Pagsasalin sa Iba’t ibang Genre ng Panitikan

Uri ng Pagsasalin
 Pagsasaling pampanitikan
Halimbawa; maikling Kwento, tula, dula, nobela at sanaysay.
 Pagsasaling di pampanitikan o teknikal
Halimbawa; tekstong may kinalaman sa siensiya at teknolohiya, mga desiplinang akademiko, documentong
pambatas, balita sa diyaryo, editoryal isports, komersyo, at iba pa.

Saan napapabilang ang Bibliya?

 Pagsasaling Panrelihiyon
-Marami ang nagsasabi na ito ay kabilang sa pampanitikan; sakatunayan, kabilang ito sa mga tekstong
sinusuri sa mga kursong pampanitikan sa mga unibersidad at kolehiyo.
-Kabilang dako maituturing din itong teknikal na dokumento , dahil sa nilalaman nitong isinalin sa iba’t ibang
paraan at pananaw.
 Pagsasalin ng Prosa-Tinatawag na prosa o tuluyan ang uri ng malikhaing pagsulat na gumagamit ng
mga pangungusap na tuloy-tuloy, di tulad ng tula , na gumagamit ng mga tauludtod at saknong, o ng mga
diyalogo o usapan. Halimbawa; maikling kuwento, nobela, sanaysay, talambuhay, anekdota, alamat, at iba
pa.
Mga suliranin sa Pagsasalin ng Prosa
 Mahalagang pagtuunan ng tagasalin ang natural na daloy ng mga pangungusap.
 Daapat tulad ng orihinal na isinulat TL
Upang maisagawa ito hinihingi sa isang tagasalin
ang;
a. Malalim na kaalaman sa idyoma ng TL
b. Kahusayan sa estruktura ng TL
Ang Idyoma sa natural na Daloy
 Dapat laging bukas ang isipan
 Pati loob ng tainga
 Upang madali niyang matukoy kung ang idyomang ginamit niya ay natural sa TL.
Halimbawa;
 Baliw raw ako kaya ibig nila akong ipadala sa ospital ng mga baliw.
Tumbas sa English; Ipadala – send.
Ang ipinapadala sa wikang filipino ay sulat, pera, pagkain at iba pa.
Tiyak na pahayag “Ipasok sa ospital o dalhin sa ospital “
 Sa ilalim ng Araw- Under the Sun
Maaring itumbas; sa balat ng lupa
 Bakit di niya ako puwedeng mahalin pabalik?
Tumbas sa English; Love back- ibigsabihin gantihan ng pagmamahal o pakitaan ng katumbas na pagmamahal.
Love “mahalin” at back “pabalik’’ Maling pagtutumbas
Pag-iba ng kahulugan batay sa pang ukol na kasunod
 From
- The soldiers save the queen from the pirates.
- Iniligtas ng mga sundalo ang reyna mula sa mga pirata.
Tamang salin
- Iniligtas ng mga sundalo ang reyna sa mga pirata.
 As
- As a boy, I was voracious reader
Noong bata pa ako, napakahilig kong magbasa.
  Between
- There is enmity between the neighbours.
May alitan ang magkapitbahay
Pagiging Natural ng Estruktura ng Wika
 Sa naunang pangungusap, nauuna ang paksa sa panaguri.
 Sa pangalawa, nauuna ang panaguri sa paksa. Mas dinamiko ang pangalawa.
Ang paggamit sa dalawang pangungusap aygagamitin depende sa pangangailngan. Ang
Unang ayos na nauna ang paksa sa panaguri ay ginamitan ng panandang ay . Ginagamit ito sa;
a. Kapag gustong bigyang-pansin ang paksa.
 Ako’y Munting Tinig- I Am But a Small Voice
 Bakit hindi Munting Tinig Ako ang salin?
b. Kapag may gustong bigyang –diin sa unahan ng pangungusap
 Kung gayo’y hindi mo natanggap ang balita?
 Kung gayon, hindi mo natanggap ang balita?
c. Kapag may ipinakikilalang bagong paksa
 Ang mga sumusunod ay may saguting kriminal sa malubha at sa di gaanong malubhang krimin
d. Para ipakita ang konstruksyong parallel
 Ang bantay ko’y tala/ ang tanod ko’y bituin ( Mula sa ugoy ni nanay)
e.Sa pagbubuod ng naunang pahayag
 Ito ay parang silakbo ng damdamin sa katatapos na impeachment.
Di-sanay sa pagsasalin
Na kung saan – panumbas ng Who, when at which.
They threatened to kill the hostages who where mostly women.
Nagbanta sila na papatayin ang mga bihag, na kung saan ang karamihan dito kababaihan
 wastong ayos; Nagbanta sila na papatayin ang mga bihag na karamihan ay kababaihan.
Ang pamaraang segmentasyon
 Mahalaga sa nag-uumpisa pa lamang
 Naghuhugot ng kahulugan
1.1 I believe 1.1 Ako’y naninindigan
1.2 that while we have utilized 1.2 na bagama’t ating ginamit
1.3 the presidential 1.3 ang nga kapangyarihan na pangulo
