Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
İNŞAAT TEKNOLOJİSİ
BETON 2
ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı
Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,
denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve
Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve
yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşılabilirler.
• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak
dağıtılır.
• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR ...........................................................................................................................ii
GİRİŞ ..............................................................................................................................................1
ÖĞRENME FAALİYETİ – 1 .........................................................................................................3
1. BETONU SIKIŞTIRMA.............................................................................................................3
1.1. Beton....................................................................................................................................3
1.1.1. Tanımı ..........................................................................................................................3
1.1.2. Çeşitleri ........................................................................................................................3
1.1.3. Özellikleri.....................................................................................................................5
1.1.4. Kullanıldığı Yerler .......................................................................................................5
1.2. Betonu Sıkıştırma ................................................................................................................6
1.2.1. Tanımı ..........................................................................................................................6
1.2.2. Önemi...........................................................................................................................6
1.2.3. Teknikleri .....................................................................................................................6
1.3. Betonu Sıkıştırma Araçları ..................................................................................................7
1.3.1. Çeşitleri ........................................................................................................................7
1.3.2. Özellikleri.....................................................................................................................9
1.3.3. Kullanma Şekilleri ve Kullanıldığı Yerler ...................................................................9
1.4. Betonu Sıkıştırma Kuralları ...............................................................................................11
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ.................................................................................................16
ÖLÇME DEĞERLENDİRME .................................................................................................18
ÖĞRENME FAALİYETİ - 2 ........................................................................................................20
2. BETONU KALIBA GÖRE DÜZELTME ................................................................................20
2.1. Betonu Kalıba Göre Düzeltme Araçları.............................................................................20
2.1.1. Tanımı ........................................................................................................................20
2.1.2. Çeşitleri ve Özellikleri ...............................................................................................20
2.2. Betonu Kalıba Göre Düzeltme...........................................................................................22
2.2.1. Tanımı ........................................................................................................................22
2.2.2. Önemi.........................................................................................................................22
2.2.3. Teknikleri ...................................................................................................................22
2.3. Betonun Kalıba Göre Düzeltilmesi....................................................................................23
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ.................................................................................................24
ÖLÇME DEĞERLENDİRME .................................................................................................25
ÖĞRENME FAALİYETİ- 3 .........................................................................................................26
3. BETONU KORUMA................................................................................................................26
3.1. Koruma ..............................................................................................................................26
3.1.1. Tanımı ........................................................................................................................26
3.1.2. Çeşitleri ......................................................................................................................26
3.1.3. Önemi.........................................................................................................................27
3.2. Betonu Koruma Araçları....................................................................................................28
3.2.1. Tanımı ........................................................................................................................28
3.2.2. Çeşitleri ve Özellikleri ...............................................................................................28
3.3. Betonun Korunması ...........................................................................................................29
3.4. Betonun Koruma Kuralları ................................................................................................31
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ.................................................................................................34
ÖLÇME DEĞERLENDİRME .................................................................................................35
MODÜL DEĞERLENDİRME .....................................................................................................37
CEVAP ANAHTARLARI............................................................................................................40
KAYNAKLAR .............................................................................................................................41
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
MODÜLÜN KODU 582YIM044
ii
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
Çağımızın yapı dünyasında geniş bir kullanım alanı bulunan beton, üretimden
uygulamaya kadar her aşamada son derece dikkat ve titizlik gerektiren bir yapı
malzemesidir.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ – 1
AMAÇ
ARAŞTIRMA
Hazır beton teknolojisi içinde yer alan kendiliğinden sıkışan beton hakkında araştırma
yaparak bilgi toplayınız ve bu bilgileri ödev formatında hazırlayıp dosya halinde sununuz.
1. BETONU SIKIŞTIRMA
1.1. Beton
1.1.1. Tanımı
Beton; kum ve çakıl ya da kırma taşın çimento ile karıştırılıp su ile karılan, bir süre
sonra katılaşıp sertleşen bir yapı gerecidir.
1.1.2. Çeşitleri
DÜŞÜK DAYANIMLI
BETONLAR
C 8/10 80 8 100 10
C 12/15 120 12 150 15
C 16/20 160 16 200 20
NORMAL DAYANIMLI
BETONLAR
C 20/25 200 20 250 25
C 25/30 250 25 300 30
C 30/37 300 30 370 37
C 35/45 350 35 450 45
YÜKSEK DAYANIMLI
BETONLAR
C 45/55 450 45 550 55
C 50/60 500 50 600 60
C 55/67 550 55 670 67
C 60/75 600 60 750 75
C 70/85 700 70 850 85
C 80/95 800 80 950 95
C 90/105 900 90 1050 105
C 100/115 1000 100 1150 115
1.1.3. Özellikleri
İyi bir beton, taze halde iken kolay taşınabilmeli, yerleştirilebilmeli, sıkılanabilmeli ve
bu işlemler sonrasında ayrışmamalıdır.
