaslara ya da bu arkadaslann izni ve onayi ile Avrupa'da Kamal adma faaliyet siirdiirenlere son kitaplanmzi yaymlatmamamzm nedeni nedir? Yoksa, zaran Komal ve Denge Komara, tAn ise, Kun Sorunu'nda hic;bir yaym yapmanus ve belki de emegi de gecmemis yaymevlerine mi olsun istediniz? Burada yeri gelmisken bit konuya daha deginmek istiyorum. Gerek Zolktif GONA Y ve gerekse Recep MARA~LI. sizin kitaplanmz ve kendi suelanmelan ile ilgili ciddi savunmalar yapttlar. Ozellikle Recep MARA~LI'nm Rizgari'nin temel tezlerini gelistiren savunmasi kitap halinde basikn. Bu kitap sizin elinizdeydi, neden bu arkadaslann savunmalanndan ve bu kitaptaa bir tek cUmle bile son yaymlanmza a1madJmz. Kaynak bile gOstennediniz? Oysa, sizin One siirdiigUntiz ve kitaplanmzm

178

"adJ"na da denk dusen ciddi belirlemeleri c;ok tali belgelere deginmenize ragmen "es" gecmenizi bir ttirlii anlayamadnn ...

Saym Hocam, yine 3. kitabuuz "Bir Aydtn, Bir Orgut ve KUrt Sorunu"nda 25. sayfa e ~I!!;t alunda ~yle yazmrssuuz:

" ... Hernen beJirteyim ki, 1984'de Kuzey Kurdistan'da baslayan KUrt Hareketi KUrt Toplumu'nun, Kurdistan'm bu yapisim hizla degi~tinnektedir. PKK, KUrt Hareketleri'nin linderliginin suuf yaprsmi degi~tinni~r ... "

Siz PKK'nm yaym organlanm izliyor musunuz bilemiyorum. Ancak, bunun Kuvva-i Milliye Takipeisi, Sikiyonetim Mahkemeleri ve komutanlan "boluculere ~I verdigimiz mucadeleyi takdir eui ... " diyen; bugun KUrt dostu olmaktan cok PKK dosm (!) kesilen Dogu Perincek'in "UlusaI Onder" Abdullah Ocalan He roportajuu okumussunuzdur, Samnm, hem bu 'rtiponaj'dan hem de Yalcm KUc;ilk'On "Baskan'fa roportajmdan bir hayli etkilenmissiniz, Bu etkilenme bir yana, «Ben de Kurtluk askr yok", "Ben Turk SUbaYI olmak istiyordum", "Atalilrk'iin heykelini gorunce heyecandan titredim", «Biz TOrkiye topraklanm bolrnek istemiyoruz" vb ... diyen Abdullah Ocalan'm rnutlak ~fliginin egemen oldugu bir partinin, "Kiirt aydmmm belleksizliA;i"ni degi~tlnnekten cok, u~ bir manugm klitii bit OmeAL degil midir? PKK, "Kurt hareketlerinin Onderliginin suuf yapisr'ju nasil de!!;4tiriyor? Adamlarda suuf yaprsi yok ki, Onderli!!;i degi~rsinler. Acaba, diger KUrt onderliklerinin snuf yaplstRin niteligi sizce ned it? Bu yargrya hang! bilimsel arasurmalar sonucu vardrguuz gercekten merak konusudur. Yoksa, siz de, PKK gibi Kuzey, Dogu, Guney ve Gilneybau Kurdistan'daki btltiln KUrt orgutlerine "hain" demenin zeminini mi hazuhyorsunuz? Peki, "Onderligin suuf yaPISI degi~mi~"se, Kilrt orgiitlerinin Kurdistan'r somurgelestiren devletlerin bir digeri He olan I;eli~· kisinde kullamlmaya ne diyorsunuz?

( ... )

Saym B~ikl;i. bu saatten sonra, hem Aziz Nesin'in liderliginde kuraIan "Dernokrasi" kornitelerinde yer almak, hem de aruk asrlan polemiklere taktltp kalrnak sizin gibi bilim adammm i~i olmasa gerek, Kilrdistan Press'ten aktardigimz bircok polemigin tanlgl ve tarafryun, Siz birakm aruk 0 tiir polemikleri, kitabmizm 108-109. sayfalannda: "Bizim yasnmza

