KİMYA-METALURJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ

LABORATUVAR RAPORU
DERS BİLGİLERİ ÖĞRENCİ BİLGİLERİ NOT TARİH VE
İMZA
Adı: Malzeme Yapı ve Adı ve Soyadı : Ozan
Muayenesi No ÇOBAN 07/ 03 /2011
Kodu: 0543132 : 07055026
Öğr. Üyesi: Prof. Dr. Deney Grup
Müzeyyen MARŞOĞLU No :8
Laboratuvar Görevlisi: Arş. :2
Gör. Murat DANIŞMAN Ders Grup No
Deneyin Adı: Kantitatif Deney Lab. : KMB-311
Metalografi
No

1- DENEYİN ADI: Kantitatif metalografi

2- DENEYİN AMACI: Kantitatif metalografi, metal ve alaşımlarının ince yapılarının incelenmesi ile
el de edilen verilerin ayrıntılarını iki boyutlu düzlemde inceleyerek nicel değerlere ulaşma ve bu
değerlerle üç boyutlu düzlemdeki nicelikler arasında bağıntılar kurarak, üç boyutlu düzlemdeki
nicel değerleri belirleme, yani iki boyutlu düzlemde elde edilen sayısal değerler, hiçbir
değişikliğe ya da doğrulaştırmaya uğratılmaya gerek olmaksızın, üç boyutlu sayısal değerler
olarak elde etmeye yarayan bir analiz yöntemidir.
Kantitatif metalografi ile bir mikroyapıdaki;
- Ortalama tane büyüklüğü,
- Ortalama tane çapı,
- Yüzde Karbon miktarı nicel olarak bulunabilir.
3- KULLANILAN CİHAZ ve DONANIMLAR:
- Optik mikroskop
- Ölçen oküler
- Pellur kağıt
- Cetvel
4- DENEYİN YAPILIŞI
Bu deneyde mikro yapının farklı yollarla incelenmesi ile aşağıdaki nicelikler
hesaplanabilir.
• Ortalama Tane Büyüklüğü
• İnç Karedeki Tane Sayısı
• Ortalama Tane Çapı
• % Karbon Bileşimi
2 cmx3 cm ölçülerinde pellur kağıt (şeffaf milimetrik kağıtlar) kullanılır. Kantitatif analiz
100 büyütme ile yapılır.
Tane Büyüklüğünün Hesaplanması:
Alan ölçme yöntemi ile,

Açıklamalar:
1. Birinci sayfadaki başlıklara ve sıralamaya uygun olarak gerekli sayıda sayfa kullanabilirsiniz. Sayfa Rapor Sayfa
numaralandırması otomatik olarak yapılacaktır. No:
2. 1. Program ve 2. Program öğrencilerinin deneylere kayıtlı oldukları program dahilinde girmeleri
[1]
gerekmektedir.
3. Laboratuvarlara özgü diğer açıklamalar için ilgili öğretim üyesi ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.
 KİMYA-METALURJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ
LABORATUVAR RAPORU
DERS BİLGİLERİ ÖĞRENCİ BİLGİLERİ NOT TARİH VE
İMZA
Adı: Malzeme Yapı ve Adı ve Soyadı : Ozan
Muayenesi No ÇOBAN 07/ 03 /2011
Kodu: 0543132 : 07055026
Öğr. Üyesi: Prof. Dr. Deney Grup
Müzeyyen MARŞOĞLU No :8
Laboratuvar Görevlisi: Arş. :2
Gör. Murat DANIŞMAN Ders Grup No
Deneyin Adı: Kantitatif Deney Lab. : KMB-311
Metalografi
No

• Ortalama tane büyüklüğünü ölçmek istediğimiz numunenin görüntüsü pellur kağıt

üzerine alınır.
• Pelur kağıttaki görüntünün toplam alanı veya incelemek istediğimiz alan işaretlenir.
Deneyde alan 2 cm×3 cm alındı.
• İncelemek istediğimiz taneler sayılır. Bu işlem 2 kez yapılarak ortalama alınır.
• Aşağıdaki formül uygulanarak ortalama tane büyüklüğü (Tort) bulunur.

