‫زندگی‌نامۀ خودنوشت‬

‫بنده در ‪ ۲۵‬اردیبهشت ‪ ۱۳۲۰‬در قم در یک خانوادة فرهنگی متولد شده‌ام‪ .‬البته در شناسنامه‌ام‬

‫تاریخ ‪ ۲۷‬خرداد نوشته شده است‪ ،‬اما پدرم در پشت قرآن موروثی پدرش تاریخ تولدم را‬
‫‪ ۲۵‬اردیبهشت ثبت کرده است‪ .‬پدربزرگ من آقا نصراهلل ملقب به اشرف‌الواعظین واعظ‬
‫مشهور شهر بوده است که در ‪ ۱۳۱۷‬قبل از تولد من درگذشته است‪ .‬جدم مرحوم حاجی‬
‫مال محمدصادق قمی فقیه بسیار معروف زمان ناصرالدین‌شاه بود که شرح حالش در منابع‬
‫دورة قاجاری از قبیل المآثر و اآلثار اعتمادالسلطنه درج است‪ .‬از فتاوی منحصر او جواز‬
‫تراشیدن ریش یا کوتاه کردن آن در حد تراشیدن بوده است‪.‬‬
‫تحصیالت ابتدایی من در مدرسة شایگان (به نام دکتر سید علی شایگان‪ ،‬وزیر فرهنگ) به‬
‫مدیریت پدرم تا کالس چهارم ابتدایی و دبستان ب َ ِدر (به نام ب َ ِدر‪ ،‬وزیر فرهنگ زمان پهلوی)‬
‫در کالس‌های پنجم و ششم ابتدایی و در دبیرستان حکیم نظامی قم (امام صادق کنونی)‬
‫بوده است‪ .‬دبیران ادبیات من در دورة دوم دبیرستان‪ ،‬یعنی سه سال رشتة ادبی علی‌اصغر‬
‫فقیهی صاحب کتاب تاریخ آل‌بویه‪ ،‬شاهنشاهی عضدالدوله‪ ،‬وهابیان‪ ،‬تاریخ مذهبی قم‪،‬‬
‫ترجمة نهج‌البالغه و غیره و مرحوم علی‌محمد فاطمی قمی بوده‌اند‪ .‬در دورة اول دبیرستان‬
‫مرحومان دکتر امیرحسن یزدگردی‪ ،‬دکتر حسن سادات ناصری و دکتر ابوالفضل مصفا‬
‫(مصفی) دبیران ادبیات من بوده‌اند‪ .‬پس از گرفتن دیپلم متوسطۀ ادبی در ‪ ۱۳۳۸‬در کنکور‬
‫رشتة ادبیات فارسی دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران شرکت کردم و در همان سال قبول‬
‫شدم‪ .‬در سه سال دورة کارشناسی (لیسانس) نزد مرحومان بدیع‌الزمان فروزانفر‪ ،‬جالل‌الدین‬
‫همایی‪ ،‬ابراهیم پورداود‪ ،‬محمدتقی مدرس رضوی‪ ،‬میرجالل‌الدین محدث ارموی‪ ،‬دکتر‬
‫محمد معین‪ ،‬دکتر ذبیح‌اهلل صفا‪ ،‬دکتر پرویز ناتل خانلری‪ ،‬دکتر صادق کیا‪ ،‬دکتر صادق‬
‫گوهرین و غیره تل ّمذ کرده‌ام و در پایان دوره با رتبة اول در سال ‪ ۱۳۴۱‬فارغ‌التحصیل شده‌ام‪.‬‬
‫در سال ‪ ۱۳۴۲‬با استفاده از بورس دولتی به کشور فرانسه عازم شدم و در رشتة‬
‫زبان‌شناسی عمومی در دانشگاه سربن ثبت‌نام کردم و در سال ‪۱۹۶۷( ۱۳۴۶‬م) موفق به اخذ‬

‫‪13‬‬
‫دکترای سیکل سوم در رشتة زبان‌شناسی شدم‪ .‬استاد راهنمای من آندره مارتینه (‪André‬‬
‫‪ )Martinet‬زبان‌شناس معروف و بنیان‌گذار مکتب نقش‌گرایی فرانسه در زبان‌شناسی است‪.‬‬
‫در این مدت در کالس‌های درس زبان‌های قدیم ایران نیز شرکت می‌کردم‪ .‬استاد زبان‬
‫پهلوی من ژان پیر دومناش (‪ )Jean Pierre de Menasce‬بود‪ .‬استاد زبان‌های دیگر ایرانی‬
‫من امیل بنونیست (‪ )Émile Benveniste‬زبان‌شناس و ایران‌شناس معروف فرانسوی بود‪.‬‬
‫مهم‌ترین فعالیت‌ها و سمت‌هایی که داشته‌ام به قرار زیر است‪:‬‬
‫همکاری با مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا و تدوین بخشی از حرف گاف‬ ‫‪1 342 -1340‬‬
‫شروع خدمت سربازی در شیراز‬ ‫ ‬ ‫‪1346‬‬
‫استخدام به عنوان استادیار زبان‌شناسی در دانشگاه تهران‬ ‫ ‬ ‫‪1348‬‬
‫معاونت امور خدمات آموزشی دانشگاه تهران به مدت ده ماه‬ ‫آبان ‪1 350 -1349‬‬
‫ویراستاری دانشنامة ایران و اسالم‬ ‫‪1 357 -1349‬‬
‫در این مدت بسیاری از مقاالت دانشنامة ایران و اسالم را از روی متن انگلیسی و فرانسة‬
‫‪ Encyclopedia of Islam‬ترجمه کرده و مقاالت دیگران را ویرایش کرده‌ام‪.‬‬
‫ازدواج با خانم پوران یمین‬ ‫ ‬ ‫‪1350‬‬
‫تولد بابک‪ ،‬اولین فرزند‬ ‫ ‬ ‫‪1352‬‬
‫تولد بیژن‪ ،‬دومین فرزند‬ ‫ ‬ ‫‪1357‬‬
‫ویراستاری دانشنامة جهان اسالم‬ ‫‪1 364 -1362‬‬
‫تأسیس و سردبیری مجلۀ زبانشناسی (تا انتشار شمارۀ اول‪ ،‬سال بیست‌ودوم)‬ ‫‪1 386 -1363‬‬
‫تولد آذین‪ ،‬سومین فرزند‬ ‫ ‬ ‫‪1364‬‬
‫ویراستاری دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‬ ‫‪1 372 -1364‬‬
‫عضویت در شورای علمی دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‬ ‫‪ 1364‬تا کنو ن‬
‫عضویت در شورای ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما‬ ‫‪ 1393 -1370‬‬
‫عضویت پیوسته و دائمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی‬ ‫‪ 1370‬تا کنو ن‬
‫استاد اعزامی زبان فارسی به دانشگاه چارلز پراگ در جمهوری چک‬ ‫‪1 374 -1372‬‬
‫مدیریت گروه دستور زبان فارسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی‬ ‫‪ 1392 -1373‬‬
‫مدیریت گروه فرهنگ‌نویسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی‬ ‫‪ 1375‬تا کنو ن‬
‫بازنشستگی از دانشگاه تهران‬ ‫ ‬ ‫‪1386‬‬
‫سردبیری مجلۀ فرهنگ‌نویسی‬ ‫‪ 1386‬تا کنو ن‬

‫¨‬

‫‪14‬‬
 ‫فهرست آثار دکتر علی‌اشرف صادقی‬
‫اردوان امیری‌نژاد‬

‫‪ .1‬کتاب‌ها‬

‫الف‪ .‬تألیف‪ ،‬تصحیح و ترجمه‬

‫‪ -‬دستور [زبان فارسی]‪ ،‬مؤلفان علی‌اشرف صادقی و غالمرضا ارژنگ‪[ ،‬برای رشتۀ] فرهنگ‬
‫و ادب‪ ،‬آموزش متوسطۀ عمومی‪ ،‬سال دوم تا چهارم‪ ،‬تهران‪ ،‬وزارت آموزش و پرورش‪،‬‬
‫‪.1357 -1355‬‬
‫‪ -‬تکوین زبان فارسی‪ ،‬تهران‪ ،‬دانشگاه آزاد ایران‪.1357 ،‬‬
‫‪ -‬لغت فرس (لغت دری)‪ ،‬نوشتۀ ابومنصور احمد بن علی اسدی طوسی‪ ،‬به تصحیح و تحشیۀ‬
‫فتح‌اهلل مجتبائی و علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪ ،‬خوارزمی‪.1365 ،‬‬
‫‪ -‬زبان‌شناسی نوین‪ ،‬نتایج انقالب چامسکی‪ ،‬نوشتۀ نیل اسمیت‪ ،‬دیردری ویلسون‪ ،‬ترجمۀ‬
‫ابوالقاسم سهیلی‪ ،‬علی‌اشرف صادقی‪ ،‬علی صلح‌جو‪ ،‬مجدالدین کیوانی‪ ،‬یحیی مدرسی‪،‬‬
‫رضا نیلی‌پور‪ ،‬تهران‪ ،‬آگاه‪.1367 ،‬‬
‫‪ -‬زبانهای ایرانی‪ ،‬یوسیف م‪ .‬ارانسکی‪ ،‬ترجمۀ علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪.1378 ،‬‬
‫‪ -‬نگاهی به گویش‌نامه‌های ایرانی (مجموعه‌ای از نقدها و بررسی‌ها)‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان‬
‫زبان و ادب فارسی و مرکز نشر دانشگاهی‪.1379 ،‬‬
‫‪ -‬فارسی قمی‪ ،‬قم‪ ،‬باورداران‪.1380 ،‬‬
‫‪ -‬فرهنگ فارسی مدرسۀ سپهساالر‪ ،‬منسوب به قطران‪ ،‬تصحیح علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫سخن‪.1380 ،‬‬
‫‪ -‬مسائل تاریخی زبان فارسی‪ ،‬مجموعه مقاالت‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪.1380 ،‬‬
‫‪ -‬خالصة االشعار و زبدة االفکار (بخش قم و ساوه)‪ ،‬تألیف میر تقی‌الدین کاشانی (زنده‬

‫‪15‬‬
‫در ‪ 1016‬هـ‪ .‬ق)‪ ،‬تصحیح و تحقیق علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث‬
‫مکتوب‪.1392 ،‬‬

‫ب‪ .‬گردآوری و ویرایش‬

‫‪ -‬یادنامۀ دکتر احمد ّ‬
‫تفضلی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪.1379 ،‬‬
‫‪ -‬فرهنگ امالیی خط فارسی‪ ،‬با همکاری زهرا زندی‌مقدم‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب‬
‫فارسی‪.1385 ،‬‬
‫‪ -‬فرهنگ جامع زبان فارسی‪ ،‬زیر نظرِ علی‌اشرف صادقی‪ ،‬جلد اول‪ :‬حرف آ‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان‬
‫زبان و ادب فارسی‪.1392 ،‬‬
‫‪ -‬جشن‌نامۀ دکتر فتح‌اهلل مجتبائی‪ ،‬با همکاری ابوالفضل خطیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬هرمس‪.1393 ،‬‬
‫‪ -‬سخن عشق‪ ،‬جشن‌نامۀ دکتر حسن انوری‪ ،‬با همکاری محمود عابدی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪.1395 ،‬‬
‫‪ -‬فرهنگ جامع زبان فارسی‪ ،‬زیر نظ ِر علی‌اشرف صادقی‪ ،‬جلد دوم‪ :‬حرف الف‪ -‬اخیی‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪.1395 ،‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ .2‬مقاالت‬

‫الف‪ .‬به زبان فارسی‬

‫! ‪1348‬‬
‫‪« -‬عالمت‌های جمع در فارسی معاصر»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،19‬ش ‪ ،8‬دی ‪ ،1348‬ص ‪.786 -777‬‬
‫‪« -‬نظریۀ زبان‌شناسی آندره مارتینه و زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی‬
‫[دانشگاه تهران]‪ ،‬دورۀ ‪ ،17‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،72‬دی ‪ -‬اسفند ‪ ،1348‬ص‪.160 -143‬‬
‫‪« -‬دربارۀ خطوط ایران باستان»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،19‬ش ‪ ،10‬اسفند ‪ ،1348‬ص ‪.1047 -1037‬‬

‫! ‪1349‬‬
‫‪« -‬زبان فارسی و گونه‌های مختلف آن»‪ ،‬فرهنگ و زندگی‪ ،‬ش ‪ ،2‬خرداد ‪ ،1349‬ص ‪.66 -61‬‬
‫‪« -‬ساختمان‌های زبانی و ساختمان گروه‌های اجتماعی»‪ ،‬ترجمه‌ای از الف‪ .‬سامرفلت‪ ،‬فرهنگ و‬
‫زندگی‪ ،‬ش ‪ ،2‬خرداد ‪ ،1349‬ص ‪.73 -69‬‬
‫‪« -‬علم زبان در ایران باستان»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،20‬ش ‪ ،1‬خرداد ‪ ،1349‬ص ‪.37 -29‬‬
‫‪’« -‬را‘ در زبان فارسی امروز»‪ ،‬نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز‪ ،‬س ‪ ،22‬پیاپی ‪،93‬‬
‫بهار ‪ ،1349‬ص ‪.22 -9‬‬
‫‪ 1‬مقاالت نقد و بررسی کتاب با نشان ستاره در آغاز متمایز شده‌اند‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫‪« -‬خطوط ایرانیان باستان»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،20‬ش ‪ ،2‬تیر ‪ ،1349‬ص ‪.142 -140‬‬
‫تفضلی]‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،7 -5‬مرداد‬ ‫*‪« -‬واژه‌نامۀ مینوی خرد»‪[ ،‬تألیف احمد ّ‬
‫‪ -‬مهر ‪ ،1349‬ص ‪.430 -427‬‬
‫‪« -‬چند لغت عامیانۀ فارسی»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،20‬ش ‪ ،5 -4‬شهریور و مهر ‪ ،1349‬ص ‪.394 -389‬‬
‫‪« -‬از بین رفتن گروه صامت آغازی در زبان فارسی»‪ ،‬سخن‪ ،‬دورۀ ‪ ،20‬ش ‪ ،6‬آبان ‪،1349‬‬
‫ص ‪ .550 -543‬نیز در‪ :‬مجموعه خطابه‌های نخستین کنگرۀ تحقیقات ایرانی‪ ،‬ج ‪،1‬‬
‫به‌کوشش مظفر بختیار‪ ،‬تهران‪ ،‬دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران‪،1350 ،‬‬
‫ص ‪.224 -213‬‬
‫‪« -‬حروف اضافه در فارسی معاصر»‪ ،‬نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز‪ ،‬س ‪،22‬‬
‫پیاپی ‪ ،96 -95‬پاییز و زمستان ‪ ،1349‬ص ‪.470 -441‬‬
‫*‪« -‬تاریخ زبان فارسی»‪[ ،‬تألیف دکتر پرویز ناتل خانلری]‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،13‬ش‬
‫‪ ،12 -10‬دی ‪ -‬اسفند ‪ ،1349‬ص ‪.797 -787‬‬
‫‪« -‬زبان عامیانه (توضیح)»‪ ،‬ارمغان‪ ،‬س ‪ ،52‬دورۀ ‪ ،39‬ش ‪ ،12 -11‬بهمن و اسفند ‪ ،1349‬ص‬
‫‪.740 -732‬‬
‫‪« -‬تحول افعال بی‌قاعدۀ زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد‪ ،‬س ‪،6‬‬
‫ش ‪ ،4‬پیاپی ‪ ،24‬زمستان ‪ ،1349‬ص ‪.801 -791‬‬

