Professional Documents
Culture Documents
Sesavali........................................................................................................4
ideologiuri profilis daxvewa................................................................6
codnaze xelmisawvdomoba da partiuli politikis
`nou-haus~ gadacema...................................................................................10
Sida legitimacia da saerTaSoriso aRiareba...........................................13
Sida konkurenciasa da TanamSromlobaSi daxmareba................................18
daskvna.........................................................................................................19
bibliografia..............................................................................................21
4
Sesavali
funqcionirebadi partiuli politikis (PES), liberalebis da demokratebis
sistemis mSenebloba kompleqsuri pro- aliansi evropisTvis (ALDE) da evropis
cesia, romelzec ramdenime faqtori konservatorebisa da reformistebis
axdens gavlenas. Tavis mxriv, parti- aliansi (ACRE). saqarTvelos respub-
uli politikis bunebasac aqvs demokra- likuri partia da erTiani nacionalu-
tizaciis procesis formirebaze gavle- ri moZraoba (UNM) pirveli qarTuli
na. rac imas niSnavs, rom politikuri partiebia, romlebic Sesabamisad 2007
partiebis sistemis saTanado safuZvlis wlidan evropartia ALDE-sTan2, xolo
gareSe warmoudgenelia, saqarTvelom 2008 wlidan EPP-sTan arian afilire-
konsolidirebul demokratias miaR- bulebni. mogvianebiT, sxva qarTulma
wios. winamdebare naSromi fokusirdeba partiebmac gaimeros igive: 2012 wels
qarTul partiul politikaze da imaze, Tavisufali demokratebi SeuerTdnen
Tu evropuli partiebis federaciebTan ALDE-s, xolo qarTulma ocnebam evro-
(SemdgomSi „evropartiebi“) urTierToba pis socialistur partiaSi (PES) damk-
ra gavlenas axdens qarTul politikur virveblis statusi miiRo; 2014 wels
partiebze. kvlevis mizani qarTul par- saqarTvelos konservatiuli partia
tiebsa da evropartiebs Soris kavSire- ACRE-sTan afilirebuli partia gaxda,
bis gaanalizebaa. gansakuTrebuli yur- dabolos, 2017 wels moZraoba Tavisu-
adReba eTmoba kiTxvas: evropartiebTan flebisTvis _ evropulma saqarTvelom
partnioroba gavlenas axdens Tu ara EPP-Si moipova damkvirveblis statusi.
qarTuli partiebis politikuri plat- evropartiebis wevroba pirobiTia da am
formebis da qveyanaSi evropeizaciisa partiis warmomadgenlebis mier Catare-
da demokratizaciis sakiTxebis dRis buli faqtebis damdgeni misiebis Sede-
wesrigebis formirebasa an ganviTare- gebzea damokidebuli, romelic, Tavis
baze da rogor? agreTve, winamdebare mxriv, aplikanti partiis ideologiuri
naSromi, ikvlevs Tu ramdenad aqvT qar- orientaciis konkretuli evropartiis
Tul partiebs Tanmimdevruli politi- ideologiur poziciebTan Sesabamiso-
kuri dRis wesrigi, raTa isini evropis bas afasebs. Tumca, ZiriTadad es pro-
doneze waaxalison da ramdenad iqcevi- cesi formalobaa radgan, rogorc Cans,
an isini ase. aplikaciis proceduraSi gadamwyvet
rols mainc interpersonaluri kavSire-
qaruli politikuri partiebi oTxi bi TamaSobs. nakleb mosalodnelia ap-
sxvadasxva evropuli partiebis fed- likaciis miReba partiisgan, romelic am
eraciebis wevrebi an maTTan afilire- Tu im evropartiis ideologiasTan Seu-
bulebi arian: evropis saxalxo partia sabamoa. Tumca, aRniSnuli ideologiu-
(EPP), evropis socialisturi partia ri orientaciebi TiTeuli qveynis kon-
1
levan kaxiSvili saqarTvelos politikis institutis analitikosia.