Tort= (F. 106)/(Z.V2) [µm2] Z=X+ 0,67.Y

F: incelenen alan X: F alanındaki tam tanelerin

sayısı
Z: Alandaki tane sayısı Y: F alanında kısmen görülen
tanelerin sayısı
V: Toplam büyütme= 100

Ortalama Tane Çapının Hesaplanması:

• Ortalama tane çapını ölçmek istediğimiz numunenin görüntüsü, pellur kağıda
alınır.
• Bu görüntü üzerine aynı boyda en az 5 tane çizgi çizilir. Bu çizgilerin kaç
“taneden” veya kaç tane sınırından geçtiği sayılır.

• Aşağıdaki formüle göre ortalama tane çapı(dort) hesaplanır.

L: çizgi boyu (30mm)
dort=(L.p.103)/(n.V) P: çizilen çizgi sayısı(5 tane)
n: çizgilerin kestiği tane sayısı(n1 + n2 +
n3 + n4 + n5)
V: büyütme oranı=100
%C Miktarının Bulunması:
Açıklamalar:
1. Birinci sayfadaki başlıklara ve sıralamaya uygun olarak gerekli sayıda sayfa kullanabilirsiniz. Sayfa Rapor Sayfa
numaralandırması otomatik olarak yapılacaktır. No:
2. 1. Program ve 2. Program öğrencilerinin deneylere kayıtlı oldukları program dahilinde girmeleri
[2]
gerekmektedir.
3. Laboratuvarlara özgü diğer açıklamalar için ilgili öğretim üyesi ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.
 KİMYA-METALURJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ
LABORATUVAR RAPORU
DERS BİLGİLERİ ÖĞRENCİ BİLGİLERİ NOT TARİH VE
İMZA
Adı: Malzeme Yapı ve Adı ve Soyadı : Ozan
Muayenesi No ÇOBAN 07/ 03 /2011
Kodu: 0543132 : 07055026
Öğr. Üyesi: Prof. Dr. Deney Grup
Müzeyyen MARŞOĞLU No :8
Laboratuvar Görevlisi: Arş. :2
Gör. Murat DANIŞMAN Ders Grup No
Deneyin Adı: Kantitatif Deney Lab. : KMB-311
Metalografi
No

• %C miktarını bulmak istediğimiz malzemenin mikroyapı resminden, yapının fazlarını

eşit oranda içeren bir bölgenin görüntüsü pellur kağıdına çizilir.
• Pellur kağıdına çizilen bölgenin boyutları baz alınarak, yapının içerdiği perlit fazının
yüzdesi hesaplanır.
• Yapının içerdiği perlit miktarı bulunduktan sonra, perlitin içerdiği C oranına göre
yapının %C oranı hesaplanabilir.

5- HESAPLAMALAR
Tane Büyüklüğünün Hesaplanması: Seçilen bölge ve
tanelerin pellur kağıdındaki
a) X= 57 Y=29 görüntüsü:
Z=57+ 0,67×29 = 76,43
F=20mm×30mm= 600mm2
V= 100
Tort1= (F. 106)/(Z.V2) = (600.106)/(76,43x1002)
Tort1= 785.032 µm2
b) X=59 Y=27
Z=59+0,67x27 = 77,09
Tort2= (F. 106)/(Z.V2) = (600.106)/(77,09x1002)
Tort2=778,311
Tort =781,671 µm2
Zort=76,76
1 inch2’deki tane sayısının hesaplanması:
1inch= 2,54 cm= 25,4 mm
1 inch2= 645,16 mm2
Açıklamalar:
1. Birinci sayfadaki başlıklara ve sıralamaya uygun olarak gerekli sayıda sayfa kullanabilirsiniz. Sayfa Rapor Sayfa
numaralandırması otomatik olarak yapılacaktır. No:
2. 1. Program ve 2. Program öğrencilerinin deneylere kayıtlı oldukları program dahilinde girmeleri
[3]
gerekmektedir.
3. Laboratuvarlara özgü diğer açıklamalar için ilgili öğretim üyesi ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.
 KİMYA-METALURJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ
LABORATUVAR RAPORU
DERS BİLGİLERİ ÖĞRENCİ BİLGİLERİ NOT TARİH VE
İMZA
Adı: Malzeme Yapı ve Adı ve Soyadı : Ozan
Muayenesi No ÇOBAN 07/ 03 /2011
Kodu: 0543132 : 07055026
Öğr. Üyesi: Prof. Dr. Deney Grup
Müzeyyen MARŞOĞLU No :8
Laboratuvar Görevlisi: Arş. :2
Gör. Murat DANIŞMAN Ders Grup No
Deneyin Adı: Kantitatif Deney Lab. : KMB-311
Metalografi
No