‫!‪ 50‬‬
‫‪13‬‬
‫‪« -‬مصدر و اسم مصدر در فارسی معاصر ‪ ،»1‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪ ،6 -4‬تیر‪ -‬شهریور ‪،1350‬‬
‫ص ‪.313 -306‬‬
‫‪« -‬مصدر و اسم مصدر در فارسی معاصر ‪ ،»2‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪ ،12 -9‬آذر‪ -‬اسفند ‪،1350‬‬
‫ص ‪.778 -771‬‬
‫‪« -‬یادی از محمد معین»‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪ ،12 -9‬آذر ‪ -‬اسفند ‪ ،1350‬ص ‪.741 -731‬‬
‫‪« -‬خصوصیات زبانی تفسیر قرآن پاک»‪ ،‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی [دانشگاه تهران]‪،‬‬
‫دورۀ ‪ ،18‬ش ‪ ،3‬پیاپی ‪ ،77‬اسفند ‪ ،1350‬ص ‪.65 -39‬‬
‫*‪« -‬دستور امروز»‪[ ،‬تألیف خسرو فرشیدورد]‪ ،‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی‬
‫[دانشگاه تهران]‪ ،‬دورۀ ‪ ،18‬ش ‪ ،3‬پیاپی ‪ ،77‬اسفند ‪ ،1350‬ص ‪.170 -162‬‬
‫*‪« -‬توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی بر بنیادِ یک نظریۀ عمومی زبان»‪[ ،‬تألیف محمدرضا‬
‫باطنی]‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪ ،3 -1‬فروردین – خرداد ‪ ،1350‬ص ‪.82 -72‬‬

‫‪17‬‬
 ‫!‪1351‬‬
‫*‪« -‬زبان و زبان‌شناسی»‪[ ،‬تألیف رابرت ا‪ .‬هال‪ ،‬ترجمۀ محمدرضا باطنی]‪ ،‬راهنمای کتاب‪،‬‬
‫س ‪ ،15‬ش ‪ ،12 -10‬دی ‪ -‬اسفند ‪ ،1351‬ص ‪.781 -775‬‬
‫‪« -‬اجاره‌نامچه‪ ،‬قباله‌نامچه‪ ،‬قصبچه‪ ،» ...‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی [دانشگاه‬
‫تهران]‪ ،‬دورۀ ‪ ،19‬ش ‪ ،4 -3‬پیاپی ‪ ،80 -79‬اسفند ‪ ،1351‬ص ‪.150 -147‬‬

‫!‪1352‬‬
‫‪« -‬دیگر‪ ،‬ددیگر‪ ،‬ودیگر»‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،16‬ش‪ ،6 -4‬تیر‪ -‬شهریور ‪ ،1352‬ص ‪-238‬‬
‫‪.241‬‬
‫*‪« -‬زبان فارسی امروز»‪[ ،‬تألیف یو‪ .‬آ‪ .‬روبینچیک]‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س‪ ،16‬ش ‪ ،9 -7‬مهر‬
‫‪ -‬آذر ‪ ،1352‬ص ‪.490 -480‬‬
‫‪« -‬استقالل نحوی و عناصر مستقل در جمله»‪ ،‬نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز‪،‬‬
‫س ‪ ،25‬پیاپی ‪ ،107‬پاییز ‪ ،1352‬ص ‪.346 -327‬‬
‫*‪« -‬در جوارِ سنگسر»‪[ ،‬تألیف چراغعلی اعظمی و گرنات ل‪ .‬ویندفور]‪ ،‬کتاب امروز‪ ،‬پاییز‬
‫‪ ،1352‬ص ‪.5 -3‬‬
‫‪« -‬زبان فارسی و فرهنگستان»‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬ضمیمۀ جلد شانزدهم‪ ،‬س ‪ ،16‬ش ‪،11 -10‬‬
‫دی و بهمن ‪ ،1352‬ص ‪.31 -8‬‬
‫‪« -‬دربارۀ بعضی پسوندهای نسبت در فارسی معاصر»‪ ،‬جشن‌نامۀ محمدپروین گنابادی‪ ،‬زیر‬
‫نظر محسن ابوالقاسمی و با همکاری محمد روشن‪ ،‬تهران‪ ،‬توس‪ ،1352 ،‬ص ‪.260 -246‬‬

‫!‪1353‬‬
‫‪« -‬ده‪ ،‬دهی‪ ،‬دهید‪ ،» ...‬یغما‪ ،‬س ‪ ،27‬ش ‪ ،2‬مسلسل ‪ ،308‬اردیبهشت ‪ ،1353‬ص ‪.83 -82‬‬
‫‪« -‬دربارۀ ترکیبات ’ال‘دار عربی در فارسی»‪ ،‬مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی [دانشگاه‬
‫تهران]‪ ،‬دورۀ ‪ ،21‬ش ‪ ،3 -2‬پیاپی ‪ ،87 -86‬آذر ‪ ،1353‬ص ‪.136 -129‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ فارسی دکتر معین»‪[ ،‬تألیف دکتر محمد معین]‪ ،‬راهنمای کتاب‪ ،‬س ‪ ،17‬ش‪،12 -10‬‬
‫دی ‪ -‬اسفند ‪ ،1353‬ص ‪.756 -741‬‬

‫!‪1355‬‬
‫‪« -‬دربارۀ وجه تسمیۀ دهخوارقان»‪ ،‬سیمرغ‪ ،‬ش ‪ ،3‬آبان ‪ ،1355‬ص ‪.72 -66‬‬

‫‪18‬‬
 ‫!‪1361‬‬
‫*‪« -‬مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی»‪[ ،‬تألیف ابوالحسن نجفی]‪ ،‬نقد آگاه‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬آگاه‪ ،1361 ،‬ص ‪.86 -82‬‬

‫!‪1362‬‬
‫‪« -‬زبان معیار»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،3‬ش ‪ ،4‬خرداد و تیر ‪ ،1362‬ص ‪ .21 -16‬نیز در‪ :‬مسائل نثر‬
‫فارسی‪ ،‬مجموعه سخنرانیهای اولین سمینار نگارش فارسی‪ 18 -15 ،‬آبان ‪ ،1361‬تهران‪،‬‬
‫ستاد انقالب فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی‪ ،1363 ،‬ص ‪ .55 -45‬نیز در‪ :‬دربارۀ زبان‬
‫فارسی‪ ،‬برگزیدۀ مقاله‌های نشر دانش (‪ ،)7‬به‌کوشش نصراهلل پورجوادی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز‬
‫نشر دانشگاهی‪ ،1375 ،‬ص ‪.40 -29‬‬
‫*‪« -‬کتاب کوچه»‪[ ،‬تألیف احمد شاملو]‪ ،‬نقد آگاه‪ ،‬تهران‪ ،‬آگاه‪ ،1362 ،‬ص ‪.190 -177‬‬

‫!‪1363‬‬
‫*‪« -‬کتاب تاریخ نیشابور»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،5‬مرداد و شهریور ‪ ،1363‬ص ‪.45 -36‬‬
‫‪« -‬تبدیل ’آن‘ و ’آم‘ به ’اون‘ و ’اوم‘ در فارسی گفتاری و سابقۀ تاریخی آن»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار و تابستان ‪ ،1363‬ص ‪.71 -52‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ جعفری»‪[ ،‬تألیف محمد مقیم تویسرکانی‪ ،‬تصحیح سعید حمیدیان]‪،‬‬
‫مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار و تابستان ‪ ،1363‬ص ‪.111 -100‬‬
‫‪« -‬نخستین شاعر فارسی‌سرای و آغاز شعر عروضی فارسی»‪ ،‬معارف‪ ،‬دورۀ ‪ ،1‬ش ‪ ،2‬مرداد‬
‫‪ -‬آبان ‪ ،1363‬ص ‪.115 -87‬‬
‫‪« -‬دربارۀ رسم‌الخط فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،2‬پاییز و زمستان ‪ ،1363‬ص ‪.12 -2‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ تاتی و تالشی»‪[ ،‬تألیف علی عبدلی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،2‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1363‬ص ‪.112 -109‬‬
‫*‪« -‬نمونه‌ای مطلوب از پژوهش علمی در تاریخ اسالم»‪[ ،‬تألیف آدم متز‪ ،‬ترجمۀ علیرضا‬
‫ذکاوتی قراگوزلو]‪ ،‬نقد آگاه‪ ،‬تهران‪ ،‬آگاه‪ ،1363 ،‬ص ‪.160 -149‬‬

‫!‪1364‬‬
‫‪« -‬سپهبَد ـ سپهبُد‪ ،‬هیربَد ـ هیربُد‪ ،‬باربَد ـ باربُد»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪،3‬‬
‫بهار و تابستان ‪ ،1364‬ص ‪.30 -25‬‬
‫*‪« -‬مجموعه مقاالت مردم‌شناسی ویژۀ‪ ‬شناسایی گویش‌های ایران (‪[ ،»)1‬پژوهنده مسعود‬
‫پورریاحی با همیاری فرزاد فروزانفر]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،3‬بهار و‬

‫‪19‬‬
 ‫تابستان ‪ ،1364‬ص ‪.105 -103‬‬
‫‪« -‬لغات الری و گرمسیری از قرن نهم»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،4‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1364‬ص ‪.42 -33‬‬
‫*‪« -‬درآمدی بر دستور زبان اوستایی (بررسی یسن نهم)»‪[ ،‬تألیف محمدتقی راشد محصل]‪،‬‬
‫مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،4‬پاییز و زمستان ‪ ،1364‬ص ‪.111 -109‬‬
‫*‪« -‬زبانشناسی عملی‪ ،‬راهنمای بررسی گویش‌ها»‪[ ،‬تألیف ویلیام سامارین‪ ،‬ترجمۀ لطیف‬
‫عطاری]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،2‬پاییز و زمستان ‪ ،1364‬ص ‪.108 -103‬‬

‫!‪1365‬‬
‫*‪« -‬بررسی لغات اروپایی در زبان فارسی» [تألیف نورمحمد خان]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،3‬‬
‫ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،5‬بهار و تابستان ‪ ،1365‬ص ‪.92 -89‬‬
‫‪« -‬سورآبادی‪ ،‬سورابانی‪ ،‬سوریانی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،3‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،5‬بهار و تابستان‬
‫‪ ،1365‬ص ‪.52 -45‬‬
‫*‪« -‬کتاب تمثیالت سغدی مانوی»‪[ ،‬به‌کوشش ورنر زوندرمان]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،3‬‬
‫ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،5‬بهار و تابستان ‪ ،1365‬ص ‪.94 -93‬‬
‫*‪« -‬نوای گفتار در فارسی»‪[ ،‬تألیف دکتر تقی وحیدیان کامیار]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،3‬‬
‫ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،5‬بهار و تابستان ‪ ،1365‬ص ‪.92 -85‬‬
‫‪« -‬التقای مصوت‌ها و مسألۀ صامت‌های میانجی در زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،3‬‬
‫ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،6‬پاییز و زمستان ‪ ،1365‬ص ‪.22 -3‬‬
‫*‪« -‬ساخت آوایی زبان‪ ،‬بحثی دربارۀ صداهای زبان و نظام آن»‪[ ،‬تألیف دکتر مهدی مشکوةالدینی]‪،‬‬
‫مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،3‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،6‬پاییز و زمستان ‪ ،1365‬ص ‪.107 -105‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ شایست نشایست»‪[ ،‬تألیف دکتر محمود طاووسی]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،3‬‬
‫ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،6‬پاییز و زمستان ‪ ،1365‬ص ‪.109 -108‬‬

‫!‪1366‬‬
‫*‪« -‬فارسی شوشتری»‪[ ،‬تألیف عبداهلل وزیری]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی‬
‫‪ ،1366 ،8 -7‬ص ‪.166 -159‬‬
‫‪« -‬لغات فارسی کتاب التلخیص ابوهالل عسکری»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪،2 -1‬‬
‫پیاپی ‪ ،1366 ،8 -7‬ص ‪.57 -26‬‬
‫*‪« -‬ماتیکان یوشت فریان»‪[ ،‬ترجمۀ محمود جعفری]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪،2 -1‬‬
‫پیاپی ‪ ،1366 ،8 -7‬ص ‪.168 -167‬‬