Sertleşmiş halde ise betonun mukavemeti, yüksek ve dayanıklı olmalıdır. Yani hava
etkisine, kimyasal etkilere ve aşınma etkisine karşı dayanmalıdır.
Ayıca ekonomik olmalı; yani malzeme, üretim, döküm, kalıplama, bakım masrafları az
olmalıdır. Bu özellikler ise malzeme cinsi ve karışım oranları iyi seçilerek, beton harmanının
hazırlanması, yerleştirilmesi ve sıkıştırılmasında uygun yöntemler ve güvenilir araçlar
kullanılarak ve beton uygun koşullarda korunarak sağlanabilir.
5
1.2. Betonu Sıkıştırma
1.2.1. Tanımı
Kalıba dökülen betonu, kalıbın her tarafına yaymak, donatıları iyice sarmasını
sağlamak ve hava boşluklarını dışarıya çıkararak doluluğu artırmak için yapılan işleme
sıkıştırma ( vibrasyon ) denir. Vibrasyonun esası, betonu kuvvetli bir şekilde titreşime tabi
tutmaktır. Deprem yönetmeliğinde belirtildiği gibi, her tür beton sınıfında, yerleştirme
aşamasında sıkıştırma (vibratör kullanarak) yapmak zorunludur.
1.2.2. Önemi
6
1.3. Betonu Sıkıştırma Araçları
1.3.1. Çeşitleri
Tokmaklama ağır, düz yüzeyli veya ızgara tipi malzemelerle yapılmalıdır. Donatının
çok sık olduğu durumlarda su oranı yüksek olan karışımlarda uygulanmalıdır. Düşük kıvamlı
betonların tokmaklanması sırasında sıkıştırılmış tabakanın kalınlığı 15 cm yi geçmemelidir.
1.3.1.2.Şişleme
7
¾ Kalıp vibratörleri: Bu vibratörler kalıbın üzerine önceden belirlenmiş yerlere
bağlanırlar ve betona değmeden sarsarlar (resim 6).
8
1.3.2. Özellikleri
Betonu yerleştirmede ve sıkıştırmada kullanılan araçların en mükemmeli olan
vibratörler basınçlı hava, elektrik veya benzinle çalışırlar. Vibrasyonla betonun daha sağlam,
sızdırmaz ve zayıflatıcı unsurlara karşı dayanıklı olması sağlanır. Su miktarı veya dozajı
düşük karışımlar vibrasyonla daha kolay yerleştirilir.
Vibratörün etki alanı, beton yüzeyinin nemlenmesi ve sulu bir kısmın yüzeye çıkması
ile anlaşılır. Bazı durumlarda ikinci kez vibrasyon yapma tavsiye edilir. İkinci kez vibrasyon
yapmanın agregaların ayrılmasına neden olabileceği düşünülür. Bu doğru değildir. Çünkü
demirlerin altında sıkışıp kalmış fazla su dışarı çıkar ve kenetlenme ( yapışma ) daha iyi olur.
Vibratörlerin en önemli özellikleri, frekansı, kuvveti ve boyutudur. Frekans, vibratör
başlığının saniyede sağa ve sola olan hareketlerinin sayısı, kuvveti dönen kısmın meydana
getirdiği enerji, beton yükünü kaldırabilecek düzeyde olmalıdır. Boyut ise taze beton
içindeki havayı en hızlı ve ekonomik yoldan çıkaracak vibratör ebatlarıdır.
9
1.3.3.3. İç Vibratörlerini Kullanma Şekilleri ve Kullanıldığı Yerler
Diğer adı dalıcı vibratörler olan ve en çok kullanılan tipidir. Titreyen bir metal iğne
ona güç kaynağından hareket gücü ileten, hortum içindeki esnek bir bağlantıdan oluşur.
Titreşimli iğne beton içindeki en büyük agrega boyutu, betonun kıvamı, kalıp ve donatı
durumuna göre değişik çaplarda olabilir. Kolon, kiriş ve döşeme betonlarının
sıkıştırılmasında iç vibratörlerin kullanılması uygundur.
Bu tür vibratörlerle sıkıştırılan tabakanın kalınlığı 70’cm yi geçmemeli ve en az 30 cm
olmalıdır. İç vibratörleri hızlıca kalıbın dibine indirilir, 15–20 saniye arasında beton içinde
kaldıktan sonra yavaş yavaş, şantiyede 3 cm olacak şekilde yukarı çekilir.
