Signature and Name of Invigilator
(To be filled by the Candidate)
1. (Signature) __________________________
(Name) ____________________________
2. (Signature) __________________________
(Name) ____________________________
D-0009
Time : 1 1/4 hours] PAPER-I
Number of Pages in this Booklet : 24
Instructions for the Candidates
1. Write your roll number in the space provided on the top of
this page.
2. This paper consists of sixty (60) multiple-choice type of
questions, out of which the candidate would be required to
answer any fifty (50) questions. In the event of the candidate
attempting more than fifty questions, the first fifty questions
attempted by the Candidate would be evaluated.
3. At the commencement of examination, the question booklet
will be given to you. In the first 5 minutes, you are requested
to open the booklet and compulsorily examine it as below :
(i) To have access to the Question Booklet, tear off the paper
seal on the edge of this cover page. Do not accept a booklet
without sticker-seal and do not accept an open booklet.
(ii) Tally the number of pages and number of questions
in the booklet with the information printed on the
cover page. Faulty booklets due to pages/questions
missing or duplicate or not in serial order or any
other discrepancy should be got replaced immediately
by a correct booklet from the invigilator within the
period of 5 minutes. Afterwards, neither the Question
Booklet will be replaced nor any extra time will be
given.
(iii) After this verification is over, the Test Booklet Number
should be entered in the OMR Sheet and the OMR Sheet
Number should be entered on this Test Booklet.
4. Each item has four alternative responses marked (A), (B), (C)
and (D). You have to darken the oval as indicated below on the
correct response against each item.
Example : A B C D •Ö²Ö׍ú (C) ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü Æîü
where (C) is the correct response.
5. Your responses to the items are to be indicated in the Answer
Sheet given inside this Booklet, which is common for
Paper I and Paper II. If you mark at any place other than in
the ovals in the Answer Sheet, it will not be evaluated.
6. Read instructions given inside carefully.
7. Rough Work is to be done in the end of this booklet.
8. If you write your name or put any mark on any part of the
Answer Sheet, except for the space allotted for the relevant
