Professional Documents
Culture Documents
PARADİGMAL DEĞİŞİMDE
KUANTUM
Baım Yeri: Ronahi Matbaası
Basın Tarihi: Aralık 2007
İÇİNDEKİLER
İlk Söz..................................................................5
Önsöz Yerine.......................................................7
BİRİNCİ BÖLÜM:
1- Doğayı Bilmenin Bilimi Olan
Fiziğin Gelişimini Kısa Öyküsü.............................29
İKİNCİ BÖLÜM
Kuantum Teorisi Ve Temel İlkeleri.......................53
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Felsefenin Ve Pozitif Bilimlerinin Temel Sorunları
Ve Bunları Aşma Yöntemi Olarak
Kuantum Felsefesi................................................171
SONUÇ YERİNE
Yaşamın Kuantaları..............................................209
Sözlükçe............................................................225
İLKSÖZ
5
Eskiyi kolay reddetmenin gerçeği kaybetmek anlamına
geldiği, her şeyi geleceğe saklamanın yaşayan gerçek-
liği hayallere terk etmek olduğu netçe anlaşılıyordu.
Dün-bugün-gelecek arasında pek uzun bir mesafe ve
zaman olmadığını, olsa da büyük bir değişme anlamı-
na gelmediğini görmek daha gerçekçi, yaşanılan ana
daha saygılı olmayı dayatıyordu.
Başkan APO
6
Paradigmal Değişimde Kuantum
ÖNSÖZ YERİNE
7
Paradigmal Değişimde Kuantum
8
dan devrim niteliğinde gelişmelere yol açabilir. Klasik
fiziğin insanı, toplumu makineye indirgeyen, bölüp
parçalayan kaba anlayışlarına karşı, maneviyatla,
sezgisellikle, duygu boyutuyla insanlaşma gerçeğine
dönüşü sağlamıştır. İnsan, doğa, evren bütünselliğine
ulaşarak bilinen evren gerçeği içinde kendimizi tanım-
larken bilinemeyeni hissetmeye çalışarak dünyadaki
varlığımıza anlam biçmede ve o anlamsallık içinde
yaşamak, yaşadığımız ekolojik sorunlar karşısında en
anlamlı insan yaşamı olacaktır.
Bilimi tekellerine alan iktidar güçlerinin kuan-
tum fiziğindeki gelişmeleri kendi çıkarları doğrul-
tusunda kullandıkları gerçektir. Bilimi, iktidar bilimi
olmaktan çıkarıp halkların bilimi haline getirme,
herkesin bilgiyle donanma ve kendisi olma aşkıyla
bağlantılıdır. Önder APO'nun, bilimi ve bilgiyi halklar
adına ele alış tarzıyla insanlık tarihine önemli bir katkı
sunduğu açıktır. Bilimsel gelişmelerin ve bilginin
dışında bırakılan Kürtler, Önder APO ile kaybettirilen
yerlerinden çıkarak bilimle, bilgiyle buluştular. Bir
Halkı Savunmak adlı eserinde, kuantum fiziğine ve
toplumsal alanına ilişkin çarpıcı değerlendirmeler
yapan Önder APO, önemli ideolojik, felsefik değer-
lendirmeler yaparak toplumsal inşanın nasıl gerçek-
leşeceğini belirtmiştir.
Bizde bu çalışmayla kuantum fiziğini ve onun
toplumsal alana uyarlanmasını ele aldık. Kimi eksik ve
yetersizlikler taşısa da belli bir ihtiyaca cevap vereceği,
bu konuda yaşanan kafa karışıklığı ve muğlaklığı
gidermede önemli bir ihtiyacı gidereceği inancındayız.