2
ALDE erTaderTi evropartiaa, romelic evrokavSiris farglebs gareT dafuZnebul politikur partiebs
srul wevrobas aniWebs.
5
teqstSi, calkeuli SemTxvevis mixedviT maToben“.4 meore mxriv, saTanadod ar
unda gaanalizdes, radgan liberalizmi, aris gamokvleuli, Tu ratom SeiZle-
socializmi, konservatizmi da sxva sx- ba surdeT evropartiebs evrokavSiris
vadasxva qveynanaSi sxvadasxvanairad arawevri qveynebis adgilobriv par-
esmiT. interpersonaluri kavSirebis tiebTan TanamSromloba. maria Saginas5
mniSvnelobaze miuTiTebs, erTi mxriv, Tanaxmad, urTierTTanamSromlobisT-
EPP-Si axali memarjveneebis gawevriane- vis motivacia orive mxares gaaCnia. ev-
baze erTiani nacionaluri moZraobis ropartiebisTvis es motivacia TavianTi
savaraudo araformaluri veto.3 xolo, normebisa da Rirebulebebis gavrcele-
meore mxriv, evropulma saqarTvelom ba da Sesabamisi politikebis waxal-
EPP-sTan afilireba martivad moipova, isebaa. agreTve, evrokavSiris arawevri
savaraudod, im faqtis gamo, rom evro- qveynebis adgilobriv partiebTan urT-
puli saqarTvelos liderebs, jer kidev ierTobiT, evropartiebi da evroparla-
erTiani nacionaluri moZraobis wevro- mentarebi ufro metad informirebulni
bis dros hqondaT EPP-sTan piradi kon- xdebian da sagareo politikis agentebis
taqtebi damyarebuli. aman nacionaluri rolSic gvevlinebian. rac Seexeba adgi-
moZraobis mxridan evropuli saqarT- lobriv politikuri partiebs, evropar-
velos wevrobis dablokva SeuZlebeli tiebTan maT urTierTobas ufro komp-
gaxada. leqsuri struqtura aqvs. maria Sagina
gansazRvravs xelSesaxeb anu politi-
evropartiebsa da evrokavSiris arawev- kur da araxelSesaxeb anu socialur da
ri qveynebis politikur partiebs So- simbolur stimulebs, romlebic eqvsi
ris urTierTobebis Seswavla, kvlevis tipisaa: ukeTesi xelmisawvdomoba, cod-
SedarebiT axal sferos warmoadgens. na da daxmareba evrokavSirisgan; Sida
centraluri da aRmosavleT evropis legitimacia; saerTaSoriso aRiareba;
qveynebis politikur partiebze ev- evrointegraciis lobirebis iribi Ses-
ropartiebis gavlena, maSin roca ev- aZlebloba; partiis ideologiuri pro-
rokavSiris pirobiTobis politikis filis daxvewa; dabolos, Sida doneze
yvelaze mniSvnelovani `jildo~ — ka- maTi qmedebebis politikuri mxardaWera.
vSiris wevroba iyo, farTod aris Ses- winamdebare naSromi, kvlevis ramdenime
wavlili. aRniSnuli gavlena zogjer meTods iyenebs, maT Soris siRrmiseul
dadebiTi iyo, calkeul SemTxvevebSi ki interviuebs, eqspertTa gamokiTxvas,
mas ara Tanmimdevruli memarcxene-me- sazogadoebrivi azris kvlevas, parti-
marjvene konkurenciisken, aramed im uli dokumentaciis gaanalizebas (ro-
mdgomareobisken mivyavdiT, sadac „yve- goricaa manifestebi da wesdebebi) da
la partias erTi gacxadebuli mizani aseve, saqarTvelos SemTxvevis da qar-
aqvs, Tumca sasurveli politikis mis- Tul partiebsa da evropartiebs Soris
aRwevad erTmaneTis kompetenciaze ka- urTierTobis analizs.
