The Wisdom of

Passing Sutra
The Wisdom of Passing Sutra
 Translated and published by
Lhasey Lotsawa Translations & Publications
Under the Direction of
Kyabgön Phakchok Rinpoche

Lhasey Lotsawa Translations & Publications

P.O. Box 19704
Kathmandu
Nepal

lhaseylotsawa@cglf.org

© Copyright 2012 by Phakchok Rinpoche

All rights reserved. No part of this book may be repro-

duced in any form or by any means, electronic or me-
chanical, including photocopying, recording, or by any
information storage or retrieval system, without permis-
sion in writing from the publisher.
 Contents

Introduction
1
Ê7.#<-ý-7+7-!-8è-;è<-5è<-e-/7Ü-0+ëÊ 3
大乘聖臨終智經 7
The Noble Wisdom of Passing Sutra 9
Le Sutra de la Noble Sagesse 12
du Moment de la Mort
Sutra Szlachetnej Mądrości Odchodzenia 15
Den Ædle Visdom for Bortgang Sutra 18
Das Edle Sutra der Weisheit des Dahinscheidens 21
พระสูตร ญาณว่าด้วยการล่วงพ้นแห่งภพ 24
(อารยาตยยัชญานนามสูตร)
El Sutra de la Noble Sabiduría de la Muerte 27
Sutra da Nobre Sabedoria da Passagem 30
Сутра благородной мудрости ухода 33
 Introduction
By Phakchok Rinpche

The Buddha’s teachings are extremely vast and

profound: vast in the sense that they teach many
different methods to enlightenment, and profound
because of the depth of those teachings. But
nevertheless, we as the Buddha’s disciples are
sometimes unclear how to practice this vast and
profound dharma, which can seem confusing at
first. This short Mahayana sutra, The Wisdom of
Passing, condenses all the Buddha’s teachings into
five essential points, which are presented in a pithy
way that is easy to apply. These five points are:

• the view of emptiness,

• the motivation of bodhichitta,
• meditation on profound emptiness,
• the understanding of impermanence
which encourages diligence on the path, and
• the fruition which manifests from that.

1
 When I first read this sutra, I found it
extremely helpful, as it dispelled many doubts that
had been lingering in my mind and confirmed
that the teachings on emptiness, non-referential
meditation, impermanence, and the like really are
the direct words of the Buddha and not creations
of people who appeared centuries later. Thinking
that this sutra could likewise benefit others’
understanding and practice, I asked several of my
dharma students to translate it into their own
languages so that we might print the translations
together in this small book.
It is my aspiration and hope that all who
encounter this book will recite and reflect upon
this sutra everyday.
If we can keep in mind and put into practice
the five points taught here (the unmistaken view,
motivation, meditation, understanding, and
fruition), we can become good practitioners.

Sarva Mangalam (May all be auspicious!)

