Ücra 35

Ýki Aylýk Þiir Dergisi

Mayýs - Haziran 2010

ISSN: 1309-145X

HERKESÝN ÇÝRKÝNÝ CEZZAR

herkesin çirkini var mýdýr haaaaaaaaaaaaaaaaaa Gör bak ya bayýltmadan kursak aralýyorlar
bir sirkin yýkým günü geldiðinde aktif alýnlarda Taþlýðý canlý canlý saðýyorlar taþlýða
kendi yýkým alýnlarý olanlar diyorum hanginiz faalyaço Fena daralýyorlar kan görmezlerse
benim senin herkesin bu alýn çeperi nereye kadar kader Aha mezbahalarda huzur buluyor ahþa
ben çirkinim belki sarih belki yüzde yüz
sözün daðýlýþýyla evet türkçe korkutuluþumla bakalým Pîrimiz sekiz peri iki de huffaþ aldý
evet bazý pazar yerlerinde gibi baðýrmalý bi kaç çirkin Pirenin kanbir farký baðrýndaki kazýkta
o pazar yerleri pazar dilleri gibi daðýlýyor mu Kalbi kazýklanmamýþ tek cemreli kim kaldý
ben daðýlýyorum belkim eeeeeeeeeeeee Taygeldili mitranýn aklý pýrlant yüzükte
kim bu gözlerimden çýkanlar dil dil
Kontes Kuladra’nýn güngörmezleri
Ölmezleri öldü diye karalýyorlar
aklanmak diye bir þeyi var bu ülkenin
Erkime posta koydu, nerde epost. payeme?
ben bu ülkenin ülkelliðinden sýkýldým Kalýn, yaðbilmez ýrgat! yaramaz piyasama
benim çirkinliðim inzivadaydý desem neye dahil
neye dahil kaderler içinde süperinde neo planik Delileri baþaltýnda aðýrlýyorlar
belki de moderne pik beni böyle radikalleþtirir dediðim Onlar da gelip çömüp astar edip boyuna
belki de ömerlütfiakadýn ayhan ýþýðý Oyuna gelmeyelim, deliler akýllanmaz
ömer kim peki Akýl küpü assak da boyunlarýna
-ömer sen kimsin, peki bunu rica etmiyorum
epik bunu rica etmiyorum Biz bu dört dörtlüðü palas pandýras
Sepyamýzýn dört dörtlük hýzýyla yaydýk
bir sirkin bozguncusu olmakta güzel benim o Daha seyrek sekmemiz gerek temelde
ooooooooooooooooooooooooooooooooooo Yedek bir uykuyla yaþrak kumulda
bir hezeyan sonrasýnda heyecan yaþýyorum
yo panik Kýmýlda! diyoruz kan içmiþlere
Selvisiz kaburcak, piþkin ve yýrtýk
herkesin çirkini olmayý çok isterdim geçti Kýzdýk, kalktýk kabirde küberaya katýldýk
çirkin olmayý kaderden bilirim Þimdi cezzar kaný var ak alnýmýzda
17 Mart 2010

Bülent KEÇELÝ Mehmet Mümtaz TUZCU

DOUBLE RECOMMANDÉ
2.
Çek elini tek elini çek üstümden çek git ceketin burada kalsýn dýþarda mükemmel bir yaðmur yaðýyor
Ýyi adamdý vesselam lakin ne desem de dinlemeyecek o Montepin okurken öbürü ineði saðýyor!
Beni kimler öldürmek istedi biliyor musun kardeþ diye anlatmaya baþladýðý hikâyesi yalan falan deðilmiþ
Bilmem kaç yýl öncesiymiþ sultanlar kayýklarýyla Haliç'ten geçiyorlarmýþ o mecburen eðilmiþ!
Yok brain drain'miþ yok dandanmýþ elindeki altý patlarmýþ Mihayil Kalaþnikof'muþ Birinci Dünya Savaþý aniden bitmiþmiþ
Nazilerin BirEylülBinDokuzYüzOtuzDokuzda Polonya'yý iþgal etmesiyle Ýkinci Dünya Savaþýna havuza iter gibi itmiþmiþ!
Yok arbitrajmýþ kâr edeceklermiþ Kars'ta Ýstiklâl madalyasýymýþ plasmanmýþ replasmanmýþ deplasmanmýþ klasman
Geçen aðzýný bozup geçiyordun ya peygamberden habersiz kayýp bürosunun yalancýsýyým bak bu senin tasmanmýþ!
Kürdandaki kürdü gizleyen kurdu kürt diye gösteren senin okuduklarýn CasiyeSüresiYirmiÜçüncü ay! eti kerimesindeymiþ
Kerimesi ne yapsýn Japonya Mançurya'ya Ýtalya Habeþistan'a elele verip saldýrýrken kaybettiðin yüzük Kerim Esin'deymiþ!
Her gece yatmadan önce ettiði dualar ve geçirdiði ahlar tahta bir sandukada ne kadar da etkileyici olarak girdi deðil mi metnin arasýna
Allah Ýtalyanlarýn cezasýný bize vermiþ dediklerime dikkat et ne derlerse desinler dokunma geç sýzlansalar da alayýnýn yarasýna!
Bir numaralý düþmanýmýn ellerinden yemek yerken su içerken bunca randevuyu heba ederken vay sen misin benim canýma okuyacak
Bak Ýsrafil hazretlerinin eli tetikte elbet zamaný gelince o da haminnem gibi zamanýn çarkýný acýmadan ve hiç aldýrmadan dokuyacak!