3
Lavrelashvili, Teona. 2017.Georgian parties and the “Euro-Parties” cooperation, achievements and challenges. Rondeli
Foundation. xelmisawvdomia:https://www.gfsis.org/blog/view/770
4
ix.: Innes, Abby. 2002. Party competition in postcommunist Europe: The great electoral lottery.Comparative Politics,
Vol. 35, No. 1, pp.: 85-104.
5
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
6
6
ix: Lipset, Seymour Martin, and Rokkan, Stein. 1990. Cleavage structures, party systems, and voter alignments. In
Peter Mair (ed.).The West European Party System. Oxford: Oxford University Press. Pp. 91-111.
7
ix: Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies: Theoretical propositions.
Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
8
ix: Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies: Theoretical propositions.
Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
9
ix:Kakhishvili, Levan. 2017. Is democracy possible without stable political parties? Party politics in Georgia and pros-
pects for democratic consolidation. Tbilisi: Georgian Institute of Politics. xelmisawvdomia: http://gip.ge/6401/
7
wevrebi) gacxadebul ideologias aCven- rTvelo memarjveneobisken ixrebian (ix-
ebs. eqspertTa SefasebiT qarTuli oc- ileT grafiki 1). aRniSnuli adasturebs,
neba memarcxene ideologiisken, xolo rom es sami partia marTlac im evrop-
erTiani nacionaluri moZraoba da moZ- ul partiebTan arian federaciaSi, rom-
raoba TavisuflebisTvis-evropuli saqa- lebTanac msgavs ideologias iziareben.
11
Civil Georgia. 2012. koalicia `qarTuli ocnebis~ damfuZnebeli deklaracia. xelmisawvdomia: https://old.
civil.ge/geo/article.php?id=25137&search=
12
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
10
ki evropis socialisturi partia (PES) ocnebam da Tavi memarcxene-centristul
aRmoCnda. e.w. „werilebis oms“ aRniSnul politikur partiad gansazRvra. am in-
partiasTan araformaluri molaparake- cidents sxva mniSvnelovan aspeqtamdec
bebis dawyeba mohyva Sedegad. Sesabamis- mivyavarT, es aris Sida legitimacia an
ad, PES-Tan Tavsebadobis mizniT, qarTu- saqmianobis mxardaWera da agreTve, saer-
li ocnebis ideologiuri pozicia unda TaSoriso aRiareba. miuxedavad imisa,
Camoyalibebuliyo, rogorc memarcx- rom es sakiTxebi maria Saginam calkeul
ene-centristuli. SesaZloa, swored stimulebad gansazRvra, isini erTmane-
es iyo imis mizezi, Tu ratom moaxdina Tze mWidrod aris gadajaWvuli da maTi
partiis wesdebis ganaxleba qarTulma cal-calke ganxilva SeuZlebelia.
17
monacemebSi Semdegi partiebi iyo warmodgenili: UNM _ erTiani nacionaluri moZraoba; OGFD _ Cveni
saqarTvelo Tavisufali demokratebi; RP _ respublikuri partia; GD _ qarTuli ocneba; CP _ konservati-
uli partia; APG _ saqarTvelos patriotTa aliansi; NF _ erovnuli forumi; LP _ leiboristuli partia;
IWSG _ mrewveloba gadaarCens saqarTvelos; DM _ demokratiuli moZraoba.
18
Gutbrod, Hans, and Dunbar, William, 2016. Corridor of expectations: Georgian Dream ahead, for #GVote16. xelmisaw-
vdomia: https://medium.com/@hansgutbrod/georgian-dream-ahead-according-to-aggregate-estimate-406f2831ebd2#.