entries, which may disclose your identity, you will render
yourself liable to disqualification.
9. You have to return the test question booklet and OMR Answer
sheet to the invigilators at the end of the examination
compulsorily and must not carry it with you outside the
Examination Hall.
10. Use only Blue/Black Ball point pen.
11. Use of any calculator or log table etc., is prohibited.
12. Negative Marking :- For each incorrect answer 0.5 marks
shall be deducted.
W-00
OMR Sheet No. : .........................................
Roll No.
(In figures as per admission card)
Roll No.____________________________
(In words)
Test Booklet No. W
[Maximum Marks : 100
Number of Questions in this Booklet : 60
¯Ö¸ü߁ÖÖÙ£ÖµÖÖë êú ׻֋ ×­Ö¤ìü¿Ö
1. ¯ÖÆü»Öê ¯Öéšü êú ‰ú¯Ö¸ü ×­ÖµÖŸÖ Ã£ÖÖ­Ö ¯Ö¸ü †¯Ö­ÖÖ ¸üÖê»Ö ­Ö´²Ö¸ü ×»Ö׏֋ …
2. ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿­Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ÃÖ֚ü (60) ²ÖÆãü׾֍ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿­Ö Æïü, וִ֭Öë ÃÖê ˆ´´Öߤü¾ÖÖ¸ü úÖê
׍úÃÖß ³Öß ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿­Ö úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤êü­ÖÖ ÆüÖêÖÖ … ˆ´´Öߤü¾ÖÖ¸ü «üÖ¸üÖ ¯Ö“ÖÖÃÖ ÃÖê
†×¬Öú ¯ÖÏ¿­ÖÖë úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤êü­Öê ¯Ö¸ü ˆ´´Öߤü¾ÖÖ¸ü «üÖ¸üÖ ×¤üµÖê ÖµÖê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯Ö“ÖÖÃÖ ¯ÖÏ¿­ÖÖë
úÖ ´Ö滵ÖÖӍú­Ö ׍úµÖÖ •ÖÖµÖêÖÖ …
3. ¯Ö¸ü߁ÖÖ ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ÆüÖê­Öê ¯Ö¸ü, ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ †Ö¯ÖúÖê ¤êü ¤üß •ÖÖµÖêÖß … ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÖѓÖ
״֭֙ü †Ö¯ÖúÖê ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ ÖÖê»Ö­Öê ŸÖ£ÖÖ ˆÃ֍úß ×­Ö´­Ö×»Ö×ÖŸÖ •ÖÖÑ“Ö êú
׻֋ פüµÖê •ÖÖµÖëÖê וÖÃ֍úß •ÖÖÑ“Ö †Ö¯ÖúÖê †¾Ö¿µÖ ú¸ü­Öß Æîü :
(i) ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ ÖÖê»Ö­Öê êú ׻֋ ˆÃ֍êú ú¾Ö¸ü ¯Öê•Ö ¯Ö¸ü »ÖÖß úÖÖ•Ö úß
ÃÖᯙ úÖê ±ú֛Íü »Öë … Öã»Öß Æãü‡Ô µÖÖ ×²Ö­ÖÖ Ã™üߍú¸ü-ÃÖᯙ úß ¯ÖãÛß֍úÖ
þÖߍúÖ¸ü ­Ö ú¸ëü …
(ii) ú¾Ö¸ü ¯Öéšü ¯Ö¸ü ”û¯Öê ×­Ö¤ìü¿ÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ êú ¯Öéšü ŸÖ£ÖÖ ¯ÖÏ¿­ÖÖë
úß ÃÖӏµÖÖ úÖê †“”ûß ŸÖ¸üÆü “Öîú ú¸ü »Öë ׍ú µÖê ¯Öæ¸üê Æïü … ¤üÖÂê Ö¯ÖæÖÔ
¯ÖãÛß֍úÖ ×•Ö­Ö´Öë ¯Öéšü/¯ÖÏ¿­Ö ú´Ö ÆüÖë µÖÖ ¤ãü²ÖÖ¸üÖ †Ö ÖµÖê ÆüÖë µÖÖ ÃÖß׸üµÖ»Ö
´Öë ­Ö ÆüÖë †£ÖÖÔŸÖ ×úÃÖß ³Öß ¯ÖύúÖ¸ü úß ¡Öãיü¯ÖæÖÔ ¯ÖãÛß֍úÖ Ã¾ÖߍúÖ¸ü ­Ö
