You are on page 1of 24

levan kaxiSvili1

evropis politikuri partiebis


federaciebSi qarTuli partiebis
socializaciis efeqtebi
saqarTvelos politikis instituti (GIP) aris arakomerciuli, arapartiuli, kv-
leviTi da analitikuri organizacia, romelic 2011 wlis dasawyisSi daarsda. GIP
cdilobs saqarTveloSi demokratiuli institutebis organizaciuli safuZvlebis
gaZlierebas da efeqturi mmarTvelobis principebis ganviTarebas politikuri kv-
levisa da advokatirebis gziT. organizaciis mizania, gaxdes kvlevebisa da poli-
tikuri inovaciebis wamyvani centri saqarTvelosa da Savi zRvis regionSi da saku-
Tari wvlili Seitanos regionuli TanamSromlobis ganviTarebisa da politikuri
stabilurobis misaRwevad. 2013 wlidan saqarTvelos politikis instituti aris
euTos akademiuri institutebisa da analitikuri organizaciebis qselis wevri,
xolo 2018 wlidan ki EU-LISTCO-s konsorciumis wevri, romelic xorcieldeba
evrokavSiris “horizonti 2020-is” programis farglebSi.

winamdebare publikacia momzadebulia nacionaluri fondi demokratiisTvis (NED)


finansuri mxardaWeriT. aq gamoTqmuli mosazrebebi ekuTvnis avtors da SesaZloa
ar gamoxatavdes, saqarTvelos politikis institutis da nacionaluri fondi
demokratiisTvis Sexedulebebs.

dokumentis citirebis wesi:


levan kaxiSvili. „evropis politikuri partiebis federaciebSi qarTuli partiebis
socializaciis efeqtebi“, politikis dokumenti #6, saqarTvelos politikis in-
stituti, oqtomberi 2018.

Tavdapirvelad gamoqveynda _ 28 seqtemberi, 2018


gamoqveynda ganaxlebuli saxiT _ 28 oqtomberi, 2018

© Georgian Institute of Politics, 2018


Tel: +995 599 99 02 12
Email: info@gip.ge
www.gip.ge
sarCevi

Sesavali........................................................................................................4
ideologiuri profilis daxvewa................................................................6
codnaze xelmisawvdomoba da partiuli politikis
`nou-haus~ gadacema...................................................................................10
Sida legitimacia da saerTaSoriso aRiareba...........................................13
Sida konkurenciasa da TanamSromlobaSi daxmareba................................18
daskvna.........................................................................................................19
bibliografia..............................................................................................21
4

Sesavali
funqcionirebadi partiuli politikis (PES), liberalebis da demokratebis
sistemis mSenebloba kompleqsuri pro- aliansi evropisTvis (ALDE) da evropis
cesia, romelzec ramdenime faqtori konservatorebisa da reformistebis
axdens gavlenas. Tavis mxriv, parti- aliansi (ACRE). saqarTvelos respub-
uli politikis bunebasac aqvs demokra- likuri partia da erTiani nacionalu-
tizaciis procesis formirebaze gavle- ri moZraoba (UNM) pirveli qarTuli
na. rac imas niSnavs, rom politikuri partiebia, romlebic Sesabamisad 2007
partiebis sistemis saTanado safuZvlis wlidan evropartia ALDE-sTan2, xolo
gareSe warmoudgenelia, saqarTvelom 2008 wlidan EPP-sTan arian afilire-
konsolidirebul demokratias miaR- bulebni. mogvianebiT, sxva qarTulma
wios. winamdebare naSromi fokusirdeba partiebmac gaimeros igive: 2012 wels
qarTul partiul politikaze da imaze, Tavisufali demokratebi SeuerTdnen
Tu evropuli partiebis federaciebTan ALDE-s, xolo qarTulma ocnebam evro-
(SemdgomSi „evropartiebi“) urTierToba pis socialistur partiaSi (PES) damk-
ra gavlenas axdens qarTul politikur virveblis statusi miiRo; 2014 wels
partiebze. kvlevis mizani qarTul par- saqarTvelos konservatiuli partia
tiebsa da evropartiebs Soris kavSire- ACRE-sTan afilirebuli partia gaxda,
bis gaanalizebaa. gansakuTrebuli yur- dabolos, 2017 wels moZraoba Tavisu-
adReba eTmoba kiTxvas: evropartiebTan flebisTvis _ evropulma saqarTvelom
partnioroba gavlenas axdens Tu ara EPP-Si moipova damkvirveblis statusi.
qarTuli partiebis politikuri plat- evropartiebis wevroba pirobiTia da am
formebis da qveyanaSi evropeizaciisa partiis warmomadgenlebis mier Catare-
da demokratizaciis sakiTxebis dRis buli faqtebis damdgeni misiebis Sede-
wesrigebis formirebasa an ganviTare- gebzea damokidebuli, romelic, Tavis
baze da rogor? agreTve, winamdebare mxriv, aplikanti partiis ideologiuri
naSromi, ikvlevs Tu ramdenad aqvT qar- orientaciis konkretuli evropartiis
Tul partiebs Tanmimdevruli politi- ideologiur poziciebTan Sesabamiso-
kuri dRis wesrigi, raTa isini evropis bas afasebs. Tumca, ZiriTadad es pro-
doneze waaxalison da ramdenad iqcevi- cesi formalobaa radgan, rogorc Cans,
an isini ase. aplikaciis proceduraSi gadamwyvet
rols mainc interpersonaluri kavSire-
qaruli politikuri partiebi oTxi bi TamaSobs. nakleb mosalodnelia ap-
sxvadasxva evropuli partiebis fed- likaciis miReba partiisgan, romelic am
eraciebis wevrebi an maTTan afilire- Tu im evropartiis ideologiasTan Seu-
bulebi arian: evropis saxalxo partia sabamoa. Tumca, aRniSnuli ideologiu-
(EPP), evropis socialisturi partia ri orientaciebi TiTeuli qveynis kon-