Murat SOLGUN
 ÝKÝNCÝ YENÝ’YÝ AÞMAK
Þiir ortamýmýzda Ýkinci Yeni'ye dair tartýþmalarýn bu denli
sarpa sarmasýnýn nedenlerinden biri Ýkinci Yeni þiirinin ve
þairlerinin geçmiþte yeterince tartýþýlmamýþ olmasý ise,
diðer bir neden de kuþkusuz Ýkinci Yeni þiirine yönelik
fetiþleþtirme çabalarýdýr. Özellikle imgeci kanadýn bu
yöndeki gayretleri Ýki bin sonrasý þiirin içinden kimi
isimlerin yenilik fetiþizmi ile birleþince gerçekten de
fetiþleþtirmenin yaratmaya baþladýðý 'gizli aþýnma'
belirtileri Ýkinci Yeni'nin aþýlmasý mevzusunu gündeme
getirdi. Öncelikle þunu belirtmek gerek, aslýnda Ýkinci Yeni
diye bir akýmýn olup olmadýðý Ýkinci Yeni þairleri de dâhil
geçmiþten bugüne birçok kesim tarafýndan tar-
týþýlmaktadýr hâlâ. Ýkinci Yeni þairlerinden bazýlarý önceleri
bu tanýmlamayý reddetmiþ, sonradan kabul etmiþ ya da
kabullenmiþ, kimi ise öncüsü olduðunu bile iddia etmiþtir.
Fakat, bize göre de, öyle akým diye bakabileceðimiz bir
durum yok ortada. Kaldý ki, adlandýrma bile kendilerinin
iradeleri dýþýnda yapýlmýþken ve poetikalar arasýnda
yeterli aðsal birliktelikler yokken bir akým olduðunu
söylemek yeterince doyurucu bir açýklama getir-
meyecektir meseleye. Bize göre, Ýkinci Yeni tanýmlamasý
bir modern tavrýn sonucudur, üstelik yeni cumhuriyetin
mitoslaþtýrýcý modern projeleri ve itkileri ile de gayet
uyumludur. Yine de, ortada bir akým olmasa da, dilsel,
estetik ve poetik bir yönelim diyebileceðimiz bir durum
sözkonusu. Yönelim çünkü çaðýnýn þartlarýnýn ötesine
geçmeye, içinde bulunduklarý þiir atmosferini ve anlayýþýný
deðiþtirmeye yazgýlý birbirinden farklý þairlerden oluþan bir
gruptan bahsediyoruz. Üstelik, bu þairlerin birtakým
öncüleri, muhataplarý ve diðerlerine göre daha silik kalan
üyeleri de mevcutken, planlý programlý olmasalar da doðal
itkili olduklarýný söylemek zor olmasa gerek. Elbette bu
doðal itki ya da yönelimin kaynaðýný dönemin somut
þartlarýnda aramak zorunludur; somut þartlarýn þairin
dilinde yeniden tecelli ettiðini görmemek ihanet olurdu
bize göre. Þairin dilinde tecelli eden gerçeklik kendi
sýnýrlarýný çizdikçe ve belirginleþtikçe onu aþma
gereksinimi de kendini göstermeye baþlayacaktýr. Aþýlan
aslýnda dil baðlamýnda yeni koþullara ayak uydurmaya
yazgýlý gerçeklik olacaktýr. Þiirsel gerçekliðin metastazý,
displazik özelliðini yitirdikçe kendine dönecek ve kendini
tekrar etmeye baþlayacak, hiperplazik özellik
gösterecektir. Yani sayýsal aynýlýðýn ve tekrarýn artýþý
fetiþleþmenin asýl kaynaðý olacaktýr. Öyle ki, ethos ve
pathos arasýndaki gerilimli iliþkiyi deðilleyen bir ethosun
hâkimiyetiyle sonuçlanan bir fetiþizm salt deðerler
pandemisinin sonucudur. Deðerler pandemisini bitirecek
ya da onu kullanýlabilirlik koþullarýna döndürecek olan
bizzat pathosun kendisidir, daha doðrusu sanat eserinin
yüzeyinde ve derininde ortaya çýkacak olan pathos ile
ethos arasýndaki asimetrik iliþkidir. Pathosun iþlevselliði
ise yenilik fetiþizminden baðýmsýz mimetik ve poietik
malzemeyi harmanlayan bir anlayýþla saðlanacaktýr.
2
Murat ÜSTÜBAL
Yenilik dediðimiz hadise olumlu ya da olumsuz anlamda
gelenek þartlanmasýyla ele alýndýðýnda fetiþleþtirmeye
müsait olacaðý için böyle bir þartlý refleksten kurtulmak
gerekir ilk baþta þiirle hemhal olmayý anlamlandýracaksak.
Donald Kuspit'in yenieski sanatçýlar diye muþtuladýðý
sanatçýlar grubu böyle bir ethos/pathos iliþkisini doðal bir
biçimde gündeme getirdiði için anlamlýdýr.
Aslýnda pathosu bu denli güçlü kýlan ve etkinleþtiren
nesnesi olmayan arzudur, sýnýrlarý aþan ve sýnýrlarý
yokmuþ gibi gösteren bizzat bu sýnýrsýz ve süreðen
arzunun kendisidir. Varlýk, arzunun itkisiyle þimdiye kadar
algýlanmamýþ olan bir þeye doðru yöneldikçe kendi izlerini
býrakýr ve süreðen arzu bu izleri yeni baþtan
anlamlandýrarak algýlanýr kýlar. Lacancý anlamda arzunun
geri dönüþlü bir biçimde geçmiþi yeniden anlam-
landýrmasý ve yeni kapitone noktalarý oluþturmasý
geleneðin ve konvansiyonel düþüncenin yeni yorumlarýný
verir bize. Ýþte þiir, arzunun tecelli etmesini saðlarken
statikleþen, duraðanlaþan yapýlarý dönüþtürüp yeni
kapitone noktalarý oluþturarak aþar, ileriye taþýr. Arzunun
hareket alaný hayatýn nesnel mekânýdýr. Þiirde ortaya
çýkan arzu nesnel koþullardan ivmelenmiþ bir biçimde yeni
þiirsel deðer ve yapýlarý ortaya koyarken, eski yapýlarý da
yeniden anlamlandýrýr demektir bu. Ýster biçimsel olsun
isterse de içeriksel tüm devrimci poetik hamleler arzunun
anlýk hallerini þiirin yüzey ve derininde göstermek içindir.
Eðer arzu kendi nesnel koþullarýndan koparsa eski
biçimsel ve özsel deðerleri tekrarlamaya baþlar,
hiperplaziyi mutlaklaþtýrýr. Arzu, þiir dolayýmýnda Lacan'ýn
deyiþiyle artý-deðer gibi algýlanan ve metalaþan artý-
keyif'in ortaya çýkýþýný engelleyemezse fetiþizm
kaçýnýlmazdýr artýk. Tekrarlar ve ýsrarlar hiperplazik
mutlaklaþmayla fetiþleþirken, þiirin (ve dolayýsýyla
arzunun) nesnel koþullardan izolasyonu sonucu
þizofrenikleþmesine neden olur. Dolayýsýyla, Ýkinci Yeni
þiirinin fetiþleþmesi kýsýr döngüseldir; hem fetiþleþerek
güncelden kopar, hem de güncelden koptuðu için
fetiþleþir.
Gerçekte, Ýkinci Yeni'nin artýk güncel gerçekliði yeterince
yansýtamadýðýnýn ya da güncel tehlikelerle yeterince
hemhal olamadýðýnýn ipuçlarýný bu þiirlerin muhtevasýna
baktýðýmýzda anlamak zor deðil. Yeni bir þiirin ortaya
çýkmasý gerekliliðini gündeme getiren Ýkinci Yeni fetiþistleri
deðil de yine Ýkinci Yeni þairleri olmuþtur. Sözgelimi,
Turgut Uyar 1977'de Türk Dili Dergisi'nin soruþturmasýna
verdiði yanýtta: 'Bana kalýrsa, Ýkinci Yeni de, en az Birinci
Yeni kadar gerilerde kalmýþtýr. Yeni bir þiir geliþmelidir
Türkiye'de, bugün ipuçlarý bile olmayan yeni bir þiir.
Durmadan Ýkinci Yeni'ye dönmek anlamsýz ve hatta yeni
bir þiir geliþtirmede çorak bir yerdeymiþiz duygusunu
veriyor insana.' saptamasýnda bulunurken ufku ve gönlü
geniþtir. Ve ekler: 'Sonuçta, eksiði artýðý ile Ýkinci Yeni de
bir olgudur, bir dönemdir þiirimizde. Ama bana sorarsanýz
bir þiirin biyografisi, bir akýmýn deðil, ozanlarýn
biyografisidir.' Bu yanýttan anlaþýlacaðý gibi, Ýkinci
Yeni'den baðýmsýz bakmamýz gereken þair profillerinin
olduðudur ki bu þairlerin tümü süreç içinde kendi yetkin
yollarýnda geliþimlerini tamamlamýþlardýr. Fakat bu þairler
doðurucudur da, günümüzde birçok þairi etkilemiþlerdir.
Bugün bu þairlerden etkilenen ama onlarý tekrar etmeyen
bir genç þiir var ülkemizde. Zaten bu yeni þartlar gereði
kaçýnýlmaz deðil midir? Köyden kente göçün ötesine geçip
metropol kültürünü yaratan yeni bir kuþaktan
bahsediyorsak, bu metropol kültürünün dijital
devriminden, tüketim kültünden ve küresel meta
birikiminden söz açýyorsak þiirdeki yeni devinim ve
direniþin geçirmesi gereken dönüþümün niteliði
konusunda ahkam kesmenin ne kadar zorlaþtýðýný gözden
kaçýramayýz. Mesela, Ýkinci Yeni'nin bütüncül, içkinliðini ve
bireyselliðini keþfeden modern insanýnýn yerine
mücadeleyi kendi içindeki mikro kozmoslara ve
dolayýsýyla bir parçalý hâle taþýyan kozmopolit insaný
almýþsa bunun þiire yansýmalarý da çok farklý açýlardan
deðerlendirilmeye müsait olacaktýr. Bu anlamda, Uyar'ýn
1977 tarihli yanýtý çok erken ve deðerli bir saptamadýr.
Üstelik, çoðulcu ve parçalý þiir yapýlarý yeni çaðýn özne
üzerindeki aynýlaþtýrýcý etkisini kýrmanýn da bir yolu haline
geliyorlarsa daha cesaretli olmak gerekmez mi? Uyar'ýn
'Efendimiz Acemilik' yazýsýnda dediði gibi: 'Uçaklar,
radyolar, sinemalar durmadan bizi birbirimize
benzetmeye çabalýyorlar' ise günümüzün ultra teknoloji
çaðýnda tehlikenin daha da büyük olduðunu unutmamak
gerekir, þiirdeki deðiþim hayattaki deðiþimdir. Tehlikeyle
mücadele için dirimsel bir meseledir deðiþim. Sözü Uyar'a
býrakýrsak: 'Evet, deðiþmek. Anlamlý bir yaþama için
deðiþmek. Bu bir ölüm kalým meselesidir. Ne dersiniz?'
O halde deðiþim kaçýnýlmazdýr. Þiirde deðiþim þiirsel dilde
ve ona içkin biçimsel-özsel yapýlarda olacaktýr. Þiirin
sorunsalý dil baðlamlýdýr, özsel deðiþimi gösteren de
biçimsel yapý olacaktýr. Þiirde aþýlmasý gereken temsil
özelliðini yitirmeye baþlayýp hükümranlaþan poetik dildir.
Ýkinci Yeni'yi aþmamýz gerektiði üzerinde durduðumuzda
þiirin kendisi üzerinden deðil yaþamsal temsiliyetin
gerekliliði üzerinden baktýðýmýzý söylemeye gerek
duymuyorsak, bunun yalýtýlmýþ þiirsel bir fetiþizm
üzerinden konuþtuðumuz anlamýna gelmediði bellidir.
Söylemeye çalýþtýðýmýz sadece bu yaþamsal temsiliyetin
ikamesinin her daim þiirsel dil ve yapýlar üzerinden olmasý
gerektiðidir. Çünkü, ancak þiirsel dildeki deðiþim ve
dönüþüm temsiliyeti teslimiyete dönüþtürecek
tahakkümün önünde somut bir engel olacaktýr. Mademki
Uyar'dan verdik örneklerimizi oradan devam edelim yine;
baþka bir soruþturmada Nâzým'ýn þiir dili bugün için
eskimiþ midir þeklindeki bir soruya verdiði yanýtta: '
Nâzým'ýn dili ve dünyasý eskimemiþtir, geçilmiþtir
sanýyorum' derken dilin dirimselliði çerçevesinde
bakmaktadýr meseleye Uyar (Þiir Sanatý, Sayý 10, Aðustos
1966). Þairin dili yaþamsal devinime ayak uydurmaktadýr
yani. Bugün baktýðýmýzda, Ýkinci Yeni þairlerinin þiirleri
çaðý anlamlandýrmada yetersiz kalmýþ, güncel gerçeklikle
arasýnda bir temsil sorunu oluþmuþtur. Bu temsil sorunu
en baþta þiirle deðil deðiþen dünyalarla ortaya çýkan bir
sorundur.
O halde, bu denli baskýn ve etkin bir kültleþmeye neden
olan Ýkinci Yeni þiirinden nasýl çýkýlabilir sorusu genç þiirin
baþat meselelerinden biri olduysa bunda çaðýn
gerçekliðiyle hemhal olan genç þair zihinlerindeki
dönüþüm ve deðiþimin rolü büyüktür. Ýkinci Yeni
zihinselliðinden çýkma ihtiyacý hissedecek yeni þiir kendi
kimliðini hangi estetik ölçütlerden kuracaktýr? Dahasý, bu
ölçütler þiirde nasýl tecelli edecektir? Böylesine muðlak ve
göndergesiz bir zemin ilk baþta kendi saðlam zeminini ve
mevcudiyet koþullarýný hazýrlamak zorundadýr. Yeni þiirin
mevcudiyetini mevcut þiirsel deðerler kümesinden
seçmesi ve sahip olduðu malzemeyi aþýrýlaþtýrmasý
diyalektik bir çözümdür. Derrida'nýn mevcudiyet
metafiziðinde belirttiði gibi var olan yapýyý speküle ederek
ya da aþýrýlaþtýrarak mevcut deðerler sisteminin ötesine
geçmek mümkün ve tutarlý bir yoldur. Böylece mevcut olan
yadsýnmadan aþýlmýþ olur, mevcut üzerinde yeni bir
deneyim ve birikim elde etmiþ oluruz. Geleneðin reddi
deðil geleneðin dönüþümü mümkün hale gelir tarihsel
modern avangardýn aksine. Yeni avangard tavýr böyle bir
düþüncenin ürünüdür. Ýþte, biz de Ýkinci Yeni'nin
aþýrýlaþtýrýlarak aþýlmasý gerektiðini söylediðimizde Ýkinci
Yeni geleneðinin reddini deðil, baþka bir dinamik þiir
sürecine dönüþümünü istemiþ oluruz. Zaten, Ýkinci
Yeni'nin öðretici ve ders verici niteliði nasýl her daim ön
planda olacaksa, böyle bir þiirsel auranýn þiir
geleneðimizde klasikleþeceði (ya da klasikleþtiði) de
aþikârdýr. Aslýnda, bir sanatsal ürünün klasikleþmesi onun
metalaþmasýyla ters orantýlýdýr; çünkü bir sanat yapýtý
metalaþýp tüketildikçe eskiyecek, aþýnacaktýr. Oysa, bir
sanat yapýtýnýn aþýlmasý artýk onun daha fazla
tüketilememesi demektir, bu onun fetiþleþmesini
engellediði gibi sanat geleneði içindeki üretken rolünü
pekiþtirir. Bu rol bir bakýma yapýtý klasik kýlan þartlarýn
olgunlaþmasýdýr. Genç þiirin geçirdiði aþamalar üzerine
geliþtireceðimiz her türlü tez ve düþüncenin kendisinden
önceki Ýkinci Yeni de dâhil diðer þiir geleneklerinin
sýnýrlarýný gösterdiði gerçeðinin ayný zamanda Ýkinci
Yeni'yi klasikleþtiren þartlarýn oluþturduðu sýnýrlarla bir
arada düþünülmesi þaþýrtýcý deðildir artýk.
Kaynaklar
Slavoj Zizek, Ýdeolojinin Yüce Nesnesi, ç. Tuncay Birkan, Metis Y., Ocak
2002, Ýstanbul.
Donald Kuspit, Sanatýn Sonu, ç. Yasemin Tezgiden, Metis Y., Þubat
2006, Ýstanbul.
Turgut Uyar, Korkulu Ustalýk, haz. Alaattin Karaca, YKY, Mart 2009,
Ýstanbul.
Murat Üstübal, Semptomatik Þiir, Ücra-34, Mart-Nisan 2010, Konya.
Nilay Özer, Þiirde 'deðer' ve 'yenilik' kavramlarý üzerine, Karayazý-9,
Adana.
3
 bitkin halk resmi
(kimseye diyecek bir þeyim yoktu. ben geldiðimde film bitti
televizyonu açtýðým sabah mukabele, kapattýðým akþam tefsir)