‫‪20‬‬
 ‫!‪1367‬‬
‫‪« -‬تحول زبان و تثبیت یا معیارسازی آن‪ :‬دو جریان مخالف و ناگزیر»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،5‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،9‬بهار و تابستان ‪ ،1367‬ص ‪ .12 -2‬نیز در‪ :‬رشد‪ ،‬آموزش ادب‬
‫فارسی‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،14‬تابستان ‪ ،1367‬ص ‪ .7 -4‬نیز در‪ :‬ویراستار‪ ،‬کتاب دوم‪ ،‬زیر نظر‬
‫شورای ویراستاران‪ ،‬تهران‪ ،‬شرکت انتشارات فنی ایران‪ ،‬تابستان ‪ ،1395‬ص ‪.42 -31‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ سمنانی‪ ،‬شرح حال و نمونۀ آثار محلی شاعران در گویش سمنانی»‪[ ،‬تألیف‬
‫محم ِد احمد پناهی سمنانی]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،9‬بهار و تابستان‬
‫‪ ،1367‬ص ‪.114 -113‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ سیستانی»‪[ ،‬تألیف ایرج افشار سیستانی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،1‬پیاپی‬
‫‪ ،9‬بهار و تابستان ‪ ،1367‬ص ‪.112 -109‬‬
‫‪« -‬دربارۀ فقاع»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،8‬ش ‪ ،6‬مهر و آبان ‪ ،1367‬ص ‪.40 -38‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ گیل و دیلم (فارسی به گیلکی)»‪[ ،‬تألیف محمود پاینده (لنگرودی)]‪،‬‬
‫مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،10‬پاییز و زمستان ‪ ،1367‬ص ‪.129 -127‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ نائینی»‪[ ،‬تألیف منوچهر ستوده]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،10‬پاییز‬
‫و زمستان ‪ ،1367‬ص ‪.126 -119‬‬
‫*‪« -‬موادی از لهجه‌های ایرانی غربی‪ ،‬از مجموعۀ دی‪ .‬ال‪ .‬الریمر‪ ،‬جلد ‪ ،1‬موادی دربارۀ‬
‫مردم‌نگاری بختیاری‌ها»‪[ ،‬تألیف فریدون وهمن و ج‪ .‬س‪ .‬آساطریان]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،5‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،10‬پاییز و زمستان ‪ ،1367‬ص ‪.131 -130‬‬
‫‪« -‬یادداشتی دربارۀ ساختمان واجی لهجۀ دوانی»‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪،10‬‬
‫پاییز و زمستان ‪ ،1367‬ص ‪.8 -2‬‬

‫!‪1368‬‬
‫‪« -‬لولی و مغ»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،9‬ش ‪ ،5‬مرداد و شهریور ‪ ،1368‬ص ‪.33 -28‬‬
‫‪« -‬فارسی قدیم و فارسی امروز»‪ ،‬دانش‪[ ،‬پاکستان]‪ ،‬ش ‪ ،19‬پاییز ‪ ،1368‬ص ‪.24 -19‬‬
‫‪« -‬عوض شدن جای تکیه در بعضی‌از کلمات فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،6‬ش ‪،1‬‬
‫پیاپی ‪ ،11‬دی ‪ ،1368‬ص ‪.28 -23‬‬
‫*‪« -‬مجموعه مقاالت مردم‌شناسی ویژ‌ۀ شناسایی گویش‌های ایران (‪[ ،»)2‬پژوهنده مسعود‬
‫پورریاحی با همیاری طیبه بهزادی کیا]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،6‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،11‬دی‬
‫‪ ،1368‬ص ‪.108 -107‬‬
‫*‪« -‬بررسی گویش قاین»‪[ ،‬تألیف دکتر رضا زمردیان]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،6‬ش ‪،2‬‬
‫پیاپی ‪ ،12‬پاییز و زمستان ‪ ،1368‬ص ‪.123 -118‬‬

‫‪21‬‬
‫‪« -‬یک قاعدۀ آوائی زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،6‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،12‬پاییز و زمستان‬
‫‪ ،1368‬ص‪.74 -62‬‬

‫!‪1369‬‬
‫‪« -‬تحول پسوند حاصل مصدر از پهلوی به فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،1‬پیاپی‬
‫‪ ،13‬بهار و تابستان ‪ ،1369‬ص ‪.88 -81‬‬
‫*‪« -‬واژه‌های اصیل نهاوندی»‪[ ،‬تألیف منیر عبدالملکیان]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪،1‬‬
‫پیاپی ‪ ،13‬بهار و تابستان ‪ ،1369‬ص ‪.124 -123‬‬
‫‪« -‬تأثیر شاهنامه در زبان مردم»‪ ،‬گردون‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬آذر ‪ ،1369‬ص ‪ .11 -10‬نیز در‪ :‬فرهنگ‬
‫مردم‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،25 -24‬بهار ‪ ،1387‬ص ‪ .50 -46‬نیز در‪ :‬کاخ بلند هزارساله‪ ،‬زیر نظ ِر‬
‫غالمعلی حداد عادل‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1390 ،‬ص ‪.415 -409‬‬
‫‪« -‬تأملی در دو تاریخ قدیم اصفهان»‪ ،‬مجلۀ باستان‌شناسی و تاریخ‪ ،‬س ‪ ،5 -4‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی‬
‫‪ ،9 -8‬اسفند ‪ ،1369‬ص ‪.46 -27‬‬
‫’ـت‘ ‪ ،»at-‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،7‬‬ ‫’ــِه‘ ‪ a/e-‬و َ‬
‫‪« -‬دربارۀ کلمات عربی‌االصل مختوم به َ‬
‫ش ‪ ،2‬پاییز و زمستان ‪ ،1369‬ص ‪.43 -32‬‬
‫*‪« -‬سه اثر دربارۀ لهجۀ مازندرانی»‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،14‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1369‬ص ‪.71 -63‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ یزدی»‪[ ،‬تألیف ایرج افشار]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،14‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1369‬ص ‪.103 -100‬‬
‫‪« -‬آتا»‪ ،‬دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،‬زیر نظ ِر محمدکاظم موسوی بجنوردی‪ ،‬ج ‪ ،1‬تهران‪،‬‬
‫مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،1369 ،‬ص ‪.85‬‬
‫‪« -‬زبان تفسیر ابوعلی جبائی چه بوده است؟»‪ ،‬هفتاد مقاله‪ ،‬ارمغان فرهنگی به دکتر‬
‫غالمحسین صدیقی‪ ،‬به‌کوشش یحیی مهدوی و ایرج افشار‪ ،‬تهران‪ ،‬اساطیر‪ ،1369 ،‬جلد‬
‫دوم‪ ،‬ص ‪.557 -551‬‬

‫!‪1370‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)1‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،11‬ش ‪،4‬‬
‫خرداد و تیر ‪ ،1370‬ص ‪.18 -12‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)2‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،11‬ش ‪،5‬‬
‫مرداد و شهریور ‪ ،1370‬ص ‪.12 -6‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)3‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،12‬ش ‪ ،1‬آذر‬

‫‪22‬‬
 ‫و دی ‪ ،1370‬ص ‪.33 -28‬‬
‫*‪« -‬آالله‌های همدان یا گزیدۀ اشعار همدانی»‪[ ،‬تألیف عباس فیضی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،8‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،]1370[ ،16 -15‬تاریخ انتشار زمستان ‪ ،1371‬ص ‪.139 -138‬‬
‫*‪« -‬ساوه‌نامه‪ ،‬مجموعه مقاالت مجمع تاریخ و فرهنگ ساوه»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،8‬ش‬
‫‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،]1370[ ،16 -15‬تاریخ انتشار زمستان ‪ ،1371‬ص ‪.143 -140‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ همدانی»‪[ ،‬تألیف هادی گروسین]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،8‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی‬
‫‪ ،]1370[ ،16 -15‬تاریخ انتشار زمستان ‪ ،1371‬ص ‪.137 -122‬‬
‫‪« -‬واژه‌های فریب‌کار در فارسی تاجیکی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،8‬ش ‪،]1370[ ،2 -1‬‬
‫تاریخ انتشار زمستان ‪ ،1371‬ص ‪.22 -12‬‬
‫‪« -‬ا ّم‌الکتاب و زبان آن»‪ ،‬یکی قطره باران‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد دکتر عباس زریاب خوئی‪،‬‬
‫تفضلی‪ ،‬تهران‪ ،‬نشر نو‪ ،1370 ،‬ص ‪.639 -605‬‬‫به‌کوشش احمد ّ‬
‫‪« -‬جاسبی یا جاستی؟»‪ ،‬یغمای سی‌ودوم‪ ،‬یادنامۀ حبیب یغمایی‪ ،‬گردآوری ایرج افشار‪،‬‬
‫با همکاری قدرت‌اهلل روشنی زعفرانلو‪ ،‬تهران‪ ،‬انتشارات ایران‪ ،1370 ،‬ص ‪.289 -285‬‬

‫!‪1371‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)4‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،12‬ش ‪،3‬‬
‫فروردین و اردیبهشت ‪ ،1371‬ص ‪.25 -21‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)5‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،12‬ش ‪،4‬‬
‫خرداد و تیر ‪ ،1371‬ص ‪.45 -39‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)6‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،12‬ش ‪،5‬‬
‫مرداد و شهریور ‪ ،1371‬ص ‪.19 -15‬‬
‫‪« -‬اشعار محلی جامع‌االلحان عبدالقادر مراغی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،9‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪،17‬‬
‫بهار و تابستان ‪ ،1371‬ص ‪ .64 -54‬نیز با اندکی تغییر در‪ :‬فصلنامۀ موسیقی ماهور‪ ،‬س ‪،7‬‬
‫ش ‪ ،28‬تابستان ‪ ،1384‬ص ‪.69 -59‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)7‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،12‬ش ‪ ،6‬مهر‬
‫و آبان ‪ ،1371‬ص ‪.23 -19‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)8‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪،2‬‬
‫بهمن و اسفند ‪ ،1371‬ص ‪.29 -22‬‬
‫‪« -‬خطاهای تلفظی و بیانی در صدا و سیما»‪ ،‬دومین سمینار زبان فارسی در صدا و سیما‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬سروش‪ ،1371 ،‬ص ‪.152 -146‬‬
‫‪« -‬زبان معیار»‪ ،‬دومین سمینار زبان فارسی در صدا و سیما‪ ،‬تهران‪ ،‬سروش‪ ،1371 ،‬ص ‪.44 -38‬‬

‫‪23‬‬
 ‫!‪1372‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)9‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪،3‬‬
‫فروردین و اردیبهشت ‪ ،1372‬ص ‪.15 -9‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)10‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪،4‬‬
‫خرداد و تیر ‪ ،1372‬ص ‪.22 -15‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)11‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪،5‬‬
‫مرداد و شهریور ‪ ،1372‬ص ‪.25 -21‬‬
‫‪« -‬اشعار تازۀ رودکی»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،4‬خرداد و تیر ‪ ،1372‬ص ‪14 -6‬؛ ش ‪ ،5‬مرداد‬
‫و شهریور ‪ ،1372‬ص ‪ .82 -81‬نیز در‪ :‬یاد یار مهربان (سیری در زندگی و سروده‌های‬
‫رودکی)‪ ،‬به‌کوشش علی دهباشی‪ ،‬تهران‪ ،‬صدای معاصر‪ ،1385 ،‬ص ‪.266 -245‬‬
‫*‪« -‬القند فی ذکر علماء سمرقند»‪[ ،‬تصحیح یوسف الهادی]‪ ،‬آینۀ پژوهش‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪،2‬‬
‫پیاپی ‪ ،20‬مرداد و شهریور ‪ ،1372‬ص ‪.63‬‬
‫‪« -‬اشعار تازه‌ای از منوچهری»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،6‬مهر و آبان ‪ ،1372‬ص ‪.23 -18‬‬
‫*‪« -‬اشعار فارسی کاشی‌های تخت سلیمان»‪[ ،‬تألیف عبداهلل قوچانی]‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪،13‬‬
‫ش ‪ ،6‬مهر و آبان ‪ ،1372‬ص ‪.39 -35‬‬
‫‪« -‬پیشینۀ تفاوت‌های فارسی تاجیکی و فارسی ایران»‪ ،‬کیهان فرهنگی‪ ،‬س ‪ ،10‬ش ‪ ،8‬آبان‬
‫‪ ،1372‬ویژۀ فرهنگ تاجیکستان‪ ،‬ص ‪ .42 -40‬نیز در‪ :‬د ّر دری (موقعیت ادبیات فارسی‬
‫در جهان معاصر)‪ ،‬به‌کوشش محمود اسعدی‪ ،‬تهران‪ ،‬سازمان انتشارات کیهان‪،1373 ،‬‬
‫ص ‪.26 -15‬‬
‫‪« -‬شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (‪ ،»)12‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪،2 -1‬‬
‫آذر ‪ -‬اسفند ‪ ،1372‬ص ‪.15 -12‬‬
‫*‪« -‬نحو عربی و تفسیر قرآن»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،14‬ش ‪ ،2 -1‬آذر ‪ -‬اسفند ‪ ،1372‬ص ‪.49‬‬
‫‪« -‬دربارۀ فعل‌های جعلی در زبان فارسی»‪ ،‬مجموعۀ مقاالت سمینار زبان فارسی و زبان‬
‫علم‪ ،‬زیر نظ ِر علی کافی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز نشر دانشگاهی‪ ،1372 ،‬ص ‪.246 -236‬‬

‫!‪1373‬‬
‫‪« -‬بعضی تحوالت ناشناختۀ کلمات عربی در زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،11‬ش‬
‫‪ ،1‬پیاپی ‪ ،21‬بهار و تابستان ‪ ،1373‬ص ‪.11 -2‬‬
‫*‪« -‬لهجۀ بخارایی»‪[ ،‬تألیف احمدعلی رجایی بخارایی]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،11‬ش ‪،2‬‬
‫پیاپی ‪ ،22‬پاییز و زمستان ‪ ،1373‬ص ‪.63 -62‬‬

