Professional Documents
Culture Documents
MANUAL
SOBRE LA VIGILANCIA
DE LOS VOLCANES
EN LAS AEROVÍAS
INTERNACIONALES (IAVW)
PROCEDIMIENTOS OPERACIONALES
Y LISTA DE PUNTOS DE CONTACTO
ENMIENDAS
Núm. Fecha de aplicación Fecha de anotación Anotada por
CORRIGENDOS
Núm. Fecha de emisión Fecha de anotación Anotada por
(ii)
ÍNDICE
Página
Parte 1. Volcanes con erupciones durante los últimos 10 000 años . . 1-1
(iii)
Parte 1
VOLCANES CON ERUPCIONES
DURANTE LOS ÚLTIMOS 10 000 AÑOS
1-1
180° 160° 140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 0° 20° 40° 60° 80° 100° 120° 140° 160° 180°
70°
JAN MAYEN S
#
70°
KOLBEINSEY RIDGE
S
# ANJUISKY S
#
KRAFLA
TJORNES FRACTURE ZONE
# FREMRINAMUR
S BALAGAN-TAS S
#
ASKJA
S
#
S
# LOKI-FOGRUFJOLL
S
# KVERKFJOLL
S
#
S
#
S
#S GRIMSVOTN
# BARDARBUNGA
REYKJANES S
#
S
# S
#S
#
REYKJANESHRYGGUR # S
#
S # S#
#S ESJUFJOLL
VESTMANNAEYJAR
S ORAEFAJOKULL
HEKLA
KATLA KRAKAGIGAR
MUNDAFELL
MOUNT WRANGELL S
# EYJAFJOLL
S SPURR
#
KATMAI S REDOUBT
#
MAGEIK
MARTIN
S ILIAMNA
#
NOVARUPTA KATMAI S AUGUSTINE
#
TRIDENT
S
#S
#
UKINREK MAARS #
CHIGINAGAK S S#
#SUGASHIK-PEULIK
VENIAMINOF # S#SANIAKCHAK ISKUT-UNUK RIVER GROUP #S S USHKOVSKY
# SHEVELUCH
AMAK S KUPREANOF
#
S
# BEZYMIANNY #
TOLBACHIK #
S
SS KLIUCHEVSKOI
#
SHISHALDIN # S#S PAVLOF PAVLOF SISTER
TSEAX RIVER CONE #
S KRONOTSKY # S KIZIMEN
WESTDAHL # S
S
#SAKUTAN
#
S
# FISHER ISANOTSKI
KARYMSKY # SKIKHPINYCH
# KRASHENINNIKOV
BOGOSLOF #
S#
S# SVSEVIDOF CARLISLE
MAKUSHIN VEER KORYAKSKY # SSSMALY
#
SEGUAM S
# ZHUPANOVSKY # SS
# SEMIACHIK
S#S OKMOK CLEVELAND GORELY # SS
# AVACHINSKY
ATKA
S#
S#S# OPALA # S
#
S KSUDACH SEMISOPOCHNOI
S#
S#
# S#S#
S# S#S# KAGAMIL
AMUKTA ZHELTOVSKY #
MUTNOVSKY
S ILYINSKY KISKA #
S#S#
S
YUNASKA KOSHELEV #
ALAID FUSS PEAK # S#S#
S EBEKO
LITTLE SITKIN
GREAT SITKIN
NEMO PEAK # S S
50°
S
# CHIKURACHKI-TATARINO
50°
KANAGA KARPINSKY GROUP
TANAGA HARIMKOTAN # SCHIRINKOTAN
TAO-RUSYR CALDERA
GARELOI MOUNT BAKER #S S
# UNNAMED WUDALIANCHI # S EKARMA SINARKA #
KETOI RASSHUA
S#
S
S
#S
#
KASATOCHI GLACIER PEAK #
S S USHISHIR
# SARYCHEV PEAK RAIKOKE
GORIASCHAIA SOPKA #
ZAVARITZKI CALDERA # S
#SS
# CALDERA
#
S # MOUNT RAINIER
S UNNAMED # #
S
#S
SCHIRPOI PEAK
PREVO
SSKOLOKOL
UNNAMED
S MOUNT ST HELENS
# ATSONUPURI # GROUP
UNNAMED S
# S MOUNT HOOD
# SHIRETOKO-IWO-ZAN
S
# S#
#
S
#SCHIRIP PENINSULA GROUP MEDVEZHIA
S SOUTH SISTER
# NIPESOTSU-UPEPESANKE
SS#
# SGOLOVNIN
TIATIA GROZNY GROUP BARANSKY
S#
TOKACHI
BAITOUSHAN USU S#
#S# AKAN
MENDELEEV
LONGGANG GROUP
S#
# TARUMAI #
E-SAN # SS KUTTARA
#
S#
S
S MOUNT SHASTA
S#
MEDICINE LAKE # S OSHIMA-OSHIMA S#
# S
# KOMAGA-TAKE
XIANJINDAO #
S S OSORE-YAMA
VESUVIO
PROSPECT PEAK # S LASSEN
#
S CAMPI FLEGREI S
#
S
# S IWAKI
#
SAN JORGE
FAYAL TERCEIRA IWATE # SS AKITA-KOMAGA-TAKE AKITA-YAKE-YAMA
#
STROMBOLI CHOKAI # S#
S
# UNNAMED S#
#
S#
#SS# VULCANO #S
#
S S KURIKOMA
FIELD S
# PICO S#
S
DON JOAO DE CASTRO BANK
S FURNAS
#
S
# AGUA DE PAU S
# ETNA S METHANA
#
KUSATSU-SHIRANE