2
ÉÊ Ê7.#<-ý-7+7-!-8è-;è<-5è<-e-/7Ü-
0+ë-/º¥#<-<ëÊÊ
ÉÊ Ê{-#9-U+-¸Ê¥ >¡4->-)-ƒ-É ,-¹-Ó 0-0¼Ô-8-,-<-Ø jÊ
/ë+-U+-¸¥Ê 7.#<-ý-7+7-!-8è-;è<-5è<-e-/-*è#-ý-
&è,-ýë-0+ëÊ
<$<-{<-+$-e$-&±/-<è0<-+ý7-*0<-%+-:-d#-72:-:ëÊ
Ê7+Ü-U+-/+#-#Ü<-*ë<-ý-¸¥<-#%Ü#-,Ê /%ë0-Q,-
7+<-7ë#-0Ü,-T7Ü-{:-ýë7Ü-"$-/6$-,-/º¥#<-
)è-7"ë9-*0<-%+-:-&ë<-Yë,-ý-+$-Ê e$-&±/-<è0<-
+ý7-<è0<-+ý7-&è,-ýë-,0-0"7Ü-XÜ$-ýë<-/%ë0-Q,-7+<-
:-d#-72:-,<-7+Ü-U+-%è<-#<ë:-)ëÊ Ê/%ë0-Q,-7+<-
e$-&±/-<è0<-+ý7-,0-7&Ü-"-07Ü-<è0<-›'ÜÜ-P9-/P-/9-/
3
bÜÊ /%ë0-Q,-7+<-`Ü<-/!7-_:-ýÊ
,0-0»7Ü-XÜ$-ýë-e$-&±/-<è0<-+ý7-,0-7&Ü-
/7Ü-2é-7+7-!-8è-;è<-/Vë0-ý9-e7ëÊ Ê+è-:-7+7-
!-8è-;è<-,Ü-&ë<-*0<-%+-9$-/5Ü,-bÜ<-F0-ý9-+#-
ý<-,-+$ë<-ýë-0è+-ý7Ü-7¸¥-;è<-9/-·â-/Vë0-ý9-e7ëÊ
Ê&ë<-*0<-%+-e$-&±/-`Ü-<è0<-<ß-7¸¥<-ý<-,-XÜ$-Bè-&è,-
ýë7Ü-7¸¥-;è<-9/-·â-/Vë0-ý9-e7ëÊ Ê&ë<-*0<-%+-9$-
/5Ü,-bÜ<-7ë+-#<:-/<-,-0Ü-+0Ü#<-ý7Ü-7¸¥-;è<-9/-·â-
/Vë0-ý9-e7ëÊ Ê+$ë<-ýë-*0<-%+-0Ü-D#-ý<-,-
%Ü-:-8$-0Ü-&#<-ý7Ü-7¸¥-;è<-9/-·â-/Vë0-ý9-e7ëÊ
Ê<è0<-Dë#<-,-8è-;è<-8Ü,-ý<-,-<$<-{<-#5,-¸¥-0Ü-
/1:-/7Ü-7¸¥-;è<-9/-·â-/Vë0-ý9-e7ëÊ Ê/%ë0-Q,-7+<-
`Ü<-2Ý#<-<ß-/%+-+è-/!7-_:-ýÊ

4
 &ë<-F0<-9$-/5Ü,-F0-+#-ý<Ê
Ê+$ë<-ýë-0è+-ý7Ü-7¸¥-;è<-/Vë0Ê
Êe$-&±/-<è0<-+$-9/-Q,-ý<Ê
ÊXÜ$-Bè-&è,-ýë7Ü-7¸¥-;è<-/Vë0Ê
Ê&ë<-F0<-9$-/5Ü,-7ë+-#<:-/<Ê
Ê+0Ü#<-ý-0è+-ý7Ü-7¸¥-;è<-/Vë0Ê
Ê+$ë<-ýë-*0<-%+-0Ü-D#-ý<Ê
Ê&#<-ý-0è+-ý7Ü-7¸¥-;è<-/Vë0Ê
Ê<è0<-,Ü-8è-;è<-7e³$-/7Ü-{æÊ
Ê<$<-{<-#5,-¸¥-0-2ì:-%Ü#

Ê/%ë0-Q,-7+<-`Ü<-+è-U+-%è<-/!7-_:-ý-+$-
Ê e$-&±/-<è0<-+ý7-,0-0"7Ü-XÜ$-ýë-:-<ë#<-
ý7Ü-7"ë9-7¸¥<-ý-*0<-%+-9/-·â-+#7-0µ¥-8Ü-9$<-,<Ê
5
/%ë0-Q,-7+<-`Ü<-#<ß$<-ý-:-0$ë,-ý9-/Yë+-+ëÊ
Ê7.#<-ý-7+7-!-8è-;è<-5è<-e-/-*è#-ý-&è,-ýë7Ü-0+ë-
Jë#<-<ëÊÊ ÊÊ0]-:îÊÊ

6
 大乘聖臨終智經

梵語云 : Ārya-ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra.
藏語云 : phagpa daka yeshe zhe jawa thegpa
chenpo do.