‫‪24‬‬
 ‫!‪1375‬‬
‫‪« -‬نقش فرهنگستان در برنامه‌ریزی برای زبان فارسی»‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،2‬پیاپی‬
‫‪ ،6‬تابستان ‪ ،1375‬ص ‪.161 -148‬‬
‫‪« -‬ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر»‪ ،‬کلک‪ ،‬ش ‪ ،83 -80‬آبان ‪ -‬بهمن ‪ ،1375‬ص ‪.533 -527‬‬
‫*‪« -‬آداب و رسوم مردم سمنان»‪َ [ ،‬مثَل‌ها‪ ،‬افسانه‌ها‪ ،‬لطیفه‌ها‪ ،‬باورهای عامه‪ِ ،‬ح َرف و فنون‬
‫سنتی‪ ،‬تألیف محم ِد احمد پناهی سمنانی]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی‬
‫‪ ،1375 ،26 -25‬تاریخ انتشار آذر ‪ ،1377‬ص ‪.152 -151‬‬
‫*‪« -‬دستورنویسی فارسی در شبه‌قا ّرۀ هند و پاکستان»‪[ ،‬تألیف شفقت جهان ختک]‪ ،‬مجلۀ‬
‫زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،1375 ،26 -25‬تاریخ انتشار آذر ‪ ،1377‬ص ‪.150 -145‬‬
‫‪« -‬فهلویات عبید زاکانی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،1375 ،26 -25‬تاریخ‬
‫انتشار آذر ‪ ،1377‬ص ‪.8 -2‬‬
‫‪« -‬متن کوتاهی به گویش لری از قرن یازدهم هجری»‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪،2 -1‬‬
‫پیاپی ‪ ،1375 ،26 -25‬تاریخ انتشار آذر ‪ ،1377‬ص ‪.15 -9‬‬

‫!‪1377‬‬
‫تفضلی]‪ ،‬کتاب ماه ادبیات و فلسفه‪،‬‬
‫*‪« -‬تاریخ ادبیات ایران پیش از اسالم» [تألیف احمد ّ‬
‫س ‪ ،2‬ش ‪ ،4‬پیاپی ‪ ،16‬بهمن ‪ ،1377‬ص ‪.13 -12‬‬
‫‪« -‬دکتر منصور شکی»‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،4‬پیاپی ‪ ،16‬زمستان ‪ ،1377‬تاریخ انتشار‬
‫آذر ‪ ،1379‬ص ‪.5 -2‬‬

‫!‪1378‬‬
‫‪« -‬باد شرطه»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،16‬ش ‪ ،1‬بهار ‪ ،1378‬ص ‪.51 -48‬‬
‫*‪« -‬کتیبه‌های ایرانی»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،16‬ش ‪ ،1‬بهار ‪ ،1378‬ص ‪.79‬‬
‫‪« -‬لهجۀ قدیم کازرون»‪ ،‬فارس‌شناخت‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار ‪ ،1378‬ص ‪.163 -157‬‬
‫*‪« -‬فن شعر فارابی و ابن‌سینا»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،16‬ش ‪ ،4‬زمستان ‪ ،1378‬ص ‪.92 -91‬‬
‫*‪« -‬بررسی گویش بویراحمد و‪[ ،»...‬تألیف افضل مقیمی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،14‬ش‬
‫‪ ،2 -1‬پیاپی ‪( 1378 ،28 -27‬دورۀ جدید)‪ ،‬ص ‪.144 -142‬‬

‫!‪1379‬‬
‫‪ -‬خالصۀ لغت فرس اسدی طوسی‪ ،‬ضمیمۀ شمارۀ ‪ 9‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان‬
‫زبان و ادب فارسی‪ ،‬تیر ‪.1379‬‬

‫‪25‬‬
‫‪ -‬ترجمۀ فارسی االبانة‪ ،‬شرح السامی فی االسامی میدانی‪ ،‬ضمیمۀ شمارۀ ‪ 10‬نامۀ فرهنگستان‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،‬تیر ‪.1379‬‬
‫*‪« -‬بررسی گویش بیرجند»‪[ ،‬تألیف جمال رضائی]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،1‬پیاپی‬
‫‪ ،29‬بهار و تابستان ‪ ،1379‬ص ‪.98 -95‬‬
‫‪« -‬تحول پسوند اسم فاعل به اسم مصدر»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،29‬بهار‬
‫و تابستان ‪ ،1379‬ص ‪.13 -2‬‬
‫‪« -‬توضیح دربارۀ فهلوی‌های اصفهانی و همدانی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،1‬پیاپی‬
‫‪ ،29‬بهار و تابستان ‪ ،1379‬ص ‪.23 -21‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ گویش بیرجند»‪[ ،‬تألیف جمال رضائی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪،1‬‬
‫پیاپی ‪ ،29‬بهار و تابستان ‪ ،1379‬ص ‪.100 -99‬‬
‫‪« -‬یک فهلوی دیگر از عبید زاکانی (؟)»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،29‬بهار‬
‫و تابستان ‪ ،1379‬ص ‪.17 -15‬‬
‫‪« -‬با ْز ـ بازِ‪ ،‬بازانکه‪ ،‬چندْ ـ چن ِد»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،30‬پاییز و زمستان‬
‫‪ ،1379‬ص ‪.13 -2‬‬
‫‪« -‬چند شعر به زبان کرجی‪ ،‬تبریزی و غیره»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪،30‬‬
‫پاییز و زمستان ‪ ،1379‬ص ‪.17 -14‬‬
‫*‪« -‬فارسی هروی»‪[ ،‬تألیف محمد آصف فکرت]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،15‬ش ‪ ،2‬پیاپی‬
‫‪ ،30‬پاییز و زمستان ‪ ،1379‬ص ‪.116 -112‬‬
‫‪« -‬شروینیان یا عشق‌نامۀ شروین دشتبی و شروه‌سرایی»‪ ،‬یادنامۀ دکتر احمد ّ‬
‫تفضلی‪،‬‬
‫به‌کوشش علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪ ،1379 ،‬ص ‪.243 -233‬‬

‫!‪1380‬‬
‫‪« -‬لغات فارسی کفایة الطب ُحبیش تفلیسی‪ ،‬به‌همراه ِ بررسی لغات تقویم االدویۀ او»‪ ،‬نامۀ‬
‫فرهنگستان‪ ،‬دورۀ ‪ ،5‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،17‬اردیبهشت ‪ ،1380‬ص ‪.29 -13‬‬
‫*‪« -‬بررسی زبان‌شناختی گویش زرند»‪[ ،‬تألیف علی بابک]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،16‬‬
‫ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،31‬بهار و تابستان ‪ ،1380‬ص ‪.95 -91‬‬
‫*‪« -‬بررسی گویش جیرفت و کهنوج»‪[ ،‬تألیف اسالم نیک‌نفس دهقانی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،16‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،31‬بهار و تابستان ‪ ،1380‬ص ‪.99 -96‬‬
‫‪« -‬تحول خوشۀ صامت آغازی در زبان فارسی»‪ ،‬نامۀ ایران باستان‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار و‬
‫تابستان ‪ ،1380‬ص ‪.24 -15‬‬
‫‪« -‬ابیات تازه‌ای از کسائی»‪ ،‬مح ّقق‌نامه‪ ،‬به‌کوشش بهاءالدین خرمشاهی و جویا جهانبخش‪،‬‬

‫‪26‬‬
 ‫تهران ‪ ،1380‬ج ‪ ،2‬ص ‪.887 -883‬‬
‫‪« -‬ا ‌ّم‌الکتاب»‪ ،‬دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،‬زیر نظ ِر محمدکاظم موسوی بجنوردی‪ ،‬ج ‪،10‬‬
‫تهران‪ ،‬مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،1380 ،‬ص ‪.234 -232‬‬
‫‪« -‬راه‌های فعال کردن واژه‌سازی در زبان فارسی»‪ ،‬مجموعۀ مقاالت نخستین هم‌اندیشی‬
‫مسائل واژه‌گزینی و اصطالح‌شناسی‪ ،‬تهران ‪ -‬اسفند ماه ‪ ،1378‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان‬
‫و ادب فارسی و مرکز نشر دانشگاهی‪ ،1380 ،‬ص ‪.251 -241‬‬

‫!‪1381‬‬
‫‪« -‬آیا فرهنگ تحفة االحباب از حافظ اوبهی است؟»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪ ،1‬بهار ‪،1381‬‬
‫ص ‪ .46 -38‬نیز در‪ :‬مجموعۀ مقاالت نخستین همایش م ّلی ایران‌شناسی‪ 30 -27 ،‬خرداد‬
‫‪ ،1381‬ادبیات ایران‪ ،‬ج ‪ ،1‬تهران‪ ،‬بنیاد ایران‌شناسی‪ ،1383 ،‬ص ‪.497 -473‬‬
‫‪« -‬دربارۀ توبه‌نامۀ باب»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪ ،2‬تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.32‬‬
‫‪« -‬قطعه‌هایی بازیافته از کتاب الموازنۀ حمزۀ اصفهانی»‪ ،‬نامۀ ایران باستان‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،1‬پیاپی‬
‫‪ ،3‬بهار و تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.62 -3‬‬
‫‪« -‬گویش‌شناسی ایران بر اساس متون فارسی‪ :‬گویش‌های مرکزی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،17‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،33‬بهار و تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.8 -2‬‬
‫‪« -‬واژه‌هایی تازه از زبان قدیم مردم ا ّران و شروان و آذربایجان»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،17‬‬
‫ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،33‬بهار و تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.41 -22‬‬
‫*‪« -‬واژه‌نامۀ نسخه‌شناسی»‪[ ،‬تألیف آدام گاچک]‪ ،‬نامۀ بهارستان‪ ،‬س ‪ ،3‬ش ‪ ،1‬دفتر ‪ ،5‬بهار‬
‫و تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.233 -231‬‬
‫‪« -‬کلمات ایرانی در قاموس»‪ ،‬فارس‌شناخت‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،6‬تابستان ‪ ،1381‬ص ‪.138 -133‬‬
‫‪« -‬چند بیت تازه از منوچهری و بعضی نکات دیگر»‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬س ‪ ،5‬ش ‪ ،4‬پیاپی‬
‫‪ ،20‬آذر ‪ ،1381‬ص ‪.64 -38‬‬
‫*‪« -‬سیری در انوارالمشعشعین»‪ ،‬میراث شهاب‪ ،‬س ‪ ،8‬ش ‪ ،3‬پیاپی ‪ ،29‬پاییز ‪ ،1381‬ص ‪.62 -51‬‬
‫‪« -‬استاد فروزانفر آنطور که من دیدم»‪ ،‬زیباشناخت‪ ،‬ش ‪ ،7‬نیمسال دوم ‪ ،1381‬ص ‪.356 -349‬‬
‫‪« -‬چند توضیح مربوط به مقالۀ قطعه‌هایی بازیافته از کتاب الموازنۀ حمزۀ اصفهانی»‪ ،‬نامۀ‬
‫ایران باستان‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،4‬پاییز و زمستان ‪ ،1381‬ص ‪.114 -113‬‬
‫‪« -‬بحثی دربارۀ فرهنگ عربی به فارسی«المرقاة» و مؤلف آن»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪،4‬‬
‫زمستان ‪ ،1381‬ص ‪.31 -18‬‬
‫‪« -‬دستور سخن‪ ،‬تألیف میرزا محمدتقی کمال‌الدین متخلص به سنجر ایرانی»‪ ،‬کتابداری‪،‬‬
‫س ‪ ،36‬دفتر ‪ ،1381 ،38‬ص ‪.167 -163‬‬

‫‪27‬‬
‫‪« -‬لزوم تسلط فارسی‌آموزان بر گوناگونی‌های زبان فارسی»‪ ،‬آموزش زبان فارسی‪ ،‬مشکالت‬
‫و راهکارها‪ ،‬به‌کوشش محسن سلیمانی‪ ،‬نیویورک‪ ،‬شورای گسترش زبان فارسی در‬
‫آمریکای شمالی‪ ،1381 ،‬ص ‪.41 -35‬‬
‫‪« -‬لغات شیرازی و سایر لغات گویشی در اختیارات بدیعی»‪ ،‬مجموعۀ مقاالت نخستین‬
‫هم‌اندیشی گویش‌شناسی ایران‪ 11 -9 ،‬اردیبهشت ‪ ،1380‬به‌کوشش حسن رضایی باغ‌بیدی‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1381 ،‬ص ‪.376 -349‬‬

