UNIVERSITETI I PRISHTINËS

FAKULTETI I INXHINIERISË MEKANIKE

PRISHTINË

PUNIMI I SEMINARIK NGA:

MATEMATIKA III

Profesori: Kandidati:
Dr. sc. Sadri SHKODRA prof. Inxh. Blerim Krasniqi

Prishtinë 2010
 1.5 DETYRA PËR USHTRIME

1. Të tregohet se në intervalin [1,2] ndodhet vetëm një rrënjë reale e ekuacionit

5 x 3  x 2  x  6  0 . Me metodën e sekantës të caktohet rrënja e përafërt α* me gabim më të
vogël se 10-4.
Zgjidhje:
f ( x)  5 x 3  x 2  x  6  0
f ( x)  15 x 2  2 x  1  0 x  1,2
f ( x)  30 x  2  0 x  1,2
Prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
n  0 x0  a  1
 b  x n1   f  x n1 
x n  x n1 
f  b   f  x n 1 
 b  x0   f  x 0   2  1    3  1  3  1.096774194
x1  x0   1
f  b   f  x0  28  3 31

x 2  x1 
 b  x1   f  x1  ,
f  b   f  x1 
f ( x1 )  51.096774194  1.096774194  1.096774194  6  1.70364677
3 2

 b  x1   f  x1   2  1.096774194  1.70364677   1.148561846

x 2  x1   1.096774194 
f  b   f  x1  28  1.703064677

x3  x 2 
 b  x2   f  x2  ,
f  b  f  x2 
f ( x 2 )  51.148561846  1.148561846  1.148561846  6  0.891874877
3 2

x3  x 2 
 b  x2   f  x2   1.148561846   2  1.148561846  0.891874877  1.174845232
f  b  f  x2  28  0.891874877

 b  x3   f  x3 
x 4  x3  ,
f  b   f  x3 
f ( x3 )  51.174845232  1.174845232  1.174845232  6  0.447156057
3 2

 b  x 3   f  x3   2  1.174845232  0.447156057  1.187815589

x 4  x3   1.174845232 
f  b   f  x3  28  0.447156056

x5  x 4 
 b  x4   f  x4  ,
f  b   f  x4 
f ( x 4 )  51.187815589  1.187815589  1.187815589  6  0.219241506
3 2
x5  x 4 
 b  x 4   f  x4   1.187815589   2  1.187815589  0.219241506  1.194125629
f  b  f  x4  28  0.219241506

 b  x 5   f  x5 
x 6  x5  ,
f  b   f  x5 
f ( x5 )  51.194125629  1.194125629  1.194125629  6  0.106327925
3 2

 b  x5   f  x54   2  1.194125629  0.106327925  1.197184716

x 6  x5   1.194125629 
f  b   f  x5  28  0.106327925

 b  x6   f  x6 
x 7  x6  ,
f  b   f  x6 
f ( x6 )  51.197184716  1.197184716  1.197184716  6  0.051102964
3 2

 b  x6   f  x6   2  1.197184716  0.051102964  1.19864727

x7  x6   1.197184716 
f  b   f  x6  28  0.051102964

 b  x7   f  x7 
x8  x 7  ,
f  b   f  x7 
f ( x7 )  51.19864727  1.19864727  1.19864727  6  0.024588599
3 2

 b  x7   f  x7   2  1.19864727   0.024588599   1.199350372

x8  x 7   1.19864727 
f  b  f  x7  28  0.024588599

 b  x8   f  x8 
x 9  x8  ,
f  b   f  x8 
f ( x8 )  51.199350372  1.199350372  1.199350372  6  0.011816058
3 2

 b  x8   f  x8   2  1.199350372  0.011816058  1.199688105

x 9  x8   1.199350372 
f  b   f  x8  28  0.011816058

 b  x9   f  x9 
x10  x9  ,
f  b   f  x9 
f ( x9 )  51.199688105  1.199688105  1.199688105  6  0.005674835
3 2

 b  x 9   f  x9   2  1.199688105  0.005674835  1.199850274

x10  x9   1.199688105 
f  b   f  x9  28  0.005674835

 b  x10   f  x10 
x11  x10  ,
f  b   f  x10 
f ( x10 )  51.199850274  1.199850274  1.199850274  6  0.00272462
3 2
  b  x10   f  x10   2  1.199850274  0.00272462  1.199928128
x11  x10   1.199850274 
f  b   f  x10  28  0.00272462

f ( x11 )  51.199928128  1.199928128  1.199928128  6  0.000130793

3 2

   x11  1.99928128
f     0.000130793
    

  0.0000118907  0.0001
m 11
m  f  x 

1.2. Të tregohet se në intervalin [1,2] ndodhet vetëm një rrënjë reale e ekuacionit
5 x 3  x 2  x  6  0 . Me metodën e metodën e tangjentës të caktohet rrënja e përafërt α* me
gabim më të vogël se 10-4.
Zgjidhje:
f ( x)  5 x 3  x 2  x  6  0
f ( x)  15 x 2  2 x  1  0 x  1,2
f ( x)  30 x  2  0 x  1,2
Prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut zvoglues
f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav

 b  x n1   f  x n1  n  1,2,3,...