bense- ben artakalan dizeleri -kalmýþsa- kurmaya çalýþtým hep

iki þairden, türkçeyi bileyen iki bana yakýn türk
biri subaylýktan terk, diðeri polis memurunun oðlu
þairler neden hep baþkasýnýn vebâliyle savaþýrdý?
düþündüm, bir yüzyýlýn dörtte üçü, bu sorunu
bir ülkenin 'yok'u 'var' kýlmasýna yetesi mi?
burjuvazinin öcülüðünde ve ancak [(doch)] þiirde yetmiþtir
þiirde, yani ikinci yeni cumhuriyet atýlýmýnda gerçekleþsin bari
dedim, kimseyi ilgilendirmeyen bir güz sabahýnda, iþgüzarlýkla
gerçekleþmesi pek mümkün görünmeyen demokrasi.

emekleyenin alnýndaki geliþigüzel yýrtýlmýþ patiska bað

üzerine geliþigüzel 'çocuklarým için' yazýldýðýnda, kar erimedi
henüz, ufak tefek de olsa bu memleketin emek-deðer alýþkanlýðýna
hiçbir emperyalist giriþim kâr etmedi, infak edilmeyen kâr erimeden
ne uðrunda mücadele verildiði bilinse, hangi sýnýfta
hangi dersi kaç krediyle aldýðý- en iyisi þiir kovuðuna çekilsin
bürokrasinin vesayetinden geç de olsa kurtulsun ahýska türkleri.

sýska türklerden bir arkadaþým oldu, uzun boylu

kavruk, esmer bir arkadaþ, ama hayatý bana benzemez
tükürür ankara'da yürürken o, menfur, yere doðru hep
nedense hep ýskalar, nedense bir rüzgâr çýkar hep o anda
ben hayatta tükürmem; tükrüðüme yazýk, hayatta
ama kötü bir düþ görürsem o baþka.

türk þiiriyle türk sinemasý arasýnda duygusal bir orantý kurmaya çalýþýyordum nice zamandýr,
kimsenin dikkatini çekmeyebilir; ancak dikkatle bakýldýðýnda görülecektir, siyasî seviyenin
oldukça kaygan bir zeminde tutulduðu, týpký türk sinemasýnýn seviyesi gibi, týpký türk þiirinin
seviyesi gibi. bütün bunlar düþünce zemininin, düþünsel seviyenin aslýnda güvenilir
olmadýðýnýn iþaretidir bir anlamda. zýrvayla zýrva olmayan arasýndaki ayrým çizgisini idrakten
yoksunuz. gereksiz tevilâtla oyalanýyoruz. son planlar, oyunlar da bunun bir göstergesidir.
yaþanan büyük bir sarsýntý var; hepimiz depresyon içindeyiz, farklý nedenlerle. þiirse, ah, hep
kesintiye uðrayan þiir! bir hazreti ali resmi kadar kesinlikle gerçeðe mesafeli þiir.

bürokrasinin vesayeti altýnda aczin þiiri yazýldý bu ülkede

soyut bir burjuvazinin eleþtirel þiiriymiþçesine okudular
demokratlardan daha fazla ülkeyi kalkýndýrmaya yeterli
bir güç sunuyordu yeni devinim, çok sesli, çok partili, çok farklý
turgut uyar sonradan dâhil- elhamdülillah
turgut özal baþtan hâriç- estaðfirullah.

türklerin tükrük bezi niye çok çalýþýr? bu sorunu çözemezdim

tek baþýma. maraþ taraflarýndaki kahvehanelerde
tükrük hokkalarý gördüðümde þaþýrdým; ot çiðniyor adamlar
bir yerlerden yemen türküsü sýzýyor, umarsýz bir duadan
ve sürekli tükürüyorlar hokkalarýn içine neftî hecelerle
bir kez daha anladým, evet, þiir çýkmazdadýr!

mûti, müttefik olmamak için vezne uyduramazdým kendimi

ol þanslarýmý erteledim, mûnis bir bitki olmadým, sýrnaþýk
bitki örtüsü bütün korkunçluðu örtecek, az daha durun
sesimin korkunçluðunu örtecek bir þiir arýyorum ben
belki bu sayede muhtaç olur bana, bekle, avrupa birliði
dene dünyayý, dene arzý mev'udu, dene, indirildiðin yeri
dirliði düzenliði þiirde saðlam tut, sýkýca kavra
ölmeden önceki seçeneði gör; bir þansý, bir isteði zorla
bak bakalým 'asrýn idrakine' nasýl sövüyormuþ âkif o zaman?

heyhat! sabah akþam binlerce yýl kurtlarýmýzý dökmekteyiz

her fýrsat elveriþli bir imkân, kurtlarýmýzý dökmeye uygun
aðý çeken çileymiþ, vurduðumuz voliler bahâne.)

Ömer AKSAY
4
Ýsimsiz Bir Dilekçe Ýçin Mektup Biçemsiz Mazlum Denemeleri Uður EYMÝRLÝ

-De+neme bir-

Ýzmir Þiir Kamusu Spor ve Lokantalar Birlik-Düzenliði Daire Federasyonluðuna

Ýzmir-Ýzmirasya

yirmidörtsýfýrdokuzfýrdokuz
-/- -/-

Sayýn Kamü,
Bir þiir vardý önceleri, neydi adý?, ýýýýýýý?, O'nun þiiri iþte… Eksiden kýzlar görürdüm molpedli ve cetvelli elleri. Ama
oryantalist etiketsizm. Kargalarýn “art” deyiþi de tamburaya dayanýr. Cahilliye dönemli þiir budaklarýnýn prizlenmesi ve
sakýnmasý ve düþmek /þimdiki þeylerde saygý kalmamýþ saygý!/. Ýþte ben ellektron yüklü ambarlarýný seviþtim. /-Teyze,
sonuçta ikimiz de “derinlemesine nüfusu olan paslarla” kilimcilik izdüþürüyoruz, gel beraber bir çorba içelim./ Türk çorbacýlýk
tarihi bir Stockholm sendromu olarak zile basýp kaçmak gibicibiliðine bölge parsellemekte meþgul. Samsonlarýn saçlarý
kesilmesin! /-Hey sen baksana bi', bu þiirin tuzu eksik!/ Tuzu olmayan þiirin tüketimi düþünülemez, düþünülmesi tevkif dahi
ediplenemez. /-Ey Cemaat-i Müslimin!/. Vaat edilen enstitüleri ayarlamaya giriþ sýnavý yakýndýr.(Daha ayrýtlý bilgi için: VEAGS
Bilgi Edimlenmek Büro Amir-“Saat”liði MerkEziyeti). Ben þimdiye dek Eddie Little hiç olmadým. Ansýyorum ancak Davut daha
çok aðlamýþtý. -Benim geçmiþimi ne zaman düzelteceksiniz?- Ýþbu seb ve eplerden ötürü artýk yuð düðünlerine metroyla
ekmekaralamak istemiyorum. /-Charles, yürü gidiyoruz./. Gereðinin yapýlmasýný hepinize arz kýlarým! /Ha, bi' de ben
cenazemde þaman falan istemem./
Ýmza
Belge1- MS Word//Adsýz
-Den+e+eme birki- ÝKÝ ÞÝÝR Mitat
Ýzmir Þiyirler Arasý Ulaþtýrma ve Soruþturma Bakanlýk Baþ Ýletiþim Müdürlüðüne
Ýzmirizmirizmir-Türküye

otuzbeþinsanbinikipazar
+/+ */* ???
Sayýn Müdürbey,
“Þiir Kamusu”na yollanmýþ olduðum dilekçemin yanlýþ anlaþýlmasý korkusuna sahibiyetimden dolayý, anlamlý dilekçe
yazamadýðýma kanat getirtmiþ bulunmakta oldum, baþka bir yazýnsal baðlanda derdimi anlatmak üzere yine anlamsal
karmaþýksallýða yolaþacak bir metni (þiir diyin siz buna kafiye var çünkü, cidden), sizin kurumsal iþletmenizin ulaþtýrmanlýðýna
ve de kamunun “okuryazardinler”liðine kötümcül sözler ve gözlerle güvenerekten adý belirtilen kamuya iletmeniz için size
sunmak istiyorum. Bahsi geçen metin ektedir. Gereðinin yapýlmasýný arz olsun.

Ýmza
Belge1 MS Word//Adsýz
/*(Bir eksikte bir yerler var gibi.)*/

Ek 1:
Ben Birgün Kirli Ýki Kere Ýntihaller Kuþandým

Kadýn vamplýðý teorisini mopak üzere lisanslý, müjde üçüz!

Yüksük arkadaþ, defterim tek basýnçsý kelebeklenen Paramaribo'm
Lar/us meydanýnda küflü otomata empatikler örgütüz
Her bombam Dres'den iner gibi füller dolusu, tamam!

Lusin! Kýs biraz, aztek çaðan tragedyitik aykýrýlarda triko inan

Kodbýloks ve Maraton çýkýþlý esracengiz olaylar A bu Hunlar!
“Ýnkaaa inkaa!” deðil baðýrýr çiftlikinde kýlavuz asansör çalan
Terse alpler safaride Kýro liken, Magnon NAND tapusunda biter.

Not: Dracula öldürür.

Patlýcanlý yemeklerin üstüme kurbaða yüzüyorum býçaðý

Dað egesi içbükey dolaylarýnda graben'ini amca salar tayfun
Havuz sahiplensin kuþunu ev hukukuna tektonik ve azman ýsýrýðý
Tonla balýk orkine ediyorlar niyet eþiði turp dýþýndan, soygun.

