‫‪Corrosion - AONG website‬‬

‫‪/arab-oil-naturalgas.com/corrosion‬‬

‫‪January 13, 2017‬‬

‫ﻣﺎ ﻫ ﻮ اﻟﺘﺂ ﻛ ﻞ‬

‫‪Corrosion‬‬

‫ﻣﺎ ﻫﻮ اﻟﺘﺂﻛﻞ ‪:Corrosion‬‬

‫ﻫ ﻮ ﻋﺒ ﺎ ر ة ﻋ ﻦ ﺗ ﻔ ﺎ ﻋ ﻞ ﻓﻴ ﺰ ﻳ ﺎ و ي – ﻛﻴ ﻤﻴ ﺎ و ي ﻣ ﺸﺘ ﺮ ك ﺑﻴ ﻦ ا ﻟ ﻤ ﻌ ﺪ ن وا ﻟ ﻤ ﺤﻴ ﻂ ﻣ ﻤ ﺎ‬
‫ﻳ ﺆ د ي ا ﻟ ﻰ ﺣ ﺪ و ث ﺗ ﻐﻴﻴ ﺮا ت و ﺗﻠ ﻒ ﻓ ﻲ ا ﻟ ﻤ ﻌ ﺪ ن‪.‬‬
‫و ﻫ ﻮ ﻇ ﺎ ﻫ ﺮ ة ﻃﺒﻴ ﻌﻴ ﺔ ‪ ،‬ﻳ ﺠ ﺐ ا ﻟ ﺴﻴ ﻄ ﺮ ة ﻋﻠﻴ ﻬ ﺎ‪ .‬و ﺗﺘ ﺄ ﺛ ﺮ ﺑ ﺎ ﻟ ﻌ ﺪ ﻳ ﺪ ﻣ ﻦ ا ﻟ ﻌ ﻮا ﻣ ﻞ و ﻫ ﻲ‬
‫أ ﻣ ﺮ ﻳ ﺼ ﻌ ﺐ ا ﻟﺘﻨﺒ ﺆ ﺑ ﻪ و ﻟ ﻜ ﻦ ا ﻟ ﻌ ﻮا ﻣ ﻞ ا ﻟ ﻤ ﺆ د ﻳ ﺔ ا ﻟﻴ ﻬ ﺎ وا ﺿ ﺤ ﺔ ﺟ ﺪا ً ﻛ ﻤ ﺎ أ ن آ ﺛ ﺎ ر ه‬
‫ﻋ ﻈﻴ ﻤ ﺔ و ﻣ ﻜﻠ ﻔ ﺔ‪.‬‬

‫آ ﺛ ﺎ ر ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ‪:‬‬

‫‪ . 1‬آ ﺛ ﺎ ر ﻣﺒ ﺎ ﺷ ﺮ ة ‪ :‬ا ﻟﺘ ﺼﻠﻴ ﺢ أ و ا ﻷ ﺳﺘﺒ ﺪا ل‪.‬‬

‫‪ .2‬آﺛﺎر ﻏﻴﺮ ﻣﺒﺎﺷﺮة‪ :‬ﺧﺴﺎرة اﻟﻤﻨﺘﻮج ‪ ،‬أو اﻟﺘﺄﺧﺮ ﻓﻲ‬
‫ا ﻷ ﻧﺘ ﺎ ج‪.‬‬

‫أ ﺿ ﺮ ا ر ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ‪:‬‬

‫‪ . 1‬ا ﻟ ﺼﻴ ﺎ ﻧ ﺔ وا ﻟﺘ ﻜ ﺎ ﻟﻴ ﻒ ا ﻟﺘ ﺸ ﻐﻴﻠﻴ ﺔ‪.‬‬

‫‪ . 2‬ﺗ ﻮ ﻗ ﻒ ا ﻟ ﻤ ﺼﻨ ﻊ أ و ا ﻟ ﻮ ﺣ ﺪ ة ا ﻟ ﺼﻨ ﺎ ﻋﻴ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺧﺴﺎرة اﻟﻤﻨﺘﻮج‪.‬‬
‫‪ . 4‬ﻣ ﺸ ﺎ ﻛ ﻞ ا ﻟ ﺴ ﻼ ﻣ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .5‬ﺗﻠﻮث اﻟﻤﻨﺘﻮج‪.‬‬