ú¸ëü ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ˆÃÖê »ÖÖî™ü֍ú¸ü ˆÃ֍êú ãÖÖ­Ö ¯Ö¸ü ¤æüÃÖ¸üß ÃÖÆüß
¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ »Öê »Öë … ‡Ã֍êú ׻֋ †Ö¯ÖúÖê ¯ÖÖÑ“Ö ×´Ö­Ö™ü פüµÖê •ÖÖµÖëÖê …
ˆÃ֍êú ²ÖÖ¤ü ­Ö ŸÖÖê †Ö¯Öúß ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ »Öß •ÖÖµÖêÖß †Öî¸ü ­Ö
Æüß †Ö¯ÖúÖê †×ŸÖ׸üŒŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖµÖêÖÖ …
(iii) ‡ÃÖ •ÖÖÑ“Ö êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ úß Îú´Ö ÃÖӏµÖÖ OMR ¯Ö¡Öú ¯Ö¸ü
†Ó׍úŸÖ ú¸ëü †Öî¸ü OMR ¯Ö¡Öú úß Îú´Ö ÃÖӏµÖÖ ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ ¯Ö¸ü
†Ó׍úŸÖ ú¸ü ¤ëü …
4. ¯ÖϟµÖêú ¯ÖÏ¿­Ö êú ׻֋ “ÖÖ¸ü ˆ¢Ö¸ü ׾֍ú»¯Ö (A), (B), (C) ŸÖ£ÖÖ (D) פüµÖê ÖµÖê
Æïü … †Ö¯ÖúÖê ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü êú ¤üߑÖÔ¾Öé¢Ö úÖê ¯Öê­Ö ÃÖê ³Ö¸üú¸ü úÖ»ÖÖ ú¸ü­ÖÖ Æîü •ÖîÃÖÖ
׍ú ­ÖߓÖê פüÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü …
ˆ¤üÖÆü¸üÖ : A B C D
…
5. ¯ÖÏ¿­Ö-¯Ö¡Ö I †Öî¸ü ¯ÖÏ¿­Ö-¯Ö¡Ö II êú ׻֋ ‹ú Æüß ˆ¢Ö¸ü ¯Ö¡Öú Æîü •ÖÖê ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿­Ö
¯ÖãÛß֍úÖ êú †­¤ü¸ü פüµÖÖ ÖµÖÖ Æîü … ¯ÖÏ¿­ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü êú¾Ö»Ö ˆ¢Ö¸ü-¯Ö¡Öú ¯Ö¸ü Æüß
†Ó׍úŸÖ ú¸ü­Öê Æïü … µÖפü †Ö¯Ö ˆ¢Ö¸ü ¯Ö¡Öú ¯Ö¸ü פüµÖê ÖµÖê ¤üߑÖÔ¾Öé¢Ö êú †»ÖÖ¾ÖÖ
׍úÃÖß †­µÖ ãÖÖ­Ö ¯Ö¸ü ˆ¢Ö¸ü דÖÅ­ÖÖÓ׍úŸÖ ú¸ŸÖê Æïü, ŸÖÖê ˆÃ֍úÖ ´Ö滵ÖÖӍú­Ö ­ÖÆüà
ÆüÖêÖÖ …
6. †­¤ü¸ü פüµÖê ÖµÖê ×­Ö¤ìü¿ÖÖë úÖê ¬µÖÖ­Ö¯Öæ¾Öԍú ¯ÖœÍëü …
7. ú““ÖÖ úÖ´Ö (Rough Work) ‡ÃÖ ¯ÖãÛß֍úÖ êú †Û­ŸÖ´Ö ¯Öéšü ¯Ö¸ü ú¸ëü …
8. µÖפü †Ö¯Ö ˆ¢Ö¸ü-¯ÖãÛß֍úÖ ¯Ö¸ü †¯Ö­ÖÖ ­ÖÖ´Ö µÖÖ ‹êÃÖÖ úÖê‡Ô ³Öß ×­Ö¿ÖÖ­Ö ×•ÖÃÖÃÖê
†Ö¯Öúß ¯ÖÆü“ÖÖ­Ö ÆüÖê Ã֍êú, ׍úÃÖß ³Öß ³ÖÖÖ ¯Ö¸ü ¤ü¿ÖÖԟÖê µÖÖ †Ó׍úŸÖ ú¸üŸÖê Æïü ŸÖÖê
¯Ö¸ü߁ÖÖ êú ×»ÖµÖê †µÖÖêµÖ ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ ú¸ü פüµÖê •ÖÖµÖëÖê …
9. †Ö¯ÖúÖê ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê­Öê ¯Ö¸ü ¯ÖÏ¿­Ö-¯ÖãÛß֍úÖ ‹¾ÖÓ OMR ˆ¢Ö¸ü-¯Ö¡Öú
×­Ö¸ü߁֍ú ´ÖÆüÖê¤üµÖ úÖê »ÖÖî™üÖ­ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü †Öî¸ü ¯Ö¸ü߁ÖÖ ÃÖ´ÖÖÛ¯ŸÖ êú ²ÖÖ¤ü ˆÃÖê
†¯Ö­Öê ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸ü߁ÖÖ ³Ö¾Ö­Ö ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü ­Ö »Öêú¸ü •ÖÖµÖë …
10. êú¾Ö»Ö ­Öß»Öê/úÖ»Öê ²ÖÖ»Ö ¯¾Öևՙü ¯Öî­Ö úÖ Æüß ‡ÃŸÖê´ÖÖ»Ö ú¸ëü …
11. ׍úÃÖß ³Öß ¯ÖύúÖ¸ü úÖ ÃÖӐ֝֍ú (îú»Öãú»Öê™ü¸ü) µÖÖ »ÖÖÖ ™êü²Ö»Ö †Öפü úÖ
¯ÖϵÖÖêÖ ¾ÖÙ•ÖŸÖ Æîü …
12. ­ÖêÖêיü¾Ö †Óú ¯ÖϝÖÖ»Öß : ¯ÖϟµÖêú Ö»ÖŸÖ ˆ¢Ö¸ü êú ׻֋ 0.5 †Óú ú֙êü
•Ö֋ѐÖê …
P.T.O.
 FOR OFFICE USE ONLY
Marks Obtained

