บทททที่ 1 เลขยกกกกำลลัง

1. ควกำมหมกำยของเลขยกกกกำลลัง
นนิยกำม ถถ้ กำa เปป็ นจกกำนวนใด ๆ และ n เปป็ นจกกำนวนเตป็มบวก “ a ยกกกกำลลัง n “ หรรือ “ a กกกำลลัง n “
เขทยนแทนดถ้ วย a มทควกำมหมกำยดลังนท นี้ a = a  a  a  a  a …..  a (a คคูณกลัน n ตลัว)
n n

จกำกนนิยกำม จะเรท ยก a วว่กำเลขยกกกกำลลัง เรท ยก a วว่กำ ฐกำน และเรท ยก n วว่กำ เลขชท นี้กกกำลลัง
n

ตลัวอยว่กำง เชว่น 1) 3 4 = 3  3  3  3 มท 3 เปป็ น ฐกำน และ มท 4 เปป็ นเลขชท นี้กกกำลลัง

2) (-5) 3 = -5  -5  -5 มท -5 เปป็ น ฐกำน และ มท 3 เปป็ นเลขชท นี้กกกำลลัง

2
 1 
3)   =
1
 1
มท
1
เปป็ น ฐกำน และ มท 2 เปป็ นเลขชท นี้กกกำลลัง
2 2 2
2
1 จงเขทยนจกกำนวนตว่อไปนท นี้ใหถ้ อยคูว่ในรคูปของเลขยกกกกำลลัง
ตลัวอยว่กำงททที่
วนิธททกกำ 1) 8  16 = (2  2  2)  (2  2  2  2)
= 2 2 2  2 2 2 2
= 27
2) 75  15 = (3  5  5)  (3  5)
= 3 5 5 3 5
= 32  53

2. สมบลัตนิของเลขยกกกกำลลัง
ถถ้า a , b เปป็ นจกกำนวนจรนิ งใด ๆ และ m , n เปป็ นจกกำนวนเตป็มบวก
1) กกำรคคูณเลขยกกกกำลลัง ถถ้ กำเลขยกกกกำลลังมทฐกำนเหมรือนกลัน เมรืที่อคคูณกลัน ใหถ้ นกกำเลขชท นี้กกกำลลังของตลัวคคูณแตว่ละตลัวมกำบวกกลัน โดยใชถ้ ฐกำนตลัวเดนิม นลันที่ ครือ a
m  a n = am n

เชว่น 2 3  2 4 = 2 3  4 =2 7
2) กกำรหกำรเลขยกกกกำลลัง ถถ้ กำเลขยกกกกำลลังมทฐกำนเหมรือนกลัน เมรืที่อหกำรกลัน ใหถ้ นกกำเลขชท นี้กกกำลลังของตลัวหกำรไปลบเลขชท นี้กกกำลลังของตลัวตลังนี้ โดยใชถ้ ฐกำนตลัวเดนิม นลันที่ ครือ
a m  a n = am n
เชว่น 3 7  3 4 = 3 7  4 = 3 3
3) เลขยกกกกำลลังซถ้ อน ใหถ้ นกกำเลขชท นี้กกกำลลังมกำคคูณกลัน
นลันที่ ครือ (a m ) n = a mn เชว่น (3 4 ) 2 = 3 8
4) เลขยกกกกำลลังของผลคคูณ สกำมกำรถกระจกำยเปป็ นผลคคูณของเลขยกกกกำลลังแตว่ละตลัว เมรืที่อมทฐกำนคงเดนิม นลันที่ ครือ (ab) n = a n b n เชว่น
(3p) 7 = 3 7 p 7
 2
n
5) a =
an
เลขยกกกกำลลังของผลหกำร สกำมกำรถกระจกำยเปป็ นผลหกำรของเลขยกกกกำลลังแตว่ละตลัว เมรืที่อมทฐกำนคงเดนิม นลันที่ ครือ
  bn
เชว่น

b 
5
 3  = 35
 
4 45
6) เลขยกกกกำลลังททที่มทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นจกกำนวนลบ สกำมกำรถเขทยนใหถ้ เปป็ นสว่วนกลลับของ
1 1
เลขยกกกกำลลังททที่มทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นจกกำนวนบวกไดถ้ นลันที่ ครือ a n = เชว่น x 4 =
an x4
7) เลขยกกกกำลลังททที่มทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นศคูนยย (0) เลขยกกกกำลลังททที่มทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นศคูนยย (0) มทคว่กำเทว่กำกลับ 1 เสมอ นลันที่ ครือ a0 = 1 เมรืที่อ a
 0 เชว่น 5 0 =1

