Professional Documents
Culture Documents
پایان نامه PDF
Uploaded by
Abbas DivianOriginal Title
Copyright
Available Formats
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this DocumentCopyright:
Available Formats
پایان نامه PDF
Uploaded by
Abbas DivianCopyright:
Available Formats
1
موسسه‌آموزش‌عالی‌ماد
واحد‌سنندج
عنوان:پایان‌نامه‌کارشناسی‌برق(قدرت)
موضوع:جبران‌کننده‌های‌توان‌راکتیو‌در‌شبکه
استاد‌راهنما:جناب‌آقای‌عطا‌محمدرضایی
گردآورنده:محسن‌محمدی
أ
چكيده
امروزه‌با‌توجه‌به‌گسترش‌روزافزون‌استفاده‌از‌انرژی‌الکتریکی،مسئله‌انتقال‌قدرت‌الکتریکی‌اهمیت
زیادی‌یافته‌و‌روز‌به‌روز‌در‌حال‌گسترش‌است.گسترش‌خطوط‌انتقال‌نیرو‌با‌مشکالتی‌روبرو‌استت‌کته
برای‌رفع‌آن‌طرح‌های‌مختلفی‌مطرح‌گردیده‌است.یکی‌از‌این‌مشکالت،نوسانات‌ولتاژ‌و‌عدم‌تثبیتت‌آن
در‌طول‌شبکه‌میباشد .
برای‌رفع‌این‌مشکل‌از‌شیوه‌جبران‌توان‌راکتیو‌سیستم‌استفاده‌شده‌است‌و‌انتواع‌جبتران‌کننتد‌‌ههتای
توان‌راکتیو‌به‌بازار‌عرضه‌شده‌اند.در‌این‌رساله‌به‌دنبال‌معرفتی‌انتواع‌جبتران‌کننتده‌هتای‌تتوان‌راکتیتو‌و
ترین‌انواع‌آنان‌میتتوان‌بته‌بانت هتای‌ختازنی،ماشتین‌هتای‌گتردان‌و
ویژگی‌های‌آنان‌می‌باشیم.از‌اصلی
جبران‌کننده‌های‌ایستای‌توان‌راکتیو()SVCاشاره‌کرد.با‌توجه‌به‌کاربرد‌بیشترSVCها‌در‌خطتوط‌انتقتال
نسبت‌به‌دو‌نوع‌ذکر‌شده‌دیگر،تأکید‌خود‌را‌بر‌روی‌این‌نوع‌جبرانکننده‌توان‌راکتیتو‌معطتود‌داشتته‌و
مطالب‌بیشتری‌را‌در‌موردSVCها‌بررسی‌خواهیم‌کرد .
کلمات‌کلیتدی:تتوان‌راکتیتو(،)Reactive Powerجبتران‌کننتده‌ایستتای‌تتوان‌راکتیت‌و( Static var
)،جبرانکننده‌ایستای‌توان‌راکتیو‌پیشرفته
،)compensatorخازن(،)Capacitorسلف(Reactor
) ASVC ( advance static var compensator
کندانسور‌ایستا )STATCON(static condenser
) TCR ( thyristor controlled reactor
) TSC ( thyristor switched capacitor
) FC-TCR (fixed capacitor – tcr
) MSR (mechanically switched reactor
) MSC (mechanically switched capacitor
) TCSC (thyristor controlled series capasitors
) MMTU ( Manitoba Minnesota transmission up gard
ب
فهرست
فصل اول :مقدمه 1 ....................................................................................
جبرانکننده‌ایستای‌توان‌راکتیو3.....................................................................................:SVC
-1-1معرفی
-2-1تعریف4........................................................................................................................................:SVC
-3-1مزایای4.......................................................................................................................................:SVC
دستهبندیSVCها6...............................................................................................................................:
-4-1
-5-1اصول‌و‌مدل7.............................................................................................................................:SVC
فصل دوم :انواع و ساختار SVCها 9 ................................................................
-1-2انواعSVCامپدانس‌متغیر9...................................................................................................................:
) A-1-1-2خازن‌سوئیچ‌شونده‌با‌تریستور9......................................................................................:TSC
ویژگیهای10....................................................................................................................:TSC
-1-1-1-2
) B-2-1-2سلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور11........................................................................................:TCR
-1-2-1-2ویژگیهای13...................................................................................................................:TCR
) C-3-1-2سلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور‌همراه‌با‌خازن‌ثابت14................................................:FC-TCR
) D-4-1-2سلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور‌همراه‌خازن‌سوئیچ‌شونده‌با‌تریستور(15............:)TSC - TCR
خازنهای‌سری‌با‌کنترل‌تریستوری16..........................................................................:TCSC
) E-5-1-2
مبدلهای‌الکترونی قدرت17......................................................................:
-2-2انواعSVCبا‌استفاده‌از
SVC ) A-1-2-2با‌استفاده‌از‌مبدل‌مستقیم19................................................................................:ac-ac
SVC) B-2-2-2با‌استفاده‌از‌مبدل20.............................................................................................:dc-ac
SVC)1- B-1-2-2-2با‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ(20................................................................:)VSI
ج
SVC)2- B-2-2-2-2با‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌جریان24.................................................................:CSI
)3- B-3-2-2-2اینورتر‌منبع‌ولتاژ‌چندتایی26...........................................................................................:
-3-2معرفی‌ساختار‌جدید28........................................................................................................................:
فصل سوم :نمونههائي از استفاده SVCدر شبكه انتقال قدرت 30 .................................
-1-3نصبSVCاز‌نوعSTATCONبا‌ظرفیت 30.............................................................:±100 MVar
SVC-2-3ادی‌کانتی(33...........................................................................................:)EDDY COUNTY
SVC-3-3کالفام(37............................................................................................................:)CLAPHAM
SVC-4-3پروژه38........................................................................................................................:MMTU
فصل چهارم :چگونگي انتخاب و نصب 41 .................................................... SVC
-1-4مقایسه‌اجمالیSVCها41....................................................................................................................:
-2-4موارد‌مؤثر‌در‌انتخاب‌نوع41.....................................................................................................:SVC
-3-4مکان‌نصب42.............................................................................................................................:SVC
جمعبندی42.........................................................................................................................................:
-4-4
فصل پنجم :انواع ديگر جبرانكنندههاي توان راكتيو 45 ..........................................
رانکننده‌از‌نوع‌ماشین‌گردان45......................................................................................................:
-1-5جب
-1-1-5طرز‌کار‌همفازکننده‌سنکرون46......................................................................................................:
کنندههای‌خازنی)48.............................................................................:
جبران
کنندههای‌ساکن(
جبران
-2-5
-1-2-5طرز‌کار48.......................................................................................................................................:
کنندههای‌خازنی50.......................................................................................................:
جبران
-2-2-5انواع
-1-2-2-5الف-جبران‌انفرادی‌توان‌راکتیو50............................................................................................:
-2-2-2-5ب)جبران‌گروهی‌توان‌راکتیو51...............................................................................................:
د
-3-2-2-5ج)جبران‌مرکزی‌توان‌راکتیو52.................................................................................................:
-3-2-5روش‌محاسبة‌خازن‌مورد‌لزوم‌برای‌حذد‌توان‌راکتیو53.............................................................:
میکند؟54......................................................................................:
-4-2-5رگوالتور‌چیست‌و‌چگونه‌کار
-3-5جبران‌توان‌راکتیو‌در‌کارخانجات56...................................................................................................:
-4-5جبران‌توان‌راکتیو‌در‌شبکه‌انتقال‌انرژی56.........................................................................................:
-1-4-5الف-استفاده‌از‌خازن‌سری57........................................................................................................:
-1-1-4-5روش‌استفاده‌از‌خازن‌سری58...................................................................................................:
-2-4-5ب-استفاده‌از‌خازن‌موازی60........................................................................................................:
فصل ششم :نتيجه گيري 64 ..........................................................................
مراجع 68 ............................................................................................
ه
فصل 1فصل اول :مقدمه
در‌عصر‌حاضر‌شاهد‌تحولی‌عمیق‌در‌سیستمهای‌انتقال‌قدرت‌و‌همچنین‌گسترش‌خطتوط‌انتقتال‌و
باشیم.از‌علل‌این‌امر‌میتوان‌به‌رشد‌صنعت،افزایش‌مصارد‌غیرصتنعتی‌و‌عتدم
توزیع‌در‌سراسر‌دنیا‌می
امکان‌تولید‌انرژی‌در‌محل‌زندگی‌اشاره‌کرد .
از‌طرفی‌عواملی‌مانند‌مسائل‌زیست‌محیطی،بار‌سنگین‌مالی‌احداث‌خطوط‌جدید،مستائل‌زمتین‌در
عوامل‌محدودکننده‌گسترش‌خطوط‌انتقال‌میباشند .
کشورهائی‌که‌دچار‌کمبود‌زمین‌میباشند‌جزء
اما‌با‌توجه‌به‌همه‌عوامل‌ذکر‌شده‌شاهد‌گسترش‌روزافزون‌خطوط‌انتقال‌و‌پیشرفت‌فناوری‌مربت‌وط
به‌آن‌می‌باشیم.از‌مشکالت‌فنی‌گسترش‌خطوط‌انتقال‌می‌توان‌به‌عدم‌قابلیت‌اعتماد‌باال،بحت پایتداری
ولتاژ‌و‌فرکانس‌در‌مکانهای‌تغذیه‌و...اشاره‌کرد .
در‌ی سیستم‌قدرت‌ایده‌آل،ولتاژ‌و‌فرکانس‌در‌هر‌نقطه‌تغذیه‌ثابت‌و‌عاری‌از‌هارمونی استت.از
آنجائی‌که‌امپدانس‌های‌اجزاء‌قدرت‌بطور‌غالب‌راکتیو‌می‌باشند،انتقال‌توان‌اکتیو‌مستلزم‌وجتود‌اختتالد
زاویه‌فاز‌بین‌ولتاژ‌ابتدا‌و‌انتهای‌خط‌است،در‌حالی‌که‌برای‌انتقال‌توان‌راکتیو‌الزم‌است‌کته‌انتدازه‌ایتن
ولتاژها‌متفاوت‌باشد.بنابراین‌ثابت‌نگهداشتن‌فرکانس‌توسط‌ایجاد‌توازن‌قدرت‌اکتیو‌بتین‌منبتع‌تولیتد‌و
مصرد‌کننده‌تحقق‌می‌یابد‌و‌کنترل‌ولتاژ‌به‌وسیله‌نظارت‌بر‌میزان‌توان‌راکتیو‌مصرفی‌توسط‌بتار‌حاصتل
میشود .
عدم‌توازن‌قدرت‌اکتیو‌از‌تأثیر‌آن‌بر‌سرعت‌یا‌فرکانس‌ژنراتور‌حس‌می‌شود.در‌صورت‌کاهش‌بتار
و‌اضافه‌بودن‌تولید‌ژنراتور،ژنراتور‌تمایل‌به‌افزایش‌سرعت‌و‌فرکانس‌خود‌دارد‌و‌در‌صورت‌افزایش‌بار
و‌کمبود‌تولید،سرعت‌و‌فرکانس‌ژنراتور‌رو‌به‌کاهش‌است.انحراد‌فرکانس‌از‌مقدار‌نامی‌آن‌بته‌عنتوان
سیگنالی‌جهت‌تحری سیستم‌کنترل‌دور‌ژنراتور‌انتخاب‌می‌شود.به‌این‌ترتیب‌با‌ایجاد‌توازن‌قدرت‌اکتیو
داشته‌میشود .
کننده،فرکانس‌سیستم‌ثابت‌نگه
ولید‌و‌مصرد بین‌منبع‌ت
اما‌الزمه‌انتقال‌توان‌راکتیتو‌وجتود‌اختتالد‌در‌انتدازه‌ولتتاژ‌دو‌سترخط‌انتقتال‌متی‌باشتد.بنتابراین
مصرد‌کننده های‌توان‌راکتیو‌عامل‌مهمی‌در‌ایجاد‌نوسان‌در‌اندازه‌ولتاژ‌هستند.به‌خصوص‌با‌سیستم‌های
1
تغذیه‌با‌سطح‌اتصال‌کوتاه‌کوچ یا‌خطوط‌انتقال‌طوالنی‌سطح‌ولتاژ‌به‌شدت‌تحت‌تأثیر‌بارهای‌راکتیتو
مثل‌خازن‌ها،راکتورها‌و‌ترانسفورماتورهاست.نیروگاه‌ها‌دارای‌سیستم‌کنترل‌ولتاژ‌هستند‌که‌کاهش‌ولتتاژ
را‌حس‌کرده‌و‌فرمان‌کنترل‌الزم‌برای‌باال‌بردن‌تحری ژنراتورها‌و‌در‌نتیجه‌افزایش‌ولتاژ‌ژنراتور‌تا‌سطح
نامی‌را‌صادر‌می‌کنند.با‌باال‌بردن‌تحری (در‌حالت‌فوق‌تحری )قدرت‌راکتیو‌توستط‌ژنراتورهتا‌تولیتد
میشود.لیکن‌قدرت‌راکتیو‌تولیدی‌ژنراتور‌به‌خاطر‌مسائل‌حرارتی‌سیم‌پتیچ‌هتا‌محتدود‌بتوده‌و‌ژنراتتور
تواند‌به‌تنهائی‌تمام‌قدرت‌راکتیو‌مورد‌نیاز‌سیستم‌را‌تأمین‌کند.همچنین‌در‌شرایط‌بروز‌اضافه‌ولتتاژ،
نمی
ژنراتورها‌می توانند‌به‌صورت‌زیر‌تحری به‌کار‌افتاده،مقداری‌از‌قدرت‌راکتیو‌اضافی‌سیستم‌را‌مصترد
نمایند.لیکن‌به‌لحاظ‌مالحظات‌پایداری،قدرت‌راکتیو‌مصرفی‌ژنراتورها‌نیز‌محدود‌بوده‌و‌نمیتواننتد‌بته
تنهایی‌مسئله‌اضافه‌تولید‌قدرت‌راکتیو‌و‌افزیش‌ولتاژ‌ناشی‌از‌آن‌را‌حل‌کنند .
بنابراین‌احتیاج‌به‌وسیله‌ای‌داریم‌که‌در‌حالت‌اول‌بتواند‌قدرت‌راکتیتو‌بته‌شتبکه‌تزریتق‌کنتد‌و‌در
حالت‌دوم‌قدرت‌راکتیو‌اضافی‌سیستم‌را‌مصرد‌نماید .
وسایلی‌را‌که‌برای‌کنترل‌توان‌راکتیو‌و‌ولتاژ‌به‌کار‌می‌روند‌جبران‌کننده‌متی‌نمتائیم.همتانطوری‌کته
مالحظه‌شد‌توازن‌قدرت‌راکتیو‌در‌سیستم،تضمینی‌بر‌ثابت‌بودن‌ولتاژ‌و‌کنترل‌قتدرت‌راکتیتو‌بته‌منزلته
کنترل‌ولتاژ‌میباشد .
های‌توان‌راکتیو‌در‌حالت‌کلی‌به‌دو‌دسته‌غیرفعال‌و‌فعال‌تقسیم‌میشوند .
جبران
کننده
های‌سری‌و‌موازی‌میباشد‌که‌قادر
ها‌و‌خازن
ای‌توان‌راکتیو‌غیرفعال:شامل‌سلف الف)جبران‌کننده‌ه
نظر‌از‌قطع‌و‌وصل‌به‌مدار،غیرقابل‌کنترل‌میباشند .
د‌و‌صرد به‌تغییرات‌پیوسته‌نمیباشن
کنندههای‌ایستای‌تتوان
های‌سنکرون‌و‌جبران
های‌توان‌راکتیو‌فعال:شامل‌جبران
کننده ب)جبران‌کننده
راکتیوSVCمی‌باشند‌که‌قابل‌کنترل‌بوده‌و‌قادر‌به‌تغییرات‌سریع‌و‌پیوستته‌تتوان‌راکتیتو‌متی‌بتا‌شت‌ند.بتا
پیشرفت‌تکنولوژی‌ساخت‌نیمه‌هادی‌ها،برای‌جذب‌و‌تولید‌توان‌راکتیو،از‌خازن‌هتای‌ستوئیچ‌شتونده‌بتا
تریستور‌و‌راکتورهای‌کنترل‌شونده‌با‌تریستور‌استفاده‌شده‌است .
SVCاولین‌بار‌در‌سال1978در‌شبکه‌قدرت‌مورد‌استتفاده‌قترار‌گرفتت‌و‌مزایتای‌آن‌باعت شتد
استفاده‌از‌آن‌سریعاً‌رو‌به‌رشد‌گذارد .
2
بودن‌مزیتهایی‌از‌قبیتل‌کتاهش‌هزینته
امروزه‌در‌موارد‌کنترل‌ولتاژ‌با‌کیفیت‌باالSVC،به‌دلیل‌دارا
کل،قابلیت‌اطمینان‌بتاال،تعمیتر‌و‌نگهتداری‌ستاده‌تتر‌و‌مناستب‌بتودن‌مشخصته‌هتای‌کتاری‌جتایگزین
کنندههای‌سنکرون‌گردیده‌است .
جبران
از‌این‌رو‌در‌ادامه‌بح به‌بررسیSVCبه‌عنوان‌اصلی‌ترین‌عنصر‌جبران‌کننده‌توان‌راکتیو‌در‌عصتر
کنندههای‌توان‌راکتیو‌را‌نیز‌معرفی‌خواهیم‌کرد .
حاضر‌پرداخته‌و‌در‌انتها‌سایر‌جبران
-1-1معرفي جبرانكننده ايستاي توان راكتيو : SVC
یکی‌از‌مسائل‌بسیار‌مهم‌در‌سیستم‌های‌قدرت‌همانطور‌که‌در‌قبل‌ذکر‌شد،این‌امر‌است‌که‌ولتاژ‌در
نقاط‌مختلف‌ثابت‌بوده‌و‌جریان‌ها‌و‌ولتاژها‌عاری‌از‌هارمونی باشند.بته‌غیتر‌از‌ایتن‌متوارد‌بته‌دالیتل
اقتصادی‌و‌فنی‌می‌خواهیم‌ضریب‌توان‌تا‌حد‌امکان‌و‌با‌حداقل‌هزینته‌در‌نقتاط‌مختلتف‌شتبکه‌بته‌یت
اما‌با‌توجه‌به‌گستردگی‌سیستمهای‌قدرت‌مخصوصاً‌در‌بخش‌انتقال‌و‌فوق‌توزیع،دستتیابی
نزدی شود.
آل‌غیرممکن‌میباشد .
ط‌مذکور‌به‌طور‌ایده به‌شرای
همانطور‌که‌ذکر‌شد‌یکی‌از‌روش‌های‌دستیابی‌به‌اهداد‌باال‌کنترل‌تتو‌ان‌راکتیتو‌متی‌باشتد.یکتی‌از
پیشرفته‌ترین‌ادوات‌که‌با‌پیشرفت‌ساخت‌ادوات‌نیمه‌هادی‌با‌توان‌باال‌به‌بازار‌عرضه‌شده‌استSVC،هتا
میباشند .
کورههای
گردد‌که‌برای‌جبران
باز‌می اولین‌حضورSVCدر‌دنیای‌صنایع‌الکتریکی‌به‌سال‌های1960
قوس‌الکتریکی‌و‌جلوگیری‌از‌چشم زدن‌ولتاژ‌استفاده‌شد.اما‌به‌دلیل‌مزایتای‌زیتاد،بستیار‌زود‌بترای
کاربردهای‌دیگر‌مورد‌توجه‌قرار‌گرفتSVC.اولین‌بار‌در‌سال1978بطور‌عملی‌در‌شبکه‌قتدرت‌متورد
استفاده‌قرار‌گرفت.به‌علت‌مزایای‌بسیارSVCو‌همچنین‌پیشرفت‌در‌امر‌فن‌آوری‌نیمه‌هادی‌های‌قدرت
با‌توان‌باال و‌ولتاژ‌باال‌و‌کاهش‌قیمت‌آنان،همچنین‌ارائه‌روش‌های‌کنترل‌جدیدSVC،ها‌توسعه‌فراوانتی
یافته‌اند.به‌عنوان‌مثال‌تا‌سال1988در‌کانادا‌و‌آمریکا‌ظرفیت‌نصب‌شده‌از‌این‌نتوع‌جبتران‌کننتده9710
مگاوار‌برای‌خطوط‌انتقال‌و1760مگاوار‌برای‌مصارد‌صنعتی‌بوده‌است .
3
یا‌طبق‌آماری‌دیگر‌تا‌سال1990در‌حدود195موردSVCکه‌کل‌ظرفیت‌آنها‌بالغ‌بر31000مگاوار
بوده،در‌شبکه‌قدرت‌نصب‌و‌راه‌اندازی‌شده‌که‌بیش‌از95درصد‌از‌این‌ظرفیتت‌ستهمSVCهتای‌قابتل
کنترل‌با‌تریستور‌بوده‌است .
-2-1تعريف: SVC
SVCی وسیله‌یا‌سیستم‌الکتریکی‌ساکن‌است‌که‌می‌تواند‌جریان‌راکتیو‌خازنی‌یا‌سلفی‌از‌سیستتم
قدرت‌بکشد‌و‌به‌این‌ترتیب‌توان‌راکتیو‌تولید‌یا‌جذب‌کند.این‌منبع‌تولید‌توان‌راکتیو‌بایستی‌به‌صتورت
موازی‌به‌شبکه‌متصل‌شود‌و‌خروجی‌آن‌بگونه‌ای‌تغییر‌کند‌که‌پارامترهای‌مشخصی‌از‌سیستتم‌قتدرت‌را
کنترل‌کند .
