ÖZNE Dergisi Bahar 2019 Sayısı (30.

Kitap) Yazı Çağrısı

Medeniyet Tasavvurları

Editör: Prof. Dr. Hüseyin Gazi Topdemir (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)

Çağrı Metni
İnsanlığın uygarlaşma serüveni çok büyük ölçüde farklı olanı veya kendisiyle benzeşmeyeni tanıma
gayretinin ve bu gayretini sürekli kılmasının bir sonucudur. Çünkü tanıma gayreti farklı olanı
ötekileştirmek yerine, farklılıkların anlamlı olabileceğini ve olduğunu kavramayı öncelemek demektir.
Bu önceleme aynı zamanda benzerliklerin doğru bir şekilde farkına varılmasının da etkili yoludur.
Benzemeyeni ötekileştirmeden birlikte olma gayretinin ortadan kalktığı veya kaldırıldığı andan
itibaren ortaya çıkan durum uluslararasında ve medeniyetler arasında bir çatışma olarak kendini
göstermektedir. Bunun bir sonucu olarak da günümüzde iletişim araçlarının sağladığı olanaklarla,
yazılı ve görsel medya üzerinden çok daha yakıcı bir biçimde duyumsadığımız ve duyumsamak
zorunda kaldığımız vahşete tanık olmaktayız. Evreni, doğayı ve insan başta olmak üzere her türlü canlı
ve cansız varlıkları hedef alan bu vahşet, olağanüstü insanlık dramlarının yaşanmasına, doğaya ve
doğal olana pervasızca müdahale etmeye, bireylerin bilişsel ve bedensel yetileriyle elde ettikleri bütün
kazanımlarını kaybetmelerine neden olmaktadır. Bu süreç sonuçta her geçen gün şiddeti artan acımasız
politik ve maddi çıkar savaşlarının ve soy kırım raddesine varan etnik çatışmaların gün yüzüne çıktığı
negatif bir insanlık durumuna yol açmaktadır. Belki konunun daha yakıcı yanı ise bu bütünüyle orman
kanunlarının egemen olduğu, medeniyet dışı veya uygarlaşamama hali olarak betimleyebileceğimiz bu
türden insanlık durumlarının sanki her geçen gün daha fazla kanıksanmakta olduğuna ilişkin
sezgilerimizdir. Bu bağlamda düşünüldüğünde negatif insanlık durumlarına düşünsel temel bulma
veya meşrulaştırma gayretinin de beraberce gündeme getirilmesi ise tam anlamıyla bir bilişsel
körleşmedir. Medeniyetler Çatışması adlı çalışmasında Huntington’ın bu tarzda bir negatif insanlık
durumuna düşünce temeli yaratma gayreti henüz belleklerimizde bütün canlılığıyla yer almaktadır.
Entelektüel kültür tarihi bağlamında doğrulamanın olanaklı olmadığı bu sipariş edilmiş düşünce
örgüsü, aslında doğası gereği felsefe-iktidar birlikteliğinin sonucunda üretilmişti. Başka bir deyişle,
benzer olmayanı anlamak yerine, ötekileştirmek isteyen egemen güçlerin kendilerini kamuoyu
nezdinde meşru kılmak için sipariş olarak verdikleri bir kurgusal anlatımdı. Çünkü başta felsefe, sanat
ve bilim olmak üzere, entelektüel disiplinlerin tarihine ilişkin incelemeler, tam aksine ve açıkça
insanlığın ilerleme kaydettiği anların çatışmayla değil, bütünsel bir dayanışmayla gerçekleştiğini
ortaya koymaktadır.
Entelektüel medeniyet unsurları olarak betimlenen bilim, felsefe ve sanat alanlarındaki bilişsel
yürüyüşümüz devam edeceğine göre, yukarıda söz konusu edilen doğaya müdahale ile doğal olanı
aslından uzaklaştıran, insanı haksız yere beslenme, barınma ve kültürel zorluklarla baş etme
mecburiyetinde bırakan gelişmelerin radikal bir biçimde irdelenmesinin gerekliliği ortadadır. Bu
sorunsalların yarattığı bilinçlenmenin ışığında, ülkemizin felsefe, bilim ve sanat alanlarında ortaya
konulmuş olan veya konulacak olan çözüm önerilerinin görünür kılınmasını sağlamak, çeşitli yeni
çözüm önerilerinin geliştirilmesine fırsat tanımak için ÖZNE’nin Nisan 2019 sayısını Medeniyet
Tasavvurları temasına ayrılmasını uygun bulduk. Ana temamız “medeniyet nedir” sorusuna cevap
aramak olmakla birlikte, aynı zamanda bu yoldan medeniyetleri oluşturan kurucu unsurları ortaya
koymak ve medeniyet tasavvurlarının nasıl oluştuğu sorusuna da cevap bulmaktır. Bunun için de
aşağıda sıraladığımız başlıkları dikkate alan incelemelerin büyük önem taşıyacağını düşünmekteyiz.
Bu düşünceler doğrultusunda aşağıda yer alan başlıkları dikkate alan sorgulayıcı yazılardan oluşan bir
sayı oluşturmanın yerinde olacağına karar verdik.

Bazı Alt Başlıklar

Medeniyet ve Bilgi: Medeniyet Yaratan Bilgi – Bilgiyi Üreten Medeniyet
Medeniyet ve Almaşık Düşünebilmek: Olağana Farklı Bakabilmek
Medeniyet ve Efsaneler: Medeniyet Efsaneleri – Efsane Medeniyetler
Medeniyet ve Geçmiş: Geçmişi Yeniden Üretmek
Medeniyet ve Değer: Medeniyeti Yaratan Değerler – Medeniyetin Yarattığı Değerler
Medeniyet ve Kültürel Dayanışma: Sempati mi? Empati mi?
Medeniyet ve Matematik: Doğayı Saymak ve Ölçmek
Medeniyet ve Makine: Dakiklik ve Hız
Medeniyet ve Dünya Görüşü: Klasik, Skolastik, Modern
Medeniyet ve Derin Düşünce: Soyutlama ve İdealleştirme
Medeniyet ve İnsan: Düşünce, Duygu, İnanç
Medeniyet ve Etik: Bilişsel Bir Kural mı? Etik Bir Gereklilik mi?
Medeniyet ve Dil: Söz Varlığı ve Medeniyet
Medeniyet ve Yön: Doğu-Batı / Kuzey-Güney Olmaz mı?
Medeniyet ve Varlık: Medeniyetin Ontolojisi
Medeniyet ve Estetik: Medeniyetin Değiştirdiği Güzellikler
Medeniyet ve Kent: Kent Medeniyetleri-Medenileşmiş Kentler
Medeniyet ve Ötekileştirme: Diyalog Yerine Monolog
Medeniyet ve Çatışma: Medeniyetler Arası Dayanışmanın Olanağı

Yazı Göndermek için son tarih: 15 Şubat 2019

Yazı göndermek için adres:
topdemir@hotmail.com
f.mustafagunay@gmail.com