Meubilair

Overleven
in een
veranderende
markt
De crisis hakt erin bij de kantoormeubelbranche. Fors lagere omzetten, gedwongen ontslagen en in enkele
gevallen een faillissement. Het antwoord van bedrijven? Focussen op de kerncompetenties, blijven investeren
in productontwikkeling en een schepje er bovenop voor de klant. Op weg naar betere tijden, te beginnen in
2011. Auteur: Wilma Schreiber.

Over 2010 kunnen fabrikanten, leveran-
ciers en projectinrichters kort zijn: niet
best. Na een flinke omzetdaling in 2009 –
naar schatting 30 procent – was er vorig
jaar opnieuw sprake van een terugval.
Marktpartijen melden cijfers uiteenlo-
pend van 11 tot 25 procent. En eigenlijk
staat de markt er nog slechter voor, aldus
directeur Jan Beltman van Markant. “De
omzet van bedrijven die failliet gegaan
zijn, wordt verdeeld onder de overlevers.
Anders was de omzetdaling nog groter
geweest.”
Het is duidelijk: de markt voor project-
meubelen maakt een crisis door die eer-
dere conjuncturele dipjes in de schaduw
stelt. Als gevolg van de hypotheektombo-
la in de VS is de wereld in een economi-
sche crisis gestort die in de Nederlandse
projectinterieursector een behoorlijke ra-
vage heeft teweeggebracht. Verschillende
bedrijven hebben daarom al faillissement
moeten aanvragen. De meest prominente
was ongetwijfeld de voormalige gigant

8 Inside Information

Werkplekmeubilair wordt momenteel beduidend minder vaak aangeschaft dan in de periode voor de crisis.
ASPA, die werd ingelijfd door marktleider
Ahrend. Daarnaast moesten ook bedrij-
ven als bijvoorbeeld Kembo, Van Munster
Amersfoort en Brink de gang naar Ca-
nossa maken.
De crisis die in 2009 toesloeg en in
2010 voortwoekerde is ook in 2011 nog
niet ten einde. Hoewel er een voor-
zichtig herstel van de woningsector
aanstaande lijkt, is de situatie op het
gebied van de utiliteitsbouw nog altijd
ver beneden de maat. En fabrikanten
en leveranciers van projectmeubilair
merken dat natuurlijk. Er wordt stevig
geconcurreerd op prijs, waardoor de
Meubilair
marges onder druk komen te staan. Om
het hoofd boven water te kunnen hou-
den, kiezen bedrijven volgens Kees van
der Sluijs, manager bij branchevereniging
VSM, momenteel voor twee strategieën:
reorganisatie en kostenreductie. Vaak
gaan deze strategieën hand in hand;
menig bedrijf heeft gedurende de voor-
Inside Information 9
Meubilair
In de VS trekt de markt voor kantoormeubilair weer aan. Nu Europa nog.
bije anderhalf jaar noodgedwongen een
deel van het personeel de wacht moeten
aanzeggen. Jan Beltman van Markant
benadrukt dat timing hierbij belangrijk is:
wie op tijd maatregelen neemt, kan nog
pijnlijker ingrepen voorkomen. “Bij Mar-
kant Nederland hebben we in augustus
10 Inside Information
2008 een grote kostenherstructurering
doorgevoerd, waarbij ruim twintig banen
verloren gingen.” Hierdoor is het Beltman
naar eigen zeggen gelukt de regie in
handen te houden. En doordat dochteron-
dernemingen van Markant in het buiten-
land goed draaien, kan Beltman zich nu
bepaalde keuzes veroorloven. “Ik neem
liever nu een verlies van een paar ton
dan dat ik goede mensen ontsla.”
Kostenreductie is ook mogelijk door on-
der meer aandacht te besteden aan de
kwaliteit van het eigen productieproces.

