Usa ka Gatus ka Tuig nga Kaluwasan sa La Libertad

(A Hundred Years of Freedom in La Libertad)

By Dr. Sonia SyGaco & Kris Dave Austero

One Act Musical Play

(Scene: ang mga lalaki nga puti ug t-shirts ug ga shorts o karsones nagtigum, nanag-
inom ug tuba, kini giubayan ug mga instrumental music. Gabii ang oras. Unya si
Francisco Absin nagbarug ug nagsugod sa pagkanta nga gisundan ni Luciano Liboon.

(1)Kanta sa Kasaysayan

Francisco Absin (Gakanta):

Ako si Teniente Francisco Absin taga Hinobaan, (17)
Gahanduraw sa sugilanon sa kaniadtong panahon (17)
Ug mga ‘pre ang akong tapad si Luciano Liboon, (16)
Napili ug nahimong pangulo sa mga boluntaryo (17)
Ug iyang gitigum ug gihangyo ang mga katawhan (15)
Nga e surrender ilang mga penote ug bangkaw.(15)

From Chorus (sa mga tawong nag-inom, showing various expressions):

Mga penote ug bangkaw? (8) (questioning)
Mga penote ug bangkaw! (8) (surprised)
Mga penote ug bangkaw (8) (happy)
Mga penote ug bangkaw (8) (sad)

Francisco Absin (Gakanta)

Sa balay nako ipabutang ang mga penote ug bangkaw, (18)
Para mamintinar ang kalinaw sa baryo Hinobaan, (17)
Ug silang tanan gakahi-usa, gituman kini nila (17)
O mga ‘pre ali, ambi inyong mga penote ug bangkaw. (16)

From Chorus( sa mga tawong nag-inom):

Ihipos ang mga penote ug bangkaw? (12) (questioning)
Ihipos ang mga penote ug bangkaw.!(12) (surprised)
Ihipos ang mga penote ug bangkaw (12) (happy)
Ihipos ang mga penote ug bangkaw (12) (sad)

(Ang mga tawo gahinay hinay ug lakaw ug gi surrender ang ilang mga armas)

Luciano Liboon (Gakanta):

Ug sa dihang natigom na ang tanang hinagiban (15)
Naay duha ka mga lalaki gikan sa bukid (15)

1|Page
Nga nilogsong ug ilang kuhaon ang ilang mga armas (17)
Apan wala ako nisugot, wala ako nisugot. (18)

(in dialogue)
Pedro:
Paghilom diha Luciano! Ikaw kapatuo-tuo murag kinsa! Makahatag ba ka diha ug
kalinaw ug wala mi hinagiban nga mo protektar namo ug sa among pamilya ug naay
pirata nga mosakop kanato?

Luciano: Pedro ikaw akong gibasabot sa intensiyon ni Tiniente Francisco Absin nga
kitang tanan maghiusa. Ug ana-a man gani makahadloc nga panghitabo, mao nani
atong panahon nga mudangan mo dire sa balay para makuha balik ang inyong mga
hinagiban.

Pedro: Ako walay lahay sa inyong giplano. Walay klaro. Salbahis ka Luciano! Ikaw
nahimong usa ka dictador. Unsaon namo pagprotektar sa peligro ug mudagan pa mis
balay ni Tiniente Absin para kuhaon among mga hinagiban.

Juan: Tinood na, hambong na ka kaayo. Dili pud ka maminaw ug tambag sa imong
mga tawo.

(Adunay usa ka sayaw nga gapakita ug away nila ni Luciano ug ang duha ka lalaki. Kini
giduyugan ug “instrumental music” ug kini hinay-hinay nga mawala ang background
music ug mokanta na si Francisco Absin . Ang away nagpadayon gihapon.)