頂禮一切諸彿菩薩！

如是我聞，一時世尊住色究竟天天王華
宮於眷屬說法，虛空藏菩薩摩訶薩禮敬
世尊己，作是語啟白：「世尊，菩薩臨
命終時，當云何視其心？」

世尊賜教謂：「虛空藏！菩薩臨命終
時，當觀修臨終智。彼臨終智者，一切
法自性清凈故，當善觀修無實想；一切
法皆攝於菩提心故，當善觀修大悲想；
一切法自性光明故，當善觀修無緣想；
一切事物皆無常故，當善觀修無執想；
心悟即智慧故，當善觀修不另他求正覺
想。」

7
 世尊復說偈曰：

「諸法自性清淨故，觀修無有實事想；
菩提心全具足故，觀修大悲憫念想；
諸法自性光明故，觀修無有所緣想；
一切事物無常故，觀修無有執著想；
心為出生智慧因，莫於他處求正覺。」

世尊垂賜彼教言已，虛空藏菩薩等一切
眷屬眾會皆大歡喜，隨喜讚嘆世尊所
言。

大乘聖臨終智慧經圓滿，願吉祥！

8
 The Noble Wisdom of Passing Sutra

In the language of India [Sanskrit], it is entitled

the Ārya-ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra. In
the language of Tibet, it is entitled pagpa daka
yeshe zhe jawa tegpa chenpö do. [In English, it is
entitled The Noble Wisdom of Passing Sutra,
a Mahayana Sutra.]

Homage to all buddhas and bodhisattvas!

Thus I once heard. The Bhagavan was present

in the palace of the king of gods of Akanishta
teaching the dharma to the retinue, when the
bodhisattva mahasattva Akashagarbha prostrated
to the Bhagavan and made the following request:
“Bhagavan, how should the bodhisattva
regard the mind at the time of death?” The Bhaga-
van then replied, “Akashagarbha, at the time of
death the bodhisattva should train in the wisdom
of passing. What is meant by the ‘wisdom of

9
passing’? Since all phenomena are naturally pure,
cultivate well the notion of lack of existence.
Since all dharmas are contained within bodhicitta,
cultivate well the notion of great compassion.
Since all phenomena are naturally luminous,
cultivate well the notion of no-reference. Since
all entities are impermanent, cultivate well the
notion that is free from attachment to anything
at all. When the mind is realised, that itself is
wisdom. Therefore, cultivate well the notion that
Buddha is not to be searched for elsewhere.”
The Bhagavan then spoke this in verse:

Since phenomena are by nature pure,

Cultivate the notion of lack of existence.
Infused with bodhicitta,
Cultivate the notion of great compassion.
Since everything is naturally luminous,
Cultivate the notion of no-reference.
Since all entities are impermanent,
Cultivate not being attached to anything at all.
Since mind is the cause for the arising of wisdom,

10
 Don’t search for Buddha elsewhere!

The Bhagavan having thus spoken, the

bodhisattvasattva Akashagarbha and the others,
the whole retinue, rejoiced with delight and truly
praised the Bhagavan’s teaching.

This completes the Mahayana Sutra entitled Noble

Wisdom of Passing. May all be auspicious!

11
 Le Sutra de la Noble Sagesse du
Moment de la Mort

Dans le langage de L’Inde [Sanskrit], le texte est

intitulé Ārya-ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra.
En Tibétain, il est intitulé Pagpa daka yeshe zhe
jawa tegpa chenpö do. [En Français, il est intitulé
La Noble Sagesse du Moment de la Mort, un Sutra
du Mahayana.]

Hommage à tous les bouddhas et bodhisattvas!

Ainsi ai-je entendu. Un jour, le Bhagavan se trou-

vait dans le palais du roi des dieux à
Akanishta, enseignant le dharma à l’assemblée,
lorsque le bodhisattva mahasattva Akashagarbha
se prosterna devant lui et lui adressa cette requête:
“Bhagavan, comment un bodhisattva doit-il
contempler son esprit au moment de mourir?” Le
Bhagavan répondit: “Akashagarbha, au
moment de mourir, le bodhisattva doit cultiver la
sagesse du moment de la mort. Qu’est-ce que la

12
sagesse du moment de la mort? Comme tous les
phénomènes sont de nature complètement pure,
cultive intensément la notion de non-existence.
Comme tous les enseignements du dharma sont
inclus dans l’esprit d’éveil, cultive intensément la
notion de grande compassion. Comme tous les
phénomènes sont de nature lumineuse, cultive
intensément la notion d’absence de référence.
Comme toutes les choses sont impermanentes,
cultive intensément la notion de n’être attaché à
rien. Comme l’esprit réalisé est sagesse, cultive
intensément la notion que le Bouddha ne doit
pas être recherché ailleurs.”
Le Bhagavan exprima alors ceci en vers:

Comme les phénomènes ont une nature

complètement pure,
Cultive la notion de non-existence.
Motivé par l’esprit d’éveil,
Cultive la notion de grande compassion.
Comme les phénomènes sont de nature
lumineuse,

13
 Cultive la notion d’absence de référence.
Comme toutes les choses sont
impermanentes,
Cultive la notion d’absence d’attachement.
Comme l’esprit est la cause de
l’émergence de la sagesse,
Ne recherche pas le Bouddha ailleurs!