F=600mm2 Z= 76,76
F’= 645,16 mm Z’= ?
_________________________________
Z’= 82,53

Ortalama Tane Çapının Hesaplanması:

V=100 Seçilen bölge ve
pellur kağıdına çizilen çizgilerin
L=30mm üstüne denk gelen
taneler:
P=5
n= n1 + n2 + n3 + n4 + n5
n= 10+ 11+ 10+ 11+ 11= 53
dort=(L.p.103)/(n.V)= ( 30. 5. 103)/(53x100)
dort= 28,30 mikron

%C Miktarının Bulunması:
a) F=600mm2 137 mm2 perlit Seçilen bölge ve perlitlerin
pellur kağıdındaki
F’= 100 mm2 ? gösterimi:
_______________________________________
?1= %22,83 oranında perlit fazı içerir.
Açıklamalar:
1. Birinci sayfadaki başlıklara ve sıralamaya uygun olarak gerekli sayıda sayfa kullanabilirsiniz. Sayfa Rapor Sayfa
numaralandırması otomatik olarak yapılacaktır. No:
2. 1. Program ve 2. Program öğrencilerinin deneylere kayıtlı oldukları program dahilinde girmeleri
[4]
gerekmektedir.
3. Laboratuvarlara özgü diğer açıklamalar için ilgili öğretim üyesi ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.
 KİMYA-METALURJİ FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ
LABORATUVAR RAPORU
DERS BİLGİLERİ ÖĞRENCİ BİLGİLERİ NOT TARİH VE
İMZA
Adı: Malzeme Yapı ve Adı ve Soyadı : Ozan
Muayenesi No ÇOBAN 07/ 03 /2011
Kodu: 0543132 : 07055026
Öğr. Üyesi: Prof. Dr. Deney Grup
Müzeyyen MARŞOĞLU No :8
Laboratuvar Görevlisi: Arş. :2
Gör. Murat DANIŞMAN Ders Grup No
Deneyin Adı: Kantitatif Deney Lab. : KMB-311
Metalografi
No

b) F=600mm2 192mm2 perlit

F’= 100 mm2 ?
_______________________________________
?2=%32,00 oranında perlit fazı içerir

Ortalama perlit fazı içeriği=%27,41

%100 perlit %0,8 C
% 27,41 perlit ?
_____________________________________
? = % 0,21 oranında C içerir.
6- SONUÇ: Deneyin sonunda, malzemenin ASTM tane boyutunu öğrenmek için,
mikroskopla inceleme yapılır. Bu inceleme mikroskoba takılan ASTM standartlarına
uygun özel tane büyüklüğü oküleri yardımıyla yapılır. Numunenin tane boyutu 10x
büyütmede, tane okülerinin skalasına göre 5 olduğu saptanmıştır.

Açıklamalar:
1. Birinci sayfadaki başlıklara ve sıralamaya uygun olarak gerekli sayıda sayfa kullanabilirsiniz. Sayfa Rapor Sayfa
numaralandırması otomatik olarak yapılacaktır. No:
2. 1. Program ve 2. Program öğrencilerinin deneylere kayıtlı oldukları program dahilinde girmeleri
[5]
gerekmektedir.
3. Laboratuvarlara özgü diğer açıklamalar için ilgili öğretim üyesi ile irtibata geçilmesi gerekmektedir.