x n  x n1  x b2
f  b   f  x n 1 
0

f  x0  5  23  2 2  2  6 28
n=1 x1  x0   2  2   1.490909091
f  x0  15  2 2  2  2  1 55

f ( x1 )  5 x 3  x 2  x  6  51.490909091  1.490909091  1.490909091 6  6.856318557

3 2

f ( x1 )  15 x 2  2 x  1  151.490909091  21.490909091  1  29.36033053

2

f  x1  6.856318557
n=2 x 2  x1   1.490909091   1.257385884
f  x1  29.36033053

f ( x2 )  5 x 3  x 2  x  6  51.257385884  1.257385884  1.257385884 6  1.11257187

3 2

f ( x 2 )  15 x 2  2 x  1  151.257385884   21.257385884   1  19.94313127

2

f  x2  1.11257187
n=3 x3  x 2   1.257385884   1.201598663
f  x2  19.94313127

f ( x3 )  5 x 3  x 2  x  6  51.490909091  1.490909091  1.490909091 6  0.029139136

3 2

f ( x3 )  15 x 2  2 x  1  151.490909091  21.490909091  1  18.05279421

2

f  x31  0.029139136
n=4 x 4  x3   1.201598663   1.199984557
f  x3  18.05279421

   x 4  1.199984557
  
f    x 4  51.199984557   1.99984557   1.199984557  6  0.0002626  0
3 2

f     0.0002626
  

  0.000023874  0.0001
m 11

2. Trego se ekuacioni f ( x)  5 x 5  5 x  1  0 e ka vetëm një rrënjë reale pozitive.

1
Të caktohet ajo rrënjë me saktësi  10 3 me metodën e sekantës.
2
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (1)  5  15  5  1  1  0  0  1  1
5
10  10  10
f( )  5   5  1  1.911988349
9  9 9
 10 
f ( x)  25 x 4  5  0 x  1,
 9 
 10 
f ( x)  100 x 3  0 x  1, 
 9
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
 b  x n1   f  x n1 
x n  x n1 
f  b   f  x n 1 
n  0 x0  a  1
10
b
9
 10 
  1  f 1
x1  x0  
9   1
 0.111111111     1  1  3  1.038156441
 
10 1.911988349  1 31
f    f 1
 9

x 2  x1 
 b  x1   f  x1  ,
f  b   f  x1 
f ( x1 )  51.038156441  51.038156441  1.038156441 0.161244459
5

 10 
  1.038156441  0.161244459
x 2  x1 
 b  x1   f  x1   1.038156441 
9   1.043827165
f  b   f  x1  1.911988349  0.161244459

x3  x 2 
 b  x2   f  x2  ,
f  b  f  x2 
f ( x 2 )  51.043827165   1.043827165   1.043827165  0.023113432
5

 10 
  1.043827165  0.023113432
 b  x2   f  x2  9
x3  x 2   1.043827165    1.044630824
f  b  f  x2  1.911988349  0.023113432
  b  x3   f  x3 
x 4  x3  ,
f  b   f  x3 
f ( x3 )  51.044630824  1.04630824  1.044630824  0.003242874
5

 10 
  1.044630824  0.003242874
 b  x3   f  x3  9
x 4  x3   1.044630824    1.044743389
f  b   f  x3  1.911988349  0.003242874

x5  x 4 
 b  x4   f  x4  ,
f  b   f  x4 
f ( x 4 )  51.044743389   1.044743389   1.044743389  0.000453847
5

 10 
  1.044743389  0.000453847
 b  x4   f  x4  9
x5  x 4   1.044743389    1.044759139
f  b  f  x4  1.911988349  0.000453847

   x5  1.04475139
f     x5  51.04475139  1.04475139  1  0.000006348  0
5

f     0.000006348 1
  

  0.000003341  0.0005   10 3
m 19 2

2.1. Trego se ekuacioni f ( x)  5 x 5  5 x  1  0 e ka vetëm një rrënjë reale pozitive.

1
Të caktohet ajo rrënjë me saktësi  10 3 me metodën e tangjentës.
2
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (1)  5  15  5  1  1  0  0  1  1
5
10  10  10
f( )  5   5  1  1.911988349
9  9 9
 10 
f ( x)  25 x 4  5  0 x  1,
 9 
 10 
f ( x)  100 x 3  0 x  1,
 9 
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut zvogëlues
f  x n 1  10
x n  x n1  n  1,2,3,... x0  b 
f  x n 1  9
5
10 10
 5  1 5
f  x 0  10 9 9 10 1.91198349
n  1 x1  x 0       1.053358636
f  x0 
 9 10
4
9 33.10394757
25  5
9
f ( x1 )  51.053358636  5  1.053358636  1  0.21733073
5