Literal ciiinlerini kunduralara traktör geldim senin orasýndan/(jean)

Bette Davis kuþaðý dadý geçemiyen nesli, optimum bir tundra yapalým
mý? Mahreme hâkim bitki örtüsü layikmiþ stepneli kanaviçeli cirosundan
Pipoladým baykuþuna apaðustos yahut kombinasyonel kurban falam.

“ve uzun bir zarf “

5
 DÝRÝM. SÖZLÜK.
Dirim. Öncesinde
Bedensizdi
.ilk tapýnma
öncesinde
(bir nar
le ke
si ni
an dý
rýr dý.
kaðýt üzerinde.
Suçluluk. a. 1. Dirim. “Öncesinde
Bedensizdi
ilk tapýnma
öncesinde
.(bir nar
le ke
si ni
an dý
rýr dý.
kaðýt üzerinde.
Suçluluk.” -U.Karadað. 2. esk. Bir þeylerin içinden geçmemiz.
gerek, gerekli, lazým. 3. ed. Üç eklemli resimler avlamýþtý yekten, ritimsiz bir üvertürdü
gençliði, tabutlara sýðmamýþtýr körkütük tabutlara! 4. Þiirim, ayný benim gibi, doðup
doðmamak arasýnda kalmýþlýðý, sayýklamaktadýr. ahlaksýztýr her kekeme.
5. coð. Kani Karaca Sokaðý , birbirinin içine girip karýþmýþ*, Þimdi Burada Bir Þeyler
Söylemek Lazým Sokaðý “Girift bir konudur bu, en baþta yeni þiir
kavramý ile karýþtýrýlýr.” - M. C. Anday. 6. Alm . Passagen . 7. fr . Lyrque .
Masal eskisi bir rüzgar þu/ yüzümde hissettiðim dokunuþ// taþa sarýlmýþ, gecenin sarkacý.
8. Güzel yazý sanatýnda boþ yer býrakmayacak biçimde iç içe istif edilmiþ (yazý)*.
9. Zihnin yeterliliði öldü, öldü. boþtu göze-nek-ler-i. 10. fel. Varlýðý yoklukla tamamlayan,
nüktedan. Bir iþ sözleþmesine dayanarak çalýþan gerçek kiþiler, kamu çalýþanlarý, deliler.
11. din. imzasýz ihbar mektubu. “Geceleri Ünalan dolmuþuna sadece erkekler biniyor”-
12. esk. Ýnsan aklýnýn alamayacaðý, þaþýrtýcý, olaðanüstü olay, mucize. “Bir gün Oðuz Atay'ýn
bir tansýk gibi edebiyatýmýzdan geçtiðini kavrayacaðýz.” -S. Ýleri.* 13. Ölülerin giyim
markasý. Tanrý vergisi midir? Kul iþi mi? 14. argo Soruya soruyla karþýlýk veren kimse.
“Bakmadýðýmýzda da camlar, arkasýndakileri gösterir. M-i?” - Üzüncü Tekil Þahýs
15. db. Türkçede Sayýklama dilinin alfabesi içinden geçilebilir harflerden oluþur:
A,B,D,O,Ö,P,R. Biroyuk.

Ocak-Þubat 2010
*Türk Dil Kurumu'nun Büyük Türkçe Sözlüðü'nden

Ulaþ KARADAÐ

6
CÝ DEVRÝM CÝ
1.
halep çamlarýndan meydana gelen ormanlarla
örtülüydüm
gücünü bütün medeniyetlerin büyük manzum
eserlerinden
alan bir güzellik ve sanat kültüydün
anadolu enerji aðýna büyük ölçüde katkýda bulunurdu
hýdrellez günüydük
önceleri bu yetkiyi geceyle paylaþmayý denediniz
x ýþýnlarýnýn organik dokular tarafýndan eþit olmayan
derecelerde emilmesine dayanýrlardý
herhangi bir etki yaratmýyorum
umutsuzluða kapýlarak ediyorsun
yerleþiyor tarafýndan korunuyor
olduðumuzu anlýyoruz
uçaklarýn deneme uçuþlarýný yapýyorsunuz
adlarýný eski kasabanýn eteðinden alýyorlar
kýta platformunda yapýlacaðým
tek dilli iki makaranla ýsýracaksýn
osmanlý devri mezar taþlarýný sergileyecek o
negatif deðerli elektrikler titreþtireceðiz
gözdeki sulu damarlardan akacaksýnýz
farenin varlýðýný kediye haber verecekler
2.
kurulan mahkemeydim
kiþisel imanýn aðýr basardý
çað sevgisini almýþtý
sebep olduðumuz zararlar çok büyüktü
bir uçaðýn deðiþen rotasýydýnýz
kliþeleri bütün yüzeyleri kaplamazdý
güçlükle mekke yakýnýna gelebilenlerden olmuyorum
yükselmeyi devamlý bir çökme hareketiyle karþýlýyorsun
destekleyeceði anlaþýlýnca alýnýyor
uyan bir ek daha yapýyoruz
bütün tuvaletlerde þubeniz bulunuyor
bazý ayetleri okuyarak reddediyorlar
sakala benzeyeceðim
sürüleceksin ve sayýn azalacak
bazý din bilginlerine önem vermeyecek
çok eski kimyasal yapýmýzla yemeðe çýkacaðýz
sahaya yerleþeceksiniz
etki sahalarýný geniþletecekler
3.
eserlerimin incelenmesinden çaðýmýn
öðrenim gereklerine uymadýðým anlaþýlýrdý
darbelere ve eðrilmelere kolayca karþý koyabilirdin
resmi ordu sazýydý
islam dinini incelerdik
memleketinizin ovalarýný ormanlarýný
kumullarýný gösteren tablolardýnýz
temettü olarak daðýtýlýrlardý ya da sermayeye eklenirlerdi
savaþ ilan edilince kupon biriktiriyorum
kolayca girmesine sebep oluyorsun
o yavaþ yavaþ kýyýya itilmeye baþlýyor
fakat ingiliz nüfuzunu azaltamýyoruz
esaslarýmýzý açýk bir þekilde ortaya koyuyorsunuz
ayrýntýlarý yeteneklerle algýlýyorlar
theatron dimaðýnýn kutsal ormanýna bineceðim
eyalet yaylalarýndan doðacaksýn
verimli dönemime ait bir eser yazacak o
arasýndan geçeceðiz
bir hikayenin aslýný bozacaksýnýz
dürüstlük þart olduðundan aðlayacaklar
4.
zedelenmemiþ kapatýlmýþ ince bir deri parçasýydým
saðlamdýn veya gazlýydýn
zararlarý önleyecek þekilde ahenkli bir düzene
sokulmuþtu
yeryüzü sahýnýydýk
sizden sonra gelen þairleri etkilemiþtiniz
dönerken yolda gemide öldüler
maaþsýz tayin ediliyorum
çok iyi biliyorsun
bir isyan sýrasýnda öldürülüyor
yakalayýp zorla götürmek istiyoruz
kýz sizi kýskandýrýyor
ficus carica nedir bilmiyorlar
batý kültürüne hayranlýk duymayacaðým
sülfürlü buharlar titreteceksin
kýça kadar uzanacak
takaddüm veya takaddüm aman aðlamayacaðýz
canlý maddenin yapý unsurlarýný unutmayacaksýnýz
ovaya hakim sarplýklarda da öpüþecekler
5.
teminatlý bir statüye kavuþtum
jinekolojik muayeneden sonra kararlaþtýrýlýp uygulandýn
diþi köpekleri ve kedileri de döller ve doðurabilirdi
cinsel organlarda iltihaptýk
ölmüþ bir müslümandan bahsederken merhum
diyordunuz
sekiz köþeli bir tavþan kubbeleri vardý
ona bir altýn madalya veriyorum
sinir elemanýnýn etkisini engelliyorsun
onun soðukluðu göze çarpýyor
biri için sipariþ alýyoruz
mezar taþýnýz tamamen kapanýyor
aþýrý davranýþlarda bulunarak ölçülü hareket ediyorlar
fazla geliþmeyeceðim
ishale ve kanamalara karþý kullanýlacaksýn
o darý mýsýr pirinç yiyemeyecek
tarihte ve bunalým içinde olabileceðiz
kongre bildirisi olacaksýnýz
batýda yazýlmýþ tarih kitaplarýna da baþvuracaklar
Nazmi Cihan BEKEN
7
 Hugo Ball,
Dada dada dada manifestosunda
dada dada... dadanýn
"Fransýzca'da uluslararasý bir
Liman MEHMETCÝHAT kelime olduðunu
"sallanan oyuncak
at", Almanca'da bu örneklerle
"hoþça kal", açýklamaya
çalýþmýþ, ya
"sýrtýmdan in",
dadanýn Anadolu
"elbet bir gün coðrafyasýndaki
görüþürüz", yeri? Ball'ýn
Romanca'da "evet, cevabýndan
gerçekten, haklýsýn, habersiz olduðuna
iþte bu. Tabii ki, inandýðým bu
evet, kesinlikle, soruyla birlikte,
doðru." DADAKÖY Dadaköy'e hoþ
geldiniz diyorum.
Orda bir köy var uzamda
Bir dada konuþmasý (ya da spoiler) (ya da ironiyle, beklentisizlikle (Dada, bu ne? Bu mu Dada
mahalle kahvesi): len? Evet, hacý dadaniskasý).
Dada, "geniþ bir yarýn ayýrdýðý iki mahalle" onlar için,
DADA NEDÝR? ismi de bu iki mahalle arasýnda oyuna dalmýþ
çocuklarý eve çaðýrýrken annelerinin kullandýðý
Bir köy mü? seslenme biçiminden geliyor. Dada!, d!ada, da!!da!
Hiç bir yapýya uymadýðý için midir acaba, bu
DADA NEDÝR? sesleniþin hep geçmiþteki dillere atfedilmesi? Dada
bir gürültü mü yoksa?
Bir istasyon mu?

DADA NEDÝR?

Bir yokuþ mu?

- Bilmiyorum, bildiðim
sadece "bereketli topraklara
demir attýðýmýz".