evoo748lz
15
grafiki 4: politikuri partiebi da evropuli Rirebulebebi
wyaro: The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward
the EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT – http://caucasusbarometer.org
wyaro: The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward
the EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT – http://caucasusbarometer.org
19
European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency resolution adopted at the EPP
Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
20
European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency resolution adopted at the EPP
Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
18
afxazeTis okupacia da maTi damoukide- mouwodebda “evrokavSiris yvela Sesa-
blobis calmxrivi aRiareba unda daig- bamis instituts, ukrainisa da saqarT-
mos~. aseve, aRniSnuli gancxadeba yvela velosTvis vizebis liberalizaciasTan
mxares mouwodebda moeZebnaT sivrce di- dakavSirebiT drouli gaawyvetileba
alogisTvis, raTa kavkasiasa da mis far- miiRon.~22 es ori rezolucia imis maga-
glebs gareTac mSvidobisTvis mieRwiaT.21 liTia, Tu rogor SeiZleba evropartie-
ALDE-s meore rezolucia saqarTvelo- bi lobirebisTvis da evropul doneze
sa da ukrainisTvis vizaliberalizaciis saqarTvelos erovnuli interesebis mis-
miniWebis sakiTxs exeboda. rezolucia aRwevad iqnas gamoyenebuli.
21
European Liberal, Democrat and Reform Party. 2008. Response to the conflict in Georgia. Congress in Stockholm, Swe-
den.
22
Alliance of Liberals and Democrats of Europe Party. 2016. Visa liberalisation with Ukraine and Georgia. Congress in
Vilnius, Lithuania.
23
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties and the non-EU parties. Paper
prepared for the 23rd World Congress of Political Science, IPSA. July 19-24, 2014, Montréal, Canada.
19
rom aRniSnuli ori partiis xmebi jam- kandidats orive partiis mxardaWera
Si sakmarisi iqneboda imisaTvis, rom eqneba. metic, es ori partia SeTanxm-
saqarTvelos parlamenti liberaluri da, rom winasaarCevno kampaniisas Tavs
partiis gareSe ar darCeniliyo. ar daexsmebian erTmaneTs da arCevneb-
Si monawileobisTvis amomrCevlebis
2018 wlis oqtomberSi, saqarTveloSi mobilizebas moaxdenen.24 Sedegad sax-
bolo saprezidento arCevnebi Catar- ezea mdgomareoba, rodesac SeTanxmebam
da. saparlamento sistemaze qveynis ga- imomqeda da evropulma saqarTvelom
dasvlis procesis dasrulebis mizniT realurad dauWira mxari meore tur-
miRebuli sakonstitucio cvlilebebiT, Si gadasul erTiani nacionaluri moZ-
momaval prezidentebs xalxi aRar air- raobis kandidats, grigol vaSaZes.25 am
Cevs. amitom, axla opoziciur partiebs SeTanxmebiT EPP-m dagvanaxa, rom maTi
Zalauflebis erTi, Tumca simboluri CarTulobiT erTnairad moazrovne par-
Stos marTvis mniSvnelovani Sansi eZle- tiebs Soris ufro Zlieri TanamSrom-
vaT. ramdenadac erTiani nacionalu- lobis miRweva SesaZlebeli.
ri moZraoba da evropuli saqarTvelo
yvelaze Zlieri opoziciuri partiebi Sedegad, SeiZleba vamtkicoT, rom ev-
arian da orive maTgani EPP-s wevria, ropartiebs aqvT imis potenciali, rom
es ukanaskneli aRniSnul or partias gaaZlieron is ideologiuri orient-
TamaSromlobis miRwevaSi daexmara. acia, romelsac isini Sida politika-
EPP-s StabbinaSi SeTanxmebaze xelis Si uWeren mxars, miuxedavad imisa, rom
moweriT, erTiani nacionaluri moZ- SeiZleba konkretuli qveyana ar iyos
raoba da evropuli saqarTvelo Tanx- evrokavSiris wevri saxelmwifo. es ra
mdebian, rom Tu maTi kandidatebidan Tqma unda xangrZlivi procesia da misi
erT-erTi gava meore raundSi, aRniSnul Sedegebi jer kidev ucnobia.
daskvna
winamdebare kvlevis Sedegad qarTul saerTaSoriso aRiarebas ukavSirdeba.