“Als je een fout meubel levert, kost het
geld om het probleem op te lossen en nog
meer geld om de klant terug te winnen”,
aldus Beltman. Ook bij Mibra Kantoor-
meubelen in Luyksgestel is kwaliteit een
sleutelbegrip. “We houden vast aan onze
kerncompetenties en proberen iedere
keer de kwaliteit weer net een tandje
hoger te krijgen”, stelt directeur Ries Bon-
genaar. “We streven naar steeds betere
dealers en partners, die meer omzet met
ons willen realiseren. Dat moeten we zelf
verdienen, door onze eigen performance
en het assortiment te verbeteren. Met
nieuwe meubelvarianten kunnen partners
hun marktpositie versterken. Daarnaast is
de communicatie met hen geïntensiveerd,
zodat we nog beter kunnen inspelen op
de marktbehoefte.”
Alex van der Klift, directeur bij Brink
Beheer Groep, onderschrijft dat ‘mean
& lean’ prioriteit nummer één is. Verder
is het volgens hem belangrijk continu
te innoveren op het gebied van produc-
ten, organisatie en communicatie. In dit
kader ging hij in juli 2010 bijvoorbeeld
een samenwerkingsverband aan met de
Oostenrijkse producent Bene. “Je kunt je
eigen producten makkelijker op de inter-
nationale markt kwijt en hebt makkelijker
toegang tot productontwikkeling op Eu-
ropees niveau”, aldus Van der Klift over
deze stap.
De inspanningen van de verschillende be-
drijven lijken zo hier en daar hun vruchten
af te werpen. Ries Bongenaar van Mibra
meldt bijvoorbeeld een lichte stijging van
de verkopen ten opzichte van 2009. Niet-
temin spreekt hij van een grillige ontwik-
keling. “Met de één gaat het goed, met de
ander slecht, dat hangt af van onderhanden
projecten. Normaal gesproken is het vierde
kwartaal het beste van het jaar. Dergelijke
seizoenspatronen gelden echter niet meer.”
Andere patronen zijn wel zichtbaar. De
markt voor zitmeubilair is volgens Bon-
genaar bijvoorbeeld minder gevoelig ge-
weest voor de crisis dan die voor kasten
en tafels. “De levensduur is korter, het is
simpeler om een stoel te vervangen en het
is een lagere investering. En dan kun je
toch nog iets doen naar je werknemers.”
Ton Lucas van projectinrichter Leferink
in Haaksbergen herkent dit beeld. “2010
was een moeilijk jaar. Weinig nieuwbouw,
veel partijen in de vervangingsmarkt.
Je ziet een stuk behoudendheid om
meubilair te vervangen. De gemiddelde
gebruiksduur van 10 tot 15 jaar wordt
‘Lean en mean
is prioriteit
nummer één’
opgerekt naar 17 jaar.”
Voor 2011 is dus nog veel ongewis. “Zo
lang de bouw geen herstel laat zien, zal
de crisis in de kantoormeubelindustrie ze-
ker nog na-ijlen”, verwacht Kees van der
Sluijs van de VSM. “De aanschaf van kan-
toormeubilair heeft momenteel geen prio-
riteit bij bedrijven.” Volgens Alex van der
Klift van Brink wordt 2011 niet anders
dan 2010. Met Kembo, dat in 2009 een
herstart maakte, verwacht hij een positief
resultaat te kunnen behalen, maar bij het
vorig jaar doorgestarte Brink ligt de situ-
atie anders. “Brink kan die slag nog niet
maken. Het vertrouwen van banken is
ook totaal anders, er wordt kritischer naar
gekeken.”
De huidige crisis is voor een belangrijk
deel te wijten aan de economische con-
junctuur. Ad Sint Nicolaas, directeur van
Meubilair
Plan@Office Nederland: “Projectinrichters
zijn afhankelijk van een stabiele, groei-
ende economie. Met name in Nederland
zijn veel bedrijven aan het bezuinigen en
reorganiseren. Meubilair wordt als eerste
van de investeringslijst geschrapt.” Maar
er zijn ook structurele oorzaken aan te
wijzen. Alex van der Klift signaleert dat
de markt al zo’n 15 jaar consolideert.
“Voor de Nederlandse industrie is er al-
leen lokaal toekomst. We hebben niet
de schaalgrootte om onze internationale
activiteiten verder uit te bouwen. Grote
Nederlandse spelers, zoals Ahrend, wor-
den door de crisis teruggeworpen op de
Nederlandse markt en bouwen hun inter-
nationale activiteiten af. En nu de positie
van Nederlandse bedrijven verzwakt
is, penetreren internationale spelers de
Nederlandse markt.” Jan Beltman van
Markant ziet nog een andere structurele
ontwikkeling: “Automatisering maakt or-
ganisaties productiever, bedrijfskolommen
integreren verder, internet dwingt tot
efficiency en papier neemt af in organisa-
ties, waardoor mensen minder gebonden
zijn aan kantoren.”
Ook Ries Bongenaar erkent dat er mo-
menteel veel staat te veranderen “Ieder-
een kijkt of het goedkoper kan, de markt
is nog transparanter geworden”, zegt hij.
“Daarnaast is alles veranderd: marktpar-
tijen, vraag, beïnvloeders en inkopers. En
de veranderingen gaan steeds sneller. De
enige constante is dat mensen nog steeds
waar voor hun geld willen hebben.”
Bedrijven met producten in het mid-
densegment hebben het momenteel het
moeilijkst vanwege de grote (buitenland-
se) concurrentie. “Als je als bedrijf dozen
gaat schuiven en afstapt van je eigen
identiteit, red je het niet”, stelt Ton Lucas
van Leferink. “Wij zijn versneld naar een
hoger niveau gegaan om te overleven-
Inside Information 11
Meubilair

De markt voor kantoormeubilair ondergaat

momenteel een structurele verandering;
werkplekken krijgen een geheel nieuwe
configuratie.