Dada Balýkesir'de bir yer'in

adý. Yaþayanlar, Dada'nýn
sanattaki yerinin farkýndalar
mý, onu da bilmiyorum ama
yaþadýklarý yeri “baþlangýcýn
ilk mekaný, bilginin fakirliði”
olarak anlatmaya baþlý-
yorlar. Dada bir ruhsa, bu
topraklara sinmiþ olduðunu
hissediyorsunuz, retoriðe
kaçmayan bilgelik, ince bir

8
 Dada istasyonu bir iþ bulma
merkezidir.
(Ne tuhaf, dadanýn kendisi iþi
býrakmak için fazlasýyla geçerli
bir sebepken, pastoralden
realizme geçiþin merkezi
olabiliyor. Çapadan çabaya
gibi)

Dada istasyonu resmi devlet

memurunu tanýma yeridir.
(Tanýma yeridir, tanýþma yeri
deðil, bu yüzden dadalýlar
edebiyat kanonunu görürler
ama ahbap olmazlar pek.
Gördüklerini trenin düdüðü
boyunca bir uyarý olarak
taþýmak isterler.)

Dada istasyonu bir þehirdir.

(Bu þehirliler deðil miydi Hugo Ball'ýn tiyatrosunu
Bir diðer anlamý, köylülerin eþkiyalarýn yaktýklarý daðýtan Ýnfial'le birlikte? Ben öyle hatýrlýyorum, ayný
ateþi askerlere gösterirken, "Daðda" demelerinden þehirlilerdi Dada'þ)
ileri geliyormuþ. Daðda, daðda (yumuþak- Dada istasyonu bir okuldur.
genindüþüþü), dada, dada, dada.. - Neden?
- Durmak yasak olduðu için mi?
Dada çaðrýlan mý, gösterilenin olduðu yer mi? Türk - Dada ruhu gibi akýþkan olduðu için mi?
Dil Kurumu Türkiye Türkçesi Aðýzlarý Sözlüðü dada - Ya her deðiþiklik insana bir þey öðretiyorsa, Tzara?
için farklý anlamlar içerse de dadalýlar dadayý - Öðrenilen þey dadanýn asla dada olarak yazýlama-
tekrarlamalardan doðan seslere baðlýyorlar. Dada yacaðý mý?
tekrarlamanýn diktatörlüðüyse, zaten Bþl 19,4 cm - Evet.
Sat 39 Süt 1 7 45 65 74 hiç kurulmamalýydý, kurdum.
Devinim=Ýstasyon
Dada istasyonu Dada için ilk durak.
Çünkü, Dadalý Halil Pehlivan, neden öldü diyor istasyona?
Ölmeyi bilmek de mi devinime dahil?
ribnaloednütsünýnýþay52nügubýþayatpuloýladadriB
ecelidetebhosnednirezüþýmtlailleþayubreðeniçiiþiK
zamlomuyodanýdatasruloadnýsarareliþikk - Sus, artýk daha fazla sözcük yok!
- Sus, artýk daha fazla bakýþ yok!
Ve Dada istasyonu þöyle anlatýlmýþ Dadaköye ait bir
tanýtýmda;
(Devam edecek)
Dada istasyonu bir kültür merkezidir.
- Neden?
- Cevabý “gazete gördük”'le baþlýyor, doðrudur,
gazete önemlidir, bir makasý alýp kesip, kestiklerini
rastgele sýralayýp bir þiir yapabilirsin mesela
kolajdaki gibi, sonra “þiir size benzedi” diyenler
R P
çýkabilir, eyvallah, aha babacýðým kültür.)
A
Dada istasyonu bir tanýþma merkezidir.
an
(Cabaret Voltaire olmasýn?)
C
9
GÖZYAÞI SÝNEMASI
üç kaþ develi kulak
deðiþtirmek için sapma steril
kandýrmaca keçi dikici yamaca
sarp yalancýlýk
: bilmeseniz daha iyi ya ikinci el kullanmam hayatta
sistem emik pýrt pýrt yýrtýnýþ tamah
saðýndan bulanýk sýçan pankart
: sað çýkan yoksa gerek yok ölüleri saymaya
davlumbaz nizam týklým
tavýr sobelenmekten kedi kodu týrnak
levha parla parla mentol pul pul av vaat
ihtiyata kiracý hikmetli koç yumurtasý
: üste çýkarým fakat basarým her ayaða
beðenildi cezasý tazý tarz it doyu standart icabýna
karaca oðlak amcalarý razýlýk yarýk yuvarlak sokak
cirit küspe düet otlanarak zerki terkiyesiz uyum.
fon antik agade cellatlarý þimdiye üzengilsiz
tekrar ninova kanýna sürgit þimdiye soysuzluk;
: düzenli seviþirsek belki de akþam olmaz
haz buz kazýma muhakkak
sosluk lokalist alçak divan deðiþtirmek için
pen his düþürücü
epik kertik çýnlayan takasya çiftliði
: fallar doðru çýkýyor benden söylemesi
(- kusura sil bitek çat gelecektim,
ama ýhý ýhý dalmýþým.
- müsait dol bir durakta ol inecektim,
unuttum.
- hoþ beþ kilometre akçe bahçe kop iptal
inanýn herekesinde promosyon morg
kapital görüþmek üzere...)
çiftetelli geberen rutinkeþ kývýr eren fýtýk kentler
- önce evladým saðolsun - boyna böylesi tutunuþ
çükülmez ki - diyemedi gitti (diyemez gibi gittiler)
: Cadar saber ssp. allahým var. L.
ham melez ham
yatýþa mort naðme
bukalemun dillidir toplumsal
:
yesinler seni koful kulaç uyuþkan apartman apartman
vicdancýlýk görsel ruh ani taþeron duyduðuna meslek
bu isyan kendine nisyan, kaþarlanmýþtý kör takvimlere
edepsiz bir gözyaþý sinemasý...
Adana, Mart 2010
Osman ERKAN
10
NÝKAH ÝÇÝN GÜN ALMAK
en olaðaný mavi tükenmezdir bahse girerim
bahse bir girebilsem kollarýmý çizmem kanatmam
alt tarafý bir imza
zorum ne dersiniz bilseniz böyle dudak dudaða
fotoðraf da çekelim tam olsun telefonla
zarar yok ne fayda üstü de kalabilir
bu vesikalýk benden zaten ben paraf bilmem
gündüz içmem babamdan geçmem okumadan bir dua
ah be kýzan görseydi seni böyle burada gözler dolacak
kahrýndan ölecekti halbuki üstsüz çýkmam kýyýya
ne gelir elimizden ölüler için
haftada bir anmak ayda bir giderek yýlda
pek muhterem seyirci hem saðýrým hem solak
solumda durma beter ol diyeceðim her þiirde yalnýza
ahlara akþamlara günbatýmý vesair tüm köhnelere veda
belki yine döneriz bakarsýn üzgün filan olmaya
gerek bile yoktur ha?
hatalar teorisi diyoruz buna
bir erkek yemin etsin mesela senden baþkasý asla
az buz da deðil hem de kadar sonsuza
nash dengesini tam tutturunca
Biricik E. DOÐAN
Bir ülkede japon çoksa orasý japonya olabilir.
Abimgilin ilahisi olan sanýrýmýn tanrýlarýyla
versayýmla dünyayý kurtarabiliriz o eðilim sistemini
kurtarabiriziz seçkisiz olarak yaptýðýmýz
kolloidal düzeyinde adsorbe olan ne
Sürdürülebilinebilebilir ne
Cadar communis ssp. trotskiys var. L.
Faraday bizim kýnamýz gýnamýzý bize Tesla yaktý
toplumun fiksasyonunun ýslahýnýn da ne
Cadar eunemi ssp. educates var. L.
topla beraber sürdürülebilir ne
Cadar Cissé subspecies Djibrjil var Lan!
Hiç görmedim ben Champs-Élysées izmir'e gelmiþ olsun
Denge ESENTÜRK
kedi
Bir kedi doðrulur her þeyi sevmekten bilgece bir kedi
Kalebentine yaklaþtýkça soyunan, aþk duasýna soyunan
ayaklarýma dolanan benim aç, daðýnýk ve cesur
kurutulmuþ sancýyý eðer delirirse daðýnýk tüylerini
aþkla þehirlendi her yer, aþkýn üzüntüden ayýklanýþý
bu omzumdaki kargaþa, Tanrým! evimin direði. gökdelenim

bu bizi yürüten mazot, yazdýran aþk karnýnda bile çocuklar

eller birbirinin içinde baskýyla kapalýdýr. hummalý bir maceradan
Anlamam Sen sustukça yorulan ýrmaklar ve çeþmeler niyedir
duyulur demir yapýlý iniltiler aðzýmdan, kelimeler durdukça zehirler
duvardaki resmin aðzýndaki seslerden
biraz telefon biraz makedon biraz telefon biraz makedon

böðrümde göçmen kuþlar unutulur, birikir tüyden ayaklarý geniþ yürekleri

göz büyür aðrýmaktan, kapýnýn deliði büyür, büyürdü aþýnmýþ zýrhlar
yola þarkýlar dökülür pencereden, pencereden kýzlar dökülür kanatlý
aðzýnda en saðlam sesleri, en geçerli ilkesini dünyanýn büyüttüðü övgü
kan tutar beni, uzuv kargaþasý, beni odanýn bekâr duvarlarýnda akrepler
gözlerin sularýmdan çekildikçe odanýn uykusunda kalan akrepler
benim bakýþlarým kuþlarýn uçuþlarý, bulantýlar kanýmda
O tad aðzýný karýþtýran saçlarý yorgun ve simsiyah ýssýzlýk örgülerinden

yarýmkalmýþ ne varsa bana düþüyor omurgalarým baltayla kesilmiþ gibi

her gece tutuþup kuruyor dudaklarý, tutuþup tutuþup kuruyor
cebimde bir tümsek. Ben kendim uzun zaman
delirmek uzanmak isteyen bazan yanýna
bayatlamýþ dudak, bayat ekmek, bayat ecza, yüklük yatak
kar vakti aþk ve aþkýn benzerini terk etmeyi dener gibi, iki tavþan gibi
dolaþmadan bir maðarada durarak yaklaþayým sana ne yalnýzlýk benden
susuzluktan kalmýþ bir aðzýn kenarýnda kayboluþlarý

beyni seslerle çevrili, beyni kadýnlarýn yýrtýk bir hatýrasý

niyedir o nereden bakýlsa aþkla ayný boyda, aþkla boyun boyuna
en saklandýðý cesurca eþyaya ve maddeye sürülen çýlgýnlýk neden.
yataðýnda yalnýzlýk çarmýhý, karnýnýn ve göðsünün çarmýhý, kafanýn içi
dýþardan bakýnca kývrýlan sokaðý ve evleri eðlenerek geçiyor
her þeyi sevmekten bilgece bir kedi

Emre ÖZTÜRK

galeri mavi
tropikal absürdün libidolu manevralarýnda
iþte toz boyalar toz fýrçalar
hareket halinde bütün bir et
titriyor bütün bir yað dokusu

silikon yalýtýmlý
o yataklarla artýk yeni bir bedenin
oluþma süreci
ihya olan dikilitaþlarýn yýkýntýlarý arasýndan
iþte yükselen mavi galeri' kopyalarý.