مفهوم‌استاتی درSVCبه‌این‌معنی‌است‌که‌بتر‌‌ختالد‌جبتران‌کننتده‌هتای‌ستنکرون‌دارای‌اجتزاء
چرخنده‌و‌متحرك‌نمی‌باشد‌و‌این‌ویژگی‌ستبب‌متی‌شتود‌پاستس‌ستریع‌تتری‌بته‌تغییترات‌شتبکه‌بدهتد
(پاسس‌گوئی‌در3سیکل‌به‌جای30سیکل‌در‌کندانسورهای‌سنکرون).در‌ضمن‌نداشتن‌جزء‌گردان‌باع
شدن‌هزینه‌تعمیرات‌میشود .
کاهش‌خرابی‌و‌کم
-3-1مزاياي : SVC
کنندههای‌توان‌راکتیو‌نام‌برد .
در‌مقابل‌سایر‌جبران
موارد‌زیر‌را‌میتوان‌از‌مزایای‌کاربردSVC
-1پاسس‌سریع
-2قابلیت‌انعطاد‌زیاد
-3قابلیت‌اطمینان‌خوب
-4متعادل‌کردن‌فازها
-5محدودکردن‌اضافه‌ولتاژ‌ماندگار‌و‌گذرا
-6نداشتن‌اینرسی‌چرخان
4
راهاندازی‌سریع‌با‌حداقل‌حالت‌گذرا
-7
-8هزینه‌کارکرد‌کم
-9عدم‌تغذیه‌اتصال‌کوتاه(به‌علت‌اینکهSVCاز‌عناصر‌پسیو‌تشکیل‌شده‌است)
-10سادگی‌کنترل
تأمین‌توان‌راکتیو‌برای‌مبدلهای AC-DC
-11
-12میرا‌نمودن‌نوسانات‌زیرسنکرون
-13افزایش‌حد‌پایداری‌گذرا
در‌هر‌دو‌سطح‌انتقال‌و‌توزیع‌میتوان‌استفاده‌کرد‌که‌در‌هر‌کدام‌از‌ایتن‌دو‌ستطح‌مزایتای
ازSVC
خاص‌خود‌را‌نیز‌داراست .
)Aمزایای‌استفاده‌ازSVCدر‌سیستم‌توزیع :
-1تنظیم‌و‌جلوگیری‌از‌فروپاشی‌ولتاژ
-2بهبود‌ضریب‌توان
متعادلکردن‌بار
-3
-4حذد‌هارمونی
)Bمزایای‌استفاده‌ازSVCدر‌سیستم‌انتقال :
-1تنظیم‌و‌جلوگیری‌از‌فروپاشی‌ولتاژ
-2افزایش‌پایداری‌گذرا
-3افزایش‌میرائی‌سیستم‌انتقال
5
-4-1دستهبندي SVCها :
ها‌به‌دو‌دسته‌عمده‌تقسیم‌میشوند :
SVC
SVC)aنوع‌امپدانس‌متغیر :
باشد‌با‌وارد‌یا‌خارج‌شدن‌عناصر‌ذخیرهکننده‌انرژی‌که‌قتادر
تر‌می
در‌روش‌امپدانس‌متغیر‌که‌قدیمی
به‌تولید‌یا‌جذب‌توان‌راکتیو‌هستند‌یا‌با‌کنترل‌جریان‌عبوری‌از‌آنها‌توان‌راکتیو‌کنترل‌میشود .
های‌امپدانس‌متغیر‌میتوان‌به‌موارد‌زیر‌اشاره‌کرد :
از‌انواعSVC
)Aخازن‌سوئیچ‌شونده‌تریستوری( )TSC
)Bسلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور( )TCR
)Cسلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور‌همراه‌با‌خازن( )FC-TCR
)Dسلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور‌همراه‌خازن‌سوییچ‌شونده‌با‌تریستور( )TSC-TCR
)Eخازن‌های‌سری‌با‌کنترل‌تریستور( )TCSC
بااستفادهازمبدلهایالکترونی قدرت :
)bانواعSVC
در‌این‌روش‌از‌عناصر‌ذخیره‌کننده‌انرژی‌مانند‌سلف‌یا‌خازن‌به‌طور‌واقعی‌و‌به‌منظور‌تولیتد‌تتوان
راکتیو‌استفاده‌نمی‌شود،بلکه‌از‌ی مبدل‌الکترونی قدرت‌و‌از‌خاصیت‌غیرخطی‌بودن‌آن‌برای‌تولید‌یتا
جذب‌توان‌راکتیو‌استفاده‌شده‌است‌و‌با‌کنترل‌نحوه‌کلیدزنی‌کلیدهای‌قدرت،توان‌راکتیو‌کنترل‌میشود .
میتوان‌به‌موارد‌زیر‌اشاره‌کرد :
از‌انواع‌این‌قسم SVC
)Aبا‌استفاده‌از‌مبدل‌مستقیم ac-ac
)Bبا‌استفاده‌از‌مبدل dc-ac
)Cبا‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌جریان
)Dبا‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ
6
که‌انواعSVCهای‌ذکر‌شده‌در‌این‌قسمت‌در‌فصل‌بعد‌به‌طور‌تفصیلی‌متورد‌بحت قترار‌خواهنتد
گرفت .
-5-1اصول و مدل : SVC
در‌حالت‌کلی‌دارای‌اجزاء‌زیر‌میباشد :
ی سیستم‌ایستای‌توان‌راکتیوSVS
-1ترانسفورماتور‌کاهنده‌بین‌شین‌ولتاژ‌باالی‌شبکه()HVو‌شتینه‌ولتتاژ‌متوستط()MVکته‌محتل
میباشد .
نصب SVC
SVC-2و‌اجزاء‌آن
-3فیلترهای‌هارمونیکی‌که‌در‌فرکانس‌اصلی‌حالت‌خازنی‌دارند .
هائی‌که‌بطور‌مکانیکی‌قطع‌و‌وصل‌میشوند (MSR)،(MSC) .
ها‌و‌سلف -4
خازن
-5سیستم‌کنترل SVC
در‌شکل1-1نمودار‌ت خطی‌ی SVCنشان‌داده‌شده‌استSVC.در‌این‌مدل‌از‌نوع‌جبران‌کننده
ترکیبی‌میباشد‌یعنی‌ترکیبی‌ازTCRو .TSC
شکل:1-1نمودار‌ت خطی‌ی SVC
7
همچنین‌مشخصه‌نمودار‌ولتاژ-جریانSVCکه‌در‌شکل2-1نشان‌داده‌شده‌استت،بیتانگر‌نتواحی
کارSVCدر‌حالت‌ماندگار‌است .
شکل:2-1نمودار‌ولتاژ-جریان‌ی SVC
زمانی‌کهSVCداخل‌ناحیه‌کنترلی‌خودکار‌می‌کند‌قادر‌به‌تأمین‌ولتاژی‌تقریباً‌ثابتت‌در‌پایانته‌ختود
میباشد،بنابراین‌رفتار‌این‌قسمت‌از‌مشخصه‌معادل‌بتا‌یت منبتع‌ولتتاژ‌ایتده‌آل‌ستری‌بتا‌راکتتاسXو
نمایش‌دهنده‌شیب‌مشخصه(در‌این‌ناحیه)و‌یا‌ی سوسپتانس‌کنترل‌شده‌با‌ولتاژ‌در‌نقطه‌اتصال‌به‌شبکه
درصد‌میباشد .
میباشد.این‌شیب‌در‌حدود1الی5
در‌حالت‌کلی‌می‌توانSVCرا‌به‌صورت‌ی بار‌راکتیو‌یا‌بار‌سوسپتانسی‌در‌نظر‌گرفتت‌کته‌تتوان
راکتیو‌مثبت‌این‌بار،رفتارSVCدر‌ناحیه‌سلفی‌و‌توان‌راکتیو‌منفی،رفتارSVCدر‌ناحیه‌خازنی‌را‌نشتان
میدهد .
8
فصل 2فصل دوم :انواع و ساختار SVCها
همانطور‌که‌در‌فصل‌قبل‌ذکر‌شدSVCها‌به‌دو‌گروه‌امپدانس‌متغیر‌و‌مبدل‌الکترونی قدرت‌تقسیم
میشوند‌که‌در‌این‌فصل‌به‌تفکی به‌بررسی‌انواع‌هر‌ی از‌آنان‌خواهیم‌پرداخت .
-1-2انواع SVCامپدانس متغير :
)A -1-1-2خازن سوئيچ شونده با تريستور : TSC
در‌شکل1-2اصول‌کار‌ی TSCمشخص‌شده‌است.مدارTSCشامل‌ی خازن،دو‌تریستتور‌بته
باشد.سوسپتانس‌جبرانکننده‌توسط‌کنترل‌کردن‌تعتداد‌ختازن‌هتای‌در
عنوان‌کلید‌و‌ی سلف‌کوچ می
حال‌هدایت‌تنظیم‌میشود .
شکل:1-2نمودار‌ت خطی TSC
همواره‌هر‌خازن‌برای‌مجموعه‌ای‌از‌نیم‌سیکل‌هتا‌هتدایت‌متی‌کنتد.سوستپتانس‌کتل‌ترکیبتی‌ازK
سوسپتانس‌تکی‌خواهد‌بود.بنابراین‌تغییرات‌توان‌راکتیو‌به‌صورت‌پله‌ای‌خواهد‌بود.حداکثر‌پله‌ها‌بترای
سوسپتانس‌زمانی‌حاصل‌میشوند‌که‌تمامی‌آنها‌متفاوت‌باشند.البته‌کنترل‌این‌حالت‌بستیار
تعداد‌معینK
پیچیده‌است.بنابراین‌از‌روش‌دوتایی‌که‌در‌آنK-1سوسپتانس‌برابرβو‌ی سوسپتانس یعنتی‌نصتف
2
افزایش‌مییابد .
شود.در‌این‌حال‌تعداد‌ترکیبها‌ازKبه2K
استفاده‌می سایرین‌است،
9
قرار‌دادن‌سلف‌کوچ سری‌در‌این‌مجموعه‌به‌منظور‌محدود‌کردن‌اثر‌کلیدزنی‌گذرا‌و‌میرا‌نمودن
جریان‌هجومی‌و‌تشکیل‌ی فیلتر‌برای‌حذد‌هارمونی هامیباشد.تولید‌هارمونی درTSCبستیار‌کتم
است.بعبارتی‌جریان‌تقریباً‌سینوسی‌می‌باشد.ولی‌به‌دلیل‌وجود‌تشتدیدهای‌خطرنتاك‌ستری‌بتا‌سیستتم
قدرت‌در‌فرکانس های‌هارمونیکی،بایستی‌در‌انتختاب‌امپتدانس‌ستلف‌ستری‌بتا‌توجته‌بته‌ظرفیتتβC
هماهنگسازی‌دقیق‌صورت‌گیرد .
هنگامیکه‌کلیدهای‌تریستوری‌روشن‌می شوند،خازن‌تا‌زمتانی‌کته‌ستیگنال‌روشتن‌شتدن‌بته‌گیتت
تریستور‌می‌رسد‌به‌طور‌دائم‌در‌مدار‌قرار‌گرفته‌و‌باع تولید‌توان‌راکتیو‌می‌شود،بعد‌قطع‌سیگنال‌گیت،
ای‌انجام‌میشود‌کته
شود.وصل‌خازن‌در‌لحظه
اگر‌جریان‌صفر‌شد،کلیدها‌قطع‌و‌خازن‌از‌مدار‌خارج‌می
ولتاژ‌لحظه‌ای‌خازن‌و‌شبکه‌تقریباً‌برابر‌باشد.در‌غیر‌این‌صورت‌تغییر‌ولتاژ‌لحظه‌ای‌باع عبتور‌جریتا‌ن
ای‌شدید‌میشود .
ضربه
-1-1-1-2ويژگيهاي : TSC
ساختمان‌و‌کنترل‌ساده‌و‌نسبتاً‌ارزان،کنترل‌مستقل‌فازها‌به‌سادگی،عدم‌تولیتد‌هارمونیت ،داشتتن
میباشد .
حالت‌گذرای‌نسبتاً‌کم‌و‌تلفات‌کمتر‌نسبت‌به‌سایرSVCها‌از‌مزایای TSC
پاسس‌دینامیکیTSCسریع‌بوده‌و‌در‌حدود0/5تا1سیکل‌می‌باشد‌که‌به‌دلیل‌تأخیر‌در‌اندازه‌گیری
و‌مدار‌کنترل،سرعت‌پاسس‌تا3تا10سیکل‌فرکانس‌منبع،کاهش‌می‌باید.در‌مدار‌سته‌فتاز‌تتأخیرTSC
بدون‌در‌نظرگیری‌تأخیر‌مدارات‌جانبی‌حداکثر1/3fمیباشد.ولی‌تغییرات‌توان‌راکتیو‌در‌آن‌بته‌صتورت
ای‌بوده‌و‌تنها‌قادر‌به‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیشفاز‌است.از‌دیگر‌معایب‌آن،ایتن‌استت‌کته‌ولتتاژ‌تحمتل
پله
تریستور‌باید‌دو‌برابر‌ولتاژ‌پی شبکه‌باشد‌و‌با‌توجه‌به‌آرایش‌شبکه‌ممکن‌است‌امکان‌تشدید‌با‌خازن‌یا
خازنهایTSCوجود‌داشته‌باشد .
در‌عمل‌به‌منظور‌بدست‌آوردن‌مشخصه‌ولتاژ‌به‌جریان‌یکنواخت‌از‌ی جبران‌کننده‌ترکیبی‌کته‌بتا
شود،استفاده‌میشود‌که‌توضیح‌آن‌در‌ادامه‌خواهد‌آمد .
حاصلمیاضافهشدنی TCRبهTSC
10
)B -2-1-2سلف كنترل شده با تريستور : TCR
مدار‌ت فاز‌آن‌در‌شکل2-2نشان‌داده‌شده‌است.مدارTCRشامل‌یت ستلف‌و‌دو‌تریستت‌ور‌بته
عنوان‌کلید‌است‌و‌با‌کنترل‌زاویه‌آتش‌تریستورها‌می‌توان‌جریان‌سلف‌را‌از‌صفر‌تا‌بیشترین‌مقدار‌کنتترل
نمود .
شکل:2-2مدار‌ی TCR
اگر‌در‌زمانی‌که‌ولتاژ‌بیشتر‌است‌تریستور‌روشن‌شود،جریان‌کامالً‌از‌سلف‌عبور‌می‌کند.این‌جریان
حالت‌سلفی‌دارد‌و‌فاز‌جریان‌از‌فاز‌ولتاژ‌ْ90عقبتر‌است.جریان‌بدلیل‌تلفات‌سلف‌که‌در‌حدود0/5تا
درصد‌توان‌راکتیو‌میباشد،دارای‌سلف‌کوچ هم‌فاز‌با‌ولتاژ‌می‌باشد .
2
یکسان‌به‌تعویق‌افتد،شکل‌موجهای‌مختلفی‌حاصل‌می‌شود‌کته
اگر‌روشن‌شدن‌تریستورها‌به‌طور
هرکدام‌متناظر‌با‌زاویه‌آتش‌مربوطه‌می‌باشند.در‌اثر‌افزایش‌زاویه‌آتش‌یا‌کاهش‌زاویه‌هدایت ) (مؤلفته
اصلی‌هارمونی جریان‌کاهش‌می‌یابد.به‌عبارت‌دیگر‌اندوکتانس‌سلف‌افزایش‌می‌یابد‌و‌در‌نتیجه‌جریان
و‌توان‌راکتیو‌کاهش‌مییابد .
در‌اثر‌افزایش‌زاویه‌آتش‌تلفات‌توان‌در‌تریستور‌و‌سلف‌هم‌کاهش‌یافتته‌و‌شتکل‌متوج‌بته‌میتزان
بیشتری‌از‌شکل‌سینوسی‌خارج‌می‌شود.به‌عبتارت‌دیگترTCRجریتان‌هارمونیت تولیتد‌متی‌کنتد.اگتر
زاویه‌های‌آتش‌در‌دوتریستور‌یکسان‌باشد،تمامی‌هارمونی های‌ایجاد‌شده‌فرد‌می‌باشد.نامستاوی‌بتودن
11
زاویه‌آتش‌برای‌دو‌تریستور‌عالوه‌بر‌آنکه‌منجر‌به‌تولید‌مؤلفه‌های‌هارمونی زوج‌و‌مولفهdcمتی‌شتود،
منجر‌به‌تنش‌حرارتی‌نابرابر‌در‌زوج‌تریستورها‌نیز‌میگردد .
ای‌میتوان‌توسط‌رابطه‌زیر‌بیان‌نمود :
شدت‌جریان‌لحظه
2
) (cos cos t a w a
i XL ()1-2
a w a
0
در‌رابطه‌فوق مقدار‌متوسط‌ولتتاژ()rmsو X L Lراکتتانس‌‌ستلف‌در‌فرکتانس‌اصتلی
بین زاویه‌آتش برحسب‌اهم ،زاویه‌آتش‌و زاویه‌هدایت‌تریستور‌می‌باشد‌که‌رابطه
2 2
و ( زاویه‌هدایت)،برقرار‌است .
از‌طریق‌تحلیل‌سری‌فوریه،مؤلفه‌اصلی‌جریان‌به‌شکل‌زیر‌بیان‌میشود :
)I r BL ( )V (rms ()2-2
که ) BL (سوسپتانس‌قابل‌کنترلSVCدر‌فرکانس‌اصلی‌شبکه‌است‌که‌توستط‌زاویته‌هتدایت‌بته
شکل‌زیر‌کنترل‌میشود :
sin
BL ( ) ()3-2
XL
میباشد‌که‌در‌شکل3-2داده‌شده‌است :
کنترل‌سوسپتانس‌توسط‌زاویه‌هدایت‌به‌کنترل‌فاز‌موسوم
شکل:3-2نمودار‌سوپستانس‌برحسب‌زاویه‌هدایت
با‌توجه‌به‌شکل‌باال‌میتوان‌گفت :
12
1
Max( BL )
XL ()4-2
Min( B ) 0 0
L
برای‌بهره‌گیری‌از‌مشخصاتTCRنیاز‌به‌کنترل‌کننده‌ای‌داریم‌که‌لحظه‌آتش‌تریستور‌را‌بتر‌‌استاس
اهداد‌متوردنظر‌و‌پتردازش‌پارامترهتای‌مختلتف‌سیستتم‌تعیتین‌کنتد.پتس‌از‌طراحتی‌و‌اعمتال‌چنتین
کنترل‌کننده‌ای‌مشخصه‌ولتاژ‌به‌جریانTCRمطابق‌شکل4-2میشود.توجه‌شود‌در‌حالت‌ماندگار‌نقطته
کار‌سیستم،محل‌تالقی‌این‌مشخص‌با‌خط‌بار‌سیستم‌خواهد‌بود .
شکل:4-2مشخصه‌جبران‌کننده‌و‌بار‌بر‌حسب‌تغییرات‌جریان
رابطه‌زیر‌بیانگر‌مشخصه‌کنترلی‌شکل‌باالست :
V VR jX SL I r 1 I r Im ax ()5-2
دهنده‌شیب‌مشخصه‌جبرانکننده‌است .
که X SL
نشان
-1-2-1-2ويژگي هاي : TCR
دارای‌سرعت‌پاسس‌دهی‌سریع‌می‌باشد.بعد‌از‌دریافت‌سیگنال‌زمان‌برای‌تغییر‌توان‌راکتیتو‌در‌متدار
باشد.البته‌تأخیر‌در‌سیستم‌اندازهگیتری‌و‌متدار
تکفازTCR،دارای‌تأخیر‌حداکثر1/2fیعنی‌نیم‌سیکل‌می
13
کنترل‌و‌امپدانس‌سیستم،باعت‌کاهش‌سرعت‌سیستم‌در‌حلقه‌کنترل‌تا‌حد3تا10سیکل‌فرکتانس‌منبتع
میباشد .
میشود.در‌سیستم‌سه‌فاز‌نیز‌حداکثر‌تأخیر آن 1/2f
TCRساختمان‌و‌کنترل‌ساده‌ای‌دارد‌و‌کنترل‌فازها‌به‌طور‌مستقل‌امکتان‌پتذیر‌استت.بته‌ختاطر‌ایتن
میتوان‌برای‌متعادل‌کردن‌فازها‌استفاده‌کرد .
ویژگی‌از TCR
نماید‌که‌باید‌آنها‌را‌فیلتر‌نمود .
بهدلیل‌غیر‌سینوسی‌بودن‌جریان،تولید‌هارمونی می
ولی TCR
)C -3-1-2سلف كنترل شده با تريستور همراه با خازن ثابت : FC-TCR
TCRتنها‌می‌تواند‌توان‌راکتیو‌از‌سیستم‌جذب‌کند.برای‌آنکه‌بتوان‌توان‌راکتیو‌را‌با‌قابلیتت‌کنتترل
پیوسته‌تولید‌نمود،می‌توان‌سه‌خازن‌به‌صورت‌ساده‌یا‌مثل در‌خروجیTCRبه‌طور‌دائمی‌موازی‌کترد.
(شکل )5-2
شکل:5-2مدار‌ی FC-TCR
ظرفیت‌هایTCRو‌خازن‌های‌ثابت:با‌سری‌کردن‌ی سلف‌با‌خازن‌هر‌فاز،فیلتتری‌حاصتل
می‌گردد‌که‌هارمونی تولیدیTCRرا‌حذد‌می‌کند.برای‌اینکهTCRبه‌همراه‌خازن‌ثابت‌بتواند‌جریتان
از‌مقدار‌نامی‌توان‌راکتیو‌خازنهای‌ثابت‌بیشتر‌باشد .