partiebsa da evropartiebs Soris urT- Tumca, ramdenime SemTxvevis arsebo-
ierTobis ramdnime efeqti gamoikveTa: ba gvaCvenebs, Tu rogor SeiZleba, rom
partiis politikuri profilis daxve- saerTaSoriso mxardaWera saqarTvelos
wa; codnaze xelmisawvdomoba da par- erovnuli interesebis dacvisken iyos
tiuli politikis nou-haus gadacema; mimarTuli da ara konkretuli politi-
Sida legitimaciis da saerTaSoriso aR- kuri partiis interesebisken.
iarebis mopoveba; da Sida konkurencia-
sa da TanamSromlobaSi daxmareba. unda aseve, gamoCnda, rom evropartiebis mx-
aRiniSnos, rom rogorc Cans, qarTuli ridan adgilobrivi qarTuli partiebi-
politikuri partiebisTvis yvelaze sa- sTvis codnis gadacemis didi potencia-
surveli mizani, Sida legitimacias da li arsebobs. evropartiebs SeuZliaT
24
Civil Georgia. 2018. UNM, European Georgia agree to cooperate during presidential polls. xelmisawvdomia: https://
civil.ge/archives/245978
25
Civil Georgia. 2018. Bakradze Admits Defeat, Pledges Support to Vashadze. xelmisawvdomia: https://civil.ge/ar-
chives/262006
20
qarTul partiebs ufro Tanmimdevruli evropartiebi mxolod erT politikur
da erTiani ideologiuri poziciebis partiasTan muSobdnen. maTTvis mniS-
CamoayalibebaSi daexmaron. am mxriv vnelovania Seqmenan iseTi pirobebi, ro-
saWiroa finansuri resursebis mobi- melSic msgavsi ideologiuri poziciebis
lizeba, rac qarTuli partiebisTvis mqone partiebs TanamSromloba da ormx-
gamowvevad rCeba. miuxedavad amisa, es rivad momgebiani garigebebis miRweva
procesi momavalSi SesaZloa potenciu- SeeZlebaT. es potenciuri efeqti ufro
ri donorebis mier iyos mxardaWerili, metad evropartiebis mzaobaze, unarsa
iseTebis rogoricaa magaliTad german- da politikur survilzea damokidebu-
uli politikuri fondebi. magaliTisT- li, vidre saqarTveloSi adgilobrivi
vis „konrad adenaueris fondi“, rome- partiebis moTxovnebze.
lic mWidrod TanamSromlobs EPP-sTan;
„fridrix naumanis fondi“, romelic Sejamebis saxiT unda iTqvas, rom evro-
liberalur partiebTan TanamSromlobs; puli partiebis federaciebsa da qar-
an „fridrix ebertis fondi“, romelsac Tul politikur partiebs Soris TanamS-
memarcxene ideologiuri pozicia aqvs. romloba is procesia, romelic ufro
TanamSromlobis es SesaZleblobebi qa- Rrma da intensiuri unda iyos, vidre
rTuli politikuri partiebis mier Zir- is axla aris. am procesis warmateba Ti-
iTadad ar aris gamoyenebuli. amitom Teuli aqtoris mxridan mxolod prag-
kvlevas saWiroebs is, Tu ramdenad aqvT matul xarjsargeblianobis analizze
survili am partiebs, rom instituci- ar aris damokidebuli. socialuri kon-
urad ganviTardnen da gamWirvale orga- stuqtivizmis perspeqtividan Tu gan-
nizaciebad Camoyalibnen, maRali donis vixilavT, aman SesaZloa realuri Sede-
Sidapartiuli demokratiiT. gi gamoiRos, maSinac ki, roca aqtorebs
maTi miRweva saerTod ar hqoniaT ganz-
dabolos, CarTulobis da TanamSrom- raxuli. evropartiebTan urTierTobis
lobis survilis gaTvaliswinebiT, ev- martivi aqti socializaciisa da norme-
ropartiebi SesaZloa moqmedebdnen ro- bis transferis Sedegad qarTul poli-
gorc agentebi, romelTac saqarTveloSi tikur partiebs ganviTarebasa da in-
konkretuli ideologiuri orientaciis stitutciuri stabilurobis miRwevaSi
gaZlierebis SesaZlebloba aqvT. amis SeiZleba daexmaros.
misaRwevad, aucilebeli ar aris, rom
21
bibliografia
Alliance of Liberals and Democrats of Europe Party. 2016. Visa liberalisation with Ukraine
and Georgia. Congress in Vilnius, Lithuania.
