TS en 13501-2 PDF

ICS 13.220.
50 TÜRK STANDARDI TS EN 13501-2/Haziran 2009
TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
YANGINA TS EN 13501-2
DAYANIM Haziran 2009
R 60 / E 120
ICS 13.220.50
YAPI MAMULLERİ VE BİNA ELEMANLARI - YANGIN

SINIFLANDIRMASI BÖLÜM 2: YANGINA DAYANIM
DENEYLERİNDEN ELDE EDİLEN VERİLER
KULLANILARAK SINIFLANDIRMA (HAVALANDIRMA
TESİSATLARI HARİÇ)
Fire classification of construction products and building

elements – Part 2: Classification using data from fire
resistance tests, excluding ventilation services
TS EN 13501-2 (2009) standardı, EN 13501-2 (2007) standardı ile birebir aynı olup, Avrupa
Standardizasyon Komitesi’nin (CEN, rue de Stassart 36 B-1050 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa
Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN’den yazılı izin alınmaksızın
çoğaltılamaz.
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
− Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı)
Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası
standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk
Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve
akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK
Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan
belgedir.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 13.220.50 TÜRK STANDARDI TS EN 13501-2/Haziran 2009
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 13501-2: 2007 standardı esas alınarak TSE Mühendislik
Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 29 Haziran 2009 tarihli toplantısında
Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
− Bu standardın kabulü ile TS 1263: 1983, TS 4065: 1984, TS EN 13501-2: 2008, TS 12116: 1997 kısmen,
TS 9935: 1992 kısmen iptal edilmiştir.
− EN 13501 serisi, aşağıdaki bölümlerden oluşur:

− Bölüm 1: Yangın karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma,
− Bölüm 2: Yangına dayanım deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma
(havalandırma servisleri hariç),
− Bölüm 3: Bina hizmet tesisatlarında kullanılan mamuller ve elemanlar üzerinde yapılan yangına
dayanıklılık deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma: Yangına dayanıklı hava
kanalları ve yangın damperleri
− Bölüm 4: Duman kontrol sistemlerinin bileşenleri üzerinde yapılan yangına direnç deneylerinden elde
edilen veriler kullanılarak sınıflandırma,
− Bölüm 5: Çatıların dış yangınlara maruz bırakılması deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak
sınıflandırma
− Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................ 1
1 Kapsam................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ......................................................................................... 2
3 Terimler ve tarifler ................................................................................................................................. 3
4 Yangın senaryoları ................................................................................................................................ 5
4.1 Genel ....................................................................................................................................................... 5
4.2 Standard sıcaklık/süre eğrisi (alevli yayılmış yangından sonra) ............................................................. 6
4.3 Yavaş ısıtma eğrisi (için için yanma)....................................................................................................... 6
4.4 ‘Yarı doğal’ yangın................................................................................................................................... 6
4.5 Dış yangına maruz kalma eğrisi .............................................................................................................. 6
4.6 Sabit sıcaklık etkisi .................................................................................................................................. 7
5 Yangına dayanım performans karakteristikleri .................................................................................. 7
5.1 Genel ....................................................................................................................................................... 7
5.2 Performans karakteristikleri..................................................................................................................... 7
5.2.1 R - Yük taşıma kapasitesi……………………………………………………………………………………..8
5.2.2 E - Bütünlük…………………………………………………………………………………………………….8
5.2.3 Isı yalıtımı………………………………………………………………………………………………………8
5.2.4 W - Işıma………………………………………………………………………………………………………10
5.2.5 M - Mekanik etki………………………………………………………………………………………………10
5.2.6 C - Kendiliğinden kapanma………………………………………………………………………………….10
5.2.7 S - Duman sızdırmazlığı……………………………………………………………………………………..11
5.2.8 G - 'Kurum (is) yangını' dayanımı…………………………………………………………………………..11
5.2.9 K - Yangından koruma özelliği………………………………………………………………………………11
6 Yangına dayanım performansının beyanı ......................................................................................... 11
6.1 Sınıflandırma süreleri ............................................................................................................................ 11
6.2 Kısa gösterim harfleri ............................................................................................................................ 11
6.3 Performansın beyanı ............................................................................................................................. 11
6.4 Sınıf birleşimleri ..................................................................................................................................... 11
6.5 Özel sınıflandırmalar ............................................................................................................................. 11
6.5.1 Yangın kapıları ve kepenkleri……………………………………………………………………………….12
6.5.2 Taşıyıcı sistemler ve mahfazaları…………………………………………………………………………..12
6.6 İlâve performans parametreleri ............................................................................................................. 12
6.6.1 Seçimli performans parametreleri…………………………………………………………………………..13
6.6.2 Performans parametrelerinin genişletilmesi……………………………………………………………….13
6.6.3 Özel performans parametreleri……………………………………………………………………………..13
6.7 Sınıflandırmanın gösterimi .................................................................................................................... 12
6.8 Malzeme şartnamelerinde yangına dayanım sınıflarının beyanı .......................................................... 13
7 Yangına dayanım için sınıflandırma işlemi....................................................................................... 13
7.1 Genel ..................................................................................................................................................... 13
7.1.1 İşlem…………………………………………………………………………………………………………...14
7.1.2 Standard sıcaklık/süre yangına dayanım deneylerinin sayısını azaltmak için genel kurallar………..15
7.2 Yangın ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı elemanların sınıflandırılması.............................................. 15
7.2.1 Genel…………………………………………………………………………………………………………..16
7.2.2 Ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı duvarların sınıflandırılması………………………………………… 17
7.2.3 Yangınayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı döşemeler ve çatıların sınıflandırılması………………… 17
7.2.4 Kirişlerin sınıflandırılması……………………………………………………………………………………18
7.2.5 Kolonların sınıflandırılması………………………………………………………………………………….18
7.2.6 Balkonlar, koridorlar ve merdivenlerin sınıflandırılması………………………………………………….19
7.3 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı elemanların sınıflandırılması..................................................... 18
7.3.1 Genel…………………………………………………………………………………………………………..20
7.3.2 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı duvarların sınıflandırılması……………………………………..20
7.3.3 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı döşemelerin ve çatıların sınıflandırılması…………………….21
7.3.4 Asma katların sınıflandırılması…………………………………………………………………………….. 22
7.4 Elemanları veya iş parçalarını korumak için sistemler ve malzemeler .......................................... 21
7.4.1 Genel…………………………………………………………………………………………………………..23
7.4.2 Yapılacak deneyler…………………………………………………………………………………………...23
7.4.3 Deney metodları………………………………………………………………………………………………24

7.4.4 Performans kriterleri………………………………………………………………………………………….24
7.4.5 Sınıflar……………………………………………………………………………………………………… 24
7.4.6 Korunan yapısal elamanların sınıflandırılması…………………………………………………………….24
7.5 Yük taşımayan elemanların sınıflandırması .......................................................................................... 24
7.5.1 Genel………………………………………………………………………………………………………… 27
7.5.2 Bölgeler……………………………………………………………………………………………………… 27
7.5.3 Perde duvarların sınıflandırılması…………………………………………………………………………. 28
7.5.4 Bağımsız yangın dayanımlı tavanların sınıflandırılması………………………………………………… 29
7.5.5 Kapatma cihazları dahil yangın kapılarının ve kepenklerin sınıflandırılması…………………………..30
7.5.6 Duman kontrol kapılarının sınıflandırılması………………………………………………………………..32
7.5.7 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarının sınıflandırılması………………………………………………. 33
7.5.8 Servis geçiş contalarının sınıflandırılması……………………………………………………………….. 34
7.5.9 Doğrusal bağlantı contalarının sınıflsandırılması…………………………………………………………35
7.5.10 Servis kanalları ve boşlukların sınıflandırılması…………………………………………………………36
7.5.11 Bacaların sınıflandırılması…………………………………………………………………………………37
7.6 Yangından koruma özelliği için duvar ve tavan kaplamalarının sınıflandırılması ................................. 35
7.6.1 Genel…………………………………………………………………………………………………………..38
7.6.2 Deney metodu……………………………………………………………………………………………….. 38
7.6.3 Yapılacak deneyler………………………………………………………………………………………… 38
7.6.4 Yangından koruma özelliği için performans kriterleri……………………………………………………..38
7.6.5 Sınıflar…………………………………………………………………………………………………………39
Ek A Sınıflandırma raporu ........................................................................................................................... 37
A.1Genel……………………………………………………………………………………………………………..40
A.2 İçerik ve biçim………………………………………………………………………………………………… 40
A.3 Sınıflandrma raporu biçimi…………………………………………………………………………………….41
Ek B (Bilgi için) Koruma elemanları veya iş parçaları için malzemeler ve sistemlerin nitelendirme
verisi ve verinin uygulama alanının sunumu................................................................................... 40
B.1 Genel…………………………………………………………………………………………………………….44
B.2 Koruyucu düşey membranlar için nitelendirme verilmesi…………………………………………………. 44
B.3 Beton elamanlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri………………………………………….. 45
B.4 Çelik işlerine uygulanan koruma için nitelendirme verileri……………………………………………….. 45
B.5 Beton/profili levha çelik kompozit elemanlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri…………. 46
B.6 Beton dolgulu boş çelik kolonlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri……………………….. 47
B.7 Ahşap elemanlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri…………………………………………..48
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 48
Yapı malzemeleri ve bina elemanları - Yangın sınıflandırılması -

Bölüm 2: Yangına dayanım deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak
sınıflandırma (Havalandırma tesisatları hariç)
0 Giriş
Bu standardın amacı yapı malzemeleri ve bina elemanlarının yangına dayanım sınıflandırması için
harmonize bir işlem tarif etmektir. Bu sınıflandırma, Madde 2 ve Madde 7’de listelenen deney işlemlerini esas
alır.
Bu standard, ayrıntıları ‘Açıklayıcı Doküman Numara 2 (ID2): Yangın durumunda emniyet (OJ C62 Vol
37)’de verilen, AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC)’de belirtilen ikinci temel şartları desteklemek
için hazırlanmıştır. Yapı malzemeleri, yapı işleri ve parçalarının yangına dayanım performanslarının
sınıflandırmasını dikkate alan, Konsey Yönetmeliği 89/106/EEC’nin uygulanması hakkındaki 3 Mayıs 2000
tarihli Komisyon Kararını yansıtır.
Açıklayıcı Doküman ve 2 Mayıs 2000 tarihli Komisyon Kararı, yangına dayanım ile ilgili performans ve
sınıfları belirler. Bu sınıflar, her biri yangına dayanım davranışının önemli bir özelliğine karşılık gelen kısa
gösterim harfleri ile tanıtılır.
Bu standard, bu özellikler için genel bir fikir verir. Bina elemanlarının farklı grupları için fonksiyonel özellikleri
yorumlar ve münferit elemanlar için deney sonuçlarını esas alan sınıflandırmalarını türetmek için metodu
açıklar.
1 Kapsam
Bu standard, ilgili deney metodunun doğrudan uygulama alanı içinde olan yangına dayanım ve duman
sızdırma deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak, yapı malzemeleri ve bina elemanlarının
sınıflandırması işlemini kapsar. Genişletilmiş uygulama esasına göre sınıflandırma bu standardın kapsamı
dışındadır. Diğer taraftan, genişletilmiş uygulama için bu standardda belirtilenle aynı sınıflar kullanılır.
Bu standard aşağıdakilerle ilgilidir:

a) Yangın ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı elemanlar:
- Duvarlar,
- Döşemeler,
- Çatılar
- Kirişler,
- Kolonlar,
- Balkonlar,
- Koridorlar,
- Merdivenler.
b) Yangın ayırma işlevi olan, camla kaplanmış (glazing) veya camla kaplanmamış, servisler ve sabit eşya
ihtiva eden veya etmeyen yük taşıyıcı elemanlar:
- Duvarlar,
- Döşemeler,
- Çatılar,
- Asma katlar.
c) Koruma elemanları veya işlerin parçaları için malzemeler ve sistemler.

- Bağımsız bir yangın dayanımı olmayan tavanlar,
- Yangından koruyucu sıvalar, kaplamalar ve paneller.
d) Camla kaplanmış veya camla kaplanmamış, servisler ve sabit eşya ihtiva eden veya etmeyen, yük
taşıyıcı olmayan elemanlar veya işlerin parçaları.
- Bölmeler,
- Cepheler (perde duvarlar) ve dış duvarlar,
- Bağımsız yangın dayanımlı tavanlar,
- Yangın kapıları ve kepenkleri ve bunların kapatma cihazları,
- Duman kontrol kapıları,
- Taşıyıcı sistemler ve mahfazaları,
- Servis geçiş contaları,
- Doğrusal bağlantı contaları,
1
- Servis kanalları ve boşlukları,

- Bacalar.
e) Yangından koruma özelliği olan duvar ve tavan kaplamaları.

f) EN 81-58’göre deneye tâbi tutulan asansör kat kapıları bu standardın kapsamı dışındadır. EN 1634-1’e
göre deneye tâbi tutulan asansör kat kapıları Madde 7.5.5’e uygun olarak sınıflandırılır.
Bu elemanlar için hazırlanmış ilgili deney metotları, Madde 2 ve Madde 7’de listelenmiştir.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda ve/veya dokümanda, tarih belirterek veya belirtmeksizin diğer standardlara ve/veya
dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde
verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan standardda da
ve/veya dokümanda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın ve/veya
dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde ilgili standardın ve/veya dokümanın en son baskısı kullanılır.
EN,ISO,IEC Adı TS No1 Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 1363-2 Fire resistance tests – Part 2: Alternative TS EN Yangına dayanıklılık deneyleri- Bölüm 2:
and additional tests 1363-2 Alternatif ve ilâve işlemler
EN 1364-1 Fire resistance tests for non-loadbearing TS EN Yük taşımayan elemanlardaki yangına
elements – Part 1: Walls 1364-1 dayanıklılık deneyleri - Bölüm 1: Duvarlar
EN 1364-2 Fire resistance tests for non-loadbearing TS EN Yük taşımayan elemanların yangına
elements – Part 2: Ceilings 1364-2 dayanıklılık deneyleri- Bölüm 2: Tavanlar
EN 1364-3 Fire resistance tests for non-loadbearing TS EN Yük taşımayan elemanlar için yangına
elements - Part 3: Curtain walling - Full 1364-3 direnç deneyleri - Bölüm 3: Perde duvarlar
configuration (complete assembly) - Tam düzen
EN 1364-4, Fire resistance tests for non-loadbearing TS EN Yük taşımayan elemanların yangına direnç
elements — Part 4: Curtain walling — 1364-4 deneyleri - Bölüm 4: Giydirme cepheler -
Part configuration Bölüm konfigürasyonu
EN 1365-1 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Yangına dayanıklılık deneyleri- yük taşıyıcı
elements – Part 1: Walls 1365-1 elemanlar için- bölüm 1: duvarlar
EN 1365-2 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Yangına dayanıklılık deneyleri-Yük taşıyıcı
elements – Part 2: Floors and roofs 1365-2 elemanlar-Bölüm 2: Döşemeler ve çatılar
EN 1365-3 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Yangına dayanıklılık deneyleri-Yük taşıyıcı
elements – Part 3: Beams 1365-3 elemanlar-Bölüm 3: Kirişler
EN 1365-4 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Taşıyıcı elemanların yangına dayanıklılık
elements – Part 4: Columns 1365-4 deneyi- Bölüm 4: Kolonlar
EN 1365-5 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Yük taşıyan elemanlar için yangına direnç
elements – Part 5: Balconies and 1365-5 deneyleri - Bölüm 5: Balkonlar ve
walkways kaldırımlar
EN 1365-6 Fire resistance tests for loadbearing TS EN Yük taşıyan elemanlar için yangına direnç
elements – Part 6: Stairs 1365-6 deneyleri - Bölüm 5: Merdivenler
EN 1366-3 Fire resistance tests for service TS EN Servis tesisatları için yangına direnç
installations – Part 3: Penetration seals 1366-3 deneyleri - Bölüm 3: Servis geçiş contaları
EN 1366-4 Fire resistance tests for service TS EN Servis tesisatı için yangına direnç deneyleri
installations – Part 4: Linear joint seals 1366-4 - Bölüm 4: Doğrusal bağlantı contaları
installations – Part 5: Service ducts and 1366-5 deneyleri – Bölüm 5: Servis kanalları ve
shafts boşlukları
installations – Part 6: Raised Access 1366-6 deneyleri - Bölüm 6: Yükseltilmiş ve altı boş
floors and hollow floors yer döşemeleri
installations – Part 7: Conveyor systems 1366-7 deneyleri – Bölüm 7: Konveyör sistemleri
and their closures ve mahfazaları
EN 1634-1 Fire resistance tests for door and shutter TS EN Yangına dayanıklılık deneyleri-Kapı ve
assemblies – Part 1: Fire doors and 1634-1 kepenkler-Bölüm 1: Yangın kapıları ve
shutters kepenkleri
1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayınlanmış olan Türk Standardlarıdır.
2
EN,ISO, Adı TS No Adı

IEC vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 1634-3 Fire resistance tests for door and shutter TS EN Yangına dayanıklılık deneyi-Kapı ve
assemblies – Part 3: Smoke control doors and 1634-3 kepenkler-Bölüm 3: Duman kontrol
shutters kapıları ve kepenkleri
EN 13216-1 Chimneys – Test methods for system chimneys TS EN Bacalar – Sistem bacalar için deney
– Part 1: General test methods 13216-1 metotları – Bölüm 1: Genel deney
metotları
CEN/TS Test methods for determining the contribution to
13381-1 the fire resistance of structural members - Part
1: Horizontal protective membranes
ENV 13381- Test methods for determining the contribution to
2 the fire resistance of structural members – Part
2: Vertical protective membranes
3: Applied protection to concrete members
4: Applied protection to steel members
5: Applied protection to concrete/profiled sheet
steel composite members
6: Applied protection to concrete filled hollow
steel columns
7: Applied protection to timber members
EN 14135 Coverings – Determination of fire protection TS EN Kaplamalar - Yangından koruma
ability 14135 yeterliliğinin tayini
EN 14600 Doorsets and openable windows with fire
resisting and/or smoke control characteristics –
Requirements and classification
EN ISO Fire safety - Vocabulary (ISO 13943:2000) TS EN Yangın güvenliği - Terimler ve tarifleri
13943 ISO
13943
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından, aşağıda verilenlerle birlikte EN ISO 13943’teki terimler ve tarifler
geçerlidir.
3.1 Bina yapı elemanı

Duvar, bölme, döşeme, çatı, kiriş veya kolon gibi yapı elemanın tanımlanmış bir parçası(EN 1363-1). Bu
standardın amacı bakımından, bir eleman hem münferit malzemeleri hem de bir veya daha fazla
malzemeden oluşmuş elemanları kapsar.
3.2 Tavan
Yatay yangın ayrımını sağlamak için tasarlanmış bina yapısının yük taşıyıcı olmayan elemanı (EN 1364-2).
3.3 Kendinden destekli tavan

İlâve askı cihazları olmaksızın, duvardan duvara bir açıklığa sahip olan tavan (EN 1364-2).
3.4 Kapı veya kepenk takımı (kapı takımı)

Ayırma elemanlarındaki sabit açıklıkları kapatmaya yarayan, herhangi bir çerçeve veya kılavuz, kapı kanadı
veya kanatları, sarılan veya katlanan perde vb. ihtiva eden tam takım. Bu, takım içinde kullanılan kapı
donanımı ve diğer sızdırmazlık elemanlarıyla (çekiş kontrolü veya akustik amaçlı kullanımlar için veya yangın
ya da duman kontrolü için kullanılan) birlikte bütün yan panelleri, görüş panellerini veya yatay açılan panelleri
kapsar (EN 1634-1).
3
3.5 Döşeme
Bina yapısının yük taşıyıcı yatay elemanı (EN 1365-2).
3.6 Çatı
Bina yapısının yük taşıyıcı yatay veya eğimli elemanı (EN 1365-2).
3.7 Asma tavan

Destekleyen bir yapıdan asılmış tavan (EN 1364-2).
3.8 Yük taşıyıcı duvar

Uygulanan bir yükü taşımak için tasarlanmış duvar (EN 1365-1).
3.9 Yük taşıyıcı olmayan duvar