Ayant prononcé ces mots, le bodhisattva

Akashagarbha et l’assemblée entière se
réjouirent et couvrirent d’éloges les paroles du
Bhagavan.

Ceci conclut le Sutra du Mahayana intitulé la

Noble Sagesse du Moment de la Mort.

Mangalam.

14
 Sutra Szlachetnej Mądrości
Odchodzenia

W języku Indii [w sanskrycie] jest zatytułowana

Ārya-ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra. Po
tybetańsku tytuł brzmi Pagpa daka yeshe zhe jawa
tegpa chenpo do. [W polskim tłumaczeniu jest to
Sutra Szlachetnej Mądrości Odchodzenia.]

Pokłon przed wszystkimi buddhami i

bodhisattwami.

Tak słyszałem. Najwyższy Zwycięzca przebywał

w pałacu króla bogów Akanisztha nauczając
zgromadzenie, kiedy Akasiagarbha Bodhisattwa
Mahasattwa pokłonił się przed najwyższym
Zwycięzcą i zadał pytanie:
Najwyższy Zwycięzco, jak bodhisattwa pow-
inien spoglądać na umysł w momencie śmierci?
Najwyższy Zwycięzca odpowiedział: “Akasiagarb-
ho, w momencie śmierci bodhisattwa powinien
ćwiczyć się w mądrości odchodzenia. Co oznacza

15
‘mądrość odchodzenia’? Ponieważ wszystkie
zjawiska są naturalnie czyste, dobrze utrzymaj
pogląd braku egzystencji. Ponieważ wszystkie
dharmy są zawarte w bodhicittcie, dobrze utrzy-
maj pogląd wielkiego współczucia. Ponieważ
wszystkie dharmy są naturalnie świetliste, do-
brze utrzymaj pogląd nie-odniesienia. Ponieważ
wszystkie rzeczy są nietrwałe, dobrze utrzymaj
pogląd, który jest wolny od przywiązania do cze-
gokolwiek. Kiedy umysł jest uwolniony, to samo
w sobie jest mądrością. Dlatego dobrze utrzy-
maj pogląd, że nie należy szukać Buddhy gdzie
indziej. [poza umysłem]”
Wówczas Najwyższy Zwycięzca wyrecytował
wiersz:

Ponieważ wszystkie zjawiska są z natury

czyste
Utrzymaj pogląd braku egzystencji.
Wypełniony bodhicittą
Utrzymaj pogląd wielkiego współczucia.
Ponieważ wszystko jest naturalnie

16
 świetliste
Utrzymaj pogląd nie-odniesienia.
Ponieważ wszystkie rzeczy są nietrwałe
Utrzymaj nie-przywiązanie do czegokol
wiek.
Ponieważ umysł jest przyczyną pojawienia
się mądrości
Nie poszukuj Buddhy gdzie indziej!

Kiedy Najwyższy Zwycięzca to powiedział,

całe zgromadzenie Akasiagarbhy Bodhisat-
twy i inni radowało się z zachwytem i szczerze
wychwalało nauki Najwyższego Zwycięzcy.

17
 Den Ædle Visdom for
Bortgang Sutra

På det indiske sprog, Sanskrit, er titlen: Ārya-

ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra. På
tibetansk er titlen: pagpa daka zhe jawa tagpa
chenpø do.

Hyldest til alle buddhaer og bodhissatvaer!

