1

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ:

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ – ΔΕΙΓΜΑ

Πληθυσμός ονομάζεται ένα σύνολο του οποίου τα στοιχεία μελετάμε

ως προς κάποιο χαρακτητιστικό τους. Το χαρακτηριστικό ως προς
το οποίο μελετάμε τα στοιχεία ενός πληθυσμού, ονομάζεται
μεταβλητή.
Δείγμα λέγεται το μέρος του πληθυσμού που εξετάζεται και τα
αποτελέσματα που προκύπτουν από την εξέταση κάθε ατόμου του
δείγματος λέγονται στατιστικά δεδομένα ή παρατηρήσεις. Για να
έχουμε αξιόπιστα αποτελέσματα κατά την εξέταση ενός δείγματος,
θα πρέπει το δείγμα να είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού.

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Σ’ ένα γυμνάσιο θέλουμε να εξετάσουμε την επίδοση των
μαθητών της S2 στα μαθηματικά. Πήραμε από το τμήμα S2ELA1 τις
επόμενες βαθμολογίες 10 μαθητών:
15, 11, 10, 10, 14, 16, 19, 18, 13, 17.
Να βρείτε:
α) Ποιός είναι ο πληθυσμός;
β) Ποιό είναι το δείγμα;
γ) Είναι το δείγμα αντιπροσωπευτικό;
Λύση
α) O πληθυσμός είναι οι μαθητές της S2
β) Το δείγμα είναι οι 10 μαθητές του τμήματος S2ELA1
γ) Το δείγμα αυτό δεν είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού, γιατί
πήραμε μαθητές μόνο από ένα τμήμα και όχι από όλα τα τμήματα της
S2
 2

2) Για να εκτιμήσουμε τις ποδοσφαιρικές προτιμήσεις των μαθητών

γυμνασίου, ρωτήσαμε 500 μαθητές από γυμνάσια και λύκεια της
Αττικής και είχαμε τα ακόλουθα ποσοστά:
Oλυμπιακός 30%, ΠΑO 25%, ΑΕΚ 25%, ΠΑOΚ 10% και ΑΛΛΗ OΜΑΔΑ
10%.
α) Ποιός είναι ο πληθυσμός και ποιό το δείγμα; Είναι το δείγμα
αντιπροσωπευτικό;
β) Να βρείτε πόσοι από τους μαθητές του δείγματος είναι
Oλυμπιακός, ΠΑO, ΑΕΚ, ΠΑOΚ.
Λύση
α) O πληθυσμός είναι όλοι οι μαθητές γυμνασίου, ενώ το δείγμα είναι
οι 500 μαθητές που ρωτήσαμε. Το δείγμα δεν είναι
αντιπροσωπευτικό, γιατί ρωτήσαμε μαθητές από την Αττική και όχι
από όλη τη χώρα.

Για να εκτιμήσουμε το βάρος των 200 μαθητών της τρίτης τάξης

ενός Λυκείου της Θεσσαλονίκης, ρωτήσαμε 15 μαθητές και πήραμε
τα παρακάτω βάρη σε κιλά:
67, 72, 71, 69, 70, 87, 75, 77, 68, 82, 85, 73, 77, 80, 82.
1. O πληθυσμός της ερεύνας είναι:
α) Όλοι οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου.
 3

β) Oι 200 μαθητές του Λυκείου της Θεσ/νίκης.

γ) Oι 15 μαθητές που ρωτήσαμε το βάρος τους.
δ) ¨Όλοι οι μαθητές Γ΄ Λυκείου των σχολείων της Θεσ/νίκης.
2. Το δείγμα της έρευνας είναι:
α) Oι 200 μαθητές του Λυκείου.
β) Όλοι οι μαθητές Γ΄ Λυκείου των σχολείων της Θεσ/νίκης.
γ) Oι 15 μαθητές που ρωτήσαμε το βάρος τους.
δ) Όλοι οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου.

3. Το μέγεθος του δείγματος:

α) Oι περίπου 60.000 μαθητές της Γ΄ Λυκείου.
β) Oι 200 μαθητές του Λυκείου.
γ) Η διαφορά του μικρότερου βάρους απο το μεγαλύτερο βάρος,
δηλαδή 87 – 67 = 20.
δ) Oι 15 μαθητές που ρωτήσαμε.
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση

Σε έναν αθλητικό σύλλογο με τμήματα ποδοσφαίρου μπάσκετ και

βόλευ είναι εγγεγραμμένα 350 αγόρια και 150 κορίτσια. Στο τμήμα
μπάσκετ είναι εγγεγραμμένα 175 παιδιά.
α) Ποιό είναι το ποσοστό των αγοριών σ’ αυτόν τον αθλητικό
σύλλογο;
β) Ποιό είναι το ποσοστό των παιδιών που παίζουν μπάσκετ;

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Διαγράμματα
Διαγράμματα λέγονται οι εικόνες που παρουσιάζουν με σύντομο και
εύκολο τρόπο ένα σύνολο αριθμητικών δεδομένων ή πληροφοριών.
 4

Με τα διαγράμματα μπορούμε να αντιληφθούμε σύντομα ένα θέμα,

χωρίς όμως να μπούμε σε λεπτομέριες.
Τα είδη διαγραμμάτων είναι:
1) Τα εικονογράμματα, στα οποία χρησιμοποιούμε την εικόνα ενός
αντικειμένου για να δείξουμε πόσες φορές αυτό παρουσιάζεται στην
έρευνά μας. Σε ένα τέτοιο διάγραμμα πρέπει να υπάρχει ο τίτλος που
μας κατατοπίζει για το είδος και τη μεταβλητή της έρευνας, η
κλίμακα που δείχνει τον αριθμό των αντικειμένων που παριστάνει η
εικόνα, καθώς και ο τίτλος κάθε στήλης ή γραμμής.
Παράδειγμα
Αριθμός αγελάδων στην Ελλάδα

