Professional Documents
Culture Documents
STAJ RAPORU
ASELSAN ELEKTRİK SANAYİ A.Ş.
HAZIRLAYAN
SERHAN ÇAĞRI ALTINOK
F 98112037
ANKARA-2001
1
ASELSAN A.Ş. (ASELSAN ELEKTRONİK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ)
2
ASELSAN Ankara’da Macunköy ve Akyurt’ta yerleşik iki ayrı tesiste üretim
mühendislik, pazarlama ve satış faaliyetlerini sürdürmektedir.Macunköy tesisleri 75.000
metrekaresi kapalı olmak üzere 131.190 metrekarelik bir alanda, Akyurt tesisleride
36.000 metrekaresi kapalı olmak üzere 240.000 metrekarelik bir alan içine kurulmuştur.
Mevcut bu iki ana üniteye ek olarak, kendi bölgelerinde pazarlama, sistem kurma ve
bakım-onarım hizmetleri vermek üzere İstanbul ve İzmir’de Bölge Müdürlükleri
kurulmuştur.Bu illerin dışında kalan bütün büyük illerde de satış bayilikleri mevcuttur.
ASELSAN, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun esaslarına göre 1975 yılında
10 milyon TL (625.000 ABD $ ) sermaye ile Kara Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı
öncülüğünde vakıf kuruluşu bir anonim şirket olarak kurulmuştur.1976 Ocak ayında,
Sn. Hacim KAMOY'un Genel Müdür olarak atanmasını takiben yatırım çalışmalarını
kısa sürede tamamlamış ve 1979 yılı başlarında Ankara Macunköy tesislerinde üretim
faaliyetine geçmiştir. ASELSAN kuruluş yıllarından bu yana ileri teknolojiye dayalı
olarak, programlı bir şekilde müşteri ve ürün yelpazesini genişletmiş olup, bugün
modern elektronik cihaz ve sistemler geliştiren, üreten, tesis eden, pazarlayan ve satış
sonrası hizmetlerini yürüten entegre bir elektonik sanayii kuruluşu haline gelmiştir.
3
üretim ünitelerinde askeri standartta ve ağır çevre koşullarını içeren üretim yöntemleri
kullanılmakta ve çağdaş teknolojik gelişmeler yakından izlenmektedir. Üretim
hatlarında; çok katlı ve esnek baskı devreler yüzey monte teknolojisi, bilgisayar destekli
tasarım-üretim teknolojileri başarıyla kullanılmaktadır.
İŞTİRAKLER
İştirak Tutarı İştirak Oranı (%)
4
ROKETSAN Roket Sanayi ve Tic.
A.Ş. 1.650 Milyar TL. 15
5
Have-Quick II / Saturn VHF / UHF Hava Yer Telsizleri ,
TV Vericileri ve Aktarıcı Cihazlar ,
Sahra Telefonu ,
HF Sarp Güvenilir Paket Data Haberleşmesi ,
Ses Şifreleme Cihazları ,
Elektronik İhtiraklı Tapalar ,
Radar Sistemleri ,
Elektronik Harp Sistemleri ,
Kısa Menzilli Mobil Savunma Sistemleri ,
Komuta Kontrol ve Bilgi Sistemleri ,
Batarya Atış İdare Computer Sistemleri ,
Veri Terminal Cihazları ,
Otoyol Acil Yardım Haberleşme Sistemleri ,
Otoyol Ücret Toplama Sistemleri ,
1.6. Hammadde
6
hammaddelerin belirli kalite spesifikasyonlarını sağlaması gerekmektedir. Türkiye
‘deki birçok firma , ürünlerinin kalitesini belgelendirememekte ve bu konuda risk
almak istemeyen ASELSAN ithalata yönelmektedir. Özellikle nitelikli Alüminyum
gibi hammaddeler yurtiçinden temin edilemediği için, ithalat ile elde edilmektedir.
(2001 yılı )
MGE
Kadro Durumu HC MST GY TOPLAM
O
Haziran Sonu
Gerçekleşen
Mühendis 306 384 239 21 950
İdari Personel 185 67 85 141 478
Teknik Eleman 670 159 260 30 1,119
Eleman 66 7 80 186 339
Geçici Eleman 80 45 6 26 157
Stajyer Öğrenci
1,2
Toplam 617 664 374 2,882
27
Not : Geçici elemanlar ve stajyer öğrenciler toplama dahil edilmemiştir.
7
Macunköy tesislerinde normal ve vardiyalı olmak üzere 2 tip çalışma
şekli uygulanmaktadır. Buna göre çalışma saatleri söyledir :
Normal çalışma : 8. 00 - 17. 30
Vardiyalı çalışma : 17. 00 - .01 .00
01. 00 - 8. 00
Milyon TL 1000 $
Net
Net Dönem
Net Satış Dönem Net Satış
Kârı
Kârı
1982 ve öncesi 292 2,598 2,073 19,283
1983 351 2,965 1,539 13,001
1984 1,283 8,139 3,486 21,561
1985 5,963 21,514 11,337 40,408
1986 8,308 38,266 12,236 56,153
1987 6,825 42,726 7,955 49,583
1988 229 63,778 161 43,172
1989 706 94,108 332 46,538
1990 15,374 181,495 5,884 69,142
1991 33,293 309,610 7,972 74,281
1992 61,686 759,370 8,966 108,472
1993 149,400 1,493,049 13,590 134,235
1994 298,601 3,860,592 10,071 129,863
1995 582,868 6,728,061 12,701 145,963
1996 1,350,967 12,583,876 16,576 156,347
1997 2,300,575 26,202,647 15,137 173,856
8
1998 3,586,052 45,488,626 13,736 174,234
1999 6,314,818 82,053,106 15,067 196,518
2000 4,485,609 140,959,867 7,162 224,734
Tablo.1.8. Net Dönem Kârı ve Net Satışların TL değeri, 31 Aralık tarihli Gelir
Tablolarından alınmış olup, $ değerleri (satışlardaki ihracat hariç) yıllık ortalama dolar
kurları kullanılarak hesaplanmıştır.