Således hørte jeg engang. Den Transcendente

Erobrer var tilstede i kongen af guderne af
Akanishta’s palads, hvor han belærte følget om
dharma, da boddhisatva mahasattva Akashagarbha
bøjede sig for Den Transcendente Erobrer og
kom med følgende forespørgsel:
“Transcendente Erobrer, hvordan bør en
bodhissatva betragte sindet i dødens time?” Den
Transcendente Erobrer svarede så,”Akashagarbha,
i dødens time bør boddhisatvaen træne i visdom
for bortgang. Hvad menes med ’Visdom for
Bortgang’? Da alle fænomener er naturligt rene,

18
opdyrk grundigt sindstilstanden som erkender
mangel på eksistens. Da al dharma er indeholdt
i boddhicitta, opdyrk grundigt sindstilstanden
stor medfølelse. Da alle fænomener er naturligt
lysende, opdyrk grundigt sindstilstanden som er
uden referencer. Da alle enheder er forgængelige,
opdyrk grundigt sindstilstanden af at være uden
tilknytning til noget som helst. Når sindet har
nået erkendelse, det i sig selv er visdom. Derfor,
opdyrk grundigt sindstilstanden som erkender, at
Buddha ikke skal søges andetsteds.”
Den Transcendente Erobrer talte da dette i
vers:

Da fænomener af natur er rene,

opdyrk sindstilstanden som erkender
mangel på eksistens.
Fyldt af boddhicitta,
opdyrk sindstilstanden stor medfølelse.
Da alt er naturligt lysende,
opdyrk sindstilstanden som er uden
referencer.

19
 Da enhver entitet er forgængelig,
opdyrk ikke at være tilknyttet noget som
helst.
Da sindet er årsag til visdoms opståen,
søg ikke Buddha andetsteds!

Efter den Transcendente Erobrer havde talt

således, glædedes bodhissatvaen Akashagarbha og
de andre, hele følget, og de lovpriste oprigtigt den
Transcendente Erobrers belæring.

Dette færdiggør Mahayana Sutra’en med titlen

“Den Ædle Visdom for Bortgang”.

20
Das Edle Sutra der Weisheit des
Dahinscheidens

In Sanskrit: Ārya-ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-
sūtra. Auf Tibetisch: Phakpa daka yeshe shejawa
thekpa chenpö do. [Auf Deutsch: Das Edle Ma-
hayana Sutra der Weisheit des Dahinscheidens.]

Tiefste Verehrung allen Buddhas und Bodhisattvas!

Dies habe ich gehört: Einst verweilte Bhagawan

im Palast des Götterkönigs von Akanishta und
lehrte dem ganzen Gefolge den Dharma, als
der Bodhisattva Mahasattva Akashagarbha sich
vor Bhagawan niederwarf und um das Folgende
ersuchte:
“Bhagawan, auf welche Weise sollte sich ein
Bodhisattva zum Zeitpunkt des Todes mit dem
Geiste befassen?”
Bhagawan entgegente: “Akashagarbha, zum
Zeitpunkt des Todes sollte der Bodhisattva sich
in der Weisheit des Dahinscheidens üben. Was ist

21
mit der “Weisheit des Dahinscheidens” gemeint?
Da alle Phänomene auf natürliche Weise völlig
rein sind, übe dich zutiefst in der Vorstellung,
dass sie ohne jegliche Substanz sind. Da alle
Dharmas in Bodhicitta beinhaltet sind, übe dich
zutiefst in der Vorstellung des großen Mitgefühls.
Da alle Phänomene auf natürliche Weise klar
leuchtend sind, übe dich zutiefst in der Vorstel-
lung jenseits von Bezugspunkt. Da alle Dinge
vergänglich sind, übe dich zutiefst in der Vorstel-
lung, welche an überhaupt nichts anhaftet. Wenn
der Geist verwirklicht ist, genau das ist Weisheit.
Daher übe dich zutiefst in der Vorstellung, dass
man Buddha nirgendwo anders suchen soll.”
Daraufhin sprach Bhagawan die folgenden
Verse:

Da Phänomene von Natur aus völlig

rein sind,
Übe dich in der Vorstellung des Fehlens
jeglicher Substanz.
Versehen mit Bodhicitta,

22
 Übe dich in der Vorstellung des großen
Mitgefühls.
Da alles von Natur aus klar leuchtend ist,
Übe dich in der Vorstellung jenseits von
Bezugspunkt.
Da alle Dinge vergänglich sind,
Übe dich in der Vorstellung, welche an
überhaupt nichts anhaftet.
Da der Geist die Ursache für das Er
scheinen von Weisheit ist,
Suche Buddha nirgendwo anders!