Obtained
Question

Obtained
Obtained

Question
Number

Question
Number

Number
Marks

Marks
Marks

1 21 41
2 22 42
3 23 43
4 24 44
5 25 45
6 26 46
7 27 47
8 28 48
9 29 49
10 30 50
11 31 51
12 32 52
13 33 53
14 34 54
15 35 55
16 36 56
17 37 57
18 38 58
19 39 59
20 40 60
Total Marks Obtained (in words) ...........................................
(in figures) ..........................................
Signature & Name of the Coordinator ...................................

(Evaluation) Date .........................

W-00 2
 Paper – I
¯ÖÏ¿−Ö-¯Ö¡Ö – I
Note : This paper contains Sixty (60) questions, each question carrying two (2) marks.
Candidate is expected to answer any Fifty (50) questions.
In case more than 50 questions are attempted, only the first 50 questions will be
evaluated.
−ÖÖê™ü : ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ÃÖÖšü (60) ²ÖÆãü×¾Öú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿−Ö Æïü, ¯ÖÏŸµÖêú ¯ÖÏ¿−Ö êú ¤üÖê (2) †Óú Æïü …
†³µÖ£Öá úÖê ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−Öê Æïü …
µÖפü ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ÃÖê †×¬Öú ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü פüµÖê ŸÖÖê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿−Ö Æüß •ÖÖÑ“Öê •ÖÖµÖë*Öê …
1. The University which telecasts interaction educational programmes through its own
channel is
(A) Osmania University
(B) University of Pune
(C) Annamalai University
(D) Indira Gandhi National Open University (IGNOU)
2. Which of the following skills are needed for present day teacher to adjust effectively
with the classroom teaching ?
1. Knowledge of technology
2. Use of technology in teaching learning
3. Knowledge of students’ needs
4. Content mastery
(A) 1 & 3 (B) 2 & 3 (C) 2, 3 & 4 (D) 2 & 4
3. Who has signed an MOU for Accreditation of Teacher Education Institutions in India ?
(A) NAAC and UGC (B) NCTE and NAAC
(C) UGC and NCTE (D) NCTE and IGNOU

1. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ Æîü •ÖÖê †¯Ö−Öê ×−Ö•Öß “Öî−Ö»Ö ÃÖê †−ŸÖ¸ü ×ÎúµÖÖ ÃÖ´²Ö−¬Öß ¿Öî×/Öú úÖµÖÔúÎ ´Ö
¤ü¿ÖÖÔŸÖÖ Æîü ?
(A) ˆÃ´ÖÖ×−ÖµÖÖ µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (B) µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß †Öò±ú ¯Öæ7Öê
(C) †−−ÖÖ´Ö»ÖÖ‡ µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (D) ‡Óפü¸üÖ *ÖÖѬÖß −Öê¿Ö−Ö»Ö †Öê¯Ö−Ö µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (‡*−ÖÖê)

2. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß úÖµÖÔãú¿Ö»ÖŸÖÖ Æîü •ÖÖê †Ö•Ö êú †¬µÖÖ¯Öú êú ×»Ö‹ ú/ÖÖ-†¬µÖÖ¯Ö−Ö ´Öë ÃÖ´ÖÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸ü−Öê ´Öë
¯ÖϳÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß ×ÃÖ¨ü ÆüÖêŸÖß Æîü ?
1. ¯ÖÏÖîªÖê×*Öúß úÖ –ÖÖ−Ö
2. †¬µÖÖ¯Ö−Ö †×¬Ö*Ö´Ö ´Öë ¯ÖÏÖîªÖê×*Öúß úÖ ¯ÖϵÖÖê*Ö
3. ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ†Öë úÖ –ÖÖ−Ö
4. ×¾ÖÂÖµÖ ¯Ö¸ü †×¬ÖúÖ¸ü
(A) 1 †Öî¸ü 3 (B) 2 †Öî¸ü 3 (C) 2, 3 †Öî¸ü 4 (D) 2 †Öî¸ü 4

3. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê ×úÃÖ−Öê ³ÖÖ¸üŸÖ úß †¬µÖÖ¯Öú ׿Ö/ÖÖ ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë ÃÖê †×¬ÖþÖßéú×ŸÖ êú ×»Ö‹ ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ-¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ÆüßÖÖ/Ö¸ü
×úµÖê Æïü ?
(A) ‹−Ö.‹.‹.ÃÖß. †Öî¸ü µÖæ.•Öß.ÃÖß. (B) ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. †Öî¸ü ‹−Ö.‹.‹.ÃÖß.
(C) µÖæ.•Öß.ÃÖß. †Öî¸ü ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. (D) ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. †Öî¸ü †Ö‡Ô.•Öß.‹−Ö.†Öê.µÖæ. (‡*−ÖÖê)
W-00 3 P.T.O.
4. The primary duty of the teacher is to
(A) raise the intellectual standard of the students
(B) improve the physical standard of the students
(C) help all round development of the students
(D) imbibe value system in the students

5. Micro teaching is more effective

(A) during the preparation for teaching-practice
(B) during the teaching-practice
(C) after the teaching-practice
(D) always

6. What quality the students like the most in a teacher ?

(A) Idealist philosophy (B) Compassion
(C) Discipline (D) Entertaining

7. A null hypothesis is
(A) when there is no difference between the variables
(B) the same as research hypothesis
(C) subjective in nature
(D) when there is difference between the variables

8. The research which is exploring new facts through the study of the past is called
(A) Philosophical research (B) Historical research
(C) Mythological research (D) Content analysis

9. Action research is
(A) An applied research
(B) A research carried out to solve immediate problems
(C) A longitudinal research
(D) Simulative research

10. The process not needed in Experimental Researches is

(A) Observation (B) Manipulation
(C) Controlling (D) Content Analysis

11. Manipulation is always a part of

(A) Historical research (B) Fundamental research
(C) Descriptive research (D) Experimental research

12. Which correlation co-efficient best explains the relationship between creativity and
intelligence ?
(A) 1.00 (B) 0.6
(C) 0.5 (D) 0.3
W-00 4
4. †¬µÖÖ¯Öú úÖ ¯ÖÏÖ¸üÛ´³Öú úÖµÖÔ Æîü
(A) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ²ÖÖîרüú ßָü úÖê ‰Ñú“ÖÖ ú¸ü−ÖÖ
(B) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ¿ÖÖ¸üß׸üú ßָü úÖê ‰Ñú“ÖÖ ú¸ü−ÖÖ
(C) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ÃÖ¾ÖÔ¯Ö/ÖßµÖ ×¾ÖúÖÃÖ ´Öë ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−ÖÖ
(D) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë ´Öë ´Ö滵Ö-¯Ö¨ü×ŸÖ ³Ö¸ü−ÖÖ
5. ÃÖæ/´Ö (´ÖÖ‡ÎúÖê) †¬µÖÖ¯Ö−Ö †×¬Öú ¯ÖϳÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß Æîü
(A) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ úß ŸÖîµÖÖ¸üß êú ¤üÖî¸üÖ−Ö
(B) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ êú ¤üÖî¸üÖ−Ö
(C) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ êú ²ÖÖ¤ü
(D) ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖ´ÖµÖ