1
levan kaxiSvili saqarTvelos politikis institutis analitikosia.
2
ALDE erTaderTi evropartiaa, romelic evrokavSiris farglebs gareT dafuZnebul politikur partiebs
srul wevrobas aniWebs.
5
teqstSi, calkeuli SemTxvevis mixedviT maToben“.4 meore mxriv, saTanadod ar
unda gaanalizdes, radgan liberalizmi, aris gamokvleuli, Tu ratom SeiZle-
socializmi, konservatizmi da sxva sx- ba surdeT evropartiebs evrokavSiris
vadasxva qveynanaSi sxvadasxvanairad arawevri qveynebis adgilobriv par-
esmiT. interpersonaluri kavSirebis tiebTan TanamSromloba. maria Saginas5
mniSvnelobaze miuTiTebs, erTi mxriv, Tanaxmad, urTierTTanamSromlobisT-
EPP-Si axali memarjveneebis gawevriane- vis motivacia orive mxares gaaCnia. ev-
baze erTiani nacionaluri moZraobis ropartiebisTvis es motivacia TavianTi
savaraudo araformaluri veto.3 xolo, normebisa da Rirebulebebis gavrcele-
meore mxriv, evropulma saqarTvelom ba da Sesabamisi politikebis waxal-
EPP-sTan afilireba martivad moipova, isebaa. agreTve, evrokavSiris arawevri
savaraudod, im faqtis gamo, rom evro- qveynebis adgilobriv partiebTan urT-
puli saqarTvelos liderebs, jer kidev ierTobiT, evropartiebi da evroparla-
erTiani nacionaluri moZraobis wevro- mentarebi ufro metad informirebulni
bis dros hqondaT EPP-sTan piradi kon- xdebian da sagareo politikis agentebis
taqtebi damyarebuli. aman nacionaluri rolSic gvevlinebian. rac Seexeba adgi-
moZraobis mxridan evropuli saqarT- lobriv politikuri partiebs, evropar-
velos wevrobis dablokva SeuZlebeli tiebTan maT urTierTobas ufro komp-
gaxada. leqsuri struqtura aqvs. maria Sagina
gansazRvravs xelSesaxeb anu politi-
evropartiebsa da evrokavSiris arawev- kur da araxelSesaxeb anu socialur da
ri qveynebis politikur partiebs So- simbolur stimulebs, romlebic eqvsi
ris urTierTobebis Seswavla, kvlevis tipisaa: ukeTesi xelmisawvdomoba, cod-
SedarebiT axal sferos warmoadgens. na da daxmareba evrokavSirisgan; Sida
centraluri da aRmosavleT evropis legitimacia; saerTaSoriso aRiareba;
qveynebis politikur partiebze ev- evrointegraciis lobirebis iribi Ses-
ropartiebis gavlena, maSin roca ev- aZlebloba; partiis ideologiuri pro-
rokavSiris pirobiTobis politikis filis daxvewa; dabolos, Sida doneze
yvelaze mniSvnelovani `jildo~ — ka- maTi qmedebebis politikuri mxardaWera.
vSiris wevroba iyo, farTod aris Ses- winamdebare naSromi, kvlevis ramdenime
wavlili. aRniSnuli gavlena zogjer meTods iyenebs, maT Soris siRrmiseul
dadebiTi iyo, calkeul SemTxvevebSi ki interviuebs, eqspertTa gamokiTxvas,
mas ara Tanmimdevruli memarcxene-me- sazogadoebrivi azris kvlevas, parti-
marjvene konkurenciisken, aramed im uli dokumentaciis gaanalizebas (ro-
mdgomareobisken mivyavdiT, sadac „yve- goricaa manifestebi da wesdebebi) da
la partias erTi gacxadebuli mizani aseve, saqarTvelos SemTxvevis da qar-
aqvs, Tumca sasurveli politikis mis- Tul partiebsa da evropartiebs Soris
aRwevad erTmaneTis kompetenciaze ka- urTierTobis analizs.

3
Lavrelashvili, Teona. 2017.Georgian parties and the “Euro-Parties” cooperation, achievements and challenges. Rondeli
Foundation. xelmisawvdomia:https://www.gfsis.org/blog/view/770
4
ix.: Innes, Abby. 2002. Party competition in postcommunist Europe: The great electoral lottery.Comparative Politics,
Vol. 35, No. 1, pp.: 85-104.
5
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
6

ideologiuri profilis daxvewa


ideologia politikuri partiebis sakuTari ideologiuri poziciebis kon-
erT-erTi umniSvnelovanesi maxasiaTe- solidacia am dromde ver SeZles da ver
belia. imis mixedviT, Tu ra ideologias Camoyalibdnen Tanmimdevrul programa-
mihyveba partia, konkretuli sakiTxisa tul partiebad.9
Tu problemisadmi misi poziciis mTeli
speqtris aRweraa SesaZlebeli. dasav- programatuli partiebis formire-
leT evropis Semdgar demokratiebSi ba, an sul mcire, qarTuli politiku-
miiCneva, rom politikuri ideologie- ri partiebis ideologiuri poziciebis
bi socialuri gamyofi xazebis gaswvriv daxvewaSi wvlilis Setana, qarTul
aRmocendnen, romlebic sazogadoebis da evropartiebs Soris urTierTobis
sxvadasxva jgufebis urTierTgamom- erT-erTi SesaZlo Sedegia. evropar-
ricxavi interesebis gamoxatulebas war- tiebis Tanaxmad, damkvirvebeli, aso-
moadgendnen.6 Tumca, postkomunistur cirebuli an wevri partiebi Sesabamisi
sazogadoebebSi, rogoricaa saqarTve- evropartiis ideologiur poziciasTan
lo, sabWoTa wyobis Svidma aTwleulma unda modiodnen TanxvedraSi. Tumca,
aRniSnuli socialuri gamyofi xazebi, ramdenadac saqarTveloSi politikur
didwilad, mospo da maT nacvlad axali partiebs Tanmimdevruli ideologia ar
ganxeTqilebebi warmoqmna. Sesabamisad, aqvT da xSirad, maT mier gacxadebu-
politikur partiebs TavianTi ideolo- li ideologiuri mimarTuleba arCev-
giebis konkretuli sazogadoebrivi da- nebis win gaJRerebul dapirebebTan ar
nayofebis gverdiT konsolidaciis Ses- modis SesabamisobaSi, evropartiebTan
aZlebloba ar hqondaT. nacvlad amisa, urTierToba qarTuli politikuri par-
isini, rogorc wesi, qarizmatuli maxas- tiebisTvis, SesaZloa, sasargeblo in-
iaTeblebis mqone pirovnebebis garSemo strumenti iyos, imisaTvis, rom adgi-
mobilizdebodnen.7 aseTi politikuri lobriv doneze, konkretul sakiTxebze
partiebi, zogjer klientistur partie- sul mcire bundovnad mainc Camoayali-
bad transformirdebodnen, romelic bon sakuTari poziciebi.
sazogadoebis mobilizebas materialuri
Tu aramaterialuri pirdapiri sargeb- meinstrimuli qarTuli politikuri
lis, rogorc arCevnebSi gamarjvebis Se- partiebis ideologiuri wyobis gasage-
degis dapirebiT axdenda.8 meore mxriv, bad eqspertTa gamokiTxva Catarda.
postsabWoTa hibridul Tu avtorita- eqspertTa gamokiTxvis mignebebi sami
rul reJimebSi politikurma partiebma yvelaze didi partiis (evropartiebis

6
ix: Lipset, Seymour Martin, and Rokkan, Stein. 1990. Cleavage structures, party systems, and voter alignments. In
Peter Mair (ed.).The West European Party System. Oxford: Oxford University Press. Pp. 91-111.
7
ix: Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies: Theoretical propositions.
Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
8
ix: Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies: Theoretical propositions.
Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
9
ix:Kakhishvili, Levan. 2017. Is democracy possible without stable political parties? Party politics in Georgia and pros-
pects for democratic consolidation. Tbilisi: Georgian Institute of Politics. xelmisawvdomia: http://gip.ge/6401/
7
wevrebi) gacxadebul ideologias aCven- rTvelo memarjveneobisken ixrebian (ix-
ebs. eqspertTa SefasebiT qarTuli oc- ileT grafiki 1). aRniSnuli adasturebs,
neba memarcxene ideologiisken, xolo rom es sami partia marTlac im evrop-
erTiani nacionaluri moZraoba da moZ- ul partiebTan arian federaciaSi, rom-
raoba TavisuflebisTvis-evropuli saqa- lebTanac msgavs ideologias iziareben.

grafiki 1: saqarTveloSi partiuli wyobis gadanawileba organzomilebian sivrceze.

mocemuli suraTi saitereso dakvirvebas lemebTan mimarTebaSi partiebis pozi-


gvTavazobs. gamokiTxuli eqspertebis cia imas miuTiTebs, politikuri partia
mier memarjveneobisken gadaxrili yve- marcxniv ixreba Tu marjvniv da liber-
la partia ufro metad libertanianuli, tanulia Tu avtoritaruli. sakitxebis
xolo yvela memarcxeneobisken gadaxri- anu problemebis mniSvnelobis xarisxi
li partia ufro metad avtoritarulad imis indikatoria, Tu arsebuli mdgo-
Sefasda. Tumca, ucnobia, arsebobs Tu mareobis ra aspeqti aris politikuri
ara raime maxasiaTebeli, romelic speq- partiis mier problemizirebuli. aR-
tris romelime mxares yofnas ukavSir- niSnuli Seexeba imas, Tu ra saxis prob-
deba, da memarcxeneobasa da avtorita- lemebis gadaWra surT partiebs da ra
rulobas Soris korelacias axsnida. es saxis politikebs sTavazoben isini Tavi-
SesaZloa, Semdgomi kvlevebis Tema iyos. aT amomrCevlebs. sakiTxebis mniSvnelo-
ideologiuri poziciis meore mniSvnelo- bis xarisxis Sesafaseblad ekonomika da
vani aspeqtia konkretuli sakiTxebis tradiciuli Rirebulebebi iqna gamokv-
mniSvnelobis xarisxi. konrketul prob- leuli (ixileT grafiki 2).
8
grafiki 2: tradiciuli Rirebulebebisa da ekonomikis mniSnelobis xarisxi qarTu-
li politikuri partiebisTvis.