Kanta sa Kasaysayan

Francisco Absin (Nagkanta):

Bisan ug bali nilang nilalis ug sinumbagay (15)
Dili mapungan ang mga insulto ug awanay (16)
Mao kini ang hinungdan sa pagkamatay (13)
Nga samaran nga Pedro sa penote ni Luciano(16)
Ug tungod niini, ang tanang katawhan nahibalo (16)
Si Juan nakaiskapo sa dayon nga peligro(15)

(The church bell rings)

Apan si Juan naabtan sa mga tawong kadalagan (17)

Naigo siya sa bangkaw ug mao kini iya namatyan (17)
Ug sa dihang nagpulong-pulong sa mga katawhan (15)
Gi angkon intawon ni Luciano ang salang tanan (15)

2|Page
Luciano (Naguol nga gasulti) :
Ako gaantos sa prisohan sa lakbayan sa Dumaguete. Usa ka tuig na ang nilabay ug
walay makabayad sa kamingaw sa akong pamilya ug akong mga higala sa Hinobaan.
Nabiyaan na nako akong baol pero ang Ginoo maantigo rang mopa-angay nako.
Pagkahuman sa akong sentensiya sa pagkaprisohan, gatrabaho ko sa hacienda sa
mga Bocanegra sa Amlan.Ako nagdumala sa ilang kabukiran, ug sa dihang ana nay
kalinaw sa Hinobaan Ako niuli sa amoa.

Setting: Baryo Hinobaan with villagers

Woman 1 (Conversation) :
Mga kaigso-onan kita magmaplipayon nga si Luciano Liboon nakagawas gikan sa
prisohan. Tungod kay Enero 1919, ang atong baryo kay mausob na ang pangalan nga
Hiboba-an sa bag-ong ngalan. Unsa may atong ingalan sa bag-ong lugar?

Woman 2 (Conversation):
Kinahanglan nga atong hinomdoman nga karong panahona nakagawas sa kamingaw
si Luciano.

Woman 1 (Conversation):
Atong ipangalan ang atong bag-ong kaluwasan ug La Libertad o Freedom.

Villagers: Mabuhay si Luciano Liboon! Mabuhay ang La Libertad!

(Villagers start dancing a happy dance c/o Angelo Sayson)

Town Crier Nagpakita ug a cartolina paper nga nay listahan)

Mga kini ang listahan sa mga haligi sa La Libertad: Kapitan Isaac Dionaldo, Kapitan
Alfonso Facturan, Kapitan Rafael Emperado, Konsehal Narciso Absin, Konsehal Leon
Banda-on, Konsehal Teodoro Absin ug si Konsehal Andres Absin.

Tungod sa atong kaluwasan, atong ipakita sa mga katawhan nga kitang taga La
Libertad anaay makalambo nga tradisyon.

Francisco Absin:

Anaa kitay mga tradisyon sa paghigugma-anay sama sa buya o arranged marriage,

pamalaye o gitawag wedding proposal ug kini malapusan ang bridegroom o ang lalaki
mangagad sa balay sa babaye ug kini maoy iyang buhaton pagkuha sa tubig, pagputol
sa kahoy, pag-ayo sa balay ug pag-atiman sa mga hayop. Unya pagkahuman ani sila
magpakasal.

3|Page
(Villagers perform another cultural dance on courtship and marriage, composition
department will compose an instrumental courtship and marriage dance)

Dancers should interpret the description below:

“Courting during those days was in a form of a “buya” in which both parents will make
an agreement to pair their children while they were still young. The boy’s parents will
court the girl’s parents. When the boy’s parents will succeed in their courtship, both
parents decide on a certain date when the interested party will present their “pamalaye”
or proposal. These things are without the knowledge of the boy or girl concerned. In the
pamalaye or proposal, both parents plan the wedding. The girl’s parents will warn the
boy’s parents for a big feast. They also demand for a complete wedding attire for the
boy and the girl. Most girl’s parents also ask for a certain amount of money. After the
proposal, the bridegroom-to-be will stay at the girls’s hourse to do such manual labor as
fetching water, splitting wood, repairing the house and tending the animals. Mangagad
is the term used for the boy’s stay at the girl’s house.

The wedding ceremonies were solemnized by the parents. A sharp pointed knife known
as the “calice” and the “agong” were placed in front of the couple to be wedded. The
groom had to pay for the “calice” and “agong: whatever the amount the girl’s parents
demanded of him, he and his wife-to-be, made a vow to love and take good care of
each other. They also had a condition tkhat in the course of their marriage life if the
husband did not fulfill his vow, the girl will separate from him and the expenses of their
wedding are ignored. But when the expenses of the wedding are ignored, it means that
the girl’s parents would not refund the expenses of the boy’s parents. When the wife
was tone one that did not live up the husband’s expectation, she would have to pay
back all their wedding expenses. After the wedding rite, a party follows. All the friends of
the bride and groom will attend.