6. ×¾ÖªÖ£Öá †¬µÖÖ¯Öú ´Öë ×úÃÖ *Öã7Ö úÖê ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ¯ÖÃÖ−¤ü ú¸üŸÖê Æïü ?
(A) †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö (B) ú¹ý7ÖÖ
(C) †−Öã¿ÖÖÃÖ−Ö (D) ´Ö−ÖÖê¸Óü•Öú

7. ‹ú ¸ü§ü ¯Ö׸üú»¯Ö−ÖÖ Æîü

(A) •Ö²Ö “Ö»ÖÖë êú ²Öß“Ö úÖê‡Ô ׳Ö−−ÖŸÖÖ −Ö ÆüÖê …
(B) ¿ÖÖê¬Ö-¯Ö׸üú»¯Ö−ÖÖ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö
(C) ¯ÖÏéú×ŸÖ ´Öë ¾µÖÛŒŸÖ ×−Öšü
(D) •Ö²Ö “Ö»ÖÖë êú ²Öß“Ö ×³Ö−−ÖŸÖÖ ÆüÖê …

8. ˆÃÖ ¿ÖÖê¬Ö úÖê, •ÖÖê †ŸÖßŸÖ êú †¬µÖµÖ−Ö «üÖ¸üÖ −Ö‹ ŸÖ£µÖÖë úß +ÖÖê•Ö ú¸üŸÖß Æîü, ŒµÖÖ úÆëü*Öê ?
(A) ¤üÖ¿ÖÔ×−Öú ¿ÖÖê¬Ö (B) ‹êןÖÆüÖ×ÃÖú ¿ÖÖê¬Ö
(C) ×´Ö×£ÖÆüÖ×ÃÖú ¿ÖÖê¬Ö (D) ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7Ö

9. ×ÎúµÖÖ-×−Öšü ¿ÖÖê¬Ö Æîü

(A) ‹ú ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ׸üú ¿ÖÖê¬Ö
(B) ¿ÖÖê¬Ö וÖÃÖê ŸÖÖŸúÖ×»Öú ÃÖ´ÖõÖÖ†Öë úÖê Æü»Ö ú¸−Öê êú ×»Ö‹ ×úµÖÖ •ÖÖ‹
(C) †−Öã¤îü‘µÖÖÔŸ´Öú ¿ÖÖê¬Ö
(D) †−Öãºþ¯Ö-¿ÖÖê¬Ö
10. ¯ÖϵÖÖê*ÖÖŸ´Öú ¿ÖÖê¬ÖÖë ´Öë ×úÃÖ ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ −ÖÆüà Æîü ?
(A) †¾Ö»ÖÖêú−Ö (B) •ÖÖê›Íü-ŸÖÖê›Íü
(C) ×−ÖµÖ−¡Ö7Ö (D) ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7Ö

11. •ÖÖê›Íü-ŸÖÖê›Íü ÃÖ¤îü¾Ö ×úÃÖúÖ ³ÖÖ*Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ?