mocemuli grafikidan Cans, rom gamokiTx- erTi mniSvnelovani dakvirveba iqnebo-


uli eqspertebis TvalsazrisiT saqarTve- da, qarTuli ocnebis mier ekonomikur
loSi sami partiaa, romelic tradiciuli sakiTxebze metad tradiciuli Rire-
Rirebulebebs ufro maRal mniSnelobas bulebebisTvis prioritetis mcired gad-
aniWebs, vidre ekonomikis. samive partia aWarbebulad miniWeba. aRniSnuli zustad
memarcxeneobisken gadaxrili partiaa, ar asaxavs memarcxeneobisken midrekili
maT Soris, erT-erTi mmarTveli partia ZiriTadi politikuri partiebis sakiTx-
_ qarTuli ocnebaa. meore jgufSi Sedian ebis mniSnelobis xarisxs iseT qveynebSi,
partiebi, romlebic ekonomikur sakiTx- rogoricaa germania da didi britaneTi.
ebs tradiciul Rirebulebebze met mniS- germaniis social-demokratiuli partia
vnelobas aniWeben. esenia: erTiani nacio- da britaneTis leiboristuli partiebi
naluri moZraoba, evropuli saqarTvelo tradiciul Rirebulebebze metad (zus-
da leiboristuli partia. es ukanaskne- tad 3 quliT) upiratesobas ekonomikas
li gamonakliss warmoadgens da tenden- aniWeben.10
cias arRvevs, Tumca, sxva mxriv danarCen
politikur partiebTan SeTavsebadia. aq aRsaniSnavia, rom rogorc wesi, evropar-
10
Chapel Hill Expert Survey. 2014. monacemebi xelmisawvdomia aq: https://www.chesdata.eu/ches-stats/
winamdebare kvlevis farglebSi Catarebuli eqspertTa gamokiTxvis modelad Capel hilis eqspertuli
gamokiTxva iqna aRebuli. Sesabamisad, Sedegebis Sedareba mniSvnlovani naklovanebebis gareSe iqneba Sesa-
Zlebeli.
9
tiebi TavianT wevrebs ar miuTiTeben lio ekonomikur sistemaSi integraciis
ra poziciebi unda daikavon maT an ra gziT. meore principi ki, socialuri
politikebi unda ganaviTaron. aseve, ev- solidarobis sistemis Seqmna iyo, ro-
ropartiebi winasaarCevno programebis melic SromisuunaroTaTvis Rirseul
SedgenaSic ar monawileoben. amitom, Sida sacxovrebel pirobebs uzrunvelyof-
asparezi TiTqmis mTlianad individual- da. aRniSnuli ori principi, SesaZloa,
uri partiebis saTamaSo moedania da fed- memarcxeneobisaken midrekili politi-
eraciebi maTSi ar erTvebian. saerTo ide- kuri partiis sawyisad miviCnioT. Tumca
ologiur poziciebTan Seusabamoba ufro SesaZlebelia isic, rom sxva ori faqto-
mniSvnelovania, vidre sakiTxebis mniSne- ri — opozicia nacionalur moZraobasa
lobis xarisxebs Soris gansxvaveba. Ses- da maTi EPP-s wevrobasTan mimarTeba-
abamisad, adgilobriv partiazea damok- Si — iyo is, rac sinamdvileSi gansaz-
idebuli, unda Tu ara mas federaciis Rvravda qarTuli ocnebis ideologi-
SigniT myofi ufro gamocdili kolegebi- ur pozicias. aseT SemTxvevaSi cxadia,
sgan gadmoiRos sakiTxebis mniSvnelobis qarTul ocnebas nacionaluri moZrao-
xarisxis struqtura. sxva mxriv, social- bisgan gansxvavebuli politikebi unda
izaciis procesi iseTia, rom normebis SemoeTavazebina amomrCevlisTvis.
da Rirebulebebis gadacema maSinac ki
moxdeba, Tuki aqtorebs amis ganzraxva Tavdapirvelad, qarTuli ocneba sxva-
ar aqvT. amdenad, am Teoriul daSveba- dasxva, TiTqmis, urTierTgamomricxavi
ze dayrdnobiT, SesaZlebelia arsebobd- ideologiebis mqone politikuri par-
nen adgilobrivi partiebi, romlebic tiebis koalicia iyo. qarTuli ocnebis
evropartiebisgan xelSesaxeb sargebels ideologiis formirebis ganxilva, parti-
ufro aqtiurad eZebdnen, vidre normebi- is wevrebsa da evroparlamentis wevrebs
sa da Rirebulebebis gaziarebas. Soris gaCaRebuli e.w. `werilebis omis~
xsenebis gareSe warmoudgenelia.12 qa-
SeiZleba imis mtkiceba, rom evropar- rTuli ocnebis, rogorc politikuri
tiebma mniSvnelovani roli iTamaSes qar- partiis Camoyalibebidan erTi wlis Sem-
Tuli ocnebis ideologiuri poziciebis deg, evroparlamentis 23 wevrma — maT
Camoyalibebaze. 2012 wels politikur Soris EPP-dan 19-ma — imdroindel pre-
moZraobad Camoyalibebuli qarTuli mier-ministr biZina ivaniSvils gaugza-
ocneba 12 ZiriTad princips eyrdnobo- vna werili, sadac mas saqarTvelos ev-
da, romelTa umravlesoba Tavisi arsiT ropisgan daSorebaSi adanaSaulebdnen.
sufTad politikuri iyo da ekonomikur am braldebebs daviT usufaSvilma, im
sakiTxebs mxolod ori maTgan ukavSir- droisTvis parlamentis Tavmjdomarem,
deboda.11 ekonomikasTan dakavSirebuli upasuxa, romelsac, Tavis mxriv, AL-
pirveli principi iyo umuSevrobis da DE-sTan hqonda kavSirebi. aRniSnulma
siRaribis daZleva, mcire da saSualo incidentma, SesaZloa, motivacia mis-
biznesebis da soflis meurneobis ganvi- ca qarTul ocnebas, moeZebnaT feder-
TarebiT, sakuTrebis da Sromis ufle- acia, romelic amgvar TavdasxmebTan
bebis dacvisa da saqarTvelos msof- gamklavebas SeZlebda. aseTi partniori

11
Civil Georgia. 2012. koalicia `qarTuli ocnebis~ damfuZnebeli deklaracia. xelmisawvdomia: https://old.
civil.ge/geo/article.php?id=25137&search=
12
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
10
ki evropis socialisturi partia (PES) ocnebam da Tavi memarcxene-centristul
aRmoCnda. e.w. „werilebis oms“ aRniSnul politikur partiad gansazRvra. am in-
partiasTan araformaluri molaparake- cidents sxva mniSvnelovan aspeqtamdec
bebis dawyeba mohyva Sedegad. Sesabamis- mivyavarT, es aris Sida legitimacia an
ad, PES-Tan Tavsebadobis mizniT, qarTu- saqmianobis mxardaWera da agreTve, saer-
li ocnebis ideologiuri pozicia unda TaSoriso aRiareba. miuxedavad imisa,
Camoyalibebuliyo, rogorc memarcx- rom es sakiTxebi maria Saginam calkeul
ene-centristuli. SesaZloa, swored stimulebad gansazRvra, isini erTmane-
es iyo imis mizezi, Tu ratom moaxdina Tze mWidrod aris gadajaWvuli da maTi
partiis wesdebis ganaxleba qarTulma cal-calke ganxilva SeuZlebelia.