Kendi ağırlığından başka ağırlığa maruz kalmayacak şekilde tasarlanmış duvar (EN 1364-1).
3.10 İç duvar
Yangının ayrılmasını sağlayan duvar. Diğer tarafından bağımsız olarak, herhangi bir tarafından yangına
maruz kalabilir (EN 1364-1 ve EN 1365-1).
3.11 Dış duvar

Bir iç veya bir dış yangına ayrı ayrı maruz kalabilen binanın dış kapatmasını oluşturan duvar (EN 1364-1 ve
EN 1365-1).
3.12 Yalıtılmış duvar

Ulaşılan yangına dayanım süresi için bütünlük ve ısı yalıtımı kriterlerinin her ikisini de sağlayan camla
kaplanmış veya camla kaplanmamış duvar (EN 1364-1 ve EN 1365-1).
3.13 Yalıtılmamış duvar

Ulaşılan yangına dayanım süresinde bütünlüğü ve gerektiğinde, ışıma için gerekli kriteri sağlayan fakat ısı
yalıtımı sağlamak amacı olmayan, camla kaplanmış veya camla kaplanmamış duvar. Böyle bir duvarın
tamamı yalıtılmamış yangına dayanıklı cam kaplamadan oluşabilir (EN 1364-1 ve EN 1365-1).
3.14 Ayırma duvarı

Bir bina içerisinde veya bitişik binalar arasında bir taraftan diğer tarafa yangın geçişini engellemek için
yapılmış camla kaplanmış veya camla kaplanmamış duvar (EN 1364-1 ve EN 1365-1).
3.15 Perde duvar

Yük taşıyıcı yapıların ön tarafına yerleştirilmiş, yapısal iskeletten bağımsız, yük taşıyıcı olmayan dış duvar.
Bir perde duvar tipik olarak paneller, cam kaplamalar, sızdırmazlık elemanları, sabitleme elemanları, çapraz
kirişler ve pencere tirizleri ihtiva eder.
3.16 Yangına dayanıklı cam kaplama

Uygun yangına dayanım kriterini sağlayabilen, çerçeveler, sızdırmazlık ve sabitleme malzemeleri gibi uygun
bir metotla montajı yapılmış bir veya daha fazla saydam veya yarı saydam levhadan oluşan, camla kaplama
sistemi (EN 1364-1).
3.17 Yalıtılmış cam kaplama

Ulaşılan yangına dayanım süresi için bütünlük ve ısı yalıtımı kriterlerinin her ikisini de sağlayan yangına
dayanıklı cam kaplama (EN 1364-1).
3.18 Yalıtılmamış cam kaplama

Bütünlüğü ve gerektiğinde, ulaşılan yangına dayanım süresi için ışıma kriterini sağlayan, ancak ısı yalıtımı
sağlamak amacı olmayan yangına dayanıklı cam kaplama (EN 1864-1).
3.19 Camla kaplanmış eleman

Sabitleyiciler ve sızdırmazlık elemanlarıyla bir çerçeve içerisine takılmış, yangına dayanıklı veya dayanıklı
olmayan, bir veya daha fazla pencere camı (ışık geçirgenliği olan) olan bina elemanı (EN 1364-1).
3.20 Deney numunesi

Kendisinin yangın dayanımını veya diğer bir bina elemanının yangın dayanımına katkısını tayin etmek
amacıyla sağlanmış bina yapı elemanı (veya parçası) (EN 1363-1).
4
3.21 Yük taşıyıcı eleman

Bir binadaki, bir dış yükü taşımak ve yangın durumunda bu taşıma işlevini sürdürmek amacıyla kullanılan
eleman (EN 1363-1).
3.22 Ayırma elemanı

Yangın durumunda, binanın iki bitişik bölgesi arasında ayırmayı sağlamak amacıyla kullanılan eleman (EN
1363-1).
3.23 Duman sızdırmazlığı

Bir yapı elemanının, sıcak ve/veya soğuk gazların veya dumanın elemanın bir tarafından diğer tarafına
geçişini belirtilen seviyelerin altına indirebilme özelliği (EN 1363-1).
3.24 Sürekli alevlenme

10 s’den daha uzun süren sürekli alevlenme (EN 1363-1).
3.25 Yük seviyesi

Bir yapı elemanının normal sıcaklıkta yük taşıma kapasitesiyle ilgili deney yükünün (mekanik etkiler)
büyüklüğü.
Not - Bir yapı elemanının normal sıcaklıktaki yük taşıma kapasitesi, deneye tâbi tutulan yük taşıyıcı
elemanın gerçek mekanik özellikleri hesaba katılarak, deneyle veya hesapla tayin edilir.
3.26 Kaplama
Belirtilen bir yangına maruz kaldığında, altında kalan malzemeleri hasarlara karşı koruması amaçlanan
malzeme.
3.27 Doğrudan uygulama alanı

Uygun deney standardına göre yangına dayanım deneyinden ulaşılan tanımlanmış performans özelliklerine
göre, ilâve analiz olmaksızın, tek deney sonucuyla kapsanan, bir eleman için yapıdaki değişimleri ve
kullanım sınırlarının ihtiva eder.
3.28 Genişletilmiş uygulama alanı

Uygun standarda göre bir veya daha fazla yangın deneyine tâbi tutulmuş bir eleman için yapıdaki değişimleri
ve kullanım sınırlarını kapsar. Genişletilmiş uygulama, genişletilmiş uygulama standardlarında yer alan
işlemler takip edilerek yapılır.
3.29 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımı

Taşıyıcı sistem ve ilgili olduğu yerlerde bir ayırma elemanı içindeki kalıcı açıklığı kapatmak için sağlanan
çerçevesi ve kılavuzu için mahfaza takımının tamamı. Bu, ayırma elemanları ile bağlantı için ankraj
parçalarını, yapının herhangi bir tarafındaki servis geçişi bileşenin uzunluğunu ve servis geçiş contasını, bir
taşıyıcı sistem için mahfaza arasındaki sızdırmazlık sistemini, taşıyıcı sistem ve herhangi bir kapatma
ve/veya ayırma tertibatını kapsar (EN 1366-7).
4 Yangın senaryoları
4.1 Genel
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’nin ikinci temel şartı, yangın ve dumanın yayılması ve yapının yük taşıma
kapasitesiyle ilgilidir. Yük taşıyıcı elemanların ve/veya ayırma elemanlarının yangına dayanımı doğrulanarak
bu şartların sağlanacağı düşünülür.
Yük taşıyıcı elemanların ve/veya ayırma elemanlarının yangına dayanımı Madde 4.2 ilâ Madde 4.6’da verilen
ısıl etki seviyelerinin biri veya daha fazlası kullanılarak değerlendirilmelidir. Bu standardın takip eden
maddeleri hangi elemanlar için hangi etkinin/etkilerin kullanılacağını belirtir.
Not 1 - Madde 4.2 ilâ Madde 4.6’da verilen çeşitli ısıl etki seviyeleri, farklı yangın senaryolarına karşılık gelir
ve bu ısıl etki seviyelerinin uygulanabilir deneylere dönüşümünü veren standardlar uygulanmaları için
toleransları verir.
Not 2 - Hidrokarbon eğrileri gibi diğer ısıtma eğrileri mevcuttur. Yangın senaryolarının uç durumları (trafik
tünelleri, nükleer santraller gibi) için de şiddet derecesi daha yüksek geleneksel eğriler belirlenebilir.
Bununla birlikte, bunlar, elemanların bu standarda göre sınıflandırmasında kullanılmaz.
5
4.2 Standard sıcaklık/süre eğrisi (alevli yayılmış yangından sonra)

Deney için bir temel olarak uygulandığında, standard sıcaklık/süre ilişkisi bütün deney süresi için
uygulanmalıdır. Bu ilişki, bir bölme içerisinde tam gelişmiş yangının modelidir ve aşağıdaki eşitlikle verilir:
T = 345 log10 (8t + 1) + 20
Burada;
t : Deneyin başlangıcından itibaren geçen süre (dakika),
T : Ortalama fırın sıcaklığıdır (˚C).
Not - Bu eğrinin pratik uygulaması ve toleranslar gibi diğer deney parametreleri ile ilgili daha fazla ayrıntı
EN 1363-1’de verilmiştir.
4.3 Yavaş ısıtma eğrisi (için için yanma)

İçin için yanma deneyi sadece, yangının gelişim basamağı ile ilişkili sıcaklıklara maruz kaldığında elemanın
yangına dayanım performansının azalabileceği bekleniyorsa kullanılmalıdır. Bundan dolayı, bu deney
bilhassa, sınıflandırılmalarını gerçekleştirmek için performansı yaklaşık 500 ˚C’un altındaki (standard
sıcaklık/süre eğrisiyle verildiği gibi) yüksek ısıtma hızlarına bağlı elemanlarla (meselâ, esas olarak reaktif
veya kabaran malzemeler) ilişkilidir.
Yavaş ısıtma eğrisi aşağıdaki eşitlikte verilmiştir:

0 < t ≤ 21 için; T = 154t + 20
0 , 25
t > 21 için; T = 345 log10 (8(t − 20) + 1) + 20
Burada;
4.4 ‘Yarı doğal’ yangın

‘Yarı doğal’ yangın deneyi sırasında tavanın alt yüzeyinde toplanan yangın gazlarının sıcaklığı, deneyin
başlangıcından itibaren 10 dakika ilâ 20 dakika içerisinde 1000 ˚C’a ulaşmalıdır.
Yaygın olarak kullanılan bir fırın içerisinde gerekli ısıl etkiye ulaşmanın zorlukları nedeniyle, ısıl etki çamdan
yapılmış ahşap kafeslerden oluşturulan yangınla sağlanmalıdır.
Not 1 -‘Yarı doğal’ yangın, fırın deneylerinde standard sıcaklık/süre eğrisi kullanılarak gerçekleştirilemeyen
yüksek konvektif ısı iletim muhtevası ile doğrudan alev çarpması oluşturan yangındır. ‘Yarı doğal’
yangın terimi Açıklayıcı Doküman 2 Madde 4.3.1.3.4 (a)’da (yangına tepki için “yanan tek bir
malzeme” deneyi ile karıştırılmamalıdır) tavanlar için gereken yanan tek bir malzemenin yangınına
maruz kalmaya karşılık gelir. Bu sadece düşük ısıl ataletli hafif asılı yatay koruyucu membranlarla
ilgilidir.
Not 2 - Bu ısıl etkinin pratik uygulamaları ve diğer deney parametrelerinin daha ileri ayrıntıları CEN/TS
13381-1’de verilmiştir.
4.5 Dış yangına maruz kalma eğrisi

Bu, bir duvarın dış yüzeyinin, bir binanın penceresinden çıkan veya serbest bir dış yangından gelen alevlere
maruz kalmasını temsil eden bir sıcaklık/süre ilişkisidir.
Eğri aşağıdaki eşitlikle tanımlanır:

T = 660(1 − 0,687e −0,32t − 0,313e −3,8t ) + 20
Burada;
6
4.6 Sabit sıcaklık etkisi

Yukarıda verilen ısıtma rejimlerine ek olarak, bazı elemanların değerlendirilmesi, sıcaklığın kavramsal sabit
bir değeri kullanılarak yapılmalıdır. Belirtilen sıcaklık, elemanın tipine bağlıdır. Bu sıcaklığa ulaşma hızı her
bir ilgili deney standardında belirtilmiştir.
Belirtilen elemanlar için aşağıdaki sıcaklıklar kullanılmalıdır:

− Ortam sıcaklığında duman kontrol kapılarının sızıntı hızını değerlendirmek için 20 ˚C,
− Orta sıcaklıkta duman kontrol kapılarının sızıntı hızını değerlendirmek için 200 ˚C,
− Asma katların yangın performansını değerlendirmek için 500 ˚C,
− Bacaların ve bacayla ilişkili malzemelerin kurum (is) yangını dayanımını değerlendirmek için 1000 ˚C.
5 Yangına dayanım performans karakteristikleri

5.1 Genel
ID2, karakteristik yük taşıma kapasitesi ve/veya bütünlük ve/veya yalıtım değerlendirilmesini gerektirir.
ID2’de ışıma, mekanik özellikler, kendiliğinden kapanma ve duman sızıntısı gibi isteğe bağlı daha fazla
karakteristikler de belirtilmiştir. İsteğe bağlı bu karakteristikleri esas alan sınıflandırmaya olan ihtiyaç, millî
düzenlemelere bağlıdır ve belirli elemanlar için belirli şartlar altında verilebilir. Bu madde yukarıdaki
karakteristiklerin her birinin gerekli ayrıntılarını sağlar.
Bir karakteristiğin birden fazla tanımlama veya performans tipine sahip olduğu yerlerde, hangi özgün tarifin
hangi elemana uygulanacağı takip eden maddelerde açıklanmıştır.
5.2 Performans karakteristikleri

5.2.1 R – Yük taşıma kapasitesi
Yük taşıma kapasitesi R, yapı elemanının belirli mekanik etkiler altında, bir veya daha fazla yüzünden, bir
süre için, yapısal sağlamlığında hiçbir kayıp olmadan maruz kaldığı yangına dayanabilme özelliğidir.
Kısa zamanda olması muhtemel çökmenin değerlendirilmesini sağlayan kriter yük taşıyıcı elemanın tipinin bir
fonksiyonu olarak değişir.
Bunlar aşağıdakilerden birisi olmalıdır:

a) Döşemeler ve çatılar gibi katlanabilir bir şekilde yüklenmiş elemanlar için, bir şekil bozulması oranı (bel
verme oranı) ve gerçek şekil bozulması (bel verme) için bir sınır durum veya
b) Kolonlar ve duvarlar gibi eksen doğrultusunda yüklenmiş elemanlar için, bir şekil bozulması oranı
(büzülme oranı) ve gerçek şekil bozulması (büzülme) için bir sınır durum.
5.2.2 E – Bütünlük
5.2.2.1 Genel
Bütünlük E, ayırma işlevine sahip bir yapı elemanının, alevlerin veya sıcak gazların geçmesi sonucunda,
yangına maruz kalmayan tarafa yayılmadan, sadece bir tarafından yangına maruz kalmaya dayanabilirliğidir.
Bunlar, yangına maruz kalmayan yüzeyde veya bu yüzeye bitişik herhangi bir malzemede tutuşmaya sebep
olabilir.
Bütünlüğün değerlendirilmesi, genellikle aşağıdaki üç durum esas alınarak yapılmalıdır:

− Verilen boyutları aşan çatlaklar veya açıklıklar,
− Bir pamuk pedin tutuşması,
− Yangına maruz kalmayan taraf üzerinde sürekli alevlenme.
Bütünlük, deney sırasında bu üç metodun hepsiyle tayin edilmelidir. Pamuk ped tutuşana kadar uygulanır ve
tutuştuğunda geri çekilir ve üç durumun hepsi oluşana kadar deneye devam edilir (sponsorun istenilen
seviyeye ulaşıldığında deneyi durdurma seçeneği vardır). Her bütünlük bozulması modunun süresi
kaydedilmelidir.
Yük taşıma kapasitesi kriterinin başarısızlığı bütünlüğün de bozulması olarak düşünülmelidir.
Bütünlüğün sınıflandırılması elemanın ısı yalıtımı için de sınıflandırılıp sınıflandırmadığına göre yapılmalıdır.
Hem bütünlük E, hem de ısı yalıtımı I için sınıflandırma yapıldığında, bütünlük değeri üç kriterden ilk önce
başarısız olunanıyla tayin edilen değerdir. Bir elemanın E sınıflandırmasının, bir I sınıflandırması olmadan
yapıldığı durumda, bütünlük değeri yalnızca çatlaklar/açıklıklar veya sürekli alevlenme kriterleri ile ilgili
başarısızlık (bunlardan hangisi ilk olarak başarısız olursa) için geçen süre olarak tayin edilir.
7
İlgili deney standardları, yalıtılmış ve yalıtılmamış bölgelere sahip elemanların farklı alanlarının nasıl deneye
tâbi tutulacağını belirtir.
5.2.2.2 Elemana özgü durum

Bazı elemanlar için bütünlük performansının tayini ilâve ölçmeler gerektirir veya Madde 5.2.2.1’de verilen üç
kriterin hiçbirisi ile tayin edilemez. Böyle durumlarda ilgili metodoloji elemana özgü deney standardında
verilir.
5.2.3 Isı yalıtımı

5.2.3.1 Genel
Isı yalıtımı I, yapı elemanının, yangına maruz kalan taraftan maruz kalmayan tarafa önemli miktarda ısı
geçişinin bir sonucu olarak yangın yayılması olmaksızın, yalnızca bir tarafından yangına maruz kalmaya
dayanma yeteneğidir. Yangına maruz kalmayan yüzey veya bu yüzeye yakın mesafede herhangi bir
malzeme tutuşmayacak şekilde ısı geçişi sınırlanmalıdır. Eleman, yakınındaki insanları korumak için ısıya
karşı yeterli bir engel de sağlamalıdır.
Bir yapı elemanı muhtelif ayrık bölgelerle ilişkili ısıl performansın farklı seviyeleri için değerlendirildiğinde, bir
bütün olarak sınıflandırılması, ayrık bir alan üzerinde en yüksek veya ortalama sıcaklık artışı kriterlerinden
birisinin sağlandığı en kısa süre esasına göre verilmelidir.
5.2.3.2 Kapılar, kepenkler ve taşıyıcı sistemler için mahfazalar hariç, elemanların ısı yalıtımı
Kapılar ve kepenkler hariç bütün ayırma elemanları için ısı yalıtımını tayin etmede kullanılan performans
seviyesi, başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre, herhangi bir noktadaki en fazla sıcaklık artışı 180 ˚C’la,
başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre en fazla 140 ˚C artışla sınırlanan, yangına maruz kalmayan yüzey
üzerindeki ortalama sıcaklık artışı olmalıdır.
Küçük yüzey alanına sahip elemanlar durumunda (bağlantı contaları gibi) ortalama sıcaklık artışı kavramı
konu dışıdır ve ısı yalıtımı sadece en yüksek sıcaklık artışı esas alınarak değerlendirilmelidir.
Belirli ısı yalıtımı sıcaklık sınırlarının aşılıp aşılmamasından bağımsız olarak, yük taşıma veya bütünlük
kriterlerinin herhangi birisinin sağlanamaması ısı yalıtımın da sağlanamadığı anlamına gelmelidir.
5.2.3.3 Kapı ve kepenklerin ısı yalıtımı

Kapılar ve kepenklere özgü durumlarda, ısı yalıtımı kriterinin iki seçeneğinden birisi kullanılmalıdır:
- Isı yalıtımı (I1)

Kapı kanadının herhangi bir noktasındaki en fazla sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılarak, yangına maruz
kalmayan yüzündeki ortalama sıcaklık artışı başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre 140 ˚C artışla
sınırlandırılmalıdır. Kapı kanadının görünen parçasının kenar çizgisinden 25 mm’ye kadar mesafe içerisinde
alınan ölçmeler hesaba katılmamalıdır. Çerçeve 100 mm’den genişse, kapı kanadının görünen kenarından
(yangına maruz kalmayan yüz üzerinde) 100 mm mesafede ölçüldüğünde, çerçeve üzerindeki herhangi bir
noktadaki sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılmalıdır, aksi taktirde çerçeve/destek yapısı sınırında
ölçülmelidir.