‫!‪1382‬‬
‫*‪« -‬دربارۀ گویش الرستانی»‪[ ،‬تألیف لطفعلی خنجی]‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،18‬ش ‪،1‬‬
‫پیاپی ‪ ،35‬بهار و تابستان ‪ ،1382‬ص ‪.137 -120‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ اصطالحات دورۀ قاجار‪ :‬قشون و نظمیه»‪[ ،‬تألیف یحیی مدرسی‪ ،‬حسین سامعی و‬
‫زهرا صفوی مبرهن]‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،18‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،35‬بهار و تابستان ‪،1382‬‬
‫ص ‪.154 -139‬‬
‫‪« -‬فهلویات عین‌القضاة همدانی و چند فهلوی دیگر»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،18‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪،35‬‬
‫بهار و تابستان ‪ ،1382‬ص ‪.24 -13‬‬
‫‪« -‬معارضۀ ترکی با فارسی در ا ّران و شروان‪ :‬چند بیت به یک گویش ا ّرانی و شروانی»‪،‬‬
‫مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،18‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،35‬بهار و تابستان ‪ ،1382‬ص ‪.12 -1‬‬
‫‪« -‬تدقیقی در تحفة الملوک»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،21‬ش ‪ ،3‬پاییز ‪ ،1382‬ص ‪.62 -52‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ عامۀ اردکان»‪[ ،‬تألیف سید محمود طباطبایی اردکانی]‪ ،‬آینۀ میراث‪ ،‬دورۀ جدید‪،‬‬
‫س ‪ ،1‬ش ‪ ،3‬پیاپی ‪ ،22‬پاییز ‪ ،1382‬ص ‪.82 -77‬‬
‫‪« -‬لغت فرس اسدی در سفینۀ تبریز»‪ ،‬نامۀ بهارستان‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،2 -1‬دفتر ‪ ،8 -7‬بهار ‪ -‬زمستان ‪،1382‬‬
‫ص ‪.194 -165‬‬
‫نالدین حاج بُله»‪ ،‬نامۀ بهارستان‪ ،‬س ‪ ،4‬ش ‪ ،2 -1‬دفتر ‪ ،8 -7‬بهار ‪ -‬زمستان ‪،1382‬‬ ‫‪« -‬دربارۀ نام امی ‌‬
‫ص ‪.280 -277‬‬
‫‪« -‬محل آذربرزین مهر»‪ ،‬نامۀ ایران باستان‪ ،‬س ‪ ،3‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،6‬پاییز و زمستان ‪ ،1382‬ص ‪.17 -5‬‬
‫‪« -‬فهلویات شیخ صفی‌الدین اردبیلی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،18‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،36‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1382‬ص ‪.33 -1‬‬
‫برای»‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬س ‪ ،6‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،22‬بهمن ‪ ،1382‬ص ‪.14 -9‬‬ ‫ترای‪ِ ،‬‬‫‪« -‬بَترو ِن‪ ،‬ب َ ِ‬
‫‪« -‬داستان وامق و عذرا و اصل یونانی آن»‪ ،‬نشر دانش‪ ،‬س ‪ ،20‬ش ‪ ،4‬زمستان ‪ ،1382‬ص ‪.16 -4‬‬

‫‪28‬‬
 ‫!‪1383‬‬
‫*‪« -‬توضیح دربارۀ گویش الری و خنجی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،37‬بهار‬
‫و تابستان ‪ ،1383‬ص ‪.147 -145‬‬
‫‪« -‬گویش قدیم کازرون»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،37‬بهار و تابستان ‪،1383‬‬
‫ص ‪.41 -1‬‬
‫*‪« -‬آشپزی در فرهنگ مردم کازرون»‪[ ،‬تألیف محمدمهدی مظلوم‌زاده]‪ ،‬فرهنگ مردم‪،‬‬
‫س ‪ ،3‬ش ‪ ،12 -11‬پاییز و زمستان ‪ ،1383‬ص ‪.160 -159‬‬
‫‪« -‬دو تحول آوایی در زبان فارسی‪ :‬حذف و اضافه شدن صامت ’ن‘ بعد از مصوت‌های‬
‫بلند»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،19‬ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،38‬پاییز و زمستان ‪ ،1383‬ص ‪.9 -1‬‬
‫‪« -‬نمونه‌هایی از گویش تجریشی از بیش‌از هشتاد سال پیش»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪،19‬‬
‫ش ‪ ،2‬پیاپی ‪ ،38‬پاییز و زمستان ‪ ،1383‬ص ‪ .47 -37‬نیز در‪ :‬فرهنگ مردم‪ ،‬ش ‪،46 -45‬‬
‫بهار و تابستان ‪ ،1392‬ص ‪.107 -97‬‬
‫‪« -‬کلمات مر ّکب ساخته‌شده با ستاک فعل»‪ ،‬دستور (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬جلد ‪ ،1‬ش‬
‫‪ ،1‬اسفند ‪ ،1383‬ص ‪.11 -5‬‬
‫*‪« -‬نسخه‌برگردان دیوان لغات الترک»‪[ ،‬تألیف محمود بن حسین کاشغری]‪ ،‬نامۀ بهارستان‪،‬‬
‫س ‪ ،5‬ش ‪ ،2 -1‬دفتر ‪ ،10 -9‬بهار و زمستان ‪ ،1383‬ص ‪.383 -381‬‬
‫‪« -‬تهرانی‪ ،‬لهجه»‪ ،‬دانشنامۀ جهان اسالم‪ ،‬زیر نظ ِر غالمعلی حداد عادل‪ ،‬ج ‪ ،8‬تهران‪ ،‬بنیاد‬
‫دائرة‌المعارف اسالمی‪ ،1383 ،‬ص ‪.749 -748‬‬

‫!‪1384‬‬
‫‪« -‬یک تحول آوایی دیگر زبان فارسی‪ :‬فرآیند افزوده شدن صامت ’ر‘ به بعضی از کلمات»‪،‬‬
‫مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،20‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،39‬بهار و تابستان ‪ ،1384‬ص ‪.16 -1‬‬
‫‪« -‬ریشه‌شناسی نام‌های جغرافیای فارس»‪ ،‬فارس‌شناخت‪ ،‬دورۀ جدید‪ ،‬ش ‪ ،3‬تابستان و‬
‫پاییز ‪ ،1384‬ص ‪.12 -7‬‬
‫‪« -‬کلمات روسی در زبان فارسی و تاریخچۀ ورود آنها»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،20‬ش ‪،2‬‬
‫پیاپی ‪ ،40‬پاییز و زمستان ‪ ،1384‬ص ‪.46 -3‬‬
‫‪ 199« -‬رباعی منسوب به شمس گنجه‌ای در جنگی کهن»‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد دکتر محمد خوانساری‪،‬‬
‫به‌کوشش حسن حبیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1384 ،‬ص ‪.417 -371‬‬
‫‪« -‬زبان قدیم فارسی از چه زمان معیار شده است؟»‪ ،‬زبان و رسانه‪ ،‬با گرایش به زبان فارسی‬
‫و رادیو‪ :‬مجموعه مقاالت هم‌اندیشی زبان و رسانه‪ ،‬به‌کوشش محمد پروری‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫طرح آینده‪ ،4138 ،‬ص ‪ .463 -449‬نیز در‪ :‬شناختنامۀ استاد علی‌اصغر فقیهی‪ ،‬به‌کوشش‬

‫‪29‬‬
 ‫محمدرضا رهبریان‪ ،‬تهران‪ ،‬انجمن آثار و مفاخر فرهنگی‪ ،1393 ،‬ص ‪.243 -231‬‬
‫‪« -‬متنی منظوم از پندنامۀ انوشیروان به خط داراب هرمزدیار»‪ ،‬نامۀ ایران باستان‪ ،‬س ‪ ،5‬ش‬
‫‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،1384 ،10 -9‬ص ‪.54 -41‬‬
‫‪« -‬وجه تسمیۀ چند نام جغرافیایی مربوط به خاک یزد»‪ ،‬پژوهش‌های ایرانشناسی (ناموارۀ‬
‫دکتر محمود افشار)‪ ،‬ج ‪ :16‬ستوده‌نامه (‪ ،)2‬به‌کوشش ایرج افشار و با همکاری کریم‬
‫اصفهانیان و محمدرسول دریاگشت‪ ،‬تهران‪ ،‬بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار‪،1384 ،‬‬
‫ص ‪ .623 -613‬نیز در‪ :‬فرهنگ یزد‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،28‬پاییز ‪ ،1385‬ص ‪.123 -113‬‬

‫!‪1385‬‬
‫‪« -‬ضوابط تصحیح متن‌های کهن»‪ ،‬نامۀ بهارستان‪ ،‬س ‪ ،7 -6‬دفتر ‪،1385 -1384 ،12 -11‬‬
‫ص ‪.210 -207‬‬
‫‪« -‬کهن‌ترین فرهنگ فارسی»‪ ،‬نفوذ فرهنگ و زبان و ادب فارسی در هند‪ ،‬به‌کوشش آزرمیدخت‬
‫صفوی‪ ،‬علیگره‪ ،‬دانشگاه اسالمی علیگره‪ ،2006 ،‬ص ‪.99 -91‬‬
‫‪« -‬تحول صامت ’ق‘ عربی در زبان فارسی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،21‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪،42 -41‬‬
‫‪ ،1385‬ص ‪.32 -3‬‬
‫‪« -‬چند فهلوی»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،21‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،1385 ،42 -41‬ص ‪.56 -33‬‬
‫‪« -‬دربارۀ سبک‌شناسی بهار»‪ ،‬ارج‌نامۀ ملک‌الشعراء بهار‪ ،‬به‌کوشش علی میرانصاری‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪ ،1385 ،‬ص ‪.548 -521‬‬
‫مصحح مرحوم یغمایی»‪ ،‬ارج‌نامۀ حبیب یغمایی‪،‬‬ ‫َّ‬ ‫‪« -‬نکاتی در باب ترجمۀ تفسیر طبری‬
‫به‌کوشش سید علی آل‌داود‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪ ،1385 ،‬ص ‪.368 -349‬‬

‫!‪1386‬‬
‫‪« -‬تحول کلمات فارسی در دورۀ اسالمی»‪ ،‬ادب‌پژوهی‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار ‪ ،1386‬ص ‪.15 -9‬‬
‫‪« -‬شکل‌های تحبیبی نام‌های خاص ایرانی در دورۀ اسالمی ـ بخش اول»‪ ،‬مجلۀ‪ ‬زبان‌شناسی‪،‬‬
‫س ‪ ،22‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،43‬بهار و تابستان ‪ ،1386‬ص ‪.20 -3‬‬
‫‪« -‬تحقیق در زبان کتاب النقض شیخ عبدالجلیل رازی»‪ ،‬کتاب ماه ک ّلیات‪ ،‬س ‪ ،10‬ش ‪،11‬‬
‫پیاپی ‪ ،119‬آبان ‪ ،1386‬ص ‪.17 -16‬‬
‫‪« -‬دربارۀ یازگار»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬دورۀ ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬دی ‪،1386‬‬
‫ص ‪ .290‬نیز در‪ :‬به فرهنگ باشد روان تندرست‪ ،‬مقاله‌ها و نقدهای نامۀ فرهنگستان‬
‫دربارۀ شاهنامه‪ ،‬به‌کوشش احمد سمیعی گیالنی و ابوالفضل خطیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان‬
‫زبان و ادب فارسی‪ ،1390 ،‬ص ‪.495‬‬

‫‪30‬‬
‫‪« -‬البلغة»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،2‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1386 ،‬ص ‪.41 -39‬‬
‫‪« -‬ترجمۀ تفسیر طبری»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،2‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1386 ،‬ص ‪.319 -312‬‬
‫‪« -‬تفسیر کیمبریج»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،2‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1386 ،‬ص ‪.391 -386‬‬
‫‪« -‬نسخۀ ترجمۀ تفسیر طبری کتابخانۀ آستان قدس»‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد دکتر محمدعلی‬
‫موحد‪ ،‬به‌کوشش حسن حبیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪،1386 ،‬‬ ‫ّ‬
‫ص ‪.278 -255‬‬

‫!‪1387‬‬
‫*‪« -‬فرهنگ مردم همدان»‪[ ،‬تألیف پرویز اذکائی]‪ ،‬فرهنگ مردم‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،26‬تابستان‬
‫‪ ،1387‬ص ‪.137 -136‬‬
‫‪« -‬دربارۀ بعضی واژه‌های مربوط به تاب‌بازی»‪ ،‬فرهنگ مردم‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،28 -27‬پاییز و‬
‫زمستان ‪ ،1387‬ص ‪.250 -237‬‬
‫‪« -‬اشعار تازه‌ای از آفرین‌نامۀ ابوشکور بلخی»‪ ،‬جرعه بر خاک‪ ،‬یادنامۀ استاد دکتر یحیی‬
‫ماهیار نوابی‪ ،‬به‌کوشش محمود جعفری دهقی و علی شهیدی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز دایرة‌المعارف‬
‫بزرگ اسالمی‪ ،1387 ،‬ص ‪.70 -65‬‬
‫‪« -‬تحول ‪ a-‬پایانی کلمات فارسی به ‪ ،»e-‬جشن‌نامۀ استاد اسماعیل سعادت‪ ،‬به‌کوشش‬
‫حسن حبیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1387 ،‬ص ‪.410 -397‬‬
‫‪« -‬تسمیه‪ :‬نام‌گذاری در ایران»‪ ،‬دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،‬زیر نظ ِر محمدکاظم موسوی‬
‫بجنوردی‪ ،‬ج ‪ ،15‬تهران‪ ،‬مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،1387 ،‬ص ‪.311 -304‬‬
‫‪« -‬چهل‌وچهار رباعی منسوب به خیام‪ ،‬در جنگی از آغاز قرن هشتم هجری»‪ ،‬شاخه‌های‬
‫شوق‪ ،‬یادگارنامۀ بهاءالدین خرمشاهی‪ ،‬به‌کوشش علی دهباشی‪ ،‬تهران‪ ،‬قطره‪،1387 ،‬‬
‫ص ‪.1247 -1237‬‬
‫‪« -‬دربارۀ وجه اشتقاق کلمۀ سیبویه»‪ ،‬آفتابی در میان سایه‌ای‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد دکتر بهمن‬
‫سرکاراتی‪ ،‬به‌کوشش علیرضا مظفری و سجاد آیدنلو‪ ،‬تهران‪ ،‬قطره‪ ،1387 ،‬ص‪.263 -253‬‬

‫!‪1388‬‬
‫‪« -‬شیوه‌های فرهنگ‌نویسی در لغت‌نامۀ دهخدا»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ ،2‬مهر ‪ ،1388‬ص ‪.39 -2‬‬