Resim 8: Bir alt Resim 9: Homojen Resim 10 :Beton Resim 11: Beton
tabakanın içine sıkıştırma dökümüne eğik dökümüne eğik
girdiği ve uygun sağlanamayacağı yüzeyin alt yüzeyin üst
aralıklarla için yanlış ucundan ucundan
uygulandığı için vibrasyon başlanması, başlanması,
doğru vibrasyon eklenen beton sıkıştırma sırasında
kütlesi sıkışmaya kaymaya neden
yardımcı olacağı olacağından yanlış
vibrasyon
10
1.3.3.3.Yüzey Vibratörlerin Kullanma Şekiller ve Kullanıldığı Yerler
Satıh vibratörleri de denilen bu vibratörler titreşen bir mala ve mastar şeklindedirler.
Daha çok döşeme ve yol kaplama betonlarında kullanılır. Yaklaşık 20 cm’ ye kadar etkili
olur (resim 13).
11
Vibratörü hızlıca kalıbın dibine
indiriniz (resim 16).
12
Vibrasyon sırasında her seferinde bir önceki
tabakaya 15 cm kadar girmesine dikkat etmek gerekir.
Böylece iki tabakanın birbiriyle kaynaşması sağlanır
( resim 19 ).
Resim 20 : Düşük
yüzeylerin sıkıştırılması
Kalınlığı az olan döşemelerde iç vibratörler
kullanılıyorsa vibratör iğnesi düşük olarak daldırılır
(resim 21).
13
Kalıplara vibratör çapının iki katı
mesafeden daha fazla yanaşılmamalıdır
(resim 22).
14
¾ Kalıp Vibratörlerinde
• Oturması ve yayılması az olan daha kuru beton harcının sıkıştırılmasında
kullanmalıyız.
• Bu tip vibratörler, kalıbın yüzey miktarı ağırlığı, beton cinsi ve donatı
sıklığına göre belirlenir (resim 25).
• Doğru boyutlarda ve gerekli sayıda vibratörü, kalıp ve beton harcı için en
uygun frekansı ve nihayet vibrasyon için en uygun yerin seçilmesi çok
önemlidir (resim 26).
Resim 25: Yanlış kalıp vibrasyon Resim 26: Doğru yerlerde uygulanan kalıp
pozisyonu ile elde edilen kötü beton vibrasyonu ile elde edilen iyi beton
¾ Yüzey Vibratörlerinde:
• Sıkıştırılacak tabakanın kalınlığı en çok 20 cm olmalıdır.
• Arkada nemli ve sulu bir kısım kalacak şekilde yavaş olarak hareket
ettirilmelidir (resim 27).
15
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Kendiniz ya da arkadaşınızın yaptığı uygulamayı aşağıdaki ölçme aracına göre
değerlendiriniz. Değerlendirme sonucunda eksik olduğunuz konuları tamamlayınız.
İŞLEM ANALİZİ
İşe Başlama Süresi: İşi Bitirme Süresi: İşin Yapılacağı Süre: 32 Ders saati
Dersin
Betonarme Kalıpları Öğrencinin
Adı
Betonu doğru, eksiksiz ve işe uygun
Amaç Adı Soyadı
olarak sıkıştırılması
Konu Betonu Sıkıştırma Sınıfı - Nu
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
BETONUN SIKIŞTIRILMASI
1 İş eldivenini taktınız mı?
2 Kalıbı ıslattınız mı?
Betonu dökülecek alanın en uzak noktasından başlayarak
3
döktünüz mü?
Beton tabakasının kalınlığına göre vibrasyon şeklini ve
4
aracını belirlediniz mi?
Sıkıştırma işlemini iç vibratörle yapıyorsanız dik olarak
5
tuttunuz mu?
Tabakaların birbirine geçmesi için vibratörü alttaki beton
6
tabakasına en az 15 cm, geçmesine dikkat ettiniz mi?
Vibratörü hızlıca betona daldırıp 15 sn, sabit olarak
7
tuttunuz mu?
8 Vibratörü yavaşca betondan (sn’de 3 cm) çıkartınız mı?
Vibratörü kullanırken kalıba değdirmemeye dikkat
9
ettiniz mi?
Vibratörü kullanırken donatıya deydirmemeye dikkat
10
ettiniz mi?
Vibratörün etki alanlarına (daldırma aralıklarına) dikkat
11
ettiniz mi?
Vibratörü betondan çıkarttığınızda boşluk kendiliğinden
12
kapanıyor mu?
Kalıp vibrasyonu kullanıyorsanız disk sayısını doğru
13
olarak belirlediniz mi?
Frekansın büyüklüğüne göre taneciklerin etkilendiğini
14 bildiğinize göre vibratörün frekansını doğru olarak
ayarladınız mı?