f ( x1 )  251.053358636  5  25.77832983
4
 f  x1  0.21733073
n  2 x 2  x1   1.053358636   1.04492765
f  x1  25.77832983
f ( x 2 )  51.04492765  5  1.04492765  1  0.00411477
5

f ( x 2 )  251.04492765  5  24.80470954
4

f  x2  0.00411477
n  3 x3  x 2   1.04492765   1.044761763
f  x 2  24.80470954
   x3  1.044761763
f     x5  51.044761763  51.044761763  1  0.000001559  0
5

f    0.000001559
      0.00000006  0.0005
m 24

3.a Me e metodën e tangjentës të caktohen rrënjët reale me saktësi deri në 10 4 për

ekuacionin f ( x)  x  cos x  0
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (0)  0  cos 0  0  1  1
 
f (1)  1  cos 57.32   0.46005345
f ( x)  1  sin x  0 x   0,1
f ( x)  cos x  0 x   0,1

prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut zvogëlues

f  x n 1 
x n  x n1  n  1,2,3,... x0  b  1
f  x n 1 

n  1 x1  x0 
f  x0 
 1
 
1  cos 57.32 
 1
0.460053455
 0.750201646
f  x0  
1  sin 57.32
1.84169931
f ( x1 )  x1  cos 57.32   x1   0.018866493
 
f ( x1 )  x1  sin x1  57.32   1.682018251
f  x1  0.01886649
n  2 x 2  x1   0.750201646   0.738985065
f  x1  1.68201825
   x 2  0.738985060
f     x5  0.738985060  cos 75.32   x 2   0.738985060  0.738942098  0.00042961  0
f    0.000042961
     0.000043004
m 0.999

3.1.h Me e metodën e sekantës të caktohen rrënjët reale me saktësi deri në 10 4 për

ekuacionin f ( x )  2 x  ln x  7  0

Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (4)  2  2  ln 4  7  0.38629436  0
f (5)  2  5  ln 5  7  1.39056208  0
Prandaj ekuacioni ka rrwnjw reale ne intervalin [4,5]
1
f ( x)  2   0 x   4,5
x
1
f ( x)   0 x   4,5
x2
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
 b  x n1   f  x n1 
x n  x n1 
f  b   f  x n 1 
n  0 x0  a  4 , b  5
 5  4   f  x0   5  4    0.38629436  4.217403
x1  x0   4
f  5  f  x 0  1.39056208    0.38629436
 b  x1   f  x1 
x 2  x1  ,
f  b   f  x1 
f ( x1 )  2  4.2198  ln 4.219879  7  6.43921954

x 2  x1 
 b  x1   f  x1   4.217403  5  4.217403    6.43921954  0.11041951
f  b   f  x1  1.39056208   6.43921954

x3  x 2 
 b  x2   f  x2  ,
f  b  f  x2 
f ( x 2 )  2  0.11041951  ln 0.11041951  7  4.5762257
 b  x 2   f  x2   5  0.11041951    4.5762257  3.294687006
x3  x 2   4.217403 
f  b  f  x2  1.39056208    4.5762257

3.2.h Me e metodën e tangjentës të caktohen rrënjët reale me saktësi deri në 10 4 për

ekuacionin f ( x )  2 x  ln x  7  0
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (4)  2  2  ln 4  7  0.38629436  0
f (5)  2  5  ln 5  7  1.39056208  0
1
f ( x)  2   0 x   4,5
x
1
f ( x)  0 x   4,5
x2

prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut zvogëlues

f  x n 1 
x n  x n1  n  1,2,3,... x0  b  5
f  x n 1 
 f  x0  2  5  ln 5  7 1.39056208
x1  x0   5  1  4.22465506
n 1 f  x0  1 1.8
2
5
f ( x1 )  2  4.22465506  ln 4.22465506  7  0.00837251
1
f ( x1 )  2   1.76329428
4.22465506
f  x1  0.00837251
n  2 x 2  x1   4.22465506   4.21990684
f  x1  1.76329428
f ( x 2 )  2  4.21906842  ln 4.21906842  7  0.00000063
1
f ( x1 )  2   1.76302794
4.21990684
f  x2  0.00000063
n  3 x3  x 2   4.21990684   4.21990648
f  x 2  1.76302794
   x3  4.21990648
f     x3  2  4.21990648 ln 4.21990648 7  0.00000063  0
f    0.00000063
  