179

basnmza bakip, laflmlzl kesip, siz bunlan bilemezsiniz demeyin ... Biz. 1. ~ubelerden, i~encelerden. hapishanelerden g~lik. Oralarda biz, savunduklanmizm hesabuu verdik ... " diyen gene arkadaslar yapsmlar. Ama, §u· nu da unuunaym: 1979'da sizi kiirsOden indiren Aziz Nesin'e Avrupa'yi dar eden ve onun iflahlRl kesenler, gerek sizinte ve gerekse KUrdistan s<}runu ile ilgili bircok ~h~ma yaparlarken, sizin "Kilrt hareketinin onderliainin slmf yaplSlm deai~tirdi" diye lanse etliR;iniz PKK'nm ne yapaklanm da biliyor musunuz? Bilmiyorsamz ben kisaca haurlataynn: onlar, bu 1;8. h~aIan yWiitenlere kursun srkiyorlardi Saym Besikci.; t$lC. "11k Kur§uo" gibi 0 kursunlann da aduu koymamz gerekir. Yoksa, siz de ApocuJar gibi, "Kursun adres sonnaz" rm diyeceksiniz saym ~kei •..• ,

Sizden TC Devleti'nin Somurge Valiligi. OlaR;aniistU Hal Yasasi, Kiirdistan'a yOnelik uluslararasi plantar, Kilrt hareketinin uluslarasi duzeyde temsili vb ... gibi konularda ciddi cahsmalar bekleniyordu, En azmdan TC'nin 1919, 1925. 1929-30, 1937-38 harekelleri karsismdaki tavn ile 0 donemdeki Turk Basnu'nm taktiai'ni ele alaoilirdiniz. Ve Siverek Olaylan'ndan beri PKK'YI bir balon gibi ~§irme; deyim yerindeyse, anti propagandasi ile lanse etmelerinin arkasmda yatan gerekceler konusunda bizleri bilgilendirmeniz ve PKK'mn boyunu COk asan uluslararasr planlara gOre Kiirdistan'da surgun ve kalliam planlanmn uygulanmasmda PKK'yl bir Oge olarak kullanmalan; bu planlann somut pratikte a1dlgl bicimler konusunda sizden ciddi eserJer beklenid::en; siz kalknu§ Kllrdistan Press'in ipligini pazara elkardJg1 Aziz Nesin ile polemige takrlmrssmiz, Bu yetmiyormus gibi saur aralannda.da PKK'yl lanse ediyorsunuz.

Aynca, bugiin etrafmizda "dost" gOrllilenlere, son donemlerde sizin de aym diJden konusmaya ba§lmhwntz nogu Perineek, Ya1cm Kih;:iik ve diA;ederine bir baklDtz. Bir de PKK dostu kesilen bu adamlann ve PKK'run MUmlaz Kotan, Rusen Arslan, Serafettin Kaya, Orban Kotan, Kemal Burkay, Mesut Barzani, eelat Talabani, Kasim-Lo, Sami Rahman vd .•. kendi dismda kalan biiWn siyasal kadrolara YOnelik kilfiir ve karalamalanna bakarsamz, 0 zaman nereye dogru giUiginizi belki gorebilirsiniz,

Hie ku~kunuz olmasm saym Be~ikei, son kitaplanmzdaki PKK ile ilgili subjektir tespnlerinizle, siz, PKK'ya Kilrdistan Devrimi'nin teminatJ

olan siyasal kadroJara sa1dm ~jn tahmin edemediA;inizkadar malzeme vermis oldunuz. Bunun nasd kullanacaklanm hep birlikte gOrecegiz ...

Son bir soru: Kendi merkez kadrolarJm, iiyelerini. diger Orgiltlerden devrimcileri, yurtseverleri, kundaktaki bebeleri katletmeyi bir anlaYI§ ha· line getiren; olenJer dl~.mda birlikte yoJa pkUil biiti1n arkedaslanm hain Han edip ve katlettiren; nihayet 16 yd koynunda yaurdlgl ve her seyi birlikte planlayip uygulad1i1 kansma MIT ajam diyen; ytllarca Avrupa temsilciliii yaptJrdlw ark~IDl ajan ilan ederek, k~unlalan; kendi dJ~lDdaki bOWn KUrt Orgilderi ile ezen ulus solu'nun bOyiik bir b61ilrnOnO dii§ffi3R Han edenj'ten bOyiik iUifakeJmlZ Suriye ve lran'dir" diyen; kendisinden baska hichit beynin dii~Unmesine tahammiil gostermeyen ve Orban Kotan'm deyimi ile "Bekaa Vadisi'nin MUebhel Mahkfunu" Abdullah Ocalan ve OrgiItO hakkmdaki tespitlerinizi bilim 1~lglDda, sizin deyiminizIe "Bilim YOntemi"ne gOre deierlendirip,· kitaplanmzdaki tespitlerinizj bilimsel temellere oturtabilecek misiniz? Siz eskiden yaptlgmtz ~h~malarla, yalmz §u ya da bu siyasetin deA;il, Kiirdislan Devrimi'nin temel ~. lanndan biri dummundaydnuz, Simdi sizi PKK He birlikte bir yere hepsedecekler. Bu tehlikeli plan'dan kurtulabllecek rnisiniz1