9
Elektronik harp cihazları alanında kendi öz tasarımını yapan ilk 10 ülke
arasındadır.
Frekans atlamalı VHF/FM Kriptolu telsiz sistemleri alanında kendi öz tasarımını
ve üretimini yapan en başarılı ilk 4 ülke arasındadır.
Kestirme cihazları alanında ilk 4 ülke arasındadır.
GSM cep telefonu alanında cihaz geliştirmiş bulunan ilk 9 ülke arasındadır.
TASMUS Taktik haberleşme sisteminin ise aynı teknolojiyi kullanmayı düşünen
Avrupa ülkelerinden önce geliştirilip, hizmete sunulması planlanmış ve Milli
Savunma Bakanlığı ( MSB ) ile sözleşmesi imzalanmıştır.ASELSAN’ın 500
firma arasındaki yeri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
ÜRETİMDEN
SATIŞLARA CİROYA GÖRE SIRALAMA
GÖRE SIRALAMA
45 59 34 7
1999
Tablo 1.9.1. İstanbul Sanayi Odası (İSO), "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu - 1999" listesinde,
ASELSAN, ayrıca ekonomiye sağlanan katkıyı gösteren "katma değer" sıralamasında Türkiye'nin 9'uncu,
Ankara'nın 1'inci büyük özel sektör kuruluşu olmuştur.
10
ÜLKE BAZINDA İHRACAT DAĞILIMI ( 1000 $ )
2000
ÜLKE 83-90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 TOPLAM
ABD 2,226 2,221 1,184 1,374 59 0 1,489 3,512 4,080 3,092 5,908 25,146
Almanya 5,830 642 18,647 30,277 20,8 26,799 26,489 17,538 9,646 15,414 5,076 177,182
Arnavutluk 0 0 365 3 147 0 4 0 0 0 0 519
Avusturya 0 0 1 1 1 1 5 253 1 0 0 265
Azerbaycan 0 0 0 10,177 34 4,575 1,549 356 521 1,616 78 18,907
Bangladeş 74 0 1 0 0 0 4 0 0 0 0 79
Belçika 1,186 48 17 90 2 - 4 - - - - 1,347
Bosna-
- - - - - - - - - 571 - 571
Hersek
Cezayir 2,006 - - - - - - - - - - 2,006
Gürcistan - - - - - - 215 - - 365 167 747
Hollanda 24 23 - 12 4 70 26 22 22 43 - 248
İngiltere - - - - - - 49 210 152 - - 412
İran 65,580 3,077 588 39 553 113 4 77 651 711 - 71,393
İsviçre 831 - - - - - - 446 41 - - 1,318
Kırgızistan 0 0 0 0 0 0 0 677 0 3 - 680
Kuzey
2,938 345 562 631 469 691 135 387 860 1,396 2,606 11,019
Kıbrıs T.C.
Malezya - - - - - 2.100 - - - - - 2,100
Özbekistan - - - - - 48 133 1 57 378 - 617
Pakistan 5,234 2,225 407 193 368 109 301 282 7 - - 9,127
S.Arabistan
140 1.342 47 49 69 16 15 - - - 14 1,691
/ B.A.E.
Sudan 743 23 20 - 1 - - - - - - 787
Tunus 92 131 0 4 9 3 2 3 2 - - 246
Ürdün 266 0 16 4 - 30 - - - 3 - 319
Diğer 31 0 - - - 8 18 19 20 3 17 117
TOPLAM 87,201 10,078 21,855 42,854 22,54 34,564 30,443 23,784 16,062 23,596 11,685 326,84
11
3. Olağanüstü hallerde Silahlı Kuvvetlerimizin talebi doğrultusunda üretim
kapasitesinin tümünü askeri teçhizata döndürerek Silahlı Kuvvetlerimize azami
destek sağlamak,
4. Milli olması zorunlu olan elektronik harp, kripto ve kritik yazılımlar gibi
konularda gerekli potansiyeli sağlamak, üretimi gerçekleştirmek ve bu konuda
Silahlı Kuvvetlerimize destek olmak,
5. Uluslararası pazarlarda yüksek teknolojili gerekse fiyat bakımından rekabet
edecek düzeye gelerek ihracatı gerçekleştirmek.
12
ASELSAN yerine yan sanayide yaptırılması, bu şekilde yurt çapında geniş bir yan
sanayi oluşmasına katkıda bulunularak Savunma Sanayinin güçlendirilmesi hedef
alınmalıdır.
Finansal yapısının güçlü olmasını sağlamak ana hedeftir. Kâr reel olarak her yıl
artırılmalıdır.
İNSAN KAYNAKLARI
SOSYAL SORUMLULUK
13
biçimlendirme ve alüminyum çekme kalıpları ile üretime yardımcı aparatların
tasarım ve üretimi yapılmaktadır.
D ) Mali İşler : Grup, aktif varlığını korumak amacıyla mali usul ve prosedürler
uygulayarak mali bilgilerin denetimini ve raporlanmasını ve bu bilgilerin kanunlara ve
ASELSAN kaidelerine uygun olmasını sağlar.
Stajın yapıldığı Haberleşme Cihazları grubu (HC) nun sunduğu iş olanakları ise
14
şöyledir;
15
Günümüzde "Teknoloji Transferi" veya "Teknoloji Alımı" gibi tanımlar sıkça
kullanılsa bile pratikte bunun anlamı çoğunlukla "Üretim Teknolojisinin Satın Alımı"
olmaktadır. Bunun nedeni açıktır: eğer özellikle bu amaçla bir girişimde
bulunulmuyorsa ki ülkemizde bilinen bir örneği yoktur. Uluslarası rekabetin acımasızca
yaşandığı bir alanda bir firmadan yıllar boyunca birikimini yaptığı ve geliştirdiği bir
teknolojinin, bir satın alım projesinin bütçesinin sınırları içinde alınması çok zordur. Bu
nedenle, bu tür girişimlerin sonucunda genelde, bilinerek veya bilinmeden "Üretim
Teknolojisi"nin alımı ile yetinilmek zorunda kalınmıştır.