پس‌فاز‌تولید‌کند‌باید‌مقدار‌نامی‌توان‌راکتیوTCR
حد‌ظرفیت‌خازنی‌این‌مجموعه‌برابر‌حد‌ظرفیت‌خازن‌هتای‌ثابتت‌و‌حتد‌ظرفیتت‌ستلفی‌آن‌برابتر
FC-TCRنشان‌داده‌شده‌است . میباشد.در‌شکل6-2مشخصه‌ولتاژ‌جریان‌ی
تفاضل‌آنها
14
شکل:6-2مشخصه FC-TCR
بدلیل‌قابلیت‌کنترل‌پیوسته‌توان‌راکتیو‌استفاده‌میشود .
قابل‌ذکر‌است‌از‌این‌نوعSVC
)D -4-1-2سلف كنترل شده با تريستور همراه خازن سوئيچ شونده با
تريستور (: )TSC - TCR
عیب‌عمده‌ترکیبFC-TCRآن‌است‌که‌توان‌نامیTCRبایستی‌برابر‌مجموع‌قدر‌مطلق‌توان‌راکتیو
سلفیSVCو‌توان‌راکتیو‌خازن‌ثابت‌باشد.برای‌رفع‌این‌عیب‌می‌توان‌به‌جای‌خازن‌ثابت‌از‌یت ختازن
سوئیچ‌شونده‌یا‌بان خازنی‌سوئیچ‌شونده‌استفاده‌کرد‌و‌به‌این‌ترتیب‌ظرفیتTCRرا‌کتاهش‌داد.ایتن
ساختار‌نسبت‌به‌ساختارهای‌قبلی‌کمی‌پیچیده‌تر‌است‌و‌کنترل‌مشکلی‌دارد.حداکثر‌تاخیر‌این‌سیستم‌بعد
از‌دریافت‌فرمان‌در‌سیستم‌تکفاز1/f،و‌در‌سیستم‌سه‌فاز‌ساده1/3fاست .
15
شکل:7-2نمودار‌مدار TSC-TCR
)E -5-1-2خازنهاي سري با كنترل تريستوري : TCSC
خازن‌های‌سری‌سال‌های‌متمادی‌است‌که‌برای‌افزایش‌ظرفیت‌انتقال‌توان‌در‌خط‌های‌انتقال‌طوالنی
ساخته‌و‌به‌کتار
بکار‌برده‌می‌شوند.نسل‌جدید‌خازن‌های‌سری‌که‌با‌کلیدهای‌تریستوری‌کنترل‌می‌شوند،
برده‌شدهاند .
TCSCی جبران‌کننده‌راکتانس‌خازنی‌است‌که‌از‌ی بان خازنی‌سری‌که‌با‌سلف‌کنترل‌شونده
با‌تریستور‌موازی‌شده،تشکیل‌یافته‌است‌هدد‌اولیه‌طراحی‌آن‌بکارگیری‌برای‌تنظیم‌انتقال‌توان‌با‌تغییر
راکتانس‌وارد‌شده‌به‌سیستم‌انتقال‌می‌باشد‌که‌این‌امر‌سبب‌تثبیت‌ولتاژ‌خواهد‌شد .
به‌این‌منظور‌راکتانس‌خروجیTCSCبا‌سیستم‌کنترلی‌که‌شامل‌تنظیم‌ولتاژ‌ترمینال‌بار‌در‌محتدوده
به‌طور‌سری‌و‌طبق‌قواعد‌نصتب‌ختازن‌هتای‌ستری‌در‌‌شتبکه
مشخصی‌می‌باشد،کنترل‌می‌شود TCSC.
نصب‌می‌شود .
16
-2-2انواع SVCبا استفاده از مبدلهاي الكترونيك قدرت :
ی منبع‌ولتاژ‌یا‌منبع‌جریان‌را‌با‌استفاده‌از‌کلیدهای‌قتدرت‌ماننتد‌انتواع،IGBT،MOSFET،BJT
GTOیا‌تریستور‌با‌مدار‌کموتاسیون‌اجباری‌می‌توان‌به‌گونه‌ای‌کلید‌زنی‌نمود‌که‌ی منبع‌ولتاژ‌یتا‌منبتع
جریانACبا‌فرکانس‌مولفه‌اصلی‌برابر‌با‌فرکانس‌سیستتم‌قتدرت،ولتی‌‌بتا‌‌فتاز‌و‌دامنته‌قابتل‌کنتترل‌در
خروجی‌مبدل‌ایجاد‌شود.حال‌اگر‌این‌منبع‌قابل‌کنترل‌از‌طریق‌ی فیلتر‌بته‌شتبکه‌قتدرت‌وصتل‌شتود
میتوان‌با‌تنظیم‌دامنه‌منبع‌ایجاد‌شده‌و‌جریان‌کشیده‌شده‌از‌خط‌انتقال،توان‌راکتیو‌را‌کنترل‌نمود .
وظیفه‌اصلی‌این‌فیلتر‌حذد‌هارمونی های‌اضافی‌ولتاژ‌یا‌جریتان‌متی‌باشتد‌و‌در اینورترهتای‌منبتع
ولتاژ،امپدانس‌سلفی‌فیلتر‌عاملی‌برای‌کنترل‌جریان‌راکتیو‌کشیده‌شده‌یا‌تزریتق‌شتده‌بته‌بتاس‌بینهایتت
میتواند‌به‌صورت‌مستقل‌از‌سیستم‌قدرت‌بتوده‌یتا‌بتا‌استتفاده‌از
میباشد.منبع‌مورد‌استفاده‌مانند‌باتری
انرژی‌شبکه‌قدرت‌و‌توسط‌سلف‌و‌خازن‌ایجاد‌شود .
در‌شرایط‌ایده‌آل‌که‌تلفاتی‌وجود‌ندارد‌مبدل‌به‌گونه‌ای‌کنترل‌می‌گتردد‌کته‌جریتان‌کشتیده‌شتده‌از
سیستم‌قدرت‌ْ90یا‌ْ-90نسبت‌به‌ولتاژ‌خط‌انتقال‌اختالد‌فاز‌داشته‌باشتد،ولتی‌‌در‌شترایط‌واقعتی‌کته
سیستم‌تلفات‌دارد،برای‌تأمین‌این‌تلفات‌اختالد‌فاز‌ْ90یا‌ْ-90نبوده‌و‌اندکی‌کمتر‌یا‌بیشتر‌است .
درSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیش‌فاز‌یا‌پس‌فاز،تجهیزات‌جداگانه‌مورد‌نیتاز
است،یعنی‌برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پس‌فاز‌به‌سلف‌و‌کلید‌و...با‌مشخصات‌نامی‌متناسب‌بتا‌مقتدار‌‌تتوان
نامی‌راکتیو‌پس‌فاز‌و‌برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیش فاز‌نیتاز‌بته‌ختازن‌و‌کلیتد‌و‌ستایر‌تجهیتزات‌جداگانته
متناسب‌با‌مقدار‌توان‌راکتیو‌نامی‌پیشفاز‌نیاز‌است .
درحالیکهدرSVCهایی‌که‌از‌مبدل‌الکترونی قدرت‌برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌استفاده‌می‌شود،توان
فاز‌و‌پیش فاز‌تنها‌با‌ی سری‌تجهیزات‌و‌تنهتا‌بتا‌تغییتر‌نحتوه‌کنتترل‌کلیتدها‌تولیتد‌و‌تنظتیم
راکتیو‌پس
منظور‌تولید‌توان‌راکتیو‌پس‌فاز‌و‌پیشفاز‌اندکی‌افزایش
میشود.البته‌ممکن‌است‌مقدار‌نامی‌تجهیزات‌به
یابد.به‌عالوه‌با‌اعمال‌کنترل‌متناسب،توان‌راکتیو‌به‌طور‌پیوسته‌از‌مقدار‌نامی‌پتیش‌فتاز‌تتا‌مقتدار‌نتامی
فاز‌کنترل‌میگردد .
پس
17
درSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌توان‌راکتیو‌تولیدی‌متناسب‌با‌مجذور‌ولتاژ‌است.درحالیکهدرSVCبا
استفاده‌از‌مبدل،به‌جای‌امپدانس،جریان‌خروجی‌به‌مقدار‌نامی‌خود‌محدود‌شده‌و‌لذا‌توان‌راکتیو‌تولیدی
متناسب‌با‌ولتاژ‌است.بنابراین‌در‌شرایط‌اضطراری‌که‌ولتاژ‌کاهش‌می‌یابد‌و‌نیتاز‌بته‌تولیتد‌تتوان‌راکتیتو
حداکثر‌می‌باشدSVC،با‌استفاده‌از‌مبدل‌الکترونی قتدرت‌تتوان‌راکتیتو‌بیشتتر‌ی‌نستبت‌بتهSVCهتای
توان‌نامی‌مشابه،تولید‌میکند .
امپدانس‌متغیر‌با
از‌مزایای‌دیگر‌اینSVCها،حداقل‌شدن‌عناصر‌ذخیره‌کننده‌انرژی‌است.زیرا‌در‌این‌نتوعSVCهتا
توان‌راکتیو‌توسط‌سلف‌یا‌خازن‌تولید‌نمیشود‌و‌از‌آنان‌فقتط‌بته‌‌عنتوان‌فیلتتر‌بترای‌حتذد‌هارمونیت
استفاده‌میشود .
به‌عالوه‌با‌افزایش‌فرکانس‌کلیدزنی‌اندازه‌سلف‌و‌خازن‌به‌کار‌رفته‌کوچ میشود.این‌امتر‌ستبب
و‌اشغال‌فضای‌کمتر‌میشود .
کاهش‌قیمت‌تجهیزات‌مورد‌نظر‌شده‌و‌باع کوچ و‌مجتمع‌شدنSVC
طور‌مستقیم‌در‌مدار‌قرار‌نمیگیرند،امکان‌تشدید‌با‌عناصر
ها‌چون‌سلف‌و‌خازن‌به در‌این‌نوعSVC
شبکه‌از‌بین‌خواهد‌رفت.در‌این‌جا‌برخالدSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌که‌بسته‌بته‌نتوع‌آن‌هتا‌دارای‌یت
تأخیر‌ذاتی‌کوچ (حداقل‌نیم‌سیکل‌در)TCRدر‌پاسس‌به‌سیگنال‌فرمان‌بودندSVC،بته‌طتور‌لحظته‌ای
قابل‌کنترل‌است‌و‌هرچه‌قدر‌فرکانس‌کلیدزنی‌باال‌باشد،این‌قابلیت‌افزایش‌یافته‌و‌پاسس‌آنهتا‌ستریع‌تتر
میشود .
فاز‌و‌پسفاز‌بایستتی‌کلیتدهای‌بته‌کتار‌رفتته‌در‌‌ایتن‌نتوع
رای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیش در‌حالت‌کلی‌ب
مبدل‌ها‌از‌نوع‌کموتاسیون‌اجباری‌بوده‌و‌برای‌حداقل‌شدن‌هارمونی ها،فرکانس‌کلیدزنی‌تا‌حتد‌ممکتن
باال‌باشد.بنابراین‌در‌این‌نوعSVCها‌هر‌نوع‌کلیدی‌را‌نمی‌توان‌استفاده‌کرد‌و‌قیمت‌و‌فرکانس‌کلیتدزنی
آن‌ها‌نقش‌تعیین‌کننده‌ای‌در‌اقتصادی‌یا‌غیراقتصادی‌شدنSVCایفا‌می‌کند.با‌توجه‌به‌پیشرفت‌تکنولوژی
نیمه‌هادی‌ها‌انتظار‌می‌رود‌که‌در‌آینده‌قیمت‌این‌نوع‌کلیدها‌بیشتر‌کاهش‌یابد‌و‌فرکتانس‌کلیتدزنی‌آن‌هتا
افزایش‌یابد .
عیب‌عمده‌اینSVCها‌در‌مقایسته‌بتاSVCهتای‌امپتدانس‌متغیتر،کنتترل‌پیچیتده‌آن‌هتا‌متی‌باشتد،
ن‌برای‌جبران‌عدم‌تعادل‌استفاده‌شود.در‌حالتت‌کلتیSVCبتا‌کلیتدهای‌الکترونیت
به‌خصوص‌اگر‌از‌آ
18
قدرت‌به‌دو‌دسته‌تقسیم‌میشوند.در‌دستته‌اولSVCبتا‌استتفاده‌از‌یت مبتدل‌فرکتانسac-acستاخته
میشود‌و‌در‌دسته‌دوم‌با‌استفاده‌از‌ی مبدل .dc-ac
SVC )A -1-2-2با استفاده از مبدل مستقيم : ac-ac
مبدل‌هایac-acتوان‌را‌از‌ی سیستمacبه‌سیستتمacدیگتر‌بتا‌دامنته‌‌و‌فرکتانس‌متفتاوت‌منتقتل
می‌کنند.سیستمacمی‌تواند‌ت فاز‌یا‌سه‌فاز‌باشد.در‌حالت‌کلی‌امکان‌انتقال‌توان‌راکتیو‌یا‌حقیقی‌وجود
دارد.مبدل‌هایac-acبه‌دوگونه‌تقسیم‌می‌شوند.در‌نوع‌اول‌ی واسطهdcبین‌دو‌سیستمacوجود‌دارد.
در‌گونه‌دوم‌بین‌دو‌سیستمacهیچ‌واسطه‌ای‌قرار‌ندارد‌که‌به‌آن‌سیکلو‌کتانورتر‌متی‌گوینتد.هتر‌یت از
توان‌بهطور‌مستقل‌کنترل‌نمود .
های‌نوع‌اول‌و‌دوم‌را‌می
مبدل
شکل8-2انواع‌مختلف‌این‌مبدل‌را‌نشان‌می‌دهد.منبعacاول‌می‌تواند‌مستقل‌باشد‌یا‌اینکه‌هتر‌دو
به‌ی شبکهacاصلی‌متصل‌باشند.در‌هر‌صورت‌روش‌کنترل‌آن‌ها‌مشابهSVCها‌با‌مبدلdc-acاست‌با
جا‌دو‌مبدل‌وجود‌دارد‌که‌کنترل‌آنها‌از‌هم‌مستقل‌است .
این‌تفاوت‌که‌در‌این
شکل:8-2انواع‌مختلف‌مبدل ac-ac
19
ای‌انجام‌میشود‌که‌در‌خروجی‌ولتاژ‌یا‌جریان‌مورد‌نظر‌ایجاد
نحوه‌کلیدزنی‌سیکلو‌کانورترها‌به
گونه
شود،پس‌جریان‌یا‌ولتاژ‌خروجی،فیلتر‌شده‌و‌با‌کنترل‌دامنه‌ولتاژ‌یا‌جریان‌مؤلفه‌اصتلی،تتوان‌راکتیتو‌‌را
میتوان‌کنترل‌نمود .
به‌دلیل‌مفصل‌تر‌بودن‌مدار‌و‌همچنین‌پیچیده‌تر‌بودن‌آن،این‌نوعSVCها‌در‌عمتل‌استتفاده‌چنتدانی
مورد‌استفاده‌قرار‌میگیرند .
نداشته‌و‌بیشترSVCهای‌نوعdc-ac
SVC )B -2-2-2با استفاده از مبدل : dc-ac
تبدیل‌مینمایند.ایتن‌عمتل‌بتا
ها‌میباشند‌که‌توانdcرا‌به‌توانac
ای‌از‌مبدل مبدل‌های dc-ac
دسته
کلیدزنی‌ی منبعdcبه‌طور‌مناسب‌و‌تبدیل‌آن‌به‌ی منبعacانجام‌می‌پذیرد.اگر‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ‌باشد
)میگویند .
به‌آن‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ()VSIو‌اگر‌منبع‌جریان‌باشد‌به‌آن‌اینورتر‌منبع‌جریان( CSI
) VSI ( voltage source inverter
) CSI ( current source inverter
SVC )1-B -1-2-2-2با استفاده از اينورتر منبع ولتاژ (: )VSI
همانطور‌که‌ذکر‌شد‌با‌پیشرفت‌تکنولوژی‌نیمه‌هادی‌هاSVC،جدید‌با‌نام‌اینورتر‌منبع‌ولتتاژ()VSI
جبرانکننده‌توان‌راکتیو‌است‌که‌تنها‌یت ختازن‌نستبتاً‌کوچت در‌طتردdcآن
به‌بازار‌عرضه‌شدVSI.
وجود‌دارد‌و‌اخیراًVSIجهت‌کنترل‌توان‌راکتیو‌به‌طور‌جدی‌مطرح‌شده‌است .
نام‌دیگر‌این‌دسته‌از،SVCجبران‌کننده‌توان‌راکتیو‌ایستتای‌پیشترفته()ASVCیتا‌کندانستور‌ایستتا
()STATCONمیباشد،نامASVCبه‌این‌دلیل‌بر‌این‌دسته‌ازSVCها‌اطالق‌شده‌که‌نسبت‌بهSVCهای
امپدانس‌متغیر‌جدیدتر‌و‌پیشرفته‌تر‌می‌باشند،اما‌نامSTATCONبه‌این‌دلیل‌می‌باشد‌که‌این‌جبران‌کننتده
ایستا(فاقد‌جزء‌گردان)در‌حالت‌پایداری،مشخصه‌های‌خروجی‌اش‌بسیار‌شتبیه‌کندانستور‌ستنکرون‌کته
مشهود‌شدهاند .
میباشد،از‌این‌جهت‌بهSTATIC CondensorیاSTATCON
ردان‌است
دارای‌جزء‌گ
تر‌و‌اجزاء‌ارزانتر‌دارند .
کم‌حجمASVCها‌در‌مقایسه‌با‌سایرSVC
20
نشان‌داده‌شده‌و‌در‌کنار‌آن‌نمودار‌فاز‌ورودی‌ولتاژهتایVSI
در‌شکل9-2شکل‌ت فاز‌ی VSI
و‌ولتاژ‌خط‌به‌نمایش‌درآمده‌است .
شکل:9-2شکل‌ت فاز‌ی VSIو‌بردارهای‌ولتاژ‌و‌جریان‌آن
همانطور‌که‌مشاهده‌می‌شودVSIتوسط‌ی سلف()Xcبه‌سیستم‌متصل‌شده‌است‌که‌جهت‌فیلتتر
کردن‌هارمونی های‌اضافی‌بکار‌می‌رود.این‌سلف‌در‌مقابل‌هارمونی های‌فرکانس‌باال،امپدانس‌بزرگتی
از‌خود‌نشان‌می‌دهد‌و‌مانع‌جاری‌شدن‌آن‌هارمونی ها‌می‌شود.اگر‌مدار‌بدون‌تلفات‌در‌نظر‌گرفته‌شود
مؤلفه‌اصلی‌ولتاژ‌خروجی)Vx(VSIبا‌ولتاژ‌نقطه‌اتصال‌به‌شبکه‌هم‌فاز‌می‌شود‌و‌جریان‌کشیده‌شده‌یتا
با‌ولتاژها‌اختالد‌فاز‌دارد .
تزریق‌شده‌به‌شبکه‌ْ90
همانطور‌که‌در‌شکل9-2ب‌نشان‌داده‌شده‌است‌اگر‌ولتاژ‌خروجیVSIاز‌ولتاژ‌شبکه‌کمتر‌‌باشتد،
ج‌اگر‌ولتاژ‌شبکه‌از
توان‌راکتیو‌توسطASVCیا()VSIجذب‌می‌شود،در‌صورت‌دیگر‌مطابق‌شکل9-2
کمتر‌باشد،توان‌راکتیو‌به‌شبکه‌تزریق‌میشود .
خروجیVSI
یا‌به‌تعبیر‌دیگر‌همانطور‌که‌در‌شکل10-2ی VSIسته‌فتاز‌نمتایش‌داده‌شتده،اگتر‌دامنته‌ولتتاژ
خروجی‌بیشتر‌از‌دامنه‌ولتاژ‌شبکه‌باشد‌جریان‌سلفی‌به‌شبکه‌تزریق‌و‌اینورتر‌توان‌راکتیو‌تولید‌می‌کنتد‌و
21
اگر‌دامنه‌ولتاژ‌خروجی‌کمتر‌از‌دامنه‌ولتاژ‌شبکه‌باشد‌جریان‌خازنی‌به‌شتبکه‌تزریتق‌و‌جریتان‌ستلفی‌از
شبکه‌کشیده‌شده‌و‌توان‌راکتیو‌جذب‌میشود .
شکل:10-2مدار‌ی STATCONسه‌فاز-شش‌قطبی
اما‌به‌دلیل‌وجود‌تلفات‌خازن،سلف‌واسط‌و‌کلیدها،مقداری‌توان‌حقیقی‌باید‌از‌شبکه‌بترای‌تتأمین
این‌تلفات‌جذب‌شود.به‌همین‌دلیل‌ولتاژ‌خروجی‌اینورتر‌کامالً‌همفتاز‌بتا‌ولتتاژ‌شتبکه‌نبتوده‌و‌انتدکی
اختالد‌فاز‌وجود‌دارد‌تا‌ی مؤلفه‌جریان‌حقیقی‌از‌شبکه‌بهVSIجاری‌شود.با‌کنترل‌اختالد‌فتاز‌بتین
ولتاژ‌خروجیVSIو‌ولتاژ‌شبکه‌می‌توان‌میزان‌توان‌حقیقی‌دریافتی‌از‌شبکه‌را‌کنترل‌نمود‌و‌با‌تنظیم‌ایتن
توان‌می‌توان‌دامنه‌ولتاژ‌خازنdcرا‌تنظیم‌کرد‌و‌در‌نتیجه‌مؤلفه‌اصتلی‌ولتتاژ‌خروجتیVSIرا‌بته‌منظتور
کنترل‌توان‌راکتیو‌تغییر‌داد .