ตลัวอยว่กำงททที่ 2 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ

วนิธททกกำ 1) ( a 2 b 8 )(2a 5 b 6 )= 2a 2  5 b 8  6
= 2a 7 b 14

6
4 x4 y
2) = 4x 4  3 y 6  2
2
x3 y
=4xy 4

( 6 x 2 y 7 )( 2 x 4 ) ( 6  2) x 2  4  3 y 7  2
3) =
2
14 x 3 y 14
5
6 x3 y
=
7

ตลัวอยว่กำงททที่ 3 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ

วนิธททกกำ 1) (2x 4 y 8 ) 2 = 2 2 (x 4 ) 2 (y 8 ) 2
= 4 x 8 y 16

5 5
 2 x y4  25 x5 ( y 4 )
2)   =
 3 z3  3 5 ( z3 ) 5
 
 3
32 x5 y20
=
243 z15

ตลัวอยว่กำงททที่ 4 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ

วนิธททกกำ 1) 2 3n  8 n 1 = 2 3n  (2 3 ) n 1
= 2 3n  2 3(n 1)
= 2 3n  2 3n  3
= 2 3 n  3n  3
= 2 6n  3

2) 3 2n  3  81 2n = 3 2n  3  (3 4 ) 2n
= 3 2n  3  3 8 n
= 3 2n 3  8 n
= 3 10 n 3

ตลัวอยว่กำงททที่ 5 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ และใหถ้ มทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นบวก

1
a
a x 4 x4
วนิธททกกำ 1) =
y 2 1
y2
a
x4
=
1
y2
 a   y2 
=    
 1 
 x4   
a y2
=
x4
 4
1
2a
2 a b 6 b6
2) =
c7
1
c7
2a
b6
=
1
c7
 2a   c7 
=    
 b6   1 
2a c7
=
b6
ตลัวอยว่กำงททที่ 6 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ

 4 a 3 0
วนิธททกกำ 1) 5a 2  b  = 5a 2 (1)
 5 
 c 
=5a 2
4 0 0 2 (1)(1) y 2
2) (2 x y) ( x y ) =
2x 2x
y2
=
2x
( 4 a 2 b ) 0 a 5 (1)
3) =
c4 a5 c 4
1
=
a5 c 4
7 x 3 y 1z 2
4) 7 1 x  2 y  3 z 4
= 7 3 1 x 3  2 y 1  3 z 2 4
= 74 x5 y2 z2

ตลัวอยว่กำงททที่ 7 จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ

วนิธททกกำ 1) 5 3n  2  10 n  9  2 5  9n = 5 3n  2  (5  2)n  9  2 5  9n
= 5 3n  2  5 n  9  2 n  9  2 5  9 n
 5
= 5 3n  2  n  9  2 n  9 5  9 n
= 5 4 n  7  2 8 n  4

49 3 m 2  a 3 n m ( 7 2 ) 3 m  2  a 3n  m
2) 2m
=
(7a) 7 2 m  a 2m

7 2 ( 3 m  2 )  a 3 n m
=
2m
7 2m  a

= 7 2 ( 3m  2 ) 2 m a 3 n m  2 m

= 7 6 m  4  2 m a 3n m

= 7 4 m  4 a 3 n m

3)
2n 1

4 n 1
=
2n  1
 22  
n 1

2n 
n 1
2 
n 1 n 1 2 n ( n  1 )
2 n 1  
n 1

2n  1 2 2n  2
= 
2n  n 2 n 1
2 2

2n 1 2 n 1
2
= 
2 2n  2
n 2 n
2
= 2 (n 1) (n 2 1) ( n 2 n ) ( 2n 2)
= 2n 1n 2 1n 2 n 2n 2
= 2 2
1
=
22
 6

แบบฝฝึ กหลัดททที่ 1.2

1. จงทกกำใหถ้ อยคูว่ในรคูปอยว่กำงงว่กำย และมทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นบวก เมรืที่อ a , b , c , x , y , z  0 และ m , n , p, q เปป็ นจกกำนวนเตป็ม