16
Yüzey vibratörü kullanacaksınız beton tabakasının
15
derinliğine dikkat ettiniz mi?
Yüzey vibratöründe önemli olan düşük frekanslarda
16
kullanmaktır. Dikkat ettiniz mi?
17 Yüzey vibratörünü yavaş yavaş hareket ettirdiniz mi?
Yüzeyde sulu bir tabaka kalacak şekilde vibrasyonu
18
uyguladınız mı?
TOPLAM
17
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak
belirleyiniz.
18
7. İç vibratörleri beton içerisinde tutma süresi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 15 saniye
B) 5 saniye
C) 8 saniye
D) 30 saniye
DEĞERLENDİRME
Faaliyet sonundaki sorulara doğru cevap verdiyseniz bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
Eğer yanlış cevaplarınız varsa başa dönerek tekrar ediniz.
19
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ
ÖĞRENME FAALİYETİ - 2
ARAŞTIRMA
2.1.1. Tanımı
20
Kürek: Betonu karma, yayma, düzeltme işlerinde kullanılır.
Çok fazla çeşidi olmakla birlikte inşaat işlerinde düz saplı kürekler
tercih edilir ( Resim 28 ).
Çelik Mala: Daha çok sıva işlerinde kullanılan malaların beton işlerinde kullanma
alanı sınırlıdır. Perdahlama işleminde, mastarlama işleminde yardımcı alet olarak kullanılır
(resim 29).
Mastar: Beton yüzeyinin düzeltilmesi için kullanılan mastarlar 2-3 m boyunda ahşap
veya metal malzemeden yapılır. Elle kullanılan bu araçlar beton yüzeyinde hareket ettirilerek
kullanılır (resim 30).
2.2.1. Tanımı
2.2.2. Önemi
Yerine dökülmüş ve sıkıştırılmış olan betonun prizini almaya başlamadan önce yüzey
düzgünlüğünün sağlanması gerekir. Düzgün yüzeyli beton sonradan üzerine yapılacak olan
kaplamaların işçilik olarak kolay ve güzel görünüşlü olmasını sağlar.
Küçük alanların düzgünlüğünün sağlanması ahşap veya çelik el mastarları ile olur.
Büyük alan ve yol betonlarında yüzey düzgünlüğünün yanında sıkışmasını da sağlayan
titreşimli mastarlar kullanılır. Ancak titreşimli mastarları kullandıktan sonra el mastarı
çekmek yüzeydeki boşlukları görmek açısından faydalı olur.
2.2.3. Teknikleri
Düşey yüzeylerin düzgünlüğü genellikle kalıp tutularak sağlanır. İstenen yüzey
kalitesine göre değişen kalite ve tipte kalıplar kullanılır. Bazen kalıp alındıktan sonra yüzey
el veya makine ile ek bitirme işlemleri yapılabilir.
Yatay yüzeyler ve bazı eğik yüzeylerin düzeltme işlemi çoğunlukla kalıpsız yapılır.
Döşeme betonlarının yüzey düzeltme işlemi genellikle çelik veya ahşap mastar ve malalarla
yapılır. Bazen de makine yöntemleri kullanılır.
22
2.3. Betonun Kalıba Göre Düzeltilmesi
¾ Yerine dökülmüş ve sıkıştırılmış olan betonun prizini almaya başlamadan önce (
en fazla 1 saat içinde ) yüzey düzgünlüğünün sağlanması gerekir.
¾ Küçük alanların yüzey düzgünlüğünün sağlanması işleminde ahşap veya çelik el
mastarı ve mala kullanılmalıdır.
¾ Büyük alanların yüzey düzgünlüğünün sağlanmasında titreşimli mastarlar
kullanılmalıdır.
¾ Mastarlama işleminde önemli olan beton yüzeyindeki su-çimento şerbetinin
(terlemenin) düzgünlüğü sağlamaya yardımcı olması gerekir.
¾ Beton yüzeyinin el mastarı ile mastarlanması için en az iki kişi gereklidir.
¾ Mastarlama işlemi beton dökümü yönünde yapılmalıdır. Genelde beton sahasının
kısa kenar yönünde olması gerekir.
¾ Mastarlama işinde iki kişi mastarın iki ucuna geçerek karşılıklı mastarı hareket
ettirir.
¾ Bu işlem sırasında beton yüzeyindeki boşluklar beton harcı ile doldurulmalıdır.
¾ Aynı yüzeylere birkaç defa mastarlama yapılarak yüzey düzgünlüğü tam olarak
sağlanmalıdır.
¾ Kenar bitirilmesi önce yapılmalı sonra pah ve derzler bitirilmelidir.
¾ Bu işleme betonlama sahası bitene kadar devam edilmelidir.