NIIGATA-YAKE-YAMA S ADATARA
#
S
#
S
# ZAO
BANDAI AZUMA
MONACO BANK S#
SICILY #S TATE-YAMA # S
S#
S#S
#S
#
SETE CIDADES SANTORINI S#
# S NISYROS HAKU-SAN #
YAKE-DAKES# S#
S
#
NIKKO-SHIRANE NASU
SON-TAKE ASAMA AKAGI
PANTELLERIA KUNLUN VOLCANO GROUP S
# OSHIMA# S#
S FUJI
KUJU GROUP
S
#
S IZU-TOBU
# MIYAKE-JIMA
ES SAFA S
# UNZEN #S#
SSAKURA-JIMA
ASO S HACHIJO-JIMA
#
S
#
PINACATE PEAKS S
# IBUSUKI VOLCANO FIELD # S
#
S
# KIRISHIMA
S KIKAI S AOGA-SHIMA
#
S
# BAYONNAISE ROCKS
KUCHINOERABU-JIMA # S
# S
# SMITH ROCK
NAKANO-SHIMA S SUWANOSE-JIMA TORI-SHIMA
30°
30°
LANZAROTE
S
#S
#
LA PALMA S
#
SS TENERIFE
#
TRES VIRGENES S
# HIERRO
##
S S OKINAWA-TORI-SHIMA
# S NISHINO-SHIMA
# KAITOKU SEAMOUNT
TENGCHONG #
S ZENGYU
#
S
# S
#
S
# KITA-IWO-JIMA
S UNNAMED
S IRIOMOTE-JIMA
# S
#
S UNNAMED
# S IWO-JIMA
#
UNNAMED S
# S SHIN-IWO-JIMA
# MINAMI-HIYOSHI
VOLCANO CEBORUCO #
S UNNAMED
# S FUKUJIN
#
HALEAKALA #S S MICHOACAN-GUANAJUATO S
# S
# FARALLON DE PAJAROS
HUALALAI #
SS
#S MAUNALOA
# S#
# S S# PICO DE ORIZABA S
#
UNNAMED SUPPLY REEF S
#S ASUNCION
#
SCOMPLEX
BARCENA #
S
# POPOCATEPETL # S # S VOLCANO DE SAN MARTIN SABA S
#S BABUYAN
# DIDICAS
CLARO
S
# AGRIGAN
ALAMAGAN # S
KILAUEA SOCORRO MOUNT LIAMUIGA JABAL YAR
EL CHICHON # S TACANA S#
#
SOUFRIERE HILLS #
SS SOUFRIERE GUADELOUPE S
#
CAMIGUIN DE BABUYANE S GUGUAN
# MOUNT PAGAN
SANTA MARIA#
PACAYA
FUEGO IZALCO MORNE PATATES #
S
#
S
DJEBEL TEYR
JEBEL ZUBAYR #S# MOUNT PINATUBO
S
# RUBY
ALMOLONGA ACATENANGO #
SS
#
SS
#
S#
# LAGUNA VERDE S MICOTRIN
# FOGO S
# DALLOL #
S #S HARRAS OF DHAMAR S
#
SS
#
S
#
SS#
# CERRO NEGRO QUALIBOU #
MONTAGNE PELEE
S SOUFRIERE ST VINCENT SS#
ERTA ALE #
TAAL #
S # MAYON
ATITLAN MIGUEL #
ILOPANGO SANCOSIGUINA
S
S#
#S
S
#S#
# MOMOTOMBO
KICK-'EM-JENNY #
S
#
S ALAYTA #S S#
S
DUBBI
BARREN ISLAND #S
S
MALINAO #
S IRIGA
S BULUSAN
#
SAN SALVADOR SAN CRISTOBAL SS
#
TELICA
CONCEPCION ARDOUKOBA# SS
#
MANDA-INAKIR
S BILIRAN
#
LAS PILAS # S
SS#
#
MASAYA # S CANLAON
#
SANTA ANA
10°
S MIRAVALLES
10°
UNNAMED #S CONCHAGUITA S# ARENAL
DAMA ALI ILE DES CENDRES #S
S#
# FENTALE #S KONE
# S HIBOK-HIBOK
#
SS
RINCON DE LA VIEJA
BARVA S TURRIALBA
LA YEGUADA TULLU MOJE # RAGANG # S#
S CALAYO
IRAZU BARU OKU VOLCANO FIELD
POAS S
# S BUD DAJO
#
CERRO BRAVO # S RUIZ PEUET SAGUE # S#
S
S
# MOUNT CAMEROON BUR NI TELONG AWU
S#
S
TOLIMA BANUA WUHU
HUILA SANTA ISABEL # SIBAYAK # TONGKOKO # S API SIAU
PINTA PURACE # SGALERAS CUMBAL S MAHAWU # SS
#
S
# SOUTH ISLAND #
S THE BARRIER S RUANG
# MAKIAN
MARCHENA
VOLCANO WOLF # S
DONA JUANA #
S
#S
#S NEGRO DE MAYASQUER EMURUANGOGOLAK # S SORIKMARAPI
S TANDIKAT
#
LOKON-EMPUNG #
SOPUTAN S
#S
S #
# S#
#
S
S IBU DUKONO
FERNANDINA # S
#
S
S
#S GUAGUA
#
S
#
PICHINCHA
ANTISANA # S#
S
#S REVENTADOR LONGONOT MARAPI S AMBANG
# S GAMALAMA
# GAMKONORA
SANTIAGO # S
#
S S
#S
#S SUMACO
# UNNAMED S
# NYAMURAGIRA S
# OLKARIA TALANG # S#
S COLO UNA UNA RABAUL
COTOPAXI # S NYIRAGONGO # S
S
# ST ANDREW STRAIT
CHACANA
S TUNGURAHUA
# KERINCI # SS ULAWUN
SUMBING # S#
