2015

Ανάλυση Ηλεκτρικών
Κυκλωμάτων

Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος
Δρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ

2015
© - 2015 Κων/νος Παπαδόπουλος, kpap@teiste.gr
ΑπαΐΛ^ίΰίται η αναπαραγωγή ολόκληρου ή μέρους του βιβλίου, κα&ώς και ή
ayarrapayu^ τΰυ με ηλεκτρονικά ή ψηφιακά μέσα χωρίς τη ρραητή ώ&ια του
συ^ραφέα.

ISBN: 978-960-93-7110-0
Περιεχόμενα 3

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα........................................................................................................ 3
Πρόλογος........................................................................................................... 11
1 Βασικές έννοιες του ηλεκτρισμού.............................................................. 13
1.1 Τι είναι ηλεκτρισμός.................................................................................. 13
1.2 Ηλεκτρικά μεγέθη..................................................................................... 15
1.2.1 Ηλεκτρικό ρεύμα.................................................................................. 15
1.2.2 Διαφορά δυναμικού ή τάση............................................................... ...17
1.2.3 Ηλεκτρική Ισχύς.................................................................................... 21
1.3 Μονάδες................................................................................. 22
1.4 Ηλεκτρικά στοιχεία.................................................................................... 27
1.4.1 Πηγή τάσης...........................................................................................27
1.4.2 Πηγή ρεύματος..................................................................................... 29
■ 1.4.3 Εξαρτημένη πηγή τάσης......................................................................... 29
1.4.4 Εξαρτημένη πηγή ρεύματος.................................................................. 30
1.4.5 Αντίσταση............................................................................................ 30
1.5 Ασκήσεις.................................................................................................... 34
2 Νόμοι στα ηλεκτρικά κυκλώματα.............................................................. 37
2.1 Εισαγωγή................................................................................................... 37
2.2 Τοπολογία ηλεκτρικώνκυκλωμάτων........................................................ 39
2.3 Ο νόμος ρευμάτων τουKirchhoff.............................................................. 40
2.4 Ο νόμος τάσεων του Kirchhoff................................................................. 47
2.5 Ασκήσεις.................................................................................................... 54
3 Συνδυασμός αντιστάσεων και πηγών........................................................ 57
3.1 Εισαγωγή............................ ......................................................................57
3.2 Σύνδεση σε σειρά...................................................................................... 57
3.3 Παράλληλη σύνδεση........................................ 59
3.4 Ειδικές περιπτώσεις.................................................................................. 60
3.4.1 Παράλληλη σύνδεση ιδανικών πηγών τάσης........................................ 60
3.4.2 Σε σειρά σύνδεση ιδανικών πηγών ρεύματος...................................... 61
3.4.3 Βραχυκύκλωμα - ανοικτοκύκλωμα....................................................... 61
3.5 Ισοδυναμία τριγώνου και αστέρα........................................................... 62
4 Περιεχόμενα

3.6 Διαιρέτης τάσης.........................................................................................65

3.7 Διαιρέτης ρεύματος.................................................................................. 68
3.8 Πραγματικές πηγές - Ισοδυναμία πηγών................................................ 75
3.9 Ασκήσεις..................................................................................................... 87
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων.......................................... 91
4.1 Εισαγωγή...... ............................................................................................. 91
4.2 Μέθοδος κλαδικών ρευμάτων................................................................. 92
4.3 Μέθοδος (ελάχιστων) βρόχων................................................................. 96
4.4 Μέθοδος κόμβων..................................................................................... 107
4.5 Ασκήσεις................................................................................................... 122
5 Θεωρήματα κυκλωμάτων........................................................................ 127
5.1 Η έννοια της γραμμικότητας στα κυκλώματα....................................... 127
5.2 Θεώρημα επαλληλίας ή υπέρθεσης.......................................................130
5.3 Θεωρήματα Thevenin και Norton..........................................................140
5.3.1 Το θεώρημα Thevenin......................................................................... 140
5.3.2 Το θεώρημα Norton............................................................................ 144
5.4 Ασκήσεις................................................................................................... 163
6 Παθητικά στοιχεία αποθήκευσης ενέργειας............................................ 169
6.1 Πηνίο........................................................................................................ 169
6.2 Συνδυασμός πηνίων.............................................................................. 177
6.2.1 Συνδυασμός πηνίων σε σειρά............................................................. 177
6.2.2 Συνδυασμός πηνίων παράλληλα................................................. 178
6.3 Πυκνωτής................................................................................................. 179
6.4 Συνδυασμός πυκνωτών.......................................................................... 189
6.4.1 Συνδυασμός πυκνωτών σε σειρά........................................................ 189
6.4.2 Συνδυασμός πυκνωτών παράλληλα.....................................................190
6.5 Ασκήσεις...................................................................................................203
7 Μεταβατική απόκριση κυκλωμάτων RL και RC........................................ 209
7.1 Εισαγωγή.................................................................................................. 209
7.2 Μεταβατική απόκριση κυκλώματος RL................................................. 210
7.3 Μεταβατική απόκριση κυκλώματος RC................................................. 221
7.4 Ασκήσεις................................................................................................... 229
8 Βηματική απόκριση κυκλωμάτων RL και RC............................................ 233
Περιεχόμενα______________________________ ____________________________ 5

8.1 Εισαγωγή................................................................................................. 233

8.2 Η μοναδιαία βηματική συνάρτηση........................................................ 234
8.3 Βηματική απόκριση κυκλώματος RL...................................................... 235
8.4 Βηματική απόκριση κυκλώματος RC...................................................... 253
8.5 Ασκήσεις.................................................................................................. 263
9 Μεταβατική απόκριση κυκλωμάτων RLC.................................................267
9.1 Εισαγωγή................................................................................................. 267
9.2 Φυσική απόκριση κυκλώματος RLC σειράς........................................... 268
9.2.1 Υπεραποσβενόμενη απόκριση............................................................. 271
9.2.2 Κρίσιμα αποσβενόμενη απόκριση....................................................... 282
9.2.3 Υποαποσβενόμενη απόκριση.............................................................. 286
9.2.4 Σύγκριση των τριών περιπτώσεων...................................................... 291
9.3 Φυσική απόκριση παράλληλου κυκλώματος RLC................................ 292
9.3.1 Υπεραποσβενόμενη απόκριση............................................................ 295
9.3.2 Κρίσιμα αποσβενόμενη απόκριση....................................................... 300
9.3.3 Υποαποσβενόμενη απόκριση.............................................................. 304
9.4 Ασκήσεις.................................................................................................. 309
10 Βηματική απόκριση κυκλωμάτων δεύτερης τάξης............................... 313
10.1 Εισαγωγή................................................................................................. 313
10.2 Κυκλώματα RLC....................................................................................... 314
10.3 Γενικευμένα κυκλώματα δεύτερης τάξης.............................................. 326
10.4 Κυκλώματα δεύτερης τάξης με ένα στοιχείο αποθήκευσης ενέργειας
332
10.5 Ασκήσεις.................................................................................................. 344
11 Η ημιτονοειδής διέγερση.......................... 349
11.1 Εισαγωγή................................................................................................. 349
11.2 Ιδιότητες της ημιτονοειδούς συνάρτησης.............................................350
11.3 Το στρεφόμενο διάνυσμα.......................................................................357
11.4 Σύνθετη αντίσταση.................................................................................. 359
11.5 Ασκήσεις.................................................................................................. 376
12 Ανάλυση κυκλωμάτων ημιτονοειδούς διέγερσης................................ 381
12.1 Εισαγωγή................................................................................................. 381
12.2 Μέθοδος βρόχων.................................................................................... 381