Operacio Kasteloj
(Spain), Do not check spelling or grammar
Ĉeĥoslovakio
Prago – Internacio de Militrifuzantoj – Internacia Movado por Repaciĝo – pacismo – –
Justulo inter la Nacioj – Kristanismo – Infanoj – Terezin - Elmilitiĝo
En Heroo de amo, originala verko en Esperanto, Karel Kraft prezentas la biografion de kuraĝa
homo, kiu en danĝeraj cirkonstancoj helpis centojn da infanoj, inkluzive de tiuj persekutitaj de
liaj samnacianoj.
Přemysl Pitter (1895-1976) naskiĝis en Prago. Li estis sepa frato de malbonŝanca familio, kiu
perdis ĉiujn ses infanojn. Ankaŭ lia patrino mortis kiam li estis juna. En 1914 li aliĝis libervole
al la aŭstra armeo. Temas pri fundamenta periodo de lia vivo. Tiam li estis vundita, kondamnita
al mortpuno pro dezertulo, konatiĝis kun kontraŭmilita literaturo kaj fariĝis fervora pacisto.
Sekve, li decidis dediĉi sian tempon al humanismaj valoroj.
Unue li fondis la spiritan kaj etikan asocion Nova Jerusalemo kaj la gazeton Sbratření
(Kunfrateco), kiu promociis multajn progresemajn ideojn (: nefumadon, vegetarismon,
kontraŭalkoholismon, pacismon, neperforton, homajn rajtojn, Esperanton) kaj kontraŭis aliajn
danĝerojn por socia kunvivado, kiel alkoholismon, antisemitismon, f, kontraŭsemitismon,
kontraŭfaŝismonn ktp. Poste li kunkreis la ĉeĥoslovakan filion de Internacia Movado por
Repaciĝo, fondis Kristanan Komunismon – organizaĵon bazitan sur la komunuma spirito de la
unuaj kristanoj – kaj ankaŭ partoprenis Internacion de Militrifuzantoj. Elstara oratoro, li iĝis
publika figuro kaj korespondis kun elstaraj konataj pacistoj, kiel Gandhi, Einstein, Rolland,
Cérésole, Schweitzer kaj Rádl. Fronte al la problemoj de internacia komunikado, Pitter subtenis
Esperanton kiel kroman laborlingvon de la pacisma movado. Laŭ Kraft, tiu propono ne
sukcesis pro la konkurenco de aliaj lingvoj (angla, germana, franca, sed ankaŭ Ido kaj
Occidental) kaj estis abandonitaforlasita. Ekde tiu momento Pitter opiniis, ke la mondo ne
maturas por tia lingva revolucio.
En la 1930-aj jaroj li gvidis la stariĝon de la porjunulara eduka rifuĝejo Miliĉ, kiu fariĝis
turnopunkto por liaj solidaraj aktivecoj. Tiu inciato rapide ricevis sufiĉe da subteno, tiel ke
specifa domo en modernisma Bauhaus stilo estis konstruita laŭ planoj de arkitekto Ervín
Katona. Ĝi funkciis ankaŭ por gejunuloj el la familioj fuĝintaj el Germanio kaj el ĉeĥaj
limregionoj. Pitter Li daŭrigos tian laboron eĉ dum la malfacilaĵoj de la nazia okupado. En
1940 la germanoj malpermesis la eldonon de Sbratření. Ekde 1941 la judaj junuloj devis porti
sur siaj vestoj videble lokitajn flavajn stelojn. Fine estis malpermesita kia ajn kontakto de arjoj
kun nearjoj. Spite al tio, Pitter kaj siaj sekvantoj (ĉefe la svisino Olga Fierz) kaŝe okupiĝis pri
la nutrado de iamaj zorgatoj kaj de bezonantaj familioj, afero kiu eventuale estis konata al la
Gestapo. En 1943 oni malpermesis al li ĉiun publikan paroladon.
Kiam alvenis la fino de la milito, Pitter pripensadis pri la ŝtaton en kiu revenos la infanoj el la
koncentrejoj kaj decidis pretiĝi por helpi ilin. Kune kun siaj kunlaborantoj (interalie Ferdinand
Krch, kiu ankaŭ simpatiis al Esperanto “kiel forta pacifisma armilo”), li organizis kolektadon
de vestaĵoj, mangaĵoj kaj kuraciloj. Iom post iom tiu agado pliampleksiĝis kaj fariĝis Operacio
Kasteloj, ĉar ili luis pensionojn, palacojn kaj kastelojn por protekti la infanojn. En majo 1945
alvenis la unuaj judaj infanoj el Terezin. La humanistaj valoroj de tiuj homoj permesis la uzon
de la kasteloj por defendi ankaŭ germanajn orfajn junulojn kontraŭ la reprezalio de la
ĉeĥoslovaka loĝantaro. Tiumaniere kunloĝis tie germanaj kaj judaj infanoj kaj adoleskantoj,
Formatted: (Asian) Chinese (Taiwan), (Other) Spanish
Commented [Pascal 1]: Ni ne havas kategorion «nazioj»
char fakte chie estas nazioj
Commented [a2R1]: En ordo
Formatted: Spanish (Spain), Do not check spelling or
grammar
Commented [Pascal 3]: Ili ne promociis
kontrausemitismon. Mi scias kiel turni la frazon evitante
duoblan kontraù
Formatted: (Asian) Chinese (Taiwan), (Other) Spanish
(Spain), Do not check spelling or grammar
Commented [Pascal 4]: Chu WRI ? Aù alia organizajho?
Commented [a5R4]: WRI
Commented [Pascal 6]: Abandoni en E-o estas pure jura
vorto. Chu ne «forlasita»?
Commented [a7R6]: En ordo
Commented [Pascal 8]: Se mi bone memoras la libro
entenas iom pli da detaloj pri la malfacilajhoj kaj
malpermesoj kiujn ili renkontis.Chu vi povas aldoni ion
pli? Ankaù pri la gastfamilioj.
Commented [a9R8]: Verdire ne estas tiom da detaloj
tiurilate. Pitter kaj Fierz alportis nutraĵojn al judoj kaj aliaj
persekutataj homoj nokte, sekrete. Kiam la gestapo viztis ilin
en Milic, Pitter agnoskis sian agadon, diris ke temas pri
humana agado kaj neniu plu okazis. La Hitlera parto
komencas en p. 66 sed temas pri ĝenerala priskribo de la
socio. Pitter ankoraŭ ne suferis grandan premon. “La
normala, ĉiutaga viviro en Miliĉ-domo procedis kvazaŭ ne
ekzistus la totalisma regŝimo” (p.68). Por la tiamaj
malfacilaĵoj vidu p. 69-71, poste venas jam la fino de la
milito.
Commented [Pascal 10]: «pripensadis la ŝtaton»? Chu li
partoprenis en oficialaj priparoloj pri la elmilitigho? Mi
ne memoras tion.
Commented [a11R10]: Ne, tute ne. Li simple pensis zorge
pri tio. Mi imagas ke tio okazis dum iom da tempo, kaj pro
tio mi aldonis -ad
Formatted: Spanish (Spain), Do not check spelling or
grammar
multaj el ili suferantajn subnutriĝon kaj malsanojn. Kaj tie laboris sinofere la juda kuracisto
Emil Vogl, mem travivinta Auschwitz kaj Mauthausen. Pli ol 800 infanoj estis helpitaj kadre
de Operacio Kasteloj.