16
♦ Sistem mühendisliği, sistem tasarım, geliştirme, entegrasyon ve test teknolojileri
ve proje yönetimi deneyimi.
AR-GE çalışmaları doğrultusunda HC bünyesinde Mühendislik Ve Ürün
Kalitesi Direktörlüğü oluşturulmuştur.
17
MİLKED-3S Sabit Kestirme ve Dinleme Sistemleri (1996)
Elektronik harp koruması, telsiz ağı oluşturma, rölesiz otomatik aktarmalar ile
ses ve data iletimi, gerçek zamanlı data iletimi, otomatik coğrafi konum bilgisi dağıtımı,
aynı anda ses ve veri data haberleşmesi gibi çok gelişmiş teknolojik özelliklere sahip
olacaktır.
18
Yönetim ve Kontrol Sistemleri (SİSKON)
GRC 5211 cihazı taktik alanda 2 Mbit/s hızında radyolink bağlantıları için
tasarlanmaktadır. Çalışma frekansı 1350-2690 MHz olup, gelişmiş ElektronikKarşı
Tedbir (EKOT) yetenekleri ile karıştırmaya ve kestirilmeye karşı özel önlemler
içermektedir. Zamanda dupleks çalışma özelliği ile birçok GRC 5211'in aynı yerde
birlikte çalışabilmesi mümkündür. Modüler bir yapıda tasarlanmakta olan GRC 5211
cihazında kendi kendini test (built in test) yeteneği bulunmaktadır.
19
Entegre Gözetleme ve Güvenlik Sistemleri
o Akyurt Tesisleri: Akyurt tesisleri 23.000 m2’si kapalı 210.000m2’lik bir alan
içine kurulmuştur.Bu tesislerde Mikroelektronik, Güdüm ve Elektro-Optik
Grubu bulunmaktadır.
20
ASELSAN içinde hem ürüne hem de sürece göre yerleşim mevcuttur.
Mikroelektronik kısmında genel olarak sürece göre bir yerleşim yapılmıştır. Elektro-
optik kısmı ise tamamen süreç tipi yerleşim özelliği göstermiştir. Bu tip yerleşimlerin
avantaj ve dezavantajları aşağıdaki gibidir;
1.AMBAR
A
2.GEÇİCİ KABUL A
A A
U A
21
3.GİR. KAL. KON. E
A U A
4.ÜRETİM I U
A I A
5.MONTAJ A A
A A
6.TEST A
A
7.BÜRO
YAKINLIK DERECESİ:
Derece Tanım
A Kesinlikle Gerekli
E Özellikle Önemli
I Önemli
U Önemsiz
O Sıradan Yakınlık
5. ÜRETİM SİSTEMİ
22
parçalar halindedir ve ürün çeşidi fazladır. Farklı ürünler üretmek için firmanın çok
esnek bir üretim kapasitesine sahip olması gerekir ve esnek teçhizat bu çeşitliliğine
karşılık esnekliliği sağlayabilmektedir.
Ayrıca temiz oda bölümünde üretim akış tipi usulüne göredir. Yani tek bir ürün
var ve daha büyük partiler halinde sürekli üretim yapılıyor.
6. İŞ ETÜDÜ
ASELSAN gibi bir firma için malzeme verimliliği oldukça önemlidir. Çünkü,
alınan malzemelerin büyük bir çoğunluğu ileri teknoloji isteyen buna bağlı olarak çok
pahalı parçalardır. Bu parçaların zamanında teslim alınması, eksiksiz olarak üretime
girmesi oldukca önemlidir. Bu nedenle üretimde kullanılan malzemeler, etkin
kullanımları verimliliği yoğun şekilde yükseltecek kadar pahalı ve kaliteli olmaktadır.
Genellikle NATO standartlarına uygun askeri malzemeler kullanılmaktadır. Bunlarda
diğer ticari mallara oranla oldukça kaliteli ve pahalıdır.
6.1. İş Ölçümü
23
6.2. İş Değerlemesi
Her yılın prim miktarını iki ana kriter belirler: Büyüme ve kardaki değişim. Prim
hesabı ve dağıtım şekli bu iki ana kriter ve aşağıdaki prensipler kullanılarak belirlenir.
a) Bir yıla ait değişimin etkisini azaltmak için, önceki iki yılın performans ortalaması ile
içinde bulunulan yılın performansının kıyaslanması,
b) Performans olarak ortalama ABD doları bazında net satış tutarının ve vergi öncesi
dönem kârının kullanılması,
c) Motivasyonun yıl içinde de canlı tutulması ve erken teslimatın teşviği için, Haziran
ve Aralık sonu değerlendirmelerine göre olmak üzere iki dönemde prim verilmesi.
d) Prim tutarları aşağıdaki formülle hesaplanır:
24
M: Değerlendirme yapılan aydaki aylık net ücret
n: İçinde bulunulan çalışma yılı
7. MALİYET ANALİZİ
1 )İş Emri Maliyet Hesabı Sistemi : İş Emri ürün, alt takımlar bazında çalışır ve
üretim sürecinde kullanılan işçilik ve malzeme bu iş ermine kaydedilir. Böylece üretim
operasyonlarına bağlı olarak o iş emrinin ait olduğu parçanın maliyeti oluşur.
Malzeme ,
İşçilik ,
Genel Giderler,
25
SATILAN ÜRÜN MALİYETİ=ÜRETİLEN ÜRÜN MALİYETİ+TİCARİ MASRAFLAR
Üretime alınmış ürünler için direkt malzeme bilgileri, MRP-II sistemi olan ve
yabancı para birimi cinsinden cari satınalma değerinin saklandığı MANMAN
veritabanından alınır. Yeni tasarımlanacak ise, Pareto Analizine göre A ve B sınıfı
malzeme (malzeme gereksiniminin %80+%15'ine karşılık geleceği düşünülen) listesi
için birebir satınalım fiyat tahminleri, ilgili teknik ve satınalma personeli ile oluşturulur
(ayrıntılı hesaplama yöntemi kullanılarak), kalan kısım içinse tahmini olarak eklenir.