¾ Beton yüzeyindeki su-çimento şerbeti kaybolduktan (priz başladıktan) sonra
perdahlama yapılmalıdır.
¾ Küçük alanlarda perdahlama, tirfil (el malası) ile, büyük alanlarda perdah
makineleri ile yapılmalıdır.
¾ Perdahlama, beton yüzeyindeki buharlaşmadan, ortam sıcaklığından ve rüzgârdan
dolayı meydana gelen çatlamaları yok etmek ve son düzgünlüğü sağlamak için
yapılır.
¾ Perdahlama özel köprü iskele üzerinde hiçbir yükseklik ve çukurluk olmayacak
şekilde yapılmalıdır.
¾ Son olarak yüzey hafifçe sertleşince branda, süpürge ya da fırça pürüzlüğün
verilmesi için belli bir yönde çekilir.
23
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
DEĞERLENDİRME
24
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgiler kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak
belirleyiniz.
Çoktan Seçmeli Test Soruları
5. Düşey yüzey ölçüleri fazla olan betonların yüzey düzgünlüğünü aşağıdakilerden hangisi
sağlar?
A) Kürek
B) Mala
C) Mastar
D) Kalıp
DEĞERLENDİRME
Faaliyet sonundaki sorulara doğru cevap verdiyseniz bir sonraki öğrenme faaliyetine
geçiniz. Eğer yanlış cevaplarınız varsa başa dönerek tekrar ediniz.
25
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
ÖĞRENME FAALİYETİ- 3
AMAÇ
ARAŞTIRMA
Betonları koruma yöntemlerinden olan kimyasal kür yöntemleri hakkında
öğretmeninizin rehberliğinde araştırma yaparak bilgi toplayınız. Topladığınız bu bilgileri,
dosya içerisinde sununuz.
3. BETONU KORUMA
3.1. Koruma
3.1.1. Tanımı
Yeni sertleşen beton çok naziktir, özenle korunması gerekir. Özellikle bir hafta içinde
beton kurumamalı, donmamalı ve sarsıntıya uğramamalıdır. Beton inşaatının açık
yüzeylerinin belirli zamanlarda sulanması ve bu sulaman süresinin 7 ile 14 gün arasında
olması gerektiği şartnamelerde belirtilmektedir.
Betonda dayanıklılığı garanti eden unsurlardan bir tanesi de betonun kür edilmesidir.
Kür, çimento hidrasyonunun ilerlemesi için betondaki isi ve nem değişikliklerini kontrol
altında tutma yöntemidir. Kürün amacı çimento hamurundaki suyun boşluklarını yine
çimento içindeki ürünlerin doldurmasına kadar betonu doygun veya doyguna yakın durumda
tutmaktır.
3.1.2. Çeşitleri
Beton içindeki hidratasyon olayının normal bir şekilde gelişmesini engelleyen koruma
koşulları ile ilgili faktörler havanın sıcaklık ve nem derecesi ile rüzgârlı olmasıdır. Hava
sıcaklığının düşük olması hidratasyonu yavaşlatacak, buna bağlı olarak da beton yavaş
26
dayanım kazanacaktır. Şayet havanın sıcaklığı fazla ise bu durumda da buharlaşma olacak ve
hidratasyon için gerekli su miktarında azalma olacaktır. Havanın rüzgârlı olması da
buharlaşmayı artıracaktır. Bu durumda buharlaşmanın önlenmesi, ancak yeterli bir rutubet
kaynağı sağlamakla mümkün olacaktır. Şayet betonda bu gibi etkiler sonucu oluşan su kaybı
önlenemez ise, ani kurumadan dolayı betonda büzülme olacak ve çatlaklar meydana
gelecektir.
Karışım suyunu belirli bir süre betonun bünyesinde tutabilmek için genelde iki yöntem
uygulanır.
¾ Betonu sık sık ve devamlı sulama, ıslak çuvallarla örtme, buhar verme, kum,
nemli toprak veya saman sürerek sürekli ıslatmak gibi önlemlerdir (Resim 34).
¾ Betonun yüzey mastarı biter bitmez beton yüzeyini piyasadan hazır olarak temin
edebilecek sıvı kür maddeleri ile kaplamaktır. Bu maddeler püskürtme yoluyla
veya fırça ile beton yüzeyine uygulanırlar. Esası reçineli bir vernik olan bu kür
maddeleri beton yüzeyini ince bir film halinde kaplayarak kür süresince suyun
buharlaşmasını önler.
Soğuk havalarda, gerek don etkisine karşı gerekse kalıp alma süresini kısaltmak için
betonu bir çadır altında ve içerisinde gerekli ısıyı sağlamak için ateş yakarak, sıcak hava
veya buhar üfleyerek muhafaza etmek gerekir.