#
VOLCANO ALCEDO BAM
CERRO AZUL QUILOTOA SANGAY VISOKE SS#
#
OL DOINYO LENGAI #
S CHYULU HILLS KABA #SS DEMPO S
# SUNNAMED LOLOBAU
DAKATAUA
SIERRA NEGRA GUNUNG BESAR # S
# BANDA API S
# MANAM S
# S#
# S
#
MERU SUOH #S SALAK
GEDE SERUA KARKAR # S S
#
S #S
#
SS
#S
# BAMUS
KRAKATAU #
KIARABERES-GAGAK #
SSS#
#SS#
#
GUNUNGAPI WETAR
S #
# S#
#
S
#S NILA LONG ISLAND LANGILA # S PAGO WITORI
BAGANA
S
#
S
# SS
#S
#
S
# S
#
S
#
BATU TARA
S#
# S BILLY MITCHELL
GALUNGGUNG TENGGER #
CEREME S#
#SS
S#
# S#S# S#S#SS
#S
#
S#
# S
#
S
#S
#S
#S
S SIRUNG
#
S
TEON
WURLALI
RITTER ISLAND LAMINGTON
KIEYO S
# S#
# S#
# S SAVO
S VICTORY KAVACHI
#
S
10°
10°
GUNTUR LAMONGAN INIELIKA
PAPANDAYAN EBULOBO LEWOTOLO S
# TINAKULA
KARTHALA S
# TANGKUBANPARAHU SEMERU GUNUNG RANAKAH ILIWERUNG WAIOWA
SAVAI'I KELUT API ILIBOLENG
ARJUNO-WELIRANG SANGEANG
# #
S S OFU-OLOSEGA SABANCAYA UBINAS
MERBABU TAMBORA LEWOTOBI
RINJANI LEREBOLENG
SORETIMEAT # S
S GAUA
#
MERAPI
SNIUAFO'OU
# S CURACOA
# BATUR IYA EGON AOBA #S LOPEVI
EL MISTI #
S# SUNDORO
S#
SS TUTUPACA AGUNG KELIMUTU AMBRYM # SS
#
EAST EPI #
S KUWAE
SUMBING
HUAYNAPUTINA # YUCAMANE COMPLEX RAUNG PALUWEH
LATE #S FONUALEI IJEN
GUALLATIRI #SS SLAMET TRAITOR'S HEAD #S
S#
# S HOME REEF METIS SHOAL
# ISLUGA # YASUR #S
S TOFUA
S
# OLCA-PARUMA # S
S
# FALCON ISLAND
UNNAMED SAN PEDRO # SS PITON DE FOURNAISE S
#
PUTANA # MATTHEW ISLAND #
S#
S
LASCAR #S HUNTER ISLAND
ARACAR #SS
#
S
# MONOWAI SEAMOUNT LLULLAILLACO UNNAMED S
#
UNNAMED
S RAOUL ISLAND
# MACDONALD S
#
30°
30°
S BRIMSTONE ISLAND
#
TUPUNGATITO
ROBINSON CRUSOE STINGUIRIRICA #
# S
#
S
#S SAN
S#
JOSE
MAIPO RUMBLE III
CERRO QUIZAPU AZUL # S
#
S PLANCHON-PETEROA
S
#
DESCABEZADO GRANDE
NEVADOS DE CHILLAN # S AUCKLAND FIELD #
S ANTUCO
# TRISTAN DA CUNHA S
# WHITE ISLAND S #S
CALLAQUI #S TARAWERA # S
LLAIMA #S
#
S
S
# VILLARRICA
ST PAUL S
# TONGARIRO S #
MOCHO-CHOSHUENCO
S
#
LONQUIMAY
MOUNT EGMONT # S
CARRAN-LOS VENADOS # S OSORNO
CORDON CAULLE RUAPEHU
PUNTIGUIDO-CORDON CEN # S
#
CALBUCO S HUEQUI
MINCHINMAVIDA # S
CERRO YANTELES # S#
S CORCOVADO
CERRO HUDSON S
#
MARION ISLAND S
#
LAUTARO #
S
S
#
50°
50°
VOLCANO VIEDMA
MONTE BURNEY S
#
HEARD VOLCANO S
#
BOUVET S
#
PROTECTOR SHOAL ##
SS ZAVODOVSKI
CANDLEMAS ISLAND S
#
MOUNT MICHAEL S
#
BRISTOL ISLAND #
S
PENGUIN S
#
DECEPTION ISLAND S
#
BUCKLE ISLAND S
#
180° 160° 140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 0° 20° 40° 60° 80° 100° 120° 140° 160° 180°
Volcanes con erupciones durante los ùltimos 10 000 años. VOLCANES DEL MUNDO Este planeta dinámico, un mapa de 101 x 147 cm mostrando estos volcanes, los
Mapa elaborado en 1995 por Roland Pool, Smithsonian Institution, 3000 0 3000 Km epicentros de terremotos, los crateres de impacto, además de datos tectónicos y
Global Volcanism Program, NHB MRC 119, Washington, DC 20560. fisiográficos, se puede obtener de: US Geological Survey, Map Distribution
Proyección Mercator Center, Box 25256, Federal Center, Denver, CO 80225 (800) USA-MAPS.