Lisans altında üretim/ortak üretim durumlarında ise genel olarak lisansör firmanın
vereceği bilgiler esas alınarak ASELSAN'ın üretim koşullarına uyarlanır.Malzeme
temin giderinin proje/ürün/hizmetlere yüklenmesi ise, satınalma personeli giderleri,
banka, nakliye, sigorta, gümrükten çekme giderleri gibi geçmiş dönem bilgileri dikkate
alınarak elde edilen parametre yoluyla yapılır. Ayrıca gümrük vergisi ödenecekse bu
vergiler, malzeme ve ithalat yapılan ülke bazında tek tek ya da ortalama bir oranla
değerlendirmeyealınır.
Direkt İşçilik:
26
ASELSAN'da tasarım ve üretim birimleri dışında kalan fonksiyonel hizmet
birimlerinin giderlerinden, yıllık beklenen satış düzeyi dikkate alınarak,
proje/ürün/hizmetin satış maliyetine gerektiği kadar pay verilmektedir.
Finansman Giderleri:
Özellikle yıllara sari projelerde veya üretim süreci uzun olan ürünlerde
harcamaların çok erken oluşması (yurtdışından sipariş usulü malzeme alımında sürelerin
8-15 ay gibi gerçekleşmesi) nedeniyle önemli oranda finans yükü oluşmaktadır. Finans
yükü, harcama ve ödeme planlarına bağlı olarak hesaplanmakta, en az finans yüküne
ulaşmak için harcama ve ödeme planlarındaki bütün alternatifler denenmeye
çalışılmaktadır.Proje planına veya ürün üretim sürecinin uzunluğuna bağlı olarak bazı
projerde uygulanan %30 program/yıllık avans modeli yeterli olmakla birlikte, iki yılı
aşan tasarım-seri üretim programlarında %50'ye varan oranlardaki program/yıllık avans
modelinin gerekli olduğu, son projelerimizde ortaya çıkmıştır.
Savunma sistemleri tedariğinde bu maliyet unsurunun, tedarik süreleri nedeniyle kimi
zaman Dolar üzerinden %8-9 gibi önemli yüzdelere ulaştığı gözlenmektedir. Bu
nedenle, finans yükünün değerlendirmeye alınması kaçınılmaz olmaktadır. En iyi
çözüm, sıfır finans yükü oluşturacak harcama ve ödeme planlarının uygulamaya
alınması olacaktır.
8.1. Organizasyon
27
tasarım, üretim pazarlama ve satış sonrası hizmetlerini gerçekleştirmektedir.Haberleşme
Cihazları Grubu’nun ürünlerinin tasarım, geliştirme, üretim tesis ve servis hizmetleri
TS-EN-ISO 9001 kalitesi ile belgelenmiş olup askeri sistemler için AQAP-110 kalite
belgesine de sahiptir.
HC GRUBU ORGANİZASYONU
28
8.2. Üretim Planlama ve Kontrol Bölümü (ÜPK)
MÜDÜR
Afşin Akkerman
29
Üretim Planlama ve kontrol müdürünün temel görevi;HC grubu üretim
direktörlüğü’nce yürürlüğe konulan ana üretim programlarındaki cihaz ve aksesuarların
Mekanik ve Baskı Devre Müdürlükleri sorumlulukları dışındaki alt birimlerinin ve
satınalınan malzemelerinin planlama ve kontrol sorumluluğudur.
Sorumlulukları:
Her MRP çalışması akabinde Elektronik Üretim için satınalma taleplerinin ve iş
emirlerinin ManMan/MFG de planlanması ,satınalma taleplerindeki değişikliklerinin
malzeme ikmal müdürlüğüne aktarılması ve takibi.Elektronik Üretim iş emirlerinin
açılması, malzemelerinin belirlenen önceliklerle Elektronik Üretim Müdürlüğüne
teslimi ve işin bitiminde iş emirlerinin kapatılması.Satın alınan malzemelerin geçici
kabul işlemlerinin yapılması.Giriş kalite kontrol için denetim önceliklerinin
belirlenmesi,belirlenen önceliklerle üretici bölüme malzemelerın teslım edılmesı.
30
hazırlanarak üretim bölümlerine sunulur. Üretim bölümü bu talep miktarına göre kaba
bir üretim planı ve ihraç edilecek malzemeler hakkında ön bilgi edinmiş olur.
1. Hammaddeler (raw material) : Bitmiş ürünlerin ara parçalarını yapmak için satın
alınan malzemelerdir.
2. Ara ürünler (subassembly) : Son ürünlerde kullanılacak olan ve fabrikada
üretilmiş yarı mamüllerdir.
3. Ara ürün stoğu (work in process) : Üzerinde işlem yapılan veya yapılmayı
bekleyen, ambardan üretime çekilmiş malzeme veya ara ürünlerdir.
4. Bitmiş ürünler (finished goods) : Müşteriye teslim edilecek durumda olan
üretimi tamamlanmış parçalardır
Envanter herhangi bir anda üretim sistemi içinde bulunan hammadde, yarı
mamul,montajlar ve bitmiş ürünlerdir.Firmalar için sipariş vermek önemli bir
sorundur.Ne kadar sipariş verilmeli? Toplam maliyetleri en küçük olacak şekilde
siparişler ne zaman yapılmalıdır? Bu soruların cevabını vermek için envanter
tutulmalıdır.Ayrıca envanter tutulması ile firma üzerinde büyük etkisi olan aşağıdaki
sorunlar cevaplanmakta ve kontrol altına alınmaktadır.
Firmada Ana Üretim Planı ( MPS ) satışı girilen ürünler için hazırlanmaktadır.
Bundan Ürün Planlama Müdürlüğü sorumludur.30 haftalık bir dönemi kapsar ve 15
günde bir çalıştırılır. Ürün ağacının üst dalları için üretime başlama tarihleri planlanır ve
üretime başlanması için FPO ( Firm Planed Order ) planlanan kesin iş emri açılır.