اگر‌ولتاژ‌خروجیVSIنسبت‌به‌ولتاژ‌شبکه‌پیش‌فاز‌باشد‌باع تحویل‌توان‌راکتیو‌به‌شتبکه‌و‌اگتر
فاز‌باشد‌توان‌راکتیو‌از‌شبکه‌جذب‌میشود .
پس
اگر‌کلیدها‌با‌کموتاسیون‌طبیعی‌باشند‌مدار‌قادر‌است‌تنها‌توان‌راکتیتو‌ستلفی‌ایجتاد‌کنتد‌ولتی‌اگتر
کلیدها‌با‌کموتاسیون‌اجباری‌باشند،مدار‌قادر‌به‌تولید‌توان‌راکتیو‌خازنی‌نیز‌خواهد‌بود .
در‌حالت‌سه‌فاز‌می‌توان‌سهVSIتکفاز‌را‌به‌صورت‌ستاره‌یا‌مثل به‌هم‌وصل‌نمود.در‌این‌حالت
عملکرد‌هر‌فاز‌از‌هم‌مستقل‌بوده‌و‌کنترل‌آنها‌به‌منظور‌متعادل‌نمودن‌بارهای‌نامتعتادل،ستاده‌تتر‌استت.
22
همین‌دلیل‌از‌مدل‌شکلهای11-2التف‌و‌ب‌یتا
به
کار‌رفته‌زیاد‌میشود ،
های‌به
ولی‌تعداد‌کلیدها‌و‌خازن
آمده،استفاده‌میشود .
آنچه‌در‌شکل10-2
الف-مدار‌سه‌فاز‌ی STATCONبا‌سوئیچهایIGBTو‌اتصال‌به‌شبکه‌توسط‌ترانس‌ستاره‌مثل
ب-مدار‌سه‌فاز‌ی STATCONبا‌سوئیچ‌های‌تریستوری‌و‌اتصال‌مستقیم‌به‌شبکه
شکل:11-2مدار‌سه‌فاز‌ی STATCON
عنوان‌منبع‌ولتاژ‌کاهش‌مییابد‌ولتی‌در‌ایتن‌حالتت
در‌این‌حالت‌تعداد‌خازن‌ها‌به‌ی یا‌دو‌عدد‌به
علت‌مستقل‌نبودن‌فازها،پیچیدهتر‌است .
به
برای‌جبران‌عدم‌تعادل‌بارها ،
کنترلVSI
23
در‌مواردی‌که‌مانند‌شکل10-2الف‌از‌تترانس‌بترای‌اتصتالVSIبته‌شتبکهHVاستتفاده‌متی‌شتود
راکتانس‌نشتیXcترانس‌کار‌مورد‌نظر‌را‌خواهد‌کرد‌و‌دیگر‌نیازی‌به‌قرار‌دادن‌سلف‌در‌بین‌اتصتال‌بته
شبکه‌نمیباشد .
نمودارV-Iی VSIدر‌شکل12-2مشخص‌شده‌است.مشخص‌است‌که‌تغییر‌ولتاژ‌در‌حین‌تغییر
باشد‌و‌با‌تقریب‌خوبی‌میتوان‌آن‌را‌ثابت‌در‌نظر‌گرفت .
جریان‌در‌محدوده‌کنترلی‌بسیار‌کم‌می
شکل:12-2نمودار‌مشخصهV-Iی VSI
SVC )2-B -2-2-2-2با استفاده از اينورتر منبع جريان : CSI
در‌شکل13-2مدار‌قدرت‌ی اینورتر‌ت فاز‌منبع‌جریان‌نشان‌داده‌شده‌است.در‌ایتن‌متدار‌یت
سلف‌در‌سمتdcمانع‌از‌تغییرات‌سریع‌جریان‌شده‌و‌عمالً‌به‌‌صورت‌ی منبع‌جریان‌کنترل‌شتده‌کتار
میکند .
شکل:13-2مدار‌قدرت‌اینورتر‌ت فاز‌منبع‌جریان
24
کلیدهای‌اینورتر‌در‌حالت‌کلی‌می‌تواند‌کموتاسیون‌طبیعی‌یا‌کموتاسیون‌اجباری‌باشتد.اگتر‌کلیتدها
به صورت‌کموتاسیون‌طبیعی‌باشد،مدار‌تنها‌قادر‌به‌جذب‌تنها‌راکتیو‌است،امتا‌اگتر‌کلیتدها‌بته‌‌صتورت
کموتاسیون‌اجباری‌باشد،عالوه‌بر‌توان‌راکتیو‌سلفی،مدار‌قادر‌به‌تولید‌توان‌راکتیو‌خازنی‌نیز‌هست .
اگر‌کلیدها‌به‌صورت‌کموتاسیون‌طبیعی‌سوئیچ‌زنی‌شود،مقدار‌زاویه‌روشن‌شدن‌کلیدها‌نستبت‌بته
ولتاژ‌متناوب‌ورودی‌می‌تواند‌بین‌صفر‌تا180تغییر‌کند.در‌نتیجه‌زاویه‌جریان‌خط‌نسبت‌به‌ولتاژ‌ورودی
تأخیر‌داشته‌و‌توان‌راکتیو‌جذب‌میگردد .
راکتیو‌مورد‌استفاده‌قرار‌میگیرد‌زاویه‌روشن‌شدن‌کلیدها‌نسبت
هنگامیکه‌اینورتر‌به‌عنوان‌منبع‌توان
به‌ولتاژ‌ورودی‌در‌حالت‌ایده‌آل90درجه‌بوده‌و‌متوسط‌ولتاژdcاز‌نظر‌تئتوری‌صتفر‌استت،در‌نتیجته
توانی‌مبادله‌نمیکند .
منبعdc
به‌منظور‌برقراری‌جریان‌دائمی‌در‌سلف‌الزم‌است‌که‌زاویه‌آتش‌اندکی‌کم‌تر‌از‌ْ90باشد‌تتا‌ولتتاژ
dcبه‌اندازه‌کافی‌در‌دو‌سر‌سلف‌برای‌جبران‌افت‌ولتاژ‌مقاومتی‌و‌تلفات‌ایجاد‌گتردد.واضتح‌استت‌کته
اندازه‌جریانdcو‌در‌نتیجه‌دامنه‌جریانdcو‌در‌نتیجه‌دامنه‌جریانacبا‌کنترل‌اختتالد‌فتاز‌بتین‌مؤلفته
اصلی‌ولتاژ‌و‌جریان‌قابل‌تنظیم‌است.بنابراین‌در‌خروج‌اینورتر‌ی منبعacبا‌دامنته‌قابتل‌کنتترل‌ایجتاد
میشود.برای‌هم‌فرکانس‌شدن‌این‌منبعacبا‌شبکه‌قدرت‌الزم‌است‌که‌فرکانس‌کلیدزنی‌اینورتر‌و‌شبکه
برابر‌باشد.برای‌ایجاد‌توان‌راکتیو‌پیش‌فاز‌می‌توان‌در‌خروجی‌اینورتر‌ی بان خازنی‌قرار‌داد،ولی‌ایتن
خازنها‌باع کاهش‌توان‌راکتیو‌پس‌فاز‌می‌گردد،در‌نتیجه‌باید‌ظرفیت‌اینورتر‌زیاد‌شود .
اگر‌مدار‌با‌کلیدهای‌کموتاسیون‌اجباری‌باشد،می‌توان‌زاویه‌روشن‌شدن‌کلیدها‌نسبت‌به‌ولتاژ‌شبکه
را‌بین‌صفر‌تا‌‌ْ360تغییر‌داد.برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیشفاز‌در‌حالت‌ایده‌آل‌زاویه‌روشن‌شدن‌کلید‌بایتد
جلوتر‌باشد‌و‌برای‌تولید‌توان‌راکتیو‌پس‌فاز‌در‌حالت‌ایدهآل‌زاویه‌روشن‌شتدن‌کلیتد
نسبت‌به‌ولتاژ‌ْ90
نسبت‌به‌ولتاژ‌عقبتر‌باشد،ولی‌در‌هر‌حال‌متوسط‌ولتاژdcصفر‌است .
باید‌ْ90
دلیل‌وجود‌مقاومت‌سلفها‌و‌تلفات‌کلیدها‌و‌سایر‌اجازء‌اختتالد‌فتاز‌دقیقتاً90
در‌حالت‌واقعی‌به
درجه‌نبوده،بلکه‌اندکی‌تفاوت‌دارد‌تا‌توان‌حقیقی‌الزم‌برای‌جبران‌تلفات‌از‌سیستم‌قدرت‌دریافت‌گردد .
25
ولی‌به‌دلیتل‌مربعتی‌بتودن
در‌این‌صورت‌مدار‌قابلیت‌تولید‌توان‌راکتیو‌پیش‌فاز‌و‌پس‌فاز‌را‌دارد،
شکل‌موج‌جریان،هارمونی های‌آن‌زیاد‌است.به‌همین‌دلیل‌از‌روش‌مدوالسیون‌عرض‌پتالس()PWM
های‌جریان‌کاسته‌شود.پس‌جریان‌خروجی‌را‌فیلتر‌مینمائیم .
استفاده‌میشود‌تا‌از‌هارمونی
ای‌صورت‌میگیرد‌که‌مؤلفه‌اصلی‌جریان‌کشیده‌شده‌از‌خط‌تقریباً90درجه‌بتا
به
گونه کنترل PWM
ولتاژ‌اختالد‌فاز‌داشته‌و‌تنها‌توان‌حقیقی‌کافی‌برای‌جبران‌تلفات‌اینورتر‌دریافت‌شود .
فاز‌را‌به‌صورت‌ستاره‌یا‌مثل به‌هم‌وصتل‌نمتود.در‌ایتن
در‌حالت‌سه‌فاز‌می‌توان‌سه‌اینورتر‌ت
حالت‌هرچند‌کنترل‌فازها‌به‌طور‌مستقل‌بتوده‌و‌در‌نتیجته‌کنتترل‌ستاده‌متی‌باشتد‌ولتی‌تعتداد‌کلیتدها‌و
گیرد.بههمین‌منظور‌از‌مدار‌شکل13-2ج‌استتفاده‌متی‌گتردد‌کته
های‌زیادی‌موجود‌استفاده‌قرار‌می سلف
تعداد‌کلیدها‌نصف‌شده‌و‌تنها‌به‌ی سلفdcنیاز‌داریم.اما‌عیب‌مدار‌مذکور‌این‌است‌که‌کنترل‌فازهتا
بهطور‌مستقل‌امکان‌ندارد .
)3-B -3-2-2-2اينورتر منبع ولتاژ چندتايي :
ساختار‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ‌چندتایی‌در‌شکل14-2نمایش‌داده‌شده‌استت.متدار‌دارای‌سته‌قستمت
اساسی‌منبع‌ولتاژdcو‌تعدادی‌اینورتر‌و‌ی جمع‌کننده‌جریان‌یا‌ولتاژ‌است.برای‌ایجاد‌منبعdcمی‌تتوان
از‌ی خازن‌منفرد‌و‌یا‌از‌ی خازن‌همراه‌یکسو‌کننده‌سه‌فاز‌قابل‌کنترل‌استفاده‌کرد .
اگر‌خازن‌به‌تنهائی‌استفاده‌شود،تخلیه‌و‌شارژ‌خازن،تتأمین‌تلفتات‌ختازن‌و‌اینورترهتا‌و‌همچنتین
تنظیم‌ولتاژ‌با‌کنترل‌مناسب‌مجموعه‌اینورترها‌و‌کشیدن‌ی مؤلفه‌حقیقی‌جریان‌از‌شبکه‌تأمین‌می‌گتردد.
اما‌اگر‌خازن‌به‌همراه‌یکسو‌کننده‌سه‌فاز‌قابل‌کنترل‌استفاده‌شود،وظیفه‌تنظیم‌ولتاژ‌خازن‌و‌تأمین‌تلفات
عهده‌یکسو‌کننده‌سه‌فاز‌باشد،یا‌میتوان‌از‌آن‌نقطه‌برای‌شارژ‌اولیه‌ختازن‌هنگتام‌راه‌انتدازی
تواند‌به
می
استفاده‌کرد .
26
شکل:14-2اینورتر‌منبع‌ولتاژ‌چندتائی
هرکدام‌از‌اینورترهای‌به‌کار‌رفته‌ی اینورتر‌منبع‌ولتاژ‌سه‌فاز‌است‌که‌می‌توانتد‌بته‌‌صتورت‌شتش
پله‌ای‌یاPWMکنترل‌شود.همه‌آن‌ها‌با‌استفاده‌از‌ی منبع‌ولتاژ،dcدر‌خروجی‌ی منبع‌ولتاژ‌سته‌فتاز
ترها‌قابل‌کنترل‌است‌ایجاد‌می‌نمایند .
که‌مستقل‌از‌سایر‌اینور
برای‌جمع‌کردن‌ولتاژها‌یا‌جریان هتای‌خروجتی‌اینورترهتا‌از‌یت تترانس‌استتفاده‌متی‌شتود.اگتر
سیم‌پیچی‌های‌اولیه‌ترانس‌به‌طور‌سری‌با‌هم‌قرار‌گیرند‌ولتاژ‌خروجی‌اینورترها‌با‌هم‌جمع‌شده‌و‌درست
مانند‌این‌است‌که‌اینورترها‌با‌هم‌سری‌شدهاند .
با‌اتصال‌مناسب‌سیم‌پیچ‌ها‌می‌توان‌اینورترها‌را‌موازی‌کرد.اما‌عموماً‌اینورترها‌سری‌قرار‌می‌گیرنتد
تا‌ولتاژهای‌جمع‌شده‌افزایش‌یابند‌که‌در‌موارد‌استفاده‌ولتاژ‌باال‌به‌کار‌آید .
ترانس‌عالوه‌بر‌جمع‌ولتاژ‌ها،ولتاژ‌حاصل‌را‌نیتز‌افتزایش‌داده‌و‌آن‌را‌مطتابق‌سیستتمacمتی‌کنتد.
امپدانس‌پراکندگی‌ترانس‌هم‌نقش‌فیلتر‌را‌برعهده‌دارد .
این‌میباشد‌که‌با‌کنترل‌و‌کلیدزنی‌مناسب‌اینورترها،ولتاژ‌خروجتی
مزیت‌این‌سیستم‌نسبت‌بهVSI
هر‌اینورتر‌نسبت‌به‌اینورتر‌دیگر‌دارای‌شکل‌موجی‌با‌اختالد‌فاز‌مورد‌نظر‌بوده‌به‌طوری‌که‌ولتاژ‌نهائی
دارای‌هارمونی کمتری‌نسبت‌به‌هر‌کدام‌از‌اینورترهاست.به‌این‌ترتیب‌در‌ی فرکانس‌کلیدزنی‌پتائین،
هارمونی های‌کمتری‌در‌ولتاژ‌ایجاد‌شده‌و‌نیاز‌به‌فرکانس‌کلیدزنی‌باال‌نیست .
27
-3-2معرفي ساختار جديد :
به‌دلیل‌اینکه‌کلیدهای‌نیمه‌هادی‌دارای‌ولتاژ‌و‌جریان‌نامی‌محتدودی‌هستتند،یکتی‌از‌راههتا‌بترای
هامیباشد،اما‌تقسیم‌مساوی‌جریان‌بین‌کلیدها‌مشکل‌است .
موازی‌کردن‌آن دستیابی‌به‌توان‌باال
به‌عالوه‌سوختن‌ی کلید‌سبب‌افزایش‌جریان‌بقیه‌کلیدها‌و‌در‌نتیجه‌سوختن‌آن‌ها‌می‌شود.با‌توجه
به‌این‌موارد‌می‌توان‌از‌چند‌اینورتر‌منبع‌جریتان‌بته‌صتورت‌شتکل15-2استتفاده‌کترد.در‌ایتن‌ستاختا‌ر
اینورترها‌از‌هم‌مستقل‌بوده‌ولی‌فیلترacمشترك‌است .
شکل:15-2ساختاری‌برای‌موازی‌کردن‌دو‌اینورتر‌منبع‌جریان‌جهت‌ایجادSVCبا‌توان‌باالتر
مزایای‌این‌ساختار‌عبارتند‌از :
-1به‌دلیل‌مستقل‌بودن‌اینورترها،سوختن‌ی کلید‌تنها‌ی اینورتر‌را‌از‌مدار‌خارج‌می‌کند.بنابراین
تری‌به‌کار‌ادامه‌میدهد .
با‌توان‌کم بقیه‌اینورترها‌در‌مدار‌مانده‌وSVC
به‌دلیل‌اینکه‌همه‌اینورترها‌از‌ی فیلترacاستفاده‌می‌کنند،مدار‌نسبت‌به‌حالتی‌که‌هتر‌کتدام‌از
-2
ای‌داشته‌باشد،فضای‌کمتری‌اشغال‌میکند .
اینورترها‌فیلترacجداگا
نه
-3می‌توان‌کنتترل‌دو‌یتا‌چنتد‌اینتورتر‌را‌بته‌‌گونته‌ای‌انجتام‌داد‌کته‌بتا‌فرکتانس‌کلیتدزنی‌پتائین،
های‌بیشتری‌را‌حذد‌یا‌تضعیف‌نمود‌و‌در‌نتیجه‌ابعاد‌و‌قیمت‌فیلتر‌کاهش‌مییابد .
هارمونی
28
-4می‌توان‌با‌استفاده‌از‌کلیدهای‌جریان‌باال،با‌فرکانس‌کلیدزنی‌پائین‌یت اینتورتر‌بتا‌تتوان‌بتاال‌و
همچنین‌با‌استفاده‌از‌کلیدهای‌با‌جریان‌کمتر‌ولی‌فرکانس‌کلیدزنی‌باال،ی اینورتر‌با‌توان‌کمتتر‌ستاخت
که‌وظیفه‌اینورتر‌دوم‌حذد‌هارمونی های‌اینورتر‌اول‌باشد،در‌نتیجه‌هارمونی ها‌و‌ابعتاد‌فیلتتر‌کتاهش
مییابد .
29
فصل 3فصل سوم :نمونههائي از استفاده SVCدر شبكه
انتقال قدرت
در‌این‌فصل‌جهت‌آشنائی‌بیشتتر‌بتا‌ویژگتی‌هتایSVCو‌کتاربرد‌آن‌و‌همچنتین‌نحتوه‌طراحتی‌و
پیکربندی‌اجزاء،SVCچند‌نمونه‌از‌مواردی‌که‌ازSVCدر‌شبکه‌انتقال‌استفاده‌شده‌است‌بررسی‌خواهد
شد .
-1-3نصب SVCاز نوع STATCONبا ظرفيت : ±100 MVar
شمال‌تنسی‌توسط‌ایستگاه‌فرعی‌سولیوان‌‌تغذیه‌می‌شود.ختط‌انتقتال500kVمتی‌باشتد‌و‌ایستتگاه
کننده‌صنعتی‌را‌تغذیه‌میکند.شکل1-3بیانگر‌شتماتی ختط‌و
سولیوان‌هفت‌شبکه‌توزیع‌و‌ی مصرد
ایستگاه‌مذکور‌میباشد .
شکل:1-3خط‌انتقال500 kVدر‌ایستگاه‌فرعی‌سولیوان
همانطور‌که‌مشخص‌است‌چهار‌خط 161kVبه‌شتین‌ایستتگاه‌ستولیوان‌وصتل‌شتده‌استت.علتت
این‌میباشد‌که‌این‌سایت‌از‌معدود‌نقاط‌این‌خط‌انتقال 500kVاست
انتخاب‌این‌نقطه‌برای‌نصبSVC
از‌ظرفیت‌کامل‌خازنی‌تا‌ظرفیت‌کامل‌سلفی،میتواند‌مورد
که‌جمیع‌مقادیر‌توان‌راکتیو‌ی STATCON
30
استفاده‌قرار‌گیرد‌بدون‌اینکه‌نیاز‌به‌استفاده‌از‌بان خازنی‌یا‌بان سلفی‌باشد.از‌طرفی‌آزمایشات‌نشتان
دادند‌که‌در‌شبکه‌مورد‌نظر‌بیشترین‌نوسانات‌ولتاژ‌در‌مکان‌منتهی‌به‌ایستگاه‌ستولیوان‌ر متی‌دهتد‌و‌از
جهت‌کنترل‌ولتاژ‌میباشد .
اینرو‌بهترین‌مکان‌برای‌نصبSTATCON
نمودار‌ت خطیSTATCONدر‌شکل2-3نمایش‌داده‌شده‌است .
شکل:2-3نمودار‌ت خطیSTATCONو 100 MVar
اینورتر‌سه‌فاز‌میباشد‌که‌هر‌کدام‌ظرفیت‌نامی‌برابتر5.12 MVarرا‌دارا
اینSTATCONشامل8
قطب‌میباشند.اینورترها‌توسط‌ترانسی‌که‌ثانویه‌مثل -ستاره‌دارد‌به‌خط 161
هستند‌و‌جمعاً‌شامل48
بهکار‌رفته‌استت‌دارای
خازنی‌که‌به‌عنوان‌منبع DC
میباشند.
وصل‌میشوند‌و‌ثانویه‌ترانس 1.5 kV
kV
میباشد.در‌شکل3-3چگونگی‌نصبSTATCONو‌ساختمان‌آن‌نمتایش‌داده‌شتده
ولتاژ‌نامی 6.6 kV
است .
