TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU VÀ ĐÀO TẠO CHỨNG KHOÁN

PHÂN TÍCH VÀ ĐẦU TƯ

TRÁI PHIẾU (Bài 1)

ThS. Nguyễn Thúy Hoàn

Tel: (84 4) 553 5876
Email: hoan_nguyen@srtc.org.vn
srtc.org.vn PT 01/2008 1
NỘI DUNG:
„ Kiến thức cơ bản
„ Lợi ích và Rủi ro trong đầu tư trái phiếu
„ Lợi suất trái phiếu, đường cong lợi
suất/cấu trúc kỳ hạn
„ Định giá trái phiếu

srtc.org.vn PT 01/2008 2
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
1-Khái niệm

„Lãithường kỳ (lãi coupon)

„Mệnh giá (Face value)

„Thời gian đáo hạn (maturity)

srtc.org.vn PT 01/2008 3
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
2 – Phân loại trái phiếu

„Kỳ hạn
„Nhà phát hành

„Định mức tín nhiệm

„Hình thức thanh toán...

srtc.org.vn PT 01/2008 4
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
2 – Phân loại trái phiếu
Kỳ hạn
„Trái phiếu ngắn hạn
„Trái phiếu dài hạn

Chú ý:

Kỳ hạn ảnh hưởng đến độ biến động giá của

trái phiếu

srtc.org.vn PT 01/2008 5
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
2 – Phân loại trái phiếu

Nhà phát hành

„Chính phủ
„Chính quyền địa phương

„Công ty (trong nước, quốc tế…)

srtc.org.vn PT 01/2008 6
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
2 – Phân loại trái phiếu

Định mức tín nhiệm/mức đảm bảo

„Trái phiếu hạng đầu tư/TP hạng đầu cơ

„Trái phiếu có đảm bảo bằng tài sản

„Trái phiếu không có đảm bảo tài sản…

srtc.org.vn PT 01/2008 7
A – KIẾN THỨC CƠ BẢN
2 – Phân loại trái phiếu

Hình thức thanh toán

„Trái phiếu không trả lãi định kỳ (trái phiếu

Zero-coupon)
„Trái phiếu trả lãi coupon định kỳ…

srtc.org.vn PT 01/2008 8
B – LỢI ÍCH VÀ RỦI RO TRONG
ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU
„ Lợi ích đối với các chủ thể phát hành
„ Lợi ích đối với các nhà đầu tư
„ Lợi ích trong điều tiết kinh tế vĩ mô…

srtc.org.vn PT 01/2008 9
B – LỢI ÍCH VÀ RỦI RO TRONG
ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU
„ Rủi ro lãi suất
„ Rủi ro tái đầu tư
„ Rủi ro thanh toán
„ Rủi ro lạm phát
„ Rủi ro tỷ giá hối đoái
„ Rủi ro thanh khoản…

srtc.org.vn PT 01/2008 10
C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
1 – Lãi coupon (lợi suất danh nghĩa)
2 – Lợi suất hiện hành
3 – Lợi suất đáo hạn (YTM)
4 – Lợi suất mua lại (YTC)
5 – Lợi suất thực

srtc.org.vn PT 01/2008 11
C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
1 – Lãi coupon (lợi suất danh nghĩa)

Ví dụ:
Nếu lãi coupon hàng năm của một trái phiếu có mệnh giá 100.000
đồng là 8.000 đồng thì lợi suất danh nghĩa của trái phiếu đó là bao
nhiêu?

8.000/100.000 = 0,08 (hay 8%)

srtc.org.vn PT 01/2008 12
C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
2 – Lợi suất hiện hành
Lãi coupon so với giá hiện hành của trái phiếu
Ví dụ:
Một trái phiếu mệnh giá 100.000 đồng, lợi suất danh nghĩa là
8%/năm hiện đang được giao dịch với giá 103.000 đồng, vậy lợi
suất hiện hành của trái phiếu này là bao nhiêu?