Tamen la socia kaj politika etoso en la postmilita Prago ne favoris tiajn aktivecojn. La nova
ĉeĥoslovakakomunista registaro denove malpermesis la eldonon de Sbratření. Dume, alvenis
denuncoj kaj kalumnioj de lokanoj, kiuj ne komprenis kiel amikoj kaj malamikoj povis
partopreni tiun kunekzistadon En 1948 oni denove malpermesis al Pitter prelegi, kaj fine li kaj
Fierz decidis fuĝi al Okcidenta Eŭropo, kie ili pasigis la lastajn jarojn de la vivo.
Commented [Pascal 12]: Ĉu jam antaù 02/48? Tio estas
jam de la burĝa registaro aŭ poste de la komunistoj?
Commented [a13R12]: La komunistoj

Pro sia humana agado Přemysl Pitter kaj Olga Fierz estis en 1964 agnoskitaj kiel Justuloj inter Formatted: (Asian) Chinese (Taiwan), (Other) Spanish
la Nacioj. (Spain), Do not check spelling or grammar

Fonto:

Karel Kraft, Heroo de amo, Dobřichovice, KAVA-PECH, 2005.

Premysl Pitter, Spirita revolucio en la koro de Eŭropo, trad. Margit Turkova, Dobřichovice,
KAVA-PECH, 2017.

Bildo:
Kastelo de Kamenice, apud Prago, unu el sidejoj de Operacio Kasteloj.