31
شکل:3-3پالن‌خارجی‌ساختمان STATCON
میباشد‌که‌بستیار‌کمتتر‌از
همانطور‌که‌در‌شکل‌مشاهده‌میشود‌ابعاد‌ساختمان‌آن 27.4m * 14.6m
SVCهای‌مدل‌امپدانس‌متغیر‌است‌که‌در‌مثال‌بعد‌بررسی‌خواهد‌شد .
البته‌از‌اجزاء‌اینSVCفقط‌ترانس‌خارج‌از‌ساختمان‌و‌در‌ضلع‌غربی‌آن‌قرار‌دارد‌که‌ابعادش 5.5m
میباشد‌و‌سایر‌اجزاء‌همه‌در‌داخل‌ساختمان‌قرار‌دارند.دیوارها‌و‌سقف‌ساختمان‌از‌فلز‌ستاخته
* 7.5m
شده‌اند‌و‌اتصال‌بین‌سخت‌افزارهای‌الکترونی قدرت‌سیستم‌و‌مرکز‌کنترل‌ساختمانSTATCONتوسط
های‌فیبرنوری‌که‌از‌داخل‌زمین‌کشیده‌شدهاند‌برقرار‌است .
کابل
مجموعه‌دارای‌ی سیستم‌خن کننده‌جهت‌گرفتن‌حرارت‌کلیدهای‌الکترونی قدرت‌می‌باشد.این
سیستم‌ی سیستم‌حلقه‌بسته‌آبی‌بوده‌که‌دمای‌ادوات‌الکترونی قدرت‌را‌تا‌حد‌مطلوبی‌در‌سطح‌متورد
نظر‌حفظ‌میکند.این‌سیستم‌با‌ایجاد‌جریان‌آب‌ثابتی،گرما‌را‌از‌ادوات‌گرفته‌و‌در‌قسمت‌باالی‌ساختمان
ها‌به‌محیط‌انتقال‌مییابد .
و‌به‌کم فن
اجزاء‌اصلی‌سیستم‌خن کننده‌عبارتند‌از :
فنها
-1
پمپهای‌سردکننده
-2
32
-3مخزن‌آب
قسمت‌تصفیه‌ناخالصیها
-4
-5قسمت‌تنظیم‌حرارت
برای‌قسمت‌پمپاژ،از‌موتورهای‌کم‌صدا‌استفاده‌شتده‌استت.حجتم‌متایع‌ایتن‌سیستتم1000گتالن
می‌باشد‌که‌مقداری‌الکل‌به‌آب‌افزوده‌شده‌تا‌در‌مواقعی‌کته‌هتوا‌سترد‌بتوده‌و‌ازSTATCONاستتفاده
نمیشود،مایع‌یس‌نزند .
میباشد‌و‌این‌طرح‌در‌سال1994اجرا‌گشته‌است .
تلفات‌اینورترها‌در‌قدرت‌کامل 600 kW
SVC -2-3ادي كانتي (: )EDDY COUNTY
مطالعات‌انجام‌شده‌بر‌روی‌شبکه‌برق(بین‌نیومکزیکو‌و‌تگزاس)توسط‌شرکتSPSنشان‌داد‌که‌به
ی جبران‌کننده‌توان‌راکتیو‌نیاز‌است‌تا‌توان‌راکتیوی‌بین(-50 MVarستلفی)تتا(+100MVarختازنی)
تولید‌کند .
بنا‌شد‌این‌سیستم‌در‌ایستگاه‌ادی‌کانتی‌و‌بر‌روی‌خط‌انتقال230 kVنصب‌شود .
در‌این‌سیستم،پشتیبانی‌از‌ولتاژ‌بهرهوری‌ژنراتورهای‌سیستم‌بوده‌است .
علل‌نصبSVC
مشخصاتSVCعبارتند‌از :
قدرت‌سلفی‌نامی -50 MVar (1 p.u V(:
قدرت‌خازنی‌نامی +100 MVar (1 p.u V):
ناحیه‌پیوسته‌عملکرد‌سلفی0.9 p.u V :تا1.1 p.u V
ناحیه‌پیوسته‌عملکرد‌خازنی0.85 p.u V:تا 1.1 p.u V
نمودار‌مشخصه‌خروجیSVCدر‌شکل4-3مشخص‌شده‌است .
33
شکل:4-3نمودارV-Iمربوط‌بهSVCادی‌کانتی
همچنین‌در‌شکل5-3نمودار‌ت خطیSVCو‌اطالعات‌آن‌مشخص‌شده‌است .
مدارSVCشامل‌ی TSCبه‌ظرفیتت+76 MVarیت TCRبته‌ظرفیتت-74 MVarو‌دو‌فیلتتر
میباشد .
مجموعاً‌به‌ظرفیت 24 MVar
به‌این‌ترتیب‌حداکثر‌ظرفیت‌سلفیSVCبرابر 50 MVarو‌حتداکثر‌ظرفیتت‌ختازنی‌آن‌برابتر 100
میگردد .
MVar
این‌میباشد‌که‌با‌توجته‌بته‌ظرفیتت‌دو‌فیلتتر
علت‌اینکهTCRبا‌ظرفیت-74 MVarانتخاب‌گشته،
موجود‌که+24 MVarاست،جمعاً‌در‌حالتی‌کهTSCاز‌متدار‌ختارج‌استت،جمتع‌ظرفیتت-50 MVar
مورد‌نظر‌شود .
با‌توجه‌به‌وجود‌فیلتر،نمودار‌عملکرد‌ناحیههای‌مختلفSVCدر‌شکل6-3آمده‌است .
34
شکل:5-3نمودار‌ت خطیSVCادی‌کانتی
شکل:6-3نمودار‌عملکردSVCادی‌کانتی
همانطور‌که‌در‌مباح فصل‌دوم‌بح شد‌استفاده‌از‌فیلتر‌به‌خاطر‌کنتار‌گذاشتتن‌هارمونیت هتای
تولید‌میشود .
جریان‌است‌که‌به‌خصوص‌توسطTCR
35
شین()MVدارای‌ولتاژ6.5 kVاست‌که‌توسط‌ی ترانس‌به‌خط‌اصلی230 kVوصل‌شده‌است .
فیلترهای‌سیستتم‌شتامل‌دو‌فیلتتر‌تتوافقی‌استت‌کته‌یکتی‌بتا‌هارمونیت هتای3و5و‌دیگتری‌بتا
هارمونی های7و11/5وفق‌یافته‌است.فیلتر‌دوم‌برای‌رسیدن‌به‌باند‌گذر‌باال‌شامل‌چنتد‌مقاومتت‌نیتز
میباشد .
در‌شکل6-3طرح‌شماتی اینSVCمشخص‌شتده‌استت.ابعتاد‌ایتنSVCبرابتر50m * 44.5m
می‌باشد‌که‌در‌مقایسه‌باSTATCONسولیوان‌با‌توجه‌به‌ظرفیت‌تقریباً‌برابر،دارای‌حجم‌بسیار‌بزرگتتری
میباشد .
در‌حدود4برابر
TSCشامل‌دو‌محدودکننده‌سریع‌جریان‌می‌باشد‌که‌یکی()CCبه‌دو‌سر‌خازن‌برای‌محدود‌کتردن
ولتاژ‌آن‌وصل‌است‌و‌دیگری()SRبین‌دریچهTSCو‌سلفی‌است‌که‌جهت‌محدود‌کتردن‌جریتانTSC
کار‌میرود .
به
سیستم‌کنترلSVCشامل‌ی سیستم‌حلقه‌بسته‌و‌ی سیستم‌حلقه‌باز‌می‌باشد .
SVCتوسط‌ی سیستم‌حفاظت‌اصلی‌و‌ی سیستم‌حفاظت‌پشتیبان،حفاظت‌می‌شود .
شکل:7-3ساختمانSVCادی‌کانتی
36
سیستم‌خن کننده‌تریستورها‌سیستم‌ت خطی‌است‌که‌از‌مخزن‌هتای‌فتن‌دار‌آب‌و‌هتوا‌در‌بیترون
ساختمانSVCتغذیه‌می‌شود.برای‌جلوگیری‌از‌یس‌زدگی‌آب‌در‌هتوای‌زیتر5ْFو‌شترایط‌کتار‌نکتردن
،SVCحدود%30الکل‌به‌آب‌اضافه‌شده‌است .
SVC -3-3كالفام (: )CLAPHAM
مایل‌میباشتد‌در‌ستال
اینSVCبر‌روی‌خط115 kVبین‌دو‌شهر‌اپیدنگر‌و‌کالمیم‌که‌طول‌آن67
1984نصب‌شده‌است.محل‌نصب‌در‌منطقه‌براوودام‌‌بوده‌که‌بار‌نامتعادل‌در‌آن‌حدوداً50 MWگزارش
شده‌بود .
نمودار‌ت خطی‌اینSVCدر‌شکل()25مشخص‌شده‌است.این‌ی SVCساده‌متی‌باشتد‌کته‌از
ی TCRبه‌ظرفیت-50 MVarو‌سه‌خازن‌مجموعاً‌به‌ظرفیت 25 MVarتشکیل‌شتده‌استت.البتته‌دو
بان خازنی‌مجموعاً‌به‌ظرفیت19 MVarتوسط‌دو‌کلید‌مستقیماً‌به‌شبکه‌وصل‌شده‌اند .
شکل:8-3مدار‌ت خطی SVC
علت‌نصب‌اینSVCپشتیبانی‌از‌ولتاژ‌خط‌انتقال‌بتوده‌و‌در‌ستال1994سیستتم‌کنتترل‌ایتنSVC
پیشرفتهتر‌گردیده‌است .
37
SVC -4-3پروژه : MMTU
خط‌انتقال‌بین‌مانیتوبتا‌و‌متی‌نستوتا‌شتامل‌یت ختط 500 kVبتین‌دورستی()Dorseyو‌شتیکاگو
()Chicagoو‌دو‌خط230 kVبین‌ریچر()Richerو‌رانیگ()Runnigو‌بین‌لتلیتر()Letellierو‌پتراری
)میباشد .
( Prairie
هدد‌از‌پروژهMMTUافزایش‌ظرفیت‌توان‌انتقالی‌توسط‌این‌شتبکه‌از1500 MWبته1900 MW
میباشد .
برای‌این‌منظور‌دو‌کار‌انجام‌شد :
-1نصب‌دو‌خازن‌سری‌در‌نقاط‌روسیو‌و‌شیکاگو‌جهت‌کاهش‌امپدانس‌ختط‌و‌در‌نتیجته‌افتزایش
ظرفیت‌توان‌انتقالی‌خط 500 kV
میباشتد.
-2نصبSVSدر‌فوربس‌‌که‌شامل‌دوMSCهر‌کدام‌به‌ظرفیت300 MWو‌ی SVC
افزایش‌مییافت .
به‌این‌طریق‌ظرفیت‌خط500 kVاز1000 MWبه1500 MW
در‌اصل‌با‌نصب‌دو‌خازن‌سری‌امپدانس‌خط‌کاهش‌یافته‌و‌از‌طریتقSVCعتالوه‌بتر‌انتقتال‌تتوان
تثبیت‌میشود .
بیشتر،ولتاژ‌شبکه500 kV
این‌پروژه‌در‌جووالی1990آغاز‌گشت.نقشه‌شبکه‌مورد‌نظر‌در‌شکل9-3نشان‌داده‌شتده‌استت.
میباشد .
سیستمSVSهمانطور‌که‌ذکر‌شد‌دارای‌دوMSCو‌ی SVC
38
شکل:9-3موقعیت‌جغرافیائی‌پروژه MMTU
+میباشد.نمودار‌ت خطیSVSدر‌شکل-3
SVCدارای‌ظرفیت‌باالی 450 MVar،-400 MVar
10مشخص‌شده‌است .
شکل:10-3نمودار‌ت خطیSVCفروبس
واحد‌میباشد .
همانطور‌که‌در‌شکل‌مشخص‌استSVSشامل3
واحد‌اول:شامل‌دوTSCجمعاً‌به‌ظرفیت+165 MVarو‌ی TSRبه‌ظرفیت -190 MVar
پله‌توان‌راکتیو‌میباشد .
این‌واحد‌در‌شرایط‌معمولی‌عمل‌کرده‌و‌قادر‌به‌تولید6
39
میباشد‌که
واحد‌دوم:شامل‌ی TSCبه‌ظرفیت+235 MVarو‌ی TSRبه‌ظرفیت -260 MVar
در‌شرایط‌اضافه‌ولتاژ‌در‌ی محدوده‌عملکرد10ثانیه‌می‌تواند13پله‌توان‌راکتیتو‌دیگتر‌تولیتد‌کنتد.در
باشد‌که‌حداقل‌فاصله‌پلهها55 MVar
پله‌توان‌راکتیو‌می نتیجه‌مجموعه‌واحد‌اول‌و‌دوم‌قادر‌به‌تولید19
میباشد .
واحد‌سوم:دوMSCبه‌ظرفیت‌هر‌کدام300 MVarکه‌در‌شرایطی‌که‌اضافه‌ولتاژ‌زمان‌کوتاه‌داشته
باشیم‌به‌شبکه‌وصل‌می‌شوند.سوئیچینگMSCها‌با‌سوئیچینگSVCجهت‌مینیمم‌کردن‌نوسانات‌شبکه
500 kVهماهنگ‌شده‌است .
40
فصل 4فصل چهارم :چگونگي انتخاب و نصب SVC
-1-4مقايسه اجمالي SVCها :
SVCهای‌اینورتری‌نسبت‌بهSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌مزایایی‌مانند‌حجم‌کمتر،سرعت‌پاسس‌بت‌االتر
و‌متناسب‌بودن‌توان‌راکتیو‌تولیدی‌با‌ولتاژ‌به‌جای‌مجذور‌ولتاژ‌دارند،اما‌عیب‌عمدهSVCهای‌اینتورتری
استفاده‌از‌کلیدهائی‌با‌کموتاسیون‌اجباری‌است،ولی‌با‌پیشرفت‌تکنولوژی‌و‌ساخت‌کلیدهای‌نیمه‌هتادی
کموتاسیون‌اجباری‌با‌توان‌باال‌و‌قیمتهای‌اقتصادی،این‌مشکل‌در‌حال‌رفع‌شدن‌است .
اما‌در‌حال‌حاضر‌با‌توجه‌به‌قیمت‌باالی‌کلیدهای‌توان‌باال‌در‌مصارفی‌که‌توان‌راکتیو‌نستبتاً‌زیتادی
استفاده‌میشود .
مطلوب‌باشد‌ازSVCهای‌امپدانس‌متغیر
از‌دیگر‌مزایایVSIوCSIنسبت‌به‌سایر‌انواعSVCها،ساختمان‌ساده‌تر،کنترل‌آستان‌تتر‌و‌تعتداد
های‌کمتر‌میباشد .
گیری‌و‌تعداد‌المان
نیاز‌برای‌اندازه کمتر‌متغیرهای‌مورد
-2-4موارد مؤثر در انتخاب نوع : SVC
موارد‌مؤثر‌در‌انتخاب‌ی SVCبرای‌نصب‌در‌ی شبکه‌عبارتند‌از :
-1ولتاژ‌شبکه
-2توان‌نامی SVC
(جبران‌توان‌راکتیو،تثبیت‌ولتاژ،حذد‌هارمونی و )...
-3هدد‌استفاده‌ازSVC
نظر‌برای‌اندازهگیری
-4تعداد‌کمیات‌مورد
-5قیمت‌اقتصادی‌تجهیزات
-6پیچیدگی‌سیستم‌مورد‌استفاده
41
-7هزینه‌تعمیرات
-8اهمیت‌ضریب‌اطمینان SVC
-9سرعت‌پاسس SVC
-3-4مكان نصب : SVC
بهبود‌میرائی‌نوسانات‌سیستم‌به‌عنوان‌یکی‌از‌کاربردهای‌مهمSVCدر‌سیستم‌های‌قتدرت‌بته‌‌طتور
موازی‌با‌محل‌نصب‌و‌موقعیتSVCدر‌سیستم‌بستگی‌دارد .
بنابراین‌یافتن‌بهترین‌و‌مناسب‌ترین‌محل‌برای‌نصبSVCدر‌سیستم‌قدرت‌به‌منظتور‌دستتیابی‌بته
بیشترین‌میزان‌میرائی‌نوسانات‌و‌حفظ‌پایداری‌سیستم‌قدرت،همزمان‌با‌صرد‌کمترین‌میزان‌توان‌راکتیو،
که‌تحت‌عنوان‌جایابی‌بهینهSVCمطرح‌می‌گردد،نقش‌عمده‌ای‌در‌بهبود‌کارائی‌سیستم‌و‌کاهش‌هزینه‌ها
خواهد‌داشت .
نترل‌پذیری‌مدهای‌نوسانی‌تأثیر‌دارد.به‌طتور
محل‌نصب‌و‌موقعیتSVCبه‌میزان‌زیادی‌بر‌روی‌ک
کلی‌بهترین‌محل‌جهت‌نصب SVCنقاطی‌از‌شبکه‌با‌بیشترین‌دامنه‌نوسان‌ولتاژ‌است.برای‌یتافتن‌نقتاط
مورد‌نظر،ابتدا‌نوسانات‌موجود‌در‌شتبکه‌بته‌نوستانات‌مستتقل‌و‌پایته‌ای‌بنتام‌متدهای‌نوستانی‌تفکیت
انی‌دارای‌فرکانس‌ثابت‌و‌مشخصی‌میباشند‌که‌تتابع‌ستاختار‌شتبکه
می‌گردند.هر‌ی از‌این‌مدهای‌نوس
است.در‌مرحله‌بعد‌حساسیت‌مدهای‌فوق‌را‌نسبت‌به‌ولتاژ‌شینه‌های‌غیر‌ژنراتوری‌به‌دست‌متی‌آوریتم‌و
بدین‌وسیله‌مشخص‌می‌شود‌که‌کنترل‌ولتاژ‌کدامی از‌شینه‌ها‌بیشترین‌اثر‌را‌روی‌مدهای‌نوسانی‌سیستم
خواهد‌داشت .
-4-4جمعبندي :
حال‌به‌جمع‌بندی‌مطالب‌ذکر‌شده‌می‌پردازیم‌و‌اجماالً‌بررسی‌می‌کنتیم‌کته‌بترای‌یت ختط‌انتقتال
انتخابمیشود.در‌ابتدا‌باید‌محل‌نصب‌و‌میزان‌توان‌راکتیو‌الزم‌مشخص‌شود.هنگامی
چگونه‌ی SVC
میرسد .
که‌میزان‌توان‌راکتیو‌الزم‌مشخص‌شد‌حال‌نوبت‌به‌انتخاب‌نوع SVC
42
اگر‌در‌محدوده‌توان‌راکتیو‌الزم،احتیاج‌به‌تغییرات‌پیوسته‌توان‌راکتیو‌داشته‌باشیم‌که‌قطعتاً‌بایتد‌از
SVCهای‌نوعVSIیاASVCیاSTATCONاستفاده‌کنیم‌که‌امکان‌تغییرات‌کامالً‌پیوستته‌تتوان‌راکتیتو
تزریقی‌را‌از‌حداکثر‌سلفی‌تا‌حداکثر‌خازنی‌فراهم‌می‌سازند.حال‌اگر‌احتیاج‌بته‌تغییترات‌کتامالً‌پیوستته
توان‌راکتیو‌نبود،باید‌ی نوع‌ازSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌یاVSIها‌را‌انتخاب‌کرد.با‌توجه‌به‌مطالب‌ذکر
زیرا‌ساختمان‌سادهتتر‌و‌کنتترل‌آستان‌تتری
بهتر‌میباشد،
شده‌در‌قسمت1-4در‌کل‌استفاده‌از‌انواعVSI
باشند.در‌ضمن‌حجم‌کمتری‌را‌هتم
های‌امپدانس‌متغیر‌می دارند‌و‌دارای‌المان‌های‌کمتری‌نسبت‌بهSVC
اشغال‌میکنند .
ولی‌با‌توجه‌به‌داشتن‌کلیدهای‌الکترونی قدرت‌در‌توان‌باال،ممکن‌است‌از‌نظر‌اقتصادی‌‌به‌صترفه
نباشد.برای‌همین‌بعضاً‌در‌توان‌های‌باالئی‌که‌تغییرات‌کامالً‌پیوسته‌توان‌راکتیو‌مدنظر‌نیست،متی‌تتوان‌از
ترکیبTCRها‌وTSCها‌به‌همراهMSCاستفاده‌کرد.همانطور‌که‌دیدیم‌در‌پروژهMMTUدر‌توان‌راکتیو
از‌ترکیب‌آنها‌استفاده‌شده‌است .
-450 / +400 MVar
البته‌با‌پیشرفت‌روز‌به‌روز‌المان‌های‌الکترونی قدرت‌ممکن‌است‌قیمت‌این‌ادوات‌رو‌بته‌کتاهش
نهاده‌و‌این‌مشکل‌حل‌شود.در‌مواردی‌نیز‌که‌فقط‌نیاز‌به‌توان‌راکتیو‌سلفی‌یا‌خازنی‌می‌باشد،بهتر‌است
از SVCامپدانس‌متغیر‌استفاده‌شود.یعنی‌در‌مواردی‌که‌احتیاج‌به‌توان‌راکتیو‌سلفی‌داریتم‌ازTCRو‌در
مواردی‌که‌فقط‌احتیاج‌به‌توان‌راکتیو‌خازنی‌داریم‌ازTSCاستفاده‌شود،زیرا‌اگر‌ازVSIها‌استتفاده‌کنتیم
نیمی‌از‌توانائی‌آن‌کاربردی‌نخواهد‌داشت .