Kapı kanadının herhangi bir noktasındaki en fazla sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılarak, yangına maruz
kalmayan yüzündeki ortalama sıcaklık artışı başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre 140 ˚C artışla
sınırlandırılmalıdır. Kapı kanadının görünen parçasının kenar çizgisinden 100 mm’ye kadar mesafe
içerisinde alınan ölçmeler hesaba katılmamalıdır. Çerçeve 100 mm’den genişse, kapı kanadının görünen
kenarından (yangına maruz kalmayan yüz üzerinde) 100 mm mesafede ölçüldüğünde, çerçeve üzerindeki
herhangi bir noktadaki sıcaklık artışı 360 ˚C’la sınırlandırılmalıdır, aksi taktirde çerçeve/destek yapısı
sınırında ölçülmelidir.
Isı yalıtımı sınıflandırması, yukarıdaki iki tarife göre karşılık gelen sırasıyla 1 ve 2 son ekleri kullanılarak
yapılmalıdır (örneğin, I1). Bu son ekler sadece yangın kapıları ve kepenkler ve taşıyıcı sistemlerin
mahfazaları için kullanılmalıdır (Madde 5.2.3.4), ancak I sınıflandırmasına sahip başka bir eleman için
kullanılmamalıdır.
Belirli ısı yalıtımı sıcaklık sınırlarının aşılıp aşılmadığından bağımsız olarak, herhangi bir bütünlük kriterinin
sağlanamaması, ısı yalıtımının da sağlanamadığı anlamına gelmelidir.
8
5.2.3.4 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarının ısı yalıtımı

Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarına özgü durumlarda, üç ısı yalıtımı kriterinden birisi kullanılmalıdır:
-Isı yalıtımı (I1 )

Mahfaza kanadının herhangi bir noktasındaki en yüksek sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılarak, yangına
maruz kalmayan mahfaza kanadı yüzündeki ortalama sıcaklık artışı başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre
140 ˚C artışla sınırlandırılmalıdır. Mahfaza kanadının görünen parçasının kenar çizgisinden 25 mm’ye kadar
mesafe içerisinde alınan ölçmeler hesaba katılmamalıdır. Çerçeve 100 mm’den genişse, mahfaza kanadının
görünen kenarından (yangına maruz kalmayan yüz üzerinde) 100 mm mesafede ölçüldüğünde,
çerçeve/kılavuz üzerindeki herhangi bir noktadaki sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılmalıdır, aksi taktirde
çerçeve/destek yapısı sınırından ölçülmelidir.

Mahfaza kanadının herhangi bir noktasındaki en yüksek sıcaklık artışı 180 ˚C’la sınırlandırılarak, yangına
maruz kalmayan mahfaza kanadı yüzündeki ortalama sıcaklık artışı başlangıçtaki ortalama sıcaklığa göre
140 ˚C artışla sınırlandırılmalıdır. Mahfaza kanadının görünen parçasının kenar çizgisinden 100 mm’ye
kadar mesafe içerisinde alınan ölçmeler hesaba katılmamalıdır. Çerçeve 100 mm’den genişse, mahfaza
kanadının görünen kenarından (yangına maruz kalmayan yüz üzerinde) 100 mm mesafede ölçüldüğünde,
çerçeve/kılavuz üzerindeki herhangi bir noktadaki sıcaklık artışı 360 ˚C’la sınırlandırılmalıdır, aksi taktirde
çerçeve/destek yapısı sınırından ölçülmelidir.
-Isı yalıtımı (I)

Taşıyıcı sistem için mahfazanın hiçbir değerlendirmesin olmadığı, deney numunesinin boru veya kanal
yapılandırması şeklinde olduğu durumlarda, bir I1 veya I2 sınıflandırması yapılamaz. Bu durumda I
sınıflandırması kullanılmalıdır.
Deney numunesinin bir servis geçişi ve servis geçiş bileşenleriyle birlikte taşıyıcı sistem için bir mahfazayı
kapsadığı yerlerde, bu servis geçiş bileşeni veya servis geçiş contası için bir I sınıflandırması yapılmalıdır.
Bütün mahfaza ve taşıma sistemi takımı, bununla birlikte, taşıma sistemi için mahfazanın
değerlendirilmesinin iki olası yolu arasında ayrım yapmak için uygun I1 ve I2 indeksleri kullanılarak
sınıflandırılmalıdır.
Belirli ısı yalıtımı sıcaklık sınırlarının aşılıp aşılmadığına bakılmaksızın, herhangi bir bütünlük kriterinin
sağlanamaması, ısı yalıtımının da başarısızlığı anlamına gelmelidir.
5.2.4 W – Işıma
Işıma W, yapı elemanının sadece bir yüzünden maruz kaldığı yangına dayanım özelliğidir ve buna bağlı
olarak yapı elemanının maruz kalmadığı yüzeyinden komşu malzemelere veya elemanın içinden önemli bir
miktarda ışıma ısısı çıkışının bir sonucu olarak yangının yayılma ihtimali azalır. Eleman yakınındaki şahısları
da korumalıdır. I, I1, veya I2 ısı yalıtımı kriterlerini karşılayan bir elemanın aynı süre için W gereğini de
karşıladığı farz edilebilir.
‘Çatlaklar veya açıklıkların verilen boyutları aşması’ veya ‘yangına maruz kalmayan taraftaki sürekli
alevlenme’ kriterlerine göre bütünlüğün sağlanamaması otomatik olarak ışıma kriterinin de sağlanamadığı
anlamına gelir.
Işıma kriteri için değerlendirilen elemanlar, sınıflandırmaya bir W eklenmesiyle tanıtılmalıdırlar (EW, REW
gibi). Bu elemanlar için, sınıflandırma, deney standardında belirtildiği gibi ölçülen, ışımanın en yüksek
değerinin 15 kW/m2 değerini aşmayan bir değere ulaşılması için geçen süre olarak verilmelidir.
Sınıflandırma raporunda ışımanın bütün geçmişi verilmelidir.
5.2.5 M - Mekanik etki

Mekanik etki M, bir yangında başka bir bileşenin yapısının bozulmasının söz konusu eleman üzerinde bir
darbeye neden olduğu durumu temsil eden, darbeye dayanım özelliğidir.
Eleman, istenilen R, E ve/veya I sınıflandırması için geçen süreden hemen sonra önceden tanımlanmış bir
kuvvetin darbesine maruz bırakılır. Sınıflandırmaya M’nin dahil edilebilmesi için, eleman, R, E ve/veya I
performanslarına zarar gelmeden, uygulanan darbeye dayanmalıdır.
5.2.6 C – Kendiliğinden kapanma

Kendiliğinden kapanma C, bir açık kapı veya pencerenin çerçevesi içine tamamen kapanabilmesi ve takılmış
tutma tertibatının insan müdahalesi olmadan depo edilen enerji ile veya güç kaynağının kesilmesi
durumunda depolanan enerji ile desteklenen ana güçle tutturulabilmesidir.
9
Genellikle kapalı tutulan ve her açılışından sonra kendiliğinden kapanan elemanlara uygulanır. Genellikle
açık tutulan ve yangın durumunda kapanacak olan elemanlara ve yangın durumunda kapanacak mekanik
olarak çalışan elemanlara da uygulanır.
Kendiliğinden kapanma özelliği deneyleri, ortam koşullarında yapılır (ve amaçlanan kullanıma göre
dayanıklılık sınıflandırmasına tâbi tutulur). Deney geçer/başarısız deneyi olmalıdır. Deney şartları EN
14600’da belirtilmiştir.
5.2.7 S - Duman sızdırmazlığı

Duman sızdırmazlığı S, elemanın, gazların veya dumanın elemanın bir tarafından diğer tarafına geçişini
azaltma veya yok etme özelliğidir.
Sa sadece ortam sıcaklığındaki duman sızdırmazlığını göz önünde tutar.
Sm hem ortam sıcaklığındaki hem de 200 ˚C’taki duman sızdırmazlığını göz önünde tutar.
5.2.8 G – ‘Kurum (is) yangını’ dayanımı

Bacalar ve bacalarla ilgili malzemelerin kurum yangınına dayanımı sınıflandırması elemanın (elemanların)
kurum yangınlarına dayanımını temsil eder. Bu dayanım, sızıntı ve ısı yalıtımı konularını kapsar.
Uygun deney koşulları altında, 10 dakika sonra 1000 ˚C seviyesine erişildikten sonra 30 dakika sürdürülen
1000 ˚C sabit sıcaklık etkisinde bir deney yapılır.
(Tuğladan yapılmış baca gibi) bir ortam içerisinde inşa edilmek üzere tasarlanmış duman yolları ve diğer
baca malzemeleri sadece deneyin sonunda bir sızdırmazlık koşulunu sağlamalıdır.
Bacaların dış yüzeyi veya dış yüzeyleri bir binaya bitişik veya bina içerisinde olan elemanlar, 20 ˚C’luk bir
ortam sıcaklığıyla bağıntılı olarak bitişik malzemelerin en yüksek sıcaklığının 100 ˚C’u aşmaması olarak tarif
edilen ısı yalıtımı şartını karşılamalıdırlar.
Yangına tepki sınıflandırması A1’den farklı olan malzemelere mesafe ve bu şartı gerçekleştirme koşulu
bildirilmelidir. Bu değer normal çalıştırma şartları için kriteri karşılayacak gerekli mesafeyi aşmamalıdır. G
sınıflandırmasını gereken mesafe gösterimi takip etmelidir.
Bu standard, bacaların sadece iç kurum yangınına maruz kaldıklarındaki performans şartlarıyla ilgilidir.
Bacaların diğer özellikleri, özellikle de yüksek sıcaklık gaz sızdırmazlığı ve ısıl şok, yangınla ilgili konular
oldukları hâlde, yangına dayanım olarak düşünülmez. Bundan dolayı, bunların bacalar için belirli malzeme
şartnamelerinin kapsamında olmaları beklenir.
5.2.9 K – Yangından koruma özelliği

Yangından koruma özelliği K, bir duvar veya tavan kaplamasının, kaplamanın arkasındaki malzemeye belirli
bir süre için tutuşma, kömürleşme ve diğer hasarlara karşı koruma sağlama özelliğidir.
Kaplamalar; duvarlar, döşemeler ve çatılar gibi yapı elemanlarının en dıştaki kısımlarıdır.
Yangından koruma özeliği K1

K1 için, deney numunesinde aşağıda belirtilen alt tabakalardan biri kullanıldığında, sınıflandırma periyodu (10
dakika) için performans kriterlerinin karşılandığı gösterilmelidir.
- Kaplamanın arkasındaki yoğunluğu 300 kg/m3’ten az olmayan bütün malzemeleri temsil eden,
yoğunluğu (680±50) kg/m3 ve kalınlığı (19±2) mm olan sunta, veya
- Deneye tabi tutulanınkine eşit veya daha fazla yoğunluk ve/veya kalınlıktaki aynı tip, malzemeyi temsil
eden, kalınlığı en az 50 mm olan, yoğunluğu 300 kg/m3’ten az olan bir malzeme (düşük yoğunluklu
malzeme), veya
- Kaplamanın arkasındaki ile aynı bileşimdeki malzemeyi temsil eden, diğer belirli alt tabaka.
Yangından koruma özeliği K2

K2 için, deney numunesinde aşağıda belirtilen alt tabakalardan biri kullanıldığında, sınıflandırma periyodu (10
dakika veya 30 dakika veya 60 dakika) için performans kriterlerinin karşılandığı gösterilmelidir.
- Kaplamanın arkasındaki bütün malzemeleri temsil eden, yoğunluğu (680±50) kg/m3 ve kalınlığı
(19±2) mm olan sunta, veya
- Kaplamanın arkasındaki ile aynı bileşimdeki malzemeyi temsil eden, diğer belirli alt tabaka.
10
6 Yangına dayanım performansının beyanı

6.1 Sınıflandırma süreleri
Özelliklerin herhangi birisine karşı bütün sınıflandırma süreleri, aşağıdaki sürelerden birisi kullanılarak,
dakika olarak beyan edilmelidir:
10, 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240 veya 360.
Not - Süreler elemanların tamamına uygulanmaz, aşğıdaki maddeler hangi sınıflandırma süresinin hangi
elemana uygulanacağını gösterir.
6.2 Kısa gösterim harfleri

Yapı elemanlarının kullanım sınıflandırması için Madde 5.2’de açıklanan kısa gösterim harfleri kullanılmalıdır.
6.3 Performansın beyanı

Bu kısa gösterim harflerinin birleşimleri, uygunsa, performansın sınıflandırmasının bir kısmı olarak
kullanılmalıdır. İşlevsel gereklerin karşılandığı en yakın düşük sınıfın dakika cinsinden geçen tamamlanmış
süresi bunlara ilâve edilmelidir. Ek olarak yük seviyesi belirtilmelidir.
Genellikle, sınıflar aşağıdaki gibi ifade edilmelidir.
Yük taşıyıcı elemanlar için;

REI tt : tt yük taşıma kapasitesi, bütünlük ve ısı yalıtımı kriterlerinin hepsinin karşılandığı sınıflandırma
süresi,
RE tt : tt yük taşıma kapasitesi ve bütünlük kriterlerinin karşılandığı sınıflandırma süresi,
R tt: tt yük taşıma kapasitesi kriterinin karşılandığı sınıflandırma süresi.
Yük taşıyıcı olmayan elemanlar için;

EI tt: tt bütünlük ve ısı yalıtımı kriterlerinin karşılandığı sınıflandırma süresi,
E tt: tt bütünlük kriterinin karşılandığı sınıflandırma süresi.
Böylece aşağıdaki örnek sınıflar tanımlanabilir:

REI 15, RE 20 …
EI 45, E 60
Deney sonuçları daima en yakın düşük sınıfa yuvarlanmalıdır. Karakteristikler birleştirildiğinde, beyan edilen
süre, en kısa süreye sahip olan karakteristik için olmalıdır. Bu yüzden, 155 dakika bir yük taşıma kapasitesi,
80 dakika bir pamuk ped ile bütünlük, 85 dakika bir çatlaklar/alevlenme ile bütünlük ve 42 dakika ısı yalıtımı
süresine sahip bir yapı elemanı REI 30/RE 60/RE 120 şeklinde sınıflandırmalıdır.
6.4 Sınıf birleşimleri

İlgili elemanlar için, sadece Madde 7’de açıklanan kısa gösterim harfleri ve performans süre birleşimleri
kullanılmalıdırlar.
6.5 Özel sınıflandırmalar

6.5.1 Yangın kapıları ve kepenkler
Isı yalıtımı kriteri için kapılar ve kepenkler özel durumunda iki farklı seviye tarif edilir. Bu nedenle
sınıflandırma, alt sınıfı belirtmek için kullanılan 1 ve 2 son eklerinden birisinin kullanımı ile elemana özgü
yapılmalıdır.
Not - Buna karşın, bütünlük tam olarak diğer elemanlar için olanla aynı yolla belirlenir.
Deney sonuçlarının I1 ve I2 için başarısızlık süresinde farklılığa yol açtığı yerlerde, elemanın birden fazla
sınıflandırması olabilir. Örneğin, birinci ısı yalıtımı kriterini 50 dakikadan sonra ikinci ısı yalıtımı kriterini 70
dakikadan sonra (E’yi 95 dakikadan sonra) başaramayan bir kapı EI1 45/EI2 60/E 90 şeklinde
sınıflandırılmalıdır.
Performanstaki farklılığın sınıflandırmada bir farklılığa yol açmadığı yerlerde, eleman en katı şartın son eki ile
sınıflandırmalıdır. Burada, 1 son eki kapının ikinci ısı yalıtımı kriterini de karşıladığını gösterir. Örneğin, birinci
ısı yalıtımı kriterini 50 dakikadan sonra ve ikinci kriteri 55 dakikadan sonra (E’yi 70 dakikadan sonra)
başaramıyorsa EI1 45/E 60 şeklinde sınıflandırılmalıdır.
11
6.5.2 Taşıyıcı sistemler ve mahfazaları

Taşıyıcı sistem takımları ve mahfazalara özgü durumlarda ısı yalıtımı kriteri için üç farklı seviye tarif edilmiştir
(Madde 5.2.3.4). Bundan dolayı, uygulanabiliyorsa, alt sınıfı göstermek için, 1 ve 2 son eklerinden birisinin
kullanılmasıyla, sınıflandırma elemana özgü yapılmalıdır.
Örnek olarak bütün mahfaza ve taşıma sistemi takımı farklı deney numuneleri için aşağıdaki
sınıflandırmaların herhangi birisine veya daha fazlasına sahip olabilirler:
EI1 45, EI2 60, EI 90, E 120.
Madde 6.5.1’de verile bütünlük sınıflandırmasının prensipleri mahfazalara ve taşıyıcı sistem takımlarına da
uygulanabilir.
6.6 İlâve performans parametreleri

6.6.1 Seçimli performans parametreleri
Sınıflandırma, gerektiğinde aşağıdaki seçimli performans parametresini kapsamalıdır:
W Işıma ölçüldüğünde ve bu süre için 15 kW/m2 kriteri karşılandığında, W kriteri R, E ve I kriterleri ile
aynı biçimde eklenebilir, örneğin; REW 30, EW 30
6.6.2 Performans parametrelerinin genişletilmesi

Sınıflandırma, uygulanabildiğinde aşağıdaki performans parametrelerinin herhangi birisinin kullanılmasıyla
genişletilebilir:
M Belirli mekanik etkiler dikkate alındığında ve eleman Madde 5.2.5’teki kriterleri karşıladığında.
Örneğin REI 30-M.
S Duman sızdırmazlığı ilgili belirli sınırları olan elemanlar için.
Yangına dayanıklı elemanlar için, S, yangına dayanım sınıflandırmasına eklenmelidir (EI2 60-Sm
gibi). İlgili yangına dayanım sınıflandırması yoksa, eleman basitçe S şeklinde sınıflandırmalıdır. S
sınıflandırması tasarlanan sınıflandırmanın bir fonksiyonu olarak, ortam koşullarında Sa ve/veya orta
sıcaklık koşullarında Sm tayin edilmelidir.
C Kendiliğinden bir kapatma cihazı ile donatılmış taşıyıcı sistemler için mahfazalar, kapılar ve
kepenkler için, EI2 30-C3 gibi, C0 ilâ C5 sınıfları EN 14600’de tarif edilmiştir.
IncSlow Bir malzemeün yavaş ısıtma eğrisine tepkisi ayrıca değerlendirildiğinde, bu IncSlow eki ile
gösterilmelidir, örneğin EI 30-IncSlow.
sn Yarı-doğal yangına karşı performansın standard sıcaklık/süre maruz kalmaya bir ek düzenleyici bir
gereksinim olduğu durumlarda (sadece düşük ısıl ataleti olan hafif yatay koruyucu membranlar ile
ilgilidir ve bütün yatay koruyucu membranlar için zorunlu değildir), koruyucu membran tarafından
korunan elemanın sınıflandırması tanıtılmalıdır, R 60-sn gibi.
ef Standard sıcaklık/süre maruz kalma yerine dış yangına maruz kalma eğrisine karşı performans tayin
edildiğinde, elemanın sınıflandırması tanıtılmalıdır, EI 60-ef gibi.
r Standard sıcaklık/süre maruz kalma yerine 500 ˚C (azaltılmış sıcaklık etkisine maruz kalma) sabit
sıcaklık etkisine karşı performans tayin edildiğinde, elemanın sınıflandırması tanımlanmalıdır, RE 30-
r gibi.
6.6.3 Özel performans parametreleri

G Performans parametresi G, kurum yangınlarına karşı dayanıklı olacak şekilde tasarımlanmış bacalar
ve bacayla ilgili malzemeler (duman yolu blokları ve konektörleri gibi) için kullanılmalıdır.
K Performans parametreleri K1 ve K2 , belirli bir süre için arkasındaki malzemelere yangından koruma
sağlayan kaplamalar için kullanılmalıdır.
6.7 Sınıflandırmanın gösterimi

R, E, I ve W için sınıfların ve sürelerin birleşimi deney verilerinden çıkarılmalıdır. İlgili elemanlar için, sadece
aşağıdaki maddelerde tarif edilen sınıf ve süre birleşimleri kullanılmalıdır. Birleştirilmiş sınıflandırma, azalan
performans kriteri numarası ve artan süre sırasına göre beyan edilmelidir. Performans parametrelerinin
genişletilmesi için kısa gösterim harfleri ilgili ise ve şartlar karşılandığında ilave edilmelidir. Sınıflandırma
(sınıflandırmalar) belirli yapı elemanları için belirli ek şartların karşılandığı doğrulandıktan sonra verilmelidir.
Sınıflandırma aşağıdaki şablona göre sunulmalıdır:

R E I W t t - M S C IncSlow sn ef r
Yük taşıyıcı elemanlar için ek olarak uygulanan yük ve/veya yük seviyesi sınıflandırma raporuna dahil
edilmelidir (Madde 7.1.2.5)
Özel performans parametreleri G ve K’nin gösterimi Madde 7.5.11 ve Madde 7.6’da belirtilmiştir.
12
Not - Özel son eklerin ve ilâve kavramların kullanımı aşağıdaki ilgili maddelerde tarif edilmiştir.
6.8 Malzeme şartnamelerinde yangına dayanım sınıflarının beyanı