Francisco Absin: Ug mga higala amo sad ipakita ka ninyong tanan sa pamalaye,
pagkahuman ug minyo, kini sundan ug panganak.

Sundalisa (announcement of love) ug Pamalaye (presentation of love)

Setting: Sa dagat

Si Josepino nagbugsay sulod sa iyang bangka diha sa tunga sa dagat. Iyang ginatil-
wan ang dagat. Ingon sa iyang mga katigulangan, kung mutab-ang ang dagat, pasabot
ana duol na siya sa ba-ba sa sapa nga Jinoba-an. Iyang gisubay ang sapa nga Jinoba-
an haron adtuon ang iyang pakaslan na si Maria.

4|Page
Josepino (Nagkanta)

(2)Sa Akong Pagdu-aw

(Kanta sa Sundalisa)

Ang dagat matin-aw, malinawon,

Pero dughan ko nag-antos sa kamingawon.
Apan nasayud ko nga muabot,
Ang gugma kong hinaot.

Sa pagtab-ang sa dagat,
Maoy pagtamis sa gugmang himamat.
Nawong niya akong ginadamgo,
Kasing-kasing ko’y gatoo.

Sapa nga pagsubayon,

Ugma walay mahayon.
Sinta kong adtuon,
Kinabuhing kaugmaon.

Pag-abot ni Jose sa bario sa babaye, nidiretso siya sa balay ni ini. Iyang gisugat ang
mga ginikanan ni Maria. Adunay kabugnawon sa sinugdan ang pagtan-aw sa mga
ginikanan ni Maria didto kay Jose.

Amahan

Unsa may tuyo na ‘to doh.

Inahan

Ikaw ba ang ginaingon ni Maria na mubisita niya karong adlawa? Sige man siya
gahisgot nimo dugay dugay. Karon aduna na gyud koy ideya sa itsura nimo.

Amahan

Tua si Maria sa sulod sa balay. Adtoa siya. Sigurado kong mahalipay sya sa imong
pag-abot.

Josepino

Salamat kaayo ‘nay, ‘tay.

Giadto ni Josepino si Maria sulod sa balay.

5|Page
Josepino

Maria….

Maria (Ginapakita ang ka-idlas sa kalipay) (subtle surprise)

Jose… Nilapas na ang kadugayon, karon na nagkita na gyud ta.

Jose (Giduol niya si Maria ug iyang gigunitan ang iyang mga kamot.)

Pagtuman sa akong panaad…

Jose ug Maria (duet)

(3)Gugmang Sangyaw
(Kanta Sa Pamalaye)

(Jose ug Maria)
Ang gugma ko….

(Jose)
Sama sa bulan,
Muabot sa kabuntagon.
Muaninag sa kangitnigit,
Haron hayagon ang imong kaugmaon.

(Maria)
Sama sa adlaw,
Hatagan ka sa kainit.
Haron mulampos,
Ang gugma mong gipaabot

(Jose)
Apan kahibalo ko,
Aduna pay daghang hagit.
Na akong atubangon.
Para ma ako imong kasing-kasing.

(Maria)
Dili magdugay,
Kay handumon ko kini.
Ang imong kakugi.

6|Page
Dili malimtan.

(Jose ug Maria)
Kay akong gugma, gugma para kanimo

Setting: Kumbira sa Tanto

Ang “tanto” mao ang kumbira sa pag anunsyo sa kasal.

Amahan ni Maria (nagsangyaw sa mga bisita)

Salamat sa tanan na niari sa “tanto” sa akong anak na si Maria. Mao kini ang timaan na
hinaot unta mabalaan dili lang ang kasal kung di ang mga pamilya pud sa atong bario.
Kay ang kasal mao ang timailhan sa kauswagon. Mao nga ato gyud kining saulogon.
Ang pamilya ni Josepino mao ang nagdala sa pagkaon na atong masinati karong
adlawa. Kay tungod sa ilang “bugay” na gihandog, makakaon tag daghan. Busa
magsadya tang tanan.

Tanang bisita magsadya ug magsayaw-sayaw. Si Maria ug si Josepino magpadaplin

para magistoryahanay.

Maria

Kabalo na ka kung unsay isulti nilang papa ug mama karong gabii. Ilang pangayuon
ang imong “paghangad.” Dili sa “yon ang ilang ipangutana ug pangayuon.