(A) ‹êןÖÆüÖ×ÃÖú ¿ÖÖê¬Ö (B) ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ¿ÖÖê¬Ö
(C) ×¾Ö¾Ö¸ü7ÖÖŸ´Öú ¿ÖÖê¬Ö (D) ¯ÖϵÖÖê*ÖÖŸ´Öú ¿ÖÖê¬Ö
12. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆü-ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ *Öã7ÖÖÓú ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´ÖŸÖÖ ÃÖê ÃÖé•Ö−ÖÖŸ´ÖúŸÖÖ †Öî¸ü ²Öãרü´ÖŸÖÖ êú †Ö¯ÖÃÖß ÃÖ´²Ö−¬Ö
úÖ Ã¯Ö™üßú¸ü7Ö Æîü ?
(A) 1.00 (B) 0.6
(C) 0.5 (D) 0.3
W-00 5 P.T.O.
 Read the following passage and answer the Question Nos. 13 to 18 :
The decisive shift in British Policy really came about under mass pressure in the
autumn and winter of 1945 to 46 – the months which Perderel Moon while editing
Wavell’s Journal has perceptively described as ‘The Edge of a Volcano’. Very
foolishly, the British initially decided to hold public trials of several hundreds of the
20,000 I.N.A. prisoners (as well as dismissing from service and detaining without trial
no less than 7,000). They compounded the folly by holding the first trial in the Red
Fort, Delhi in November 1945, and putting on the dock together a Hindu, a Muslim and
a Sikh (P.K. Sehgal, Shah Nawaz, Gurbaksh Singh Dhillon). Bhulabhai Desai,
Tejbahadur Sapru and Nehru appeared for the defence (the latter putting on his
barrister’s gown after 25 years), and the Muslim League also joined the countrywide
protest. On 20 November, an Intelligence Bureau note admitted that “there has seldom
been a matter which has attracted so much Indian public interest and, it is safe to say,
sympathy … this particular brand of sympathy cuts across communal barriers.’ A
journalist (B. Shiva Rao) visiting the Red Fort prisoners on the same day reported that
‘There is not the slightest feeling among them of Hindu and Muslim … A majority of
the men now awaiting trial in the Red Fort is Muslim. Some of these men are bitter that
Mr. Jinnah is keeping alive a controversy about Pakistan.’ The British became
extremely nervous about the I.N.A. spirit spreading to the Indian Army, and in January
the Punjab Governor reported that a Lahore reception for released I.N.A. prisoners had
been attended by Indian soldiers in uniform.
13. Which heading is more appropriate to assign to the above passage ?
(A) Wavell’s Journal (B) Role of Muslim League
(C) I.N.A. Trials (D) Red Fort Prisoners
14. The trial of P.K. Sehgal, Shah Nawaz and Gurbaksh Singh Dhillon symbolises
(A) communal harmony
(B) threat to all religious persons
(C) threat to persons fighting for the freedom
(D) British reaction against the natives
15. I.N.A. stands for
(A) Indian National Assembly (B) Indian National Association