codnaze xelmisawvdomoba da partiuli


politikis `nou-haus~ gadacema
ideologia da im Rirebulebebis gaziareba gorc gamowvevebi, aseve SesaZleblobe-
da daswavla, romlebic ideologiebidan bi. es ukanaskneli evropuli partiebis
momdinareobs, evropartiebsa da qarTul aliansebSi wevrobis efeqturad gamoy-
politikur partiebs Soris urTierTobis enebas ukavSirdeba. es aliansebi codnisa
mxolod erTi nawilia. ufro mniSvnelo- da gamocdilebis miRebis farTo wyaros
vani ganzomileba — an is, romelic praq- warmoadgenen, romelic SesaZlebelia
tikaSi yvelaze intesniurad gamoiyeneba — nebismierma im wevrma, damkvirvebelma Tu
Sida asparezze gavlenis moxdenis sakiTxs asocirebulma partiam gamoiyenos, rom-
exeba. Catarebulma kvlevam aCvena, rom lebic instituciurad maTi evropeli ko-
qarTuli politikuri partiebisTvis, gan- legebis doneze ar arian ganviTarebul-
sakuTrebiT nacionaluri moZraobisa da ni. amdenad, SesaZlebelia, rom qarTuli
evropuli saqarTvelosTvis, evropuli partiebisTvis moewyos saswavlo vizite-
partiebis aliansSi maTi wevrobis mmarT- bi, treningebi, konsultaciebi da sxva,
vel partiaze gavlenis mosaxdenad gam- imdenad ramdenadac amis survili da Se-
oyenebaa mniSvnelovani. evropis saxalxo sabamisi finansuri resursebi arsebobs.
partiis wevroba qarTuli opoziciuri rac Seexeba gamowvevebs, centralur da
partiebis mier evropaSi politikuri mx- aRmosavleT evropis qveynebze samecnie-
ardaWeris mobilizebis instrumentad ro literatura xSirad amtkicebs, rom
xSirad gamoiyeneba. metic, samecniero am qveynebSi partiul politikur siste-
literaturis mixedviT, evropartiebic mas evropulma integraciam ziani miayena,
arian dainteresebulni, rom wevrebis sa- radgan Sida aqtorebi evrokavSiris piro-
Sinao asparezze mxardasaWerad TavianTi biTobis politikis farglebSi maTTvis
gavlena gamoiyenon, radgan surT, rom micemul instruqciebs mihyvebodnen, par-
evrokavSiris sagareo urTierTobebSi tiul politikaSi socialuri gamyofi xa-
aqtorebis roli moirgon da ase gazard- zebi waiSala da mxolod erTi ganzomileba
on sakuTari gavlena. amgvarad, aRniSnuli aRmocenda, romlis gaswvrivac ganlagd-
procesi orive mxarisTvis momgebianad ga- nen partiebi: evropuli integraciisken
moiyureba. Tu mis winaaRmdeg yofna. am istoriuli
gamocdilebidan gamomdinare, mniSvnelo-
Tumca, meore mxriv, arsebobs ro- vania, rom qarTulma politikurma par-
11
tiebma Tavdapirvelad, SeimuSavon Tanmim- interesis naklebobis erTi potenci-
devruli ideologiebi da programebi, da uri axsna SiZleba iyos finansebi. mag-
amavdroulad, SeinarCunon unikaluroba, aliTad, Tuki romelime politikuri
rogorc Sida aseve evropul doneze. partia dainteresebulia gaigos rogor
keTdeba politika da partiebi rogor
aRsaniSnavia, rom erT-erTma respondent- arian instituciurad organizebuli sx-
ma partiul politikaSi evropartiebis vadasxva evropul qveynebSi, partniori
mier dagrovebul codnasa da gamoc- evropartia treningebisTvis, saswavlo
dilebas strategiuli mniSvneloba mian- vizitebisa Tu amgvari aqtivobebisTvis
iWa. aRniSnuli respondentis Tanaxmad, misTvis finansur mxardaWeras ar uz-
evropartiebsa da adgilobriv politi- runvelyofs. amgvari aqtivobebisTvis
kur partiebs Soris urTierTobebi, ro- finansuri resursebis mobilizeba adg-
gorc is uwodebs „partiuli politikis ilobrivi partiebis pasuxismgeblobaa.
nou-haus“ transferze unda damyardes. Tumca, saqarTveloSi moqmedi poli-
„nou-hau“ moicavs imasac, rasac Sagina13 tikuri partiebis mcire finansuri re-
uwodebs ara mxolod partiebis ideolo- sursebis gamo, aRniSnuli jer kidev
giur poziciebis daxvewas, aramed aseve gamowvevad rCeba. „saerTaSoriso gam-
informaciaze wvdomas da codnis gad- Wirvaloba saqarTvelo“-s monacemebis
acemas imis Sesaxeb, Tu rogor unda mox- mixedviT,16 2012 wlidan saqarTveloSi
des politikuri kavSiris organizeba ise, moqmedma politikurma partiebma jamu-
rom is gamWirvale, demokratiuli da in- rad Semowirulobebis saxiT 105,910,256
stituciurad stabiluri iyos. qarTuli lari miiRes (ixileT grafiki 3). Semow-
politikuri partiebis Sida demokratia- irulobebis mimRebi politikuri par-
sa da instituciur siZlieres warsulSi tiebis ricxvis gaTvaliswinebiT, es
akritikebdnen da am sferoebSi ganviTare- Tanxa saSualod 1,357,824 laria eqvs
bis saWiroebas Tavad partiebic aRiare- welze meti periodisTvis, rac imas
ben.14 saqarTvelos yofilma premier-min- niSnavs, rom TiTeuli partia Semowir-
istrma („qarTuli ocneba“) ganacxada, rom ulobebis saxiT wliurad, saSualod,
qarTulma ocnebam ver SeZlo, rom in- 210,000 larze naklebs iRebs. cxadia, rom
stituciurad aRmocenebuliyo rogorc es didi Tanxa ar aris. sxva problemaa,
politikuri partia.15 aRniSnuli mianiS- roca am Semowirulobebis umetesi nawi-
nebs, rom `partiuli politikis nou-hau~ li mmarTvel partias ekuTvnis. kerZod,
didi mniSvnelobis matarebeli unda iyos. qarTulma ocnebam Semowirulobebis
Tumca, rogorc Cans qarTuli partiebi am saxiT 50,506,940 lari, anu mTeli Tanxis
SesaZleblobas ar iyeneben. 48 procenti miiRo. erTiani nacionalu-
ri moZraoba ki 25,196,355 lariTa da 24
Sidapartiul mmarTvelobasTan dakav- procentiT meore adgilzea. es niSnavs
Sirebuli codnis gaziareba-gadacemis imas, 2012-2018 ww. periodSi individu-
13
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
14
Kakhishvili, Levan. 2018. Competing for Votes of Ethnic Minorities in Georgia: The 2017 local elections. Center for
Studies of Ethnicity and Multiculturalism: Tbilisi. xelmisawvdomia: http://csem.ge/wp-content/uploads/2018/06/
Competing-for-Votes-of-Ethnic-Minorities_Eng.pdf
15
radio Tavisufleba. 2018. giorgi kvirikaSvili: partia `qarTuli ocneba~ instituciad jer ver Camoyal-
ibda. xelmisawvdomia: https://www.radiotavisupleba.ge/a/29202252.html
16
Transparency International Georgia. 2018. Donations to Georgian political parties. Available at: https://www.trans-
parency.ge/politicaldonations/en/parties?page=all
12
aluri Tu iuridiuli pirebisgan orma Si politikuri SemowirulobebiT jamu-
politikurma partiam jamSi Semowiru- rad mxolod 5.1 milioni lari miiRes
lobebis 72 procenti miiRo. aRniSnu- — nakleb savaraudoa, rom evrokavSirSi
li monacemebi mianiSnebs faqtze, rom saswavlo vizitebis Tavad dafinanse-
SedarebiT patara politikuri partie- bas SeZleben. Tavis mxriv, yvelaze didi
bi, magaliTad rogorebic arian Tavis- politikuri partiebi, qarTuli ocne-
ufali demokratebi an respublikuri ba da nacionaluri moZraoba, rogorc
partia — orive ALDE-s wevri partiaa Cans, instituciuri ganviTarebisa da
da ukanaskneli eqvsi wlis ganmavloba- Sida demokratiis garda sxva sakiTxeb-
iTac arian dainteresebulni.
grafiki 3: saqarTveloSi moqmedi politikuri partiebis Semowirulobebi, 2012-2018ww.

