Metalurji ve Malzeme Müh. Böl.

Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 OkulNo:…………………………
2006-2007 Bahar YY. Final Sınavı Ders Grubu: Gr 1  Gr2 

1. Şekilde Kalay-Indium faz diyagramı görülmektedir. a) Diyagram üzerinde faz bölgelerini yazınız.
b) Varsa ötektik, ötektoid, peritektik, peritektoid, monotektik, monotektoid dönüşümlerin yerlerini
gösteriniz. Sistemde düzen fazı, arafaz ve/veya intermetalik faz(lar) varsa hangileri olduğunu
belirtiniz. c) Sizce %30In-%70Sn içeren bir bileşim, tel üretimi (yoğrularak şekillendirme) için
uygun mudur? Gerekçenizi açıklayınız.

2. Fe-Fe3C faz diyagramını ayrıntılı çizip üzerine faz bölgelerini yazınız, %1,2 C içeren bileşimin oda
sıcaklığı morfolojisini şematik çizip, mevcut fazları ve bunların oranlarını hesaplayınız.
3. Pb-Sn faz diyagramı üzerinde faz bölgelerini yazıp %40 Sn içeren alaşımın a) 200ºC sıcaklıktaki
fazlarını ve miktarlarını b) Ötektik sıcaklığın hemen altındaki fazlarını ve miktarlarını c) Oda
sıcaklığındaki mevcut fazlarını ve miktarlarını hesaplayınız.
Metalurji ve Malzeme Müh. Böl. Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 OkulNo:…………………………
2006-2007 Bahar YY. 2nci Yıliçi Sınavı Ders Grubu: Gr 1  Gr2 

3 a) Al-Si faz diyagramını detaylı olarak çiziniz. Döküm

yoluyla nihai şeklini kazandırmak istediğiniz bir Al-Si
alaşımını bu diyagram üzerinde nereden seçersiniz
gerekçesiyle veriniz.
b) Al-Si ötektiği nasıl bir ötektiktir. Bu tarz ötektikler ne
tür faz diyagramlarında karşımıza çıkar açıklayınız.
c) Katılaşma aralığı ne demektir ve ne ifade eder belirtiniz.

4. Yandaki Şekildeki faz diyagramı üzerine faz bölgelerini

yazınız. Gösterilen L3 bileşiminin katılaşma aşamalarını
çiziniz. Aynı bileşimin soğuması sırasındaki Sıcaklık-
Zaman diyagramını çiziniz. Diyagramın altına oda sıcaklığı
için bünye diyagramını çiziniz.
b) Aynı bileşimin oda sıcaklığındaki fazlarının oranlarını
hesaplayınız. (Bileşim skalasını yaklaşık olarak
kullanabilirsiniz)
Metalurji ve Malzeme Müh. Böl. Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 OkulNo:…………………………
2006-2007 Bahar YY. 1nci Yıliçi Sınavı Ders Grubu: Gr 1  Gr2 

1. a) Alaşım, bileşen, faz ve katı çözelti tanımlarını yapınız. Arafazlar hakkında bilgi verip genel
karakteristiklerini yazınız.
b) Katı halde her oranda çözünürlük için gerekli koşulları yazınız ve katı halde her oranda çözünebilen
ikili bir sisteme gerçek hayattan örnek verip faz diyagramını çiziniz.
2. a) Aşağıdaki şematik faz diyagramı üzerine faz bölgelerini (ayrıntılarıyla) yazınız. %80A %20B içeren
bileşimin sıvı halden oda sıcaklığına kadar katılaşma aşamalarını gösteriniz.
b) Bu bileşimin oda sıcaklığındaki fazlarını yazıp ağırlık oranlarını hesaplayınız.
c) Aynı bileşim için 200ºC’de faz kuralını uygulayarak serbest değişken sayısını bulup (varsa) bun(lar)un
neler olabileceğini tartışınız.
d) Sistemin 400ºC’deki bünye diyagramını çiziniz.
800

700

600

500
Sıcaklık [ C]
o

400

300

200

100

0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
B [% Ağırlık]
Metalurji ve Malzeme Müh. Böl. Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 OkulNo:…………………………
2005-2006 Bahar YY. 1nci Yıliçi Sınavı