2) Τα ραβδογράμματα, στα οποία χρησιμοποιούμε ορθογώνια για να

δείξουμε το πλήθος της κάθε μεταβλητής. Σε ένα ραβδόγραμμα
πρέπει να υπάρχουν ο τίτλος του που μας κατατοπίζει για το είδος
της έρευνας και οι τίτλοι των αξόνων. Τα ραβδογράμμα, γενικά,
σχεδιάζονται εύκολα και είναι πιο ακριβή από τα εικονογράμματα.
Παράδειγμα
Απασχόληση μαθητών στον ελεύθερο χρόνο τους
 5

3) Τα κυκλικά διαγράμματα, στα οποία το δείγμα παριστάνεται με

έναν κυκλικό δίσκο και οι τιμές της μεταβλητής με κυκλικούς τομείς
διαφορετικού χρώματος. Για να υπολογίσουμε τη γωνία κάθε
κυκλικού τομέα χρησιμοποιούμε τον εξής τύπο:

Παράδειγμα
Κόμμα που προτιμούν οι ψηφοφόροι

4) Τα χρονογράμματα, τα οποία είναι διαγράμματα που

χρησιμοποιούμε για να παραστήσουμε τη χρονική εξέλιξη ενός
φαινομένου.
Παράδειγμα
Τουριστική κίνηση στην Ελλάδα
 6

1) O αριθμός των θεατών που παρακολούθησαν τους αγώνες

μπάσκετ σ’ ένα γήπεδο ανά μήνα ήταν:

Να σχεδιάσετε ένα εικονόγραμμα χρησιμοποιώντας κλίμακα = 1000

θεάτες
Λύση
 7

2) Σε μια έρευνα που έγινε σε δείγμα

40 οικογενειών ως προς τον
αριθμό των παιδιών που έχουν,
προέκυψαν τα αποτελέσματα του
παρακάτω πίνακα.
Να κατασκευάσετε:
α) ραβδόγραμμα
β) κυκλικό διάγραμμα
Λύση
 8

β) Υπολογίζουμε τις αντίστοιχες επίκεντρες γωνίες

1. Ρωτήσαμε μερικούς φοιτητές πόσα μαθήματα πέρασαν

στην τελευταία εξεταστική περίοδο. Oι απαντήσεις του
φαίνονται στο παρακάτω ραβδόγραμμα.

α) Το πλήθος των φοιτητών ήταν

 9

Α. 50 Β. 80 Γ. 100 Δ. 10
β) Πόσοι φοιτητές πέρασαν 2 μαθήματα;
Α. 2 Β. 20 Γ. 40 Δ. 4
γ) Πόσοι φοιτητές πέρασαν το πολύ 3 μαθήματα;
Α. 30 Β. 55 Γ. 35 Δ. 65
δ) Πόσοι φοιτητές πέρασαν τουλάχιστον 3 μαθήματα;
Α. 65 Β. 30 Γ. 35 Δ. 25
ε) Πόσοι φοιτητές πέρασαν 6 μαθήματα;
Α. 10 Β. 0 Γ. 5 Δ. 100
στ) Oι φοιτητές που πέρασαν τουλάχιστον 5 μαθήματα
αποτελούν ποσοστό;
Α. 10% Β. 90% Γ. 20% Δ. 100%

1. Το παρακάτω εικονόγραμμα μας πληροφορεί για τον αριθμό

των αυτοκινήτων που πούλησε μια αντιπροσωπεία
αυτοκινήτων τα έτη 2002, 2003, 2004, 2005 και 2006.

( = 1.000 αυτοκίνητα)

2002

2003

2004

2005

2006
α) Να βρείτε πόσα αυτοκίνητα πουλήθηκαν και τα 5 έτη.
 10

β) Να υπολογίσετε το ποσοστό των συνολικών πωλήσεων που

αντιστοιχούν στις πωλήσεις του έτους 2005.
γ) Να μετατρέψετε το παραπάνω εικονόγραμμα σε χρονόγραμμα.

2. O πατέρας του Πέτρου διαθέτει το μισθό του ως εξής. Για ενοίκιο

20%, για
φαγητό 35%, για ρούχα 30% και για διασκέδαση 15%.
α) Να κάνετε το αντίστοιχο κυκλικό διάγραμμα.
β) Να βρείτε πόσα χρήματα ξοδεύει για ρούχα, αν ο μισθός του είναι
1500 ευρώ.

3. Για να κατασκευάσουμε ένα γλυκό χρησιμοποιούμε 250g αλεύρι,

150g ζάχαρι, 100g βούτυρο, 180g σοκολάτα και 40g άλλα υλικά. Να
παραστήσετε τα δεδομένα με ραβδόγραμμα και με κυκλικό
διάγραμμα.

4. O παρακάτω πίνακας δίνει τον αριθμό των αυτοκινήτων σε μια

οικογένεια.

α) Πόσες οικογένειες έχουν το πολύ 1 αυτοκίνητο;

β) Πόσες οικογένειες έχουν 2 αυτοκίνητα;
γ) Πόσες οικογένειες έχουν τουλάχιστον 2 αυτοκίνητα;
δ) Τι ποσοστό οικογενειών έχουν 1 αυτοκίνητο;
ε) Να κάνετε ραβδόγραμμα.
στ) Να κάνετε κυκλικό διάγραμμα.
 11

5. O αέρας αποτελείται από οξυγόνο και άζωτο σε αναλογία 1 : 3

περίπου. Να βρείτε τις γωνίες των κυκλικών τομέων του διπλανού
κυκλικού διαγράμματος.