9
10
Paradigmal Değişimde Kuantum
Başkan APO
11
Paradigmal Değişimde Kuantum
12
Paradigmal Değişimde Kuantum
13
Paradigmal Değişimde Kuantum
14
Paradigmal Değişimde Kuantum
15
Paradigmal Değişimde Kuantum
16
Paradigmal Değişimde Kuantum
17
Paradigmal Değişimde Kuantum
18
Paradigmal Değişimde Kuantum
19
Paradigmal Değişimde Kuantum
20
Paradigmal Değişimde Kuantum
21
Paradigmal Değişimde Kuantum
22
Paradigmal Değişimde Kuantum
23
Paradigmal Değişimde Kuantum
24
Paradigmal Değişimde Kuantum
25
Paradigmal Değişimde Kuantum
26
Paradigmal Değişimde Kuantum
27
Paradigmal Değişimde Kuantum
28
Paradigmal Değişimde Kuantum
BİRNCİ BÖLÜM
29
Paradigmal Değişimde Kuantum
30
Paradigmal Değişimde Kuantum
31
Paradigmal Değişimde Kuantum
32
Paradigmal Değişimde Kuantum
33
Paradigmal Değişimde Kuantum
34
Paradigmal Değişimde Kuantum
35
Paradigmal Değişimde Kuantum
36
Paradigmal Değişimde Kuantum
önemli bir kolu olan optik; aynı şekilde işitme ile sesin
fiziksel hareketini inceleyen bilim olarak akustik;
Sıcak ve soğuk ile de termodinamik ortaya çıkmıştır.
Bunların yanı sıra elektromanyetizma gibi doğrudan
duyu organlarını etkilemeyen kolları da gelişmiştir.
Fiziğin 19. yüzyılın sonuna kadar geçirdiği aşamalarda
her ne kadar mekanik temel ise de, birbirinden bağım-
sız olarak incelenen Fizik konuları klasik fizik altında
toplanabilir. 20. yüzyılın başından itibaren klasik fizik
kurallarından daha değişik, ancak çok daha mantıklı ve
mükemmel sonuçlar elde edilmiştir. Bu tür modellerle
olayı açıklayan Fizik kolları ise Modern Fizik adı altın-
da toplanmıştır. Fizik eğitimi bugünde gerçeğe çok
yakın sonuçlar veren Klasik Fizikle başlamaktadır.
Klasik fizik, büyük boy ve düşük hızlarla
hareket eden cisimleri inceler. Görelilik ile kuantum
fiziğinin bütünlüğünden oluşan modern fizik ise çok
yüksek hızlara sahip atom ve atom altı düzeyindeki
fiziksel nicelikleri inceler. Modern fizikte kendi
içerisinde parçacık fiziği, dalga fiziği vb. gibi farklı
denklemler üzerinden işleyen değişik fizik kollarına
ayrılır.
Fizik araştırmaları genellikle Kuramsal fizik
ve Deneysel fizik olarak ikiye ayrılır. Bu iki alandaki
araştırmalar ise temel ya da uygulamalı araştırmalar
şeklinde ayrılır.
Kuramsal fizik, evrenin yasalarını deneysel
fiziğin gözlemlerini kullanarak açıklamaya çalışır.
Deneysel fizik, önerilen kuramlardan hangisinin doğru
olduğuna karar vermek için tasarlanan deneyleri
gerçekleştirir. Deneysel fizik çoğu kez, hiçbir kuramı
olmayan yepyeni doğa olaylarını da keşfeder:
37
Paradigmal Değişimde Kuantum
38
Paradigmal Değişimde Kuantum
39
Paradigmal Değişimde Kuantum
40
Paradigmal Değişimde Kuantum
41
Paradigmal Değişimde Kuantum
42
Paradigmal Değişimde Kuantum
43
Paradigmal Değişimde Kuantum
44
Paradigmal Değişimde Kuantum
45
Paradigmal Değişimde Kuantum
46
Paradigmal Değişimde Kuantum
47
Paradigmal Değişimde Kuantum
Özel Görelilik
48
Paradigmal Değişimde Kuantum
49
Paradigmal Değişimde Kuantum
Genel Görelilik
50
Paradigmal Değişimde Kuantum
51
Paradigmal Değişimde Kuantum
52
Paradigmal Değişimde Kuantum
İKİNCİ BÖLÜM
53
Paradigmal Değişimde Kuantum
54
Paradigmal Değişimde Kuantum