Als Bhagawan diese Worte gesprochen hatte,

war das ganze versammelte Gefolge des Bodhisat-
tvas Akashagarbha und der anderen zutiefst
erfreut und pries Bhagawans Lehren auf das
Höchste.

Hiermit ist das Edle Mahayana Sutra names Die

Weisheit des Dahinscheidens beendet.

23
 พระสูตร “ญาณว่าด้วยการล่วงพ้น
แห่งภพ”
หรือ อารยาตยยัชญานนามสูตร

พระสูตรนี้มีชื่อเป็นภาษาสันสกฤตว่า อารฺ
ยาตฺยยชฺญานนาม มหายานสูตฺรํ และมีชื่อเป็น
ภาษาทิเบตว่า พักปา ดากา เยเช เซ จาวา เท็ก
ปา เชมโป โด ส่วนชื่อภาษาอังกฤษคือ The
Noble Wisdom of Passing Sutra และมีชื่อ
ภาษาไทยว่า พระสูตร “ญาณว่าด้วยการล่วงพ้น
แห่งภพ”

ขอน้อมนมัสการแด่พระพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์
ทั้งหลาย

ข้าพเจ้าได้สดับมาดังนี้ สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระ

ภาคเจ้าประทับอยู่ ณ มหาวิมานแห่งอกนิฏฐเทว
ราช เพื่อเทศนาธรรมโปรดเหล่าเทพสาวก พระ
อากาศครรภ์ผู้เป็นพระโพธิสัตว์มหาสัตว์น้อม
นมัสการและทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า

24
 “ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ในขณะใกล้มรณะ
โพธิสัตว์พึงพิจารณาจิตอย่างไร” พระผู้มีพระ
ภาคเจ้าจึงตรัสตอบว่า “ดูก่อน อากาศครรภ์ ขณะ
จวนมรณะ โพธิสัตว์พึงเจริญญาณว่าด้วยการล่วง
พ้นแห่งภพ ให้บังเกิด”
“ญาณว่าด้วยการล่วงพ้นแห่งภพ” เป็นดั่งนี้
ในเมื่อธรรมทั้งหลายย่อมบริสุทธิ์อยู่โดยปกติ
บุคคลพึงเจริญอภาวสัญญาให้บังเกิด ในเมื่อ
ธรรมทั้งหลายรวมเข้าอยู่ในโพธิจิต บุคคลพึง
เจริญมหากรุณาสัญญาให้บังเกิด ในเมื่อธรรม
ทั้งปวงมีปกติเป็นประภัสสร บุคคลพึงเจริญอนุ
ปลัพภสัญญา ให้บังเกิด เพราะภาวะทั้งปวงเป็น
อนิจจัง บุคคลพึงเจริญสัพพานภิสังคสัญญา
ให้บังเกิด เมื่อจิตตระหนักรู้ในญาณดั่งนี้แล้ว
บุคคลพึงเจริญอัญญาพุทธาปริเยตถิสัญญา ให้
บังเกิด
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสเป็นพระคาถาว่า

พึงเจริญอภาวสัญญา
เพราะธรรมทั้งหลายย่อมบริสุทธิ์
เมื่อประกอบพร้อมด้วยโพธิจิต
พึงเจริญมหากรุณาสัญญา

25
 เพราะธรรมทั้งปวงมีปกติเป็นประภัสสร
พึงเจริญอนุปลัพภสัญญา
ในเมื่อภาวะทั้งปวงเป็นอนิจจัง
พึงเจริญอสังคสัญญา
เมื่อจิตตระหนักดังนี้แล้ว
ไม่พึงแสวงความรู้แจ้งอื่นใดอีก

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสดังนี้แล้ว ปวงเทพ
ซึ่งชุมนุมพร้อมกันอยู่ ณ ที่นั้นรวมทั้งอากาศ
ครรภ์โพธิสัตว์และบริวาร จึงเปล่งเสียงสาธุการ
สรรเสริญธรรมะของพระพุทธองค์ด้วยความปีติ
ยินดี
พระสูตร “ญาณว่าด้วยการล่วงพ้นแห่ง
ภพ” อันเป็นพระสูตรฝ่ายมหายาน เป็นดั่งนี้ ขอ
มงคลจงบังเกิดมี

26
 El Sutra de la Noble Sabiduría
de la Muerte

En el lenguaje de India [Sánscrito] se titula Ārya-

ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra. En el lengua-
je de Tibet se titula Pagpa daka yeshe zhe chawa
tegpa chenpo do. [En castellano se titula El sutra
majayana de la noble sabiduría de la muerte.]

