Professional Documents
Culture Documents
GİRİŞ
Dünyada 130 milyon hektar ekim alanı bulunan mısır bitkisi, yaklaşık 1996
yılı itibariyle 576.82 milyon tonluk üretime sahiptir. Dünya mısır ekim alanı 20 yılda
yaklaşık %19, üretimi %50 ve dekara verimi ise %88 oranında artış göstermiştir.
Son yıllarda sağlanan verim artışının başlıca nedenleri, artan tarımsal girdiler ve
iyileşen yetiştirme teknikleri yanında yüksek verim yeteneğine sahip, yatmaya
2
Sonuç, olarak 3636 kg/ha ortalama verim dünya mısır ortalama veriminden
düşüktür ve son verilere göre dünya mısır üretiminin ve ekim alanlarının dağılış
oranları şöyledir;
Türkiye mısır üretimi 1980’li yılların başlarına oranla yaklaşık 16 kat artmış
olmakla beraber 2.500.000 Ton dolaylarında olan iç tüketim bugünkü üretim
miktarı ile karşılanamamaktadır.
4
Türkiye’de mısır hem üretim, hem de tüketim açısından önemli bir hububat
çeşidi olmakla beraber mısırın önemliliği bölgeseldir. Mısırın en önemli ekim ve
üretim bölgeleri Samsun ve Sakarya illeridir. Marmara bölgelerinde bulunan
Sakarya bölgedeki artışın % 90’ını kaplamaktadır. Ayrıca Türkiye mısır üretiminde
Sakarya’nın payı % 73 artarak 6.8 den % 111.8’e yükselmiştir. Genel ortalamadan
%26 daha yüksek verim artışları sağlanmıştır. Samsun ili üretimde ilk sırayı
almasına rağmen Sakarya’daki gelişmeler bu ilde olmamıştır. Mısır üretimi son
yıllarda Aydın ilinde de büyük gelişmeler göstermektedir. Her ne kadar ekim alanı
diğer iki il düzeyinde değil de üretimde ki verim Sakarya iliyle hemen hemen aynı
düzeydedir.
Mısır bitkisinde erkek çiçekler tepe püskülünde, dişi çiçekler ise sap
boğumundan çıkan koçanlar üzerinde toplanmıştır.
6
Mısır üretimi için ideal sıcaklık 24-32 0C'ler arasıdır. Mısır bir sıcak iklim
bitkisi olmasına rağmen aşırı sıcaklık isteyen bir bitki değildir. Sıcaklık 38 C°'ye
ulaştığında sulama şartlarında bile transprasyonla kaybettiği suyu kökler
vasıtasıyla karşılayamaz. Bitki turgoritesini kaybeder. Bu durum bir kaç gün devam
ederse hücre yapısı esnekliğini kaybeder ve tekrar eski formuna dönemez.
Döllenmeden sonraki ilk bir kaç gün, verimi etkileyen diğer faktörler gibi
ışıklanma açısından da bitkiler için kritik bir dönemdir. Bu konuda yapılan
araştırmalarda; döllenmeden sonraki ilk 3 günlük, dönemde % 90 gölgelenme (tam
bulutluluk) bir melezin verimini % 25 düşürdüğünü; altı günlük gölgelenme % 71
düşürdüğü belirlenmiştir. Gölgelenmeye daha toleranslı bir melezde bile % 16-44
arasında verim azalması belirlenmiştir.
Ancak güneş enerjisinin yüksek olduğu aşın sıcak bir günde de bol ışık alan
8
Mısır bitkisi tarla bitkileri ve tahıllar içinde suyu en ekonomik kullanan bir
bitkidir. Örneğin l gr kuru madde için 270 gr gibi düşük miktarda su tüketmekledir.
Aşırı asit ve aşın alkali topraklar mısır yetiştiriciliği için uygun değildir. En
uygun pH derecesi 6-7dir.