Açıklayıcı malzeme teknik özelliklerini ihtiva eden ve bu standarda göre verilen bir yangına dayanım
sınıflandırmasına uygunluğu iddia eden malzeme şartnameleri, sınıflandırmalarını yangına dayanım deneyi
yoluyla ispatlamalıdırlar. Bu performansı, bileşenlerin ve imalât tekniğinin muhtemel değişikliklerini göz
önünde tutan, yeterli bir güvenirlik seviyesinde oluşturur.
Malzeme şartnamesi, bundan dolayı, ilgili özelliklerin kontrolü için gerekli araçları ihtiva etmelidir.
Not - Temel ve önemli bileşenlerin uygun nitelendirme deneyi desteklemek için gerekli olabilir.
7 Yangına dayanım için sınıflandırılma işlemi

7.1 Genel
7.1.1 İşlem
a) Sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı sponsor tarafından önerilmeli ve aşağıdaki gibi konuları
ihtiva etmelidir:
- Maruz bırakma koşulları: Asimetrik elemanlar için, maruz bırakılacak taraf (taraflar), duvarlar için
bir/iki tarafın maruz bırakılması, kirişler için üç/dört tarafın maruz bırakılması,
- Elemanın boyutları: Açıklık, yükseklik ve genişliği ihtiva eden,
- Sınır ve destek şartları: Kısıtlama, serbest hareket, menteşeli,
- Yük seviyesi (Madde 3.25),
- Yapısal ayrıntıların değişiklikleri,
- Tahmin edilen sınıf/sınıflar: Performans kriterleri ve sürenin/sürelerin birleşimleri gibi.
b) İlgili deney metodunda açıklanan deney sonuçlarının uygulama alanı dikkate alınarak, standard
sıcaklık/süre deneylerinin ve deneye tâbi tutulacak numunelerin sayısı belirlenmelidir.
c) Yapı elemanında bulunan bileşenlerin ve elemanın tipinin bir fonksiyonu olarak standard sıcaklık/süre
eğrisinden farklı deneyler için ihtiyaç doğrulanmalıdır:
- Sınıflandırmalarının elde edilmesi için, performansı 500 ˚C’un altındaki yüksek ısıtma hızlarına bağlı
olabilecek elemanlar için yavaş ısıtma eğrisi,
- Hafif, asılmış yatay koruyucu membranlar için “yarı doğal” yangın,
- Yük taşıyıcı olmayan duvarların dış yüzeyleri için dış yangına maruz kalma eğrisi,
- Duman kontrol kapıları, asma katlar, bacalar v.s. için sabit sıcaklık etkisi.
d) Standard sıcaklık/süre yangın deneyleri yapılmalı ve performans kriterlerinin değişik hususları

karşılamaya devam ettiği numunenin, her deneyde geçen süreleri dakika olarak tayin edilmelidir:
R – Yük taşıma kapasitesi - sınır şekil bozulması
- sınır şekil bozulması oranı
E – Bütünlük - pamuk pedin tutuşması
- çatlaklar ve açıklıklar
- ısıya maruz kalmayan taraf üzerinde sürekli alevlenmenin
oluşması
I – Isı yalıtımı - ortalama sıcaklık artışı
- en yüksek sıcaklık artışı
W – Işıma - en yüksek ışıma seviyesi
Belirli elemanlar için farklı hususlar ölçülür veya kontrol edilir:

S – Duman sızdırmazlığı - sınır sızdırmazlık oranı
M – Mekanik etki - darbeye dayanım
C – Kendiliğinden kapanma - yangın durumunda kendiliğinden kapanma
G – Kurum yangını dayanımı - bacayla ilgili malzemeler için, bir kurum alevinin ısıl etkisine
dayanım
K – Yangından koruma özelliği - belirli bir süre için bir kaplamanın yangından koruyabilme özelliği.
e) Deneyler ve R, E, I, W, K kriterlerinden herhangi birisi için elde edilen dakika cinsinden süreler aşağıdaki
seride verilen değerlerden en yakın düşük olanına yuvarlanır: 10, 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240, 360.
13
f) Tahmin edilen uygulama alanından dolayı birden fazla deney yapılması gerekiyorsa, , bütün uygulama
alanı için sınıflandırmayı en düşük sonuç belirlemelidir. Sınıflandırma uygulama alanına bağlandığı için,
daha sınırlı bir uygulama alanı için, münferit deneylerin sonuçları da daha yüksek değerlendirme
derecesine götürebilir.
g) Sınıflandırma raporları Ek A’da gösterildiği gibi hazırlanmalıdır. Deney sonuçlarıyla kapsanan performans
parametreleri ve sürelerin birleşimlerinin herhangi birisi için bir sınıflandırma raporu düzenlenebilir.
7.1.2 Standard sıcaklık/süre yangına dayanım deneylerinin sayısını azaltmak için genel
kurallar
7.1.2.1 Genel prensipler
Tekrarlanabilirlik bakımından aynı anda birden fazla numune üzerinde hiçbir deney yapılmamalı ve bir tek
deney normal olarak deneye tâbi tutulan elemanın ve doğrudan uygulama alanına dâhil edilen elemanlara
özdeş bütün elemanların sınıflandırılmasına imkân vermelidir.
Asimetrik yangın ayırma elemanları, hangi taraflarından deneye tâbi tutulduklarına olarak farklı performansa
sahip olabilirler. Bundan dolayı, Madde 7.1.2.2’deki şartlar uygulanmazsa elemanın her iki tarafı üzerinde de
bir deney yapılmalıdır.
Elemanlar, yük seviyesi ve sınır şartlarına bağlı olarak farklı performansa sahiptirler. Sınıflandırmanın
uygulama alanı deneyde uygulanan yük seviyesi ve sınır şartları ile belirlenir. Tahmin edilen uygulama
alanının işlevi için ilâve deneyler gerekebilir.
Gerekli deneylerin sayısı ilâve olarak aşağıdakilere bağlı olabilir:

a) Tahmin edilen performans kriterlerinin birleşimi,
b) Standard sıcaklık/süre eğrisine ilâve olarak farklı ısıl etki şartlarının uygulanmasına ihtiyaç.
Elemanlar, pazarın gereklerini karşılayacak son işlemeler dahil, çok çeşitli boyutlarda, şekillerde ve
malzemelerde sağlanır.
Deneye tâbi tutulan bir elemanın doğrudan uygulama alanı altında değişip değişmeme derecesi, ilâve bir
değerlendirme veya hesaplama olmadan deney numunesinden izin verilen farklılaşmayı sınırlayan ilgili
deney standardlarındaki kurallarda veya kılavuzlarda verilmiştir.
Not - Genişletilmiş uygulama için çok sayıda deney gerekli olabilir, fakat bu, bu standardda kapsanmamıştır.
7.1.2.2 Maruz bırakma şartları

Her iki tarafından yangına dayanıklı olması istenilen ayırma elemanları için ayırma elemanı tamamen
simetrik olmadıkça iki numune deneye tâbi tutulmalıdır (her yön için bir tane).
Bu gibi durumlarda, yangına dayanım sınıflandırması, düşük yangına dayanım süresi gösteren taraftan
yangına maruz kalma esas alınarak yapılmalıdır.
Asimetrik yangın ayırma elemanları yalnız aşağıdaki durumlarda bir tarafından deneye tâbi tutulabilir:
a)En zayıf tarafı tahmin edilebiliyorsa,
b)Sadece bir taraftan yangın etkisi için sınıflandırmanın düşünüldüğü yerlerde.
Bir asimetrik yangın ayırma elemanı yalnız var sayılan en zayıf tarafından deneye tâbi tutuluyorsa, var
sayma laboratuvar deneylerine dayanmalı ve ilgili analizler sınıflandırma raporunda tam olarak doküman
hâline getirilmelidir.
Bir asimetrik eleman yalnız bir tarafından sınıflandırılıyorsa, bu, sınıflandırma raporunda açıkça belirtilmelidir.
Kirişler, tahmin edilen uygulamaya bağlı olarak, üç veya dört taraflı maruz bırakma ile deneye tâbi tutulabilir.
Yük taşıyıcı duvarlar, bazı uygulamalar için, her iki tarafı maruz bırakılarak deneye tâbi tutulabilir.
7.1.2.3 Boyutlar
Deney numunesi normal olarak tam boyutunda olmalıdır. Numune tam boyutunda deneye tâbi tutulamadığı
zaman, deney numunesinin boyutu, ilgili deney metodunda belirtilen teknik özelliklere uygun olmalıdır.
Genellikle, verilen bir açıklık, yükseklik veya genişlik için elde edilen deney sonuçları, daha küçük bir açıklık,
yükseklik veya genişlik için de geçerli olmalıdır. Büyük boyutlara uygulanabilirlik için, ilgili deney metotları
veya genişletilmiş uygulama ile ilgili standardlara başvurulmalıdır.
14
7.1.2.4 Sınır ve destek şartları

Uygulama alanı dikkate alındığında, en kötü durum bilinmedikçe, farklı sınır şartlarındaki deneyler gerekli
olabilir.
Not - En fazla yük, sınır ve destek şartlarına büyük ölçüde bağlıdır.
7.1.2.5 Yük seviyesi

Genellikle, uygulama alanı daha düşük yük seviyelerine genişletilebilir.
Not -Yük seviyeleri (Madde 3.25) en iyi şekilde, ortam sıcaklığında en fazla yük taşıma kapasitesinin yüzdesi
olarak ifade edilir. Ortam sıcaklığındaki en fazla yük taşıma kapasitesi bilinmiyorsa, sınıflandırma raporunda
gerçek deney yükü ve kullanılan malzemelerin ilgili mekanik malzeme özellikleri belirtilmelidir.
7.1.2.6 Yapısal ayrıntıların değişmesi

Genellikle, bir deney sonucunun uygulama alanı eşdeğer yapısal ayrıntılara sahip elemanlarla
sınırlandırılmıştır.
Birbirlerinin performansını etkilemediklerini göstermedikçe, farklı yapısal ayrıntı değişiklikleri bir tek deney
numunesine dahil edilmemelidir.
7.2 Yangın ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı elemanların sınıflandırılması

7.2.1 Genel
Yük taşıyıcı elemanların bu kategorisi aşağıdakilerden oluşur:
− Yangın ayırma işlevi olmayan duvarlar (Madde 7.2.2)
− Yangın ayırma işlevi olmayan döşemeler (Madde 7.2.3)
− Yangın ayırma işlevi olmayan çatılar (Madde 7.2.3)
− Kirişler (Madde 7.2.4)
− Kolonlar (Madde 7.2.5)
− Balkonlar (Madde 7.2.6)
− Koridorlar (Madde 7.2.6)
− Merdivenler (Madde 7.2.6)
Yük taşıyıcı elemanlar için ilgili performans kriteri R’dir.
Aşağıda sınıflar tanımlanmıştır:

R 15, R 20, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.2.2 Ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı duvarların sınıflandırılması
7.2.2.1 Deney metodu

Ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı duvarlar EN 1365-4’te verilen metot ile kolonlar gibi deneye tâbi
tutulmalıdır.
7.2.2.2 Yapılacak deneyler

Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, deney standardında tarif edildiği gibi deney
sonuçlarının uygulama alanı ve sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan
türetilmelidir.
Deney metodu aşağıdakiler hakkında bilgileri sağlar:

- Deney numunesi/yapısı,
- Deney sonuçlarının doğrudan uygulama alanı,
- Deney numunesinin tasarımı için kılavuz.
Yapılacak deneylerin sayısını etkileyen hususlar mesela aşağıdakileri ihtiva etmelidir:

a) Kapsanan maruz bırakma şartlarının aralığı,
b) Asimetrik elemanlar için deneye tâbi tutulacak olan taraf/taraflar,
c) Merkezden sapan veya sapmayan, kapsanan yükleme şartlarının aralığı,
d) Camla kaplanmış veya kaplanmamış duvarlar gibi gerekli yapısal değişiklikler.
7.2.2.3 Performans kriteri

Performans kriteri yük taşıma kapasitesi olmalıdır. Yük taşıma kapasitesinin karşılanamamasının aşağıdaki
kriterlerin her ikisi de aşıldığında meydana geldiği düşünülmelidir.
15
a) Eksenel büzülme C = h/100 (mm) ve

b) Eksenel büzülme oranı dC/dt = 3 h/1000 (mm/min)
Burada h, mm olarak başlangıç yüksekliğidir.
7.2.2.4 Sınıflar
Aşağıda sınıflar tanımlanmıştır.
R 15, R 20, R 30, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.2.3 Yangın ayırma işlevi olmayan yük taşıyıcı döşemeler ve çatıların sınıflandırılması
Döşemeler ve çatılar EN 1365-2’ye göre deneye tâbi tutulmalıdırlar. Döşemeler ve çatılar sadece aşağıdan
uygulanan yangın2) için deneye tâbi tutulmalı ve sınıflandırılmalıdır.
Bir yük taşıyıcı döşeme veya çatının her iki tarafından eş zamanlı olarak yangına maruz kalması gibi istisnaî
durumlarda, bir balkon veya koridor gibi deneye tâbi tutulmalıdırlar.

sonuçlarının uygulama alanı ve sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan
türetilmelidir.
Deney metodu aşağıdakiler hakkında bilgileri sağlar:
Yapılacak deneylerin sayısını etkileyen hususlar meselâ aşağıdakileri ihtiva etmelidir:

b) Camla kaplanmış veya camla kaplanmamış döşemeler ve çatılar gibi gereken yapısal değişiklikler,
çatılar için su geçirmeyen katmanlar ve ısı yalıtımı malzemeleri dahil bileşenler ve malzemeler,
c) Bir eğimler aralığı için çatı deneylerinin istenilen geçerliliği,
d) Kapsanan destek ve kısıtlama şartları,
e) Döşemenin/çatının bir parçası olduğunda tavan sistemi.

Performans kriteri yük taşıma kapasitesi olmalıdır. Yük taşıma kapasitesinin karşılanamamasının aşağıdaki
kriterlerin her ikisi de aşıldığında meydana geldiği düşünülmelidir:
a) Sapma D = L2/ 400 d (mm) ve
b) Sapma oranı dD/dt = L2/9000 d (mm/min).
L mm olarak net açıklık ve d soğuk tasarım sıkıştırma bölgesinin uç fiberinden yapısal parçanın soğuk
tasarım gerilme bölgesinin uç fiberine olan milimetre olarak mesafedir.
7.2.3.4 Sınıflar
R 15, R 20, R 30, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.2.4 Kirişlerin sınıflandırılması

Kirişler EN 1365-3’e göre deneye tâbi tutulmalıdır.

Numunenin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, deney standardında tarif edildiği gibi deney sonuçlarının
uygulama alanı ve sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan türetilmelidir.
2)
Döşemeden başlayan yangınlar genellikle üst taraf yangınlarından daha önemlidir. Buna karşın, aşağıdan
sınıflandırma şartlarına ek olarak, şartlar döşemelik/döşemenin kalitesi ve kalınlığı ve onun üst taraftan
yangına karşı koruma için sonraki tasarımı ile ilişkilendirilebilir. Bu, kepenkler gibi bir döşemenin parçası
olan diğer elemanlara da uygulanabilir.
16
Deney metodu aşağıdakiler hakkında bilgiyi sağlar:

- Deney numunesi/yapı,
- Deney sonuçlarının doğrudan uygulama alanı.

a) Kapsanan destek şartlarının aralığı: Basitçe desteklenen/sınırlanan,
b) Kapsanan maruz bırakma şartlarının aralığı: Üç/dört taraftan maruz bırakma,
c) Kirişin uzunluğu: En büyük kesme kuvveti ve/veya en büyük moment için deneyler.

Performans kriteri yük taşıma kapasitesi olmalıdır. Aşağıdaki kriterlerin her ikisi de aşıldığında yük taşıma
kapasitesinin karşılanamamasının meydana geldiği düşünülmelidir.
Burada, L mm olarak net açıklık ve d soğuk tasarım sıkıştırma bölgesinin uç fiberinden yapısal parçanın
soğuk tasarım gerilme bölgesinin uç fiberine olan milimetre olarak mesafedir.
7.2.4.4 Sınıflar
R 15, R 20, R 30, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.2.5 Kolonların sınıflandırılması

Kolonlar 1365-4’e göre deneye tâbi tutulmalıdır.

Numunenin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, standardda tarif edildiği gibi deney sonuçlarının
uygulama alanı ve sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanının arasındaki karşılaştırmadan
türetilmelidir.
Deney metodu aşağıdakiler hakkında bilgi sağlar:


b) Kapsanan uç şartların aralığı: Mil eklemli veya tamamen dönel olarak sınırlanmış,
c) Yükleme tipi ve yük seviyesi,
d) Yapısal ayrıntılar.

Performans kriteri yük taşıma kapasitesi olmalıdır. Aşağıdaki kriterlerin her ikisi de aşıldığında yük taşıma
a) Eksenel büzülme C = h/100 (mm) ve
b) Eksenel büzülme oranı dC/dt = 3 h/1000 (mm/min)
7.2.5.4 Sınıflar
R 15, R 20, R 30, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.2.6 Balkonlar, koridorlar ve merdivenlerin sınıflandırılması
Balkonlar ve koridorlar, EN 1365-5’e göre deneye tâbi tutulmalıdır. Merdivenler 1365-6’ya göre deneye tâbi
tutulmalıdır.

17
Deney metodu aşağıdaki bilgiyi sağlamalıdır:


b) Kapsanan uç şartlarının aralığı: Mil eklemli veya tamamen dönel olarak sınırlanmış,
c) Yükleme tipi ve yük seviyesi,
d) Yapısal ayrıntılar.

Performans kriteri yük taşıma kapasitesi olmalıdır Aşağıdaki kriterlerin her ikisi de aşıldığında yük taşıma
7.2.6.4 Sınıflar
R 15, R 20, R 30, R 45, R 60, R 90, R 120, R 180, R 240 ve R 360.
7.3 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı elemanların sınıflandırılması

7.3.1 Genel
Yük taşıyıcı elemanların bu kategorisi aşağıdaki elemanları kapsar:
− Ayırma işlevi olan duvarlar (Madde 7.3.2),
− Ayırma işlevi olan döşemeler (Madde 7.3.3),
− Ayırma işlevi olan çatılar (Madde 7.3.3),
− Asma katlar (Madde 7.3.4)
Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı elemanlar için ilgili performans kriterleri aşağıdakileri ihtiva eder:
R, E, I, W ve M.
7.3.2 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı duvarların sınıflandırılması

Yük taşıyıcı duvarlar EN 1365-1’e göre deneye tâbi tutulmalıdır.