wyaro: Transparency International Georgia. 2018. Donations to Georgian political parties.


xelmisawvdomia: https://www.transparency.ge/politicaldonations/en/parties?page=all
13

Sida legitimacia da saerTaSoriso aRiareba

politikuri aqtorebisTvis saerTaSor- gadoeba euTos demokratiuli insti-


iso kavSirebsa Tu organizaciebSi wev- tutebisa da adamianis uflebebis ofi-
robis instrumentalizeba uCveulo ar sis (OSCE ODIHR) angariSs yovelTvis
aris. amitom, adgilobriv politikur aRelvebiT elis. aRmosavleT partnio-
partiebs, romlebic TavianT politikur robis farglebSi warmoebulma piro-
TamaSs or, Sida da saerTaSoriso doneze biTobis politikam, centraluri da
TamaSoben, xSirad Sida SejibrebiToba aRmosavleT evropis qveynebisTvis ev-
saerTaSoriso donezec gaaqvT, saer- rokavSirSi gawevrianebis pirobiToba-
TaSoriso mxardaWera ki Sida konkuren- ze rom araferi vTqvaT, Tavisi wvlili
ciaSi gadmoaqvT. es strategia saer- Seitana im ganwyobis formirebaSi, rom
TaSoriso aRiarebis ufro maRali donis Tbiliss dasavleTisgan instruqciebi
miRwevis mizniT Seiqna imisaTvis, rom esaWiroeba. es ganwyoba sargeblis mom-
erTi mxriv, gaizardos partiis unari, tani SeiZleba iyos maSin, rodesac si-
evropis doneze moaxdinos saerTaSo- frTxiliT gamoiyeneba, Tumca saxifaTo
riso mxardaWeris mobilizeba da rom SeiZleba gaxdes, rodesac borotad aris
saerTaSoriso mxardaWera legitimaciis gamoyenebuli. Tuki meqanizmi kargavs
wyarod gamoiyenos aramxolod sagareo ndobas an demonizirebulia, aRiarebis
politikaSi sxva aqtorebisa da qveynebis da legitimaciis strategia marcxs gan-
winaaRmdeg, aramed adgilobriv donezec icdis. saqarTveloSi arseboben amomava-
sxva partiebis winaaRmdeg konkurenci- li populisturi Zalebi, romlebic amis
is dros. zemoaRniSnuli e.w. “werilebis gakeTebas cdiloben. Tumca, es calke
omi~ idealuri magaliTia imisa, Tu ro- kvlevis sagania. winamdebare naSromis
gor SeiZleba, rom evropartiebis wev- mizans rom davubrundeT, mniSvnelova-
robis Sidapolitikuri brZolebisTvis nia imis xazgasma, rom qarTul politi-
instrumentalizeba moxdes. kur elitas aqvs molodini, rom qarTu-
li sazogadoeba ndobas gamoucxadebs
aRniSnuli varaudis ukan dgas idea, evropidan saqarTvelos misamarTiT ga-
rom saqarTvelos evrokavSirSi inte- JRerebul Sefasebebs.
graciisadmi mxadaWera mosaxleobaSi
mniSvnelovnad maRalia, amdenad evroka- aRniSnul mosazrebas erTi problema
vSiri da misi institutebi — maT Soris, aqvs. SesaZloa, samoqalaqo sazogadoeba
evroparlamenti da evropartiebi — Sei- marTlac endoba evropel oficialur
Zleba Sida legitimaciis wyaro iyos. pirebs da afasebs im politikur par-
yofili komunisturi sazogadoebebi, tiebs, romlebic evropul Rirebule-
gansakuTrebiT qarTuli sazogadoeba, bebs iziareben. Tumca situacia sxvag-
evropeli kolegebisgan dakvirvebebi- varia, roca saqme saSualo statistikur
sa da Sefasebebis mosmenas miCveulni moqalaqes exeba. monacemebis ararsebo-
arian. magaliTad, yoveli arCevnebis bis miuxedavad, romelic im tendenciis
Semdeg, saqarTvelos samoqalaqo sazo- gaanalizebis saSualebas mogvcemda, Tu
14
ramdenad endoba qarTuli sazogadoe- ar akeTebs aqcents. am analizis gakeTebis
ba evropeli oficialuri pirebis mier dros mTavari problemaa, Tu ramdenad
saqarTvelos misamarTiT gakeTebul iqneba SesaZlebeli raime safuZvliani
gancxadebebs, mainc aris SesaZlebe- korelaciis damyareba erTi mxriv par-
li davinaxoT arsebobs Tu ara kavSi- tias, romelic evropul Rirebulebebs
ri politikuri partiis popularoba- iziarebs da meore mxriv am partiisad-
sa da sazogadoebis aRqmas Soris, rom mi sazogadoebiv ganwyobas Soris. unda
mocemuli politikuri partia evrop- aRiniSnos, rom cifrebi ar aris aucile-
ul Rirebulebebs iziarebs. aRniSnuli beli, rom aRwerdnen im dones, Tu re-
SesaZloa iyos is miaxloebuli sazomi, alurad ramdenad iziareben politiku-
romelsac SeuZlia gvanaxos Tu rogor ri partiebi evropul Rirebulebebs. am
aRiqvamen qarTvelebi kavSirebs qarTul SemTxvevaSi sazogadoebrivi ganwyoba
partiebsa da evrokavSirs an ufro far- ufro mniSvnelovania da winamdebare naS-
Tod, evropas Soris. romis fokusic swored es aris.