55
Paradigmal Değişimde Kuantum
56
Paradigmal Değişimde Kuantum
57
Paradigmal Değişimde Kuantum
58
Paradigmal Değişimde Kuantum
59
Paradigmal Değişimde Kuantum
60
Paradigmal Değişimde Kuantum
61
Paradigmal Değişimde Kuantum
62
Paradigmal Değişimde Kuantum
63
Paradigmal Değişimde Kuantum
64
Paradigmal Değişimde Kuantum
65
Paradigmal Değişimde Kuantum
66
Paradigmal Değişimde Kuantum
67
Paradigmal Değişimde Kuantum
68
Paradigmal Değişimde Kuantum
69
Paradigmal Değişimde Kuantum
70
Paradigmal Değişimde Kuantum
71
Paradigmal Değişimde Kuantum
72
Paradigmal Değişimde Kuantum
73
Paradigmal Değişimde Kuantum
74
Paradigmal Değişimde Kuantum
75
Paradigmal Değişimde Kuantum
76
Paradigmal Değişimde Kuantum
77
Paradigmal Değişimde Kuantum
78
Paradigmal Değişimde Kuantum
79
Paradigmal Değişimde Kuantum
80
Paradigmal Değişimde Kuantum
81
Paradigmal Değişimde Kuantum
82
Paradigmal Değişimde Kuantum
83
Paradigmal Değişimde Kuantum
84
Paradigmal Değişimde Kuantum
85
Paradigmal Değişimde Kuantum
86
Paradigmal Değişimde Kuantum
87
Paradigmal Değişimde Kuantum
88
Paradigmal Değişimde Kuantum
89
Paradigmal Değişimde Kuantum
90
Paradigmal Değişimde Kuantum
91
Paradigmal Değişimde Kuantum
92
Paradigmal Değişimde Kuantum
93
Paradigmal Değişimde Kuantum
94
Paradigmal Değişimde Kuantum
95
Paradigmal Değişimde Kuantum
96
Paradigmal Değişimde Kuantum
97
Paradigmal Değişimde Kuantum
98
Paradigmal Değişimde Kuantum
99
Paradigmal Değişimde Kuantum
100
Paradigmal Değişimde Kuantum
101
Paradigmal Değişimde Kuantum
102
Paradigmal Değişimde Kuantum
103
Paradigmal Değişimde Kuantum
104
Paradigmal Değişimde Kuantum
105
Paradigmal Değişimde Kuantum
Düalizm
106
Paradigmal Değişimde Kuantum
107
Paradigmal Değişimde Kuantum
108
Paradigmal Değişimde Kuantum
109
Paradigmal Değişimde Kuantum
110
Paradigmal Değişimde Kuantum
111
Paradigmal Değişimde Kuantum
tadır.
Bu genel özet yorumdan sonra, madde gerçek-
liğinde baş gösterdiği biçimiyle ikili yapıyı ele alacak
olursak; İkililik bağlamında kuantum dünyasında
yaşananlara bakıldığında, burada açığa çıkan ikili
durum, bize öncelikli olarak doğadaki düalistliğin
sadece belli olgularla sınırlı olmadığını, dolayısıyla
bunun evrensel niteliği olan bir doğa özelliği olduğu
gerçeğini göstermektedir. İkili yanın atom altı düzeyde
de kendisini bu biçimde açığa vurarak hissettirmesi, bu
ilkenin sadece felsefeye ve felsefecilere has bir özellik
olmadığı gerçeğini de beraberinde getirmiştir. İkili
yanın bilimsel sahada ispatlanmasıyla birlikte doğada-
ki ikilik durumu din ve Felsefenin yanı sıra bilim
dünyasında da kabul gören temel bir özellik olmuştur.
Böylece Felsefi bir ilke olarak kabul edilen ikililik, bil-
imsel düşüncede de temel bir ilke haline gelmektedir.
Burada İkililiğin evrenselliğin sınırında, bilim
dünyasında dolayısıyla kuantum felsefesinde nasıl
temel bir ilke olarak geliştiğine değinilecek olursak;
başta ışığın yapısı ve hareketi üzerinde yürütülen belli
tartışmalar ve bu konuda ulaşılan sonuçlar üzerinde
durmayı gerektirir.
Newton, ışığı, yağmur sağanağı biçiminde
hareket eden bir parçacık hareketi olarak tanımlar.