Ang “paghangad” mao ang pagpangutana sa ginikanan sa baye kung unsay trabaho ug
batasan sa laki

Josepino

Andam ko na atubangon tanang pangutana ug tanang pagsulay. Kay kabalo ko na

tanang butang sa kalibutan dili sayong makab-ot dayon-dayun.

(4)Kay ang Gugma

(Kanta sa Tanto: Duet Maria ug Josepino)

(Maria ug Josepino)

Kay ang gugma dili sayon.

Kay ang gugma dili maangkon.
Kung wala ang duha.
Kung wala ang paghiusa.

7|Page
Kay ang gugma dili sayon.
Kay ang gugma dili maangkon.
Kung wala ang sakripisyo.
Kung wala’y ikaw ug ako.

Gidawat ni Jose ang hagit sa pagsilbi sa pamilya ni Maria. Gibuhat nya tanan ang
pagtrabaho ug kagod sa mga bulahaton sa sulod sa balay ug sa baol (farming) haron
iyang mapakita sa Inahan ug Amahan ni Maria nga matinud-anon siya sa iyang gugma.

Kasal

Setting: Kumbira sa Kasal (Wedding banquet)

Amahan ni Maria

Dakong pasasalamat nakong tanan ninyo sa pagdu-aw sa kasal ning akong anak na si
Maria ug iyang bana na si Josepino. Karong gikan na sila sa simbahan, ila ng paga-
imnon ang tubig sa baso na adunay “karachuchi.”

Muinom si Maria ug Josepino sa usang baso na naay tubig ug “karachuchi.” Ilang

tumban haron buakon ang baso homan imnam. Simbolo sa pagbuak pud sa malas na
posibleng ilang masinati.

Amahan ni Maria: Busa mag sadya tang tanan…

Adunay mga bisita na naginom ug tuba sa usa ka daplin. Magkantahanay sila ug

tigmo-tigmo (riddle).

Bisita 1: O mga pre, toast ta toast, para sa mga bag-ong gikasal.

Magtoast silang tanan.

Bisita 1: Sige, magtigmo-tigmo ta ha? Ako’y musulti sa tigmo, dayun inyong tubagon.
Andam na mo? Sige musugod na ko.

(Kanta sa Tigmo)

(5)Tigmo Tigmo

(Tanan)
Tigmo, tigmo alagukoy

8|Page
Tigmo, Tigmo unya mag-asoy

(Bisita 1)
Tubig ni Santa Ana,
Gabukal walay siga.
Unsa man?

(Tanan)
Unsa man?

(Bisita 1)
Ay unsa pa man diay. Di TUBA.

Mangatawa tanan.

(Tanan)
Tigmo, tigmo alagukoy
Tigmo, tigmo unya mag-asoy

(Bisita 1)
O, ikaw napud, ikaw napud.

(Bista 2)
Oh ako napud….
Kabayo ni Adan,
Dili mukaon kung dili kabay-an.
Unsa man?

(Bisita 3)
Ako kabalo ko. KODKORAN

(Tanan)
Mangatawa

Maayo, maayo…
Tigmo, tigmo alagukoy
Tigmo, tigmo unya mag-asoy

(Bisita 3)
Ako ako, naa koy tigmo…
Sa ilalum ug sa ibabao puro kalayo,
Sa tunga-tunga lami kaayo.
Unsa man?

9|Page
(Tanan)
Unsa man?

(Bisita 3)
Sus menos mo. BINGKA.

(Tanan)
Mangatawa

Tigmo, tigmo alagukoy,

Tigmo, tigmo unya mag-asoy.

(Bisita 4)
Ako ako, last na last na.
Naglupad ang tonto,
Naghangad ang bu-ang.
Unsa man?

(Tanan)
Kami. (Dayun pangatawa)

(Bisita 4)
Pwede, pwede…pero dili…

(Tanan)
Unsa man?

(Bisita 4)
TALABANOG

(Tanan)
Mangatawa ug mag-toast.

Tigmo, tigmo alagukoy,

Tigmo, tigmo unya mag-asoy.

Setting: Inside the house

(Si Maria dakong mabdos ug kini galakaw lakaw sa ilang kusina.)

Inahan: Maria ayaw ug tabok anang alho (pestle) kay ikaw maglisod nya ug panganak.

10 | P a g e
Maria: Bitaw ma. Motuyok gyod ko. Lami unta ikaon ug mangang hilaw ma.