Deney metodu aşağıdakiler hakkında bilgiyi sağlar:

b) Asimetrik elemanlar için deneye tâbi tutulan taraf (taraflar),
c) Kapsanan yükleme şartlarının aralığı: Eksenel veya dış merkezli,
d) Delikli veya deliksiz duvarlar gibi gerekli yapısal değişiklikler, örneğin camla kaplama.
7.3.2.3 Performans kriterleri

7.3.2.3.1 Yük taşıma kapasitesi
Aşağıdaki kriterlerin her ikisi de aşıldığında, yük taşıma kapasitesinin karşılanamamasının meydana geldiği
düşünülmelidir:
a) Eksenel çekme C = h/100 (mm) ve
b) Eksenel çekme oranı dC/dt = 3h/1000 (mm/min)

18
7.3.2.3.2 Bütünlük
Bütünlüğün değerlendirilmesi aşağıdaki üç husus esas alınarak yapılmalıdır:
a) Verilen boyutları aşan çatlaklar veya açıklıklar,
b) Pamuk pedin tutuşması,
c) Maruz kalmayan taraf üzerinde sürekli alevlenme.
Bütünlüğün sınıflandırması elemanın ısı yalıtımı için de sınıflandırılıp sınıflandırılmadığına göre yapılmalıdır.
Bir elemanın hem bütünlük E hem de ısı yalıtımı I için sınıflandırıldığı durumlarda, bütünlük değeri üç
kriterden en önce karşılanamayana göre tayin edilen olmalıdır. Bir elemanın bir I sınıflandırması olmadan bir
E sınıflandırmasının yapıldığı durumlarda, bütünlük değeri sadece, önce hangisi karşılanamıyorsa,
çatlaklar/açıklıklar veya sürekli alevlenme kriterlerinin karşılanamadığı süre olarak tayin edilmelidir.
7.3.2.3.3 Isı yalıtımı

Isı yalıtımını belirlemek için kullanılan performans seviyesi, başlangıç ortalama sıcaklığa göre en fazla 180
˚C’la sınırlandırılan herhangi bir noktasındaki en fazla sıcaklık artışıyla birlikte, başlangıç ortalama sıcaklığa
göre en fazla 140 ˚C’la sınırlandırılan yangına maruz kalmayan yüzey üzerindeki ortalama sıcaklık artışıdır.
Deney standardı, hem uniform hem de uniform olmayan elemanlar için ortalama sıcaklığın nasıl
belirleneceğini açıklar.
7.3.2.3.4 Işıma
Işıma kriteri, deney standardında açıklandığı gibi ölçülen, ışıma değerinin 15 kW/m2 yi aşmadığı süre olarak
verilmelidir.
7.3.2.3.5 Mekanik etki
Eleman, R, E ve/veya I performansına zarar gelmeden, deney standardında açıklanan darbeye
dayanmalıdır.
7.3.2.4 Sınıflar
Aşağıda verilen sınıflar tanımlanıştır.
RE 20 30 60 90 120 180 240 360
REI 15 30 45 60 90 120 180 240 360
REIM 30 60 90 120 180 240 360
REW 20 30 60 90 120 180 240 360
7.3.3 Yangın ayırma işlevi olan yük taşıyıcı döşemeler ve çatıların sınıflandırılması
Döşemeler ve çatılar EN 1365-2’ye göre deneye tâbi tutulmalıdır. Döşemeler ve çatılar yalnızca alttan
uygulanan yangın için deneye tâbi tutulmalı ve sınıflandırılmalıdır.


- Deney numunesinin tasarımı üzerine kılavuz.

a) Kapsanan yükleme şartlarının aralığı,
b) Camla kaplanmış veya camla kaplanmamış döşemeler ve çatılar gibi gereken yapısal değişiklikler,
çatılar için su geçirmeyen katmalar ve ısı yalıtımı malzemeleri dahil, kullanılan bileşenler ve malzemeler,
c) Bir eğimler aralığı için çatı deneylerinin istenilen geçerliliği,
d) Kapsanan destek ve kısıtlama şartları,
e) Döşemenin/çatının bir parçası olduğunda tavan sistemi(ilgili ise).

Aşağıdaki kriterlerin her ikisi de aşıldığında yük taşıma kapasitesinin karşılanamamasının meydana geldiği
düşünülmelidir.
19


Isı yalıtımını belirlemek için kullanılan performans seviyesi, başlangıç ortalama sıcaklığına göre en fazla 180
˚C’a sınırlandırılan herhangi bir noktasındaki en fazla sıcaklık artışıyla birlikte, başlangıç ortalama sıcaklığa
göre en fazla 140 ˚C’la sınırlandırılan yangına maruz kalmayan yüzey üzerindeki ortalama sıcaklık artışıdır.
Deney standardı hem uniform hem de uniform olmayan elemanlar için ortalama sıcaklığın nasıl
belirleneceğini açıklar.
7.3.3.4 Sınıflar
R 30
RE 20 30 60 90 120 180 240
REI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
7.3.4 Asma katların sınıflandırılması

Asma katlar, EN 1366-6’ya göre deneye tâbi tutulmalıdır.



a) Kapsanan maruz bırakma şartlarının aralığı (standard maruz bırakma ve/veya azaltılmış maruz
bırakma),
b) Kapsanan yükleme şartlarının aralığı,
c) Gereken yapısal değişiklikler.

Döşeme veya taşıyıcı direklerden birisi çöktüğünde başarısızlığın meydana geldiği düşünülmelidir.
20

Isı yalıtımını belirlemek için kullanılan performans seviyesi, başlangıç ortalama sıcaklığa göre 180 ˚C’la
sınırlandırılan herhangi bir noktasındaki en fazla sıcaklık artışıyla birlikte, başlangıç ortalama sıcaklığına
göre 140 ˚C’la sınırlanan yangına maruz kalmayan yüzey üzerindeki ortalama sıcaklık artışıdır.
7.3.4.4 Sınıflar
Aşağıda verilen sınıflar tanımlanmıştır.
R 15 30
RE 30
REI 30
Sınıflandırma, maruz bırakmaya bağlı olarak özgün bir biçimde yapılmalıdır.
Kısa gösterim harfi r’nin bulunmaması, standard sıcaklık/süre eğrisine maruz kaldığını gösterir (tam yangın
dayanımı), r’nin bulunması 500 ˚C’luk sabit sıcaklık etkisini gösterir (azaltılmış maruz bırakma), örneğin RE
30 ve RE 30-r.
Verilen bir süre için standard sıcaklık/süre eğrisine maruz bırakılmayı karşılayan asma katların en azından
aynı süre için azaltılmış maruz bırakma şartlarını karşılayacağı düşünülür.
7.4 Elemanları veya iş parçalarını korumak için sistemler ve malzemeler

7.4.1 Genel
Malzemelerin ve sistemlerin bu kategorisi, bağımsız yangına dayanımı olmayan tavanları (yatay
membranlar), bağımsız yangın dayanımı olmayan perdeleri (düşey membranlar) ve yangından koruyucu
kaplamalar, panolar, sıvalar ve giydirmeleri ihtiva eder.
Bu malzemeler ve sistemler kendileri için yangından koruma veya yangına dayanımına sahip değillerdir.
Korudukları yapısal elemanların yangın dayanımlarını arttırmaları (veya sağlamaları) amaçlanır.
Deney metotları, deney sonuçlarının uygulama alanı, deney standardında/standardlarında kapsananlar

dışındaki başka yapısal elemanlara genişletilebilecek şekilde, koruma elemanları ve iş kısımları için
malzemeleri ve sistemleri karakterize eder.
Not - Bu deney metotları kullanılarak yapılmış az sayıda deney vardır, bundan dolayı bunlar başlangıçta
ENV’ler olarak basılmışlardır.
Sınıflandırma, korunması dahil, korunan elemana uygulanır ve korumanın kendisine uygulanmaz.. Koruyucu
elemanların sınıflandırması deneylerden toplanan nitelendirme verisi ile ilgili hesaplama metotları
kullanılarak elde edilebilir, örneğin Eurocode’lardan, ancak bu konu bu standardın kapsamı dışındadır...
7.4.2 Yapılacak deneyler

Bu amaç için yapılacak deney/deneyler, deney sonuçlarının uygulama alanının izin verilen genişletilmesi ve
izlenen işlem/işlemler aşağıdakilere bağlıdır:
- Koruyucu malzemenin yapısı:

a) Yatay membranlar (tavanlar),
b) Düşey membranlar (perdeler),
c) Yangından koruyucu kaplamalar, panolar, sıvalar ve giydirmeler.
- Korunacak yapısal elemanların tabiatı:
d) Çelik,
e) Beton
f) Kompozit çelik/beton,
g) Ahşap,
h) Alüminyum.
21
sonuçlarının uygulama alanı ve yapısal elemanların değişik türleri için sınıflandırmanın tahmin edilen
uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan türetilmelidir.
Deney metotları aşağıdakiler hakkında bilgi sağlar:

- Deney numunesi,
- Korunacak eleman/elemanlar için standart konfigürasyon dahil, deney numunesinin tasarımı için kılavuz.
Yapılacak deneylerin sayısını etkileyen hususlar diğerleriyle birlikte, aşağıda belirtilenlerdir:

i) Korunacak elemanın/elemanların tabiatı: Ahşap döşeme, beton döşeme, çelik yapı gibi,
j) Korumanın tabiatı: Yatay membran, kaplama gibi,
Isıl etki standart sıcaklık/süre eğrisidir,
Reaktif veya kabaran malzemeler için yavaş ısıtma eğrisine (Madde 4.3) karşı ilâve deney/deneyler gerekli
olabilir.
7.4.3 Deney metotları

Uygulanabilir deney metotları CEN/TS 13381-1 ve ENV 13381-2 ilâ ENV 13381-7’dir.
7.4.4 Performans kriterleri

Korunan yapısal elemanlar için kriterler, eğer doğrudan deneye tâbi tutulduysa o eleman için olanlara eşittir.
Deney metotları, hem korunan yapısal elemanlar hem de bir koruma değişme aralığı için deney sonuçlarının
uygulama alanının genişletilmesine müsaade eden veriyi de sağlar. Ayrıca, deney metotları, yapısal tasarım
kodlarına doğrudan girdi için uygun bir biçimde, sistemin/sistemlerin veya malzemenin koruma özelliği
hakkında verileri de sağlar.
7.4.5 Sınıflar
Kaplama panoları, sıvalar, giydirmeler ve perdeler korudukları yapısal elemandan bağımsız olarak yangın
dayanımına sahip değildirler. Sınıflandırma, bu yüzden korunan eleman için yapılır veya bu eleman ile
ilişkilendirilir.
Korunacak yapısal eleman için olanla aynı sınıflar tarif edilir..
7.4.6 Korunan yapısal elemanların sınıflandırılması
7.4.6.1 Genel
Korunan bir yapısal elemanın sınıflandırılması gerekiyorsa, bunun, bu standardın kurallarına uygun olarak
yapılması gerekir.
Korunan elemanlar için, korunmamış elemanlar için olanın aynısı sınıflar mevcuttur. Sınıflandırma verileri
sınıflandırma raporuna dâhil edilebilir; bu gibi verilerin bir gösterimi Ek B’de verilmiştir. Bu sınıflandırma
verileri “Structural Eurocode”larda kullanım için mevcuttur.
Koruyucu elemanlar için malzemeler, membranlar ve sistemler öncelikle R kriteri için düşünüldüğü hâlde,
deney standardlarındaki tariflere uygun olarak, müsaade edildiğince E ve I kriterleri de sonuç olarak
çıkarılabilir. R, E ve I performansı EN 1992-1-2, EN 1993-1-2, EN 1994-1-2, EN 1995-1-2, EN 1996-1-2 ve
ENV 1999-1-2’ye (Structural Eurocodes) uygun olarak gösterilebilir ancak bu konu bu standardın kapsamı
dışındadır.
7.4.6.2 Yatay membranlarla korunan yapısal elemanlar

Alttan yangına karşı yangına bir dayanıklı engel olarak kullanılacak, yatay koruyucu membran taşıyan,
herhangi bir destek elemanı dahil, bir standard yatay yapısal bina elemanı, önceden tanımlanan yükleme,
destek ve sınırlama şartlarında CEN/TS 13381-1’e göre bir standard sıcaklık/süre deneyine tâbi tutulmalıdır.
7.4.6.3 Düşey membranlarla korunan yapısal elemanlar

Bir düşey koruyucu membran ile yangına karşı korunan, standard düşey yapısal elemanlar (kolonlar), ENV
13381-2’ye uygun olarak bir standard sıcaklık/süre deneyine tâbi tutulmalıdır.
Mekanik etkiye karşı performansın mevzuatla ilgili bir gereklilik olduğu yerlerde, EN 1363-2’de tarif edildiği
gibi bir deney yapılmalıdır.
Aşağıda belirtilen standard düşey yapısal bina elemanları tanımlanmıştır:
22
− Çelik kolonlar,
− Beton kolonlar,
− Beton doldurulmuş boş çelik kolonlar,
− Ahşap kolonlar,
− Alüminyum kolonlar.
Deney boyunca, kolonların iç ve yüzey sıcaklığı ölçülmelidir. Bu verilerden, deney sonuçlarının uygulama
alanı içinde, boşluk ve yüzey sıcaklıkları için karakteristik eğriler hesaplanır. Bu karakteristik eğriler
“Structrural Eurocode”’larda kullanım için mevcuttur.
Yük taşıma kapasitesinin elde edildiği, yapı malzemelerin belirli tipleri için sınır sıcaklıklar, karakteristik yüzey
sıcaklıkları için olduğu gibi karakteristik boşluk sıcaklıkları için de tarif edilmiştir.
Yangından koruyucu malzemeler, ulaşılan sınır sıcaklıklarda süre olarak ifade edilen deney sonuçlarıyla
karakterize edilir. Bu bilgiden, korunan yapısal elemanların sınıflandırması deney standardında
ayrıntılandırılan işlemlere uygun olarak elde edilir.
Mekanik etki deneyine başarılı bir şekilde tâbi tutulan korunan malzemeler ‘M’ eklenerek tanıtılırlar. R 30-M
gibi.
7.4.6.4 Kaplamalar, panolar, sıvalar veya giydirmelerle korunan beton elemanlar

Değerlendirilmesi yapılacak kaplamalar, panolar, sıvalar veya giydirmelerle yangına karşı korunan standard
beton elemanlar, ENV 13381-3’e uygun olarak bir sıcaklık/süre deneyine tâbi tutulmalıdır.
Aşağıda belirtilen beton elemanlar tanımlanmıştır:

a) Düz, iki boyutlu beton elemanlara benzeyen beton levhalar,
b) Kirişler ve kolonlara benzeyen beton kirişler.
Deney boyunca, beton ve takviyesinin yüzey ve iç sıcaklıkları ölçülür. Bu verilerden karakteristik sıcaklık
eğrileri tanımlanır.
Değerlendirme metodu, deney/deneyler boyunca yapılan gözlemler ve sıcaklık ölçmelerinin sonuçları

sayesinde, aşağıdaki verileri sağlamak için kullanılan vasıtaları ayrıntılandırır.:
c) Farklı derinliklerdeki sıcaklık, süre ve yangından koruma kalınlığı arasındaki ilişki,
d) Isıl yalıtım kriterleriyle ilgili, betonun eşdeğer kalınlığı,
e) Yapışabilirlik hakkında bilgi
Bu veriler Structural Eurocode EN 1992-1-2’de kullanım için mevcuttur.
7.4.6.5 Kaplamalar, panolar, sıvalar ve giydirmelerle korunan çelik elemanlar

Yangından koruma sistemi ile korunan bazı kısa çelik kısımlar, ENV 13381-4’e uygun olarak standard
sıcaklık/süre deneyine tâbi tutulmalıdır.
Buna ek olarak, yüklenmiş ve yüklenmemiş kirişler veya kolonlar, yangından koruma sisteminin çelik deney
kısmıyla temasta kalma ve yapışma (yapışabilirlik) özelliği hakkında bilgi sağlamak için benzer şekilde,
ısıtılırlar.
Kısa çelik kolon deney kısımlarının standart bir paketi aşağıdakilerin bir fonksiyonu olarak tanımlanır:
a) Kapsanacak çelik kısım faktörleri aralığı,
b) Koruyucu malzemelerin kalınlık aralığı,
c) Kullanılacak değerlendirme metodu,
d) Koruyucu sistemin tabiatı: Pasif veya reaktif.
Deney boyunca bir seri çelik sıcaklıkları ölçülmelidir.

Kısa çelik kolon kısımlarından elde edilen sıcaklık verileri yalnızca, yangından koruma sisteminin
değerlendirilmesinde kullanılır. Buna karşın, bu veriler yapışabilirlik ve uyumsuzluk için kalınlık olarak
düzeltilebilir.
Isıl performansın değerlendirilmesi, örneğin aşağıda verilen, bir dizi değerlendirme işleminin içinden birisi
kullanılarak, her bir kısa kolonun düzeltilmiş ortalama çelik sıcaklığı esas alınarak yapılır:
e) Bir diferansiyel eşitlik analiz metodu,
f) Bir nümerik regresyon analiz metodu
g) Bir grafik analiz metodu
23
Bu veriler Structural Eurocode EN 1993-1-2 veya EN 1994-1-2’de kullanım için mevcuttur.
7.4.6.6 Sıvalar, panolar, sıvalar ve giydirmeler ile korunan beton/profilli levha çelik
kompozit elemanlar
Yangından koruma sistemi ile korunan, standard kompozit deney levhaları ENV 13381-5’e göre standard
Deney boyunca, beton/çelik levhanın yüzey ve iç sıcaklıkları ölçülmelidir.
Değerlendirme metodu, deney boyunca yapılan gözlemler ve sıcaklık ölçmelerinin sonuçları sayesinde,
aşağıdaki verileri sağlamak için kullanılan vasıtaları ayrıntılandırır.:
a) Çelik levhanın sıcaklığı, süre ve yangından koruyucu malzemenin kalınlığı arasındaki ilişki,
b) Isı yalıtımı kriterleriyle ilgili betonun eşdeğer kalınlığı,
c) Yapışabilirlik ve maruz bırakma sürelerinin sınırlandırılması hakkında bilgi.
Bir karakteristik sıcaklık tanımlanmıştır. Bu “Structural Eurocode ENV 1994-1-2 “de kullanılmak için
mevcuttur.
Karakteristik profilli çelik levha sıcaklığını tasarım sıcaklıklarına çıkarmak için gereken süre, yangından
koruma sistemlerinin kalınlığına karşı grafiğe geçirilir.
Değerlendirme, en azından asgari ve azami kalınlık için yapılır.
7.4.6.7 Sıvalar ve giydirmeler ile korunan beton doldurulmuş boş çelik kolonlar
Yangından koruma sistemi ile korunan standart kompozit deney kolonları ENV 13381-6’ ya göre standard
Deney boyunca, çelik kolon üzerindeki yüzey sıcaklıkları ölçülmelidir.
Değerlendirme metodu, deney boyunca yapılan gözlemler ve sıcaklık ölçmelerinin sonuçları sayesinde,
aşağıdaki verileri sağlamak için kullanılan vasıtaları ayrıntılandırır:
a) Çelik sıcaklığı, süre ve koruma malzemesinin kalınlığı arasındaki ilişki,
b) Yapışabilirlik hakkında bilgi.
Bir karakteristik sıcaklık tanımlanmıştır. Bu “Structural Eurocode EN 1994-1-2”de kullanılmak için mevcuttur.
Karakteristik çelik yüzeyi sıcaklığını tasarım sıcaklıklarına çıkarmak için gereken süre, yangından koruma
sistemlerinin kalınlığına karşı grafiğe geçirilir.
Değerlendirme, en azından asgari ve azami kalınlık için yapılır.
7.4.6.8 Kaplamalar, panolar, sıvalar ve giydirmeler ile korunan ahşap elemanlar

Ahşap döşemeler, duvarlar ve/veya kirişler ve kolonlara uygulanacak yangından koruma sistemi için, ENV
13381-7’ye uygun olarak standart döşeme ve/veya kiriş deneyleri ve küçük elemanlara yapılan deneyler
dizisi yapılmalıdır.
Deney boyunca, sıcaklıklar ahşap numunenin yüzeyinden ve içinden ölçülmelidir.
Deneyler aşağıdaki hususları incelemelidir:

a) Yangından koruma sisteminin davranışı ve yapışabilirliği,
b) Yangından koruma sisteminin arkasındaki ahşap yüzeyin sıcaklığı ve ahşap içindeki sıcaklığın gelişimi.
Deney metodu kömürleşme oranlarını ve kömür hattının ahşap boyunca ilerleyişini hesaplar.
Koruyucu malzemenin katkısı, kömürleşme başlangıcı için süre ve kömürleşme oranı cinsinden ifade edilir.
Bu “Structural Eurocode EN 1995-1-2”de kullanım için mevcuttur.
7.5 Yük taşımayan elemanların sınıflandırması

7.5.1 Genel
Bu sınıf aşağıdaki elemanları kapsar:
− Bölmeler (Madde 7.5.2),
− Cepheler (perde duvarlar) ve dış duvarlar (Madde 7.5.3),
− Bağımsız yangın dayanımlı tavanlar (Madde 7.5.4)
− Kapatma cihazları dahil yangın kapıları ve kepenkler (Madde 7.5.5),
24
− Duman kontrol kapıları (Madde 7.5.6),

− Taşıyıcı sistemler ve mahfazaları (Madde 7.5.7),
− Servis geçiş contaları (Madde 7.5.8),
− Doğrusal bağlantı contaları (Madde 7.5.9),
− Servis kanalları ve boşlukları (Madde 7.5.10),
− Bacalar (Madde 7.5.11).
Uygun performans kriterleri ve sınıflar her eleman sınıfı için aşağıda ayrı ayrı gösterilmiştir.
7.5.2 Bölmeler
Bölmeler (yük taşımayan duvarlar) EN 1364-1’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.

Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı
ile deney standardında tanımlanan deney sonuçlarının uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan
türetilmelidir.

- Deney numunesi,
- Deney numunesinin, özellikle de camla kaplanmış elemanlar veya cam kaplamaları olan yük taşımayan
duvarların tasarımı hakkında bir kılavuz.
Yapılacak deneylerin sayısına etki eden hususlar örneğin aşağıdakileri ihtiva etmelidir:
a) Asimetrik elemanlar için deneye tâbi tutulacak taraf/taraflar,
b) İlâve ısıl etkiye ihtiyaç: dış ısıl etki koşulları,
c) Cam kaplama gibi, izole edilmemiş kısımlı ve/veya izole edilmemiş kısımsız duvarlar gibi gerekli yapısal
değişiklikler: Cam kaplamanın destekleyici yapısının tabiatı dahil, tahmin edilen uygulama alanının bir
fonksiyonu olarak ayrı deney numuneleri kullanarak ilâve deneyler yapılmalıdır.

a) Verilen boyutları aşan çatlaklar ve açıklıklar,
b) Bir pamuk pedin tutuşması,
c) Maruz kalmayan tarafta sürekli alevlenme.
Bütünlüğün sınıflandırması, elemanın ısı yalıtımı için de sınıflandırılıp sınıflandırılmadığına göre yapılmalıdır.
Bir eleman hem bütünlük E hem de ısı yalıtımı I’ya göre sınıflandırıldığında, bütünlük değeri üç kriterden ilk
başarısız olanına göre tayin edilendir. Bir elemanın I sınıflandırması yapılmadan E sınıflandırmasının
yapıldığı durumlarda, bütünlük değeri, sadece çatlaklar/açıklıklar veya sürekli alevlenme kriterlerinden önce
başarısız olanının süresi olarak tanımlanmalıdır.

Isı yalıtımını tayin etmek için kullanılan performans seviyesi, herhangi bir noktasındaki en yüksek sıcaklık
artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 180 ˚C’la sınırlanan, yangına maruz kalmayan yüzündeki ortalama
sıcaklık artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 140 ˚C’la sınırlanan ortalama sıcaklık artışı olmalıdır.
Deney standardı, hem uniform hem de uniform olmayan elemanlar için ortalama sıcaklığın nasıl tayin
edilmesi gerektiğini tarif eder. Farklı ısı yalıtımlı ayrı bölgeleri olan bir eleman için ısı yalıtımı kriterlerine
uygunluk her bölge için ayrı ayrı tayin edilmelidir.
7.5.2.3.3 Işıma
Işıma sınıflandırması, standardda belirtildiği gibi ölçülen, ışımanın 15 kW/m2’yi aşmadığı süre olarak verilmelidir.
7.5.2.3.4 Mekanik etki

Eleman deney standardında belirtilen etkiye, E ve/veya I performansları zarar görmeden dayanmalıdır.
7.5.2.4 Sınıflar
Aşağıdaki sınıflar tanımlanmıştır.
25
E 20 30 60 90 120
EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI-M 30 60 90 120 180 240
EW 20 30 60 90 120
7.5.3 Perde duvarların sınıflandırılması
Perde duvarlar EN 1364-3’e göre deneye tabi tutulmalıdır. Perde duvarların parçaları EN 1364-4’e göre
deneye tabi tutulmalıdır.
EN 1364-4 tek başına cephelerin tamamının sınıflandırılması için kullanılmamalıdır.

Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı ile
deney standardında tanımlanan, deney sonuçlarının uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan türetilmelidir.

- Deney numunesi,
- Deney numunesinin, özellikle de deneye tâbi tutulacak camla kaplanmış elemanların tasarımı hakkında
bir kılavuz.
- Deneye tâbi tutulacak taraflar,
- Cepheler ve dış duvarlar her iki taraftan veya sadece iç taraftan veya dış taraftan deneye tâbi tutulmalıdır.
Cam kaplama gibi, izole edilmemiş kısımlı ve/veya izole edilmemiş kısımsız elemanlar gibi gerekli yapısal
değişiklikler: Cam kaplamanın destekleyici yapısının tabiatı dahil, tahmin edilen uygulama alanının bir
fonksiyonu olarak, ayrı deney numuneleri kullanarak ilâve deneyler yapılmalıdır.

Bütünlüğün sınıflandırılması elemanın ısı yalıtımına göre de sınıflandırılıp sınıflandırılmadığına göre
yapılmalıdır. Bir eleman hem bütünlük E hem de ısı yalıtımı I’ya göre sınıflandırıldığında, bütünlük değeri üç
kriterden ilk başarısız olanına göre tayin edilendir. Bir elemanın I sınıflandırması yapılmadan E
sınıflandırmasının yapıldığı durumlarda, bütünlük değeri, sadece çatlaklar/açıklıklar veya sürekli alevlenme
kriterlerinden önce başarısız olanın süresi olarak tanımlanmalıdır.

artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 180 ˚C’la sınırlanan, yangına maruz kalmayan yüzündeki ortalama
sıcaklık artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 140 ˚C’la sınırlanan ortalama sıcaklık artışı olmalıdır.
Deney standardları, hem uniform hem de uniform olmayan elemanlar için ortalama sıcaklığın nasıl tayin
edilmesi gerektiğini tarif eder.
Farklı ısı yalıtımlı ayrı bölgeleri olan bir eleman için ısı yalıtımı kriterlerine uygunluk her bölge için ayrı ayrı
tayin edilir.
7.5.3.3.3 Işıma
Işıma sınıflandırması, deney standardında belirtildiği gibi ölçülen, ışımanın 15 kW/m2 yi aşmadığı süre olarak
verilmelidir.
7.5.3.4 Sınıflar
E 15 30 60 90 120
EI 15 30 60 90 120
EW 20 30 60
26
Elemanlar, iç tarafından standard sıcaklık/süre eğrisi, dış taraftan dış yangına maruz kalma eğrisi ile her iki
tarafından deneye tâbi tutulduğunda, en az süre sınıflandırmayı tayin eder.
Deney ve sınıflandırma da yalnızca bir taraftan yapılabilir. Hangi deneyin (deneylerin) yapıldığı hangi
sınıflandırmanın (sınıflandırmaların) tayin edildiğine göre sınıflar aşağıdaki gibi tayin edilir:
“i→o” sınıflandırmanın içten dışa doğru düşünüldüğü durumda,
“o→i” sınıflandırmanın dıştan içe doğru düşünüldüğü durumda,
“o↔i” sınıflandırmanın dıştan içe doğru ve içten dışa doğru düşünüldüğü durumda.
Örneğin, EI 60(i→o) şeklinde bir sınıflandırma sadece iç tarafından 60 dakika bütünlük ve ısı yalıtımı
performansı sağlayan bir duvarı belirtirken, EI 60 (o↔i) hem iç hem de dış taraftan aynı performans
seviyesini sağlayan bir duvarı belirtir.
7.5.4 Bağımsız yangın dayanımlı tavanların sınıflandırılması

7.5.4.1 Genel
Bu tavanlar yukarıdaki elemanlardan bağımsız bir yangın dayanımına sahiptir.

Bağımsız yangın dayanımına sahip tavanlar EN 1364-2’ye uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
türetilmelidir.
- Deney numunesinin tasarımı hakkında bir kılavuz.
a) Deneye tâbi tutulacak taraflar: Tavanlar sadece alt tarafından veya üst tarafından veya amaçlanan
sınıflandırmaya bağlı olarak her iki tarafından ardışık deneylere tâbi tutulabilir.
b) Tavanın yönlendirilmesi:
Enine ve boyuna yönler farklı inşa edilmişse ve en ağır şartlar belirlenemiyorsa, boyuna eksene paralel
ve dik olan düzenlenen bileşenlerle iki ayrı deney yapılmalıdır.
c) Destek koşulları gibi gereken yapısal değişiklikler ve yangın sırasında tavana ilâve yük oluşturan
kabloların ve boruların varlığı ve yokluğu,.
d) Tavan içerisinde açıklık oluşturabilen lamba bağlantıları.

Alt tarafından deneye tâbi tutulduğunda, bütünlüğün değerlendirilmesi aşağıdaki üç husus esas alınarak
yapılmalıdır:
Bütünlüğün sınıflandırılması elemanın ısı yalıtımına göre de sınıflandırılıp sınıflandırılmadığına göre

yapılmalıdır. Bir eleman hem bütünlük E hem de ısı yalıtımı I’ya göre sınıflandırıldığında, bütünlük değeri üç
Üst tarafından deneye tâbi tutulduğunda, verilen boyutları aşan çatlak veya açıklıkların oluşmasının
değerlendirilmesi için boşluk mastarları kullanılmamalıdır. Tavanın yangına maruz kalmayan yüzeyi boyunca
görünür açıklıklar veya alevler gözlenmesi durumunda, tavanın bütünlük kriterini sağlayamadığı
düşünülmelidir. Bu açıklıklar veya bozulmalar aşağıdaki gibi değerlendirilmelidir:
d) Tavanın aşağı düşen bir bileşeni olduğunda veya destek profil elemanını bırakmış bir kenar olduğunda,
e) Görsel olarak değerlendirilen boşlukların oluşumu, boşluk mastarları ile ölçülen ile eşdeğer olduğunda.
27

artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 180 ˚C’la sınırlandırılan, yangına maruz kalmayan yüzündeki
ortalama sıcaklık artışı ortalama başlangıç sıcaklığına göre 140 ˚C’la sınırlandırılan ortalama sıcaklık artışı
olmalıdır.
7.5.4.5 Sınıflar
Aşağıdaki sınıflar tanımlanmıştır:
EI 15, EI 30, EI 45, EI 60, EI90, EI 120, EI 180, EI 240.
Sınıflandırma yukarıdan ifade edildiğinde “a→b” (“a” membranın üst tarafını “b” membranın alt tarafını ifade
etmektedir) ilavesi, kullanılmalıdır; benzer şekilde “a←b” ilavesi alt taraftan sınıflandırma için kullanılmalı ve
“a↔b” hem alt hem de üst taraftan sınıflandırma için kullanılmalıdır.
Örneğin, EI 30 (a←b) şeklindeki bir sınıflandırma sadece alt tarafından maruz kaldığında 30 dakika bütünlük
ve ısı yalıtımı performansı sağlayabilen bir tavan membranını belirtir, buna karşın EI 30 (a↔b) şeklindeki bir
sınıflandırma tavanın hem alt tarafından hem de üst tarafından aynı performans seviyesine sahip bir tavan
membranını belirtir.
7.5.5 Kapatma cihazları dahil yangın kapılarının ve kepenklerin sınıflandırılması

Yangın kapıları ve kepenkler EN 1634-1’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
Yangın/duman durumunda, birincil güç kaynağının mevcudiyetinden bağımsız olarak, kapıların ve

kepenklerin güvenli kapanmasını sağlayan kapatma cihazlarının yetenekleri, EN 14600’e uygun olarak
deneye tutulmalıdır.

türetilmelidir.

- Deney numunesi,
a) Tahmin edilen destek yapısı türleri,
b) Kapı türü (menteşeli, milli, raylı v.s.)
c) Asimetrik kapı takımları için deneye tâbi tutulacak taraflar, deney standardı bu konu hakkında bilgi
sağlar.
d) Gereken yapısal değişiklikler, örneğin;
- destek yapısının kenarına çerçeve yerleştirilmesi,
- cam kaplamanın dahil edilmesi,
- dekoratif tamamlamalar,
- düşünülen büyüklük aralıkları,
- donanım.

Bütünlüğün sınıflandırması elemanın ısı yalıtımına göre de sınıflandırılıp sınıflandırılmadığına göre

yapılmalıdır. Bir eleman hem bütünlük E hem de ısı yalıtımı I’ye göre sınıflandırıldığında, bütünlük değeri üç
28

Kapılar ve kepenklere özgü durumlarda Madde 5.2.3.3’te belirtildiği gibi, iki ısı yalıtım kriteri seviyesi
tanımlanmıştır.
Isı yalıtımı kriteri, Madde 5.2.3.3’te verilen iki tarife karşılık gelen 1 ve 2 son eklerinin kullanılmasıyla özgün
hâle getirilmelidir. Deney standardı, hem uniform hem de uniform olmayan elemanlar için ortalama sıcaklığın
nasıl tayin edilmesi gerektiğini tarif eder. Farklı ısı yalıtımlı ayrı bölgeleri olan kapılar için ısı yalıtımı
kriterlerine uygunluk her bölge için ayrı ayrı tayin edilmelidir.
7.5.5.3.3 Işıma
Işıma sınıflandırması, deney standardında belirtildiği gibi ölçülen, ışımanın 15 kW/m2 yi aşmadığı süre olarak
verilmelidir.
7.5.5.3.4 Kendiliğinden kapanma

Kendiliğinden kapanma, bir açık kapı veya pencerenin çerçevesi içine tamamen kapanabilmesi ve takılmış
7.5.5.4 Sınıflar
E 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI1 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI2 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EW 20 30 60
Kendiliğinden kapanma sınıflandırılması C0 ilâ C5 için performans şartları EN 14600’de tanımlanmıştır.

Bunlar kapının amaçlanan kullanım şekline bağlıdır. Kendiliğinden kapanma sınıflandırması E, EI ve EW
sınıflandırmasından bağımsız olarak ele alınmalıdır.
Kendiliğinden kapanma kriterini karşılayan, bir kapatma cihazı ile donatılan kapılar E-C…, EI1-C…, EI2-C…
veya EW-C… gibi sınıflandırmalıdır. EI2 30-C5 gibi.
7.5.6 Duman kontrol kapılarının sınıflandırılması

Duman kontrol kapıları EN 1634-3’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
Kapatma cihazlarının, yangın/duman durumunda ve birincil güç kaynağının yokluğunda, kapıların ve

kepenklerin güvenli bir şekilde kapanmasını sağlama yeteneği EN 14600’e uygun olarak deneye tâbi
tutulmalıdır.

türetilmelidir.

- Deney numunesi,
a) Tahminî sınıflandırma:
Sa veya Sm
Sa sadece ortam sıcaklığındaki sızıntıyı dikkate alır
Sm hem ortam sıcaklığında hem de 200 °C’ taki sızıntıyı dikkate alır.
b) Asimetrik kapı takımları için deneye tâbi tutulacak taraflar,
c) Gereken yapısal değişiklik.

7.5.6.3.1 Duman sızdırmazlığı
Duman sızdırmazlığı, elemanın, kapının bir tarafından diğer tarafına duman geçişini bertaraf etme veya
azaltma yeteneğidir. Aşağıdaki performans seviyeleri tanımlanmıştır:
29
a) Duman sızdırmazlığı Sm – hem ortam sıcaklığında hem de 200 °C’ta, 50 Pa’lık basınca kadar en yüksek
sızıntı oranı ölçüldüğünde, tek kanatlı bir kapı seti için 20 m3/h veya çift kanatlı kapı seti için 30 m3/h
aşmaz;
b) Duman sızdırmazlığı Sm – ortam sıcaklığında ve yalnızca 25 Pa’lık basınca kadar en yüksek sızıntı oranı
ölçüldüğünde, eşikteki sızıntı hariç, kapı takımının hareketli ve sabit parçaları arasındaki açıklığın (kapı
kanadı ve kapı çerçevesi arasındaki gibi) metre uzunluğu başına 3 m3/h’i aşmaz.

Kendiliğinden kapanma, bir açık kapı veya pencerenin çerçevesi içine tamamen kapanabilmesi ve takılmış
7.5.6.4 Sınıflar
Sm, Sa.
Sınıflandırma, yukarıda verilen yangın kapıları için diğer sınıflandırma tanıtmalarına ek olarak uygulanabilir
veya E,W veya I sınıflandırması olmayan kapılar için kullanılabilir.
Kendiliğinden kapanma sınıflandırması C0 ilâ C5 için performans şartları EN 14600’de tanımlanmıştır. Bunlar
kapının amaçlanan kullanım şekline bağlıdır. Kendiliğinden kapanma sınıflandırması Sm ve Sa
sınıflandırmasından bağımsız olarak ele alınmalıdır.
Kendinden kapanma kriterine sağlayan bir kapatma cihazıyla donatılan duman kontrol kapıları, C0Sa, C0Sm,
C1Sa, C1Sm, ………, C5Sa, C5Sm olarak sınıflandırılmalıdır.
7.5.7 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarının sınıflandırılması

7.5.7.1 Genel
Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımları, yangın durumunda, taşıyıcı sistemler arasına giren duvarlar ve
döşemeler gibi yangın ayırma elemanlarındaki açıklıkların kapalı olmasını sağlar.

Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımları EN 1366-7’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
7.5.7.3 Yapılacak deneyeler
Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı EN 1366-7’e uygun olmalıdır.

yapılmalıdır.
başarısız olunanın süresi olarak tanımlanmalıdır.

Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarına özgü durumlarda, Madde 5.2.3.4’te belirtildiği gibi üç ısı yalıtımı kriteri
tanımlanır. Mahfaza sistemleri için kullanılan ilâve ısı yalıtımı kriterleri Madde 5.2.3.4’te verilen iki tanıma
karşı gelen 1 ve 2 son ekleri kullanılarak özgün hâle getirilir.
Farklı ısı yalıtımlı ayrı bölgeleri olan mahfaza sistemleri için ısı yalıtımı kriterlerine uygunluk EN 1366-7’de
verildiği gibi her bölge için ayrı ayrı tayin edilmelidir.
7.5.7.4.3 Işıma
Işıma sınıflandırması, gerekliyse, deney standardında verildiği gibi ölçülen ışımanın 15kW/m2’yi aşmayan
ortalama değeri için süre olarak verilmelidir.
30

Kendiliğinden kapanma, taşıyıcı sistemler için bir açık mahfazanın çerçevesi içine tamamen kapanabilmesi
ve takılmış tutma tertibatının insan müdahalesi olmadan depo edilen enerji ile veya güç kaynağının kesilmesi
durumunda depolanan enerji ile desteklenen ana güçle tutturulabilmesidir. (EN 1366-7).
Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımının bir parçası olan, taşıyıcı sistem için herhangi bir açığa çıkarma
cihazının ve/veya herhangi bir ayırma cihazının (EN 1366-7) sürdürülen işlevsel kapasitesi gerekli olabilir.
Taşıyıcı sistem için bu cihazların performansı bir ‘T’ kullanılarak tanımlanır. C1-T gibi, C-sınıfı (0 ilâ 5) için
kullanılana eşit sayıda çevrimi gösteren, herhangi bir açığa çıkarma cihazı ve/veya ayırma cihazı ile EN
14600’e uygun olarak bir dayanıklılık deneyi yapılırsa bu performans kriteri C kriterine eklenmelidir (EN
1366-7).
7.5.7.5 Sınıflar
E 15 30 45 60 90 120 180 240
EI1 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI2 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EW 20 30 60
Kendiliğinden kapanma sınıflandırması C0 ilâ C5 için performans şartları EN 14600’de tanımlanmıştır. Bunlar
taşıyıcı sistem için mahfazanın amaçlanan kullanım şekline bağlıdır. Kendiliğinden kapanma sınıflandırması
E, EI ve EW sınıflandırmasından bağımsız olarak ele alınmalıdır.
Taşıyıcı sistemler için mahfaza, kendiliğinden kapanma kriterini karşılayan bir kapatma cihazı ile
donatılmışsa, E-C… şeklinde sınıflandırılmalıdır.
Taşıyıcı sistem için, herhangi bir açığa çıkarma ve/veya ayırma cihazının sürdürülen işlevsel kapasitesi bir ‘T’
kullanılarak tanıtılmalıdır (Madde 7.5.7.4.4).
Mümkün sınıflandırma örnekleri: EI1 45, EI2 30-C1, EW 20-C0 veya EI1 60-C2-T.
7.5.8 Servis geçiş contalarının sınıflandırılması

Servis geçiş contaları EN 1366-3’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
türetilmelidir.