sazogadoebriv ganwyobebis kvlevis Se- grafik 4-ze mocemuli monacemebi aCven-


degad miRebuli monacemebi — ramdenad ebs, rom sazogadoebaSi dabneulobis
iziareben evropul Rirebulebebs qar- maRali donea — mosaxleobis didi naw-
Tuli politikuri partiebi da Tu ro- ili ver wyvets partiebi iziareben Tu
goria maT mimarT sazogadoebis ganwyo- ara evropul Rirebulebebs. kiTxvaze
bebi — ramdenime saintereso daskvnis pasuxad „ar vici“-s wili 26 procen-
gakeTebis SesaZleblobas iZleva. qvemoT tidan 50 procentamde meryeobs. pasux-
mocemuli grafiki 417 aCvenebs imas, Tu ebis kategorias `arcerTi~ aseve didi
ramdenad iziarebs, sazogadoebis aRqmiT, wili aqvs — 15-dan 28 procentamde. rac
konkretuli politikuri partia evro- or rames SeiZleba niSnavdes. pirveli,
pul Rirebulebebs da ra saxis ganwyo- sazogadoeba ar aris darwmunebuli,
bebi aqvs xalxs maT mimarT. aRniSnulma realurad ras niSnavs evropuli Rire-
monacemebma SesaZloa mniSvnelovani in- bulebebi. swored amitomaa, rom xalxi
formacia mogvces partiis evropul Ri- ver pasuxobs esa Tu is partia iziarebs
rebulebebsa (sazogadoebis aRqmiT) da Tu ara evropul Rirebulebebs. meore,
mis dadebiT reitings Soris kavSirze. politikuri partiebi Tavad gamoxat-
politikuri partiis reitingi komple- aven iseT konfliqtur Rirebulebebs,
qsur sakiTxs warmoadgens iseT qveyana- rac moqalaqeebs urTulebs davalebas,
Si rogoric saqarTveloa da SesaZloa, gadawyviton Tu ramdenad iziareben isi-
cifrebi damabneveli iyos maTTvis, vi- ni evropul Rirebulebebs. Tumca, Sesa-
sac arCevnebis Sedegebis prognozireba Zlebelia isic, rom am orive faqtoris
unda.18 Tumca winamdebare naSromi arCev- kombinacia axdendes sazogadoebrivi
nebSi partiebis gamarjvebis albaTobaze ganwyobebis formirebas.

17
monacemebSi Semdegi partiebi iyo warmodgenili: UNM _ erTiani nacionaluri moZraoba; OGFD _ Cveni
saqarTvelo Tavisufali demokratebi; RP _ respublikuri partia; GD _ qarTuli ocneba; CP _ konservati-
uli partia; APG _ saqarTvelos patriotTa aliansi; NF _ erovnuli forumi; LP _ leiboristuli partia;
IWSG _ mrewveloba gadaarCens saqarTvelos; DM _ demokratiuli moZraoba.
18
Gutbrod, Hans, and Dunbar, William, 2016. Corridor of expectations: Georgian Dream ahead, for #GVote16. xelmisaw-
vdomia: https://medium.com/@hansgutbrod/georgian-dream-ahead-according-to-aggregate-estimate-406f2831ebd2#.
evoo748lz
15
grafiki 4: politikuri partiebi da evropuli Rirebulebebi

wyaro: The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward
the EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT – http://caucasusbarometer.org

SezRuduli monacemebis miuxedavad, likuri partia (RP) da qarTuli oc-


imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad iz- neba (GD). gamokiTxulTa 25 procenti
iareben isini evropul Rirebulebebs miiCnevs, rom isini evropul Rirebule-
mocemuli aTi politikuri partia sam bebs iziareben. mesame jgufi ki danar-
jgufad SeiZleba daiyos. partiebis Cen partiebs aerTianebs. Tumca mesame
pirveli jgufSi Sedian: erTiani na- jgufi, iseT or poltikur partias moi-
cionaluri moZraoba (UNM) da Cveni cavs _ mrewveloba gadaarCens saqarTve-
saqarTvelo Tavisufali demokratebi los (IWSG) da demokratiuli moZraoba
(OGFD), radgan sazogadoebis mesamedze (DM) _ romlebic gamokiTxulTa 27 da
mets sjera, rom isini evropul Rire- 34 procentisTvis evropul Rirebulebs
bulebebs iziareben. meore kategoria ar atareben. es ori siaSi yvelaze maRa-
aseve or partias aerTianebs: respub- li maCvenebelia.
16
grafiki 5: sazogadoebrivi ganwyobebi politikuri partiebis mimarT

wyaro: The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward
the EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT – http://caucasusbarometer.org

miuxedavad imisa, rom grafiki 5 ar ganwyobebis ufro maRali maCvenebeli


prognozirebs arCevnebis Sedegebs, igi aqvT _ 13, 15 da 10 procenti _ vidre
uCvenebs, Tu romel partias aRiqvams respublikur partias (10 procenti). im
sazogadoeba dadebiTad. gamokveTili faqtis gaTvaliswinebiT, rom respubli-
partiebia: qarTuli ocneba, saqarTve- kur partias gamokiTxulTa or-samjer
los patriotTa aliansi, leiboristu- meti raodenoba aRiqvams partiad, ro-
li partia da demokratiuli moZraoba. melic evropul Rirebulebebs iziarebs,
qarTuli ocneba zemoT meore jgufSi vidre am sami partiidan romelime, Sei-
kategorizda. am SemTxvevaSi mas dadeb- Zleba davaskvnaT, rom rogorc Cans,
iTi ganwyobis wilis igive procentuli evropuli Rirebulebebi ar aris is um-
maCvenebeli hqonda rac erTian naciona- Tavresi faqtori, romelic politikuri
lur moZraobas, romelic orjer meti partiebis mimarT saxalxo ganwyobebis
gamokiTxulis mier miiCneva, rom ev- formirebas axdens.
ropul Rirebulebebs iziarebs. patri-
otTa alianss, leiboristul partiasa winamdebare analizis Sedegebi aCven-
da demokratiul moZraobas dadebiTi ebs, rom konkretuli partiis kavSire-
17
bi (sazogadoebrivi aRqmebis mixedviT) evropis partiebis federaciaSi wevrobas
evropasTan ganapirobebs am partiis qarTuli partiebi ZiriTadad sakuTari
popularobas. amgvarad, gadaWarbebuli politikuri dRis wesrigis xelSesawyo-
iqneboda dagveskvna, rom evroparti- bad, saerTaSoriso aRiarebisa da Sida
asTan afiliacias adgilobriv doneze legitimaciis mopovebis mizniT iyene-
legitmaciis maRali xarisbi moaqvs. ben, rac Tavis mxriv, ar gadaiTargmneba
Tumca, eWvgareSea, rom evropis do- saqarTvelos evropeizaciis dRis wes-
neze mxardaWeris mobilizebiT adgilo- rigSi. rogorc Cans, qarTuli partiebis
briv partiebs politikuri diskursis evroparlamentSi wevrobis umTavresi
konkretuli mimarTulebiT wayvana, an funqcia evropul doneze politiku-
iseTi Temis problematizeba SeuZli- ri mxardaWeris mobilizebaa, Tumca
aT, romeli iqamde problemad ar miiC- sakuTari TavisTvis da ara qveynisT-
neoda. Sedegad, SeiZleba iTqvas, rom vis. magaliTad, erTaderTi rezolucia
legitimaciis strategia pragmatuli saqarTveloze, romelic evropis sax-
iaraRia, romelic didi sifrTxiliT alxo partiis oficialur vebgverdzea
unda iqnas gamoyenebuli, raTa misi Ses- xelmisawvdomi, 2015 wlis oqtomberSi
aZleblobebiT borotad ar isargeblon. miRebuli sagangebo rezoluciaa saxel-
winaaRmdeg SemTxvevaSi, arsebobs Sesa- wodebiT „demokratiis ukusvla saqarT-
Zlebloba, rom am iaraRis Sedegebi kon- veloSi“.19 rezoluciis miReba tell-
trproduqtiuli gaxdes. ekompania rusTavi 2-is kuTvnilebis
sakiTxis garSemo mimdinare movlenebma
ganxilvis gareSe ar unda darCes saer- ganapiroba, televiziisa, romelic Tavis
TaSoriso aRiarebis mniSvnelobac. 2012 mxriv, mWidrod asocirdeba nacionalur
wlis saparlamento arCevnebis Semdeg, moZraobasTan. rezolucia `daJinebiT
axladarCeul qarTul ocnebas saer- mouwodebs, rom am tendenciebis [poli-
TaSoriso asparezze, gansakuTrebiT, tikuri instrumentalizacia, sasamarT-
maSindeli prezidentis mixeil saakaS- los gadawyvetilbebebis SezRudva da
vilis aqtiuri midgomebisa da mWidro arasaTanado gavlena] Secvlis uunaroba
saerTaSoriso kontaqtebis fonze, Tavis seriozul zians miayenebs saqarTvelos
damkvidreba sWirdeboda. erTian nacio- da evropuli erebis ojaxisken misi sv-
nalur moZraobas saerTaSoriso doneze lis progress.~20
upiratesoba hqonda, radgan is ukve iyo
EPP-is wevri. Sesabamisad, saerTaSor- sxva mxriv, evropuli mxardaWeris gam-
iso mxardaWeris mobilizebis mizniT, oyenebis warmatebuli SemTxvevebic yo-
evropuli partiebis federaciaSi wev- fila. or sxvadasxva dros, ALDE-m saqa-
robis mniSvnelobis gasacnobiereblad rTvelos mxardasaWeri rezoluciebi
qarTul ocnebas didi dro ar dasWirve- miiRo: pirvelad, 2008 wlis oqtomberSi
bia. qarTuli ocneba SeeuerTda PES-s, da meored, 2016 wlis ivnisSi. pirveli
romelic EPP-is Semdeg evroparlamen- rezolucia agvistos omis sapasuxod
tSi warmodgenili rigiT meore yvelaze iqna miRebuli da ambobda, rom `ruseTis
didi partiaa. SeWra da mis mier samxreT oseTisa da