3.1.3. Önemi
İnşaatta beton dökümüne başlamadan yapılan plan gereği her türlü önlem alınmalıdır.
Ani ısı değişikliklerine karşı betonu korumak gerekir. Betonu koruyacak bu ciddi önlemler
kritik zaman içinde ısı ve nem durumunu kontrol altında tutacak çimento hidrasyonunun
kesintisiz devam etmesini ve mukavemetinin yeterli düzeye ulaşmasını sağlayacaktır.
27
3.2. Betonu Koruma Araçları
3.2.1. Tanımı
Beton yerleştirilip, sıkıştırıldıktan sonra karşılaşacağı çeşitli fiziksel, kimyasal ve
mekanik etkilerden korunmalı ve doğa koşullarına göre katılaşmasını çabuklaştıracak veya
yavaşlatacak tedbirler alınmalıdır.
Beton yeter derecede katılaşıncaya kadar
aşağıdaki zararlı etkilere karşı korunmalıdır. Bunlar:
¾ Sıcaklık düşmeleri
¾ Koruma (beton karışım suyunun
reaksiyona girmeden buharlaşması).
¾ Soğuk, don
¾ Yağmur ve sel
¾ Titreşim ve sarsıntılar
Resim 35: Islak branda ile
¾ İnsan ve hayvan ayak izleri korunmuş kolon betonu
Betonun bakımı, istenilen nem ve sıcaklık
koşullarının sağlanması için kullanılan araçlar yüzeyde geçirimsiz bir tabaka oluşturarak
beton karışım suyunun kaybolmasına engel olurlar (Resim 35).
• Göllendirme
• Fıskiye veya hortumla sulama
• Islak örtülerle kaplama
¾ Beton yüzeyini örterek su kaybını önleme
• Plastik örtüler
• Sıvı kür malzemeleri
28
¾ Dayanım kazanımını hızlandıran sıcak + nem uygulamaları
• Buhar kürü
• Beton içine yerleştirilen ısıtıcı teller kullanılması
¾ Soğuk havalarda, başlangıçta beton ısısının belirli bir değerden aşağı düşmesini
önlemek
29
Anormal hava koşullarında, soğuk havalarda, beton dökülürken dikkat
edilecek hususlar ( TS 1248 ) :
¾ En düşük günlük sıcaklığın 0 °C altına indiği ilk günden sonra, ortalama hava
sıcaklığının ardı ardına bir günden fazla süre ile +5 °C nin altına düşmesi halinde,
beton yerleştirildikten sonra en az 24 saat dona karşı korunmalıdır, kür süresi
uzatılmalıdır.
¾ Betonda işlenebilme için en az su kullanılmalı
¾ Hidratasyon ısısı yüksek, erken dayanımı yüksek çimento kullanılmalı
¾ Karışım suyu ve agrega ısıtılabilir
¾ Karışımda priz hızlandırıcı katkılar kullanılabilir.
¾ Betonun prizini almaya başlamasıyla birlikte ikinci mastar çekilmesi işlemi
uygulanmalıdır. Priz süresince çatlama oluşmuşsa hemen müdahale edilip yeniden
tahta mala ile perdah çekilmelidir.
¾ Özellikle rüzgârlı havalarda betonun mastarı çekildikten sonra üzeri yalıtkan
malzemelerle, naylon ya da telis ile örtülmelidir.
30
3.4. Betonun Koruma Kuralları
31
¾ Beton kalıplarında ve saha betonlarında pas payı kullan
(resim 42).
33
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Kendiniz ya da arkadaşınızın yaptığı uygulamayı aşağıdaki ölçme aracına göre
değerlendiriniz. Değerlendirme sonucunda eksik olduğunuz konuları tamamlayınız.
İŞLEM ANALİZİ
İşe Başlama Süresi: İşi Bitirme Süresi: İşin Yapılacağı Süre: 22 ders saati
Dersin
Betonarme Kalıpları Öğrencinin
Adı
Betonu yöntemlerine göre, doğru,
Amaç eksiksiz ve işe uygun olarak Adı Soyadı
koruyabilme
Konu Betonu Koruma Sınıfı - Nu
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır
ZEMİNİN HAZIRLANMASI
I Beton dökümü işlemini sıcak havada yaptıysanız;
Küçük alanda tirfil ile büyük alanda perdah makinesi ile
1
perdahlama yaptınız mı?
2 Yüzeydeki çatlaklar perdahlamadan sonra kapandı mı?
3 Beton yüzeyini suladınız mı?
Güneş ışığından ve rüzgardan korumak için gölgeleme
4
ve kalkan duvar yöntemlerini uyguladınız mı?