- Deney numunesi,
- Deney numunesinin tasarımı ve standard servis düzenlemelerinin tarifi hakkında bir kılavuz.
a) Boş bir servis geçiş contası ve çoklu servis geçişleri dahil, servis geçişini geçeceği tahmin edilen
servislerin son kullanımı ve türü,
b) Kapsanan destek yapılarının aralığı,
c) Destek yapılarının yönü: Yatay ve/veya düşey ayırma elemanları.
c) Yangına maruz kalmayan tarafta sürekli alevlenme.

yapılmalıdır.
31
başarısız olana göre tayin edilendir. Bir elemanın I sınıflandırması yapılmadan E sınıflandırmasının yapıldığı
durumlarda, bütünlük değeri, sadece çatlaklar/açıklıklar veya sürekli alevlenme kriterlerinden önce başarısız
olanın süresi olarak tanımlanmalıdır.

Isı yalıtımını tayin etmek için kullanılan performans seviyesi, ortalama başlangıç sıcaklığına göre 180 ˚C’la
sınırlandırılan herhangi bir noktadaki en fazla sıcaklık artışı olmalıdır.
Ortalama sıcaklıklar dikkate alınmamalıdır.
7.5.8.4 Sınıflar
E 15 30 45 60 90 120 180 240
EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
Borular için servis geçiş contaları sınıflandırıldığında, aşağıdaki Çizelge 1’e göre deney standardında dört
boru bitim konfigürasyonu tanımlanmıştır:
Çizelge 1 - Boru bitim konfigürasyonu

Boru bitim konfigürasyonu Sınıflandırma için ilave teknik özellikler
Deney
Ocak içinde Ocak dışında
A Kapaksız Kapaksız U/U
B Kapaklı Kapaksız C/U
C Kapaksız Kapaklı U/C
D Kapaklı Kapaklı C/C
Servis geçiş contası için elde edilen sınıf, Çizelge 1’de verildiği gibi deney koşulunu belirten harf ile ifade
edilir, EI 30-U/U gibi.
7.5.9 Doğrusal bağlantı contalarının sınıflandırılması

Doğrusal bağlantı contaları EN 1366-4’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.

Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama alanı ile
deney standardında tanımlanan deney sonuçlarının uygulama alanı arasındaki karşılaştırmadan türetilmelidir.

- Deney numunesi,
- Deney numunesinin tasarımı ve standard servis düzenlemesinin tarifi hakkında bir kılavuz.
a) Bitişik bileşenler için tahmin edilen hareketlerin aralığı,
b) Kapsanan destek yapılarının aralığı,
c) Tahmini yönlendirmeler,
d) Tahmini bağlantı genişlikleri,
e) Kapsanan ek yerlerinin türleri.

Bir tek deneye birden fazla conta dahil ediliyorsa, her doğrusal contanın performansı ayrı ayrı tayin
edilmelidir.
7.5.9.3.1 Genel
Çoklu contalar tek bir deneye dahil edilirse, her bir doğrusal bağlantının performansı ayrı olarak
sınıflandırılmalıdır
c) Yangına maruz kalmayan tarafta sürekli alevlenme.
32

yapılmalıdır.
başarısız olunanın süresi olarak tanımlanmalıdır.

Isı yalıtımını tayin etmek için kullanılan performans seviyesi, ortalama başlangıç sıcaklığına göre 180 ˚C’la
sınırlanan herhangi bir noktadaki en yüksek sıcaklık artışı olmalıdır. Ortalama sıcaklıklar dikkate
alınmamalıdır.
7.5.9.4 Sınıflar
E 15 30 45 60 90 120 180 240
EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
Doğrusal bağlantı contaları sınıflandırıldığında, deney standardında aşağıdaki Çizelge 2’ye uygun olarak
değişik deney koşulları tanımlanmıştır:
Çizelge 2 - Doğrusal bağlantı contalarının sınıflandırılması

Deney koşulları İşaretleme
Numune yönlenmesi
• Yatay destek yapısı H
• Düşey destek yapısı – düşey bağlantı V
• Düşey destek yapısı – yatay bağlantı T
Hareket kabiliyeti
Hareket yok X
Harekete geçmiş (%) M00
Ek yerlerinin türleri
İmalâtta M
Sahada F
Hem imalâtta hem sahada B
Bağlantı genişlik aralığı (mm) W00 ilâ 99
Doğrusal bağlantı contaları için elde edilen sınıf, yukarıdaki Çizelge 2’de verildiği gibi deney koşulunu
belirten harf ile ifade edilir, EI 30-H – M 100 – W 30 ilâ 90 gibi.
7.5.10 Servis kanalları ve boşlukların sınıflandırılması

Servis kanalları ve boşluklar EN 1366-5’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
türetilmelidir.

- Deney numunesi,
- Yatay servis kanallarının servislerin ağırlığını taşıma yeteneği,
- Servis kanalının, yanıcı servislerin tutuşmasını engelleme yeteneği.
a) Yangının servis kanalının içinde veya dışında oluşu,
b) Servis kanalının yatay ve düşey oluşu.
33


Fırın dışındaki kanalın performansı, herhangi bir noktasındaki en yüksek sıcaklık artışı ortalama başlangıç
sıcaklığına göre 180 ˚C’la sınırlanan, yangına maruz kalmayan yüzündeki ortalama sıcaklık artışı ortalama
başlangıç sıcaklığına göre 140 ˚C’la sınırlanan ortalama sıcaklık artışı esasına göre değerlendirilmelidir.
Buna ek olarak, yanıcı servislerin muhtemel tutuşması hakkında yapılacak bir değerlendirme için, bir dış
yangına maruz kalan kanalın içine yerleştirilen yüzey ısıl çiftleri. ortalama başlangıç sıcaklığını 180 °C’tan
daha fazla aşmamalıdır.
Performans kriterleri aşağıdaki Çizelge 3’te verildiği gibi özetlenebilir:
Çizelge 3 - Servis kanalları için performans kriterleri
Fırın etkisinde Bütünlük Isı yalıtımı

Kanalın fırın Kanalın fırın Kanalın fırın Kanalın fırın dışındaki kısmı
içindeki kısmı dışındaki kısmı içindeki kısmı
Yangın kanalın - Pamuk ped Ortalama Ortalama başlangıç sıcaklığının
dışında Açıklıklar başlangıç ortalama 140 ˚C üzeri
Alevlenme sıcaklığının
180 ˚C üzeri Ortalama başlangıç sıcaklığının
180 ˚C üzeri
Yangın kanalın - Pamuk ped - Ortalama başlangıç sıcaklığının
içinde Açıklıklar ortalama 140 ˚C üzeri
Alevlenme Ortalama başlangıç sıcaklığının
180 ˚C üzeri
7.5.10.4 Sınıflar
E 15 20 30 45 60 90 120 180 240
EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240
Sınıflandırma, elemanın deneye tâbi tutulup tutulmadığını ve içeriden, dışarıdan veya her iki taraftan şartları
karşılayıp karşılamadığını göstermek için “(i→o)”, “(o→i)” veya “(i↔o)” ile tamamlanmalıdır.
Buna ek olarak, “ve” ve/veya “ho” sembolleri düşey ve /veya yatay kullanım için uygunluğu gösterir.
7.5.11 Bacaların sınıflandırılması

7.5.11.1 Genel
Bu, bir veya daha fazla dış yüzeyi bir bina içerisinde olan bacalar ve baca malzemelerini ve kalıcı bir yapı
içerisine inşa edilmek için tasarlanmış baca malzemelerini kapsar.

Bacalar, EN 13216-1’e uygun olarak deneye tâbi tutulmalıdır.
Isıl işleme maruz bırakma, 1000 °C seviyesine ulaştıktan 10 dakikada sonra, 30 dakika için sürdürülen 1000
°C sabit sıcaklık etkisi olmalıdır.

Deney numunesinin tasarımı ve yapılacak deneylerin sayısı, sınıflandırmanın tahmin edilen uygulama
alanına bağlıdır.

Bir çevre içerisine (mesela bir tuğla bacanın içine) inşa edilmek için tasarımlanan duman yolları ve diğer
baca malzemelerinin, sadece deneyin sonunda bir sızdırmazlık şartının karşılaması gerekir..
34
Dış yüzeyi veya baca yüzeyleri bir binaya bitişik veya bina içerisinde olan malzemeler ve elemanlar, 20
˚C’luk bir ortam sıcaklığıyla ilişkili olarak, bitişik malzemelerin 100 ˚C’u aşmayan en yüksek sıcaklığı olarak
tarif edilen ısı yalıtımı şartını karşılamalıdırlar.
7.5.11.5 Sınıflar
Yukarıdaki kriterleri başarılı/başarısız esasına göre karşılayan malzemeler ve elemanlar yangına dayanımı
göstermek için G harfi, ardından mm cinsinden ifade edilen gerekli mesafenin gösterimi kullanılır, G 50 gibi.
7.6 Yangından koruma özelliği için duvar ve tavan kaplamalarının sınıflandırılması

7.6.1 Genel
‘Kaplama’ terimi düşey bina elemanlarının (duvarlar, bölmeler ve dış duvarlar gibi) en dıştaki kısmını ve
yatay veya eğimli elemanların (döşemeler, çatılar ve tavanlar gibi) en alttaki kısmını ifade eder.
K1 veya K2 olarak kısa gösterilen bir kaplama, sınıflandırma süresi ( 10 dakika, 30 dakika veya 60 dakika)
için kaplama arkasındaki malzemeye ön görülen korumayı sağlar.
Not – Yangın gereklerine tepki kaplamayı oluşturan malzeme için de uygulanabilir.
K1 ile kısa gösterilen kaplamalar
Aşağıda belirtilen alt tabakalardan biri deneyde kullanılır:

• Bir sunta (yoğunluğu (680±50) kg/m3 ve kalınlığı (19±2) mm) veya
• Düşük yoğunluklu bir malzeme (yoğunluğu 300 kg/ m3’ten az ve kalınlığı en az 50 mm) veya
• Diğer özel alt tabaka
Sunta alt tabaka ile elde edilen sonuçlar, yoğunluğu en az 300 kg/ m3 olan alt tabakalar üzerinde kullanılan
kaplamalara uygulanır.
Sınıflandırma kriterleri sıcaklık yükselmesi, yanan malzeme, kömürleşen malzeme, eriyen malzeme ve
büzülen malzeme ile ilgili sınırlama ihtiva eder.
K2 ile kısa gösterilen kaplamalar
Aşağıda belirtilen alt tabakalardan biri deneyde kullanılır:

• Bir sunta (yoğunluğu (680±50) kg/m3 ve kalınlığı (19±2) mm) veya
• Diğer özel alt tabaka
Sunta alt tabaka ile elde edilen sonuçlar, (alt tabakanın tipi ve yoğunluğundan bağımsız olarak) bütün alt
tabakalar üzerinde kullanılan kaplamalara uygulanır.
Sınıflandırma kriterleri sıcaklık yükselmesi, yanan malzeme, ve kömürleşen malzeme ile ilgili sınırlama ihtiva
eder.
7.6.2 Deney metodu

Kaplamaların yangından koruma yeteneği için deney metodu EN 14135’te verildiği gibi olmalıdır.
7.6.3 Yapılacak deneyler

ve deney sonuçlarının uygulama alanından türetilmelidir.
7.6.4 Yangından koruma özelliği için performans kriterleri
7.6.4.1 K1 ile kısa gösterilen kaplamalar

EN 14135’e uygun bir deney sırasında sınıflandırma süresi (10 dakika) içerisinde kaplamada veya
parçalarında çökme olmadıysa ve a), b) ve c)’de belirtilen şartlar karşılandıysa, K1 ile kısa gösterilen bir
kaplamanın arkasındaki malzeme için ön görülen yangından korumayı sağladığı düşünülür.
a) Arkasında bir boşluk veya boşluklar olmayan bir kaplama için:

- Deney sırasında, alt tabakanın alt tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık, başlangıç sıcaklığının
250 °C üzerine çıkmamalı ve bu tarafın herhangi bir noktasında ölçülen en yüksek sıcaklık başlangıç
sıcaklılığının 270 °C üzerine çıkmamalıdır ve
- Deneyden sonra, alt tabakanın herhangi bir noktasında hiç bir yanmış malzeme, kömürleşmiş
malzeme, erimiş malzeme veya büzülmüş malzeme olmamalıdır.
35
b) Arkasında bir boşluk veya boşluklar olan bir kaplama için:

- Deney sırasında, alt tabakanın alt tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık ve kaplamanın maruz
kalmayan tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık başlangıç sıcaklığının 250 °C üzerine çıkmamalı
ve bu tarafın herhangi bir noktasında ölçülen en yüksek sıcaklık başlangıç sıcaklılığının 270 °C
üzerine çıkmamalıdır ve
- Deneyden sonra, alt tabakanın herhangi bir noktasında ve kaplamanın maruz kalmayan tarafındaki
herhangi bir noktada hiç bir yanmış malzeme, kömürleşmiş malzeme, erimiş malzeme veya
büzülmüş malzeme olmamalıdır.
7.6.4.2 K2 ile kısa gösterilen kaplamalar

EN 14135’e uygun bir deney sırasında sınıflandırma süresi (10 dakika, 30 dakika veya 60 dakika) içerisinde
kaplamada veya parçalarında çökme olmadıysa ve aşağıda belirtilen şartlar karşılandıysa, K2 ile kısa
gösterilen bir kaplamanın arkasındaki malzeme için ön görülen yangından korumayı sağladığı düşünülür.
a) Arkasında bir boşluk veya boşluklar olmayan bir kaplama için:

- Deney sırasında, alt tabakanın alt tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık, başlangıç sıcaklığının
250 °C üzerine çıkmamalı ve bu tarafın herhangi bir noktasında ölçülen en yüksek sıcaklık başlangıç
sıcaklılığının 270 °C üzerine çıkmamalıdır ve
- Deneyden sonra, alt tabakanın herhangi bir noktasında hiç bir yanmış malzeme veya kömürleşmiş
malzeme olmamalıdır.
b) Arkasında bir boşluk veya boşluklar olan bir kaplama için:

- Deney sırasında, alt tabakanın alt tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık ve kaplamanın maruz
kalmayan tarafı üzerinde ölçülen ortalama sıcaklık başlangıç sıcaklığının 250 °C üzerine çıkmamalı
ve bu tarafın herhangi bir noktasında ölçülen en yüksek sıcaklık başlangıç sıcaklılığının 270 °C
üzerine çıkmamalıdır ve
- Deneyden sonra, alt tabakanın herhangi bir noktasında ve kaplamanın maruz kalmayan tarafındaki
herhangi bir noktada hiç bir yanmış malzeme veya kömürleşmiş malzeme olmamalıdır.
7.6.5 Sınıflar
K1 10
K2 10 30 60
36
Ek A
Sınıflandırma raporu
A.1 Genel
Sınıflandırma raporunun amacı, bir yapı elemanının sınıflandırmasını ve onun doğrudan uygulama alanını
sunmanın uyumlaştırılmış bir yolunu sağlamaktır.
Sınıflandırma raporu, deney raporlarında tarif edildiği gibi, ilgili yangına dayanım deney metoduna uygun,
gerekli deneyler sırasında elde edilen deney sonuçlarına dayanmalıdır.
‘Yapılacak deneylerin sayısı’ başlığı altında bu sınıflandırma standardında beyan edilen şartların işlevi olarak
bir yapı elemanı veya malzemenin sınıflandırması için bir veya daha fazla deney gerekebilir.
Duman sızdırmazlığı deneyleri ve yangına dayanım deneyleri gibi münferit deneylerin uygulama alanları
uyuşmuyorsa, sınıflandırmanın uygulama alanı genel kısımlarıyla ile sınırlandırılmalıdır.
A.2 İçerik ve biçim

Sınıflandırma raporu aşağıdaki içeriğe ve Madde A.3’te gösterilen biçime sahip olmalıdır.
a) Sınıflandırma raporunun tabiatı: Yangına dayanım,
b) Sınıflandırma raporunun tanıtma numarası ve tarihi,
c) Sınıflandırma raporu sahibinin ismi ve adresi,
d) Sınıflandırma raporunu düzenleyen kuruluşun, ismi, adresi ve uygun olduğunda tebligat numarası/
statüsü,
e) Sınıflandırması yapılan eleman veya malzemenin, , ticari ismi dahil, işlevi ve tip ayrıntıları,
f) Elemanın ayrıntılı tarifi,
Elemanın tam ve eksiksiz bir tarifi, sınıflandırmanın uygulama alanının açık bir beyanı ile birlikte
sınıflandırma raporunda tekrarlanmalıdır,
g) Yapılan deney (deneyler),
(i) Bu sınıflandırmanın desteklenmesinde kullanılan bütün deney raporları aşağıdakilerle tanıtılır:
- Deneyleri yapan laboratuvarın ismi ve uygun olduğu yerlerde tebligat statüsü numarası,
- Sponsorun ismi ve adresi,
- Deney türü ve deney tanıtma numarası/numaraları,
(ii) Kullanılan deney standardı/standardları,
(iii) Madde A.3’te ifade edildiği gibi sınıflandırmaya dahil edilen bütün ilişkili kriterler için her deney
numunesi ve her deney koşulu için ayrıntılı deney sonuçları,
h) Sınıflandırma ve doğrudan uygulama alanını,
i) Bu standarddaki ilgili sınıflandırma işlemine bir atıf, TS EN 13501-2 (örneğin madde numarası),
j) Alternatif olarak, ENV 13381’in farklı kısımlarına göre olan deneyler için: ‘Yapısal elemanların yangına
dayanımına katkının tayini için deney metotları’ EK B’de tarif edilen biçimde sınıflandırma verilerini ihtiva
eder,
k) Bu sınıflandırmanın veya sınıflandırma verilerinin doğrudan uygulama alanının ayrıntılı tarifi,
l) İlâve ifadeler; uygulanabildiğinde hesaplama amaçları için verileri ihtiva eder,
m) Bu sınıflandırma raporunun ve destekleyen deney raporlarının geçerliliğinin süresi ile ilgili kısıtlamalar,
n) ‘Bu belge malzemenin tip onayı veya belgelendirmesini temsil’ şeklinde bir ikaz.
37
A.3 Sınıflandırma raporu biçimi

Sınıflandırma raporunun düzeni ve biçimi aşağıda gösterilmiştir:
Sınıflandırma raporunun düzenleyen

kuruluşun logosu
(Sınıflandırma raporunun yazarı (Onaylanmış kuruluş) tarafından sağlanacak metin/bilgi italik metin olarak
belirtilmiştir)
TS EN 13501-2’YE GÖRE
YANGIN DAYANIMININ SINIFLANDIRILMASI
Sponsor: Sponsorun adı ve adresi
Hazırlayan: Sınıflandırma raporunu düzenleyen kuruluşun adı ve adresi
Onaylanmış Kuruluşun Numarası: Sınıflandırmayı düzenleyen onaylanmış kuruluşun numarası*
Malzeme adı: Sponsor tarafından tanımlanan edilen
Sınıflandırma raporunun Numarası Sınıflandırma raporuna verilen numara
Düzenleme numarası: Düzenleme numarası
Düzenleme tarihi: Düzenleme tarihi
Bu sınıflandırma raporu dört sayfadan oluşur ve sadece bütünü ile kullanılabilir veya çoğaltılabilir.
* Sadece CE işaretlemesi için kullanılacaktır.
1 Giriş
Bu sınıflandırma raporu EN 13501-2’de verilen işlemlere uygun olarak ‘malzeme adı ‘ (sponsor tarafından
tanımlanan) elemanına tahsis edilen yangına dayanım sınıflandırmasını tarif eder.
2 Sınıflandırılan malzemenin ayrıntıları
2.1 Genel
Eleman, malzeme adı (sponsor tarafından tanımlanan) malzeme tipi ( ilgili Avrupa Teknik Özelliklerine göre)
olarak tarif edilir.
2.2 Tanımlama
Eleman, malzeme adı (sponsor tarafından tanımlanan) aşağıda tam olarak tanımlanır veya Madde 3.1’de
listelenen sınıflandırmaya destek olarak sağlanan deney raporlarında tam olarak tanımlanır
3 Sınıflandırmayı destekleyen deney raporları/genişletilmiş uygulama raporları ve deney sonuçları
3.1 Deney raporları/genişletilmiş uygulama raporları
Uygulanabilirse, deney raporları veya genişletilmiş uygulama raporlarının ayrıntılarını buraya yazın.
Laboratuvarın adı Sponsorun adı Deney ve tarihi Deney metodu
Deney
Sponsorun adı Deney No Deney metodu
laboratuvarının adı
Deney
Deney
38
3.2 Deney sonuçları