Tekrar Ismail B~k~i'nin "bilim YOntem"li eserlerini okuma umudunu kaybetmeden; TC'ye kar§:l tavizsiz tavnntz kaIl1Smda, g~mi~te olduA;u gibi hugOn de saY8l ile ejiliyorurn .. Basmdan ve avukatlanmzdan izliyorsunuzdur. Biitiln K(bt Orgilderi sizinle dayam~ma i~indeter. Ben de birey olarak bu ~l¥Jlalar ieinde aklif oIarak yer almaya ~b~yonun.

Size bu mektubu yazma hakkI ve gOrevini kendimde g6rdUjOm iein yaubm. Saygdar suilar. OzgUr giinlenie birlikle olmak umuduyla cah~·

larJmzda ~Iar dilerim... -

A.FEwzt

IOMaYJs 1990

Not; Mektubuma cevap venne geregini duyarsamz. Avukat ya da ~ cnJeriniz amcdl!J ile mektubu size Helen arkad.qlar ya da verecekleri adrese gOnderebilirsiniz.

180

181

Istanbul, 29 Temmuz 1990

h¥Jla. Fakat bu savunrna, metinlerin yaymevine teslim edilmesinden COk sonra elime gecti, De~~iklilder, ilaveler yaprlmasi da zor oluyor. Bu, ulkedeki antidemokratik kO§ullardan. haberlesme eksiklitinden kaynaklaruyor.

Saym A. Fewzi, mektubunuz. bUtUnuyle, bana biiyUk bir huzun verdi. CiinkU mektubunuz.a elestiriden COk suclama ve ~gdama O~leri egemen. Saghk olsun.

Sizlere selamtanmr ve saygrlanmi gOnderiyorum. Sagltk ve rnut1u- 10k diliyorum.

Saym A. Fewzi,

10 Mayis 1990 tarihli mektubunuz, 24 Temmuz 1990 tarihinde elime g~ti. Birkac.kere dikkatle okudurn.

Haksiz degerlendirmeler yapugmiz; dii~iiniiyorum. Bazi degerlendirrneleriniz hakkmda herhangi bir ~y soylemek geregini duymuyorum. <>rnegin kitaplann ne kadar degersiz, anlarnsiz oldugu, bilimsel olmadlgt hakkmdaki ifadeleriniz ...

PKK ve PKK Genel Sekreteri Abdullah Ocalan hakkmdaki dU~iincelerinize hi~ kaulmadigum Onemle belirtiyorum.

Bazi yargrlanrnz da maddi baktmdan yanlt~. Omegin KomaJ'a teslim edilen her ~all~mamn yaymlandigi, "OIK uzmam" oldugum vs. 1977- J978 ydlannda Komal'a teslim edilen ve bastlmayan, ondan soma da kaybedilen 3 cahsmemn, pek ~ok kU~iik yazmm, mektubun, roportajm varhgmdan nasrl habersiz olabilirsiniz?

Bu konular ve benzer konular uzerinde sizinle uzun UZUD konusmak isterdim. Karsihkh konusmamn daha dogru bir yol-yOntem oldugunu dii~iiniiyorum.

Komal'm, Rizgari'nin unutulmasi, gOzden uzak tutulmasi elbeue sOz konusu degildir, Fakat ben, arkadaslanrnm, PKK He birlikte, Kiirdistan'dati silahh milcadele icinde yer almasmi isterdim. BOyle olsaydl1976 ve daha sonraki ytllarda yazdanlar pratikle biltiinl~tirilmj~ olurdu, Rtzgari'nin dtl~Unceleei hayata gecirilmis olurdu, Bunun gerceklesmemis olma- 51. silahh milcadeleye kmlt bir konumda yer almmasr, Kurdistan adma

bUyUk bir talihsizlik olrnusmr, '

Recep'in savunmasmi ilgiyle okudum. Kuskusuz COk deg:erli bir ea-

Ismail B~ik~i Etlik/ Ankara

Not: Mektubunuzun i~~ni Kiirdistan Press (SaYI 82). Ragan Ozel ek (Sayi ll)gibi yaym organlarmda. da okudum. Elime gecen imzah bir nUsha degilse de bunon Ozel bir mektup oldugunu biliyorum. Buna ragmen, mekuibun yazrlmasimn temelinde PKK oldu~u icm, mektupia PKK'mn adi ~ok g~tiA:i icin, bir ntishasuu da PKK'h arkadaslara vermeyi uygun buldum. ta

182

183

You might also like