3. Yatmaya dayanıklılık
6. Sıcağa toleransı
7. Melez durumu
Mısırın ana ürün olarak ekilmesi halinde Nisan ayı ortası ile Mayıs ayının ilk
11
1.7.2.3 Gübreleme
Ana üründe 21-24 kg /da saf azot ,9 kg/da saf fosfor, II üründe ise 18-21
kg/da saf azot, 9 kg/da saf fosfor uygulanması gerekir. Azotun yansı ekimle
beraber, kalan yansı ise bitki 40-50 cm (8-10 yapraklı dönemi yani 2. safha) iken,
fosforun tamamı ise ekimle beraber toprağa verilmelidir. Örneğin 20-20-0 taban
gübresi verilecekse 40-45 kg/da ekimle beraber, üst gübre olarak da üre
verilecekse 28-35 kg/da uygulanabilir.
Eğer tohum sık atılmışsa çıkıştan 10 – 15 gün sonra (4-5 yapraklı dönem)
hemen seyreltilmelidir. Bitkinin büyüme konisi bu dönemde toprak seviyesinin
altında olduğu için bitki kökten çekilerek seyreltme işlemi yapılmalıdır.
Mısırın çıkış ve ilk gelişme devresinde yabancı otlarla rekabeti çok zayıftır.
Bu rekabet su, ışık ve besin maddeleri yönünden olmaktadır. Bu nedenle yabancı
ot , mücadelesi en kısa zamanda yapılmalıdır.
a- Mekanik mücadele: Çapa makinesi veya el çapası ile yapıldığı gibi elle
yolmak suretiyle yapılabilir.
1.8 Sulama
Mısır bitkisinin suya ihtiyacı olduğu en kritik dönemi tepe ve koçan püskülü
çıkardığı dönemdir.
4. Tansiypmetreyle
1.9.1 Hastalıkları
1.9.2 Zararlılar
- Mısır koçan kurdu (Sesamia sp) -Mısır sap kurdu ( Östrinia sp) -Yeşil kurt
(Helioptus amıigâra Hb) -Çizgili yaprak kurdu (Spodoptera Hbn) -Mısır yaprak biti
(Aphid maidis Fitch.) -Kırmızı örümcek (Tetranychus spp.)
1.10 Hasat
Fizyolojik olgunluğa, eren mısır taneleri yaklaşık %35 oranda nem içerir. Bu
dönemde tane normal gelişimini tamamlamıştır, elle hasat edilebilir. Fakat böyle
yüksek nemde makineli hasat danelerin yumuşaklığı dolayısıyla hasat kaybını
arttırır.
Makine ile mısır hasadı için en uygun nem oranı %21-28 arşıdır. En ideal
hasat zamanı (minimum kayıp ve kalitenin korunması açısından) tanedeki rutubet
oranı %25 dolaylarında olduğu zamandır.
Tane mısırın erken hasadı, genellikle istenen bir durumdur. Çünkü hasat
erken yapılacak olursa;
Alıcıya ürün erken sunulduğu için belki olumlu bir fiyat ve iyi bir
ödeme imkanı yakalanabilir.
16
2. VERİ TOPLAMA
Toplam arazi varlığı, 1.538.800 dekar olup, bunun %25‘ini tarım arazisi
oluşturmaktadır. 1.115.400 da olan toplam tarım arazisinin %34’ünde kuru,
%66’sında sulu koşullarda tarım yapılmaktadır. Dağcı, Çotlu,Kadıköy, Solakla,
Abdioğlu, Yeniköy, Kayarlı vs. köylere sahiptir.
Devletin ilk defa 1981 yılında uygulamaya koyduğu ikinci ürün projesi ile
bölgede ikinci ürün ekimi yaygınlaşmıştır (Orhan, 1982). Buna bağlı olarak mevcut
üretimi artırmak veya birim alandan alınan ürün miktarını arttırmak için yüksek
verimli hibrit mısır çeşitlerinin tespiti gün geçtikçe önem arz etmektedir. Zaten
Çukurova Bölgesinin sulanır tarım alanlarında, ekolojik avantajları değerlendirmek
suretiyle bir yılda iki veya üç ürün alabilmek bakımından geniş bir potansiyel
mevcuttur.