در‌توانهای‌پائین‌در‌حدود(20 MVarتا‌حداکثر)50 MVarبا‌توجه‌به‌اینکته‌المتان‌هتای‌ستلفی‌و
خازنی‌حجم‌زیادی‌اشغال‌نمی‌کنند،هم‌می‌توان‌ازSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌استفاده‌کرد،همتا‌نطور‌کته‌در
پروژههایBroken HillوEdrom-NSWدر‌استرالیا(طبق‌جدول)1-4بکار‌برده‌شده‌است .
43
جدول:1-4نوع،SVCمکان‌و‌سال‌نصب‌در‌مناطق‌مختلف‌و‌هدد‌آن
44
فصل 5فصل پنجم :انواع ديگر جبرانكنندههاي توان
راكتيو
همانطور‌که‌در‌مقدمه‌ذکر‌شد‌اولین‌جبران‌کننده‌های‌توان‌راکتیتو‌بانت هتای‌ختازنی‌و‌ماشتین‌هتای
سنکرون‌می‌باشند‌که‌در‌خطوط‌توزیع‌کاربرد‌داشته‌و‌هم‌اکنون‌نیز‌کاربرد‌دارند،ولی‌کاربرد‌اصلی‌آنان‌در
کنار‌مصرد‌کنندگان‌صنعتی‌می‌باشد.با‌توجه‌به‌پیشرفت‌هایSVCدیگر‌در‌خطتوط‌انتقتال‌کمتتر‌از‌ایتن
ها‌استفاده‌میشود .
جبران
کننده
در‌اینجا‌به‌منظور‌تکمیل‌بح ،این‌دو‌نوع‌جبران‌کننده‌را‌معرفی‌کرده‌و‌بعد‌به‌بررسی‌نحوه‌استفاده
از‌آنان‌در‌کارخانجات‌و‌شبکه‌انتقال‌انرژی‌خواهیم‌پرداخت .
-1-5جبرانكننده از نوع ماشين گردان :
همفاز‌کننده‌دوار‌دو‌نوع‌است،همفازکننده‌سنکرون‌و‌آسنکرون‌و‌از‌هر‌دوی‌آن‌ها‌می‌توان‌بدون‌بار
و‌یا‌زیر‌بار‌جهت‌بهبود‌بخشیدن‌به‌وضع‌ضریب‌توان‌شبکه‌استتفاده‌کترد.ولتی‌از‌آنجتا‌کته‌در‌صتنعت
معموالً‌از‌همفازکننده‌سنکرون‌استفاده‌می‌شود،از‌این‌جهت‌ما‌ذیالً‌به‌شترح‌مختصتری‌از‌طترز‌کتار‌ایتن
همفازکننده‌سنکرون‌میپردازیم .
همفازکننده‌سنکرون،موتورهای‌سنکرونی‌هستند‌که‌می‌توانند‌در‌ضمن‌اینکه‌بتار‌مکتانیکی‌از‌آن‌هتا
گرفته‌می‌شود،قسمتی‌از‌انرژی‌الکتریکی‌خود‌را‌به‌صورت‌توان‌راکتیو‌به‌شبکه‌پس‌دهند‌و‌یا‌موتورهتای
صورت‌توان‌راکتیو‌در‌اختیار‌شبکه‌قرار‌میدهند .
نکرون‌بدون‌بار‌هستند‌که‌کلیه‌توان‌ظاهری‌خود‌را‌به
س
موتورهای‌سنکرونی‌که‌در‌ضمن‌بار‌گرفتن‌از‌آنها،جهت‌بهبود Cos بکار‌گمارده‌می‌شوند،معموالً
دارای‌قدرت‌مکانیکی500 – 1500 kWهستند‌و‌با‌ضریب‌توان1تا0/8کار‌متی‌کننتد.در‌صتورتیکه‌بته
45
توان‌راکتیو‌زیادتری‌در‌شبکه‌احتیاج‌باشد،بهتر‌است‌از‌موتورهای‌سنکرون‌بدون‌بار‌جهتت‌جبتران‌تتوان
راکتیو‌استفاده‌شود .
همفازکننده‌سنکرون‌بدون‌بار‌با Cos 0کار‌می‌کند‌و‌از‌شبکه‌فقط‌آن‌مقدار‌توان‌راکتیو‌می‌گیرد
که‌برای‌پوشاندن‌تلفات‌الکتریکی‌و‌مکانیکی‌خود‌الزم‌دارد.بطوریکه‌در‌ماشینهای‌بزرگ‌از2000 kVA
به‌باال،توان‌اکتیوی‌که‌از‌شبکه‌گرفته‌می‌شود‌در‌حتدود%2تتا%3تتوان‌ظتاهری‌آنهاستت‌و‌چتون‌ایتن
ها‌بار‌گرفته‌نمیشود،قطر‌محور
شوند‌و‌از‌آن
رای‌جبران‌توان‌راکتیو‌شبکه‌ساخته‌می ها‌بهخصوص‌ب
ماشین
آنها‌خیلی‌کم‌است .
-1-1-5طرز كار همفازكننده سنكرون :
همانطور‌که‌می‌دانیم‌موتور‌سنکرون‌نیز‌مثل‌ژنراتور‌سنکرون‌با‌جریان‌دائم‌تحری می‌شود‌و‌همتین
بتوان‌از‌موتور‌سنکرون‌به‌عنوان‌ی دستگاه‌جبران‌کننتده
تحری خارجی‌با‌جریان‌دائم‌سبب‌می‌شود‌که
توان‌راکتیو‌استفاده‌کرد .
موتور‌سنکرون‌در Cos 1کم‌ترین‌توان‌اکتیو‌و‌حداقل‌توان‌ظاهری‌را‌از‌شبکه‌می‌گیرد‌و‌در‌این
حالت‌مقدار‌معینی‌کار‌مکانیکی‌انجام‌می‌دهد.حال‌اگر‌در‌همین‌وضعیت‌تحری موتتور‌را‌کتم‌یتا‌زیتاد
کنیم،در‌هر‌حال‌توان‌ظاهری‌موتور‌زیاد‌میشود،در‌ضمن‌اینکه‌توان‌اکتیو‌موتور‌تغییر‌چندان‌محسوستی
نمیکند .
را‌میتوان‌به‌کم بردارهای‌شکل
عنوان‌جبرانکننده‌توان‌راکتیو
طرز‌کار‌موتور‌سنکرون‌بدون‌بار‌به
1-5به‌سادگی‌بیان‌کرد .
اگر‌جریان‌تحری ی موتور‌سنکرون‌بدون‌بار‌را‌از‌مقدار‌نامی‌زیادتر‌کنیم،در‌این‌صورت‌بختاطر
میشود(Uاختالد‌سطح
تقویت‌شدید‌حوزه‌مغناطیسی‌نیروی‌الکتروموتوریEبیشتر‌از‌اختالد‌سطح U
شبکه‌است).اما‌این‌تفاوت‌ولتاژ‌چون‌نمی‌تواند‌باقی‌بماند‌باید‌توسط‌افت‌ولتاژ‌پراکنده Vstجبران‌شتو‌د.
تواند‌به‌وجود‌آید‌که‌موتور‌از‌شبکه‌جریان‌بیشتتری
این‌افت‌ولتاژ‌پراکنده‌اضافی U stفقط‌در‌صورتی‌می
بگیرد .
46
لذا‌باید‌موتور‌جریان‌اضافی‌را‌به‌اسم‌جریان‌متعادل‌کننده‌از‌شبکه‌بگیرد‌و‌این‌جریان‌اضافی I acبر
روی‌مقاومت‌اندوکتیو‌پراکنده‌موتور‌افت‌ولتتاژ‌پراکنتده U stرا‌بته‌وجتود‌آورد‌‌بطوریکته U st I ac .X st
باشد .
جریان I acاز‌اختالد‌سطح‌پراکنده U stکه‌خود‌به‌وجود‌آورده90درجه‌عقب‌افتتادگی‌دارد،ولتی
نسبت‌به‌اختالد‌سطحUکه‌این‌جریان‌را‌می‌دهد90درجه‌جلو‌افتادگی‌پیدا‌خواهد‌کترد(شتکل،)1-5
یعنی‌این‌جریان‌نسبت‌به‌اختالدUی جریان‌کاپاسیتیو‌است‌و‌جریان‌کاپاسیتیو I acکه‌از‌شبکه‌گرفتته
میشود،تأثیرش‌در‌شبکه‌معادل‌دادن‌جریان‌اندوکتیو‌به‌شبکه‌است(همین‌اثر‌را‌ی خازن‌دارد) .
لذا‌می‌بینیم‌جریان‌اندوکتیو‌شبکه‌را‌که‌ژنراتور‌نیروگاه‌در‌حالت‌عادی‌می‌بایستت‌تتأمین‌کنتد،ایتن
موتور‌سنکرون‌بدون‌بار‌اضافه‌تحری شده‌تأمین‌می‌کند.لذا‌می‌توان‌گفت‌که‌ی موتور‌ستن‌کرون‌زیتاد
تحری شده‌در‌شبکه‌مثل‌ی خازن‌رفتار‌می‌کند‌و‌کمبود‌جریان‌اندوکتیو‌یا‌توان‌اندوکتیو‌شبکه‌را‌جبران
میکند .
در‌صورتیکه‌تحری موتور‌سنکرون‌را‌از‌حالت‌نرمال‌و‌عادی‌آن‌کمتتر‌کنتیم‌بختاطر‌اینکته‌حتوزه
مغناطیسی‌ضعیف‌شده‌نیروی‌الکتروموتوریEکم‌می‌شود،ولی‌چون‌اختالد‌سطح‌شبکهUثابت‌استت،
تفاوت‌این‌دو‌ولتاژU-E=Ustباید‌توسط I aL . X stجبران‌شود.لذا‌در‌اینحالت‌نیز‌موتور‌از‌شتبکه‌جریتان
متعادل‌کنندهIacرا‌می‌کشد‌و‌چون‌در‌این‌حالت‌اختالد‌سطحUstنسبت‌به‌جریان90،IaLدرجته‌جلتو
افتادگی‌دارد،پس‌موتور‌در‌حالت‌زیر‌تحری از‌شبکه‌جریانی‌می‌کشد‌که‌نسبت‌به‌اختالد‌سطح‌شتبکه
درجه‌پس‌فاز‌دارد.به عبارت‌دیگر‌موتور‌سنکرون‌در‌اینحالتت‌ماننتد‌یت ستلف‌و‌یتا‌یت موتتور
90
رفتار‌میکند .
آسنکرون‌که‌جریان‌اندوکتیو‌و‌یا‌توان‌راکتیو‌سلفی‌مصرد‌میکند،
در‌شکل1-5عالوه‌بر‌بردارهای‌اختالد‌سطح‌و‌نیروی‌الکتروموتوری،بردار‌آمپر‌دورهتا‌نیتز‌رستم
شده‌است .
47
شکل:1-5بردارهای‌اختالد‌سطح،نیروی‌الکتروموتوری‌و‌بردار‌آمپر‌دورها
-2-5جبرانكنندههاي ساكن (جبرانكنندههاي خازني) :
-1-2-5طرز كار :
خازن‌های‌جریان‌زیاد‌که‌برای‌جبران‌توان‌راکتیو‌بکار‌برده‌می‌شوند‌اغلب‌همفاز‌کننتده‌ستاکن‌و‌یتا
جبران‌کننده‌ساکن‌نامیده‌می‌شوند.این‌خازن‌ها‌بخاطر‌ساکن‌بودنشان‌عاری‌از‌معایب‌بستیاری‌هستتند‌کته
جبران‌کننده‌های‌دوار‌بخاطر‌دوار‌بودنشان‌ناگزیر‌آنند(عدم‌مشکالت‌راه‌اندازی‌و‌تلفات‌بستیار‌نتاچیز).از
این‌جهت‌است‌که‌در‌این‌دهه‌آخر،جبران‌کننده‌های‌خازنی‌در‌اغلب‌شبکه‌ها‌و‌تأسیستات‌برقتی‌جانشتین
های‌دوار‌شده‌است‌و‌روز‌به‌روز‌نیز‌مورد‌استعمال‌آنها‌فزونی‌مییابد .
جبران
کننده
دانیم‌از‌شبکه‌جریانی‌میکشند‌که‌نسبت‌به‌ولتاژ90درجه‌جلوافتتادگی‌دارد.
خازن‌ها‌همانطور‌که‌می
لذا‌این‌جریان‌کاپاسیتیو‌نسبت‌به‌جریان‌اندوکتیو180درجه‌اختالد‌فاز‌دارد(شکل .)2-5
شکل3-5و4-5گرفتن‌و‌پس‌دادن‌توان‌راکتیو‌را‌در‌مدار‌کامالً‌سلفی(شکل)3-5و‌در‌ی متدار
)نشان‌میدهد .
کامالً‌خازنی(شکل4-5
48
شکل:2-5اختالد‌فاز‌بردار‌جریان‌کاپاسیتیو‌نسبت‌به‌جریان‌اندوکتیو
شکل:3-5شکل‌موج‌ولتاژ‌و‌جریان‌و‌توان‌مبادله‌شده‌در‌ی مدار‌سلفی
شکل:4-5شکل‌موج‌ولتاژ‌و‌جریان‌و‌توان‌مبادله‌شده‌در‌ی مدار‌خازنی
چنانچه‌دیده‌می‌شود‌این‌توان‌ها‌که‌هر‌ی به‌نوبه‌خود‌به‌عنوان‌ی منبع‌انرژی‌می‌باشند‌نستبت‌بته
هم‌درست‌به‌اندازه180درجه‌اختالد‌فاز‌دارند.به‌عبارت‌دیگر‌پر‌شدن‌یکی(در‌مدار‌خازنی‌شکل4-5
در‌نیم‌پریود‌اول)درست‌همزمان‌با‌خالی‌شدن‌انرژی‌دیگری(در‌مدار‌ستلفی‌شتکل3-5در‌همتان‌نتیم
پریود‌اول)صورت‌میگیرد .
49
این‌پر‌و‌خالی‌شتدن‌همزمتان‌باعت متی‌شتود‌کته‌تتوان‌راکتیتو‌و‌بتا‌آن‌جریتان‌هتای‌راکتیتو‌بتین
مصرد‌کننده‌ها ی‌کاپاسیتیو‌و‌اندوکتیو‌رفت‌و‌آمد‌نوسانی‌کنند‌و‌در‌نتیجه‌ژنراتورها‌و‌ترانستفورماتورها‌و
سیم‌های‌انتقال‌انرژی‌از‌این‌جریان‌راکتیو‌خالی‌گردنتد.اگتر‌جریتان‌کاپاستیتیو I cدرستت‌برابتر‌جریتان
اندوکتیو I Lباشد،نیروگاه‌فقط‌جریان‌واته‌و‌اکتیو‌مصرد‌کننده‌ها‌را‌تولید‌می‌کند.بته‌طتور‌مثتال‌متوازی
بستن‌خازن‌با‌ی موتور‌تحت‌شرایط‌خاص‌ایجاد‌ی مدار‌نوسانی‌می‌کند‌و‌نتیجتاً‌سیم‌های‌جریان‌رسان
به‌موتور‌فقط‌جریان‌اکتیو‌الزم‌را‌انتقال‌میدهند .
-2-2-5انواع جبرانكنندههاي خازني :
های‌خازنی‌به‌سه‌طریق‌زیر‌میتوان‌استفاده‌کرد .
از‌جبران
کننده
الف-جبران‌انفرادی
ب-جبران‌گروهی
ج-جبران‌مرکزی
-1-2-2-5الف -جبران انفرادي توان راكتيو :
در‌جبران‌انفرادی‌توان‌راکتیو‌در‌همان‌محل‌که‌به‌وجود‌متی‌آیتد‌جبتران‌متی‌شتود،لتذا‌ختازن‌هتای
موتور‌یا‌ترانسفورماتور‌موازی‌میشوند .
جبرانکننده‌توان‌راکتیو‌در‌همان‌محل‌با
شود‌که‌حتی‌سیمهای‌نقل‌انرژی‌تا‌مصرد‌کننده‌نیز‌از‌جریان‌راکتیتو‌ختالی
جبران‌انفرادی‌باع می
های‌رابط‌مقاطع‌کمتر،افت‌ولتاژ‌کمتر‌و‌باالخره‌افت‌توان‌کمتری‌پیدا‌کنند .
شوند‌و‌در‌نتیجه‌سیم
در‌این‌طریق‌جبران،بخاطر‌صرفه‌جوئی‌در‌وسائل‌الکتریکی‌معموالً‌خازن‌و‌موتور‌هر‌دو‌با‌ی کلید
)و‌قطعکننده‌حرارتی(رله‌بار‌زیاد)کلیتد‌محتافظ‌موتتور،بترای‌جبتران
قطع‌و‌وصل‌میشوند(شکل5-5
I a 1.1.I n .Cos تنظیم‌می‌گردد.در‌موتورهائی‌که‌دارای‌کلید‌ستاره‌مثل می‌باشند‌خاز‌نها‌طبق‌شتکل
6-5بسته‌می‌شوند.اگر‌در‌تمام‌قسمت‌های‌کارخانه‌از‌جبران‌انفرادی‌استفاده‌شتود،تمتام‌معایتب‌انتقتال
جا‌نمیتوان‌از‌جبتران‌انفترادی‌استتفاده
جریان‌متناوب‌یکجا‌از‌بین‌می‌رود.ولی‌متأسفانه‌همیشه‌و‌در‌همه
50
کرد،زیرا‌اغلب‌تجمع‌آن‌ها‌در‌ی محل‌و‌استفاده‌از‌واحدهای‌بزرگتر‌از‌نظر‌اقتصادی‌بیشتتر‌مقترون‌بته
صرفه‌خواهد‌بود .
شکل:5-5قطع‌و‌وصل‌خازن‌و‌موتور‌با‌ی کلید
شکل:6-5اتصال
خازنها‌به‌موتورهای‌دارای‌کلید‌ستاره‌مثل
در‌بیشتر‌مواقع‌نیز‌بخاطر‌نبودن‌محل‌مناسب‌و‌یا‌حرارت‌زیاد‌دستگاه‌ها‌نمی‌توان‌خازن‌را‌در‌همتان
محل‌نصب‌کرد.مورد‌استعمال‌خازن‌به‌جبران‌انفرادی‌به‌خصوص‌در‌موتورهائی‌است‌که‌مدت‌زیادی‌از
آن‌ها‌بار‌گرفته‌می‌شود‌و‌یا‌در‌کوره‌های‌اندوکستیونی‌و‌ترانستفورماتورهای‌جوشتک‌اری‌و‌ترانستفورماتور
های‌نئون‌و‌فلورسنت‌میباشد .
معمولی‌و‌المپ
-2-2-2-5ب) جبران گروهي توان راكتيو :
جبران‌گروهی‌را‌برای‌هشت‌موتور‌نشان‌میدهد.این‌روش‌برای‌تأسیسات‌و‌کارخانجاتی
شکل7-5
کنند‌مناسب‌میباشد .
هاباهمکارنمیکهدارایچندینموتورکوچ هستند‌ولی‌همه‌آن
51
شکل:7-5جبران‌گروهی‌را‌برای‌هشت‌موتور‌توسط‌خازن
در‌این‌روش‌خازن‌ها‌با‌کلید‌محافظ‌به‌شین‌تابلوی‌اصلی‌وصل‌می‌شوند‌و‌قدرت‌راکتیو‌آنهتا‌‌بترای
تعداد‌موتورهائی‌که‌دائماً‌با‌هم‌کار‌می‌کنند‌محاسبه‌می‌شود.به‌طور‌مثال‌اگر‌فقط‌چهار‌موتور‌به‌طور‌دایتم
شوند‌و‌بهمحض‌اینکه‌دو‌موتور‌بکار
ها‌نیز‌برای‌قدرت‌اندوکتیو‌چهار‌موتور‌محاسبه‌می
کنند،خازن
کار‌می
طور‌خودکار‌وارد‌عمل‌میشوند .
ها‌دستی‌و‌یا‌به
افتاد‌خازن
شکل8-5جبران‌گروهی‌به‌طریق‌خودکار‌و‌اتوماتی را‌نشان‌می‌دهد .
برای‌حفاظت‌اتصال‌کوتاه‌خازنها،استفاده‌از‌فیوزهای‌با‌قدرت‌قطع‌زیاد‌ضروری‌است .
شکل:8-5جبران‌گروهی‌موتورها‌توسط‌خازن‌ها‌به‌طریق‌خودکار‌و‌اتوماتی
-3-2-2-5ج) جبران مركزي توان راكتيو :
52
در‌این‌روش‌ی سری‌خازن‌در‌محل‌مخصوصی‌نصب‌می‌شوند‌و‌بر‌حسب‌احتیاج‌تعدادی‌از‌آن‌ها
ا‌در‌تابلو‌به‌شین‌اصلی‌وصل‌میگردند.در‌جبران‌مرکزی‌معموالً‌خازن‌ها‌دارای‌شتین‌و
به‌شبکه‌اصلی‌و‌ی
خصوصی‌به‌شین‌اصلی‌کارخانه‌وصل‌میگردند .
تابلوی‌جداگانه‌هستند‌و‌توسط‌کلید‌قدرت‌م
در‌این‌روش‌تعدادی‌از‌خازن‌ها‌به‌طور‌دائم‌و‌همیشه‌به‌شین‌اصلی‌وصتل‌هستتند‌و‌تعتداد‌دیگتری
طور‌خودکار‌به‌شبکه‌اضافه‌میگردند .