‫ﻳ ﻤ ﻜ ﻦ ﺗ ﺠ ﻨ ﺐ ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ أ و ﺗ ﺄ ﺧ ﻴ ﺮ ه ﺑ ﺎ ﻟ ﺨ ﻄ ﻮ ا ت ا ﻟ ﺘ ﺎ ﻟ ﻴ ﺔ‪:‬‬

‫‪ .1‬أﺳﺘﻜﺸﺎف ﺧﻄﺮ اﻟﺘﺂﻛﻞ ﻓﻲ اﻟﻤﺮاﺣﻞ اﻟﻤﺒﻜﺮة‬

‫وأ ﻳ ﻘ ﺎ ف ﺗ ﻔ ﺎ ﻋ ﻼ ﺗ ﻪ ﻏﻴ ﺮ ا ﻟ ﻤ ﺮ ﻏ ﻮ ﺑ ﺔ‪.‬‬
‫‪ . 2‬أ ﺧﺘﻴ ﺎ ر ا ﻟ ﻤ ﻌ ﺪ ن ا ﻟ ﻤﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﻟﻠﺒﻴﺌ ﺔ ا ﻟ ﻤ ﻄﻠ ﻮ ﺑ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺗﻮﻓﻴﺮ ‪ /‬ﺗﻄﻮﻳﺮ اﻟﺘﻐﻠﻴﻒ ﻣﻘﺎوم ﻟﻠﺼﺪأ‬
‫‪.Corrosion Resistant Coating‬‬
‫‪ . 4‬ﺗ ﻘﻠﻴ ﻞ ﻗ ﺎ ﺑﻠﻴ ﺔ ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ا ﻟﺘ ﻲ ﻳ ﺴﺒﺒ ﻬ ﺎ ا ﻟ ﻤ ﺤﻴ ﻂ ﻣ ﻦ‬
‫ﺧ ﻼ ل ا ﻟ ﻤ ﻌ ﺎ ﻟ ﺠ ﺔ ا ﻟ ﻜﻴ ﻤﻴ ﺎ و ﻳ ﺔ ﻣﺜ ﻞ ا ﺳﺘ ﺨ ﺪا م ﻣ ﺎ د ة ﻣ ﺎ ﻧ ﻊ‬
‫اﻟﺘﺂﻛﻞ ‪.Corrosion Inhibitor‬‬
‫ّ‬
‫‪ .5‬وﺿﻊ ﺗﺼﺎﻣﻴﻢ وآﻟﻴﺎت ﺗﻘﻠﻞ آﺛﺎر اﻟﺘﺂﻛﻞ اﻟﻰ أﻗﺼﻰ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ‪.‬‬

‫اﻟﻔﺮق ﺑﻴﻦ اﻟﺘﺂﻛﻞ ‪ Corrosion‬واﻟﺘﺸﻘﻖ ‪: Crack‬‬

‫‪1/3‬‬
 ‫ﻛﻴ ﻒ ﺗ ﺤ ﺪ ث ﻋ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ؟‬

‫ﻳ ﻜ ﻮ ن ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﺑ ﺎ ﻟ ﺸ ﻜ ﻞ ا ﻟ ﺘ ﺎ ﻟ ﻲ‪:‬‬