¡Homenaje a todos los budas y bodhisatvas!

Así escuché una vez: El Conquistador

Trascendente se encontraba en el palacio del rey
de los dioses de Akanishta, enseñando el dharma
a la corte, cuando el bodhisatva majasatva Akar-
shagarbha se postró ante él y le hizo la siguiente
petición:
“Conquistador Trascendente, ¿cómo debe un
bodhisatva contemplar la mente en el momento
de la muerte?”
El Conquistador Trascendente entonces le
contestó: “Akarshagarbha, en el momento de

27
la muerte, un bodhisatva debe entrenarse en la
sabiduría de la muerte. ¿Qué se quiere decir con
‘sabiduría de la muerte’? Dado que todos los fenó-
menos son puros por naturaleza, cultiva bien la
noción de la carencia de existencia. Puesto que la
bodhichita abarca todos los dharmas, cultiva bien
la idea de la gran compasión. Ya que todos los
fenómenos son luminosos por naturaleza, cultiva
bien la idea de la carencia de referencia. Puesto
que todas las entidades son transitorias, cultiva
bien la noción que está libre de todo apego. Cu-
ando se entiende la mente, eso en sí es la sabi-
duría; por lo tanto, cultiva bien la noción de que
el Buda no debe buscarse en ningún otro lugar.”
Luego el Conquistador Trascendente
expresó esto en verso:

Ya que los fenómenos son puros por

naturaleza,
cultiva la noción de la falta de existencia.
Con la bodhichita como inspiración,
cultiva la noción de la gran compasión.

28
 Puesto que todo es luminoso por
naturaleza,
cultiva la noción que no tiene referencia.
Dado que toda entidad es temporal,
cultiva hacia todo un desapego cabal.
Ya que la mente es causa del surgimiento
de la sabiduría,
¡buscar en otro lugar al Buda no deberías!

Cuando el Conquistador Trascendente habló

de esa manera, el bodhisatva Akarshagarbha y los
otros, el séquito entero, se regocijaron con deleite
y elogiaron sinceramente su enseñanza.

Así concluye el sutra majayana titulado La noble

sabiduría de la muerte.

29
 Sutra da Nobre Sabedoria da
Passagem

Na língua da Índia [sânscrito], é intitulado Ārya-

ātyaya-jñāna-nāma-mahāyāna-sūtra. Na língua
do Tibete, é intitulado Pagpa daka yeshe zhe jawa
tegpa chenpö do. [Em português, é intitulado
Sutra da Nobre Sabedoria da Passagem, um Sutra
Mahayana.]

Homenagem a todos os budas e bodisatvas!

Assim ouvi certa vez. O Conquistador

Transcendente estava no palácio do rei dos deuses
de Akanishta ensinando o Darma ao séquito,
quando o bodisatva mahasattva Akashagarbha
prostrou-se ao Conquistador Transcendente e fez
o seguinte pedido:
—Conquistador Transcendente, como o bodi-
satva deve ver a mente no momento da morte?
O Conquistador Transcendente respondeu:
—Akashagarbha, no momento da morte, o bodi-

30
satva deve treinar a sabedoria da passagem. O que
significa sabedoria da passagem? Visto que todos
os fenômenos são naturalmente puros, cultive
bem a noção de ausência de existência. Visto que
todos os Darmas estão contidos na boditchita,
cultive bem a noção de compaixão grandiosa.
Visto que todos os fenômenos são naturalmente
luminosos, cultive bem a noção de não referência.
Visto que todas as entidades são impermanentes,
cultive bem a noção de estar livre de apego a
qualquer coisa. A compreensão da mente é, em si,
a sabedoria. Portanto, cultive bem a noção de que
Buda não deve ser procurado noutro lugar.
O Conquistador Transcendente recitou:

Visto que os fenômenos são, por

natureza, puros,
Cultive a noção de ausência de existência.
Imbuído de boditchita,
Cultive a noção da compaixão grandiosa.
Visto que tudo é naturalmente luminoso,
Cultive a noção de não referência.