12 Inside Information

Harde keuzes maken en doorvoeren, je
moet de kloten hebben om te reorgani-
seren op grond van kosten én nieuwe
visie.” Hierbij speelt de vermogenspositie
van een bedrijf natuurlijk een rol. Daarom
zingen familiebedrijven het volgens VSM-
branchemanager Kees van der Sluijs in
de regel vrij lang uit. “In andere gevallen
is het de vraag hoe lang investerings-
maatschappijen bereid zijn een bedrijf
te ondersteunen”, zegt hij. Jan Beltman
verwacht bijna zeker nieuwe faillisse-
menten, met name onder bedrijven met
een ‘me-too’-houding. “Daarom stoppen
wij veel geld in R&D. Onze naam Markant
vertelt precies wat je moet doen om geld
te verdienen.”
Ad Sint Nicolaas denkt dat kleine produ-
centen, maar met name ook dealers het
komend jaar heel moeilijk krijgen. Door
omstandigheden hebben bedrijven hun lot
niet altijd in eigen hand. “Als je als leve-
rancier een paar keer in een faillissement
zit, kun je in de problemen komen, ook al
beschik je over goede mensen en kwali-
teiten”, zegt Ries Bongenaar.
Om de crisis te overwinnen, is ambitie
erg belangrijk, vervolgt de Mibra-man.
“Bedrijven die het glas als halfvol be-
schouwen, zien kansen en proberen die
in de markt te zetten. Zij komen sterker uit
de crisis”, zegt hij. “De hiervoor vereiste
creativiteit versnelt de productontwikke-
ling. Als kleine producent hebben wij het
voordeel van korte lijnen, korte beslistijd
en grote wendbaarheid.” Verder is het
belangrijk vast te houden aan de waar-
den die partners van Mibra verwachten.
“Maximale betrouwbaarheid, snelheid,
productontwikkeling en kwaliteit. Daarom
gaan we de upgrading verder uitbouwen.”
Ook Leferink zet in op een hoger inspan-
ningsniveau. “Meer, maar vooral beter.
We trekken met andere specialisten op
om klanten op die manier nog beter te
kunnen bedienen”, aldus Ton Lucas.
Hierbij is het mogelijk ‘aan te haken’ bij
hoopvolle marktontwikkelingen, zoals de
stijgende populariteit van ‘Het Nieuwe
Werken’. Lucas: “De markt lijkt ontvanke-
lijk voor onze redeneertrant van rende-
mentsverbetering: meer verdienen door
een betere inrichting.”
Anderen zien heil in het verlagen van het
rentetarief en het (tijdelijk) herinvoeren
van beproefde investeringsregelingen.
“Als ondernemers hier voordeel uit halen,
geeft dit uiteindelijk een positieve impuls
’De gemiddelde
gebruiksduur
wordt opgerekt’
aan de werkgelegenheid”, stelt Ad Sint
Nicolaas. Jan Beltman maakt zich sterk
voor een betere positie van het mid-
den- en kleinbedrijf bij het verkrijgen
van overheidopdrachten. Verder moeten
bedrijven zich meer richten op hun core-
business, meent hij. “Dus net zo lang klei-
ner worden tot je weer winst maakt of de
markt weer groter wordt. Daarom blijven
we investeren in nieuwe producten.”
Een juiste positionering is ook volgens
Alex van der Klift een belangrijke voor-
waarde voor succes. “Kembo is een
nichespeler met innovatieve designpro-
ducten. Die hebben een prijs en die wil
je er al dan niet voor betalen. Het gaat
ons niet om de laagste prijs, maar om
het welzijn van gebruikers. Wij ontwik-
kelen producten die mensen helpen en
inspireren. Creatieve toptalenten moet
Meubilair
je een topomgeving bieden waar ze tot
bloei kunnen komen.”
Branchebreed leeft de hoop dat afnemers
in 2011 weer een toenemende bereid-
heid zullen tonen om inderdaad te inves-
teren in producten die toptalenten een
ideale werkomgeving bieden. En wat
dat betreft is er enig licht aan het eind
van de tunnel. Zoals gezegd laat de wo-
ningbouw de eerste voorzichtige pogin-
gen van herstel zien. Eén en ander doet
vermoeden dat ook met betrekking tot
de utiliteitsbouw de seinen later dit jaar
langzaam weer op groen zullen gaan. Wat
dat betreft, stemt de huidige voorzichtige
opleving in de Verenigde Staten hoopvol.
Jan Beltman van Markant wijst erop dat
marktontwikkelingen in de VS meestal
na 1 à 2 jaar overwaaien naar Europa.
“Beursgenoteerde meubelfabrikanten la-
ten daar sinds augustus 2010 een groei
met dubbele cijfers zien”, zegt hij. “En
daarvan wordt het niet slechter in 2011.”
www.markantoffice.com
www.mibra.nl
www.beleefbrink.nl
www.kembo.nl
www.planatoffice.nl
www.leferink.nl
www.vsmplaza.nl
Inside Information 13