1.1 a10 a12 1.8 (x 2 y 5 )(x 3 y 2 ) 2

1.2 (-2) 2 y 4 1.9 (a n ) 4 (a n  1 )

am  n
1.3 (2x 2 y 4 ) 5 1.10
a 2 m  3n

1.4 (x 2 yz 4 ) 5 1.11 (5 p  q )(5 3p 3q )

( y 4 x 2 ) 0
1.5 1.12 (a m ) n  (b m ) n  (ab) mn
2 2

5 1 x 2 y 1 z 6 2 n  ( 2 n 1 ) n 1
1.6 2 3 2 3 1.13 n 1 n 1

5 x y z 2 2 4 n

x5 y6 2n 1 6 n  2
1.7 1.14 
( xy ) 4 15 n 1 5n 1

2. จงทกกำใหถ้ อยคูว่ในรคูปอยว่กำงงว่กำย และมทเลขชท นี้กกกำลลังเปป็ นบวก

( 2 a 1 ) 2 ( 3 a 2 ) 1 49 2  n
2.1 ( 3 a 5 ) 1 ( 2 a  2 ) 2
2.4
72  n
2
 a 3 b 2 c 5  5 4 p  5  125 p  6
2.2 
 a 2 b 1 c 3

 2.5
  625 p  2
x 3m  n ( xy ) 2n  m
4 2
 4y   3
yz 2 
2
2.3  243    243 x 2.6
yz    y 2m
   16 y 5 
 7

3. กกำรบวก ลบ เลขยกกกกำลลัง
กกำรบวก ลบ เลขยกกกกำลลัง จะทกกำไดถ้ กป็ตว่อเมรืที่อ เลขยกกกกำลลังนลันมท
นี้ ฐกำนเทว่กำกลันและมทเลขชท นี้กกกำลลังเทว่กำกลัน
โดยกกำรนกกำสลัมประสนิทธนิธของเลขยกกกกำลลังนลันมกำบวกหรรื
นี้ อลบกลัน ตลัวอยว่กำง เชว่น

1) จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ 2x 2 + 5x 2 = (2+5) x 2

= 7x 2
2) จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ a 4 +9a 4 -5a 4 = ( 1+9-5) a 4
= 5a 4
ขถ้ อสลังเกต ถถ้ กำเลขยกกกกำลลังททที่มทฐกำนเทว่กำกลัน แตว่เลขชท นี้กกกำลลังตว่กำงกลัน จะนกกำสลัมประสนิทธนิ ธของเลขยก
กกกำลลังมกำบวกหรรื อลบกลันไมว่ไดถ้ จะตถ้ องใชถ้ วนิธทแยกตลัวประกอบ ตลัวอยว่กำง เชว่น

1) จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ 2x 2 +5x 3 - 10x 4 = 2x 2 +(5x)x 2 -(10x 2 )x 2

= (2 + 5x – 10x 2 )x 2

2) จงทกกำใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ 6a 4 - 3a 7 +7a 9 = 6a 4 - 3a 4 a 3 +7a 4 a 5

= (6 –3a 3 +7a 5 )a 4

32  34
ตลัวอยว่กำงททที่ 8 จงทกกำ ใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ
35
32  34 32  3232
วนิธททกกำ =
35 3233

3 2 (1  3 2 )
=
3233

(1  3 2 )
=
33
10
= 27

2x 4  6x5
ตลัวอยว่กำงททที่ 9 จงทกกำ ใหถ้ เปป็ นผลสกกำเรป็จ
x4
2x 4  6x5 2 x 4  6 xx 4
วนิธททกกำ =
x4 x4

x 4 ( 2  6 x)
=
x4
= 2 + 6x
 8

แบบฝฝึ กหลัดททที่ 1.2

จงทกกำใหถ้ อยคูว่ในรคูปอยว่กำงงว่กำย
1. 4a 6 - 14a 6 +20a 6
2. c 3 - b 2 +4c 3 +6c 3 + 10b 2
3. 3x 2 - 5x 3 + 4x 2 - 6x 3
4. 3ab 2 - 6ab 2 - 4ab 2 + 5ab 2
5. (3x 3 - 2x 2 + 8x +9 ) – (2x 3 + 5x 2 +2x –1)
22  25
6.
22
3  3 4
3
7.
3 5
x  x2y
3
8. xy 2  y 4
x3  x2
9. x 1
9
10
11