8.000/103.000 = 0,0777 (hay 7,77%)

srtc.org.vn PT 01/2008 13
 C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
3 – Lợi suất đáo hạn (YTM)
Mức lợi suất mà tại đó giá trị hiện tại của các luồng thu nhập từ trái
phiếu đúng bằng với giá của trái phiếu.
Ví dụ:
Một trái phiếu mệnh giá 100.000 đồng, thời gian đáo hạn là 2 năm, lãi
coupon 8%/năm, hiện đang được bán với giá 103.000 đồng. Tính lợi
suất khi đáo hạn của trái phiếu?
n
C M 8 . 000 8 . 000 100 . 000
P = ∑
t=1
+
(1 + y ) t (1 + y ) n
= +
(1 + y ) (1 + y ) 2
+
(1 + y ) 2
= 103 . 000

y = 6,36% = YTM

srtc.org.vn PT 01/2008 14
 C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
4 – Lợi suất mua lại (YTC)
Tương tự như YTM, chỉ khác, YTC được tính vào thời
điểm khi trái phiếu được gọi mua.
Ví dụ:
Một trái phiếu mệnh giá 100.000 đồng, thời gian đáo hạn là 2 năm, lãi
coupon 8%/năm, hiện đang được bán với giá 103.000 đồng. Giả sử
sau một năm trái phiếu được gọi mua với giá 105.000 đồng (không
tính lãi). Tính lợi suất mua lại của trái phiếu?
nc
C giácall 8.000 105.000
P=∑ + = + = 103.000
t =1 (1 + y) (1 + y) (1 + y) (1 + y)
t nc

YTC = 9,71%
srtc.org.vn PT 01/2008 15
C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
5 – Lợi suất thực
Ví dụ:
Trái phiếu kỳ hạn 2 năm, mệnh giá 100.000 đồng, lãi coupon
8%/năm. Giả sử sau một năm từ khi phát hành, trái phiếu được
giao dịch với giá 101.000 đồng, tính lợi suất thực nếu đầu tư trái
phiếu đó và nắm giữ đến khi đáo hạn?

100 .000 − 101 .000 + 8.000

Y= = 0,0693
101 .000

srtc.org.vn PT 01/2008 16
 C – LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU
Cấu trúc kỳ hạn của lợi suất
Mối quan hệ giữa lợi suất đáo hạn và thời gian
đến khi đáo hạn của trái phiếu thể hiện thông
qua đường cong lợi suất (yield curve)

Chú ý: thông thường lợi suất ngắn hạn biến

động mạnh hơn lợi suất dài hạn
Đường cong lợi suất dốc lên

srtc.org.vn PT 01/2008 17
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU

„ Ước tính các dòng tiền sẽ nhận được trong

tương lai

„ Ước tính lợi suất đòi hỏi phù hợp

srtc.org.vn PT 01/2008 18
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
1 – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU THÔNG THƯỜNG
Giá trị đồng tiền theo thời gian:
FV
PV=
(1+ r)n
FV = PV (1 + r ) n
PV = giá trị hiện tại
FV = giá trị tương lai
n = số kỳ
r = lãi suất định kỳ (yêu cầu)
t = số kỳ cho tới khi nhận lãi
A = dòng tiền đều mỗi kỳ

Giá trị của các dòng tiền đều

n
At A⎡ 1 ⎤
PVA = ∑ = ⎢1 − n⎥
t =1 (1 + r ) t
r ⎣ (1 + r ) ⎦
n
⎡ (1 + r ) n
− 1⎤
FVA = ∑ A t (1 + r ) = A ⎢
t
⎥
t =1 ⎣ r ⎦
srtc.org.vn PT 01/2008 19
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Công thức tính giá trái phiếu:
Giá trị TP = Gtrị hiện tại của + Gtrị hiện tại của mệnh giá TP
các khoản coupon
C1 C2 C3 Cn M
P= + + + ....+ +
1 + r (1 + r) (1 + r)
2 3
(1 + r) (1 + r)n
n