  0.00000039  0.0001
m 1 .6

3.1.d. Me e metodën e sekantës të caktohen rrënjët reale me saktësi deri në 10 4 për

1
ekuacionin f ( x)  x ln x  0
2

Zgjidhje:
Caktojm intervalet
1
f (1)  1 ln 1   0.5  0
2
1
f (2)  2 ln 2   0.886294  0
2
1
f ( x)  ln x  x  ln  1  0 x  1,2
x
1
f ( x)   0 x  1,2
x
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
 b  x n1   f  x n1 
x n  x n1  , n  1,2,3,... ,
f  b   f  x n 1 
x0  a  1 , b  2
 b  x 0   f  x0   2  1    0.5  1.36067
n  1 , x1  x0   1
f  b   f  x0  0.886294    0.5
 b  x1   f  x1 
n 2, x 2  x1  ,
f  b   f  x1 
 1
f ( x1 )  1.36067 ln 1.36067   0.0809
2

x 2  x1 
 b  x1   f  x1   1.36067   2  1.36067    0.0809  1.414146
f  b   f  x1  0.886294  0.0809
 b  x2   f  x2 
n 2, x3  x 2  ,
f  b  f  x2 

1
f ( x 2 )  1.414146 ln 1.414146   0.00996
2

x3  x 2 
 b  x2   f  x2   1.414146   2  1.414146    0.00996  1.420656
f  b  f  x2  0.886294  0.00996

 b  x3   f  x3 
n  3 , x 4  x3  ,
f  b   f  x3 

1
f ( x3 )  1.420656 ln 1.420656   0.001181
2
 b  x3   f  x3   2  1.420656    0.001181  1.42142
x 4  x3   1.420656 
f  b   f  x3  0.886294  0.001181
 b  x4   f  x4 
n  4, x5  x 4  ,
f  b   f  x4 

x5  x 4 
 b  x4   f  x4   1.42142   2  1.42142    0.000148  1.421516
f  b  f  x4  0.886294  0.000148
1
f ( x5 )  1.421516 ln 1.421516   0.000018883
2
   x5  1.421516
f     0.000018883
     0.000018883
m 1

3.2.d. Me e metodën e tangjentës të caktohen rrënjët reale me saktësi deri në 10 4 për

1
ekuacionin f ( x)  x ln x  0
2
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
 1
f (1)  1 ln 1   0.5  0
2
1
f (2)  2 ln 2   0.886294  0
2
1
f ( x)  ln x  x  ln  1  0 x  1,2
x
1
f ( x)   0 x  1,2
x
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
f  x n 1 
x n  x n1  , n  1,2,3,.....
f  x n 1 
x0  b  2 ,
1
2 ln 2 
n  1 x  x  f  x0   2 2  2  0.886294  1.476538
f  x0 
1 0
ln 2  1 1.69314
f ( x1 )  1.476538 ln 1.476538  0.5  0.07540
f ( x1 )  ln 1.476538  1  1.389700
f  x1  0.075401
n  2 x 2  x1   1.476538   1.422281
f  x1  1.389700
f ( x1 )  1.422281ln 1.422281  0.5  0.0010154
f ( x1 )  ln 1.422281  1  1.352261
f  x2  0.0010154
n  3 x3  x 2   1.422281   1.421530
f  x 2  1.352261
   x3  1.421530
f     x3  1.421530 ln 1.421530  0.5  0.000000218  0
f    0.000000218
     0.000000218
m 1

4.c. Njehsoni me afërsi deri në 0.0001 rrënjët të ekuacinit:

f ( x)  x 3  3x 2  4 x  1  0
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f ( 4)  4 3  3  4 2  4  4  1  1
 3 2
27  27   27  27
f( )   3   4  1  1.67638484
7  7   7  7
 27 
f ( x )  3x 2  6 x  4  0 x   ,4
 7 
 27 
f ( x)  6 x  6  0 x   ,4
 7 
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn f ( a ); f (b)  0 , y   0 është konkav
f  x n 1 
x n  x n1  , n  1,2,3,.....
f  x n 1 
x0  b  4 ,
f  x0  1
n  1 x1  x0   4   3.95
f  x0  20
f ( x1 )  0.022375
f ( x1 )  19.1075
f  x1  0.022375
n  2 x 2  x1   3.95   3.948828994
f  x1  19.1075
   x3  3.948828994
f     x 2  0.000012136  0
f    0.000012136
  