‫‪31‬‬
‫‪« -‬اشعار تازه‌ای از منجیک»‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد عبدالمحمد آیتی‪ ،‬به‌کوشش غالمعلی حداد‬
‫عادل‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1388 ،‬ص ‪.295 -289‬‬
‫‪« -‬خاطراتی از دکتر غالمحسین مصاحب»‪ ،‬زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم‬
‫دکتر غالمحسین مصاحب‪ ،‬تهران‪ ،‬انجمن آثار و مفاخر فرهنگی‪ ،1388 ،‬ص ‪.114 -107‬‬
‫‪« -‬دری»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،3‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1388 ،‬ص ‪.171 -169‬‬
‫‪« -‬دستور سخن»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،3‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1388 ،‬ص ‪.186 -182‬‬
‫‪« -‬دستور اللغة»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،3‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1388 ،‬ص ‪.192 -188‬‬
‫‪« -‬ویژگی‌های زبانی االبنیه»‪ ،‬کتاب االبنیة عن حقایق االدویة (روضة األنس و منفعة النفس)‪،‬‬
‫ابومنصور موفّق بن علی الهروی‪ ،‬نسخه‌برگردان به قطع اصل نسخۀ خطی شمارۀ ‪A. F. 340‬‬
‫کتابخانۀ م ّلی اتریش (وین)‪ ،‬به خط علی بن احمد اسدی طوسی‪ ،‬با مقدمۀ فارسی ایرج‬
‫افشار و علی‌اشرف صادقی‪ ،‬با مقدمۀ انگلیسی برت‪ .‬گ‪ .‬فراگنر‪ ،‬نصرت‌اهلل رستگار‪،‬‬
‫کارل هولوبار‪ ،‬اوا ایربلیش و محمود امیدساالر‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪،‬‬
‫‪ ،1388‬ص سی‌وهفت ‪ -‬هشتادوشش‪.‬‬

‫!‪1389‬‬
‫‪« -‬بعضی ویژگی‌های ابیات شیرازی سعدی در مثلثات»‪ ،‬سعدی‌شناسی‪ ،‬دفتر ‪ ،13‬اردیبهشت‬
‫‪ ،1389‬ص ‪.110 -106‬‬
‫‪« -‬برگی از مقدمۀ سرمۀ سلیمانی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،3‬بهمن‬
‫‪ ،1389‬ص ‪.251 -249‬‬
‫‪« -‬کیار‪ ،‬تنبان ـ تبّان‪ ،‬چاپلوس»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،3‬بهمن‬
‫‪ ،1389‬ص ‪ .171 -155‬نیز‪« :‬کیار»‪ ،‬به فرهنگ باشد روان تندرست‪ ،‬مقاله‌ها و نقدهای نامۀ‬
‫فرهنگستان دربارۀ شاهنامه‪ ،‬به‌کوشش احمد سمیعی گیالنی و ابوالفضل خطیبی‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1390 ،‬ص ‪.95 -91‬‬
‫‪« -‬یک معنی ناشناختۀ کلمۀ پهلوی در زبان فارسی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ ،3‬بهمن ‪ ،1389‬ص ‪.32 -2‬‬
‫‪« -‬اشتقاق صفت فاعلی (اسم فاعل) از بن ماضی»‪ ،‬دستور (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج‬
‫‪ ،6‬اسفند ‪ ،1389‬ص ‪.53 -45‬‬
‫‪« -‬برخی نشانه‌های نادر جمع در زبان فارسی»‪ ،‬با همکاری اکرم‌السادات حاجی‌سیدآقایی‪،‬‬

‫‪32‬‬
 ‫دستور (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،6‬اسفند ‪ ،1389‬ص ‪.76 -54‬‬
‫‪« -‬اشعاری تازه از المعی دهستانی»‪ ،‬پژوهش‌های ایرانشناسی (ناموارۀ دکتر محمود افشار)‪،‬‬
‫ج ‪ :20‬آفرین‌نامه‪ ،‬هفتادودو مقاله اهداشده به شادروان دکتر محمدامین ریاحی‪ ،‬به‬
‫خواستاری دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی و ایرج افشار‪ ،‬به‌کوشش نادر مطلبی کاشانی‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار‪ ،1389 ،‬ص ‪.113 -104‬‬
‫‪« -‬دربارۀ برهان قاطع»‪ ،‬ارج‌نامۀ محمد معین‪ :‬زندگی‪ ،‬آثار‪ ،‬جستارهای متن‌پژوهی‪ ،‬به‌کوشش‬
‫محمد غالمرضایی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪ ،1389 ،‬ص ‪.515 -467‬‬
‫‪« -‬سه مس ّمط تازه از مسعود سعد»‪ ،‬چون من در این دیار‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد دکتر رضا انزابی‌نژاد‪،‬‬
‫به‌کوشش محمدرضا راشد محصل‪ ،‬محمدجعفر یاحقی‪ ،‬سلمان ساکت‪ ،‬با همکاری‬
‫قطب علمی فردوسی‌شناسی و ادبیات خراسان دانشگاه فردوسی مشهد‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪،‬‬
‫‪ ،1389‬ص ‪.232 -223‬‬
‫‪« -‬غزلی از قطب‌الدین شیرازی به گویش قدیم شیراز»‪ ،‬مزدک‌نامه‪ ،‬یادبود سومین سالگرد‬
‫درگذشت مزدک کیان‌فر‪ ،‬خواهان‪ :‬جمشید کیان‌فر‪ ،‬پروین استخری‪ ،‬ج ‪ ،3‬تهران‪،‬‬
‫خواهان‪ ،1389 ،‬ص ‪.141 -135‬‬
‫‪« -‬من و دکتر معین»‪ ،‬ارج‌نامۀ محمد معین‪ :‬زندگی‪ ،‬آثار‪ ،‬جستارهای متن‌پژوهی‪ ،‬به‌کوشش‬
‫محمد غالمرضایی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪ ،1389 ،‬ص ‪.87 -79‬‬

‫!‪1390‬‬
‫‪« -‬ایرج افشار دانشمندی با توانایی‌های استثنایی»‪ ،‬گزارش میراث‪ ،‬دورۀ ‪ ،2‬س ‪ ،5‬ش ‪،44‬‬
‫فروردین و اریبهشت ‪ ،1390‬ص ‪.121 -117‬‬
‫‪« -‬آوازه‪ ،‬مدری‪ ،‬آلنگ‪ ،‬آزیغ یا آریغ‪ ،‬میغ ـ مه»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ ،4‬بهمن ‪ ،1390‬ص ‪ .268 -238‬نیز‪« :‬مِد َری (= مِدرا)»‪ ،‬کاخ بلند هزارساله‪ ،‬زیر نظ ِر‬
‫غالمعلی حداد عادل‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1390 ،‬ص ‪.423 -417‬‬
‫‪« -‬برگزار یا برگذار»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،4‬بهمن ‪ ،1390‬ص‬
‫‪.15 -2‬‬
‫‪« -‬فرهنگ شمس‌الدین محمد کشمیری»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪،4‬‬
‫بهمن ‪ ،1390‬ص ‪.325 -319‬‬
‫‪« -‬بعضی شکل‌های ناشناختۀ شناسه‌ها در فارسی قدیم»‪ ،‬با همکاری اکرم السادات‬
‫حاجی‌سید‌آقایی‪ ،‬دستور (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،7‬اسفند ‪ ،1390‬ص ‪.57 -3‬‬
‫‪« -‬بیت شیرازی سعدی در گلستان (پیشنهادی تازه برای قرائت و معنی آن)»‪ ،‬جشن‌نامۀ‬
‫استاد دکتر سلیم نیساری‪ ،‬زیر نظ ِر عالمعلی حداد عادل‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب‬

‫‪33‬‬
 ‫فارسی‪ ،1390 ،‬ص ‪.399 -393‬‬
‫‪« -‬دربارۀ دکتر ذبیح‌اهلل صفا»‪ ،‬ارج‌نامۀ ذبیح‌اهلل صفا‪ :‬نقد و بررسی آثار و جستارهای‬
‫متن‌شناسی‪ ،‬به‌کوشش سید علی آ ‌ل داود‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪،1390 ،‬‬
‫ص ‪.110 -107‬‬
‫‪« -‬دربارۀ ورقه و گلشاه عیّوقی»‪ ،‬ارج‌نامۀ ذبیح‌اهلل صفا‪ :‬نقد و بررسی آثار و جستارهای‬
‫متن‌شناسی‪ ،‬به‌کوشش سید علی آل‌داود‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی میراث مکتوب‪،1390 ،‬‬
‫ص ‪.223 -197‬‬
‫‪« -‬من و ابوالحسن نجفی»‪ ،‬جشن‌نامۀ ابوالحسن نجفی‪ ،‬به‌کوشش امید طبیب‌زاده‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫نیلوفر‪ ،1390 ،‬ص ‪.279 -275‬‬
‫‪« -‬وزن فهلویات»‪ ،‬وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز‪ ،‬مجموعه سخنرانی‌های نخستین‬
‫هم‌اندیشی وزن شعر فارسی و اشعار ایرانی در انجمن زبان‌شناسی ایران‪ ۹ ،‬و ‪10‬‬
‫اردیبهشت ‪ ،۱۳۸۹‬به کوشش امید طبیب‌زاده‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪،‬‬
‫‪ ،1390‬ص ‪.148 -137‬‬

‫!‪1391‬‬
‫‪« -‬ابیات شیرازی سعدی در مثلثات»‪ ،‬زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫دورۀ جدید‪ ،‬ش ‪ ،1‬شهریور ‪ ،1391‬ص ‪ .38 -5‬نیز در‪ :‬مجموعه مقاالت نخستین همایش‬
‫بین‌المللی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال)‪ ،‬به‌کوشش محمود جعفری‬
‫دهقی‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسالمی‪ ،1393 ،‬ص ‪.36 -1‬‬
‫‪« -‬ضبط‌های متفاوتی از شش قصیدۀ منوچهری در دو ُجنگ و یک تذکره»‪ ،‬جستارهای‬
‫ادبی‪ ،‬س ‪ ،45‬ش ‪ ،3‬پیاپی ‪ ،178‬پاییز ‪ ،1391‬ص ‪.28 -1‬‬
‫‪« -‬اضافه شدن پسوند ‪ ī-‬مصدری به اسامی معنی»‪ ،‬دستور (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ ،8‬اسفند ‪ ،1391‬ص ‪.9 -2‬‬
‫‪« -‬بحثی در باب کتاب «پلی میان شعر هجایی و عروضی فارسی در دو قرن اول هجری» از‬
‫دکتر احمدعلی رجایی»‪ ،‬خرد بر سر جان‪ ،‬نامگانۀ استاد دکتر احمدعلی رجایی بخارایی‪،‬‬
‫به درخواست و به کوشش محمدجعفر یاحقی‪ ،‬محمدرضا راشد محصل‪ ،‬سلمان ساکت‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬سخن‪ ،‬با همکاری قطب علمی فردوسی‌شناسی‪ ،1391 ،‬ص ‪.388 -349‬‬
‫‪ -‬تحقیق در کتاب المصادر ابوبکر بستی‪ ،‬ضمیمۀ ‪ 23‬آینۀ میراث‪ ،‬تهران‪ ،‬مرکز پژوهشی‬
‫میراث مکتوب‪.1391 ،‬‬
‫‪« -‬شرفنامۀ منیری»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،4‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1391 ،‬ص ‪.228 -225‬‬

‫‪34‬‬
‫‪« -‬صحاح الفرس»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،4‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1391 ،‬ص ‪.402 -399‬‬
‫‪« -‬غیاث اللغات»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،4‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1391 ،‬ص ‪.746 -744‬‬
‫‪« -‬فارسی»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،4‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1391 ،‬ص ‪.757 -756‬‬
‫‪« -‬یک قصیده و یک مثنوی منسوب به قطران»‪ ،‬سایۀ سرو سهی‪ ،‬یادنامۀ دکتر منوچهر‬
‫مرتضوی‪ ،‬به خواستاری و اشراف سید محمدتقی علوی‪ ،‬به‌کوشش محمد طاهری‬
‫خسروشاهی‪ ،‬تبریز‪ ،‬ستوده‪ ،1391 ،‬ص ‪.556 -549‬‬

‫!‪1392‬‬
‫‪« -‬تشدید در زبان فارسی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ 5‬و ‪ ،6‬اردیبهشت‬
‫‪ ،1392‬ص ‪.43 -3‬‬
‫‪« -‬زه‪ ،‬جمس‪ ،‬کالته ـ کالدجه‪ ،‬مجیز گفتن‪ ،‬آگور»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ 5‬و ‪ ،6‬اردیبهشت ‪ ،1392‬ص ‪.222 -206‬‬
‫‪« -‬ابیاتی از شعرای قدیم در نسخه‌ای از لغت فرس اسدی»‪ ،‬ایران‌نامه‪ ،‬س ‪ ،28‬ش ‪،2‬‬
‫تابستان ‪ ،1392‬ص ‪.67 -60‬‬
‫‪« -‬فاوا‪ُ ،‬مروارید ـ َمروارید‪ ،‬گان ـ گاد»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪،7‬‬
‫دی ‪ ،1392‬ص ‪.113 -97‬‬
‫‪« -‬فوائد زبانی و لغوی تصحیح الفصیح ابن‌درستویۀ فسائی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ‬
‫فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،7‬دی ‪ ،1392‬ص ‪.22 -3‬‬
‫‪« -‬دربارۀ تلفظ بعضی کلمات شاهنامه»‪ ،‬مجموعه مقاالت همایش هزارۀ شاهنامه‪ 24 ،‬و ‪25‬‬
‫اردیبهشت ‪ ،1390‬به‌کوشش محمدجعفر یاحقی‪ ،‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪،‬‬
‫‪ ،1392‬ص ‪.377 -369‬‬
‫‪« -‬کلمات فارسی مربوط به دریانوردی از متون عربی»‪ ،‬مروارید خلیج فارس‪ ،‬پژوهش‌های‬
‫ایران‌شناسی در بزرگداشت استاد احمد اقتداری‪ ،‬به اهتمام میثم کرمی‪ ،‬تهران‪ ،‬گستره‪،‬‬
‫‪ ،1392‬ص ‪.420 -415‬‬

‫!‪1393‬‬
‫‪« -‬اسم فاعل‌ها و اسم مفعول‌های باب‌های مزید عربی در فارسی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ‬
‫نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،8‬مرداد ‪ ،1393‬ص ‪.11 -3‬‬