‫اﻟﻤﻌﺪن ‪ + Iron‬اﻷوﻛﺴﺠﻴﻦ ‪ + Oxygen‬اﻟﻤﺎء ‪= Water‬‬

‫ﺣ ﺪ و ث ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ‬

‫و ﻛ ﻤ ﺎ ﻧ ﻼ ﺣ ﻆ ﻓ ﺄ ن ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﻋﺒ ﺎ ر ة ﻋ ﻦ ﺗ ﻔ ﺎ ﻋ ﻞ‬
‫أ ﻟ ﻜﺘ ﺮ و ﻛﻴ ﻤﻴ ﺎ و ي ‪ ،‬و ﻫ ﻮ ﻣ ﺠ ﻤ ﻮ ع ﻷ ر ﺑ ﻊ ﻋ ﻤﻠﻴ ﺎ ت ﺟ ﺰ ﺋﻴ ﺔ‪.‬‬
‫و ﻫ ﻲ‪:‬‬
‫‪corrosion‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻔﺎﻋﻞ آﻧﻮدي ‪ Anodic Reaction‬وﻛﺎﻵﺗﻲ‪:‬‬
‫‪– Fe = Fe +2 + 2e‬‬

‫‪ .2‬ﺗﻔﺎﻋﻞ ﻛﺎﺛﻮدي ‪ Cathodic Reaction‬وﻛﺎﻵﺗﻲ‪:‬‬

‫‪– O2 + 2H O + 4e = 4OH‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ .3‬أﻧﺘﻘﺎل اﻷﻟﻜﺘﺮوﻧﺎت اﻟﻰ اﻟﻤﻌﺪن‪.‬‬

‫‪ . 4‬ﺗ ﺪ ﻓ ﻖ ا ﻟﺘﻴ ﺎ ر ﺧ ﻼ ل ا ﻷ ﻟ ﻜﺘ ﺮ و ﻟﻴ ﺖ‪.‬‬

‫‪Crack‬‬
‫و ا ﻟ ﻤ ﺨ ﻄ ﻂ ا ﻟ ﺘ ﺎ ﻟ ﻲ ﻳ ﺒ ﻴ ﻦ ا ﻟ ﺤ ﻤ ﺎ ﻳ ﺔ ا ﻟ ﻜ ﺎ ﺛ ﻮ د ﻳ ﺔ‪:‬‬

‫ﻣﻌﺪل اﻟﺘﺂﻛﻞ ‪: Corrosion Rate‬‬

‫و ﻳ ﻤ ﻜ ﻦ ﺗ ﺤ ﺪ ﻳ ﺪ ه ﺑ ﻮا ﺳ ﻄ ﺔ ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻷ ﺑ ﻄ ﺄ ﻓ ﻲ‬
‫ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺎ ت ا ﻟ ﺮ ﺑ ﻌ ﺔ ا ﻟ ﻤ ﺬ ﻛ ﻮ ر ة أ ﻋ ﻼ ه‪ .‬و ﻳ ﻤ ﻜ ﻦ إ ﻫ ﻤ ﺎ ﻟ ﻪ‬
‫ﻓ ﻲ ﺣ ﺎ ﻟ ﺔ ﺣ ﺪ و ث أ ﺣ ﺪ ا ﻟ ﺤ ﺎ ﻻ ت ا ﻟ ﺘ ﺎ ﻟ ﻴ ﺔ‪:‬‬

‫– إ ذا ﻛ ﺎ ﻧ ﺖ ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻵ ﻧ ﻮ د ﻳ ﺔ ﺑ ﻄﻴﺌ ﺔ‪.‬‬

‫– إ ذا ﻛ ﺎ ﻧ ﺖ ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻟ ﻜ ﺎ ﺛ ﻮ د ﻳ ﺔ ﺑ ﻄﻴﺌ ﺔ ﻷ ن‬
‫ا ﻷ و ﻛ ﺴ ﺠﻴ ﻦ ﻳﺘ ﺸﺘ ﺖ ﺑﺒ ﻂ ء‪.‬‬