Kür işlemlerinden olan ıslak çuval, branda gibi örtülerle
5
kapatma yolunu seçtiniz mi?
Bu yöntem çok sulu olduğundan inşaat alanını çamurlu
6
duruma getireceğini unutmadan önlem aldınız mı?
Kimyasal kür malzemelerini tercih ettiyseniz tekniğine
7
uygun olarak yüzeye uyguladınız mı?
II Beton döküm işlemini soğuk havada yaptıysanız ;
1 Mastarlama işlemini yaptınız mı?
2 Beton yüzeyini yalıtkan malzemelerle örtünüz mü?
Kür uygulama işlemlerinden olan buhar, basınçlı sıcak
3
hava veya sabit ısıtıcılar uyguladınız mı?
TOPLAM
DEĞERLENDİRME
Eksik olduğunuz konulara geri dönerek tekrarlayınız. Tüm soruları doğru cevapladıysanız
diğer faaliyete geçiniz.
34
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME DEĞERLENDİRME
Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak
belirleyiniz.
1. Betonun dökümü ve bakımı için TS’ da kabul edilen normal hava şartları
aşağıdakilerden hangisidir?
A) +5°C altı
B) +30°C üstü
C) Rüzgarlı hava
D) +5°C - +30°C arası
2. Aşağıdakilerden hangisi hava sıcaklığının çok fazla olması (+30°C üstü ) durumunda
beton üzerinde oluşan olumsuz etkilerden değildir?
3. Aşağıdakilerden hangisi hava sıcaklığının düşük olması (+5°C altı ) durumunda beton
üzerinde oluşan olumsuz etkilerden değildir?
DEĞERLENDİRME
Faaliyet sonundaki sorulara doğru cevap verdiyseniz bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
Eğer yanlış cevaplarınız varsa başa dönerek tekrar ediniz.
36
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME)
Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz.
2 x 2 x 0.25 m boyutlarındaki bir alanda beton çalışması yapılacaktır. Bu çalışma için
kullanılan beton malzemelerinin hesabını yaparak, projesine uygun olarak uygulayınız.
PERFORMANS TESTİ
İşe Başlama Süresi: İşi Bitirme Süresi: İşin Yapılacağı Süre: 32 ders
saati
Dersin
Betonarme Kalıpları Öğrencinin
Adı
- Betonu Doğru, eksiksiz ve işe uygun
olarak sıkıştırılabilecektir.
- Kalıba göre betonu, doğru, eksiksiz ve
Amaç Adı Soyadı
işe uygun olarak düzeltilebilecektir.
- Betonu kuralına göre doğru, eksiksiz
ve işe uygun olarak koruyabilecektir.
A- Betonu sıkıştırma
Konu B- Betonu kalıba göre düzeltme Sınıfı - No
C- Betonu koruma
GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır
ZEMİNİN HAZIRLANMASI
BETONU SIKIŞTIRMA
37
8 Vibratörü yavaşca betondan (sn’de 3 cm) çıkartınız mı?
Vibratörü kullanırken kalıba deydirmemeye dikkat
9
ettiniz mi?
Vibratörü kullanırken donatıya deydirmemeye dikkat
10
ettiniz mi?
Vibratörün etki alanlarına (daldırma aralıklarına) dikkat
11
ettiniz mi?
Vibratörü betondan çıkarttığınızda boşluk kendiliğinden
12
kapanıyor mu?
Kalıp vibrasyonu kullanıyorsanız disk sayısını doğru
13
olarak belirlediniz mi?
Frekansın büyüklüğüne göre taneciklerin ettiklendiğini
14 bildiğinize göre vibratörün frekansını doğru olarak
ayarladınız mı?
Yüzey vibratörü kullanacaksınız beton tabakasının
15
derinliğine dikkat ettiniz mi?
Yüzey vibratöründe önemli olan düşük frekanslarda
16
kullanmaktır. Dikkat ettiniz mi ?
17 Yüzey vibratörünü yavaş yavaş hareket ettirdiniz mi?
Yüzeyde sulu bir tabaka kalacak şekilde vibrasyonu
18
uyguladınız mı?
BETONU KALIBA GÖRE DÜZELTME
Beton dökümü, yerleştirmesi ve sıkıştırılması
1
yaptınız mı?
Mastarlama işleminde gerekli olan araçları hazırladınız
2
mı?
Beton prizine başlamadan mastarlama işlemine başladınız
3
mı?
Mastarlama işleminin beton dökümü yönünde olmasına
4
dikkat etiniz mi?
5 Önce kenarların mastarla düzeltmesini yaptınız mı?
Aynı bölgenin mastarlama işlemini birden fazla yapıp
6
düzgünlüğün en iyi şekilde olmasını sağladınız mı?