‫‪35‬‬
‫‪« -‬گیارنده یا گیازنده‪ ،‬پفیوز‪ ،‬پاپی شدن‪ ،‬اِسقاط ـ اسقاطی ـ اَسقاط‪ ،‬شغال ـ شغاد»‪،‬‬
‫فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،8‬مرداد ‪ ،1393‬ص ‪.111 -94‬‬
‫‪« -‬غزلی مل ّمع از ناصرالدین خطیب شفعوی به سه زبان عربی‪ ،‬فارسی و شیرازی»‪ ،‬زبان‌ها و‬
‫گویش‌های ایرانی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬دورۀ جدید‪ ،‬ش ‪ ،4‬آذر ‪ ،1393‬ص ‪.128 -117‬‬
‫‪« -‬اشعار تازه‌ای از عسجدی»‪ ،‬به دانش بزرگ و به ه ّمت بلند‪ ،‬جشن‌نامۀ استاد احمد سمیعی‬
‫(گیالنی)‪ ،‬به‌کوشش سایه اقتصادی‌نیا‪ ،‬تهران‪ ،‬هرمس‪.50 -43 ،1393 ،‬‬
‫‪« -‬اشعار نویافته‌ای از عنصری»‪ ،‬دانش و آزادگی و‪ ، ...‬ارج‌نامۀ استاد دکتر محمدرضا راشد‬
‫محصل‪ ،‬ب ‌ه درخواست و اشراف محمدجعفر یاحقی‪ ،‬سلمان ساکت‪ ،‬آرش اکبری مفاخر‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬سخن‪ ،1393 ،‬ص ‪.448 -441‬‬
‫‪« -‬فرهنگ جهانگیری»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،5‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.44 -37‬‬
‫‪« -‬فرهنگ رشیدی»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،5‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.47 -44‬‬
‫‪« -‬فرهنگ شعوری»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،5‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.57 -54‬‬
‫‪« -‬فرهنگ ق ّواس»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،5‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.59 -58‬‬
‫‪« -‬فرهنگ نظام»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،5‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.62 -59‬‬
‫‪« -‬فرهنگ وفایی»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،5‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.69 -66‬‬
‫‪« -‬فرهنگ‌نویسی در ایران»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج‬
‫‪ ،5‬تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.65 -63‬‬
‫‪« -‬قدیمی‌ترین فرهنگ فارسی چه بوده است»‪ ،‬جشن‌نامۀ دکتر فتح‌اهلل مجتبائی‪ ،‬به‌کوشش‬
‫علی‌اشرف صادقی و ابوالفضل خطیبی‪ ،‬تهران‪ ،‬هرمس‪ ،1393 ،‬ص ‪.600 -589‬‬
‫‪« -‬لغت فرس»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،5‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.615 -601‬‬
‫‪« -‬مجمع الفرس»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،5‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1393 ،‬ص ‪.720 -716‬‬
‫‪« -‬نسخۀ تازه‌ای از ورز‌نامه»‪ ،‬این‌گونه ماندگار‪ ،‬یادنامۀ استاد اسماعیل رفیعیان‪ ،‬زیر نظر و اشراف‬
‫دکتر مهدی مح ّقق‪ ،‬به‌کوشش محمد طاهری خسروشاهی‪ ،‬تهران‪ ،‬مؤسسۀ مطالعات‬

‫‪36‬‬
 ‫اسالمی دانشگاه تهران و دانشگاه مک‌گیل‪ ،1393 ،‬ص ‪.762 -759‬‬
‫موحد‪ ،‬به خواستاری‬
‫‪« -‬یک قصیدۀ تازه از عنصری»‪ ،‬با قافلۀ شوق‪ ،‬ارج‌نامۀ دکتر محمدعلی ّ‬
‫عباس عباس‌زاده و باقر صدری‌نیا‪ ،‬به‌کوشش محمد طاهری خسروشاهی‪ ،‬تبریز‪ ،‬ستوده‪،‬‬
‫‪ ،1393‬ص ‪.720 -713‬‬

‫!‪1394‬‬
‫‪« -‬دربارۀ ’هفت‌لشکر‘»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،9‬اردیبهشت ‪،1394‬‬
‫ص ‪.139‬‬
‫‪« -‬صامت ‪’ /θ/‬ث‘ در زبان فارسی و پهلوی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪،‬‬
‫ج ‪ ،9‬اردیبهشت ‪ ،1394‬ص ‪.36 -3‬‬
‫ّ‬
‫‪ُ « -‬کشخَ ر ـ کشخور ـ کشور‪ ،‬چشمه‪ ،‬جادو جنبل‪ ،‬جعلق‪ ،‬یُغُر‪ ،‬گزاردن»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی‬
‫(ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،9‬اردیبهشت ‪ ،1394‬ص ‪.118 -103‬‬
‫’ـک‘»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،10‬اسفند‬ ‫‪« -‬پسوند‌های ’ـا‘‪’ ،‬ـاک‘ و َ‬
‫‪ ،1394‬ص ‪.16 -3‬‬
‫ج َمرِش ـ َغنجموش ـ غنجموس‪ ،‬دریوزه»‪،‬‬ ‫ج َرش ـ غن ‌‬‫‪« -‬دیهیم ـ داهیم‪ ،‬قبراق‪َ ،‬غن ‌‬
‫فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،10‬اسفند ‪ ،1394‬ص ‪.106 -93‬‬

‫!‪1395‬‬
‫‪« -‬زبان فارسی در نقض عبدالجلیل رازی»‪ ،‬ایرانشهر امروز‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬فروردین ‪ -‬خرداد‬
‫‪ ،1395‬ص ‪.14 -9‬‬
‫‪« -‬ارابه ـ عرابه»‪ ،‬ایرانشهر امروز‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،3‬شهریور و مهر ‪ ،1395‬ص ‪.51 -48‬‬
‫‪« -‬کسرۀ اضافه به‌جای کۀ موصول»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،11‬دی‬
‫‪ ،1395‬ص ‪.8 -3‬‬
‫‪« -‬هنجیدن ـ فنجیدن‪ ،‬دانِستن ـ دانَستن‪ ،‬خجنده ـ خزنده‪ ،‬طاق‌باز‪ ،‬آالخون واالخون»‪،‬‬
‫فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،11‬دی ‪ ،1395‬ص ‪.80 -57‬‬
‫‪« -‬تغییر صامت‌های واکدار آغازی به بیواک در زبان فارسی»‪ ،‬زبان و کتیبه‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪،1‬‬
‫زمستان ‪ ،1395‬ص ‪.13 -9‬‬
‫‪« -‬ابیات و مصراع‌های شیرازی در غزل مل ّمع حافظ»‪ ،‬سخن عشق‪ ،‬جشن‌نامۀ دکتر حسن انوری‪،‬‬
‫به خواستاری علی‌اشرف صادقی و محمود عابدی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪ ،1395 ،‬ص ‪.334 -327‬‬
‫‪« -‬فرهنگ سامانی»‪ ،‬یادنامۀ دکتر حسن حبیبی‪ ،‬به‌کوشش غالمعلی حداد عادل‪ ،‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1395 ،‬ص ‪.358 -349‬‬

‫‪37‬‬
‫‪« -‬معیار جمالی»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪ ،6‬تهران‪،‬‬
‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1395 ،‬ص ‪.98 -95‬‬
‫«مهذب االسماء»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ج ‪،6‬‬ ‫ّ‬ ‫‪-‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1395 ،‬ص ‪.266 -262‬‬
‫‪« -‬ویژگی‌های زبانی ضیاء الشهاب»‪ ،‬پیر گلرنگ‪ ،‬یادنامۀ استاد فقید دکتر رشید عیوضی‪ ،‬به‬
‫خواستاری رحمان مشتاق‌مهر و احمد گلی‪ ،‬به‌کوشش محمد طاهری خسروشاهی‪ ،‬قم‪،‬‬
‫ادبیات‪ ،1395 ،‬ص ‪.738 -727‬‬

‫!‪1396‬‬
‫‪« -‬قاعدۀ آوایی حذف ‪ /w/‬آغازی و چند مسئلۀ آوایی وابسته به آن»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی‬
‫(ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،12‬شهریور ‪ ،1396‬زیر چاپ‪.‬‬
‫‪« -‬گرازیدن ـ رازیدن‪ ،‬دست‌باف‪ ،‬خَ فته ـ خَ فتن ـ خوفتن‪ ،‬سیخ»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ‬
‫فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،12‬شهریور ‪ ،1396‬زیر چاپ‪.‬‬
‫‪« -‬پسوندهای تحبیبی در زبان فارسی»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪،13‬‬
‫اسفند ‪ ،1396‬زیر چاپ‪.‬‬
‫‪« -‬سوری‪ ،‬موش دواندن ـ موشک‪ ،‬فات‌فاته‪ ،‬عنبرنسارا»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ‬
‫فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،13‬اسفند ‪ ،1396‬زیر چاپ‪.‬‬
‫‪« -‬تأملی در قرائت بیتی از حافظ»‪ ،‬جشن‌نامۀ م‪ .‬پ‪ .‬جکتاجی (سه کتاب اول‪ ،‬دوم و سوم)‪،‬‬
‫به‌کوشش رحیم چراغی‪ ،‬رشت‪ ،‬نشر فرهنگ ایلیا‪ ،1396 ،‬ص ‪.1076 -1075‬‬

‫!‪1397‬‬
‫‪« -‬خوهر ـ خواهر»‪ ،‬دیهیم هفتاد‪ ،‬مهرنامۀ استاد دکتر محمدجعفر یاحقی‪ ،‬به خواستاری و‬
‫اشراف محمود فتوحی رودمعجنی‪ ،‬سلمان ساکت و اصغر ارشاد سرابی‪ ،‬تهران‪ ،‬سخن‪،‬‬
‫با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد و مرکز آثار‪ ،‬مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی‪،1397 ،‬‬
‫ص ‪.224 -221‬‬
‫‪« -‬دستور االفاضل»‪ ،‬دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‪ ،‬به سرپرستی اسماعیل سعادت‪ ،‬ذیل‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،1397 ،‬ص ‪.176 -174‬‬

‫ب‪ .‬به زبان‌های اروپایی‬

‫‪- “L’influence de l’arabe sur le système phonologique du persan”, La‬‬
‫‪Linguistique, Vol. 11, Fasc. 1975 ,2, pp. 152 -145.‬‬

‫‪38‬‬
- “Sepahbad - Sepahbod, hīrbad - hīrbod, bārbad - bārbod”, Luqmān,
Première année, No. 1, Automne - hiver 1985 -1984, pp. 66 -60.
- “Arabic Language, i. Arabic Elements in Persian”, Encyclopaedia Iranica, ed.
by Ehsan Yarshater, Vol. II, Fasc. 3, December 1986, pp. 231 -229.
- “Quelle était la langue du tafsīr d’abū ‘Alī al-Djubbā’ī?”, Luqmān, Vol. 2,
No. 1986 ,2, pp.79 -71.
- “,,rā،، im modernen persischen Sprachgebrauch”, Spektrum Iran, 1. Jahrgang
1988, Heft 2, pp. 58 -45.
- “Some Comments on Persian Words Used in al-Bīrunī’s Arabic Writings”,
Acts of the International Symposium on Ibn Turk, Khwārazmī, Fārābī, Beyrūnī
and Ibn Sīnā (Ankara 12 -9 September 1985), Ankara, 1990, pp. 58 -55.
- “Sur la langue de l’Umm al-Kitāb”, Luqmān, Vol. 7, No. 1, Automne - hiver
1991 -1990, pp. 101 -95.
- “Hiatus und hiatustilgende Konsonanten in der persischen Sprache”,
Spektrum Iran, 4. Jahrgang 1991, Heft 2, pp. 24 -3.
- “Dictionaries, i. Persian Dictionaries”, Encyclopaedia Iranica, ed. by Ehsan
Yarshater, Vol. VII, Fasc. 4, December 1995, pp. 397 -387.
- “Eżāfa”, Encyclopaedia Iranica, ed. by Ehsan Yarshater, Vol. IX, Fasc. 2,
December 1999, pp. 128 -127 (in collaboration with John R. Perry).
،1 ‫ ج‬،‫ به سرپرستی اسماعیل سعادت‬،‫ دانشنامۀ زبان و ادب فارسی‬،»‫ «اضافه‬:‫ترجمۀ فارسی‬
.450 -448 ‫ ص‬،1384 ،‫ فرهنگستان زبان و ادب فارسی‬،‫تهران‬
- “Language planning in Iran: a historical review”, International Journal of the
Sociology of Language, 2001 ,148, pp. 30 -19.
- “The Persian Language”, The Different Aspects of Islamic Cultures, Vol. V:
Culture and Learning in Islam, ed. by E. Ihsanoglu, Unesco Publishing,
Paris, 2003, pp. 54 -49.
- “Kazerun, iii. Old Kazerun Dialect”, Encyclopaedia Iranica, ed. by Ehsan
Yarshater, Vol. XVI, Fasc. 2, May 2013, pp. 217 -216.
- “Rare Forms of Personal Endings in Some Classical Persian Texts”, From
As.l to Zā’id: Essays in Honour of Éva M. Jeremiás, ed. by Iván Szántó,
Piliscsaba, 2015, pp. 247 -239.