180° 160° 140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 0° 20° 40° 60° 80° 100° 120° 140° 160° 180°
70°
JAN MAYEN S
#
70°
KOLBEINSEY RIDGE
S
# ANJUISKY S
#
KRAFLA
TJORNES FRACTURE ZONE
# FREMRINAMUR
S BALAGAN-TAS S
#
ASKJA
S
#
S
# LOKI-FOGRUFJOLL
S
# KVERKFJOLL
S
#
S
#
S
#S GRIMSVOTN
# BARDARBUNGA
REYKJANES S
#
S
# S
#S
#
REYKJANESHRYGGUR # S
#
S # S#
#S ESJUFJOLL
VESTMANNAEYJAR
S ORAEFAJOKULL
HEKLA
KATLA KRAKAGIGAR
MUNDAFELL
MOUNT WRANGELL S
# EYJAFJOLL
S SPURR
#
KATMAI S REDOUBT
#
MAGEIK
MARTIN
S ILIAMNA
#
NOVARUPTA KATMAI S AUGUSTINE
#
TRIDENT
S
#S
#
UKINREK MAARS #
CHIGINAGAK S S#
#SUGASHIK-PEULIK
VENIAMINOF # S#SANIAKCHAK ISKUT-UNUK RIVER GROUP #S S USHKOVSKY
# SHEVELUCH
AMAK S KUPREANOF
#
S
# BEZYMIANNY #
TOLBACHIK #
S
SS KLIUCHEVSKOI
#
SHISHALDIN # S#S PAVLOF PAVLOF SISTER
TSEAX RIVER CONE #
S KRONOTSKY # S KIZIMEN
WESTDAHL # S
S
#SAKUTAN
#
S
# FISHER ISANOTSKI
KARYMSKY # SKIKHPINYCH
# KRASHENINNIKOV
BOGOSLOF #
S#
S# SVSEVIDOF CARLISLE
MAKUSHIN VEER KORYAKSKY # SSSMALY
#
SEGUAM S
# ZHUPANOVSKY # SS
# SEMIACHIK
S#S OKMOK CLEVELAND GORELY # SS
# AVACHINSKY
ATKA
S#
S#S# OPALA # S
#
S KSUDACH SEMISOPOCHNOI
S#
S#
# S#S#
S# S#S# KAGAMIL
AMUKTA ZHELTOVSKY #
MUTNOVSKY
S ILYINSKY KISKA #
S#S#
S
YUNASKA KOSHELEV #
ALAID FUSS PEAK # S#S#
S EBEKO
LITTLE SITKIN
GREAT SITKIN
NEMO PEAK # S S
50°
S
# CHIKURACHKI-TATARINO
50°
KANAGA KARPINSKY GROUP
TANAGA HARIMKOTAN # SCHIRINKOTAN
TAO-RUSYR CALDERA
GARELOI MOUNT BAKER #S S
# UNNAMED WUDALIANCHI # S EKARMA SINARKA #
KETOI RASSHUA
S#
S
S
#S
#
KASATOCHI GLACIER PEAK #
S S USHISHIR
# SARYCHEV PEAK RAIKOKE
GORIASCHAIA SOPKA #
ZAVARITZKI CALDERA # S
#SS
# CALDERA
#
S # MOUNT RAINIER
S UNNAMED # #
S
#S
SCHIRPOI PEAK
PREVO
SSKOLOKOL
UNNAMED
S MOUNT ST HELENS
# ATSONUPURI # GROUP
UNNAMED S
# S MOUNT HOOD
# SHIRETOKO-IWO-ZAN
S
# S#
#
S
#SCHIRIP PENINSULA GROUP MEDVEZHIA
S SOUTH SISTER
# NIPESOTSU-UPEPESANKE
SS#
# SGOLOVNIN
TIATIA GROZNY GROUP BARANSKY
S#
TOKACHI
BAITOUSHAN USU S#
#S# AKAN
MENDELEEV
LONGGANG GROUP
S#
# TARUMAI #
E-SAN # SS KUTTARA
#
S#
S
S MOUNT SHASTA
S#
MEDICINE LAKE # S OSHIMA-OSHIMA S#
# S
# KOMAGA-TAKE
XIANJINDAO #
S S OSORE-YAMA
VESUVIO
PROSPECT PEAK # S LASSEN
#
S CAMPI FLEGREI S
#
S
# S IWAKI
#
SAN JORGE
FAYAL TERCEIRA IWATE # SS AKITA-KOMAGA-TAKE AKITA-YAKE-YAMA
#
STROMBOLI CHOKAI # S#
S
# UNNAMED S#
#
S#
#SS# VULCANO #S
#
S S KURIKOMA
FIELD S
# PICO S#
S
DON JOAO DE CASTRO BANK
S FURNAS
#
S
# AGUA DE PAU S
# ETNA S METHANA
#
KUSATSU-SHIRANE
NIIGATA-YAKE-YAMA S ADATARA
#
S
#
S
# ZAO
BANDAI AZUMA
MONACO BANK S#
SICILY #S TATE-YAMA # S
S#
S#S
#S
#
SETE CIDADES SANTORINI S#
# S NISYROS HAKU-SAN #
YAKE-DAKES# S#
S
#
NIKKO-SHIRANE NASU
SON-TAKE ASAMA AKAGI
PANTELLERIA KUNLUN VOLCANO GROUP S
# OSHIMA# S#
S FUJI
KUJU GROUP
S
#
S IZU-TOBU
# MIYAKE-JIMA
ES SAFA S
# UNZEN #S#
SSAKURA-JIMA
ASO S HACHIJO-JIMA
#
S
#
PINACATE PEAKS S
# IBUSUKI VOLCANO FIELD # S
#
S
# KIRISHIMA
S KIKAI S AOGA-SHIMA
#
S
# BAYONNAISE ROCKS
KUCHINOERABU-JIMA # S
# S
# SMITH ROCK
NAKANO-SHIMA S SUWANOSE-JIMA TORI-SHIMA
30°
30°
LANZAROTE
S
#S
#
LA PALMA S
#
SS TENERIFE
#
TRES VIRGENES S
# HIERRO
##
S S OKINAWA-TORI-SHIMA
# S NISHINO-SHIMA
# KAITOKU SEAMOUNT
TENGCHONG #
S ZENGYU
#
S
# S
#
S
# KITA-IWO-JIMA
S UNNAMED
S IRIOMOTE-JIMA
# S
#
S UNNAMED
# S IWO-JIMA
#
UNNAMED S
# S SHIN-IWO-JIMA
# MINAMI-HIYOSHI
VOLCANO CEBORUCO #
S UNNAMED
# S FUKUJIN
#
HALEAKALA #S S MICHOACAN-GUANAJUATO S
# S
# FARALLON DE PAJAROS
HUALALAI #
SS
#S MAUNALOA
# S#
# S S# PICO DE ORIZABA S
#
UNNAMED SUPPLY REEF S
#S ASUNCION
#
SCOMPLEX
BARCENA #
S
# POPOCATEPETL # S # S VOLCANO DE SAN MARTIN SABA S
#S BABUYAN
# DIDICAS
CLARO
S
# AGRIGAN
ALAMAGAN # S
KILAUEA SOCORRO MOUNT LIAMUIGA JABAL YAR
EL CHICHON # S TACANA S#
#
SOUFRIERE HILLS #
SS SOUFRIERE GUADELOUPE S
#
CAMIGUIN DE BABUYANE S GUGUAN
# MOUNT PAGAN
SANTA MARIA#
PACAYA