P = giá trái phiếu

hay n = số kỳ
n C = lãi coupon
Ct M
P=∑
r = lãi suất định kỳ (yêu cầu)
+ M = giá trị mệnh giá
t =1 (1 + r ) t
(1 + r ) n
t = số kỳ cho tới khi nhận lãi

srtc.org.vn PT 01/2008 20
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Nếu các khoản lãi coupon bằng nhau
⎡ 1 ⎤
⎢ 1 − (1 + r ) n ⎥
PVC = C ⎢ ⎥
⎢ r ⎥
⎢⎣ ⎥⎦

srtc.org.vn PT 01/2008 21
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Định giá trái phiếu Zero-coupon có kỳ hạn
5 năm, mệnh giá 1 triệu đồng. Lãi suất yêu
cầu của thị trường là 7,5%/năm?

M 1 . 000 . 000
P = = = 696 . 558
(1 + r ) n
( 1 + 0 , 075 ) 5

srtc.org.vn PT 01/2008 22
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Giả sử bạn dự định mua trái phiếu mệnh giá 1
triệu đồng, trái phiếu sẽ đáo hạn trong 10 năm
nữa, lãi coupon là 9%/năm, trả lãi theo năm.
Tính giá của trái phiếu nếu:

… Lãi suất yêu cầu của thị trường là 8%/năm

… Lãi suất yêu cầu của thị trường là 12%/năm
… Lãi suất yêu cầu của thị trường là 9%/năm

Nhận xét kết quả tính được?

srtc.org.vn PT 01/2008 23
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Giá của trái phiếu nếu:

… Lãi suất yêu cầu của thị trường là 8%/năm

n
Ct M
P=∑ +
t =1 (1 + r ) (1 + r )n
t

10
Ct M 1⎡ 1 ⎤ M
P0 = ∑ + = C ⎢1 − 10 ⎥
+
t =1 (1 + r ) t
(1 + r )10
r ⎣ (1 + r ) ⎦ (1 + r )10

P0 = 1,0671 trđ

srtc.org.vn PT 01/2008 24
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Giá của trái phiếu nếu:

… Lãi suất yêu cầu của thị trường là 12%/năm

n
Ct M
P=∑ +
t =1 (1 + r ) (1 + r )n
t

10
Ct M 1⎡ 1 ⎤ M
P0 = ∑ + = C ⎢1 − 10 ⎥
+
t =1 (1 + r ) t
(1 + r )10
r ⎣ (1 + r ) ⎦ (1 + r )10

P0 = 0,83049 trđ

srtc.org.vn PT 01/2008 25
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Mối quan hệ giữa lãi coupon, lãi suất
yêu cầu và giá:

… Lãi suất coupon < lãi suất theo yêu cầu : giá < mệnh giá
… Lãi suất coupon > lãi suất theo yêu cầu : giá > mệnh giá
… Lãi suất coupon = lãi suất theo yêu cầu: giá = mệnh giá

srtc.org.vn PT 01/2008 26
D – ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU
Mối quan hệ giữa lãi suất yêu cầu và giá:
… Giá và lãi suất yêu cầu của thị trường có
quan hệ ngược chiều

Mối quan hệ giữa giá trái phiếu và thời gian

khi lãi suất không thay đổi:
… Càng gần thời gian đáo hạn, giá trái phiếu
càng tiến về mệnh giá

srtc.org.vn PT 01/2008 27
PHÂN TÍCH & ĐẦU TƯ TP (Bài 2)

„ Định giá trái phiếu chuyển đổi

„ Đo lường tính biến động giá của trái phiếu
„ Chiến lược trung hòa rủi ro lãi suất
„ Bài tập ứng dụng

srtc.org.vn PT 01/2008 28
BÀI TẬP
„ Bài tập ôn cuối chương

„ Giả sử bạn đang sở hữu một loại trái phiếu có

mệnh giá 1triệu đồng, được phát hành từ năm
2002, thời gian đáo hạn là 10 năm (31/12/2012),
lãi coupon trả cuối hàng năm là 8,5%/năm. Lãi
suất yêu cầu của thị trường là 10%/năm. Hãy
xác định giá trị hiện tại của trái phiếu này? (viết
các cách định giá trái phiếu)

srtc.org.vn PT 01/2008 29