31
 Visto que todas as entidades são
impermanentes,
Cultive o não apegar-se a nada.
Visto que a mente é a causa do surgir da
sabedoria,
Não procure por Buda noutro lugar!

Tendo o Conquistador Transcendente dito

tais palavras, todo o séquito do bodisatva
Akashagarbha e os demais se regozijaram e sin-
ceramente louvaram o ensinamento do Conquis-
tador Transcendente.

Isso conclui o sutra mahayana intitulado Nobre

Sabedoria da Passagem.

32
Сутра благородной мудрости ухода
 

На санскрите: Арья ата гьяна нама махаяна

сутра. На тибетском: Пагпа дака еше ще
джя ва тегпа ченпо до. [На русском: Сутра
махаяны благородной мудрости ухода]

Простираюсь пред всеми буддами и

бодхисаттвами!

Так я слышал, однажды, Запредельный

Победитель пребывал во дворце короля
богов в Акаништхе, обучая Дхарме свое
окружение, бодхисаттва махасаттва
Акашагарбха, сделав простирания
Запредельному Победителю,спросил:
“Запредельный Победитель, как должен
бодхисаттва смотреть на свой ум в момент
смерти?” Тогда Запредельный Победитель
ответил : “Акашагарбха, в момент смерти
бодхисаттва должен тренироваться в

33
мудрости ухода. Что имеется в виду под
‘мудростью ухода’? Так как все явления по
природе своей чисты, зароди понимание
отсутствия их истинного бытия. Так как
все дхармы содержаться в бодхичитте,
зароди понимание великого сострадания.
Так как все явления по природе светоносны,
зароди понимание отсутствия точки
сосредоточения. Так как все существующее
непостоянно, развивай непривязанность ко
всему. Когда ты осознаешь свой ум – это и
есть мудрость. Поэтому зароди понимание,
что нет нужды искать будду где либо еще.”
Запредельный Победитель далее
произнес это в строфах:
 
Так как все явления по природе чисты,
Зароди понимание отсутствия их
   истинного бытия.
Обладая бодхичиттой,
Зароди понимание великого
   сострадания.

34
 Так как все по природе есть
   светоностность ,
Зароди понимание отсутствия
   точки сосредоточения.
Так как все существующее
непостоянно,
Pазвивай непривязанность ко
   всему.
Так как ум – это причина для
   пробуждения мудрости,
Не ищи будду где либо еще.
 
Запредельный Победитель так произнес
это, и бодхисаттва Акашагарбха и другие,
все собрание, возрадовались и искренне
восхвалили учение Запредельного
Победителя.
 
Закончена Сутра Махаяны“благородной
мудрости ухода”.

35
 Other Titles
from
Lhasey Lotsawa
Translations & Publications

1 Clarifying the Path, Remembering the Masters of the Past

Volume I

Three source books compiled for Phakchok Rinpoche’s

Nine Yanas programs:

1 The Shravakayana
1 The Pratyekabuddhayana
1 The Bodhisattvayana

A Glimpse of Buddhadharma, by Phakchok Rinpoche

A Glimpse of Mind Training, by Phakchok Rinpoche

The Eightfold Supreme Path of Mind Training,

compiled by Phakchok Rinpoche

Keys to Happiness & a Meaningful Life,

by Phakchok Rinpoche

For more information, please go to

www.phakchokrinpoche.org/lhaseylotsawa
 ÉÊ Ê,0ï<0j/ßK̹ÓîÊ>1ÝkË)£Ó)9ØýÜ,ÜÊ>ù·Ô9è—¢¼ÔÊ

8Ü-#è-(Ü-»¥-I-lá#-ý-7+Ü-+ýè-&7Ü-,$-¸¥-/5#-,-+ýè-&-+è9-%Ü-7l9-
/#ë0<-`$-(è<-ý-0Ü-7e³$-/9-7'0-+ý:-I-{æ+-:<-#<ß$<-<ëÊÊ

When this twenty-six syllable mantra from the Root

Manjushri Tantra is placed inside texts, no negative karma
will arise from walking over or on top of them.