FUEGO IZALCO MORNE PATATES #
S
#
S
DJEBEL TEYR
JEBEL ZUBAYR #S# MOUNT PINATUBO
S
# RUBY
ALMOLONGA ACATENANGO #
SS
#
SS
#
S#
# LAGUNA VERDE S MICOTRIN
# FOGO S
# DALLOL #
S #S HARRAS OF DHAMAR S
#
SS
#
S
#
SS#
# CERRO NEGRO QUALIBOU #
MONTAGNE PELEE
S SOUFRIERE ST VINCENT SS#
ERTA ALE #
TAAL #
S # MAYON
ATITLAN MIGUEL #
ILOPANGO SANCOSIGUINA
S
S#
#S
S
#S#
# MOMOTOMBO
KICK-'EM-JENNY #
S
#
S ALAYTA #S S#
S
DUBBI
BARREN ISLAND #S
S
MALINAO #
S IRIGA
S BULUSAN
#
SAN SALVADOR SAN CRISTOBAL SS
#
TELICA
CONCEPCION ARDOUKOBA# SS
#
MANDA-INAKIR
S BILIRAN
#
LAS PILAS # S
SS#
#
MASAYA # S CANLAON
#
SANTA ANA
10°
S MIRAVALLES
10°
UNNAMED #S CONCHAGUITA S# ARENAL
DAMA ALI ILE DES CENDRES #S
S#
# FENTALE #S KONE
# S HIBOK-HIBOK
#
SS
RINCON DE LA VIEJA
BARVA S TURRIALBA
LA YEGUADA TULLU MOJE # RAGANG # S#
S CALAYO
IRAZU BARU OKU VOLCANO FIELD
POAS S
# S BUD DAJO
#
CERRO BRAVO # S RUIZ PEUET SAGUE # S#
S
S
# MOUNT CAMEROON BUR NI TELONG AWU
S#
S
TOLIMA BANUA WUHU
HUILA SANTA ISABEL # SIBAYAK # TONGKOKO # S API SIAU
PINTA PURACE # SGALERAS CUMBAL S MAHAWU # SS
#
S
# SOUTH ISLAND #
S THE BARRIER S RUANG
# MAKIAN
MARCHENA
VOLCANO WOLF # S
DONA JUANA #
S
#S
#S NEGRO DE MAYASQUER EMURUANGOGOLAK # S SORIKMARAPI
S TANDIKAT
#
LOKON-EMPUNG #
SOPUTAN S
#S
S #
# S#
#
S
S IBU DUKONO
FERNANDINA # S
#
S
S
#S GUAGUA
#
S
#
PICHINCHA
ANTISANA # S#
S
#S REVENTADOR LONGONOT MARAPI S AMBANG
# S GAMALAMA
# GAMKONORA
SANTIAGO # S
#
S S
#S
#S SUMACO
# UNNAMED S
# NYAMURAGIRA S
# OLKARIA TALANG # S#
S COLO UNA UNA RABAUL
COTOPAXI # S NYIRAGONGO # S
S
# ST ANDREW STRAIT
CHACANA
S TUNGURAHUA
# KERINCI # SS ULAWUN
SUMBING # S#
#
VOLCANO ALCEDO BAM
CERRO AZUL QUILOTOA SANGAY VISOKE SS#
#
OL DOINYO LENGAI #
S CHYULU HILLS KABA #SS DEMPO S
# SUNNAMED LOLOBAU
DAKATAUA
SIERRA NEGRA GUNUNG BESAR # S
# BANDA API S
# MANAM S
# S#
# S
#
MERU SUOH #S SALAK
GEDE SERUA KARKAR # S S
#
S #S
#
SS
#S
# BAMUS
KRAKATAU #
KIARABERES-GAGAK #
SSS#
#SS#
#
GUNUNGAPI WETAR
S #
# S#
#
S
#S NILA LONG ISLAND LANGILA # S PAGO WITORI
BAGANA
S
#
S
# SS
#S
#
S
# S
#
S
#
BATU TARA
S#
# S BILLY MITCHELL
GALUNGGUNG TENGGER #
CEREME S#
#SS
S#
# S#S# S#S#SS
#S
#
S#
# S
#
S
#S
#S
#S
S SIRUNG
#
S
TEON
WURLALI
RITTER ISLAND LAMINGTON
KIEYO S
# S#
# S#
# S SAVO
S VICTORY KAVACHI
#
S
10°
10°
GUNTUR LAMONGAN INIELIKA
PAPANDAYAN EBULOBO LEWOTOLO S
# TINAKULA
KARTHALA S
# TANGKUBANPARAHU SEMERU GUNUNG RANAKAH ILIWERUNG WAIOWA
SAVAI'I KELUT API ILIBOLENG
ARJUNO-WELIRANG SANGEANG
# #
S S OFU-OLOSEGA SABANCAYA UBINAS
MERBABU TAMBORA LEWOTOBI
RINJANI LEREBOLENG
SORETIMEAT # S
S GAUA
#
MERAPI
SNIUAFO'OU
# S CURACOA
# BATUR IYA EGON AOBA #S LOPEVI
EL MISTI #
S# SUNDORO
S#
SS TUTUPACA AGUNG KELIMUTU AMBRYM # SS
#
EAST EPI #
S KUWAE
SUMBING
HUAYNAPUTINA # YUCAMANE COMPLEX RAUNG PALUWEH
LATE #S FONUALEI IJEN
GUALLATIRI #SS SLAMET TRAITOR'S HEAD #S
S#
# S HOME REEF METIS SHOAL
# ISLUGA # YASUR #S
S TOFUA
S
# OLCA-PARUMA # S
S
# FALCON ISLAND
UNNAMED SAN PEDRO # SS PITON DE FOURNAISE S
#
PUTANA # MATTHEW ISLAND #
S#
S
LASCAR #S HUNTER ISLAND
ARACAR #SS
#
S
# MONOWAI SEAMOUNT LLULLAILLACO UNNAMED S
#
UNNAMED
S RAOUL ISLAND
# MACDONALD S
#
30°
30°
S BRIMSTONE ISLAND
#
TUPUNGATITO
ROBINSON CRUSOE STINGUIRIRICA #
# S
#
S
#S SAN
S#
JOSE
MAIPO RUMBLE III
CERRO QUIZAPU AZUL # S
#
S PLANCHON-PETEROA
S
#
DESCABEZADO GRANDE
NEVADOS DE CHILLAN # S AUCKLAND FIELD #
S ANTUCO
# TRISTAN DA CUNHA S
# WHITE ISLAND S #S
CALLAQUI #S TARAWERA # S
LLAIMA #S
#
S
S
# VILLARRICA
ST PAUL S
# TONGARIRO S #
MOCHO-CHOSHUENCO
S
#
LONQUIMAY
MOUNT EGMONT # S
CARRAN-LOS VENADOS # S OSORNO
CORDON CAULLE RUAPEHU
PUNTIGUIDO-CORDON CEN # S
#
CALBUCO S HUEQUI
MINCHINMAVIDA # S
CERRO YANTELES # S#
S CORCOVADO
CERRO HUDSON S
#
MARION ISLAND S
#
LAUTARO #
S
S
#
50°
50°
VOLCANO VIEDMA
MONTE BURNEY S
#
HEARD VOLCANO S
#
BOUVET S
#
PROTECTOR SHOAL ##
SS ZAVODOVSKI
CANDLEMAS ISLAND S