39
 ‫‪ .3‬یادداشت و مقدمه بر آثار دیگران و مجالت‬
‫‪« -‬هدف و روش مجله»‪ ،‬مجلۀ زبان‌شناسی‪ ،‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬بهار و تابستان ‪ ،1363‬ص ‪.3 -2‬‬
‫‪« -‬پیشگفتار فارسی»‪ ،‬بر‪ :‬فرهنگ اصطالحات پزشکی و داروسازی‪ ،‬یوهان شلیمر‪ ،‬زیر نظ ِر‬
‫علی‌اشرف صادقی‪ ،‬قم‪ ،‬مؤسسۀ انتشارات باورداران‪ ،‬زمستان ‪ ،1380‬ص پنج‪ -‬شش؛‬
‫ترجمۀ مقدمۀ نویسنده از فرانسه‪ ،‬ص سیزده‪ -‬پانزده‪.‬‬
‫‪« -‬پیشگفتار»‪ ،‬بر‪ :‬نامنامۀ ایرانی‪ ،‬فردیناند یوستی‪ ،‬تهران‪ ،‬اساطیر‪ ،1382 ،‬ص ‪.17 -7‬‬
‫‪« -‬سرمقاله»‪ ،‬زبان‌های ایرانی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ج ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬خرداد ‪ ،1384‬ص ‪.3 -2‬‬
‫‪« -‬سرمقاله»‪ ،‬فرهنگ‌نویسی (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬دورۀ ‪ ،1‬ش ‪ ،1‬دی ‪ ،1386‬ص ‪.3 -2‬‬
‫‪« -‬مقدمه»‪ ،‬بر‪ :‬گنجینۀ گویش‌شناسی فارس‪ ،‬عبدالنبی سالمی‪ ،‬دفتر ‪ ،4‬تهران‪ ،‬فرهنگستان‬
‫زبان و ادب فارسی‪ ،1386 ،‬ص ‪.12 -9‬‬
‫‪« -‬پایان پانزده دورۀ نامۀ فرهنگستان»‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬دورۀ ‪ ،15‬ش ‪ ،4‬مسلسل ‪ ،60‬تابستان‬
‫‪ ،1395‬ص ‪.50 -48‬‬
‫‪« -‬پیشگفتار»‪ ،‬بر‪ :‬فرهنگ‌نویسی‪ ،‬مباحث نظری و کاربردی‪ ،‬ترجمۀ عاطفه ابهری‪ ،‬زهرا جعفری‪،‬‬
‫ندا زادگان‪ ،‬کبری سلسله‌سبزی‪ ،‬سوسن سمراد‪ ،‬مرضیه صناعتی‪ ،‬فرزانه طاهری‪ ،‬فریبا‬
‫قطره‪ ،‬ندا گرکانی‪ ،‬تهران‪ ،‬کتاب بهار‪ ،1395 ،‬ص هفت‪ -‬هشت‪.‬‬
‫‪ -‬فرهنگ‌نویسی برای زبان فارسی‪ ،‬یوری آرونوویچ روبینچیک‪ ،‬ترجمۀ محسن شجاعی‪،‬‬
‫با یادداشت‌های علی‌اشرف صادقی‪ ،‬تهران‪ ،‬کتاب بهار‪.1397 ،‬‬

‫‪ .4‬سخنرانی‌ها‪ ،‬گزارش‌ها‪ ،‬مصاحبه‌ها و یادداشت در روزنامجات‬

‫‪« -‬فقر و غنای زبان فارسی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کیهان‪ ،‬ش ‪ ،13465‬پنج‌شنبه ‪ 19‬آبان ‪ ،1367‬ص ‪.16‬‬
‫‪« -‬زبانشناسی و ضرورت آشنایی با آن»‪[ ،‬متن سخنرانی]‪ ،‬رشد آموزش ادب فارسی‪ ،‬س ‪،5‬‬
‫ش ‪ ،20 -19‬زمستان ‪ 1368‬و بهار ‪ ،1369‬ص ‪.17 -12‬‬
‫‪« -‬شعرا و نویسندگان باید در فرهنگستان حضور داشته باشند»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬آدینه‪ ،‬ش ‪،49‬‬
‫شهریور ‪ ،1369‬ص ‪.49‬‬
‫‪« -‬زبان فارسی در جهان امروز»‪[ ،‬گزارش]‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،5‬بهار‬
‫‪ ،1375‬ص ‪.163 -162‬‬
‫‪« -‬میزگرد زبان و ادب فارسی‪ ،‬اوضاع کنونی و راهبردها‪ :‬بررسی وضعیت زبان و ادب فارسی در‬
‫ایران»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬مجلۀ دانشگاه انقالب‪ ،‬ش ‪ ،109 -108‬بهار ‪ ،1376‬ص ‪.38 -11‬‬
‫‪« -‬میزگرد روش‌های مطلوب تدریس‪ ،‬گفتگوی اختصاصی رشد آموزش زبان و ادب‬
‫فارسی با صاحب‌نظران دربارۀ روش‌های مطلوب تدریس زبان و ادبیات فارسی»‪،‬‬
‫[گفتگو]‪ ،‬رشد آموزش زبان و ادب فارسی‪ ،‬س ‪ ،13‬ش ‪ ،51‬تابستان ‪ ،1378‬ص ‪.11 -4‬‬

‫‪40‬‬
‫‪« -‬پنجمین همایش شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی در آمریکای شمالی‪ ،‬نیوجرسی‪،‬‬
‫‪ 2 -1‬مارس ‪ 11 -10 /2002‬اسفند ‪[ ،»1380‬گزارش]‪ ،‬نامۀ فرهنگستان‪ ،‬دورۀ ‪ ،5‬ش ‪،3‬‬
‫پیاپی ‪ ،19‬اردیبهشت ‪ ،1381‬ص ‪.233 -231‬‬
‫‪« -‬زبان فارسی و زبان‌شناسی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب هفته‪ ،‬ش ‪ ،162‬پیاپی ‪ ،549‬شنبه ‪ 20‬دی‬
‫‪ ،1382‬ص ‪.11 -10‬‬
‫‪« -‬گفتگو با دکتر علی‌اشرف صادقی»‪ ،‬جشن‌نامۀ دکتر علی‌اشرف صادقی‪ ،‬به‌همت امید طبیب‌زاده‪،‬‬
‫تهران‪ ،‬هرمس‪ ،1382 ،‬ص ‪ .140 -5‬نیز در‪ :‬چهره‌های ماندگار‪ :‬دکتر علی‌اشرف صادقی‪ ،‬به‬
‫اهتمام محمود اسعدی‪ ،‬تهران‪ ،‬جهان فرهنگ و انتشارات زمان‪ ،1383 ،‬ص ‪.92 -68‬‬
‫‪« -‬خاطراتی از یک استاد»‪ ،‬خبرنامۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،‬س ‪ ،8‬ش ‪ ،97‬تیر ‪،1383‬‬
‫ص ‪8 -7‬؛ ش ‪ ،98‬مرداد ‪ ،1383‬ص ‪.7‬‬
‫‪« -‬هم‌اندیشی سفینۀ تبریز در دانشگاه لیدن هلند»‪[ ،‬گزارش]‪ ،‬آینۀ میراث‪ ،‬دورۀ جدید‪ ،‬س‬
‫‪ ،2‬ش ‪ ،1‬پیاپی ‪ ،24‬بهار ‪ ،1383‬ص ‪.216 -213‬‬
‫‪« -‬آفات علوم انسانی در دانشگاه‌ها»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬خبرنامۀ مرکز نشر دانشگاهی‪ ،‬ش ‪ ،8‬آبان‬
‫‪ ،1384‬ص ‪.8 -6‬‬
‫‪« -‬نسخه‌های خطی‪ ،‬میراث معنوی ما»‪ ،‬ایران‪ ،‬ویژه‌نامۀ هفتۀ کتاب‪ ،‬پنج‌شنبه ‪ 3‬آذر ‪ ،1384‬ص ‪.5‬‬
‫‪« -‬نگاهی به سنت دانشنامه‌نویسی در ایران و جایگاه دانشنامۀ زبان و ادب فارسی در‬
‫شبه‌قاره»‪[ ،‬متن سخنرانی]‪ ،‬گزارش فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،‬دفتر ‪ ،2‬بهار ‪،1385‬‬
‫ص ‪.131 -127‬‬
‫‪« -‬نشست ماه‪ :‬گونه‌های زبانی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب ماه ادبیات‪ ،‬س ‪ ،9‬ش ‪ ،12 -10‬پیاپی ‪،108 -106‬‬
‫مرداد ‪ -‬مهر ‪ ،1385‬ص ‪.17 -4‬‬
‫‪« -‬فارسی را زیبا بنویسیم»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب هفته‪ ،‬ش ‪ ،61‬پیاپی ‪ ،712‬شنبه ‪ 25‬آذر ‪،1385‬‬
‫ص ‪.11 -10‬‬
‫‪« -‬ورود انبوه واژه‌‌های عربی نظام آوایی فارسی را متأثر کرده است»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬ضمیمۀ‬
‫اطالعات‪ ،‬ش ‪ ،23940‬شنبه ‪ 2‬تیر ‪ ،1386‬ص ‪.5‬‬
‫‪« -‬سومین دورۀ جلسات انجمن مطالعات جوامع فارسی‌زبان»‪[ ،‬گزارش]‪ ،‬گزارش میراث‪،‬‬
‫دورۀ ‪ ،2‬س ‪ ،1‬ش ‪ ،11 -10‬تیر و مرداد ‪ ،1386‬ص ‪.52 -49‬‬
‫‪« -‬فارسی‌شناسی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬بخارا‪ ،‬ش ‪ ،63‬مهر و آبان ‪ ،1386‬ص ‪.96 -62‬‬
‫‪« -‬گزارش کارگاه آموزشی؛ زبانشناسی»‪ ،‬گزارش میراث‪ ،‬دورۀ ‪ ،2‬س ‪ ،2‬ش ‪ ،14 -13‬مهر‬
‫و آبان ‪ ،1386‬ص ‪.20 -15‬‬
‫‪« -‬منشأ واژگان معیار ادبی معاصر فارسی»‪[ ،‬متن سخنرانی]‪ ،‬گزارش فرهنگستان زبان و‬
‫ادب فارسی‪ ،‬دفتر ششم‪ ،‬پاییز ‪ ،1386‬ص ‪ .107 -99‬نیز در‪ :‬آینۀ میراث‪ ،‬دورۀ جدید‪،‬‬

‫‪41‬‬
 ‫س ‪ ،5‬ش ‪ ،4‬پیاپی ‪ ،39‬زمستان ‪ ،1386‬ص ‪.69 -63‬‬
‫‪« -‬نگاهی به برخی ویژگی‌های دفتر دگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ»‪[ ،‬متن سخنرانی]‪،‬‬
‫گزارش فرهنگستان زبان و ادب فارسی‪ ،‬دفتر ‪ ،6‬پاییز ‪ ،1386‬ص ‪.67 -63‬‬
‫‪« -‬متن سخنرانی آقای دکتر علی‌اشرف صادقی [در هشتمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ‬
‫خطی]»‪ ،‬پیام بهارستان‪ ،‬س ‪ ،7‬ش ‪ ،79‬دی ‪ ،1386‬ص ‪.43 -41‬‬
‫تفضلی»‪ ،‬شهروند امروز‪ ،‬س ‪ ،2‬ش ‪،37‬‬ ‫‪« -‬یک ذهن بزرگ؛ دربارۀ دوست دانشمندم احمد ّ‬
‫پیاپی ‪ ،68‬یکشنبه ‪ 21‬بهمن ‪ ،1386‬ص ‪.83‬‬
‫‪« -‬سفر در تاریخ با ‪ 35‬میلیون واژۀ فارسی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب هفته‪ ،‬ش ‪ ،147‬پیاپی ‪ ،798‬شنبه‬
‫‪ 16‬شهریور ‪ ،1387‬ص ‪.10 ،1‬‬
‫‪« -‬نه سنتی‪ ،‬نه مدرن» [گفتگو‪ .‬دربارۀ ابوالحسن نجفی]‪ ،‬ضمیمۀ روزنامۀ اعتماد‪ ،‬ش ‪،1870‬‬
‫دوشنبه ‪ 30‬دی ‪ ،1387‬ص ‪.11‬‬
‫‪« -‬نشست‪ :‬کتابشناسی ایران‌شناسی و اسالم‌شناسی در بوتۀ نقد»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب ماه ک ّلیات‪،‬‬
‫س ‪ ،12‬ش ‪ ،5‬پیاپی ‪ ،137‬اردیبهشت ‪ ،1388‬ص ‪.23 -12‬‬
‫‪« -‬دوست دارند تعداد تألیفاتشان صفر بیشتری داشته باشد»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬گزارش میراث‪ ،‬دورۀ‬
‫‪ ،2‬ضمیمۀ ش ‪ ،2‬تیر ‪ ،1391‬ص ‪.93 -92‬‬
‫‪« -‬فرهنگ‌نویسی در شبه قاره»‪[ ،‬گزارش]‪ ،‬تنظیم سهیال یوسفی‪ ،‬گزارش میراث‪ ،‬دورۀ ‪،2‬‬
‫س ‪ ،7‬ش ‪ ،2 -1‬پیاپی ‪ ،57 -56‬فروردین ‪ -‬تیر ‪ ،1392‬ص ‪.150 -143‬‬
‫‪« -‬نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب دستور زبان فارسی»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬کتاب ماه ادبیات‪،‬‬
‫ش ‪ ،77‬پیاپی ‪ ،191‬شهریور ‪ ،1392‬ص ‪.13 -2‬‬
‫‪« -‬مصوبات فرهنگستان ضمانت اجرایی چندانی ندارد»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬نامۀ شورا‪ ،‬ش ‪ ،71‬تیر‬
‫‪ ،1393‬ص ‪.84 -77‬‬
‫‪« -‬فرهنگ‌نویسی در شبه‌قاره از ابتدا تا قرن ‪ 10‬هجری (تاریخ فرهنگ‌نویسی)»‪[ ،‬متن سخنرانی]‪،‬‬
‫شبه‌قاره (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان)‪ ،‬ش ‪ ،2‬بهار و تابستان ‪ ،1393‬ص ‪.392 -381‬‬
‫‪« -‬وجه تفسیری ادبیات بی‌نهایت است»‪[ ،‬گفتگو]‪ ،‬آزما‪ ،‬ش ‪ ،104‬مرداد و شهریور ‪،1393‬‬
‫ص ‪.39 -36‬‬
‫‪« -‬خط فارسی و درست و غلط در زبان»‪[ ،‬گفتکو]‪ ،‬ویراستار‪ :‬کتاب دوم‪ ،‬زیر نظ ِر شورای‬
‫ویراستاران‪ ،‬تهران‪ ،‬شرکت انتشارات فنی ایران‪ ،1395 ،‬ص ‪.30 -1‬‬

‫¨‬

‫‪42‬‬