Çukurova bölgesinde mısırın toplam ekim alanı 136.290 ha., olup toplam
üretim miktarı 868.597 ton ve ortalama tane verimi 820 kg/da.’dır (Anonymous,
1997). Adana il sınırları içerisinde 1998 yılı mısır ekiliş alanları ise, birinci ürün
olarak 49.850 hektar ve ikinci ürün olarak da 76.300 ha. olmak üzere toplam
126.150 hektardır (Anonymous, 1998). Pamuk ekiminden vazgeçen çiftçilerin
büyük çoğunluğu mısır ve soya ekimine yönelmiştir. Bölgede mısır ekim alanları
1985 yılından itibaren artmaya başlamıştır. Adana ili Türkiye mısır üretiminin
%39.7’sini karşılamaktadır.
II. ürün mısıra baktığımızda alan olarak 1998’de 80.000 dekar, 1999’da
120.000 dekar, 2000’de 125.000 dekar, 2001’de 750.000 dekar olarak sürekli bir
artış söz konusu iken 2002’de 50.000 dekara düşmüştür. Üretimde ise 1998
yılından başlayarak sırasıyla 44.000 ton, 90.000 ton, 93.750 ton iken 2001 de
üretim düşerek 48.750, 2002 de 32.500 ton olmuştur. Verimde ise dalgalanma
daha fazla olup 1998’de 550 kg/dekar, 1999 ve 2002’de 750 kg/dekar, 2001 ve
2002 de düşerek 650 kg/dekar olmuştur.
Tablo 4.
Yüreğir İlçesinde Sulu Alanda Yetişen Mısır Ürününün Son Beş Yıla Ait Alan, Verim,
Üretim Tablosu
Yıl Tarla Alan (Dekar) Verim (kg/da) Üretim
1998 I.Ürün 175.000 900 175.000
1998 II.Ürün 80.000 550 44.000
1999 I.Ürün 161.000 1.000 161.000
1999 II.Ürün 120.000 750 90.000
2000 I.Ürün 132.000 1.000 132.000
2000 II.Ürün 125.000 750 93.750
2001 I.Ürün 130.000 1.000 130.000
2001 II.Ürün 750.000 650 4.875
2002 I.Ürün 166.000 1.000 166.000
2002 II.Ürün 50.000 650 32.500
1. Yüksek verimli geç ermeli mısır çeşitli ana ürün olarak yetiştirilebilir.
2.4.1 Sorunlar
3. ARAŞTIRMA BULGULARI
Mısır ülkemizde 500 – 550 bin hektar ekim alanı, 2.300.000 ton üretim
miktarı ile buğday ve arpadan sonra üçüncü sırada yer almaktadır.
4. SONUÇ
Görüldüğü gibi mısır, gerek insan gıdası, gerek hayvan yemi ve gerekse
endüstri hammaddesi olarak büyük önem taşır.
Gün geçtikçe önemi artan mısırın ekim alanı da artmaktadır. Buna bağlı
olaraktan Yüreğir’de de mısırın yetişmesine uygun bir ortam olduğundan mısırın
ekim alanı genişlemiştir.