#
MOUNT MICHAEL S
#
BRISTOL ISLAND #
S
PENGUIN S
#
DECEPTION ISLAND S
#
BUCKLE ISLAND S
#
180° 160° 140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 0° 20° 40° 60° 80° 100° 120° 140° 160° 180°
Volcanes con erupciones durante los ùltimos 10 000 años. VOLCANES DEL MUNDO Este planeta dinámico, un mapa de 101 x 147 cm mostrando estos volcanes, los
Mapa elaborado en 1995 por Roland Pool, Smithsonian Institution, 3000 0 3000 Km epicentros de terremotos, los crateres de impacto, además de datos tectónicos y
Global Volcanism Program, NHB MRC 119, Washington, DC 20560. fisiográficos, se puede obtener de: US Geological Survey, Map Distribution
Proyección Mercator Center, Box 25256, Federal Center, Denver, CO 80225 (800) USA-MAPS.
Parte 2
CENTROS DE AVISOS DE CENIZAS
VOLCÁNICAS DESIGNADOS POR LA OACI
Y SUS RESPONSABILIDADES
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
2-1
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
2-2 en las aerovías internacionales (IAVW)
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
Taibei
Taiyuan
Tokyo
Ulan-Bator
Urumqi
Washington
Wuhan
Xiamen
Xi’an
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
Khartoum København
Kigali Kuwait
Kinshasa Lisboa
København London
Kuwait Madrid
Larnaca Malmo
Las Palmas Malta
Lisboa Marseille
Ljubjana Mauritius
Madrid Milan
Malta Munchen
Milan Nairobi
Monrovia Niamey
Munchen Nicosia
Muscat Oslo
N’Djamena Paris
Nairobi Reims
Niamey Rome
Palma de Mallorca Rovaniemi
Rennes Saint Denis
Roma Sal Oceanic
Rovaniemi Sarajevo
Sana’a Skopje
Sarajevo Sofia
Skopje Stavanger
Sofia Stockholm
Stockholm Sundsvall
Strasbourg Tampere
Tehran Tehran
Tel Aviv Tel Aviv
Tirana Tirana
Toulouse Trondheim
Varna Varna
Wien Wien
Zagreb Zagreb
Zurich Zurich
Parte 2. Centros de avisos de cenizas volcánicas
designados por la OACI y sus responsabilidades 2-7
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
ACC que
MWO a las que proporcionarán
debe dirigirse la ayuda para la
información para expedición de
Centro de avisos ayudar a efectos NOTAM/ASHTAM
de cenizas Zona de de expedición y de información
volcánicas responsabilidad de SIGMET de vuelo
ANCHORAGE
75°
VAAC 75°
MONTREAL
A VAAC
60°
MONTREAL 60°
VAAC
LONDON
VAAC
45° 45°
TOKYO WASHINGTON
VAAC VAAC
30° 30°
WASHINGTON TOULOUSE
VAAC VAAC
15° 15°
0° 0°
15° 15°
30° 30°
WELLINGTON
BUENOS AIRES VAAC
DARWIN A
VAAC
45°
VAAC 45°
60° 60°
AIS/MAP 00/18 105° 90° 75° 60° 45° 30° 15° 0° 15° 30° 45° 60° 75° 90° 105° 120° 135° 150° 165° 180° 165° 150° 135° 120°
Parte 3
SITIOS WEB DE UTILIDAD
Anchorage: http://www.alaska.net/~aawu
Buenos Aires: http://www.ssd.noaa.gov/VAAC/OTH/AG/messages.html
Darwin: http://www.bom.gov.au/info/vaac
Londres: http://www.ssd.noaa.gov/VAAC/OTH/UK/messages.html
http://www.metoffice.com
Montreal: http://www.msc-smc.ec.gc.ca/cmc/eer/VAAC.index_e.html
http://weather.ec.gc.ca/eer/data/vaac/realtime_auto_traj
Tokyo: http://www.ssd.noaa.gov/VAAC/OTH/JP/messages.html
Toulouse: http://www.meteo.fr/aeroweb/info/vaac
Washington: http://www.ssd.noaa.gov/VAA/washington.html
Wellington: http://www.ssd.noaa.gov/VAAC/OTH/NZ/messages.html
http://www.met.co.nz
3-1
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
3-2 en las aerovías internacionales (IAVW)
Caribbean Disaster
Emergency Response Agency: http://www.cdera.org
(Organismo para casos de socorro
y emergencias del Caribe)
VAFTAD: http://www.ssd.noaa.gov/VAAC/vaftad.html
(Modelo computadorizado
VAFTAD)
World Organization of
Volcano Observatories: http://volcano.ipgp.jussieu.fr
(Organización Mundial de
Observatorios de Vulcanología)
Nota.- Puede encontrarse información básica útil sobre cenizas volcánicas y sus
consecuencias para la aviación en el Manual sobre nubes de cenizas volcánicas, materiales
radiactivos y sustancias químicas tóxicas de la OACI (Doc 9691), primera edición, 2001.
