Oplossen van stelsels

We geven hier de twee methodes voor het oplossen van een stelsel met 2
vergelijkingen en twee onbekenden, die je in het derde jaar hebt geleerd.

1. Substitutiemethode (substitutie betekent vervanging)

Deze methode gebruik je wanneer één van de onbekenden in één van de vergelijkingen als
coëfficiënt 1 of -1 heeft.
Je kan deze methode ook gebruiken wanneer geen van de onbekenden als coëfficiënt 1 heeft,
maar dan moet je met breuken werken. Op die manier wordt de kans op fouten veel groter,
weten we uit ervaring…
 y 7
2 x    0
 3 2
 5x  y  2  0
12x  2 y  21 0 Wanneer er breuken staan in een van de vergelijkingen, breng je
  eerst alle termen op gelijke noemen.
 6 6
 5x  y  2  0 Opgelet: ALLE termen.
12x  2 y  21  0 Nu kan je de beide leden van die vergelijking vermenigvuldigen met
 de noemen. Op die manier kan je de noemer wegwerken.
 5x  y  2  0
12x  2 y  21  0 Nu plaats je één van de onbekenden in één van de vergelijkingen
 apart. Kies hierbij voor een onbekende die 1 of -1 als coëfficiënt
 y  5x  2 heeft! (Want anders ga je met breuken moeten werken.)
In dit geval kies je er dus voor om y in de tweede vergelijking apart
te zetten. (Let op de tekens!)
12x  2(5x  2)  21  0 Nu vervang je deze onbekende in de eerste vergelijking
 (=substitueren). Op die manier ontstaat een vergelijking met maar
 y  5x  2
één onbekende. (in dit geval: x)
12x  10x  4  21  0 Los de eerste vergelijking op naar x
 * eerst haakjes wegwerken (let op de tekens!)
 y  5x  2
22x  17  0 * gelijksoortige termen optellen

 y  5x  2
 22x  17 *termen van lid veranderen

 y  5x  2
 17 *factor van lid veranderen
x
 22
 y  5x  2
 17 Nu je x kent, vul je die waarde in in de andere vergelijking
 x  22
 17
 y  5.  2
 22
 17 Reken uit.
 x 
 22
129
y 
 22
 17 129  Geef de oplossingsverzameling, let op de volgorde van de
V=  ,  onbekenden (x,y)
 22 22 
 2. Combinatiemethode
Deze methode gebruik je wanneer géén van de onbekenden in één van de vergelijkingen als
coëfficiënt 1 of -1 heeft.
 y 7
2 x    0
 3 2
 5x  y  2  0
12x  2 y  21 0 Wanneer er breuken staan in een van de
  vergelijkingen, breng je eerst alle termen op
 6 6
 5x  y  2  0 gelijke noemen.
Opgelet: ALLE termen.
12x  2 y  21  0 Nu kan je de beide leden van die vergelijking
 vermenigvuldigen met de noemen. Op die
 5x  y  2  0 manier kan je de noemer wegwerken.
12x  2 y  21  0  5 1 Nu moet je elk van de beide vergelijkingen
 vermenigvuldigen met een getal om één
 5x  y  2  0 12 2
onbekende weg te werken.
Je kiest één van de onbekenden (x of y), en je
plaatst de coëfficiënt uit de tweede vergelijking
bij de eerste en omgekeerd. Bovendien moet één
van beide coëfficiënten van teken veranderen!
In het voorbeeld is eerst gekozen voor het
wegwerken van x waarbij 5 van teken verandert
en bij de eerste vergelijking komt, en 12 komt bij
de tweede vergelijking.
We doen dit ook voor y, waarbij -1 van teken
verandert en bij de eerste vergelijking komt, en 2
komt bij de tweede vergelijking.
 60x  10 y  105  0 12x  2 y  21  0 Vermenigvuldig dan elke term van de
 
 60x  12 y  24  0  10x  2 y  4  0 vergelijkingen met het getal dat erachter staat,
eerst met de eerste getallen, daarna met de
andere.
 22 y  129  0 Tel telkens beide vergelijkingen bij elkaar op.
 (De gelijksoortige termen optellen.) Je zal
 22x  17  0 merken dat er bij de eerste vergelijking geen
term met x, en bij de tweede geen term met de
onbekende y overblijft.
 22 y  129 Bereken dan x en y in elke vergelijking.

 22x  17
 129
 y  22
 17
x 
 22
 17 129  Geef de oplossingsverzameling, let op de
V=  ,  volgorde van de onbekenden (x,y)
 22 22 

Merk op de beide methodes (uiteraard) dezelfde oplossingsverzameling opleveren!