Chapel Hill Expert Survey. 2014. monacemebi xelmisawvdomia: https://www.chesdata.
eu/ches-stats/
Civil Georgia. 2018. Bakradze Admits Defeat, Pledges Support to Vashadze. xelmisaw-
vdomia: https://civil.ge/archives/262006
Civil Georgia. 2018. UNM, European Georgia agree to cooperate during presidential
polls. xelmisawvdomia: https://civil.ge/archives/245978
European Liberal, Democrat and Reform Party. 2008. Response to the conflict in Georgia.
Congress in Stockholm, Sweden.
European People’s Party. 2015. The backsliding of democracy in Georgia. Emergency
resolution adopted at the EPP Congress, Madrid (Spain), 21st-22nd October 2015.
Gutbrod, Hans, and Dunbar, William, 2016. Corridor of expectations: Georgian Dream
ahead, for #GVote16. xelmisawvdomia: https://medium.com/@hansgutbrod/geor-
gian-dream-ahead-according-to-aggregate-estimate-406f2831ebd2#.evoo748lz
Innes, Abby. 2002. Party competition in postcommunist Europe: The great electoral lot-
tery. Comparative Politics, Vol. 35, No. 1, pp.: 85-104.
Kakhishvili, Levan. 2017. Is democracy possible without stable political parties? Party
politics in Georgia and prospects for democratic consolidation. Tbilisi: Georgian Institute
of Politics. xelmisawvdomia: http://gip.ge/6401/
Kakhishvili, Levan. 2018. Competing for Votes of Ethnic Minorities in Georgia: The 2017
local elections. Center for Studies of Ethnicity and Multiculturalism: Tbilisi. xelmisaw-
vdomia: http://csem.ge/wp-content/uploads/2018/06/Competing-for-Votes-of-Eth-
nic-Minorities_Eng.pdf
Kitschelt, Herbert. 1995. Formation of party cleavages in post-communist democracies:
Theoretical propositions. Vol 1. No.4 pp.: 447-472.
Lavrelashvili, Teona. 2017. Georgian parties and the “Euro-Parties~ cooperation, achieve-
ments and challenges. Rondeli Foundation. xelmisawvdomia: https://www.gfsis.org/
blog/view/770
Lipset, Seymour Martin, and Rokkan, Stein. 1990. Cleavage structures, party systems,
and voter alignments. In Peter Mair (ed.). The West European Party System. Oxford: Ox-
ford University Press. Pp. 91-111.
Shagina, Maria. 2014. The incentive structure of cooperation between the Europarties
and the non-EU parties. Paper prepared for the 23rd World Congress of Political Science,
IPSAJuly 19-24, 2014, Montréal, Canada.
The Caucasus Research Resource Centers. 2015. `Knowledge and attitudes toward the
EU in Georgia, 2015~. mopovebulia ODA-s meSveobiT - http://caucasusbarometer.org
Transparency International Georgia. 2018. Donations to Georgian political parties. xel-
misawvdomia: https://www.transparency.ge/politicaldonations/en/parties?page=all
22
radio Tavisufleba. 2018. giorgikvirikaSvili: partia `qarTuli ocneba~ in-
stituciad jer ver Camoyalibda. xelmisawvdomia: https://www.radiotavisupleba.
ge/a/29202252.html
siviljorjia. 2012. koalicia `qarTuli ocnebis~ damfuZnebeli deklaracia. xe-
lmisawvdomia:https://old.civil.ge/geo/article.php?id=25137&search=
23
24