Periyodik kontrollerle üretime başlanıp başlanılmadığı, üretimin ne kadarının
gerçekleştiği kontrol edilir. (+)(-) üretim miktarları kontrol edilir. Toplu üretim
programları için MANMAN kullanılmaktadır.
31
değiştirilmesi),satın alma taleplerindeki değişikliklerin Malzeme İkmal Mdl.’ne
aktarılması ve takibi;
Elektronik Üretim işemirlerinin gerektirdiği malzemelerin Malzeme İkmal,
Mekanik Üretim, Baskı Devre Üretim Mdl.’nden ve Mekanik Tasarım
Direktörlüğü’nden zamanında temini için gerekli önlemlerin
alınması,gecikme/aksaklık halinde önlem /çözüm için gerekli koordinasyonun
sağlanması;
Elektronik Üretim işemirlerinin açılması,malzemelerin belirlenen önceliklerle
Elektronik Üretim Mdl.’ne teslimi ve işin bitiminde işemrinin kapatılması;
Satın alınan malzemelerin geçici kabul işlemlerinin yapılması;
Hammadde ve yarı mamüllerin düzenli,emniyetli ve malzemelerin zarar
görmeyeceği sekilde stoklanması,ambar malzeme giriş-çıkışlarının optimum
kaynak kullanımı ile hatasız ve en kısa sürede gerçekleşmesinin sağlanması;
Üretimin izlenerek, teslimatların zamanında yapılmasının sağlanması,sorunlar
için gerekli önlemlerin alınması;
Ambar sayımlarının düzenli olarak yapılması, sonuçların ilgili makamlara
bildirilmesi,gerekli işlemlerin yapılması;
Yeni geliştirilen/lisansı alınan ürünlerin doküman paketlerinin incelenmesi,ilk
kez kullanılacak malzemelerin belirlenmesi,satın alma/üretim kararının alınması,
temin kaynaklarının belirlenmesi;
Üretim Direktörlüğü’ne bağlı birimlere ait performans istatistiklerinin tutulması,
raporlanması;
Üretimden kalkan, temininde güçlük çekilen malzemeler için önlem alınması,
bölümler arası koordinasyonun sağlanması,gerekli mühendislik değişiklik
önerilerinin verilmesi;
MIS (Management Information Systems) ve ERP (Enterprise Resource
Planning) sistemlerinin izlenmesi,bu konuda araştırmalar yaparak üretim için en
uygun sistemlerin kullanımının sağlanması;
Servis ve yedek parça amaçlı talep edilen yarı mamul ve malzemelerin
incelenerek temin edilmeleri için gerekli koordinasyonun sağlanması;
Envanterde bulunan atıl ve üretim fazlası malzemelerin takip edilerk
raporlanması,ilgili malzemelerin değerlendirilmelerine ilişkin çalışmaların
koordinasyonu;
Diğer grupların talep ettiği,HC Grubu standart üretimi olan alt takım ve
malzemeler için gerekli işemirlerinin planlanması ve takip edilmesi.
32
gerekse firma genelinde ortak bir “Bilgi Tabanı” üzerinde çalışmasını temin için
MANMAN Bilişim Sistemi çözümünüde MRP II geliştirme programına pararel
uygulamaya koymuştur.ASELSAN MRP II felsefesinin başarı ölçütü olarak Kabul
edilen “ A Sınıfı” kategorisinde bir uygulayıcı olmayı amaçlamaktadır.”A
Sınıfı”kategorisi kullanıcılar için başarı ölçütleri %99.0 stok bilgisi doğruluğu, imalat
içi stokların sıfırlanması %80 üzerinde kapasite kullanım oranı, toplam işlem süreleri
standart zamanlar arasında %90 olarak tutarlılık olması ve kalite veriminde %90
üzerinde başarı olarak verilmektedir.
Temiz oda Federal Standartlar 209’a göre sınıf 10.000 olarak belirlenmiştir.FS
209’a göre temiz odalar, temiz olma miktarına göre sınıflandırılmaktadır.”Temiz Oda”
kirliliğin mikroskobik düzeyde, belirli bir seviyenin altında tutulduğu kapalı alan olarak
tanımlanır. Sınıflandırma temiz odaların 1 ft3 (1 ft3=0.02832 m3 ) havasında olabilecek
çeşitli boyutlardaki kirliliklerin izin verilebilir maksimum miktarına göre yapılmaktadır.
Sınıf 1
Sınıf 10
Sınıf 100 Sınıf numarası küçüldükce oda
Sınıf 1000 temizliği artar
Sınıf 10000
Sınıf 100000
ASELSAN’daki Sınıf 10000 Temiz Oda, 1 ft3 havada boyutu 0.5 µ m’den
büyük olan parçacık sayısı 10000’den az, 5 µ m’den olan parçacık sayısı 70’den az olan
kapalı alandır.ASELSAN’daki Temiz Oda sistemi “Karışık Akış Odası” sistemiyle
çalışmaktadır.Burada hava tavandan veya tavana yakın yerden, HEPA filtrelerinden
temizlendikten sonra odaya girer ve döşeme seviyesinde duvarlar boyunca bulunan
dönüş kanallarından geri emilir.Aynı zamanda sıcaklık, göreli nem ve aydınlatma
kontrolü antistatik ve anti-titreşim taban sabit oda basıncı temiz odanın
özelliklerindendir.
Üretimi kontrol edebilmek icin iyi bir şekilde yapılması gereken kapasite
planlaması , Üretim Planlama Müdürlüğü tarafından hazırlanmaktadır.
33
merkezindeki makina ve çalışan sayısı ile sınırlıdır. Bu nedenle kapasite ihtiyacı,
üretim planına uygun olarak üretim yapması planlanan iş merkezinin eleman
sayısının ,haftalık çalışma saati ile çarpılması sonucu bulunmaktadır.