‫– إ ذا ﻛ ﺎ ﻧ ﺖ ا ﻟ ﻤ ﻮ ﺻﻠﻴ ﺔ ا ﻟ ﻜ ﻬ ﺮ ﺑ ﺎ ﺋﻴ ﺔ ﻟ ﻸ ﻟ ﻜﺘ ﺮ و ﻟﻴ ﺖ‬
‫وا ﻃﺌ ﺔ‪.‬‬

‫أ ن ا ﻟ ﻈ ﺮ و ف ا ﻟ ﻤﺜ ﺎ ﻟﻴ ﺔ ﻟ ﺤ ﺪ و ث ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﻫ ﻲ أ ن‬
‫ﺗ ﻮا ز ن ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻟ ﻜ ﺎ ﺛ ﻮ د ﻳ ﺔ ﻳ ﺠ ﺐ أ ن ﻳ ﻜ ﻮ ن أ ﻋﻠ ﻰ ﻣ ﻦ‬
‫ﺗ ﻮ ا ز ن ا ﻟ ﻌ ﻤ ﻠ ﻴ ﺔ ا ﻵ ﻧ ﻮ د ﻳ ﺔ ‪ .‬و ﻛ ﺎ ﻵ ﺗ ﻲ‪:‬‬

‫‪Eeq,c > Eeq,a‬‬

‫و ﻟ ﻐ ﺮ ض ﻋ ﺪ م ﺣ ﺪ و ث ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﻳ ﺠ ﺐ أ ن ﻳ ﻜ ﻮ ن ﺗ ﻮا ز ن‬
‫ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻟ ﻜ ﺎ ﺛ ﻮ د ﻳ ﺔ ا ﻗ ﻞ ﻣ ﻦ ﺗ ﻮا ز ن ا ﻟ ﻌ ﻤﻠﻴ ﺔ ا ﻵ ﻧ ﻮ د ﻳ ﺔ‪.‬‬

‫اﻟﻌﻤﻠﻴﺔ اﻟﻜﺎﺛﻮدﻳﺔ ‪: Cathodic Process‬‬

‫– ﺗ ﻔ ﺎ ﻋ ﻞ ا ﻷ و ﻛ ﺴ ﺠﻴ ﻦ ‪:‬‬

‫‪–O‬‬ ‫‪+ 2H 2O + 4e = 4OH‬‬

‫‪2‬‬

‫– ﺗ ﻔ ﺎ ﻋ ﻞ ا ﻟ ﻬﻴ ﺪ ر و ﺟﻴ ﻦ ‪:‬‬
‫‪+‬‬ ‫–‬ ‫‪2/3‬‬
 ‫‪2H+ + 2e– = H2‬‬

‫– ﺗ ﻘﻠﻴ ﻞ ﺟ ﺰ ﻳﺌ ﺎ ت ا ﻻ و ﻛ ﺴ ﺠﻴ ﻦ‪.‬‬

‫ﺤﻔﺮي ‪:Pitting Corrosion‬‬

‫ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ا ﻟ ُ‬

‫ﻳ ﻨ ﺸ ﺄ ﻫ ﺬ ا ا ﻟ ﻨ ﻮ ع ﻣ ﻦ ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﺑ ﺴ ﺒ ﺐ‪:‬‬
‫– و ﺟ ﻮ د ا ﻟ ﻜﻠ ﻮ ر ﻳ ﺪا ت‪.‬‬
‫– و ﺟ ﻮ د ﺟ ﺰ ﻳﺌ ﺎ ت ا ﻷ و ﻛ ﺴ ﺠﻴ ﻦ‪.‬‬
‫– و ﺟ ﻮ د ا ﻟﺒ ﻜﺘ ﺮ ﻳ ﺎ‪.‬‬