متناسب‌با‌بار‌راکتیو‌به
-3-2-5روش محاسبة خازن مورد لزوم براي حذف توان راكتيو :
درت‌خازن‌باید‌به‌اندازهای‌باشد‌که cos را‌به‌حدود0/9تا1برساند .
برای‌حذد‌مصرد‌راکتیو،ق
جدول:1-5تعیین‌ضریبFو‌محاسبه‌قدرت‌خازن‌الزم(کیلووار)برای‌اصالح‌ضریب‌قدرت
از‌لحاظ‌تئوری‌وقتی cos 1باشد‌مصرد‌راکتیو‌کامالً‌از‌بین‌رفته‌است.بنابراین :
(کیلو وار ساعت) مصرف راکتیو ( ⁄کیلو وات ساعت) مصرف اکتیو =tanɸ ()1-5
1
Cos ()2-5
1 tan 2
53
Pw 3 V I Cos ()3-5
Pc Pw F ()4-5
دست‌میآوریم .
را‌از‌جدول‌مربوطه‌به که‌ضریبF
-4-2-5رگوالتور چيست و چگونه كار ميكند؟ :
رگوالتور‌اصالح‌ضریب‌قدرت‌یکی‌از‌اساسی‌ترین‌اجزاء‌بان های‌خازنی‌با‌قدمتی‌تقریبتاً‌برابتر‌بتا
وان‌گفت‌که‌مبهمتترین‌جتزء‌یت بانت
رغم‌کاربردهای‌این‌وسیله،به‌جرأت‌می‌ت
قدمت‌خازن‌است.علی
خازنی‌است.طبق‌تعریف‌مرسوم«رگوالتور‌دستگاهی‌است‌که‌با‌اندازه‌گیری‌ضریب‌تتوان‌بتار،بته‌مقتدار
نیاز‌خازن‌به‌مدار‌وارد‌مینماید ».
مورد
C
چیست؟ نسبت
K
C
در‌واقع‌تعیین‌کننده‌دقت‌یا‌خطای‌تنظیم‌است.معموالً‌میزان‌خطا‌متناسب‌با‌ضتریبی‌بتین نسبت
K
0/5الی0/65کوچ ترین‌پلة‌بان خازنی‌است.در‌رگوالتوری‌که‌مبنتای‌خطتا0/65کوچت تترین‌پلته
است،بجای5/67برابر‌کوچ ترین‌پله6،برابر‌کوچ ترین‌پله‌به‌مدار‌وارد‌می‌گردد‌و‌بجتای5/4برابتر
ترین‌پله‌وارد‌مدار‌میگردد .
کوچ ترین‌پله5،برابر‌کوچ
Q
C 0 / 65 ()5-5
K 3UK
C C
بته‌مقتدار‌کوچت تتری‌تنظتیم اگر به‌مقدار‌بزرگ‌تری‌تنظیم‌گردد،خطا‌افزایش‌یافته‌و‌اگر
K K
گردد،خطا‌کمتر‌شده‌ولی‌امکان‌قطع‌و‌وصل‌متوالی‌ی پله‌وجود‌دارد .
توالی‌چیست؟
برای‌افزایش‌دقت‌و‌تنظیم‌دقت‌ضریب‌توان‌باید‌پله‌اول‌بسیار‌کوچت باشتد‌کته‌موجتب‌افتزایش
تعداد‌پله‌ها‌در‌بان خازنی‌می‌گردد.مثالً‌بان خازنی400کیلو‌واری‌با‌پله‌های25کیلو‌واری‌شتامل16
ها‌را‌کاهش‌میدهد.مثالً‌بترای‌بانت ختازنی
پله‌است.توالی‌روشی‌است‌که‌بدون‌کاهش‌دقت،تعداد‌پله
54
400کیلوواری‌می‌توان‌پله‌اول‌و‌دوم‌را25کیلووار‌و‌هفت‌پله‌دیگر‌را50کیلو‌وار‌قرار‌داد‌که‌تعداد‌کتل
تقلیل‌مییابد .
پلهها‌به9
شکل:9-5شماتی تابلوی‌خازن‌های‌تصحیح‌ضریب‌قدرت
55
-3-5جبران توان راكتيو در كارخانجات :
برای‌بهبود‌بخشیدن‌به‌وضع‌ضریب‌توان ) (Cos در‌کارخانجات‌همیشه‌و‌تقریباً‌بتدون‌استتثناء‌از
خازن‌استفاده‌میشود .
کارخانجات‌عموماً‌دارای‌تأسیسات‌فشار‌ضعیف‌هستند،حتی‌کارخانجات‌بزرگ‌صنعتی‌نیز‌که‌دارای
شبکه‌فشار‌متوسط(اغلب6هزار‌ولت‌برای‌موتورهای‌سنگین‌و‌بزرگ)می‌باشند‌نیز‌دارای‌شبکه‌وسیع‌و
گسترده‌فشار‌ضعیف‌هستند.انرژی‌این‌کارخانجات‌بزرگ‌اغلب‌توسط‌ی یا‌چند‌ترانسفورماتوری‌که‌در
اختیاردارند‌تأمین‌میشود.لذا‌کافی‌است‌برای‌بهبود ، Cos جبران‌کننده‌ها‌در‌طرد‌فشار‌قوی‌و‌به‌طتور
مرکزی‌و‌یکجا‌نصب‌شوند(جبران‌مرکزی)،ولی‌با‌توجه‌به‌اینکه‌در‌این‌روش‌رستاناهای‌انتقتال‌انترژی
بعد‌از‌خازن‌ها‌از‌بار‌و‌جریان‌اندکتیو‌خالی‌نمی‌شوند،لذا‌از‌مزایای‌دیگر‌جبران‌توان‌راکتیو‌که‌عبارت‌بود
از‌کم‌شدن‌قدرت‌ترانسفورماتور‌و‌کم‌شدن‌مقاطع‌سیم‌های‌انتقال‌انترژی‌و‌توزیتع‌و‌جلتوگیری‌از‌افتت
ها‌و‌تلفات‌حرارتی‌بیمورد‌بار‌دواته‌بهره‌گرفته‌نشده‌است .
ولتاژ
در‌ثانی‌جبران‌مرکزی‌در‌طرد‌فشار‌قوی‌احتیاج‌به‌کلیدهای‌فشار‌قوی‌بزرگ‌و‌گتران‌‌قیمتت‌دارد.
در‌ثال خود‌خازن‌ها‌نیز‌باید‌مقاوم‌در‌مقابل‌اختالد‌سطح‌زیاد‌طرد‌اولیه‌ترانسفورماتور‌باشند .
از‌این‌جهت‌در‌کارخانجات‌بزرگ‌که‌دارای‌شبکه‌فشار‌قوی‌متوسط‌کارگاهی(داخلی)هستند،گاه‌از
جبران‌مرکزی‌در‌طرد‌فشار‌قوی‌این‌شبکه‌محلی‌استفاده‌می‌شود‌و‌گاه‌موتورهای‌فشتار‌قتوی‌بته‌‌طتور
انفرادی‌جبران‌می‌شوند‌و‌بقیه‌دستگاه‌ها‌که‌با‌فشار‌ضعیف‌کار‌می‌کنند‌برحسب‌نوع‌کتار‌آن‌هتا‌از‌جبتران
انفرادی،گروهی‌و‌یا‌مرکزی‌توان‌راکتیو‌طرد‌فشار‌ضعیف‌بهره‌میگیریم .
-4-5جبران توان راكتيو در شبكه انتقال انرژي :
این‌فقط‌کافی‌نیست‌که‌توان‌راکتیو‌در‌قسمت‌مصرد‌کننده‌ها‌و‌در‌طرد‌فشار‌ضعیف‌شبکه‌جبتران
شود.زیرا قسمت‌اعظم‌توان‌راکتیو‌مربوط‌بته‌ترانستفورماتورها‌و‌یت قستمت‌کتوچکی‌نیتز‌مربتوط‌بته
باشد.به‌طور‌مثال‌اگر‌ضریب‌توان‌متوسط‌در‌طرد‌شبکه‌فشار‌ضعیف0/85باشد،
های‌نقل‌انرژی‌می
سیم
56
ضریب‌توان‌در‌نیروگاه‌به0/75خواهد‌رسید.لذا‌باید‌شبکه‌انتقال‌انرژی‌نیز‌توسط‌جبران‌کننده‌هائی‌از‌بار
خالی‌شود .
شوند‌به‌دو‌دسته‌تقسیم‌میشوند :
منظور‌بکار‌برده‌می
هائی‌که‌برای‌این
خازن
ب-خازن‌موازی الف-خازن‌سری
-1-4-5الف -استفاده از خازن سري :
برای‌کوچ نگهداشتن‌افت‌اختالد‌سطح‌خطوط‌انتقال‌انرژی‌امتروزه‌بیشتتر‌از‌ختازن‌هتای‌ستری
استفاده‌میشود .
این‌خازن‌ها‌و‌یا‌به‌طور‌کلی‌این‌روش‌تصحیح‌ولتاژ،به‌خصوص‌برای‌شبکه‌های‌با‌تغییرات‌شتدید‌و
هائی‌که‌تغذیه‌کارخانجات‌با‌مصرد‌زیاد‌جوشکاری‌و‌یا‌کورههای‌ذوب‌فلتزات‌و‌از
سریع‌بار،مثل‌شبکه
این‌قبیل‌را‌به‌عهده‌دارند‌بسیار‌مناسب‌است .
طبق‌روابط‌زیر‌افت‌ولتاژ‌طولی‌خط‌برابر‌است‌با :
U I .r.cos I .x.sin ()6-5
و‌یا :
x
) U I .r.cos (1 .tg ()7-5
r
دهد‌که‌افت‌اختالد‌سطح‌روی‌خط‌را‌میتوان‌به‌طرق‌مختلف‌زیر‌کوچ کرد .
رابطه‌نشان‌می این
)1کم‌کردن‌جریانIتوسط‌باال‌بردن‌اختالد‌سطح .U
این‌عمل‌موجب‌مخارج‌زیاد‌برای‌تعویض‌ایزوالسیون‌خط،نسبت‌تبدیل‌ترانسفورماتورهای‌افزاینده
ابتدای‌خط‌و‌کاهنده‌انتهای‌خط‌میشود‌و‌بدین‌جهت‌بسیار‌گران‌تمام‌خواهد‌شد .
)2کوچ کردن‌مقاومت‌سیم( )r
ای‌یا‌چند‌رشتهای)و‌یتا‌اینکته‌اصتوالً
تر‌کرد(.سیم‌دو‌رشته
صورت‌باید‌مقاطع‌سیم‌را‌بزرگ در‌این
سیم‌های‌نقل‌انرژی‌را‌بکلی‌تعویض‌نمود.در‌هر‌حال‌اثر‌این‌روش‌محدود‌استت،زیترا‌حتتی‌در‌مقتاطع
57
خیلی‌برزگ‌سیم‌هم‌افت‌اختالد‌سطح‌در‌اثر‌جریان‌اندوکتیو‌روی‌مقاومت‌اندوکتیو‌ستیم‌در‌ختط‌بتاقی
خواهد‌ماند .
)کم‌کردن‌جریان‌اندوکتیو‌توسط‌خازنهای‌موازی
3
این‌خازنها‌در‌بار‌کم‌شبکه‌باید‌از‌مدار‌خارج‌شوند‌تا‌از‌ازدیاد‌غیر‌مجاز‌ولتاژ‌جلوگیری‌شود .
)و‌باالخره‌میتوان‌مقاومت‌اندوکتیو‌خط‌را‌با‌استفاده‌از‌خازن‌سری‌در‌خط‌کوچ کرد .
4
در‌این‌حالت‌ولتاژ‌متناسب‌با‌بار‌خط‌خود‌به‌خود‌تنظیم‌می‌شود‌و‌افت‌ولتاژ‌اهمی‌خط‌را‌نیز‌می‌توان
تر‌انتخاب‌کردن‌مقاومت‌کاپاسیتیو‌خازنهای‌سری‌نسبت‌به‌مقاومت‌اندوکتیو‌خط‌جبران‌کرد .
با‌بزرگ
)5جبران‌افت‌ولتاژ‌خط‌توسط‌نصب‌اتو‌ترانسفورماتور‌در‌انتهای‌خط(مراجعه‌شود‌بته‌کتتاب‌هتای
تولید‌و‌بهره‌برداری)هزینه‌این‌روش‌شاید‌برابر‌روش‌خازن‌سری‌باشد‌ولی‌اتتو‌ترانستفورماتور‌بترعکس
خازن‌سری‌ی مصرد‌کننده‌قدرت‌اندوکتیو‌است‌و‌مصرد‌داخلتی‌آن(تلفتات‌آن)خیلتی‌بتزرگ‌تتر‌از
باشد.در‌ضمن‌خازن‌سری‌افت‌ولتاژ‌را‌بهطور‌یکنواخت‌و‌خطی‌و‌بدون‌تتأخیر‌در‌زمتان
تلفات‌خازن‌می
کند،در‌صورتیکه‌اتو‌ترانسفورماتورها‌و‌یا‌حتی‌خازنهای‌موازی‌قابل‌تنظیم‌فقط‌تغییرات‌آهسته
جبران‌می
ای(غیرخطی)و‌با‌تأخیر‌زمانی‌میتواند‌تنظیم‌کنند .
ای‌و‌پله
هم‌بطور‌درجه بار‌را‌آن
-1-1-4-5روش استفاده از خازن سري :
بهطور‌سری‌قرار‌گیرد،
اگر‌طبق‌شکل10-5خازنی‌با‌مقاومت‌کاپاسیتیو Xcبا‌اندوکتیویته‌خط XL
صورت‌زیر‌در‌میآید .
به
رابطه( )5-6
U I .r.cos I ( X L X c )sin ()8-5
و‌یا :
X L Xc
U I .r.cos (1 ) tg ()9-5
r
در‌این‌رابطه‌افت‌ولتاژ Uصفر‌خواهد‌شد‌اگر X c ( X L r ) cot g :شتود.چنانچته‌دیتده
میشود‌هر‌چه‌ضریب‌توان‌کوچ تر‌باشد،ظرفیت‌بیشتری‌برای‌بهبود‌افت‌اختالد‌سطح‌الزم‌است .
58
شکل:10-5سری‌نمودن‌خازن‌با‌اندکتیویته‌خط‌و‌مجموعه‌جبران‌شونده
شکل11-5بردار‌افت‌اختالد‌سطح‌روی‌عناصر‌مختلف‌خط(افت‌اهمتی-ستلفی-ختازنی)را‌بتا
استفاده‌از‌خازن‌سری‌برای‌حالتی‌که‌اختالد‌سطح‌ابتدا‌و‌انتهای‌خط‌تقریباً‌یکسان‌است‌نشان‌می‌دهد .
شکل‌برداری11-5نشان‌می‌دهد‌که‌خازن‌سری‌در‌ضمن‌اینکه‌باع خوب‌شدن Cos در‌ابتدای
خط‌می‌شود‌اثر‌جبران‌جریان‌سلفی‌را‌نیز‌دارد.در‌ضمن‌خازن‌سری‌وسیله‌حفاظتی‌بسیار‌خوبی‌در‌مقابل
امواج‌سیار‌فشار‌قوی‌نیز‌می‌باشد،زیرا‌این‌خازن‌ها‌به‌طور‌مؤثری‌باع شکستن‌پیشانی‌موج‌ستیار‌فشتار
قوی‌میشوند .
توان‌بهطریق‌زیر‌نوشت :
رابطه‌فوق‌را‌می
) U I w .r Ib . X L (1 K ()11-5
شکل:11-5بردار‌افت‌اختالد‌ولتاژ‌روی‌عناصر‌مختلف‌خط
Xc
K ضریب‌جبران‌توان‌راکتیو‌نامیده‌متی‌شتود‌و I w I .Cos و Ib I .Sin دراین‌رابطه
XL
میباشد .
59
در‌صورتیکه K 1باشد X c X Lو‌مقاومت‌راکتیو‌منتجه‌سیم‌صفر‌می‌شود،در‌نتیجه‌افت‌راکتیو
خط‌صفر‌شده‌و‌فقط‌افت‌اهمی‌خط‌باقی‌می‌ماند.در‌خطوط‌انتقال‌انرژی‌فشار‌قوی‌و‌خیلی‌زیاد،معموالً
K 0.3تا‌ماکزیمم K 1انتخابمیشود.اگر K 0.5باشد‌فقط‌یت ستری‌ختازن‌در‌وستط‌ختط
نصب‌می‌گردد،درحالیکهدر K 0.5ختازن‌هتا‌در‌چنتدین‌ایستتگاه‌‌در‌خطتوط‌انتقتال‌انترژی‌تقستیم
میشوند .
-2-4-5ب -استفاده از خازن موازي :
های‌موازی‌نیز‌ضمن‌اینکه‌جریان‌سلفی‌خط‌را‌تأمین‌میکند‌و‌باع
های‌سری،خازن
عالوه‌بر‌خازن
جبران‌توان‌راکتیو‌شبکه‌میشود،در‌کوچ نگهداشتن‌افت‌اختالد‌سطح‌در‌انتهای‌خط‌نیز‌مؤثر‌است .
برای‌بررسی‌اثر‌خازن‌های‌موازی‌در‌افت‌اختالد‌سطح،ی خط‌انتقال‌انرژی‌را‌که‌فقتط‌از‌یکستو
تغذیه‌می‌شود‌و‌دارای‌چندین‌محل‌برداشت(شکل)12-5در‌نظر‌می‌گیریم.افت‌ولتاژ‌طولی‌خط‌در‌ایتن
شبکه‌برابر‌است‌با:
U I w .r Ib . X ()11-5
به‌طوریکه I wجریان‌اهمی‌و I bجریان‌اندوکتیو‌است .
شکل:12-5خط‌با‌ی ورودی‌و‌چند‌خروجی
شکل:13-5نصب‌خازن‌موازی‌در‌خط‌با‌چندین‌خروجی
خازنی‌که‌در‌انتهای‌خط‌نصب‌شده‌است،جریان‌کاپاسیتیو‌جلو‌افتاده‌ای‌جهت‌پر‌شدن(شارژ‌شدن)
کند.بهعبارت‌دیگتر‌ایتن‌ختازن‌هتای
از‌شبکه‌می‌گیرد‌و‌در‌ضمن‌جریان‌عقب‌افتاده I cبه‌سیم‌تزریق‌می
60
موازی‌به‌صورت‌مولد‌جریان‌راکتیو‌در‌خط‌عمل‌می‌کنند.لذا‌می‌توان‌رابطه‌افتت‌ولتتاژ‌در‌انتهتای‌چنتین
بهطریق‌زیر‌نوشت :
شبکهای‌را‌با‌درنظر‌گرفتن‌سهم‌جریان‌کاپاسیتیو I c
U I w .r Ib . X IC . X 0 ()12-5
و‌چنانچه‌دیده‌می‌شود‌با‌انتخاب‌صحیح I cمی‌توان‌افت‌اختالد‌سطح‌در‌انتهای‌ستیم‌را‌بته‌صتفر
رساند.در‌اینصورت‌باید :
I c . X 0 I w .r Ib . X ()13-5
و‌یا :
Ic
I w .r I . X
()14-5
X0
باشد .
بجای‌نصب‌خازن‌در‌انتهای‌سیم‌آن‌را‌می‌توان‌در‌محل‌یکی‌از‌نقاط‌انشعاب‌میتان‌ختط‌نیتز‌نصت‌ب
کرد.واضح‌است‌که‌در‌این‌صورت X 0در‌رابطه‌فوق‌راکتانس‌قطعه‌سیم‌از‌ابتدای‌ستیم‌تتا‌محتل‌نصتب
کاپاسیته‌میباشد .
نصب‌خازن‌های‌موازی‌در‌شبکه‌انتقال‌انرژی‌در‌ضمن‌باع کم‌شدن‌تلفات‌سیم‌نیز‌می‌گردد.برای
نظر‌میگیریم‌که‌در‌انتها‌شامل‌خازن‌موازی‌می‌باشتد.در‌ایتن‌شتکل
اثبات‌این‌موضوع‌شکل13-5را‌در
ها‌رسم‌شده‌است.از‌آنجا‌که‌این‌خازن‌در‌زمانهای‌معینی‌جریتان‌بتداخل
فقط ، I bجریان‌راکتیو‌انشعاب
خط‌تزریق‌می‌کند،حکم‌ی مولد‌جریان‌راکتیو‌را‌پیدا‌می‌کند‌و‌باع می‌شود‌که‌شبکه‌شعاعی‌از‌یکستو
تغذیه،حداقل‌برای‌تأمین‌جریان‌سلفی‌انشعابها‌تبدیل‌به‌ی شبکه‌شعاعی‌از‌دو‌سو‌تغذیه‌‌شود .