1.4to dismantle the violent 1.4 upang lansagin ang marahas
revolution na rebolusyon
1.5 and its communist 1.5 at ang makinarya
apparatus nitong komunista
1.6 we must not fail 1.6 ang ating taum-
our people -bayan ay hindi natin
biguin
Ang paglilipat ng katawagang Pangkultura
Sa pagsasaloin hindi lamang bilingual kundi bikultural din, nauunawaan niya ang kultura kapwa ng SL at ng
TL.
 Kung layunin ay ihatid ang ideya ng orihinal
As white as snow- busilak sa kaputian
 Kung layunin naman ay katawagang pangkultura
As white as snow – simputi ng niyebe(yelo)
 Mapanatili ang katutubong kulay .
Ilokano ; Manong , manang, ading, baket ....
Hilagaynun sa nakakatanda;
Tiya at tiyo
Tagalog ; ka o kaka, totoy, Ineng at iba pa.
Pagsasalin ng Tula
Maisasalin ba ang tula? Marami ang naniniwala na si Robert Frost ang nagsabi nito: ang tula ang nawawala sa
pagsasalin( Poetry is what got lost in translation) Sinabi naman ni James , Mitchie, ang tagasalin ng makatang
si Horace:Lahat ng pagsasalin ay isang pagtataksil( all translation is a betrayal)
May kasabiha ang mga italyano: Traduttori, traditori( taksil ang tagasalin)
Mga imposible sa Pagsasalin ng Tula
Walang dalawang lengguwaheng magkatulad ng mga sumusunod;
1. Ponolohiya
2. Estrukturang sintaktik
3. Bokabularyo
4. Kasayksayang pampanitikan
5. Prosodia
Mga Hakbang sa pagsasalin ng Tula
Nagsisimula sa Nagsusuring pagbasa at interpretasyon ng tekstong Sl. Tinutukoy rito ang ang mga metapora ,
mga salitang nagkabuhol sa kultura, mga ekspresyong malabo . Sunod pagtatala ng posibleng itumbas.
Pagpapasya sa pamamaraang gagamitin, batay sa interpretasyon ng teksto.
Sangkap ng pagsasalin ng Tula
 Sa pagsasalin ng tula , tatlong pangunahing sangkap ng tula ang mahalagang suriin bago masalin
ayon. Kay selver(sinipi ni almario, et al.,1997)
a. Nilalaman o paksa
b. Estruktura ng ritmo at
c. Epekto ng mga salitang ginamit, kabilang na ang katangian musikal at salimuot ng estilo. Dagdag pa ni
selver , huhusgahan ang kahusayan ng isang salin batay sa kung gaano kahusay nailipat ang mga
sangkap na ito sa ibang linguwahe
Pagpapasya ng tagasalin matapos ang panimulang pagbasa.
1. Pagsasalin ng mga salita
2. Pagsasalin ng mga taludtod at saknong
3. Paglilipat ng mga metapora , larawang diwa at salitang kultural.
Dalawang kahulugan
 Hindi mawawala sa pagsasalin na magkaroon ng dalawang kahulugan.
 May mga ibang tagasalain na tinutumbasan nila ito ng malabong salin o tinatawag na Ambiguity, o
salitang malabo.
 Sisikapin na panatilihin .
 Minsan sinasadya ng makata na magkaroon ng dalawang kahulugan.
 Halimbawa
 Mula sa makatang panamanian na si Sylvia Candaneo de Zuniga na sinalin ni Agela McEvan.
Y una marina estrella llevaste a mi selda
And you brought a star of the sea to my cell
Ang mina estrella ay maaring; sea star, starfish, guiding star.
Ang Ideolohiya sa Pagsasalin
 Ito ay tumutukoy sa paniniwala ng isang tao, kadalasang paniniwalang pulitikal.
 Mi Ultimo Adios ni Josre Rizal
Adios, Patria adorada, region del sol querida
Perla del mar de Oriente, nuestro perdido Eden!
A darte voy alegre la triste mustia vida,
Y fuera mas brillante, mas fresca, mas florida
Tamvien por ti la diera, la diera por tu bien
Salin ni Andres Bonifacio
Pahimakas ni Dr. Jose Rzal
Pinipintuho kong Bayan ay paalam,
Lupang iniirog ng sikat ng araw,
Mutyang mahalaga sa dagat Silangan,
Kalualhatiang sa ami’y pumanaw.
Masayang sa iyo’y aking idudulot
Ang lanta kong buhay na lubhang malungkot;
Maging maringal man at labis alindog
Sa kagalingan mo ay akin ding handog.
 Tula ni Rizal
 Limahang bilang taludtod
 Dalawahang tugma(abaab)
 Sukat na 14 na may hati sa ikapitong pantig.
 Salin ni Bonifacio
 dalawang apatang saknong sa bawat isang
saknong ni rizal.
 Mas mahaba kaysa sa orihinal
 Gumamit ng tradisyong Europeo si Rizal at
gumit naman si Bonifacio ng tradisyong
bayan. Tulad ng kay balagtas
 Apatang taludtod sa isang saknong (aaaa)
at 12 pantig bawat taludtod.