‫و ﻟ ﻤﻨ ﻊ ﻫ ﺬا ا ﻟﻨ ﻮ ع ﻣ ﻦ ا ﻟﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﻳ ﺠ ﺐ أ ﺗ ﺨ ﺎ ذ ا ﻟ ﺨ ﻄ ﻮا ت‬
‫ا ﻟ ﺘ ﺎ ﻟ ﻴ ﺔ‪:‬‬
‫‪ .1‬إ زا ﻟ ﺔ ا ﻟ ﻜﻠ ﻮ ر ﻳ ﺪا ت و ﻣ ﺆ ﻛ ﺴ ﺪا ت ﻣﺜ ﻞ ا ﻷ و ﻛ ﺴﻴ ﺠ ﻦ‬
‫ا ﻟ ﻤ ﺬا ب ﻣ ﻦ ا ﻟ ﻤ ﺤﻴ ﻂ‪.‬‬
‫‪ . 2‬ﺗ ﺠﻨ ﺐ ﺗ ﻮ ﻗ ﻒ ا ﻟ ﺠ ﺮ ﻳ ﺎ ن )ا ﻟ ﺮ ﻛ ﻮ د( ﺣﻴ ﺚ أ ﻧ ﻪ ﺗ ﺴ ﺎ ﻋ ﺪ‬
‫ﻋﻠ ﻰ ﺗﻨ ﻘ ﺮ ا ﻷ ﻧ ﺎ ﺑﻴ ﺐ‪.‬‬
‫‪ .3‬أﺳﺘﻌﻤﻞ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎ ً ﻣﺜﺎﻟﻴﺎ ً ﻟﻠﺘﺼﺮﻳﻒ ‪.Drainage‬‬
‫‪ . 4‬ﺗ ﺄ ﻛ ﺪ ﻣ ﻦ ا ﻷ ﺧﺘﻴ ﺎ ر ا ﻟ ﻤﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﻟﻠ ﻤ ﺎ د ة‪ ،‬ﻣ ﻦ ﺣﻴ ﺚ ﻧ ﻮ ع‬
‫ا ﻟ ﺴﺒﻴ ﻜ ﺔ وا ﻟ ﻤ ﻌ ﺎ ﻣﻠ ﺔ ا ﻟ ﺤ ﺮا ر ﻳ ﺔ‪.‬‬
‫‪ .5‬أﺳﺘﺨﺪام اﻷﺿﺎﻓﺎت ‪ Additives‬ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻧﻊ اﻟﺘﺂﻛﻞ‬
‫‪ Corrosion Inhibitor‬اﻟﺤﺎوﻳﺔ ﻋﻠﻰ ‪ - SO42‬و ‪– NO3‬‬

‫ﻘ ﺮ‪.‬‬‫ﻟﺘ ﻘﻠﻴ ﻞ ا ﻟﺘﻨ ّ‬

‫‪ .6‬أﺳﺘﺨﺪام اﻟﺤﻤﺎﻳﺔ اﻟﻜﺎﺛﻮدﻳﺔ واﻟﺤﻤﺎﻳﺔ اﻵﻧﻮدﻳﺔ‪.‬‬
‫‪ . 7‬أ ﺳﺘ ﺨ ﺪا م ﻣ ﻌ ﺎ ﻟ ﺠ ﺔ ﻣﻨ ﺎ ﺳﺒ ﺔ ﻟﻠ ﺴ ﻄ ﻮ ح‪.‬‬

‫اﻟﺘﺂﻛﻞ اﻟﺼﺪﻋﻲ )اﻟﻔﻠﻘﻲ( ‪: Crevice Corrosion‬‬

‫ﻳﺤﺪث ﻫﺬا اﻟﻨﻮع ﻓﻲ اﻟﺒﺮاﻏﻲ ‪ ،‬ﺣﻠﻘﺎت أو ‪ ، O-Ring‬ﺣﺎﻓﺎت‬

‫ا ﻷ ﻧ ﺎ ﺑ ﻴ ﺐ ﻳ ﻤ ﻜ ﻦ ﻓ ﻬ ﻢ ﻫ ﺬ ا ا ﻟ ﻨ ﻮ ع ﻣ ﻦ ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ ﻣ ﻦ ﺧ ﻼ ل ﻫ ﺬ ه ا ﻟ ﺼ ﻮ ر‪:‬‬

‫→‬

‫أ ﻗ ﺮأ ا ﻟ ﺠ ﺰ ء ا ﻟ ﺜ ﺎ ﻧ ﻲ ﻣ ﻦ ﻣ ﻮ ﺿ ﻮ ع ا ﻟ ﺘ ﺂ ﻛ ﻞ‬

‫‪3/3‬‬