حداقل‌میرسد‌که :
تلفات‌این‌سیم‌توسط‌جریان‌راکتیو‌موقعی‌به
I b1.r1 I b 2 .r2 .r2 I b 3 .r3 I b .r
Ic ()15-5
R0 Rr
باشد.لذا‌اگر‌کاپاسیتهCطوری‌انتخاب‌شود‌که‌بتواند‌این‌جریان‌را‌به‌طور‌کامل‌تأمین‌کنتد،تلفتات
برابر‌میشود‌با :
خط‌به‌مینیمم‌میرسد‌و‌برای‌این‌حالت‌کاپاسیته‌هر‌فاز‌از‌رابطهU.ω.C=√3.Ic
Ic . 3
C Farad ()16-5
.U
61
اگر‌خازن ها‌مستقیماً‌در‌انتهای‌خط‌نصب‌نشوند،بلکه‌پشت‌ترانسفورماتور‌نصب‌شوند،بایتد‌توجته
داشت‌که‌اثر‌کاپاسیته Cuکه‌در‌طرد‌فشار‌ضعیف‌وجود‌دارد‌در‌روی‌طرد‌فشار‌قوی‌متناسب‌با‌عکس
مجذور‌نسبت‌تبدیل‌ترانسفورماتور‌است.به‌عبارت‌دیگر‌کاپاسیته‌مؤثر‌در‌روی‌طترد‌فشتار‌قتوی‌برابتر
است‌با :
1
C0 Cu . ()17-5
u2
I c تلفات‌خط‌توسط‌کاپاسیته‌موازی‌کوچ می‌شود‌ولی‌با‌ایتن‌همته
I b .r
اگر‌چه‌طبق‌رابطه
R0
این‌تلفات‌هنوز‌بزرگ‌تر‌از‌حالتی‌است‌که‌خط‌اصوالً‌فاقد‌جریان‌راکتیو‌باشد‌و‌فقط‌در‌آن‌جریتان‌اکتیتو
جاری‌باشد.لذا‌باید‌تمام‌کوشش‌ما‌در‌پیدا‌کردن‌روشی‌باشد‌که‌خطوط‌از‌جریتان‌راکتیتو‌ختالی‌شتود‌و
فقط‌حامل‌جریان‌اهمی(جریان‌اکتیو)باشد.ولی‌چون‌اغلب‌مصرد‌کننده‌ها‌باالخره‌به‌جریان‌راکتیتو‌نیتز
احتیاج‌دارند،باید‌جریان‌راکتیو‌مصرد‌کننده‌هتا‌نیتز‌بته نحتوی‌تتأمین‌گتردد.اگتر‌بتتوان‌جریتان‌راکتیتو
مصرد‌کننده‌ها‌را‌در‌همان‌محل‌مصرد‌تولید‌کرد،شبکه‌انتقال‌انرژی‌تبدیل‌به‌ی شبکه‌حامل‌بار‌اهمتی
ای‌را‌شبکه‌جبران‌شده‌مینامیم .
شود،چنین‌شبکه
می
کننده‌بزرگ(مجتمع‌صنعتی)را‌نشان‌میدهد‌که‌جریان‌دواتته
شکل14-5ترانسفورماتور‌ی مصرد
مورد‌نیاز‌خود‌را‌از‌سیم‌انتقال‌انرژی‌می‌گیرد.به‌عبارتی‌دیگر‌تمام‌جریان‌های‌مورد‌نیاز‌مصرد‌کننده‌ها‌از
روگاه‌تأمین‌میشود .
نی
بار‌اضافی‌جریان‌اکتیو‌سیم‌انتقال‌انرژی‌را‌می‌توان‌برداشت‌اگر‌این‌جریان‌دواته‌در‌طرد‌فشار‌قوی
و‌در‌محل‌نصب‌ترانسفورماتور‌توسط‌خازن‌بوجود‌آید(شکل.)14-5در‌این‌حالت‌سیم‌انتقال‌انترژی‌از
جریان‌اکتیو I cخالی‌می‌شود،ولی‌جریان‌راکتیو‌مورد‌نیاز‌مصرد‌کننده‌هتا‌کته‌اینت توستط‌ختازن‌هتای
موازی‌تولید‌می‌شود‌از‌سیم‌پیچی‌ترانسفورماتور‌عبور‌می‌کنتد‌و‌باعت تلفتات‌حرارتتی‌نستبتاً‌زیتادی‌در
ترانسفورماتور‌میشود .
62
شکل:14-5نصب‌خازن‌جهت‌تامین‌جریان‌راکتیو‌ترانسفورماتور
اگتتر‌مولتتد‌جریتتان‌راکتیتتو(در‌اینجتتا‌ختتازن‌متتوازی)طبتتق‌شتتکل14-5در‌طتترد‌فشتتار‌ضتتعیف
کنندهها‌الزم‌نیستت‌کته‌از‌ترانستفورماتور
نیاز‌مصرد
ترانسفورماتور‌نصب‌گردد،دیگر‌جریان‌راکتیو‌مورد
عبور‌کند.در‌نتیجه‌خط‌و‌ترانسفورماتور‌فاقد‌جریان‌راکتیو‌می‌شوند‌و‌تلفات‌حرارتی‌هتر‌دو‌بته‌حتداقل
آید.به‌عبارت‌دیگر‌در‌اینحالت‌با‌جبران‌توان‌راکتیو‌می‌توان‌از‌وسایل‌انتقتال‌دهنتده‌نیترو
ممکن‌پائین‌می
(سیم‌و‌ترانسفورماتور)جریان‌اکتیو‌بیشتری‌کشید‌و‌بازدهی‌آن‌ها‌را‌با‌ثابت‌بودن‌تلفات‌مجاز‌باال‌بترد.در
ضمن‌باید‌خاطرنشان‌کرد‌که‌چون‌بار‌مصرد‌کننده‌ها‌و‌جریان‌مورد‌نیاز‌آن‌ها‌به‌شدت‌متغیتر‌استت،لتذا
باید‌ظرفیت‌خازنها‌نیز‌قابل‌تغییر‌و‌متناسب‌با‌جریان‌قابل‌تنظیم‌باشد .
برای‌اینکه‌مقدار‌ظرفیت‌خازن‌ها‌را‌متناسب‌با‌جریان‌راکتیو‌مورد‌لزوم‌شبکه‌با‌مصترد‌کننتده‌بتتوان
مرحله‌با‌درجه‌قابل‌تنظیم‌نصب‌میکنند .
تنظیم‌کرد،معموالً‌ظرفیت‌خازن‌ها‌را‌در5تا7
از‌نظر‌تئوری‌به‌محض‌وصل‌خازن(ظرفیت)به‌ی مولد(به‌ی شتبکه‌پتانستیل‌دار)بتا‌توانتائی‌و
قدرت‌بینهایت‌بزرگ،خازن‌در‌زمان‌بینهایت‌کوچ شارژ‌می‌شود‌که‌الزمه‌آن‌کشیدن‌ی جریان‌بینهایت
واهد‌بود.البته‌بهعلت‌وجتود‌مقاومتت هتای‌شتبکه‌و‌محتدودیت‌قتدرت‌و‌توانتائی‌مولتد‌ولتتاژ،
بزرگ‌خ
نمی‌تواند‌جریان‌بینهایت‌بزرگ‌و‌در‌آن‌واحد‌جاری‌شود،ولی‌حتماً‌باع عبتور‌جریتان‌ضتربه‌ای‌شتدید
کوتاه‌مدت‌خواهد‌شد‌که‌افت‌ولتاژ‌زیاد‌و‌کوتاه‌مدتی‌را‌در‌شبکه‌باع میشود .
به‌این‌جهت‌خازن‌ها‌همیشه‌توسط‌ی مقاومت‌بزرگ‌میراکننده‌به‌شبکه‌وصل‌می‌شوند‌تتا‌از‌عبتور
این‌مقاومت‌پس‌از‌شارژ‌خازنها‌از‌متدار‌ختارج‌متی‌شتود(اتصتال
جریان‌شارژ‌ضربه‌ای‌جلوگیری‌شود.
وسیله‌دیژنکتور‌انجام‌میگیرد .
ها‌به
قطع‌و‌وصل‌خازن
کوتاه‌میشود).
63
فصل 6فصل ششم :نتيجه گيري
در‌این‌پروژه‌سعی‌شده‌تا‌حد‌بسیار‌زیادی‌درباره‌اهمیتSVCها‌و‌خازنها‌در‌خط‌انتقال‌و‌توزیتع
بح شودSVC.ها‌و‌خازنها‌کار‌جبرانسازی‌توان‌راکتیو‌را‌به‌منظور‌تثبیت‌ولتاژ‌انجام‌میدهند .
دیدیم‌که‌ژنراتورها‌به‌تنهایی‌قادر‌به‌تأمین‌همهی‌توان‌راکتیو‌مورد‌نیتاز‌خطتوط‌انتقتال‌نمتی‌باشتند
(چون‌ابعادشان‌بسیار‌بزرگ‌شده‌و‌هزینه‌بسیار‌باال‌میرود)و‌همچنتین‌اگتر‌اضتافه‌ولتتاژی‌بوجتود‌آیتد
ژنراتورها‌به‌تنهایی‌قادر‌به‌دریافت‌تمامی‌توان‌راکتیو‌نمی‌باشند.در‌اینجاست‌که‌خازنها‌وSVCهتا(کته
جزء‌یکی‌از‌ادواتFACTSمیباشد)به‌یاری‌ژنراتورها‌میشتابند‌و‌کار‌جبرانسازی‌توان‌راکتیو‌را‌انجتام
میدهند(البته‌فقطSVCهایی‌که‌دارای‌سلف‌سوئیچ‌شونده‌هستند‌قادر‌به‌دریافت‌و‌مصرد‌تتوان‌راکتیتو
میباشند) .
در‌فصل1و2به‌تفضیل‌در‌موردSVCها‌پرداختیم‌و‌اجزای‌آن‌را‌معرفی‌کرده‌و‌انتواع‌آن‌را‌‌متورد
بررسی‌قرار‌دادیم.آن‌را‌به‌دو‌نوع‌کلیSVC-1:نوع‌امپدانس‌متغیر-2انواعSVCبتا‌استتفاده‌از‌مبتدل
الکترونی قدرت‌تقسیم‌کردیم‌که‌هر‌ی از‌انواع‌اینSVCها‌به‌زیرمجموعههایی‌به‌شترح‌زیتر‌تقستیم
میشوند :
SVC-1نوع‌امپدانس‌متغیر:الف)خازن‌سوئیچ‌شونده‌تریستوی()TSCب)سلف‌کنتترل‌شتده‌بتا
تریستور()TCRج)سلف‌کنترل‌شده‌با‌تریستور‌همراه‌خازن( .)FC-TCR
در‌مورد‌الف،تولید‌توان‌راکتیو‌را‌داشتیم‌که‌با‌تریستور‌کنترل‌میشد‌و‌در‌حالتت‌ب،مصترد‌تتوان
راکتیو‌را‌داشتیم‌که‌باز‌هم‌با‌تریستور‌سوئیچ‌میشتد.در‌حالتت‌ج،هتم‌ستلف‌و‌هتم‌‌ختازن‌موجتود‌بته
جبرانسازی‌توان‌راکتیو‌و‌همچنین‌به‌مصرد‌توان‌راکتیو‌کم میکرد .
-2انواعSVCبااستفادهازمبدلهایالکترونی قدرت :
الف)با‌استفاده‌از‌مبدل‌مستقیم ac/ac
ب)با‌استفاده‌از‌مبدل dc/ac
64
ج)با‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌جریان
د)با‌استفاده‌از‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ
که‌در‌حالتهای‌باال‌از‌ی مبدل‌الکترونی قدرت‌و‌از‌خاصیت‌غیر‌خطی‌بودن‌آن‌بترای‌تولیتد‌یتا
جذب‌توان‌راکتیو‌استفاده‌شده‌است‌و‌با‌کنترل‌نحوه‌کلیدزنی‌کلیدهای‌قدرت‌توان‌راکتیو‌کنترل‌میشود .
از‌حالتهای‌پیشرفتهSVCیعنیSTATCONنیز‌در‌پروژه‌یاد‌شده‌است‌که‌جزءSVCها‌با‌استفاده
از‌مبدلهای‌الکترونی قدرت‌میباشند .
در‌حالت‌کلیSVCهای‌اینورتری‌نسبت‌بهSVCهای‌امپدانس‌متغیتر‌مزایتایی‌ماننتد‌حجتم‌کمتتر‌و
سرعت‌پاسس‌باالتر‌و‌متناسب‌بودن‌توان‌راکتیو‌تولیدی‌با‌ولتاژ‌به‌جای‌مجذور‌ولتاژ‌دارند،اما‌عیب‌عمتده
SVCهای‌اینورتری‌استفاده‌از‌کلیدهائی‌با‌کموتاسیون‌اجباری‌است،ولی‌با‌پیشرفت‌تکنولوژی‌و‌ستاخت
کلیدهای‌غیرهادی‌کموتاسیون‌اجباری‌با‌توان‌باال‌و‌قیمت‌های‌اقتصادی،این‌مشکل‌در‌حتال‌رفتع‌شتدن
است،اما‌در‌حال‌حاضر‌با‌توجه‌به‌قیمت‌باالی‌کلیدهای‌توان‌باال‌در‌مصارفی‌که‌توان‌راکتیو‌نسبتاً‌زیتادی
مطلوب‌باشد‌ازSVCهای‌امپدانس‌متغیر‌استفاده‌میشود .
از‌مزایای‌اینورتر‌منبع‌ولتاژ()VSIو‌اینورتر‌منبع‌جریانCSIنسبت‌به‌سایر‌انواعSVCها‌ساختمان
سادهتر،کنترل‌آسانتر‌و‌مقدار‌کمتر‌متغیرهای‌مورد‌نیاز‌برای‌اندازهگیری‌و‌تعداد‌المانهای‌کمتر‌میباشد .
در‌فصل‌بعد‌اماکن‌نصب‌شدهیSVCها‌مورد‌بررسی‌و‌گفتگو‌قرار‌گرفته‌استت‌کته‌بیتانگر‌اهمیتت
SVCها‌در‌خطوط‌انتقال‌و‌توزیع‌میباشد.البته‌همان‌گونه‌که‌دیده‌میشود‌در‌بسیاری‌از‌موارد‌ازSVCها
و‌خازن‌استفاده‌شده‌است‌که‌نشان‌میدهد‌این‌دو‌در‌کنار‌هم‌برای‌جبران‌توان‌راکتیتو‌و‌اصتالح‌ضتریب
قدرت‌استفاده‌میشوند .
در‌فصل‌چهارم‌ابتدا‌مشخص‌شد‌که‌محل‌نصب‌و‌میزان‌توان‌راکتیو‌الزم‌باید‌مشخص‌شود.هنگامی
که‌میزان‌توان‌راکتیو‌الزم‌مشخص‌شد،حاال‌نوبت‌به‌انتخابSVCمیرسد.الزم‌دیده‌شد‌در‌مورد‌جبران
کنندهی‌گردان‌که‌یکی‌دیگر‌از‌اجزای‌جبران‌کننده‌توان‌راکتیو‌ولی‌دینتامیکی‌استت‌بته‌صتورت‌مختصتر
توضیح‌داده‌شود .
65
در‌فصل‌بعد‌به‌توضیح‌در‌مورد‌جبران‌کنندههای‌ساکن(خازنی)پرداختیم .
انواع‌جبران‌کننده‌های‌خازنی‌در‌سه‌دستهی‌عمدهی‌زیر‌استفاده‌میشوند :
الف)جبران‌انفرادی
ب)جبران‌گروهی
ج)جبران‌مرکزی
در‌جبران‌انفرادی‌توان‌راکتیو‌در‌همان‌محل‌که‌به‌وجود‌میآید‌جبران‌میشود،لذا‌در‌این‌حالت‌این
خازنها‌با‌ترانسفورماتور‌یا‌موتور‌موازی‌میشوند .
در‌جبران‌گروهی‌خازنها‌با‌کلید‌محافظ‌فقط‌به‌شین‌و‌تابلوی‌اصلی‌وصل‌میشوند‌و‌قدرت‌راکتیتو
را‌برای‌اجزای‌مورد‌نظر‌تأمین‌میکنند .
در‌جبران‌مرکزی‌ی سری‌خازن‌در‌محل‌مخصوص‌نصب‌میشوند‌و‌برحستب‌احتیتاج‌تعتدادی‌از
آنها‌به‌شبکه‌اصلی‌و‌یا‌در‌تابلو‌به‌شین‌اصلی‌وصل‌میگردند .
همچنین‌در‌مورد‌خازنها‌میبایست‌بر‌اساس‌فرمولهای‌ذکر‌شده‌و‌ضرایب‌نشان‌داده‌شتده‌ظرف‌یتت
مورد‌نظر‌برای‌حذد‌توان‌راکتیو‌را‌مورد‌محاسبه‌و‌ارزیابی‌قرار‌داد.خازنها‌نیز‌در‌شبکه‌انتقال‌به‌صورت
سری‌و‌موازی‌وصل‌شدهاند.استفاده‌از‌خازن‌سری‌برای‌کوچ نگه‌داشتن‌افت‌اختتالد‌ستطح‌خطتوط
انتقال‌انرژی‌است‌و‌روش‌استفاده‌خاص‌خود‌را‌دارد.در‌اصل‌دو‌باس‌را‌از‌نظتر‌الکتریکتی‌بته‌یکتدیگر
نزدی میکند.استفاده‌از‌خازن‌موازی‌عالوه‌بر‌اینکه‌جریان‌سلفی‌خط‌را‌تأمین‌میکنتد‌و‌باعت جبتران
توان‌راکتیو‌شبکه‌میشود‌و‌در‌کوچ نگه‌داشتن‌افت‌اختالد‌سطح‌در‌انتهای‌خط‌نیز‌مؤثر‌میباشد .
در‌فصل‌بعد‌به‌اهمیت‌خازن‌گذاری‌در‌شبکه‌توزیع‌پرداخته‌شده‌است‌و‌بترای‌برنامته‌حتل‌مستئله
پخش‌بار‌در‌شبکههای‌توزیع،به‌مسئله‌خازن‌گذاری‌موازی‌در‌شبکه‌توزیع‌با‌هدد‌کاهش‌تلفات‌استمی
پرداخته‌شد‌و‌روشی‌بدین‌منظور‌برای‌یافتن‌محل‌نصب‌اندازه‌بهینه‌ختازن‌هتای‌ثابتت‌و‌استتاندارد‌ارائته
گردیده‌است.این‌روش‌با‌توجه‌به‌میزان‌ولتاژ‌هر‌شبکه‌آزمون‌و‌مقتادیر‌استتاندارد‌ظرفیتت‌هتای‌ختازنی
66
معادل‌و‌پیشنهادی‌وزارت‌نیرو‌به‌انجام‌رسیده‌است،بطوریکه‌نصب‌خازنها‌در‌نقاط‌تعیت‌ین‌شتده‌ستبب
کاهش‌مناسب‌افت‌توان‌اهمی‌در‌شبکه‌و‌در‌نتیجه‌بهبود‌ضریب‌قدرت‌آن‌شده‌است .
در‌مقایسهی‌کلی‌بینSVCها‌و‌خازنها می‌توان‌از‌مزایای‌بستیار‌زیتاد‌ایتن‌نتوع‌جبتران‌کننتده‌بته
صورت‌زیر‌نام‌برد :
-1پاسس‌سریع-2قابلیت‌انعطاد‌زیاد-3قابلیت‌اطمینان‌خوب-4متعادل‌کردن‌فازها-5محتدود
راهاندازی‌سریع‌با‌حداقل‌حالت‌گذرا-8
کردن‌اضافه‌ولتاژ‌ماندگار‌و‌گذرا-6نداشتن‌جزء‌متحرك‌و -7
هزینه‌کارکرد‌کم(اقتصادی)-9عدم‌تغذیه‌اتصال‌کوتاه(به‌علت‌اینکهSVCاز‌عناصر‌پسیو‌تشکیل‌شتده
است)-10سادگی‌کنترل-11تأمین‌توان‌راکتیو‌برای‌مبدلهایACDو-12افزایش‌حد‌پایداری‌گذرا .
همچنینSVCتغییرات‌توان‌راکتیو‌را‌به‌صورت‌نسبتاً‌پیوسته‌انجام‌میدهد‌ولی‌خازنها‌بته‌صتورت
پلهای‌وارد‌میشوند .
.
67
فصل :1مراجع
-1تجهیزات‌نیروگاه،مسعود‌سلطانی
-2کنترل‌توان‌راکتیو‌در‌سیستم‌های‌الکتریکی،رضا‌قاضی
-3گزارشات‌شرکت‌توانیر‌در‌مورد‌خازن‌گذاری‌در‌شبکههای‌توزیع
-4مقالة‌رگوالتور،شرکت‌فراکوه .
-5مقالة‌خازنهای‌اصالح‌ضریب‌قدرت،شرکت‌فراکوه .
-6رسالة‌کارشناسی‌ارشد‌با‌موضوع« طراحتی‌و‌شتبیه‌ستازی‌جبتران‌کننتدت‌ایستتای‌تتوان‌راکتیتو
اینورتری‌منبع‌جریان‌برای‌شبکه‌توزیع»،ناصر‌ریخته‌گران،دانشگاه‌صنعتی‌شریف .
-7رسالة‌کارشناسی‌ارشد‌با‌موضوع«بهبود‌پایداری‌گذرای‌سیستم‌قدرت‌با‌استفاده‌ازSTATCON
»،علی‌آگاه،دانشگاه‌صنعتی‌شریف .
-8رسالة‌کارشناسی‌با‌موضوع«جبران‌توان‌راکتیتو‌بتا،»SVCمرتضتی‌رضتایی،دانشتگاه‌صتنعتی
شریف .
-9مقاله‌نهمین‌کنفرانس‌شبکه‌های‌توزیع‌نیروی‌برق .
68
You might also like
- پایان نامه PDFDocument74 pagesپایان نامه PDFAbbas DivianNo ratings yet
- 1394 10 8 201512291346443951325918394Document28 pages1394 10 8 201512291346443951325918394iman_iut88No ratings yet
- شفت انکودرDocument64 pagesشفت انکودرAbbas DivianNo ratings yet
- راهنمای عملیاتی GamsDocument34 pagesراهنمای عملیاتی GamsAbbas DivianNo ratings yet