Huygens, bu tanım dışında ışığa ve ışığın hareketine
yeni bir tanım getirmiştir. Huygens, ışığın bir dalga
hareketi olduğunu iddia eder. Işık gerçektende bir
dalga hareketi mi, yoksa yağmur sağanağı biçiminde
Newton'un ön gördüğü üzere bir parçacık hareketi mi?
biçiminde bilim dünyasında tartışmalar sürerken,
Yeung bu konuda çok önemli bir deney gerçekleştir-
112
Paradigmal Değişimde Kuantum
113
Paradigmal Değişimde Kuantum
114
Paradigmal Değişimde Kuantum
ele alınırken iki ayrı yol, iki ayrı izah ve aynı olguda
iki doğrunun var olabilmesi mümkün olamazdı.
Doğanın bu yeni ve şaşırtıcı özelliği hem mevcut sağ-
duyuyu zorlayan, hem de kartezyenci bilim mantığını
aşan bir durumu ifade ediyordu. Dolayısıyla hem
sürekliliği olan bir dalga, hem de kesikli bir hareketin
izah edilmesinde klasik bilimden çok felsefeye başvur-
mak bir zorunluluk haline geliyordu. Çünkü bu durum
tamda felsefenin kendisini üzerinde var ettiği temel bir
çelişikliği ifade etmekteydi.
Bu ikili yapı yukarıda da belirtildiği üzere
doğa ve insan gerçekliğinde en çok açığa çıkan doğal
bir ilke ve gerçekliktir. Maddenin özünde açığa çıkan
ve bilimsel olarak ispatlanan bu durum, bu gerçekliğin
bilimsel olarak madde gerçekliğinde de kendisini
göstermesi ve teyit edilmesidir. İkili yapının bu tarzda
belirmesi, klasik bilim mantığını çok önemli bir
değişime zorlamıştır. Aristo mantığından beslenen
klasik bilimde bir şey ya A ya da B iken, ya da bir olgu-
da tek bir gerçeklik olduğu düşünülür. Diyalektik yön-
tem bunu belli oranda aşmış olsa da, son buluşlarla bir-
likte bu formel yaklaşım aşılmıştır. Böylelikle bir olgu-
da en az iki farklı hareketin belirebileceği, bir olgunun
iki farklı sonuç verebileceği yine aynı gerçeklikte bir-
den çok doğrunun var olabileceği yönünde daha zengin
bir düşünce düzeyinin gelişmesi söz konusu olmuştur.
Işığın doğası üzerinde yürütülen tüm bu tartış-
ma ve deneyler sonucunda ışığa yönelik ortak bir
tanım getirilebilmiştir. Işığın dalga mı parçacık mı
sorunsallığında en son, ışık hem dalga, hem de
parçacıktır şeklinde cevaplandırılarak bu sorun bir
çözüme kavuşturulmuştur. Gerçekleştirilen deney,
115
Paradigmal Değişimde Kuantum
116
Paradigmal Değişimde Kuantum
117
Paradigmal Değişimde Kuantum
118
Paradigmal Değişimde Kuantum
119
Paradigmal Değişimde Kuantum
120
Paradigmal Değişimde Kuantum
121
Paradigmal Değişimde Kuantum
122
Paradigmal Değişimde Kuantum
123
Paradigmal Değişimde Kuantum
124
Paradigmal Değişimde Kuantum
125
Paradigmal Değişimde Kuantum
126
Paradigmal Değişimde Kuantum
127
Paradigmal Değişimde Kuantum
128
Paradigmal Değişimde Kuantum
129
Paradigmal Değişimde Kuantum
130
Paradigmal Değişimde Kuantum
131
Paradigmal Değişimde Kuantum
132
Paradigmal Değişimde Kuantum
133
Paradigmal Değişimde Kuantum
134
Paradigmal Değişimde Kuantum
135
Paradigmal Değişimde Kuantum
136
Paradigmal Değişimde Kuantum
137
Paradigmal Değişimde Kuantum
138
Paradigmal Değişimde Kuantum
139
Paradigmal Değişimde Kuantum
140
Paradigmal Değişimde Kuantum
141
Paradigmal Değişimde Kuantum
142
Paradigmal Değişimde Kuantum
143
Paradigmal Değişimde Kuantum
144
Paradigmal Değişimde Kuantum
145
Paradigmal Değişimde Kuantum
146
Paradigmal Değişimde Kuantum
147
Paradigmal Değişimde Kuantum
148
Paradigmal Değişimde Kuantum
149
Paradigmal Değişimde Kuantum
150
Paradigmal Değişimde Kuantum
151
Paradigmal Değişimde Kuantum
152
Paradigmal Değişimde Kuantum
154
Paradigmal Değişimde Kuantum
155
Paradigmal Değişimde Kuantum
156
Paradigmal Değişimde Kuantum
157
Paradigmal Değişimde Kuantum
158
Paradigmal Değişimde Kuantum
159
Paradigmal Değişimde Kuantum
160
Paradigmal Değişimde Kuantum
161
Paradigmal Değişimde Kuantum
162
Paradigmal Değişimde Kuantum
163
Paradigmal Değişimde Kuantum
164
Paradigmal Değişimde Kuantum
166
Paradigmal Değişimde Kuantum
167
Paradigmal Değişimde Kuantum
168
Paradigmal Değişimde Kuantum
169
Paradigmal Değişimde Kuantum
170
Paradigmal Değişimde Kuantum
III. BÖLÜM
171
Paradigmal Değişimde Kuantum
önem taşır
Algıda sınırsızlığı öngören yeni bir paradigmal
yaklaşımı tartışırken binlerce yıllık bir tarihi geçmişe
sahip olan felsefeleri doğru bir anlayış ile tekrar ele
almadan geçemeyiz.