titanyum aliminyum
her neyse bir nevi metal jant kapaðý
ayaklarýný dayadý oralara buralara,baldýrlarýný araladý(ah!o iðne izleri)
pörsümüþ derisini taraçaladý
'mavi galeri' bozkýr versiyonuyum abim dedi muavine
dejenere bir kadife fýrçanýn ukala banknotuna mahkumdu.
Ozan YILDIZ
11
 OKU OKU OKU
Bülent KEÇELÝ

Celâl Soycan ve evrilen þiir
Celâl Soycan'ýn ayþe için kirkit (saptým burçlar
bilgisinden, digraf yayýncýlýk, 2006 , shf.12) þiirini ilk
okuduðumda aklýma Enver Gökçe'nin kirtim kirt þiiri ister
istemez geldi. Bir þiiri politik ve biçimsel baðlantýlarýyla
düzenlemek nereye evrilmiþtir, bir örneðini Celâl
Soycan'ýn þiiri baðlamýnda sunmaya çalýþacaðým.
'çýkrýk dönünce// ödeþir// dünyayla-kuyu' üç kýsa dizesiyle
açýlýyor þiir. Hemen hemen ayný biçimsel kýsa giriþ Enver
Gökçe þiirinde de ayný görüntüde. Ýki þiir de ortak bir
nesneye dayanýyor bu da halý kilim ören araç (kirkit)
baðlamýnda görülebilir. Celâl Soycan kirkitin kendisini
þiirine dolarken Enver Gökçe kirkitin çýkardýðý ses
dolayýmýnda þiirini þekillendirmiþtir. Buradan iki þairin
politik ve biçimsel ayrýmlarýný da görebiliriz. Gökçe
oldukça coþkulu iken Soycan metafizik yaný aðýr basan bir
þair kývamýndadýr. Gökçe þiiri o coþkuya býrakmýþ
olmasýna raðmen, Soycan coþkuyu þiirin biçiminde
tutarak metafizik göndermelerle þiirini düzenlemektedir.
Soycan'ýn derdi öte ve buranýn sýrrýna dokunmaktan (belki
de ermekten) geçerken, Enver Gökçe dünyayý ele alýr ve
haksýzlýk baðlamýnda þiirini düzenler. Sakýn ola ki, Celâl
Soycan'da bu arka plan yok sanýlmasýn, o da haksýzlýklara
iliþkin meselelerin üzerine eðilir fakat dünyanýn mitsel ve
mistiksel tüm rivayetlerine de yerinde dokundurmalar
yaparak þiirini yazar. Haksýzlýklara dokundurmasý da bu
metafizik deðinmelerde gizlidir.
Sosyalizmin geldiði noktada toplumcu þiir kendi içinde
büyük evrimler geçirmiþtir. 1950'lerin þairi Enver Gökçe ile
1980 ve 1990'larýn þairi Celâl Soycan arasýnda toplumcu
þiir açýsýndan bir bað vardýr. Ýki þairde de bu þiirler
baðlamýnda ortak söylemler mevcut ki yok, dönüþ gibi
kelimeler iki þiirin de ana ekseninde yer alýr. Sanki halýnýn
ilmek atýlan yerleridir bu kelimeler þiir içinde. Toplumcu þiir
kendi büyük evrimini mistik ve biçimsel bir diyalektiðin
içine býrakmýþtýr zamanla, bu Celâl Soycan'ýn þiirinde
açýkça görülür. 'yýldýz demiþtik://unutkan ýþýk ?' dizelerinde
olduðu gibi her ne kadar mistik göndermesi güçlü de olsa
yýldýz kelimesinin toplumcu þiirdeki aðýrlýðý nedeniyle
toplumcu yana da bir göndermedir, bu da toplumcu þiirin
geliþen makasýnýn keskinliðini göstermektedir. 'göze göz
deðil-//göz göze' dizeleri de bu minvalde okunarak biçimin
aldýðý yolu bize gösterebilir. Toplumcu þiir mistik ve biçim
yönünde büyük bir yol almýþtýr. Bunun da öze katkýsý
kaçýnýlmazdýr.
'tarihinden kurtulur mu // su?' dizelerinde tarih ve su gibi
baðlantýlarý kuvvetli, birbirine dayanarak giden fakat
metafizik tarafý hep bir teze dayalý þiir toplumcu þiirin
zamanla açmazý olmuþ olan tezsizliðe dönüþmüþtür.
Tezsizliðin üzerine giden günümüzün biçim ve öz yönünde
geliþmiþ þiiri nedeniyle bu anlamda Soycan'a toplumcu
þair demeyebiliriz. Toplum deðiþmiþtir, belki bilinç
anlamýnda deðiþmemiþtir de bireysel tarafýný da
keþfetmiþtir diyebiliriz. Yine de Soycan þiirinde ana
karakter, yan olayýn derinlerine koyduðu þerh ile þiiri
yüzeylere taþýmayarak okura göz kýrpmaz tabiri caizse.
Kýsacasý halý örme makinesinin çýkardýðý sesten çýkýp halý
örme makinesinin kendisine geldik, kirkitin kendisine
baþtan gelebilir miydik ya da kirkitin çýkardýðý sesi sonraya
býrakabilir miydik, bu sorularýn zaman aþýmýna uðrayýp
uðramadýðýna bakmak lazým.
Ülke þiirinin geldiði bu noktada, yetmiþli yýllarýn tezsiz ama
buyurgan þiiri içinde çýkýþýný yakalayamayan toplumcu þiir,
seksenlerden sonra bir tez yakalamýþ ama yeterli düzeye
gelememiþtir diyebiliriz (Akif Kurtuluþ þiiri ve yeni bütüncü
hareket toplumcu þiire bir hareket saðlamýþtýr ).
Doksanlarda ise Ramazan Macit þiiri toplumcu þiirin son
basamaðý olarak dünyayý anlatan ama buyurgan olmayan
özelliðiyle þiiri ileriye taþýmýþtýr diyebiliriz. Soycan bu
baðlamda þiirini örerken bunun eleþtirel boyutunu hiçbir
zaman göz ardý etmeyen bir þiir de yazmýþtýr. Nazým
Hikmet þiirinin son dönemlerine baktýðýmýzda bugünleri
hissettiðini bile ileri sürebiliriz. Dile de zaman zaman
dokunduran bir Celâl Soycan þiiriyle de karþý karþýyayýz,
fakat metafizik imgeye daha çok baðlý bir þairdir Celâl
Soycan. 'dili dolaþýr karanlýðýn:// bir içten ötekine'
Kirtim kirt
Can yoktu ki sevdala düþe,
Kurt yoktu ki kýzýl kana üþe
Yoktum ki yol geçe
Yoktun ki haber ulaþa
Gül yoktu ki, dal yoktu ki..
Ve döne döne ateþ
Döne döne madde
Gökler yarýla dürüle
Daðlar savrula devrile,
Kýrýla döküle yýldýz
Sular evrile çevrile
Döðüþe döðüþe madde
Deðiþe tokuþa madde
Öyle bir vakte erdi ki devran
Döne döne esir
Döne döne gaz
Döne döne atom
Döne döne madde
Döðüþe çekiþe madde
Vuruþa vuruþa madde
Ve zaman deðiþe deðiþe
Yosun titreþe, yeþilleþe
Iþýk dura deðiþe

12
 Öyle bir vakte erdi ki devran istiyor. Bireysel kiþilik bu durumda modern içinde bir yere
Ha dedi kýrdý zincirini tekabül ederek þairin biçimsel þiirselleþmelerine de
Ýçerdeki adam yardýmcý oluyor. Biçimsellik daha çok ironik davranmak
Demir baðrýþa baðrýþa istediðinde ortaya çýkýyor. Epik þiir bir özlemin çabasýdýr bu
Zindan çaðrýþa çaðrýþa anlamda. 'aç benim bandolarým,// aç kapa aç kapa//
Þöyle buyurdu ki Yusuf anahtarlarýný' dizelerinde hem bir biçimsellik hem de ironi
Dört kitaptan daha büyük : sezilmektedir. Özlem þiirin geliþmesi ve topluluðun
"Demek bu hayat, istenilen yöne evrilmesi isteði yönündedir.
Önce sana bana yük
Demek su kimin Ýçinde yaþadýðýmýz durumu kendi gözüyle daha doðrusu
Toprak kiminse bir kahramanýn gözünde anlatýyor. Tüm eleþtirilerini
Motor, elektrik, ve ýþýk kiminse sýralýyor, sayýyor. Günümüz þiir yapýsýnda günümüzün
Demek sultan odur. gerçeklerine de hâkim olmak gerekiyor. Epik þiirde bu
Demek insan bölük bölük. özellik önceliklidir zaten. Þiirde bol bol emir kiplerine
Yaþýyorsun ölüyorsun demek. rastlasak da derdi emir vermek deðil þairimizin hep bir
Nasýl yaþýyorsan farkýndalýk bilincine itmek istiyor okuru ki böylece okuru
Öyle düþünüyorsun demek kendi düþüncesinin içine çekip söyleyeceklerini bir bir
Demek insan söyleyecek. Bunu da emir kiplerini kullanarak þiiri kontrol
En yüce mertebede hayvandýr altýnda tutarak yürütüyor.
Yeni anladým
Alet kullanan ve yapan. 'Ey benim bandolarým,// hadi gel toplanalým sýk ayaklarla'
Tilki tarlayý masallarda sürer, bando deyince insanýn aklýna disiplin geliyor þair burada
Manyetoyu çeviremez tavþan. modernle bir tezat kurmak isteyerek, bandoyu sadece
Devril baþýmdaki kader müziksel bir çaðrýþým aracý olarak deðil bir disiplin veya
Dökül dilimdeki yalan ordu sembolü olarak da alýp onu bir çaðrý aracý kýlarak
Tutuþ beynimdeki kibrit kendi söyleyeceklerini nasýl ve niçin söylediðini anlatmaya
Kirtim kirt çalýþýyor. Panoramatik bir ülke görüntüsünü ayaklara
Kirtim de kirt baðlayýp sunarak ve bunu sadece ayaklara baðlayarak
Kirtim de kirtim topluluða bir çaðrýda bulunuyor. Bando ayrýca görsel bir
Kirtim kirt" semboldür moderni yansýtmak bakýmýndan. Bando demek
Bir yandan demirciler yürümek demek ayrýca. Yürümek ayaklarla yerine getirilen
Demir döðe denge denk bir durum. Bu çaðrý yerine ulaþmadýðýndan olacak ki
Bir yandan boyacýlar 'yalpalýyosun ama bandolarým,// hiç ayak uyduramýyosun
Boya vurur renge renk bana' diyerek yürüyememenin altýný çiziyor. Buradaki
Bir yanda biçimsel yapý zaman zaman epiðin klasikleþen yapýsýna
Kurtuluþ savaþçýlarý ters gitse de karþýtlýklarý iyi sýralayarak þiirin mesajýný
Bir yanda esaret veriyor. Sessel ritimde hep bir ironi müziði kulaðýmýza
Bir yanda termonükleer çað geliyor. 'ayak uyduramýyorsun bana' demek bir serzeniþ
Bir yanda balistik þirret olduðundan aslýnda þiirin ironiye kayma ihtimali çok
Evvel madde yüksek geliyor bana. Ýroniyle epiði kaynaþtýrarak çaðrýsýný
Ahir fikir þu dizelerle netleþtiriyor, 'geçelim yepyeni arkadaþlarla
Dolan göðümdeki hava technically' diyerek farkýnda olma halini pekiþtirmek istiyor.
Salýn yanýmdaki fakir
Salýn proleterya Bundan sonra ise modern öðretinin ötesi olan noktayý
Geber baþýmdaki bit belirlemek istiyor. Bunu bir ümit baðlamýnda deðil yine
Kirtim kirt biçime bir ironik eleþtiri getirerek yapmaya çalýþýyor: 've
Kirtim de kirt pos'modernden bir ifade takýnarak,// çatalým ürperiyormuþ
Kirtim de kirtim gibi yapanlara da// bir yürüyüþ kararý boyunca hep
Kirtim kirt beraber:// derrida derrida derrida'.