  0.000000674  0.0001
m 18

4.h. Njehsoni me afërsi deri në 0.0001 rrënjët të ekuacinit:

f ( x )  x 4  10 x 2  16 x  5  0 në intervalin [0,1].
Zgjidhje:
Caktojm intervalet
f (0)  0 4  10  0 2  16  10  5  5
f (1)  14  10  12  16  1  5  2
f ( x )  4 x 3  20 x  16  0 x   0,2
f ( x)  12 x 2  20  0 x   0,2
prandaj vlerat e përafërta i njehsojmë sipas vargut rritës
   x   xn
f  x n 1 
x n  x n1  , n  1,2,3,..... x0  a  0 ,
f  x n 1 
f  x0  5
n  1 x1  x0   0  0.3125
f  x0  16
f ( x1 )  0.967025756
f ( x1 )  9.872070313
 f  x1  0.96702575
n  2 x 2  x1   0.3125   0.410455719
f  x1  9.872070313
f ( x 2 )  0.089064014
f ( x 2 )  8.067489919
f  x2   0.089064014
n  3 x3  x1   0.410455719   0.421495585
f  x 2  8.067489919
f ( x3 )  0.001093369
f ( x 2 )  8.090414761
f  x3   0.001093369
n  4 x 4  x3   0.421495585  0.421630728
f  x3  8.090414761

   x 4  0.421630728
 
f    0.000030008  0
f     0.000030008
     0.000003334  0.0001
m 9

Të zgjidhet ekuacioni i shkallës së tretë;

1) x 3  9 x 2  21x  5  0
Plotëpjestuesit e gjymtyrës së lirë janë :  1,2,3,4,5.
Nga ata plotëpjestues pjestohet se x1  5 është rrënjë e rezolventës
5 3  9  5 2  21  5  5  125  225  105  5  230  230  0
Prandaj, dy zgjidhjet tjera të rezolventës i caktojmë:
x 3
 9 x 2  21x  5   x  5  x 2  4 x  1
x 3  5x 2
  4 x 2  21x  5
 4 x 2  21x  5
x5
x5
0
4  4 2  4  1  1 4  16  4 4  12 4  2 3
Nga x 2  4 x  1  0 , rrjedh x23      2 3
2 1 2 2 2
x2  2  3
x3  2  3
Zgjidhjet janë: x1  5; x2  2  3; x3  2  3.

2) x 3  1.25 x  3.72  0 ekuacioni i dhënë e ka formën e ek . (3)

ku ; p  1.25 dhe q  3.72 Nga e kuacioni (8) kemi ;

2 3 2 3
q q  p 3.72  3.72   1.25 
u3        3        3 1.86  1.88  1.55214
2 2 3
    2  2   3 

Pr a.; u  u 0  1.55214 ndërsa nga;

p
u 0  v0  
3
1.25
1.55v0   
3
v0  0.27

x1  u 0  v0  1.55  (0.27 )  1.28

Ndërsa dy zgjidhjet tjera janë;
 1 3  1 3 1.55 1.55 3 0.27 0.27i 3
x 2  u 0   1  v0   2  1.55     i   (0.27)     i
 

    
 2 2   2 2  2 2 2 2
1.55 0.27  1.55 3 0.27 3 
   i    0.64  1.57i

2 2  2 2 
 1 3  1 3 1.55 1.55 3 0.27 0.27i 3
x 3  u 0   2  v0   1  1.55     i   (0.27)     i
  2

    
 2 2   2  2 2 2 2
1.55 0.27  1.55 3 0.27 3 
   i    0.64  1.57i

2 2  2 2 
x1  1.28
x 2  0.64  1.57i
x3  064  1.57i
 3) x 3  x  6  0 ekuacioni i dhënë e ka formën
a  0, b  1, c  6
a
x y y
3
y3  y  6  0
ku; p  1 dhe q  6 Nga e formula kemi;
2 3 3
q  p
u3 
q
      3 3  3 2   1   3 3 9 
1
 3 3
242 3
 3
1 242

2  2  3   3 27 27 3 3

1 242 3 3 1 11
 3 3   3 242  3  3 3  6
3 3 3 9 9
11
Pr a.; u  u0  3 3  6 ndërsa nga;
9
p
u 0  v0  
3
p 1
v0   
3  u0 11
3 3 6
9
11 1
x1  u0  v0  3 3  6
9 11
3 3 6
9

Ndërsa dy zgjidhjet tjera janë;

11  1 3 1  1 3
x 2  u 0   1  v0   2  3 3  6     i 
     i 
9  2 2  11  2 2 
3 3 6
9
11  1 3  1  1 3 
x 3  u 0   2  v0   1  3 3  6     i      i
9  2 2  3 3  11 6  2 2 
9
 5) x 3  9 x 2  18 x  9  0 ekuacioni i dhënë e ka formën
a  9, b  18, c9
a 9
x y  y  y3
3 3
a2 92
p b  18   18  27  9
3 3
2    9   9  18  9  9
3
2a 3 ab
q  c  
27 3 27 3
y3  p  y  q  0
y3  9y  9  0
Nga e formula kemi;
2 3 2 3
q q  p 9 9 9 9 81 729 3 9 81
u3        3       3        27 
2 2  3  2 2  3  2 4 27 2 4