34
10. STOK KONTROL VE STOKLAMA
35
Sistemi” işletilmektedir. Kalite sistemi tasarım, geliştirme, dökümantasyon, satın alma,
imalat, montaj, denetim, test bakım, kalibrasyon, paketleme, sevkiyat, depolama gibi
faaliyet alanlarının tümünü kapsamaktadır.ASELSAN, oluşturulan kalite teminatı
sisteminin etkin ve verimli biçimde idamesini sağlamak amacıyla her grup bünyesinde
Ürün Kalitesi bölümleri kurmuştur. ASELSAN Ürün Kalitesi bölümleri,bağlı oldukları
grubun Pazar ve faaliyet yapısı içinde farklı biçimde örgütlenmiş olmakla birlikte kalite
sistemi konusunda ortak bir anlayışı benimsemiştir.ASELSAN Ürün Kalitesi Sistemi bu
anlayıştan yola çıkarak AQAP-1”NATO Endüstriyel Kalite Sistemi Gerekleri” ve MIL-
Q-9858A “Kalite Programı Gerekleri”ne bütünüyle uyumlu olarak
yapılandırılmıştır.ASELSAN Ürün Kalitesi Sistemi için kabul edilen AQAP-1 ve MIL-
Q-9858A standartları askeri nitelikte olup, NATO ülkelerince yapılan en gelişmiş,
karmaşık ve kritik sistem/donanım alımlarında yüklenicilerden yerine getirme
zorunluluğu talep ettikleri standartlardır.Her iki standart, firmalardan bütün unsurlarıyla
etkin biçimde yürütülen bir kalite programı gereklerini tanımlamaktadır.Askeri nitelikte
olan bu standartlar Uluslararası Standartlar Örgütü ( ISO ) tarafından gerçekleştirilen ve
günümüzde dünyada en geçerli kalite sistemi düzeyini tanımlayan ISO-9000 serisi
standartlarla eş değerde ve muadil niteliktedir.Bu açıdan, Ürün Kalitesi Sistemi ISO-
9001 gereklerini karşıladığı sertifikalandırılmıştır.
36
mekanizmasını içerir. Yukarıda bahsedilen sınamalar, ayrıntılı olarak hazırlanan sınama
programına göre gerçekleştirilir.
Temiz Oda İşleri Bakım-Onarım : Bunlar sadece temiz oda içindeki makinelerle
ilgilenir. Onların rutin bakımlarını ve yıl içindeki çıkabilecek olan arızaları gidermek
için ayrılan bölüm.
37
Bakımlar düzenli periyotlarla ( Genellikle 3 veya 6 ay ) yapılıyor. Arıza
sıklığına göre bu süreler uzayıp kısalabiliyor.
Not:Bakım konusuyla ilgili ekler sayfa 67.
12.1. Ödüller
1984 yılında;
1983 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO-Başarılı
İhracatçı Ödülü
1985 yılında;
1984 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO-İhracat Ödülü
1984 yılında, ödenen kurumlar vergisi nedeniyle ASO-Yüksek Düzeyde
Kurumlar Vergisi Ödülü
1986 yılında;
1985 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO-İhracat Ödülü
1985 yılında, ödenen kurumlar vergisi nedeniyle ASO-Yüksek Düzeyde
Kurumlar Vergisi Ödülü
Gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle Ankara Ticaret Odası Ödülü
1987 yılında,
1985 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO-İhracat Ödülü
ASO-Yüksek Düzeyde İstihdam Ödülü
1986 yılında, ödenen kurumlar vergisi nedeniyle ASO-Yüksek Düzeyde
Kurumlar Vergisi Ödülü
1988 yılında;
1987 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO-İhracat Ödülü
1987 yılında, ödenen kurumlar vergisi nedeniyle ASO-Yüksek Düzeyde
Kurumlar Vergisi Ödülü
1987 yılında, yapılan sabit sermaye yatırımından dolayı ASO-Yüksek Düzeyde
Yatırım Ödülü
ASO-Yüksek Düzeyde İstihdam Ödülü
1989 yılında,
1988 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO- Yüksek Düzeyde
İhracat Ödülü
38
1990 yılında;
Gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle Ankara Ticaret Odası Ödülü
1989 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO - İhracat Ödülü
1989 yılında, yapılan sabit sermaye yatırımından dolayı ASO- Yatırım Ödülü
1991 yılında,
Trunk Telsiz Sisteminin yazılım paketi ile ODTÜ Prof. Dr. N. Mustafa Parlar
Eğitim ve Araştırma Vakfı, Araştırma ve Teşvik Ödülü
1990 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO - İhracat Ödülü
1990 yılında, ödenen kurumlar vergisi nedeniyle ASO - Yüksek Düzeyde
Kurumlar Vergisi Ödülü
1990 yılında, yapılan yatırımlar nedeniyle ASO - Yüksek Düzeyde Yatırım
Ödülü
Kimya Mühendisleri Odası – Ankara Şubesi tarafından Macunköy Arıtma
Tesisleri nedeniyle verilen Sanayide Çevre Korumayı Özendirme Ödülü
Gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle Ankara Ticaret Odası Ödülü
1992 yılında;
ASO - Yüksek Düzeyde Kurumlar Vergisi Ödülü
1992 yılında gerçekleştirmiş olduğu ihracat nedeniyle ASO - İhracat Ödülü
ASO - Bir Önceki Yıla Göre Gösterilen İhracat Performansı Ödülü
Elektronik Cihaz İmali konulu ASO – Ürün Geliştirme Ödülü
Yapılan ihracatla en fazla döviz getiren firmalar arasına girerek Ankara Ticaret
Odası Ödülü
1993 yılında;
“Trunk Telsiz Sistemi ve Frekans Atlamalı Telsiz Sistemi” geliştirme
projeleriyle ASO Ürün Geliştirme Ödülü
ASO - İhracat Ödülü
ASO - Verimlilik Ödülü
“İhracat Yaparak Yurdumuza En Fazla Döviz Getiren” ve “En Çok Kurumlar
Vergisi Ödeyen” firmalar arasına girerek Ankara Ticaret Odası Ödülü
1995 yılında ;
39
İhracat faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdiği araştırma-geliştirme
çalışmalarıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı Ar-Ge ödülü
Aşağıda yer alan geliştirme projeleriyle ASO Ürün Geliştirme Ödülü
Kısa Mesafeli Haberleşme-Manga Telsizi,
Emniyetli Veri İletişim
Kaideye Monteli Hava Savunma Sistemi
Otoyol Ücret Toplama Sistemi
40
Aşağıda yer alan geliştirme projeleriyle ASO Ürün Geliştirme Ödülü
DFINT-3T Kestirme Cihazı
Otomatik Geçiş Sistemi
IDRS Tümleşik Sayısal Haberleşme Sistemi
ASELSAN 1920 GSM Cep Telefonu
AQAP-Nato Endüstriyel
Kalite Güvence Seviye
Belgesi
41
13. İNSAN ETMENLERİNİN İNCELENMESİ
Isıtma ve soğutma sistemi oldukça hassas, fabrika içindeki sıcaklık sabit bir
derecede tutulmaktadır.Güneş engellemesi nedeniyle aydınlatma lambalarla
sağlanmaktadır.Fabrikada büyük oranda gürültü engellenmiş fakat belirli dönemlerde
çalışan makinelerle birlikte gürültü oluşmaktadır. Üretim temposu nedeniyle yorgunluk
ve gerilim fazla olmuyor.Çünkü belirli aralıklarla çay molaları veriliyor. Bu dinlenme
süreleri aşırı yorgunluk ve gerilimi engelliyor. Üretim ve montaj bölümlerinde işlemler
her çalışan için ayrı masalarda yapılıyor. Bu masa boyları sabit olup sandalyelerin
ayarlanmasıyla işçilere uygun duruma getiriliyor. Deneyim arttıkça işin süresi
kısalmakta ve el çabukluğu sağlanmaktadır.
42
Lehimleme, Standart Onarım Yöntemleri, Lehimlenebilirlik Testi, Gömülü Pimlerin
Onarımı vb. konular bu kapsamdadır.Meslek Geliştirme Eğitimleri, personelin mevcut
bilgilerini tazelemek ya da gelişen teknolojinin gerisinde kalmamaları için HC Eğitim
Müdürlüğü tarafından ASELSAN içinde veya ASELSAN dışında koordine edilen
eğitim programlarıdır.
İşbaşı Eğitimleri
Personeli işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili olarak uyulması gerekli genel
kurallar, çalışma ortamına bağlı olarak kullanılması gereken cihazlar, çeşitli alet ve
cihazları kullanırken uyulması gereken kurallar, iş kazalarından korunma, iş kazası
olması durumunda yapılması gerekenler vb. konularda bilgilendirmek amacıyla HC
Eğitim Müdürlüğü tarafından ASELSAN içinde veya ASELSAN dışında koordine
edilen eğitim programlarıdır.
Bilgisayar Eğitimleri
Personelin işini daha iyi yapabilmesi amacı ile donanım, yazılım ve işletim
konularında bilgilendirmek için HC Eğitim Müdürlüğü tarafından koordine edilerek
ASELSAN içinde veya ASELSAN dışında düzenlenen eğitimlerdir.
Yabancı Dil Eğitimleri
Müşteri Eğitimleri
43
Bayi / Yetkili Servis Eğitimleri
Diğer Eğitimler
44
olmasını güvence altına almaktadır. Müşterinin belirlediği spesifikasyonlar dışında
kalan tüm veriler "Hata" olarak kabul edilir.TKY'de amaç hata kaynaklarını bulmak ve
hatayı meydana gelmeden önlemek olduğu için istatistiksel bilgiler önem
kazanmaktadır. Yalnızca istatistiksel bilgileri toplamak yeterli değildir, yorumlamak da
çok önemlidir. Dolayısıyla firmaların aylık veya yıllık kalite verilerini görmek için
kalite kontrol fonksiyonunun ötesinde DPU (ürün başına hata sayısı) ve DPMO (bir
milyon hata ihtimalindeki hata sayısı) bilgilerini izlemeleri ve yorumlamaları gereklidir.
ASELSAN tüm süreç çıktılarının sıfır hatayla gerçekleşmesi hedefiyle DPU ve DPMO
verilerini izleyen ve kontrol altında tutan bir sistem oluşturmuştur. Tüm hata tipleri ve
kaynakları kodlanmış ve kalite verilerinin ortak bir veritabanında oluşması sağlanmıştır.
Bu sistemde tüm hata ihtimalleri belirlenmekte ve her yeni ürün ve süreç için bu
çalışma tekrar yapılmaktadır. Spesifikasyon limitleri dışına çıkan kalite verileri anında
belirlenmekte ve ilgili birimlere ağ üzerinden uyarı mesajı gönderilmektedir. Doküman
alışverişine gerek kalmadan, bilginin hızlı ve güvenli erişimi sağlanmaktadır.
Böylelikle, oluşan kalite bilgisi üretici bölümlerce anında değerlendirilmekte, hataların
kaynağına inilerek düzeltici/önleyici tedbirler alınmaktadır.
a) Önceki Uygulama
b) Yapılan Çalışmalar
45
sonucunda lazer ile işlenebilen akrilik etiketler kullanılmaya başlanmış, önemli oranda
zaman, işgücü ve maliyet tasarrufu gerçekleşmiştir.
c) Kazançlar
15.3.1. Eğitim
46
Müşteri şikayetlerini çözümlemekle sorumlu bölüm, müşteriye belirtilen süre
içerisinde çalışmalarını sonlandırmakla yükümlüdür. Müşteri memnuniyetinin
sağlanamadığı veya makul bir sürede sağlanamayacağı belirlendiğinde, müşterinin
şikayetine bağlı olarak cihaz veya hizmet ile ilgili şikayet tazmin edilir (para iadesi,
cihazların yenisiyle değiştirilmesi veya telafi yoluyla tazmin edilmesi gibi)
Alpha Axp sunucu sistemleri Ethernet ağı ile birleştirilmiş olup, bu ağa aynı
zamanda gruplar bünyesinde kurulu kişisel bilgisayar yerel ağlarıda bağlanmıştır. Diğer
taraftan fiber optik iletişim hatlarıyla bağlanmak suretiyle Ankara Akyurt bölgesinde
kurulu fabrikanında bu sistemden online yararlanması sağlanmıştır. Turpak X.25 kiralık
hatları kullanılarak oluşturulan geniş alan ağ imkanlarıyla da İzmir, İstanbul bölge
müdürlükleri ile de online çalışılmaktadır.