Zengin bir algılama yöntemi ile köklü bir
değişime dayalı yeni bir toplumsal bilincin gelişmesini
tartışırken, toplumsal olguyu düşünsel ve duygusal
bağlamda belirleyen binlerce yıllık geçmişi olan
düşünce üretim sistemlerinden ve düşünce formasyon-
larından ayrı ele alamıyoruz. Bilginin ve düşüncenin
tam bir sermaye haline geldiği ve Bio-iktidarın
toplumun kendisini yeniden-yeniden üretiminde
neredeyse maddi üretim sisteminden daha fazla temel
teşkil ettiği bir çağda yaşıyor olmamız, alışılagelmiş ve
içselleştirilmiş düşünce kalıplarını sarsmayı ve sorgu-
lamayı dayatmaktadır.
Çağı tartışıp çözümlerken, insanlık tarihinden
günümüze değin üst-üste bindirilmiş tabakalar halinde
bir hafıza ve birikmiş çelişkileriyle, belirsizlikleriyle
veya donmuş kimi dogmalarıyla adeta bir sistem hali-
ni almış bir bilinç formasyonuyla karşılaşıyoruz.
İnsanlığın kocaman bir kafası oluşmuş; makro koz-
mostan, mikro kozmosa kadar dünyamız hakkında
azımsanmayacak bir bilgi birikimi gelişmiş. Öyle ki
insanın klonlanmasından bile bahsediliyor. Uzay-
zamanın aslında izafi olduğu, maddeye ve maddenin
hareketine göre değişebildiğini biliyoruz. Buna göre
zamanın her yerde aynı işlemediğini, hiçbir enerjinin
kaybolmadığını, dünyamızın reflekslerinin olabile-
ceğini, canlı, genişleyen, büyüyen bir organizma
olduğu, bir ışık dalgası ve parçacık olarak atom altı
172
Paradigmal Değişimde Kuantum
173
Paradigmal Değişimde Kuantum
174
Paradigmal Değişimde Kuantum
175
Paradigmal Değişimde Kuantum
176
Paradigmal Değişimde Kuantum
177
Paradigmal Değişimde Kuantum
178
Paradigmal Değişimde Kuantum
179
Paradigmal Değişimde Kuantum
180
Paradigmal Değişimde Kuantum
181
Paradigmal Değişimde Kuantum
182
Paradigmal Değişimde Kuantum
183
Paradigmal Değişimde Kuantum
184
Paradigmal Değişimde Kuantum
185
Paradigmal Değişimde Kuantum
186
Paradigmal Değişimde Kuantum
187
Paradigmal Değişimde Kuantum
188
Paradigmal Değişimde Kuantum
189
Paradigmal Değişimde Kuantum
190
Paradigmal Değişimde Kuantum
191
Paradigmal Değişimde Kuantum
192
Paradigmal Değişimde Kuantum
193
Paradigmal Değişimde Kuantum
194
Paradigmal Değişimde Kuantum
195
Paradigmal Değişimde Kuantum
196
Paradigmal Değişimde Kuantum
197
Paradigmal Değişimde Kuantum
198
Paradigmal Değişimde Kuantum
199
Paradigmal Değişimde Kuantum
200
Paradigmal Değişimde Kuantum
201
Paradigmal Değişimde Kuantum
202
Paradigmal Değişimde Kuantum
203
Paradigmal Değişimde Kuantum
204
Paradigmal Değişimde Kuantum
205
Paradigmal Değişimde Kuantum
206
Paradigmal Değişimde Kuantum
207
Paradigmal Değişimde Kuantum
208
Paradigmal Değişimde Kuantum
SONUÇ YERİNE
Yaşamın Kuantaları
209
Paradigmal Değişimde Kuantum
210
Paradigmal Değişimde Kuantum
211
Paradigmal Değişimde Kuantum
212
Paradigmal Değişimde Kuantum
213
Paradigmal Değişimde Kuantum
ortaya koymaktır.