9 27 3 9 31
3       3
2 4 2 2
9 31 81 27 108 1 2
   3    108  27  3 3
2 2 4 4 4 2 2
3
3
3  5
    arctg 2    arctg   
 9 3 6 6
 
 2
   2k   2k 
u k  3 3 3   cos  i sin  k  1,2,....
 3 3 
 5 5 
  5 5 
6 
u 0  3 3   cos
3
 i sin 6   3 3 3   cos  i sin 
 3 3   18 18 
 
 
 5 5 
  2  2 
u1  3 3 3   cos 6  i sin 6   3 3 3   cos 17  i sin 17 
 3 3   18 18 
 
 
  5 5 
  4  4 
u 2  3 3   cos
3 6  i sin 6   3 3 3   cos 29  i sin 29 
 3 3   18 18 
 
 
p
u 0  v0  
3
p 9 3
v0     
3  u0  5 5  3  5 5 
3  3 3   cos
3
 i sin  3 3   cos  i sin 
 18 18   18 18 
3   5   5 
  cos    i sin   
3
3 3   18   18 
p 3 3   29   29 
v1      cos    i sin   
3  u1  29 29  3
3 3   18   18 
3
3 3   cos  i sin 
 18 18 
 5 5  3   5   5 
y 0  u 0  v 0  3 3 3   cos  i sin   cos    i sin   
 18 18  3
3 3   18   18 
x0  y 0  3
x1  y1  3 y1  u1  v1
x2  y2  3 y 2  u 2  v2

6) x 3  6 x 2  7  0 ekuacioni i dhënë e ka formën

a  6, b  0, c  7
a 6
x y  y  y2
3 3
a2 62 36
p b  0   12
3 3 3
2    6   6  0  7  23
3
2a 3 ab
q  c  
27 3 27 3
y  p y  q  0
3

y 3  12 y  23  0
Nga e formula kemi;

2 3 2 3
q q  p 23  23    12  23 529 23 273
u         3
3       3   64  3  
2 2  3  2  2   3  2 4 2 4

3
23 1

2 2
273  3
1
2
23  273  
 p
u 0  v0   
3
p  12 4
v0    
3  u0
33
1
2

23  273  3
1
2

23  273 
y0  u 0  v0  3
1

23  273   4
2
3
1
2
23  273 
x0  y 0  2

y1  u 0   1  v0   2  3
1
  1 i 3
23  273     

4
  1 i 3
    

2  2 2 
3
1
2
23  273    2 2 


13 1

23  273 
i 33 1

23  273    2

2 2i

2 2 2 2
3
1
2

23  273  3
1
2

23  273 
   
2 2
1  1 
 3  23  273   4 3 3  2 23  273   4 3
 2 
  i
1

2  3 23  273
2
 1
2  3 23  273
2
 
  
   
2 2
1 1   1  
   3  23  273   4   3  3  2 23  273   4 3 i 

1

2  3 23  273 
2
2
  


 

 1  
   
2
1
 3 23  273  4   3  3 1  i   2
x1  y1  2   2 23  273   4 3
 
1
  2
2  3 23  273 
2
  

x2  y2  2

y 2  u 0   2  v0   1  3
1
  1 i 3
23  273     

4
  1 i 3
    
2 
2  2 2 
3
1
2
23  273    2

 1  
   
2
1 1 
   3 23  273  4   3   23  273   4 3 i 
 3
 
1
  2
2  3 23  273 
2
  2  

Të zgjidhet ekuacioni i shkallës së katërt;

7 x 4  4 x 3  3x 2  8x  1  0
a  4, b  3, c  8, d  1
a 4
x y  y  y 1
4 4
y 4  py 2  qy  r  0
8b  3a 2 8(3)  3( 4) 2
p   9
8 8
3a 3  16ab  32c 3(4) 3  16( 4)(3)  32  8  192  192  256
q   4
32 32 32
 3a 4  16a 2b  64ac  256d  3( 4) 4  16(4) 2 ( 3)  64(4)8  256( 1)
r  
256 256
 768  768  2048  256
 1
256
p  9; q  4; r  1;

Me zëvëndësim y  u  v  w; fitohet rezolventa kubike;

z 3  2 pz 2  ( p 2  4r ) z  q 2  0
z 3  2( 9) z 2  ((9) 2  4 1) z  (4) 2  0
z 3  18 z 2  77 z  16  0
a  18; b  77; c  16;
z 3  18 z 2  77 z  16  0
 18
zt t 6
3
y 3  py  q  0
a2 ( 18) 2
ku : p  b   77   30
3 3
2    18   18  77    16  432  462  16  14
3
2a 3 ab
q  c  
27 3 27 3
p  30, q  14,

y 3  py  q  0
y 3  30 y  14  0
 2 3 2 3
q q  p 14  14    30 
u3       3         7  49  1000 
3