Los documentos de la OACI pueden solicitarse a la Subsección de venta de documentos
por sales_unit@icao.int.
3-2
Parte 4
VIGILANCIA DE LOS VOLCANES
EN LAS AEROVÍAS INTERNACIONALES
PROCEDIMIENTOS OPERACIONALES
PARA LA DIFUSIÓN DE INFORMACIÓN
SOBRE LAS ERUPCIONES VOLCÁNICAS
Y LAS CONSIGUIENTES NUBES DE CENIZAS
VOLCÁNICAS EN LAS ZONAS EN QUE PUEDAN
AFECTAR A LAS RUTAS UTILIZADAS
POR LOS VUELOS INTERNACIONALES
Y MEDIDAS QUE DEBEN TOMARSE
ANTES DE LAS ERUPCIONES
4.1.1 A fin de poder aplicar eficientemente las medidas indicadas en 4.2, 4.3, 4.4
y 4.5, los Estados encargados de las regiones de información de vuelo (FIR) en las que
existan volcanes activos o potencialmente activos cerca de las rutas utilizadas por los
vuelos internacionales, deben tomar disposiciones para garantizar que:
4-1
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
4-2 en las aerovías internacionales (IAVW)
4.1.2 Los Estados contratantes deberían promulgar el requisito de que los pilotos
realicen y transmitan una observación especial de aeronave, como se dispone en el
Anexo 3, 5.5.1 g) y h), en caso de encontrar u observar actividad volcánica previa a una
erupción, una erupción volcánica o una nube de cenizas volcánicas que pueda afectar
a la seguridad de otras operaciones aeronáuticas, y registrarla en el formulario de
aeronotificación especial de conformidad con el Anexo 3, 5.8.1. Además, la Asociación
del Transporte Aéreo Internacional (IATA), la Federación Internacional de
Asociaciones de Pilotos de Línea Aérea (IFALPA) y el Consejo Internacional de
Asociaciones de Propietarios y Pilotos de Aeronaves (IAOPA) deberían señalar este
requisito a la atención de los pilotos.
Nota.— Actividad volcánica previa a una erupción significa en este contexto
que tal actividad es desacostumbrada o ha aumentado, lo cual podría presagiar
una erupción volcánica.
En caso de que ocurra actividad volcánica importante previa a una erupción o una
erupción volcánica o se notifique la presencia de una nube de cenizas volcánicas en una
zona en que pueda afectar a las rutas utilizadas por los vuelos internacionales, el
ACC/FIC responsable de la FIR correspondiente, al recibir información del suceso, debe
adoptar las siguientes medidas:
a) Comunicar inmediatamente esta información a las aeronaves en vuelo que
puedan verse afectadas por las nubes de cenizas volcánicas y advertir a los
ACC en las FIR adyacentes pertinentes. Expedir un NOTAM o un ASHTAM*
por intermedio de la Oficina NOTAM internacional (NOF) del Estado, de
conformidad con lo dispuesto en el Anexo 15, Capítulo 5, en el que se den
detalles de la actividad volcánica previa a una erupción, de la erupción volcánica
y de las nubes de cenizas volcánicas, incluido el nombre y las coordenadas
geográficas del volcán, la fecha y la hora de erupción, los niveles de vuelo y las
rutas o tramos de ruta que puedan verse afectados y, según las necesidades, las
rutas cerradas temporalmente al tránsito aéreo. Incluir en la lista de direcciones
para los NOTAM o ASHTAM de actividad volcánica, la MWO asociada
(véase la Parte 2 de este documento), todos los VAAC el Centro Mundial de
Pronósticos de Área (WAFC) de Londres en EGRRYMYX, el WAFC de
Washington en KWBCYMYX y los centros regionales de pronósticos de área
(RAFC) responsables de la expedición de pronósticos del tiempo significativo
(SIGWX) para la zona en cuestión.