Mastarla düzeltme yaparken çukurların beton harcı ile
7
dolmasını sağladınız mı?
8 Yüzeye su çimento şerbetinin çıkmasını sağladınız mı?
Yüzeydeki su çimento şerbeti (terleme) kaybolduktan
9 sonra (priz başlaması) perdahlama işlemine başladınız
mı?
38
Perdahlama işleminde el malasını (tirfil) kullanıyorsanız
10
kuralına uygun yaptınız mı?
Tirfili kullanırken sünger ile su serperek yüzeyi
11
yumuşattınız mı?
12 Orta kısımları tirfil ile perdahlarken dikkat ettiniz mi?
BETONU KORUMA
Beton dökümü işlemini sıcak havada yaptıysanız
Küçük alanda tirfil ile, büyük alanda perdah makinesi ile
1
perdahlama yaptınız mı?
2 Yüzeydeki çatlaklar perdahlamadan sonra kapandı mı?
3 Beton yüzeyini suladınız mı?
Güneş ışığından ve rüzgardan korumak için gölgeleme
4
ve kalkan duvar yöntemlerini uyguladınız mı?
Kür işlemlerinden olan ıslak çuval, branda gibi örtülerle
5
kapatma yolunu mu seçtiniz?
Bu yöntem çok sulu olduğundan inşaat alanını çamurlu
6
duruma getireceğini unutmadan önlem aldınız mı?
Kimyasal kür malzemelerini tercih ettiyseniz tekniğine
7
uygun olarak yüzeye uyguladınız mı?
Beton döküm işlemini soğuk havada yaptıysanız
1 Mastarlama işlemini yaptınız mı?
2 Beton yüzeyini yalıtkan malzemelerle örtünüz mü?
Kür uygulama işlemlerinden olan buhar, basınçlı sıcak
3
hava veya sabit ısıtıcılar mı uyguladınız?
TOPLAM
DEĞERLENDİRME
39
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ 1’İN CEVAP ANAHTARI
1 C
2 A
3 B
4 B
5 C
6 A
7 A
8 B
9 D
10 C
11 C
1 D
2 B
3 A
4 C
5 D
1 D
2 B
3 B
4 A
5 D
6 C
7 C
40
KAYNAKLAR
KAYNAKLAR
¾ OYMAEL, Doç. Dr. Sabit, Yapı Bilgisi Cilt 1, Devlet Kitapları İstanbul 2003
¾ OYMAEL Doç. Dr. Sabit, TUĞAL, Doç. Dr. Mehmet, Yapı Malzemeleri Bilim
Alanında Uygulamalar – Sorunlar Fırat Üniversitesi Yayın No : 3 Elazığ 1991
¾ ÖZKUL, Prof. Dr H; TAŞDEMİR Prof. Dr A.M; TOKYAY Prof. Dr. M; UYAN
Prof. Dr M; Meslek Lisesi İçin Her Yönüyle Beton Türkiye Hazır Beton Birliği
¾ Adana Çimento Hazır Beton, Hazır Beton – 1 Ar Matbaası Yayınları, Adana
2000
¾ Adana Çimento Hazır Beton, Hazır Beton – 3 Ar Matbaası Yayınları, Adana
2000
¾ BAYTOP, F; Okullarda Öğretilmeyenler – İnşaat Uygulamaları Yapı Yayın
İstanbul 2004
¾ BAYTOP, F; İnşaat Uygulamalarında Yanlışlar - Doğrular Yapı Yayın
İstanbul 2004
¾ ŞİMŞEK, Yrd. Doç. Dr. Osman; Yapı Malzemesi II Beta Basım Yayını Dağıtım
İstanbul 2003
¾ ÖZDOĞANLAR, Orhan; Yapı Malzemesi Ders Notları IV Ankara 1970
¾ BAYAZIT, Ö. L; Beton ve Deneyleri DSİ Araştırma Başkanlığı Yayını 1975
¾ POSTACIOĞLU, Prof. B; Yapı Malzemesi Dersleri Gümüşsuyu 1975
¾ Bayındırlık ve İskan Bakanlığı; Genel Teknik Şartname Ankara 1985
¾ Türk Standartları; TS 1247 Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları (Normal
Hava Şartlarında )
¾ Türk Standartları; TS 1248 Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları
(Anormal Hava Şartlarında )
¾ Türk Standartları; TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları
¾ http://www.odevsitesi.net.tr
¾ http://www.gencbilim.com.tr
¾ http://www.thbb.org.tr
¾ http://www.yapırehberi.net.tr
¾ http://www.google.com.tr
¾ http://www.ampyazılım.com.tr
¾ http://www.artdecor.com.tr
¾ http://www.santiyeci.com.tr
¾ http://www.tse.org.tr
41