2 2  3  2  2  3 
 3  7   951  3  7  i30.83

u R  3  7  i30.83  3  7  i30.83

   2k   2k 
 cos  i sin , k  0,1,2..
 3 3 

 7  i30.83    7  2   30.83 2  49  950,48  7 950,48

30.83 2
  arctg 
7 3
 2 2 
  2  0   2  0  
 2 2 
k  o  u 0  3 7 950.48  cos 3  i sin 3  cos  i sin 
 3 3   9 9 
 
 
 2 2 
  2 1    2 1   
 8 8 
k  1  u1  3 7 950.48  cos 3  i sin 3    cos  i sin 
 3 3   9 9 
 
 
 2 2 
  2  2   2  2  
 14 14 
k  2  u 2  3 7 950.48  cos 3  i sin 3  cos  i sin 
 3 3   9 9 
 
 
P
Nga : u  v   
3
 30
u v  
3
30 10
v  3
3u  7  i 30.83
10 3
 7  i 30.83  10
z1  u  v  3
 7  i 30.83  
3
 7  i 30.83 3
 7  i 30.83
1 3 
z 2  u 1  v 2 
1   i 
2 2 
 
z 3  u 2  v 1  1 3
2  i
2 2 
  1 3 10  1 3
z 2  u 1  v 2  3  7  i30.83     i 
     i 
 2 2  3
 7  i30.83  2 2 
 1 3 10  1 3
z3  u 2  v 1  3  7  i30.83     i 
     i 
 2 2  3
 7  i30.83  2 2 
Nga zëvëndësimi y  u  v  w dhe
1 1 1
u z1 , v z2 , w z3 , dhe nga
2 2 2
fakti se z1  z 2  z3   q, respektivi sh
z1  z 2  z3  4

P
N ga : u  v  
3
 3
u  v  
3
30
v  
3  u 3

 
z  u  v  3
 7

 
1

z 2  u  v 

 
1 2
 
z3  u 2  v 1 

 
z 2  u 1  v 2 

z3  u 2  v 1 

N ga z ëvëndësim
1
u   z1 ,
2
fakti se z1 
z1 
Para shenja e 
1 
u    3
 7 
2 

1 
z    3

1
2 


Zgjedhjet e ekuacionit të dhënë janë;

y1 
1
2
 
z1  z 2  z3 
1  

2  
3
 7  i30.83  3
10 
 7  i30.83 

  z 2  z3 


y2 
1
2
 
z1  z 2  z3 
1 
 
2  
3
 7  i30.83  3
10 

 7  i30.83 

  z 2  z3 


y3 
1
2
 1
 z1  z 2  z3  
2
 3
 7  i30.83  3
10
 7  i30.83

 z 2  z3 


y4 
1
2
 1
 z1  z 2  z3  
2
 3
 7  i30.83  3
10
 7  i30.83

 z 2  z3 


x1  y1  1,
x2  y2  1
x3  y 3  1
x4  y 4  1

Të zgjidhet ekuacioni i shkallës së katërt;

10 x 4  5 x 3  3x 2  19  30  0

Plotëpjestuesit e gjymtyrës së lirë janë :  1,2,3,4,5  6  7  8  9  10.

Nga ata plotëpjestues pjestohet se x1  2 është rrënjë e rezolventës
  2 4  5    2   3    2   19    2   16  40  12  38  30  68  68  0
3 2

Prandaj, dy zgjidhjet tjera të rezolventës i caktojmë:

x 4

 5 x 3  3 x 2  19 x  30   x  2   x 3  7 x 2  17 x  15
x  2x
4 3

 7 x 3  3x 2
 7 x 3  14 x 2
17 x 2  19 x
17 x 3  34 x
 15 x  30
 15 x  30
0
x  7 x  17 x  15  0
3 2

Plotëpjestuesit e gjymtyrës së lirë janë :  1,2,3,4,5.

Nga ata plotëpjestues pjestohet se x 2  3 është rrënjë e rezolventës
33  7  3 2  17  3  15  27  63  51  15  78  78  0
Prandaj, dy zgjidhjet tjera të rezolventës i caktojmë
x 3
 7 x 2  17 x  15   x  3  x 2  4 x  5
x 3  3x 2
 4 x 2  17 x  15
 4 x 2  12 x
5 x  15
5 x  15
0

4  4 2  4  1  5 4  16  20 4   4 4  2i
x 2  4 x  5  0 rrjedh x34     
2 1 2 2 2
4  2i
x3   2i
2
4  2i
x4   2i
2
Zgjidhjet janë: x1  2; x 2  3; x 3  2  i; x 4  2  i.