Deney metodu, numara ve tarih Parametrea Sonuçlar
ilk deney metodu ve deney numarası Uygulanan yük Yükün ayrıntıları
Destek yapısı
Yük taşıma kapasitesi
Bütünlük Sonuç
Pamuk ped Sonuç
Açıklık ölçüsü Sonuç
Sürekli alevlenme Sonuç
Isı yalıtımı
I1 Sonuç
I2 Sonuç
Işıma Sonuç
Mekanik etki Sonuç
Kendiliğinden kapanma Sonuç
Uygun diğer parametreler Sonuç
İkinci deney metodu ve deney Uygulanan yük Yükün ayrıntıları
numarası (uygunsa) Destek yapısı
Yük taşıma kapasitesi Sonuç
Bütünlük
Pamuk ped Sonuç
Açıklık ölçüsü Sonuç
Sürekli alevlenme Sonuç
Isı yalıtımı
I1 Sonuç
I2 Sonuç
Işıma Sonuç
Mekanik etki Sonuç
Kendiliğinden kapanma Sonuç
Uygun diğer parametreler Sonuç
a
Çizelgede sadece uygun parametreler dahil edilir.
4 Sınıflandırma ve uygulama alanı
4.1 Sınıflandırma atfı

Bu sınıflandırma EN 13501-2 Madde 7’ye uygun olarak yapılmıştır.
4.2 Sınıflandırma
Eleman ‘malzeme adı’ (sponsor tarafından tanımlanan) aşağıda belirtilen performans parametrelerinin ve
sınıfların bileşimlerinden uygun olanlarına göre sınıflandırılır.
R E I W t t - M S C IncSlow sn ef r
Yangına dayanım sınıflandırması: sınıflandırma
4.3 Uygulama alanı

Bu sınıflandırma aşağıda belirtilen son kullanım uygulamaları için geçerlidir.
(varsa uygun Avrupa standardına veya diğer referans kaynağa atıf buraya dahil edilir)
5 Sınırlamalar
Bu sınıflandırma belgesi malzemenin tip onayını veya belgelendirilmesini temsil etmez.
İmza Onay
Sınıflandırmayı yapan kişinin imzası Bu raporu onaylayan kişinin imzası

………………………………………… ……………………………………………..
39
Ek B
(Bilgi için)
Koruma elemanları veya iş parçaları için malzemeler ve sistemlerin
nitelendirme verisi ve verinin uygulama alanının sunumu
B.1 Genel
Sınıflandırma evrakı f), g)(iii) ve j) hariç, Madde A.2’e tarif edildiği gibi düzenlenir.
B.2 Koruyucu düşey membranlar için nitelendirme verisi

f) Deneye tâbi tutulan standard düşey yapı elemanların teknik özellikleri:
• Çelik deney kolonları
• Beton deney kolonları
• Beton dolgulu boş çelik deney kolonları
• Ahşap deney kolonları
• Alüminyum deney kolonları
g)(iii) Verilerin sunumu.

Deney raporunda tarif edilen ve sınıflandırma ve deney sonuçlarının genişletilmesi için kullanılan bütün ilgili
münferit ve ortalama sıcaklık okumalarını veren bir grafik.
j) Nitelendirme verilerinin sunumu.
Düşey koruma elemanları için nitelendirme verileri Çizelge B.1’de verildiği gibi sunulur.
Çizelge B.1, ilgili deney standardında belirtilen referans sıcaklık eğrilerine dayanır.
Çizelge B.1 korunan düşey elemanlar için karşılık gelen kriterleri de gösterir.
Çizelge B.1 – Düşey elemanlar için nitelendirme verileri
Deney Belirlenen sınır Belirlenen sınır Belirlenen Belirlenen Kriterler

kolonunu sıcaklık değeri sıcaklık değeri sıcaklık sıcaklık (dakika)
oluşturan (Boşluk) (Yüzey) değerine kadar değerine kadar
malzemeler (°C) (°C) süre süre
(Boşluk) (Yüzey)
(dakika) (dakika)
R E I
Beton *** ***
Çelik *** ***
Çelik/beton *** ***
kompozit
Ahşap *** - -
k) Uygulama alanının sınırlanması

• Genel sınırlamalar,
• Deneye tâbi tutulan düşey elemanın karşısındaki mahfazanın türü: Sonuçların uygulaması, eşit veya
daha düşük ısı yalıtımı potansiyelli mahfazalarla sınırlıdır.
• Boşluğun en az derinliği:…
• Özel sınırlamalar örneğin.:
• Çelik ve alüminyum kolonlar için: En büyük kesit çarpanı
• Beton kolonlar için: En küçük yatay kesit boyutları
• Beton dolgulu boş kompozit kolonlar için: En küçük yatay kesit boyutları
• Beton ihtiva eden bütün elemanlar için: Beton türü
l) Hesaplama amaçları için verilerin sunumu
40
B.3 Beton elemanlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri

f) Deneye tabi tutulan standard elemanların teknik özellikleri:
• Büyük beton levhalar üzerindeki deneyler: En çok ve en az kalınlık
Yalnız bir kalınlık
• Beton kirişler üzerindeki deneyler: En çok ve en az kalınlık
Yalnız bir kalınlık
• Küçük beton levhalar üzerindeki ilâve deneyler
g) (iii) Verilerin gösterimi

j) Beton levhalar ve kirişler için nitelendirme verilerinin sunumu
Deneye tâbi tutulan yangından koruma sisteminin her kalınlığı (dp) için, Şekil B.1’de gösterildiği gibi, deney
standardında tarif edilen her ısıl çift takımı için, beton deney elemanın derinliği d’ye karşı ölçülen karakteristik
sıcaklık profilleri 30 dakika aralıklarla grafiğe geçirilmelidir.
Bu bilgiden, 300 °C, 350 °C, 400 °C, 450°C, 500°C, 550 °C, 600 °C ve 650 °C gibi bir dizi sınır sıcaklıkların
(θkrit) gözlendiği derinlik dθ 30 dakika aralıklarla kaydedilir.
dθ değerleri, yangından koruma sisteminin kalınlığına karşı bir grafiğe geçirilir.
Grafiğe geçirilen sonuçlar Şekil B.2’de gösterildiği gibi bir düz doğru ile birleştirilir.
k) Uygulama alanının sınırlanması

Beton yoğunluğunun sınırları:.. ≤ ρ ≤. …
Sonuçlar aşağıda belirtilen beton dayanım sınıflarıyla sınırlıdır: …
En az levha kalınlığı: …
En az kiriş genişliği: …
Kalıp çözme maddeleri kullanımı ve/veya kum püskürterek yüzey temizlemesi yapılması ile ilgili sınırlamalar.
l) Korunan beton levhalar ve kirişler için eşdeğer kalınlığın sunumu

Deneye tâbi tutulan yangından korumanın her kalınlığı için eşdeğer kalınlık değerleri 30 dakika aralıklarla
verilir.
Dp Süre 30 60 90 120 240

dp en az
dp en fazla
B.4 Çelik işlerine uygulanan koruma için nitelendirme verileri

f) Deneye tabi tutulan standard elemanların teknik özellikleri
Deneye tâbi tutulan numunelerin sayısı kullanılan ısıl performans için değerlendirme işlemine bağlıdır.
g) (iii) Verilerin sunumu

Isıl analiz, 15 dakika, 30 dakika, 45 dakika, 60 dakika, 120 dakika, 180 dakika ve 240 dakika yangına
dayanım süreleriyle ilgili bir dizi çizelge ve grafiksel sunumları ortaya koyar. Her çizelge veya grafiksel
sunum, 20 m-1 aralıklı kesit çarpanlı (Am/V değerleri) çelik elemanlar üzerinde 350 °C, 400 °C, 450 °C, 500
°C, 550 °C, 600 °C, 650 °C, 700 °C 750 °C ve gerekliyse daha yüksek tasarım sıcaklıklarının aşılmadığını
temin eden yangından koruma malzemesinin gereken en az kalınlıklarını gösterir (bunun gibi çizelge hâline
getirilmiş bilginin sunumunun bir örneği Çizelge B.2’de verilmiştir).
41
Çizelge B.2 – Çizelge hâline getirilmiş verilerin örneği
Yangına dayanım sınıflandırması R – 30
Tasarım 350 400 450 500 550 600 650 700 >700
sıcaklığı
(C)
Am/V Sıcaklığı tasarım sıcaklığının altında tutabilmek için yangından koruma malzemesinin kalınlığı
40
60
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
Nitelendirme verisinin ilâve sunumu kullanılan değerlendirme işlemine bağlıdır:

a) Bir diferansiyel eşitlik yöntemi için (kullanıldığı yerlerde) etkin ısıl iletkenliğin sıcaklığın bir fonksiyonu
olarak değişimi, ile etkin ısıl iletkenliğin hesaplanması için temel olarak kullanılan cp ve ρkoruma.. Deney
standardında belirtilen modifikasyon katsayısı değerleri (değişken λ yöntemi) veya Co’nun değiştirilmiş
değerleri (sabit λ yöntemi),
b) Sayısal regresyon analizleri için (kullanıldığı yerlerde) değiştirilmiş regresyon katsayılarına sahip çoklu
doğrusal regresyon eşitlikleri,
c) Grafiksel sunum yöntemleri için aşağıdakileri ihtiva eden sunumlar:

• Verilen bir tasarım sıcaklığı için, kesit çarpanının bir fonksiyonu olarak tasarım sıcaklığına ulaşılan
süre ve yangından koruma malzemesinin alternatif kalınlıkları için (Şekil B.3)
• Belirlenen yangına dayanımın süreleri için, kesit çarpanının bir fonksiyonu olarak tasarım sıcaklığı ve
yangından koruma malzemesinin alternatif kalınlıkları için (Şekil B.4).
k) Uygulanabilme sınırları
• Yangından koruma kalınlığının aralığı dpen az ≤ dp ≤ dp en fazla
• Çelik kesit çarpanlarının aralığı: … ≥ Am/V ≥ …
• En yüksek tasarım sıcaklığı: …
• En uzun yangından koruma süresi:
• “I” veya “H” kesitlerden başka çelik kesitlerine uygulanabilirliği
• Herhangi bir başka sınırlama
B.5 Beton/profilli levha çelik kompozit elemanlara uygulanan koruma için

nitelendirme verileri
f) Yapılacak deneyler.
• En çok koruma kalınlığıyla büyük ölçekli bir deney
• En az koruma kalınlığıyla küçük ölçekli bir deney
• Herhangi bir küçük ölçekli ilâve deney
g)(iii) Verilerin sunumu
42
Deney raporunda tarif edilen ve sınıflandırma ve deneye sonuçlarının genişletilmesi için kullanılan bütün ilgili
j) Nitelendirme verilerinin sunumu
Aşağıdaki veriler verilir:

• Deneye tâbi tutulan yangından koruma malzemesinin her kalınlığı için profilli çelik levhanın
karakteristik sıcaklığını 350 °C’a çıkarmak için ölçülen süre.
• Profilli çelik levhanın sıcaklığını 350 °C’a çıkarmak için ölçülen süreye karşı yangından koruma
malzemesinin en çok ve en az kalınlığı arasında ve ara değer tahminiyle diğer bütün ara kalınlıklarda
grafiksel çizimi (Şekil B.5),
• En çok ve en az kalınlıkları arasında yangından koruma malzemesinin her kalınlığı için betonun
eşdeğer kalınlığı heq’nun değerleri ve çizimi (Şekil B.6),
• En çok ve en az kalınlıkları arasında yangından koruma malzemesinin her kalınlığı için sınırlayan
maruz bırakma süresinin değerleri ve çizimi (Şekil B.6),
• Profilli çelik levhanın en az kalınlığı: …
• Yangından koruma malzemesinin doğrudan tutturulduğu kaburganın en çok genişliği (Ipt)
• Kaburganın en çok yüksekliği (h2): …
• Profilin tipine bağlı sınırlamalar: …
• En düşük beton yoğunluğu: …
• En yüksek beton yoğunluğu: …
• Beton dayanım sınıfları: …
• Beton türü (türleri): …
• En az etkin beton levha kalınlığı: …
• Diğer sınırlama: …
B.6 Beton dolgulu boş çelik kolonlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri
f Yapılacak deneyler
• En az kalınlıkta, yüklü, tam ölçüsünde bir kompozit deney kolonu,
• En fazla kalınlıkta, yüklü, küçük ölçülü bir deney kolonu,
• Herhangi yüksüz, küçük ölçülü ilâve kolon.


• Deneye tabi tutulan yangından koruma malzemesinin her kalınlığı için, beton dolgulu boş çelik
kolonunun çelik yüzeyinin karakteristik sıcaklığının deney standardında tarif edilen herhangi bir uç
noktaya ulaşması için ölçülen süre,
• Yangından koruma malzemesinin en çok ve en az kalınlığı arasında ve bütün ara kalınlıklarına karşı
beton dolgulu boş çelik kolonun çelik yüzeyinin karakteristik sıcaklığının deney standardında tarif
edilen uç noktalar birisine ulaşması için ölçülen sürenin grafik çizimi.
• En düşük çelik sınıfı: …
• En az duvar kalınlığı: …
• En küçük yatay kesit:
- dikdörtgen kesit için: en az genişlik: …
- Dairesel kesit için: En küçük yarıçap: …
• En düşük beton yoğunluğu: …
• En yüksek beton yoğunluğu: …
• Beton dayanım sınıfları: …
• Beton tipi (tipleri): …
• Diğer sınırlama
43
B.7 Ahşap elemanlara uygulanan koruma için nitelendirme verileri

f) Deneye tabi tutulan Standard elemanın teknik özellikleri
Deney sonuçlarının amaçlanan uygulamasının bir fonksiyonu şeklinde üç deney dizisi tarif edilmiştir:
• Döşemelere ve kirişlere uygulanabilen sonuçlar,
• Sadece döşemelere uygulanabilen sonuçlar,
• Sadece kirişlere uygulanabilen sonuçlar.

Deneye tâbi tutulan yangından koruma sisteminin her kalınlığı için, yüklü ve yüksüz deney numunelerinin her
ikisi için kömürleşme oranı ve kömürleşmenin başlama süresinin karakteristik değerleri verilir.
Korumanın en çok ve en az kalınlığı: …
Korumanın yönlendirmesi: …
Ahşap sınıfı: …
En az ahşap kalınlığı: …
En az ahşap derinliği: …
En fazla yangın süresi zamanı: …
Diğer sınırlama: …
Açıklama
1 En küçük koruma kalınlığı dp’de (mm) deney
2 En büyük koruma kalınlığı dp’de (mm) deney
Şekil B.1 – Betonda derinliğine (en çok ve en az yangından koruma kalınlığı için) karşı sıcaklık grafiği
44
Şekil B.2 – Beton içinde derinlik dp’ye karşı yangından koruma kalınlığı grafiği
Açıklama
1 Kesit çarpanları
2 θD’ye ulaşma süresi
Şekil B.3 - Kesit çarpanına karşı θD(tasarım sıcaklığı)’ye ulaşma süresinin grafiği
45
Açıklama
1 Kesit çarpanı
Şekil B.4 - Kesit çarpanına karşı θD grafiği
Açıklama
1 Isı yalıtımı kalınlığı (mm)
2 350 °C’a ulaşmak için süre (dakika)
Şekil B.5 – Profilli çelik levha sıcaklığı
46
Açıklama
2 Betonun eşdeğer kalınlığı (mm)
Şekil B.6 – Ara yangından koruma kalınlığı için betonun eş değer kalınlığının tayin edilmesi
Açıklama
2 Herhangi bir uç noktaya ulaşma süresi (dakika)
Şekil B.7 – Profilli boş çelik kolon sıcaklığı
47
Kaynaklar
[1] EN 81-58, Safety rules for the construction and installation of lifts - Examination and tests - Part 58:
Landing doors fire resistance test
[2] EN 1363-1, Fire resistance tests - Part 1: General requirements
[3] EN 1992-1-2, Eurocode 2: Design of concrete structures - Part 1-2: General rules - Structural fire design
[4] EN 1993-1-2, Eurocode 2: Design of steel structures - Part 1-2: General rules - Structural fire design
[5] EN 1994-1-2, Eurocode 4 - Design of composite steel and concrete structures - Part 1-2: General rules -
Structural fire design
[6] EN 1995-1-2, Eurocode 5: Design of timber structures - Part 1-2: General - Structural fire design
[7] EN 1996-1-2, Eurocode 6 - Design of masonry structures - Part 1-2: General rules – Structural fire
design
[8] ENV 1999-1-2, Eurocode 9: Design of aluminium structures - Part 1-2: General rules - Structural fire
design
48

TS en 13501-2 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS en 13501-2 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 13.220.

50 TÜRK STANDARDI TS EN 13501-2/Haziran 2009

YAPI MAMULLERİ VE BİNA ELEMANLARI - YANGIN

Fire classification of construction products and building

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

− EN 13501 serisi, aşağıdaki bölümlerden oluşur:

7.4.3 Deney metodları………………………………………………………………………………………………24

Yapı malzemeleri ve bina elemanları - Yangın sınıflandırılması -

Bu standard aşağıdakilerle ilgilidir:

c) Koruma elemanları veya işlerin parçaları için malzemeler ve sistemler.

- Servis kanalları ve boşlukları,

e) Yangından koruma özelliği olan duvar ve tavan kaplamaları.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

EN,ISO,IEC Adı TS No1 Adı

EN,ISO, Adı TS No Adı

3.1 Bina yapı elemanı

3.3 Kendinden destekli tavan

3.4 Kapı veya kepenk takımı (kapı takımı)

3.7 Asma tavan

3.8 Yük taşıyıcı duvar

3.9 Yük taşıyıcı olmayan duvar

3.11 Dış duvar

3.12 Yalıtılmış duvar

3.13 Yalıtılmamış duvar

3.14 Ayırma duvarı

3.15 Perde duvar

3.16 Yangına dayanıklı cam kaplama

3.17 Yalıtılmış cam kaplama

3.18 Yalıtılmamış cam kaplama

3.19 Camla kaplanmış eleman

3.20 Deney numunesi

3.21 Yük taşıyıcı eleman

3.22 Ayırma elemanı

3.23 Duman sızdırmazlığı

3.24 Sürekli alevlenme

3.25 Yük seviyesi

3.27 Doğrudan uygulama alanı

3.28 Genişletilmiş uygulama alanı

3.29 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımı

4.2 Standard sıcaklık/süre eğrisi (alevli yayılmış yangından sonra)

4.3 Yavaş ısıtma eğrisi (için için yanma)

Yavaş ısıtma eğrisi aşağıdaki eşitlikte verilmiştir:

t > 21 için; T = 345 log10 (8(t − 20) + 1) + 20

4.4 ‘Yarı doğal’ yangın

4.5 Dış yangına maruz kalma eğrisi

Eğri aşağıdaki eşitlikle tanımlanır:

4.6 Sabit sıcaklık etkisi

Belirtilen elemanlar için aşağıdaki sıcaklıklar kullanılmalıdır:

5 Yangına dayanım performans karakteristikleri

5.2 Performans karakteristikleri

Bunlar aşağıdakilerden birisi olmalıdır:

Bütünlüğün değerlendirilmesi, genellikle aşağıdaki üç durum esas alınarak yapılmalıdır:

Yük taşıma kapasitesi kriterinin başarısızlığı bütünlüğün de bozulması olarak düşünülmelidir.

5.2.2.2 Elemana özgü durum

5.2.3 Isı yalıtımı

5.2.3.3 Kapı ve kepenklerin ısı yalıtımı

- Isı yalıtımı (I1)

- Isı yalıtımı (I2)

5.2.3.4 Mahfaza ve taşıyıcı sistem takımlarının ısı yalıtımı