Kuantum düzeylerinin evrensel oluşum ve
değişimde belirleyici özellikte olmaları durumu bizim
yeni felsefik yaklaşımlarımızı temelde kuantalara day-
alı oluşturup geliştirmemize yol açmaktadır. Zaten
toplumsallık ve yaşam denilen olguların oluşturul-
masında da kuantalara dayalı böylesi yoğun bir
diyalektik işlemektedir.
Tarihi açıdan geçmiş zihinsel gelişim düzey-
imiz ile bağlantılı olarak doğayı ele alış tarzımız teolo-
jik yorumlamanın ötesinde daha gerçekçi bir yorumla-
ma tarzına ilk kez insan zihni ile maddi geçekliği aynı
denklemde buluşturan felsefenin özgün gelişimi ile
sağlanabilmiştir. Günümüzdeki pozitif bilimlerle
felsefe olmaksızın hayatı maddi ve manevi tüm yön-
leriyle kavrayabilmek ve insan doğasını her anlamda
karşılayabilmek pek mümkün görünmemektedir.
Özünde insanın kendini var etme ve anlam oluşturma
tarzı olarak gelişim gösteren felsefe, doğayı ve toplum-
sal gerçekliği tüm ruhsallığı ile bir bütünlük içinde
yorumlayabilmenin yanı sıra yeni ve güçlü anlamlar
oluşturma noktasında geçmişte olduğu gibi
günümüzde de önemli bir işleve sahiptir. Günümüzde
diyalektiğin ana ilkelerinden birini oluşturan evrensel
hareket ve değişim ilkesi büyük filozof Heraklitos
tarafından dile getirilmiştir. Bu süreç beklide insanlık
tarihinde zihinsel açıdan toplumsal gelişmenin en
yoğun yaşandığı süreçtir. Tanrısal korkuların yenilme-
siyle birlikte özgür bir düşünce biçimi olarak gelişen
felsefi düşünüş başta insan ruhsallığı olmak üzere
duygu ve düşünce dünyasında büyük bir devrimi ifade
eder. Grek'te daha özgün bir tarzda gelişen ve insanlığa
214
Paradigmal Değişimde Kuantum
215
Paradigmal Değişimde Kuantum
216
Paradigmal Değişimde Kuantum
217
Paradigmal Değişimde Kuantum
218
Paradigmal Değişimde Kuantum
219
Paradigmal Değişimde Kuantum
220
Paradigmal Değişimde Kuantum
221
Paradigmal Değişimde Kuantum
222
Paradigmal Değişimde Kuantum
223
Paradigmal Değişimde Kuantum
224
Paradigmal Değişimde Kuantum
SÖZLÜKÇE
225
Paradigmal Değişimde Kuantum
226
Paradigmal Değişimde Kuantum
227
Paradigmal Değişimde Kuantum
228
Paradigmal Değişimde Kuantum
229
Paradigmal Değişimde Kuantum
230
Paradigmal Değişimde Kuantum
231
Paradigmal Değişimde Kuantum
232
Paradigmal Değişimde Kuantum
233
Paradigmal Değişimde Kuantum
234
Paradigmal Değişimde Kuantum
235
Paradigmal Değişimde Kuantum
236
Paradigmal Değişimde Kuantum
237
Paradigmal Değişimde Kuantum
TEMEL KUVVETLER
238
Paradigmal Değişimde Kuantum
239
Paradigmal Değişimde Kuantum
240
Paradigmal Değişimde Kuantum
241
242
243
244