19
European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency resolution adopted at the EPP
Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
20
European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency resolution adopted at the EPP
Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
18
afxazeTis okupacia da maTi damoukide- mouwodebda “evrokavSiris yvela Sesa-
blobis calmxrivi aRiareba unda daig- bamis instituts, ukrainisa da saqarT-
mos~. aseve, aRniSnuli gancxadeba yvela velosTvis vizebis liberalizaciasTan
mxares mouwodebda moeZebnaT sivrce di- dakavSirebiT drouli gaawyvetileba
alogisTvis, raTa kavkasiasa da mis far- miiRon.~22 es ori rezolucia imis maga-
glebs gareTac mSvidobisTvis mieRwiaT.21 liTia, Tu rogor SeiZleba evropartie-
ALDE-s meore rezolucia saqarTvelo- bi lobirebisTvis da evropul doneze
sa da ukrainisTvis vizaliberalizaciis saqarTvelos erovnuli interesebis mis-
miniWebis sakiTxs exeboda. rezolucia aRwevad iqnas gamoyenebuli.

Sida konkurenciasa da TanamSromlobaSi


daxmareba

qarTul partiebsa da evropartiebs So- toves, bundovani iyo, respublikuri par-


ris urTierTobis kidev erTi mniSvnelo- tiac mihyveboda maT gzas Tu ara. irakli
vani efeqti momdinareobs faqtidan, alasania, Tavisufali demokratebis ma-
rom evropartiebi dainteresebulni ar- Sindeli lideri, qarTuli ocnebis mTav-
ian adgilobriv doneze maTi ideolo- robaSi Tavdacvis ministris pozicias
giuri orientaciis gaZlierebiT. am ikavebda. misi gadadgomidan ramdenime
mizniT, isini xSirad axaliseben maTTan TveSi, alasanias adgili respublikuri
afilirebuli partiebis TanamSromlo- partiis wevrma TinaTin xidaSelma dai-
bas an gaerTianebasac ki, im SemTxvevaSi kava. roca cxadi gaxda, rom momaval sa-
Tuki aseTi erTze meti partia arsebobs. parlamento arCevnebSi qarTuli ocneba
sxva sakiTxia, Tu ramdenad miyvebian re- monawileobas miiRebda rogorc partia
komendaciebs qarTuli partiebi. gasaan- da ara bloki, respublikur partiasac
alizeblad ori SemTxvevaa gansakuTebiT mouxda qarTuli ocnebis datoveba. ar-
saintereso. pirvelia, 2016 wlis sapar- sebobs mosazreba, rom im dros ALDE
lamento arCevnebamde periodSi ALDE-s cdilobda daerwmunebina Tavisufali
CarTuloba respublikur partiasTan da demokratebi da respublikuri partia,
Tavisufal demokratebTan. meore, da gaerTianebuliyvnen da 2016 wlis arCev-
ufro warmatebuli SemTxveva, 2018 wlis nebSi erTad mieRoT monawileoba,23 rac
oqtombris saprezidento arCevnebSi ase ar moxda. Sedegad, oridan verc
EPP-is daxmarebiT miRweuli SeTanxme- erTma partiam SeZlo parlamentSi mo-
ba nacionalur moZraobasa da evropul saxvedrad 5%-iani barieris gadalaxva.
saqarTvelos Soris. miuxedavad imisa, rom arCevnebSi Tavi-
sufali demokratebisa da respublike-
rodesac Tavisufalma demokratebma qa- lebis saarCevno blokis Sedegis Sefase-
rTuli ocnebis mmarTveli koalicia da- ba rTulia, mniSvnelovania, xazi gaesvas,

21
European Liberal, Democrat and Reform Party. 2008. Response to the conflict in Georgia. Congress in Stockholm, Swe-
den.
22
Alliance of Liberals and Democrats of Europe Party. 2016. Visa liberalisation with Ukraine and Georgia. Congress in
Vilnius, Lithuania.
23
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
19
rom aRniSnuli ori partiis xmebi jam- kandidats orive partiis mxardaWera
Si sakmarisi iqneboda imisaTvis, rom eqneba. metic, es ori partia SeTanxm-
saqarTvelos parlamenti liberaluri da, rom winasaarCevno kampaniisas Tavs
partiis gareSe ar darCeniliyo. ar daexsmebian erTmaneTs da arCevneb-
Si monawileobisTvis amomrCevlebis
2018 wlis oqtomberSi, saqarTveloSi mobilizebas moaxdenen.24 Sedegad sax-
bolo saprezidento arCevnebi Catar- ezea mdgomareoba, rodesac SeTanxmebam
da. saparlamento sistemaze qveynis ga- imomqeda da evropulma saqarTvelom
dasvlis procesis dasrulebis mizniT realurad dauWira mxari meore tur-
miRebuli sakonstitucio cvlilebebiT, Si gadasul erTiani nacionaluri moZ-
momaval prezidentebs xalxi aRar air- raobis kandidats, grigol vaSaZes.25 am
Cevs. amitom, axla opoziciur partiebs SeTanxmebiT EPP-m dagvanaxa, rom maTi
Zalauflebis erTi, Tumca simboluri CarTulobiT erTnairad moazrovne par-
Stos marTvis mniSvnelovani Sansi eZle- tiebs Soris ufro Zlieri TanamSrom-
vaT. ramdenadac erTiani nacionalu- lobis miRweva SesaZlebeli.
ri moZraoba da evropuli saqarTvelo
yvelaze Zlieri opoziciuri partiebi Sedegad, SeiZleba vamtkicoT, rom ev-
arian da orive maTgani EPP-s wevria, ropartiebs aqvT imis potenciali, rom
es ukanaskneli aRniSnul or partias gaaZlieron is ideologiuri orient-
TamaSromlobis miRwevaSi daexmara. acia, romelsac isini Sida politika-
EPP-s StabbinaSi SeTanxmebaze xelis Si uWeren mxars, miuxedavad imisa, rom
moweriT, erTiani nacionaluri moZ- SeiZleba konkretuli qveyana ar iyos
raoba da evropuli saqarTvelo Tanx- evrokavSiris wevri saxelmwifo. es ra
mdebian, rom Tu maTi kandidatebidan Tqma unda xangrZlivi procesia da misi
erT-erTi gava meore raundSi, aRniSnul Sedegebi jer kidev ucnobia.