 Desiderio Camacho
Huling paalam
Paalam sa iyo, bayang minamahal
Na perlas ng dagat sa dakong Silangan!
Ngayon ay alay ko ang lanta nang buhay!
At kung sariwa man, malago’t marangal,
Hain din sa iyo, lumaya ka lamang.
Sinundan ni camacho ang estruktura ng orihinal, maging ang paggamit ng mga bantas. Gumamit siya
tugmaang aaaa hindi abaab
Pagsasaling Aliterasyon
Aliterasyon ang tawag sa pag-uulit ng tunog sa simula ng magkakasunod na mga salita.
Halimbawa; zany zones.
 Karaniwan itong ginagamit sa mga tula upang madagdagan ng kariktan. Hindi ito limitado sa tula.
 Ginagamit din ito ng mga manunulat ng prosa.
 Ang aliterasyon ay mahabang tradisyon sa wikang Europio.
Halimbawa;
Piers Plowman isinulat sa middle english
In a somer seson whan soft was the sonne,
I shope me in shroudes as I a shepe where,
In habite as an heremite unholy of workers
Pag-uulit ng tunog s sauna at ikalawang taludtod. Sa ikatlong taludtod na h naman.
Ang pagsasalin ng Alusyon
Alusyon o (tukoy) ni Rufino Alejandro .ang alusyon ay mula sa alludere(latin) at nangangahulugan ng
pagtukoy o pagbanggit sa mga tauhan at pangyayari sa mitolohiya, alamat, kasaysayan o iba pang teksto ng
pampanitikan.
Uri ng alusyon
1. Alusyon mula sa Bibliya
“Let Spades be trumps” she said, and trumps they were.
Ito ay mula sa “The Rape of the Lock” ni Alexander Pope.
ang alusyon ay sa simula ng Genesis.
Tugkol sa Gracia Burnham, ang misyonerong Amerikana na kinidnp sa palawan ng mga abussayaf noong
2012.
Nang makalaya tinawag siyang “Amazing Gracia” malinaw n alusyon sa awiting relihiyoso na may pamagat
na “Amazing Grace”.
2. Alusyon sa panitikan
Their jealousy(if they are ever jealous)
Is of a fair complexion altogether
Not like that sooty devil of Othello’s
Which Ssmotherd women in a bed of feather

 Mula sa “Beppo” ng makatang Ingls na si Lord Bayron, at ang alusyon ay sa dulang “Othello” ni
William Shakespare,
 Isang lalaking may napakaitim na balat, isang negro , na pintay ang kanyang asawang si Desdemona,
isang babaeng Puti.
 Kailangang pagpsayahan ng tagasalin kung kilala si othello ng kanyang target na mambabasa; kundi
mawawalan din ng puwersa ang Alusyon ng orihinal.