5. YARARLANILAN KAYNAKLAR
6. EKLER
Ek Çizelge 1. Adana İlinde Mısır Yetiştiriciliğinde Beş Yıla Ait Üretim, Fiyat ve Değer Tabloları
Tarla Ürünleri
Alan Hektar
Değer Pazarlamanın
Verim Üretim Fiyat
Ekilen Hasat (Milyon Değeri
(kg) (Ton) (TL)
TL) (Milyon TL)
1995 58658 58658 7249 425194 6960 2959350 1661379
1996 100620 100620 5641 567600 15995 9078762 5096817
1997 78960 78960 6416 506570 25375 12854214 7216356
1999 84665 84665 7028 594987 61236 36434624 20454398
Yem Bitkileri
Alan Hektar Üretim Ton
Ekilen Hasat Dane Hasıl Yeşil Ot Kuru Ot
1995 58658 58658 - - - -
1996 100620 - - - - -
1997 78960 78960 - - - -
1999 84665 84665 - 1974 - -
2000 84617 84617 - 753 - -
İÇİNDEKİLER
1. GİRİŞ................................................................................................................................................................1
1.1 Mısır’ın Tarihçesi.......................................................................................................................................1
1.2 Araştırmanın Amacı ..................................................................................................................................1
1.3 Mısır’ın Dünya Ekonomisindeki Yeri........................................................................................................1
1.4 Mısırın Türkiye Ekonomisindeki Yeri.......................................................................................................3
1.4.1 Türkiye’de Mısır Ekimi, Üretimi ve Verimi .....................................................................................4
1.5 Mısırın Yapısı.............................................................................................................................................5
1.5.1 Çiçek Yapısı........................................................................................................................................5
1.5.1.1 Erkek Çiçekler (Tepe Püskülü )....................................................................................................6
1.5.1.2 Dişi Çiçekler (Koçan) ..................................................................................................................6
1.6 Mısır Bitkisinin İklim İstekleri...................................................................................................................6
1.6.1 Mısırın Sıcaklık İsteği.........................................................................................................................6
1.6.2 Işık İsteği.............................................................................................................................................7
1.6.3 Ortalama Bağıl Nem İsteği..................................................................................................................8
1.6.4 Yetişme Periyodundaki Su İsteği........................................................................................................8
1.7 Toprak isteği...............................................................................................................................................9
1.7.1 Toprak Hazırlığı................................................................................................................................10
1.7.1.1 Klasik Toprak İşleme..................................................................................................................10
1.7.1.2 Azaltılmış Toprak İşleme...........................................................................................................10
1.7.1.3 Sıfır toprak işleme......................................................................................................................10
1.7.2 Ekim zamanı .....................................................................................................................................10
1.7.2.1 Ekim Derinliği Ve Dekara Atılacak Tohum Miktarı..................................................................11
1.7.2.2 Bitki Sıklığı.................................................................................................................................11
1.7.2.3 Gübreleme..................................................................................................................................11
1.7.3 Bakım İşleri.......................................................................................................................................11
1.7.3.1 Seyreltme ve Çapalama .............................................................................................................11
1.7.3.2 Ara Çapası Ve Boğaz Doldurma................................................................................................12
1.7.3.3 Yabancı Ot Kontrolü..................................................................................................................12
1.8 Sulama......................................................................................................................................................13
1.9 Hastalık Ve Zararlılar...............................................................................................................................13
1.9.1 Hastalıkları.........................................................................................................................................13
1.9.2 Zararlılar............................................................................................................................................14
1.10 Hasat ......................................................................................................................................................14
2. VERİ TOPLAMA...........................................................................................................................................16
2.1 Yüreğir’de Mısır Yetiştiriciliği ve Gelişimi.............................................................................................16
2.2 Yüreğir’de Sulu Alanda Yetişen Mısırın Alan, Verim, Üretim Değerleri...............................................17
2.3 Yüreğir’de Mısırın Yetiştirilme Amaçları ...............................................................................................18
2.4 Yüreğir’de Mısır Yetiştirmede Karşılaşılan Sorunlar ve Öneriler ..........................................................19
2.4.1 Sorunlar.............................................................................................................................................19
2.4.1.1 Pazarlama Sorunları ...................................................................................................................19
2.4.1.2 Toprak Hazırlığı Sorunları .........................................................................................................19
2.4.1.3 Kredi Sorunları ..........................................................................................................................19
2.4.1.4 Mısır Tohumluğunda Sorunlar ..................................................................................................19
2.4.1.5 Hasatta Sorunlar ........................................................................................................................19
2.4.1.6 Gübreleme Sorunları ..................................................................................................................20
2.4.1.7 İlaçlama Sorunları ......................................................................................................................20
2.4.1.8 Sulama Sorunları .......................................................................................................................20
2.4.2 Sorunlara Öneriler.............................................................................................................................20
3. ARAŞTIRMA BULGULARI.........................................................................................................................21
3.1 Bölgelere Göre Mısır Üretim Oranları.....................................................................................................21
3.2 Mısır Tüketimi ve Mısır Kullanım Alanları.............................................................................................21
28