daskvna
winamdebare kvlevis Sedegad qarTul saerTaSoriso aRiarebas ukavSirdeba.
partiebsa da evropartiebs Soris urT- Tumca, ramdenime SemTxvevis arsebo-
ierTobis ramdnime efeqti gamoikveTa: ba gvaCvenebs, Tu rogor SeiZleba, rom
partiis politikuri profilis daxve- saerTaSoriso mxardaWera saqarTvelos
wa; codnaze xelmisawvdomoba da par- erovnuli interesebis dacvisken iyos
tiuli politikis nou-haus gadacema; mimarTuli da ara konkretuli politi-
Sida legitimaciis da saerTaSoriso aR- kuri partiis interesebisken.
iarebis mopoveba; da Sida konkurencia-
sa da TanamSromlobaSi daxmareba. unda aseve, gamoCnda, rom evropartiebis mx-
aRiniSnos, rom rogorc Cans, qarTuli ridan adgilobrivi qarTuli partiebi-
politikuri partiebisTvis yvelaze sa- sTvis codnis gadacemis didi potencia-
surveli mizani, Sida legitimacias da li arsebobs. evropartiebs SeuZliaT

24
Civil Georgia. 2018. UNM, European Georgia agree to cooperate during presidential polls. xelmisawvdomia: https://
civil.ge/archives/245978
25
Civil Georgia. 2018. Bakradze Admits Defeat, Pledges Support to Vashadze. xelmisawvdomia: https://civil.ge/ar-
chives/262006
20
qarTul partiebs ufro Tanmimdevruli evropartiebi mxolod erT politikur
da erTiani ideologiuri poziciebis partiasTan muSobdnen. maTTvis mniS-
CamoayalibebaSi daexmaron. am mxriv vnelovania Seqmenan iseTi pirobebi, ro-
saWiroa finansuri resursebis mobi- melSic msgavsi ideologiuri poziciebis
lizeba, rac qarTuli partiebisTvis mqone partiebs TanamSromloba da ormx-
gamowvevad rCeba. miuxedavad amisa, es rivad momgebiani garigebebis miRweva
procesi momavalSi SesaZloa potenciu- SeeZlebaT. es potenciuri efeqti ufro
ri donorebis mier iyos mxardaWerili, metad evropartiebis mzaobaze, unarsa
iseTebis rogoricaa magaliTad german- da politikur survilzea damokidebu-
uli politikuri fondebi. magaliTisT- li, vidre saqarTveloSi adgilobrivi
vis „konrad adenaueris fondi“, rome- partiebis moTxovnebze.
lic mWidrod TanamSromlobs EPP-sTan;
„fridrix naumanis fondi“, romelic Sejamebis saxiT unda iTqvas, rom evro-
liberalur partiebTan TanamSromlobs; puli partiebis federaciebsa da qar-
an „fridrix ebertis fondi“, romelsac Tul politikur partiebs Soris TanamS-
memarcxene ideologiuri pozicia aqvs. romloba is procesia, romelic ufro
TanamSromlobis es SesaZleblobebi qa- Rrma da intensiuri unda iyos, vidre
rTuli politikuri partiebis mier Zir- is axla aris. am procesis warmateba Ti-
iTadad ar aris gamoyenebuli. amitom Teuli aqtoris mxridan mxolod prag-
kvlevas saWiroebs is, Tu ramdenad aqvT matul xarjsargeblianobis analizze
survili am partiebs, rom instituci- ar aris damokidebuli. socialuri kon-
urad ganviTardnen da gamWirvale orga- stuqtivizmis perspeqtividan Tu gan-
nizaciebad Camoyalibnen, maRali donis vixilavT, aman SesaZloa realuri Sede-
Sidapartiuli demokratiiT. gi gamoiRos, maSinac ki, roca aqtorebs
maTi miRweva saerTod ar hqoniaT ganz-
dabolos, CarTulobis da TanamSrom- raxuli. evropartiebTan urTierTobis
lobis survilis gaTvaliswinebiT, ev- martivi aqti socializaciisa da norme-
ropartiebi SesaZloa moqmedebdnen ro- bis transferis Sedegad qarTul poli-
gorc agentebi, romelTac saqarTveloSi tikur partiebs ganviTarebasa da in-
konkretuli ideologiuri orientaciis stitutciuri stabilurobis miRwevaSi
gaZlierebis SesaZlebloba aqvT. amis SeiZleba daexmaros.
misaRwevad, aucilebeli ar aris, rom
21

bibliografia
 Alliance of Liberals and Democrats of Europe Party. 2016. Visa liberalisation with Ukraine
and Georgia. Congress in Vilnius, Lithuania.
 Chapel Hill Expert Survey. 2014. monacemebi xelmisawvdomia: https://www.chesdata.
eu/ches-stats/
 Civil Georgia. 2018. Bakradze Admits Defeat, Pledges Support to Vashadze. xelmisaw-
vdomia: https://civil.ge/archives/262006
 Civil Georgia. 2018. UNM, European Georgia agree to cooperate during presidential
polls. xelmisawvdomia: https://civil.ge/archives/245978
 European Liberal, Democrat and Reform Party. 2008. Response to the conflict in Georgia.
Congress in Stockholm, Sweden.
 European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency
resolution adopted at the EPP Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
 Gutbrod, Hans, and Dunbar, William, 2016. Corridor of expectations: Georgian Dream
ahead, for #GVote16. xelmisawvdomia: https://medium.com/@hansgutbrod/geor-
gian-dream-ahead-according-to-aggregate-estimate-406f2831ebd2#.evoo748lz
 Innes, Abby. 2002. Party competition in postcommunist Europe: The great electoral lot-
tery. Comparative Politics, Vol. 35, No. 1, pp.: 85-104.
 Kakhishvili, Levan. 2017. Is democracy possible without stable political parties? Party
politics in Georgia and prospects for democratic consolidation. Tbilisi: Georgian Institute
of Politics. xelmisawvdomia: http://gip.ge/6401/
 Kakhishvili, Levan. 2018. Competing for Votes of Ethnic Minorities in Georgia: The 2017
local elections. Center for Studies of Ethnicity and Multiculturalism: Tbilisi. xelmisaw-
vdomia: http://csem.ge/wp-content/uploads/2018/06/Competing-for-Votes-of-Eth-
nic-Minorities_Eng.pdf
 Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies:
Theoretical propositions. Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
 Lavrelashvili, Teona. 2017. Georgian parties and the “Euro-Parties~ cooperation, achieve-
ments and challenges. Rondeli Foundation. xelmisawvdomia: https://www.gfsis.org/
blog/view/770
 Lipset, Seymour Martin, and Rokkan, Stein. 1990. Cleavage structures, party systems,
and voter alignments. In Peter Mair (ed.). The West European Party System. Oxford: Ox-
ford University Press. Pp. 91-111.
 Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties
and the non-EU parties. Paper prepared for the 23rd World Congress of Political Science,
IPSAJuly 19-24, 2014, Montréal, Canada.
 The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward the
EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT - http://caucasusbarometer.org
 Transparency International Georgia. 2018. Donations to Georgian political parties. xel-
misawvdomia: https://www.transparency.ge/politicaldonations/en/parties?page=all
22
 radio Tavisufleba. 2018. giorgikvirikaSvili: partia `qarTuli ocneba~ in-
stituciad jer ver Camoyalibda. xelmisawvdomia: https://www.radiotavisupleba.
ge/a/29202252.html
 siviljorjia. 2012. koalicia `qarTuli ocnebis~ damfuZnebeli deklaracia. xe-
lmisawvdomia:https://old.civil.ge/geo/article.php?id=25137&search=
23
24

You might also like