Hakan Þarkdemir günümüzde yazýlan þiire de þiirinde

Hakan Þarkdemir ve ironik epik
Hakan Þarkdemir ve tadat (ey kitap, mayýs 2006, shf. 55)
þiiri için diyebileceðimiz ilk söz kendi þiir geliþimini epik
þiire iyi bir þekilde kanalize ettiðidir. Epik þiir malumunuz
kahramaný önceleyen bir þiir yapýsýdýr. Temasý olan bir
kahramaný öncelemek istiyor Hakan Þarkdemir, bunu
zaman zaman þiirini ironi kýyýsýna da çekerek yapmak
eleþtiri getirirken hiçbir çekincesi yok, bu þiire baþka
yönlerden bakmak da gerekebilirdi belki fakat aslolan þiiri
okutan yapýdýr diye bakýyorum meseleye, þiirin bu kadar
önemsenmesinin sebebini de biçimsel yapýyý kontrol
ederek ironiyi çok iyi oturtmasýna baðlýyorum. Eksik bir
eleþtiri olduðunu bilerek yazýyý noktalamak istiyorum.

13
 Saba KIRER
KESÝTLER

Tülbent. Bir tülbendi iki elinin arasýnda çekip nasýl gerersen, öyle, öylece baðladým,
gözlerime. Yine de ýþýk, ýþýk sýzýyor, batýp çýkýyor. Zihnime yerleþen kamera, birbirinden
farklý, ýraksak, yakýnsak mercekler, düzmüþ, çukurmuþ aynalar. Ipýl ýpýl yaðan yaðmurda
neonlar, sonra kesik kesik, çizgi çizgi atýþtýran yaðmurun altýnda bulvar, bulvar boyunca
hareketli, hareketsiz ýþýklý reklam tabelalarý, statik panolar, sinevizyonlar. Daha da
þiddetlenen yaðmur yan yan, yan yan, yalnýzca yaðan yaðmur! Yapraklarý saf gümüþten
bir aðaç, tek tek sýra olmuþ aðaçlar, dibinde serpme gümüþ. Gümüþün karaltýsýna irice bir
köpek boylu boyunca sünüvermiþ. Barut, çakmak ve bulut nasýl mýymýþ, nasýl bir arada?
Çakmaðý baruta çak, barut varilleri bir bir bulutlu bir gecede, barutu gökyüzüne saç.
Durma, bir iki adým, adýmla kuzeydoðudan, kuzeye, kuzeybatýdan, batýya baþýný çevir,
yumma gözünü aç, aç eteklerini, iki yandan ellerinle savur havaya. Durma bir iki adým,
adýmla. Göreceksin, korkma, dünya bir öküzün üzerinde düz bir tepsi, tepsi deðil!
Benliðimde, benliðimle bütünleþen. Çaresizce, çaresizdim, kalktým. Çekmecelerin
altýný üstüne getirdim. Tülbentlerden en koyu olanýný bulup çýkardým. Onu seçtim.
Kapkara. Gözlerimi tamamen, göz çukurlarýmý bantlarcasýna baðladým. Artýk ne sýzan
ýþýk, ne neon, ne bir avuç serpme gümüþ, ne de sinevizyon! Gözlerimi kýrpýþtýrdýðýmda da.
Ne kadar sýrt üstü uzandým bunu þimdi bilemiyorum. Uyudum, uyandým bir sala, birinin
salasý verilmekte.
Yataktan hafifçe doðruldum ve neredeyse sürünerek indim. Adýmlarým saða sola
yalpalayýp saða sola çarparak banyoya, klozete ilerledi. Klozeti, çerçevesini elimle,
avucumun içiyle, parmaklarýmla yokladým steril, kuru. Oturdum kâsesine yayýlarak,
kramp, her iki bacaðýmda da kramp, ayaklarýmý iki yana, iç kýsýmlarýný yaka yaka
olabildiðince ayýrdým, iþedim, sýktým, yeniden iþedim, tekrar sýkýp býraktým, kasýklarýmda
sýkýþýp kalan son damlaya kadar. Sýktým, gevþettim, sýktým, gevþettim. Þimdi daha hafif,
hafifim. Sifona dokundum. Sifondan boþalan suyun þiddeti sidiði, sidikle beraber
üzerimdeki bütün iç kaþýntýsýný da alýp gitti. Yüzümü yýkamayacaðým. Abdeste duran bir
kadýn eðilip avucuma su aldým, aldýðým suyla aðzýmý üç defa çalkaladým.
Tülbendin karaltýsýyla mutfaða geçip el yordamýyla kahvaltýmý hazýrlamýþtým bile. Süt
ve mýsýr gevreði de. Teras serin, sakinim, acelem yok, önümde uzun uzun bir sonbahar,
kahvaltýmý, gevrekler aðýr çekim bir film karesi gibi usulca yapmaktaydým. Her þey
aralarýnda bir anlaþma varmýþçasýna sessizlik içinde. Doða ve þeyler! Böylesi kýpýrtýsýz
böylesi uyum! Ýçimde yüce bir duygu, bir duygunun eþiði. Kalbim, kalbimin derinliðinde
kutsal kitapta yazýlanýn ayný, açýlýveren bir oda, kitaptan bir sayfa: Rahman ve rahim olan
Allahýn adýyla!
Evin sandýk odasýndan, odanýn açýk penceresinden tülün salýnýmýyla naftalin,
naftalinin kokusu, soluyorum, soluyorum! Ama bir ses, bebek, bir bebek, nazlý bir bebek,
yalnýzca ýngalýyor. Kahvaltý henüz açmýþ bir mine çiçeðinin sükûneti, beyaz bir yaprak
devam ederken.

Boþ bir yaprak, defter yapraðý, gözlerim üzerinde, çocukmuþum!