Alpha Axp 4100’ün teknik özellikleri: Kullanılan işlemci tipi 300 Mhz hızında
64 bit’lik Alpha 21164 yongasıdır. Üzerinde halen mevcut 1 GB büyüklüğündeki ram
ana belleği 4 GB’a kadar artırılabilir. Dahili 180 GB’a kadar büyüyen disk bellek
kapasitesine sahiptir. Yüklü işletim sistemi Open VMS tir. Fakat istenildiği zaman Unix
ve Windows ile de çalışılabilmektedir.
47
17. ASELSAN BİLGİ İŞLETİM SİSTEMİ
ManMan, üretim, pazarlama, tasarım, muhasebe vb. pek çok faaliyet alanını
kapsayan modüllerden oluşmuştur. Modüller, birbirine tamamen entegre olarak
çalışmaktadır. Aşağıda bu modüller kısaca anlatılmıştır.
MANMAN’ in Modülleri
48
♦ Barscan (Bar Code Production)- BARKOD
♦ Tracker (Tracking)- PARTİ KONTROLÜ
♦ Serviceman (Field Service Maintenance)- SERVİS HİZMETLERİ
♦ Projects (Manufacturing Projects Management)- ÜRETİM PROJE YÖNETİMİ
♦ Payroll- BORDRO
♦ Fixed Asset (Fixed Asset Control and Management)- SABİT KIYMET
KONTROL ve YÖNETİMİ
REPETITIVE modülü, seri halinde üretim yapılan 1919 GSM projesinin üretim
planlama ve kontrolünde kullanılmaktadır. Bu modülde de MPS ve MRP mantığı temel
olarak yukarıda anlatılan şekildedir.
49
SERVICEMAN modülü müşteriye satılmış olan ürünlerin bakım ve onarımı için
Servis bölümüne gelen ürünlerin takibi için kullanılmaktadır.
PROJECT modülü gerçekleşen maliyetler ile takip edilmek istenen işler için
kullanılabilen bir mödül'dür. Yapılacak iş sistemde bir "proje" olarak tanımlanır;
proje'nin altına yapılacak aktiviteler girilir. Şayet varsa bu aktivitelerin altına da "sub
aktiviteler" girilebilir.
Not: MANMAN’le ilgili ekler ekte verilmiştir.Sayfa 73.
ÜRÜN PLANI
ÜRETİM, MALZEME
İŞ İKMAL,
SATIN ALMA
EMİRLERİ
EMİRLERİ
malzeme
50
Aşağıdaki tabloda, ManMan MFG modülü ile diğer modüllerin entegrasyonu
görülmektedir:
ManMan
ManMan/ /QUALITY
QUALITY ManMan
ManMan/ /OMAR
OMAR
Quality Management Order
Order Mang. / Acc.Rec.
Quality Management Mang. / Acc.
Kalite Rec.
KaliteYönetimi
Yönetimi Satışlar
SatışlarAlacaklar
Alacaklar
ManMan
ManMan
ManMan/ /ENGINEER
ENGINEER ManMan/ /GLGL
General
Production
Productionengineering
engineering GeneralLedger
Ledger
mühendislik Defterikebir
mühendislik Defterikebir
ManMan
ManMan/ /MFG
MFG
ManMan
ManMan/ /AP
AP ManMan
ManMan/ /SERVICEMAN
SERVICEMAN
Accounts
AccountsPayable
Payable MATERIAL
MATERIALCONTROL
CONTROL
Field
Field ServiceManagement
Service Management
Ödemeler Servis
Ödemeler ENGINERING ServisHizmetleri
Hizmetleri
ENGINERINGDATA
DATA
CONTROL
CONTROL
PRODUCT
PLANMAN
PLANMAN/ /MFG
MFG PRODUCTCOSTING
COSTING
ManMan
Forecast Maintenance MASTER
MASTERPLANNING
PLANNING ManMan/ /PROJECTS
PROJECTS
Forecast Maintenance
MATERIAL
Satış tahminleri yönetimi
Satış tahminleri yönetimi MATERIALAND
AND Manufact.
Manufact.Proj.
Proj.Man.
Man.
CAPACITY
CAPACITYPLANNING
PLANNING Üretim
ÜretimProje
ProjeYÖnetimi
YÖnetimi
PURCHASING
PURCHASING
SHOP
ManMan SHOPFLOOR
FLOORCONTROL
CONTROL
ManMan/REPETITIVE
/REPETITIVE ManMan
Repetitive ManMan/ /FIXED
FIXEDASSET
ASSET
RepetitiveManufacturing
Manufacturing COST
COSTACCOUNTING
ACCOUNTING
Fixed
Bant FixedAsset
AssetControl
Controland
and
Bantüretim
üretim PHYSICAL
PHYSICALINVENTORY
INVENTORY Management
Management
Sabit
SabitKiymet
KiymetKontrol
Kontrolve
ve
Yönetimi
Yönetimi
ManMan
ManMan/ /BARSCAN
BARSCAN
Bar Code Production
Bar Code Production
Barkod DECISIONMAKER
Barkod DECISIONMAKER
Management
ManagementReporting
Reporting
Yönetim
YönetimRaporları
Raporları
ManMan
ManMan/ /TRACKER
TRACKER
Tracking
Tracking ManMan/
ManMan/PAYROLL
PAYROLL
Parti
Partikontrolu
kontrolu Payroll
Payroll 51
Bordro
Bordro
18. SONUÇ
52
53
54