Inahan: Oo anak. Tagaan tigaw ug manga apan dili sa atong tanom kay ingon ang
kinaraan nga ug kan-on nimo ang usa ka prutas gikan anang puno-an, kini dili na
mahimong tam-is ug mahinog. Akong sugo-on si Clarita paadto sa tiange ug palit ug
manga.

Maria: Salamat ma.

Inahan: Clarita, ali dire, adto sa tiange, palite ug manga nis Maria, kay karong
sinimanaha basin manganak na ni siya.

(Instrumental music only for 10 seconds. Maria stays looking at the open window and
sings.)

(6)Kanta sa Pagsabak

Maria:

Ug mosugod na ug sakit ning akong tiyan (14)

Kay ako usa ka maestra sa eskwelahan (14)
Modalikyat dayon kog pauli sa amoa (14
Ug ang mananabang tawgon ni mama (11)
Mao kini sugilanon sa usa ka mabdos (14)
Nga ang pagbati abi nako ug walay pag-antos (14)

Kada otong nako, kamot ni mama akong kaptan (15)

Hangtod mogawas lamang ning bata ug inonlan (14)
Ug putlon sa mananabang ang umbilical cord (14)
Sa usa ka hait nga kawayan, Oh dear Lord. (13)

Ang akong bana, iyang isulod ang inonlan (14)

Apan di iduot sa ilalom sa kawayan (14)
Modako ang tiyan sa bata, maoy tinuhuan (14)
Dayon ilubong sa akong bana ang kawayan (14)

Pakan-on ko ug tinolang manok o lugaw (13)

Walay lami ug kan-on kining tanan nga bugnaw (14)
Kaning pagkaona maka daghan sa akong gatas (15)
Imnon sa bag-ong gipanganak hangtod malutas. (16)

Amo pabunyagan pag modako na ang bata (14)

Sa simbahan ug Ilisan ug gwapong sinina (14)
Mga ninong ug ninang mag-alirong niana (14)

11 | P a g e
Sa bindita matawag kaha Christian ang bata? (14)

Madungog ang hilak sa bag-ong gipanganak na bata

Francisco Absin

Pero dili sige ug malipayon sa La Libertad. Sa kinabuhi, daghang pagsulay. Dagok sa

panahon ug kahupason sa ani mao ang ginaatubang usahay sa atong mga katawhan
sa La Libertad.

Teniente

Kapitan, menos na kaayo ang ani sa kabaryohan. Wala nay maani kaayo sa yuta sa
habagatan, tungod sa ka menos sa ulan. Ang yuta kay gahi na kaayo, mahantakan na.
Maihap ra ang gantang sa ani sa norte. Hurot hurot kamatay ang mga baka ug baboy
niadto tungod sa baha.

Gobernadorcillo

Unsay kahimtang sa mga tawo?

Teniente

Uban namalhin sa mga kasilinganong mga baryo. Ang nangahabilin, gipanggutom na

ug gipangsakit.

Gobernadorcillo

Nakaistorya na ba nimo ang mga ubang pangulohan sa mga kabaryohan?

Teniente

Ubay-ubay na akong nakaistorya. Nagpaabot lang sila sa imong pamulong.

Gobernadorcillo

Preparaha ang usa kapundok. Gusto nakong hibalagon ang tanan-tanan.

Mugawas ang teniente haron preparahon ang pundok sa kabaryohan.

Gobernadorcillo
(Kanta sa pamulong)

12 | P a g e
(7)Pamulong Para La Libertad

Bakon La Libertad,
Walay pagsulay, walay kalisud.
Kung walay pagsalig sa kanunay.

Tindog La Libertad,
Ang kawayan nagaduko-duko.
Ang kahumayan nagyuko-yuko.

Paglipay La Libertad,
Mahimsog ang mga yuta,
Maaninag ang langit.

Pagmalig-onon La Libertad
Salig sa usag-usa
Salig sa yutang katawhan

Gobernadorcillo

Ayaw kaguol mga higala. Ang La Libertad ni agi na ug pagsulay sa una, mas grabe pa.
Walay kalainan sa atong kahimtang karon, kumpara sa una. Aduna pa kita’y mahimsog
na yuta ngadto sa Bagtic. Himsog ang yuta didto sa Bagtic. Naa pa tay paglaom. Adto
nato itutok ang atong paglimbasog sa “yutang ginasaad.” Adto ta magkugi samtang
paabuton natong maupay ang kahimtang sa mga yuta sa atong ubang kabaryuhan.