14
 kestiðimiz düþünülebilir fakat bu kriterler bazý
sebeplerden dolayý gerçekleþmeyebilir. Ben yine de þuna
Bülent KEÇELÝ eminim bu kriterler meydana çýksa hiç ummadýðýmýz
Murat ÜSTÜBAL þairler görsel þiirin içine kendini katabilir.
M.Ü: Elbette ben karagözdeki yazýmda görsel þairlerden
postmodern diye bahsettiðimde bazý nedenlerim vardý.
M.Ü.: görsel imge demiþken aslýnda imgenin imaj olarak
Fakat bazý görsel þairlerin de bu anlamda modern ve
anlamýný yok etmemiz gerekiyor. yani imgeden imajdan
klasik kalacaðýný görüyorum. Böyle bir ayrým görsel þiirde
ve beyne fikse edilen görüntüden bahseder gibi
kaliteyi yükseltecektir, dünyada bu iþ böyle yapýlýyor.
bahsetmemiz mümkün deðil. Aslýnda metafordan
Ayrýca, içe kapanan bir görsel þiirin muhafazaka-
bahsediyoruz imge derken sanýrým. Zihnin algýladýðý ile
rlaþacaðýný düþünüyorum. Ýmgeyi toptan reddeden bir
gözün algýladýðýný asla çakýþmamasýndan. Dolayýsýyla,
görsel anlayýþ olabilir mi? Halbuki, gördüðümüz ile zihinde
kavram karmaþasýna son vermemiz gerekiyor. Zihinsel
oluþan görüntü arasýndaki mesafe ve boþluk, bir imge
imge bir görüntünün karþýlýðý olmayabilir. O halde görsel
daha doðrusu bir metafor üreteci olarak durmaktadýr. Bu
imge nedir? Görsel imgenin tanýmladýðýmýz metafor
da týpký biçimi öze feda eden diðer arkaik þiir anlayýþlarý
tanýmýna uzak düþtüðünü sanmýyorum. Görsel metafor
gibi yok olmaya mahkumdur. Elbette öz ve biçim
diyorsak eðer, o da zihindeki karþýlýðýyla gözün algýladýðý
arasýndaki diyalektik ikisi arasýnda bir seçim yapmamýzý
arasýndaki uyumsuzluðun dýþavurumu deðilse nedir ki?
engelliyor. Ýkisi de birbirini yok sayamýyor. Gözün
B.K.: Göstergeler dünyasý dediðimiz modern dünyanýn
gördüðünü zihin yorumluyor belki ama zihnin besini de
tüm idealize ettiði görüntülerin dahil edildiði bir yazma
tam da bu nesneler dünyasý deðil mi. Bu kadar hegelyan
edimi içindeyiz. Bu görüntülerin içine metaforlaþan
üst bakýþa gerek yok diye düþünüyorum.
yapýlar da dahil edilmek isteniyor. Bu modern dünyanýn
isteði deðil diktesiydi; bunu ortadan kaldýrmaya imgenin
gücü ne kadar yeter veya zihinsel imge görsel metafora Kaligrafi de bizim klasik hat sanatýmýzdan
geçiþte yani o zihinsel algýlama durumunda görsel þiir farklý deðil. Bir tür mimesis üzerine kurulu.
mantýðýný nasýl sunar bunu göz ve zihin arasýndaki
Elbette o mimesisin karþýlýk geldiði bir
baðlantý nedeniyle çözebileceðimizi, daha doðrusu þiir
olan her yapýda karþýlayabileceðimizi düþünüyorum,
metafizik var. Görsel þiirin böyle bir þansý
Açýkcasý bu baðlantý pozitivist bir baðlantý deðil tabii. da yok. Modern sanatýn ötesine geçmeye
çalýþýlýyor, o halde bir arkaplan yaratýlmak
Sanýrým görsel þiir yapanlar bildiðimiz zorunda, kendi deðerlerine ait bir arka plan.
klasik þair tabiatýný reddetme eðilimindeler,
buna sebep imgenin bu zihinsel B.K.: Ýmgeyi toptan reddeden anlayýþ modern anlayýþtan
altyapýsýnýn farklý olduðunu düþünmeleri. uzak fakat ikameci düþünce bunu ortaya koyabilir, yani
Buna bir dönem izin verilebilir ama en kendi kendine yetebilme hissi bu iþin teknik yaný biçim
sonunda onlar da þair olmanýn farkýna olarak ele alýnarak geçiþtirilmeye çalýþýlýyor aslýnda bu da
bir þekilde muhafazakar bir yapý olduðunu ortaya koyuyor.
varacaklar.
Öz ve biçim dengesi burada sarsýntýya uðruyor. Görsel þiir
de bu anlamýyla imgede çok güçlü yaný algýlamamýza izin
M.Ü.: Sanýyorum zihin-göz iliþkisinde pozitivist bir dizge
veriyor. Görsel þiirin biçim yaný güçlü gibi görünebilir
var, ama elbette bu eðitilmiþ modern tedrisattan geçmiþ
aslýnda, modern dünyanýn nesneler üzerine inþasý gibi
bireyler için sözkonusu. Oysa þair bu baðlantýyý da
görünse de þiir yanýyla ele aldýðýmýzda imgesel
sorunsallaþtýrýyor, zihin-göz iliþkisindeki mantýk
baðlantýyla bir sanat görüþü ortaya çýkýyor. Ülkemizde
hükümranlýðýný çözümlüyor. O yüzden mesela bir
yapýlan görsel þiir bu yönde bir eleþtiriye izin verse görsel
grafikerin bir görsel þair olmasý onun grafikçi kimliðinden
imge modern dünyanýn boyunduruðundan kurtulup bir
baðýmsýz þekillenmek zorunda ama elbette teknik bilgisi
poetik evrene dahil olabilir; bu poetik evren senin yukarýda
bir içkinlik düzeyi de yaratýyor. Fakat bu içkin düzlemin
deðindiðin metafor bahsi ile daha çok alakalý. Yani gözün
sanatsal deðer olarak þekillenmesi farklý bir þey. Ýþte o
algýladýðý ile zihindeki çakýþmayabilir görselciler bunun
yüzden mesela görsel þiir içinde de bir ayýklamaya
çakýþmasý için diyalektik dýþý bir baðlantýya da
gidilmeli ve bazý kriterler belirlenip o kriterler üzerinden bir
giriþmesinler.
görsel þiir sýnýflandýrmasý yapýlmalý. Bir þair olarak bunu
söylemek zor gelse de, durum bu ne yazýk ki. M.Ü.: Okur merkezli okumalara yaslanýlýrsa ya da epik ya
da popülerlik gibi kaygýlara, iþte o zaman bu metaforik
B.K.: Sanýrým görsel þiir yapanlar bildiðimiz klasik þair
baðlantý ya da mesafe kaybedilebilir. O yüzden görsel
tabiatýný reddetme eðilimindeler, buna sebep imgenin bu
þiirin asýl meseli bu mesafeyi korumak olmalý bence.
zihinsel altyapýsýnýn farklý olduðunu düþünmeleri. Buna
Ayrýca bu diðer þiir disiplinlerinden beslenmemek deðil
bir dönem izin verilebilir ama en sonunda onlar da þair
elbette. Dizeli denilen þiirden alacaklarý metaforun çok
olmanýn farkýna varacaklar. Modernin eðip bükmesiyle
boyutlu kullanýmýný da sunacak onlara. Dizelinin sese
yürütülen bir görsel þiir var, yapýlan iþ eninde sonunda bir
yaslanmasý algýsal dizgenin farklýlýðýný ortaya
yuva bulacaktýr elbette. Bahsettiðin görsel þiir
sermeyebilir.
sýnýflandýrmasý bizim tarafýmýzdan dillendirilince ahkam

15
B.K.: Þiirin araçlarý farklý kýlmalý þiiri elbette fakat
ayrýksýlaþtýrmamalý görsel þiir denince þiir olduðu poetika
yüklü metinlerden geçiyor. Bir kuruluþ aþamasýdýr bu,
kuruluþunu gerçekleþtirmeli görsel þiir.
M.Ü.: Sonuçta algýlar arasýndaki farklýlýk her zaman zihin-
mantýk arasýndaki korelasyonu bozmayabilir.
Öyle ki dizeli þiir içindeki görsel metaforlar bile sessel
metaforlardan ayrý bir mantýk dizgesini serimleme-
yebiliyorken, görsel þiirin farklý bir dünya algýsý iddiasýný
dizeli karþýtlýðýna raðmen savunmasý dizgenin dönüþümü
açýsýndan bir anlamý olmayabilir de kimi kez. Ýyi örnekleri
ayýrýyorum elbette.
B.K.: Yine de ülkemizin içinde çýkmýþ hissi kuvvetli. Bu da
bir þey tabi zaten harf dýþýnda da görüntülere yaslanan
veya yaslanmak isteyen örnekler de var. Hal böyle olunca
bu iþleri görüntüden kurtarabiliyoruz yani sadece kaligrafi
açýsýndan bakanlar varsa bakmasýnlar diyorum.
Ýmgeyi toptan reddeden anlayýþ modern
anlayýþtan uzak fakat ikameci düþünce
bunu ortaya koyabilir, yani kendi kendine
yetebilme hissi bu iþin teknik yaný biçim
olarak ele alýnarak geçiþtirilmeye çalýþýlýyor
aslýnda bu da bir þekilde muhafazakar bir
yapý olduðunu ortaya koyuyor. Öz ve biçim
dengesi burada sarsýntýya uðruyor. Görsel
þiir de bu anlamýyla imgede çok güçlü yaný
algýlamamýza izin veriyor.
M.Ü.: Öyle tabii ki. Kaligrafi de bizim klasik hat
sanatýmýzdan farklý deðil. Bir tür mimesis üzerine kurulu.
Elbette o mimesisin karþýlýk geldiði bir metafizik var.
Görsel þiirin böyle bir þansý da yok. Modern sanatýn
ötesine geçmeye çalýþýlýyor, o halde bir arkaplan
yaratýlmak zorunda, kendi deðerlerine ait bir arka plan.
Bunu söylerken dünya görsel þiirinden uzaklaþmayý kast
etmediðimiz ortada. Ýþte bunun için bile hadi somuttan
yola çýkalým ama mutlaka bir felsefi ve poetik ard-alan 'da
yoðunlaþýlmalý.
B.K.: Poetika kurmak iþin konvansiyonel yanýný
çaðrýþtýrabilir fakat þu bilinmeli ki poetika yani arka plan o
iþin temelidir. Bu iþin temeli var elbetteki görüyoruz; fakat
reddiyelerle oluþturulmaya çalýþýlýyor. Görsel þiir absorbe
bir yapý deðil ki ortaya çýktýðýnda tüm diðer þiir yapýlarý
tükenmiþliðini ilan etsin ya da moda deðil ki.
M.Ü.: Sanýyorum ki konvansiyon içi yapýlar görsel þiirden
Sayý: 35 Mayýs - Haziran 2010
faydalanacak ve farklý bir yerlere taþýyacaklar þiiri, ama
görsel þiir bu sýnýr çizme duygusunda ýsrar ederse dizeli
þiirden elde edeceði kazançlar ve etkilenmeler konusunda
bazý sýkýntýlar yaþayacak. En azýndan kýsa vadede. Kýsa
vadede çünkü nasýlsa bir sonraki kuþak görsel þairler
tarafýndan aþýlacak bir sýnýr olacak bu. Görsel þiir,
kopuþlarýna ters gelmeyecek baðlantýlarý da kurmak
zorunda bence. Bunun somut karþýlýklarý yaþam deneyi
içinde ifade bulursa ortak noktalar da yakalanabilir.
B.K.: Mesela verili þiirin bakir kalan alanlarýndan biri de
mistik yaný. Tercihten dolayý kimsenin yanaþmadýðý bir
alan. Görsel þiirin mistik açýlmý çok yerinde bir uðraþ gibi
geliyor bana bununla ilgili örnekler de çok. Görsel þiir
zaten hazýr bir þekilde fizik ötesi bir yapýya dahil gibi
geliyor bana, bu yaný daha kuvvetli sanki.
M.Ü.: Fakat fizik ötesi yapýsýný çözümleyecek göz ve irade
nerede. Bazý görsel þairlerin iþleri dýþýnda bunu
bulgulamakta zorlanýyorum doðrusu. Diðer þairlerin
çalýþmalarýnda bu durum daha az ortaya çýkýyor. Zaten
böyle bir kaygý olduðunu da düþünmüyorum. Dünya
görsel þiirinin durumu iyi tahlil edilmeli ve bir Türkiye
karakteristiði ortaya konulmalý.
B.K.: Görsel þiirin Türkiye karakteristiði bir anlamýyla var
bence, ayrýca yazanlarýn veya yapanlarýn klasik þiir
yapmayý istememe tavrý çok yerinde zaman zaman. Fakat
bu kadar uzaklaþmalarý kendilerini konvansiyonel içinde
bulma korkusu gibi geliyor.
Sonuçta algýlar arasýndaki farklýlýk her
zaman zihin-mantýk arasýndaki korelasyonu
bozmayabilir. Öyle ki dizeli þiir içindeki
görsel metaforlar bile sessel metaforlardan
ayrý bir mantýk dizgesini serimlemeye-
biliyorken, görsel þiirin farklý bir dünya
algýsý iddiasýný dizeli karþýtlýðýna raðmen
savunmasý dizgenin dönüþümü açýsýndan
bir anlamý olmayabilir de kimi kez.
M.Ü.: O halde, klasik ve geleneksel þiirle dizeli þiir
arasýnda da bir ayrýma gidilmeli. Dizeli þiirden kastýn ne
olduðu çok muðlak kalýyor. Görsel þiir dýþýnda kalan
herþey dizeliyse ve konvansiyonelse görsel þiirin içinde
kaldýðý yalnýzlýðý ve kendini yalýtmýþlýðý düþünemiyorum.
Bence görsel þairler de konvansiyonel þiir içinden bir
ayýklamaya gitmeliler. Konvansiyonun içinde kalmama
kaygýlarý anlaþýlabilir elbette ama siyah ile beyaz arasýnda
da renkler vardýr, yok mudur?
No: 12 - Tel: 0.332.342 07 95 KONYA
Yeni Matbaacýlar Sitesi 1. Blok
Office Dizgi & Grafik
Erdoðdu Ofset