3 a) Şekildeki iki bileşenli şematik faz diyagramında bölgeler üzerine hangi fazların bulunduğunu yazınız.
b) %70 A ve %30 B içeren karışımın ergiyikten oda sıcaklığına kadar farklı faz bölgelerindeki yapılarını
çiziniz.
c) Aynı karışımın oda sıcaklığındaki fazlarını yazıp miktarlarını (oranlarını) hesaplayınız. (Hesaplamalar
için diyagram üzerindeki ölçüleri kullanınız).
d) %70 A ve %30 B içeren bir sistemin 500ºC sıcaklıktaki serbest değişken sayısını bulup, bu
değişken(ler)in ne(ler) olabileceğini tartışınız.
e) Faz diyagramına ait oda sıcaklığındaki doku (bünye) diyagramını çiziniz. (Şekil üzerinde yapınız)
800

700

600

500
Sıcaklık [ C]
o

400

300

200

100

0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
B [% Ağırlık]

4 a) Katı çözelti nedir, tarif edip katı çözelti oluşma mekanizmalarını şekille açıklayınız.
b) Ag KYMli kafes yapısında olup atom çapı 22,890Å’dür. Au da KYM kafes yapısında olup atom çapı
22,884Å’dür. Ag’nin valans elektronu 5s1 ve Au’nun valans elektronu 6s1 olduğuna göre bu iki elementin
her oranda katı çözelti oluşturup oluşturamayacağını değerlendiriniz.

5. a) Bir sistemde peritektik katılaşma gerçekleşirken sıcaklığın sabit kalması gerektiğini faz kuralına göre
gösteriniz.
b) Al-Si faz diyagramını çizip elde edilen ötektiğin morfolojisi nasıldır sebebini yazarak açıklayınız.
c) Ara fazların hangi koşullarda oluşabildiklerini yazıp özelliklerini yazınız.
Metalurji ve Malzeme Müh. Böl. Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 OkulNo:…………………………
2005-2006 Bahar YY. 2nci Yıliçi Sınavı 12.05.2006

3 a) Demir-Karbon faz diyagramını çiziniz. %1,3C içeren

bileşimdeki bir çeliği diyagram üzerinde gösterip 730ºC ve oda
sıcaklığındaki dokularını çiziniz. Her iki sıcaklık için de fazların
oranlarını hesaplayınız.

Sıcaklık
b) Demir karbon denge diyagramının altına oda sıcaklığındaki
doku diyagramını çiziniz.
c) Perlit içersindeki Fe3C oranını hesaplayınız.
d) Stabil sistemde demir karbon (grafit) faz diyagramında elde
edilen ötektiğin özelliklerini ve bunun ledeburitten farkının %B

nereden kaynaklandığını belirtiniz.

4 a) Al-Si faz diyagramını detaylı olarak çiziniz. Döküm yoluyla

G Serbest Enerji
nihai şeklini kazandırmak istediğiniz bir Al-Si alaşımını bu
diyagram üzerinde nereden seçersiniz gerekçesiyle veriniz.
b) Katılaşma aralığı ne demektir ve ne ifade eder belirtiniz.

5 Yandaki şekildeki faz diyagramı üzerine faz bölgelerini

yazınız. T sıcaklığı için bu sistemde oluşabilecek mevcut fazların %B

serbest enerji eğrilerin üzerine hangi faza ait olduklarını yazınız.

Metalurji ve Malzeme Müh. Böl. Adı Soyadı:………………………
Katılaşma ve Faz Diyagramları Gr. 1-2 Okul No:…………………………
2005-2006 Bahar YY. Final Sınavı 09.06.2006

1. Yandaki Şekildeki faz diyagramı üzerine faz

bölgelerini yazınız. Gösterilen L3 bileşiminin katılaşma
aşamalarını çiziniz. Aynı bileşimin soğuması
sırasındaki Sıcaklık-Zaman diyagramını çiziniz.
Diyagramın altına oda sıcaklığı için bünye diyagramını
çiziniz.

2. Demir-Karbon faz diyagramını çizip üzerinde %0,6

C içeren bileşimi gösteriniz. Bu bileşime sahip çeliğin
750ºC ve oda sıcaklığındaki dokularını çiziniz. Oda
sıcaklığı için mevcut fazların oranlarını hesaplayınız.

3. a) Al-Cu faz diyagramının Al kenarını çizip üzerine

faz bölgelerini yazınız.
b) Alttaki şekilde Fe-Cr-Ni üçlü faz diyagramı ve bu
diyagramda ergime yüzeyleri üzerinde eşsıcaklık hatları
gösterilmiştir. Buna göre %18Cr ve %10Ni içeren
paslanmaz çeliğin yaklaşık ergime sıcaklığı nedir
belirleyiniz.