Setting: Balay ni Maria ug Josepino

Maria

Magdugay ba ka didto sa Bagtic? Bata pa kaayo ang atong anak. Halos dili pa kaayo
kaila nato. Ug mubiya ka, di na siya kaila nimo pagbalik nimo ngari.

Josepino

Gusto ko mang mupabilin diri sa atong sitio, wala man koy mapakaon ninyo. Hapit na
usa ka tuig, upaw pa kaayo ang baol. Bisag unsaon nato ampo ni San Lorenzo, dili
dali-dali nga mutungha ang humay. Dili dayun mamunga ang kasagingan. Dili pud
nato dayun madungong ang pagtubo sa kamaisan. Adunay kamaisan tuod sa pikas
yuta apan wala koy madunggan na piti kada gabii. Pasabut ana, dili maayo ang mais
inig tubo. Putot.

13 | P a g e
Maria

May pa wala na lang ta nagpakumbira sa bunyag ning atong anak. Maypay gitigom
nato ang kwarta para dili na ka muluwas.

Josepino

Pero asa man kutob kining kwarta. Mahurot ra gihapon kini. Katong gatanum ko sa
mais, giatubang pa nako ang dakong bukid haron mudako atong ani sama niini. Pero
wala gihapon.

Maria

Si ‘mare ug si ‘pare, ang gasunod sa atong anak sa bunyag niya, dugay-dugay na kong
wala na ko kadungog sa ilang kahimtang. Kamusta na kaha sila.

Josepino

Ug walay ayo didto sa Bagtic, mubalik to sila dire sa atoa. Pero kay wala man sila
nibalik, pasabut ana maayo didto.

Maria

Siguro tungod dagay wala ta “gadulot” sa atong yuta praber ta nananom mao na menos
kaayo ang nanubo.

Josepino

Sa tinuod man ug sa dili, walay mahitabo kung magpabilin ko dire. Tara ali sa bintana.
(Iyang gigunitan si Maria sa kamot ug gidala sa bintana.) Tan awa ang langit didtong
dapita. Puno ug mga bituon. Ingon sa mga katigulangan, maayo ang ani kung hayag
ang pagsidlak sa mga bituon. Pero ang langit tungod sa ato, wala ta’y makita kung dili
kangitngit. Usa na kini ka timaan, kinahanglan muluwas na ko.

Maria

Mitan-aw sa kalangitan

Sige kung muluwas ka, muluwas pud mi. Di ba ang panaad nato sa atong kasal, sa
kadaotan ug sa kahimsog, magkuyog tang duha.

14 | P a g e
Gitutokan ni Josepino si Maria sa iyang mga mata ung mihangad sa langit kuyog niya.
Nakita niya sa mga mata ni Maria na seryoso kini. Wala na siyay masulti ug mabuhat
kundi muginhawa ug lalom. Mangluwas silang tanan. Paingon sa Bagtic.

Last Scene pareho sa sinugdanan.

Francisco Absin (in dialogue)

Ug mao kini mga kaigso-onan nga sa mga pila ka tuig, nidaghan ang namuyo sa La
Libertad. Ang mga tuig ug ang teknolohiya gapausob sa mga panglantaw sa mga tawo
apan ang freedom o kaluwasan walay paglubad. Ug ako karon buhi pa, ako makit-an
ang usa ka gatos nga tuig nga kalinaw sa atong lugar.
(Song and dance as finale)
(8)Kanta sa La Libertad

Gasa-ulog ang La Libertad

sa usa ka gatos ka tuig,
Nga kalinaw ug kaluwasan
Nga dili makit-an sa uban.

Ali na kamo sa La Libertad

Maanindot nga bakasyonan ,
Mga tawo maabi-abihon
Ilang mga pulong gitindugan.

Anaa silay mga kultura

Nga hangtod karon gisunod pa,
Mga kinaraan nga ilang gidala
Kay kini gahulma sa ilang pagkatawo.

Ali na kamo sa La Libertad

Maanindot nga bakasyonan,
Mga tawo maabi-abihon
Ilang mga pulong gitindugan.

Ali na kamo sa La Libertad

Malinawon ug maanyag,
La Libertad! La Libertad!
Gasaulog sa usa ka gatos nga tuig!

15 | P a g e