Të zgjidhet ekuacioni i shkallës së katërt;

11 x 4  4 x 3  5x 2  2x  6  0
x 4  4 x 3  3x 2  5 x  2 x  6  0
a  4 b  5 c  2 d  6
a 4
x y  y  y 1
4 4
y 4  py 2  qy  r  0
8b  3a 2 8  5  3( 4) 2 40  48
p    1
8 8 8
a 3  4ab  8c ( 4) 3  8( 4)  5  8    2   64  80  16
q   0
8 8 8
 3a 4  16a 2b  64ac  256d  3( 4) 4  16( 4) 2  5  64( 4)    2   256( 6)
r  
256 256
 768  1280  512  1536
  6
256
p  1; q  0; r  6
x 4  4 x 3  3x 2  5 x  2 x  6  0
a  4 b5 c  2 d  6
a 4
x y  y  y 1
4 4
y 4  py 2  qy  r  0
8b  3a 2 8  5  3( 4) 2 40  48
p    1
8 8 8
a 3  4ab  8c ( 4) 3  8( 4)  5  8    2   64  80  16
q   0
8 8 8
 3a 4  16a 2b  64 ac  256 d  3( 4) 4  16(4) 2  5  64(4)    2   256( 6)
r  
256 256
 768  1280  512  1536
  6
256
p  1; q  0; r  6
Me zëvëndësim y  u  v  w; fitohet rezolventa kubike ;
z 3  2 pz 2  ( p 2  4r ) z  q 2  0
 
z 3  2( 1) z 2  ( 1) 2  4    6  z  0
z  2 z  24 z  0
3 2

 
z z 2  2 z  24  0
z1  0
z 2  2 z  24  0
2 4  576 2  572 2  2  143
z 23    1  143
2 2 2
z2  1   143
z3  1   143

y1 
1
2

z1  z 2  z3 
1
u z1  u  0  0
2
1
v z2
2
1
w z3
2
  
1  1  1    143 1  12    143  1  1  144 1  144 
2
1
v 1   143     
 2   
2 2 2 2 2 2 
   
1  2
  1  144  1  144    1  144  1  144 
2 2  4  
 
1 1  1  12    143 1  12    143  1  1  144 1  144 
w 1   143      2   
2 2 2 2 2 2 
   
1  2
  1  144  1  144    1  144  1  144 
2 2   4  
2 2 2
y1  u  v  w   1  144  1  144    1  144  1  144    2 1  144  
4   4   4  
2
  1  144 
2  
2 2 2
y2  u  v  w    1  144  1  144    1  144  1  144     2 1  144  
4   4   4  
2
  1  144 
2  
2 2 2
y3  u  v  w   1  144  1  144    1  144  1  144    2 1  144  
4   4   4  
2
  1  144 
2  
2 2 2
y 4  u  v  w    1  144  1  144    1  144  1  144     2 1  144  
4   4   4  
2
  1  144 
2  
2
x1  y1  4  1  144  4
2
2
x2  y 2  4   1  144  4
2
2
x3  y 3  4  1  144  4
2
2
x4  y 4  4  1  144  4
2

Të zgjidhet ekuacioni i shkallës së katërt;

11 x4  x2  2  0
Zgjidhje
a  o, b  1, c  0, d  2
a 0
x y  y  y
4 4
p  1, q  0, r  2
y4  y2  2  0
 
z 3  2  1 z 2    1  4  2  z  0 2  0
2

z  2z  9z  0  0
3 2 2

z  z 2  2 z  9  0  z1  0
z 2  2 z  9  0
2  4  36 2   32 2  2  8
z 23     1 8
2 2 2
z 2  1   8
z 3  1   8
y uvw
1 1 1
ku : u  u  z1 v z2 w z3
2 2 2
u0
 1  12    8 
1 1  1    8
 
2
1 1 1
v z2   1   8     2 i
2 2 2 2 2  2
 
 1  12    8 
1 1  1    8
 
2
1 1 1
w z2   1   8     2 i
2 2 2 2 2  2
 
xy
x1  u1  v1  w1

x1 
1
2

z1  z 2  z 3 
1
2

2 i  2 i  2 2
2
 2 
x2 
1
2
 1
2
   1
z1  z 2  z 3   2  i  2  i   2 2   2
2
  
x3
1

  z1  z 2  z 3 
2
1
2
 1

2  i  2  i   2i  i
2
  
x4
1
2
 1
2
  
1
  z1  z 2  z 3   2  i  2  i   2i  i
2
  
x1  2
x2   2
x3  i
x 4  i