Nota 1.— Al expedir un NOTAM o un ASHTAM sobre actividad
volcánica importante previa a una erupción, o sobre erupciones
volcánicas que no producen penachos de cenizas, se recomienda incluir
en el texto del NOTAM o ASHTAM lo siguiente, si corresponde:
Clave de
colores del
nivel de alerta Actividad volcánica
O
Parte 4. Vigilancia de los volcanes en las
aerovías internacionales 4-5
4.3.1 En caso de que ocurra actividad volcánica importante previa a una erupción
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
4-6 en las aerovías internacionales (IAVW)
Por ejemplo:
Un NOTAM expedido por la NOF Guayaquil se enviaría al VAAC Washington de
la siguiente forma, con indicación de las cuatro secciones del mensaje:
Parte 4. Vigilancia de los volcanes en las
aerovías internacionales 4-7
9 HABITUAL
1 ZCZC ENCAPSULAMIENTO DEL
GG KWBCYMYX ENCABEZAMIENTO AFTN
151840 SEGUYNYX
9 ABREVIADO DE LA OMM
2 NWEQ31 SEGU 151840 ENCABEZAMIENTO
9 DICHO
3 A0623/00/00 NOTAMN NOTAM PROPIAMENTE
Q) SEGU/QWWXX/IV/NBO/W/000/
250/080128S 07826W
A) SEGU
B) 0002151830
D) SIGNIFICANT VOLCANIC
ACT TUNGURAHUA VA MOV
W. AWY RESTRICTIONS AND
ALT RTE NOTIFIED BY ATC
ZCZC
GG KWBC YMYX
170630 MHTGYNYX
NWM031 MHTG 170630
ASHTAM
C. VOLCÁN SAN CRISTÓBAL.14004-02
D. 124211N0870024W
E. YELLOW ALERT
F. SFC/11000FT
G. E/SE
H. VOR/DME MGA A317 TUKOR CNL
I. VOR/DME MGA A317 TUKOR RTE AVBL. ALT RTE
MGA VOR/DME A502 BERTA GABOS A317.
VOR/DME/CAT/ABVL
J. INSTITUTO NACIONAL DE ESTUDIOS TERRITORIALES. DPTO. DE
SISMOLOGÍA
K. PRECAUCIÓN AVIACIÓN GENERAL VIENTO 60KM/H E/SE DEL
VOLCÁN
NNNN
4.4.1 Al recibir información del ACC/FIC sobre una erupción volcánica o sobre
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
4-8 en las aerovías internacionales (IAVW)
la presencia de una nube de cenizas volcánicas, la MWO debe adoptar las siguientes
medidas:
Nota 2.— Los números de contacto que las MWO deberán utilizar para
notificar las erupciones volcánicas/nubes de cenizas volcánicas a los
VAAC figuran en la Tabla 4-2.
4.4.2 En caso de que la MWO se entere de una actividad previa a una erupción,
una erupción volcánica o de una nube de cenizas volcánicas a través de una fuente
distinta del ACC/FIC asociado, la información debe transmitirse inmediatamente a su
ACC/FIC asociado, tras lo cual se seguirán los procedimientos indicados en 4.4.1.
4.4.3 En caso de que una oficina meteorológica se entere de una actividad previa
a una erupción, una erupción volcánica o de una nube de cenizas volcánicas a través de
cualquier fuente, la información debe transmitirseinmediatamente a la MWO asociada
para su retransmisión al ACC/FIC.
* Cuando se recibe una notificación inicial de una erupción a través de una fuente distinta del
ACC/MWO, la información debe transmitirse inmediatamente por teléfono al ACC o a la MWO
correspondiente, tras lo cual se seguirán los procedimientos indicados en a) a g).
* La información de asesoramiento procedente de los VAAC tiene por objeto proporcionar asistencia
a las MWO en la preparación de los SIGMET, especialmente en la parte de “proyección” de los
mismos. No obstante, con el objeto de proporcionar a los explotadores de las líneas aéreas información
anticipada sobre cenizas volcánicas lo antes posible, se ha proporcionado en la Red SITA una dirección
AFTN (EGLLSITV) a la que los VAAC pueden enviar sus avisos para que SITA los distribuya
posteriormente a los explotadores de las líneas aéreas. Los SIGMET sobre cenizas volcánicas se
difundirán, evidentemente, de conformidad con las tablas de intercambio OPMET del plan regional de
navegación aérea pertinente.
** En las radiodifusiones por satélite de los centros del WAFS de Londres y Washington se incluirán
avisos de cenizas volcánicas en formato gráfico. En el apéndice del Anexo 3 (Enmienda 71 del Anexo
3, aplicable el 5 de noviembre de 1998) figura un ejemplo de formato gráfico.
detalles de la erupción
— hora (UTC), día/mes/año de la erupción
detalles de la nube de cenizas
— extensión vertical en niveles de vuelo y extensión horizontal en kilómetros (millas
marinas) de la nube de cenizas y límites de ésta en grados y minutos
Parte 4. Vigilancia de los volcanes en las
aerovías internacionales 4-11
* La información de asesoramiento procedente de los VAAC tiene por objeto proporcionar asistencia a
las MWO en la preparación de los SIGMET, especialmente en la parte de “proyección” de los mismos.
No obstante, con el objeto de proporcionar a los explotadores de las líneas aéreas información anticipada
sobre cenizas volcánicas lo antes posible, se ha proporcionado en la Red SITA una dirección AFTN
(EGLLSITV) a la que los VAAC pueden enviar sus avisos para que SITA los distribuya posteriormente
a los explotadores de las líneas aéreaS,. Los SIGMET sobre cenizas volcánicas se difundirán,
evidentemente, de conformidad con las tablas de intercambio OPMET del plan regional de navegación
aérea pertinente.
f) mantener contacto periódico con otros VAAC, cuando sea necesario, así como
con la red mundial de volcanismo de la Smithsonian Institution, a fin de estar al
día sobre el estado de actividad volcánica en la zona de responsabilidad
del VAAC; y
g) en los casos en que la nube de cenizas volcánicas atraviese los límites de las
Manual sobre la vigilancia de los volcanes
4-12 en las aerovías internacionales (IAVW)
VAAC de Anchorage
VAAC de Londres
VAAC de Montreal
VAAC de Tokio
VAAC de Toulouse
VAAC de Washington
VAAC de Wellington
5-1