(C) Inter-national Association (D) Indian National Army
16. ‘There has seldom been a matter which has attracted so much Indian Public Interest
and, it is safe to say, sympathy … this particular brand of sympathy cuts across
communal barriers.’
Who sympathises to whom and against whom ?
(A) Muslims sympathised with Shah Nawaz against the British
(B) Hindus sympathised with P.K. Sehgal against the British
(C) Sikhs sympathised with Gurbaksh Singh Dhillon against the British
(D) Indians sympathised with the persons who were to be trialled
17. The majority of people waiting for trial outside the Red Fort and criticising Jinnah were
the
(A) Hindus (B) Muslims
(C) Sikhs (D) Hindus and Muslims both
18. The sympathy of Indian soldiers in uniform with the released I.N.A. prisoners at Lahore
indicates
(A) Feeling of Nationalism and Fraternity
(B) Rebellious nature of Indian soldiers
(C) Simply to participate in the reception party
(D) None of the above
W-00 6
 ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖªÖÓ¿Ö úÖê ¯ÖלÍü‹ †Öî¸ü ¯ÖÏ¿−Ö 13 ÃÖê 18 ŸÖú úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋ :
ײÖÎ×™ü¿Ö −Öß×ŸÖ ´Öë ×−Ö7ÖÔµÖÖŸ´Öú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë •Ö−Ö-ÃÖ´ÖæÆü êú ¤ü²ÖÖ¾Ö êú úÖ¸ü7Ö 1945-46 êú ¯ÖŸÖ—Ö›Íü ‹¾ÖÓ
¿ÖßŸÖ êú ´ÖÆüß−ÖÖë ´Öë †ÖµÖÖ •Ö²Ö ¯Öî¸ü›Òü»Ö ´Öæ−Ö ‘¾Öê¾Ö»Ö •Ö−ÖÔ»Ö’ úÖ ÃÖ´¯ÖÖ¤ü−Ö ú¸ü ¸üÆêü £Öê … ˆ−ÆüÖë−Öê ¯ÖÏŸµÖ/ÖŸÖµÖÖ ‡ÃÖ ÛãÖ×ŸÖ úÖê
‘†ŸµÖ−ŸÖ ×¾ÖñúÖê™üú’ ²ÖŸÖ»ÖÖµÖÖ £ÖÖ … ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ´Öë, †ŸµÖ−ŸÖ ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ÃÖê, ײÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü −Öê 20,000 †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. îúפüµÖÖë
¯Ö¸ü +Öã»ÖÖ ´Öãú¤ü´ÖÖ “Ö»ÖÖ−Öê (ú´Ö ÃÖê ú´Ö 7000 úÖê ÃÖê¾ÖÖ-´ÖãŒŸÖ ú¸ü−Öê †Öî¸ü ײÖ−ÖÖ ´Öãú¤ü´ÖÖ “Ö»ÖÖµÖê ²ÖÓ¤üß ²Ö−ÖÖ−Öê) úÖ
×−Ö7ÖÔµÖ ×»ÖµÖÖ *ÖµÖÖ … ˆ−ÆüÖë−Öê ‡ÃÖ ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ¯Ö¸ü †Öî¸ü ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ŸÖ²Ö úß •Ö²Ö ˆ−ÆüÖë−Öê −Ö¾Ö´²Ö¸ü 1945 úÖê פü»»Öß êú »ÖÖ»Ö ×ú»ÖÖ
´Öë ‡ÃÖ ´Öãú¤ü´Öê úß ¯ÖÏ£Ö´Ö ÃÖã−ÖÖ‡Ô ¿Öãºþ úß •Ö²Ö ‹ú ØÆü¤æü, ‹ú ´ÖãÛÃ»Ö´Ö †Öî¸ü ‹ú ×ÃÖ+Ö (¯Öß.êú. ÃÖÆü*Ö»Ö, ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ,
*Öã¸ü²Ö+¿Ö ØÃÖÆü לü»»ÖÖë) úÖê ú™ü‘Ö¸êü ´Öë +Ö›ÍüÖ ×úµÖÖ *ÖµÖÖ … ³ÖÖê»ÖÖ³ÖÖ‡Ô ¤êüÃÖÖ‡Ô, ŸÖê•Ö²ÖÆüÖ¤ãü¸ü ÃÖ¯ÖÏæ †Öî¸ü −ÖêÆüºþ ²Ö“ÖÖ¾Ö-¯Ö/Ö êú
¾Öúᯙ ²Ö−Öê … −ÖêÆüºþ −Öê ŸÖÖê ¾Öúß»ÖÖë êú ¯Ö׸ü¬ÖÖ−Ö úÖê 25 ¾ÖÂÖÔ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯ÖÆü−ÖÖ £ÖÖ … ´ÖãÛÃ»Ö´Ö »Öß*Ö ³Öß ¤êü¿Ö ³Ö¸ü ´Öë Æãü‹
¸üÖêÂÖ-¯ÖϤü¿ÖÔ−ÖÖë ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æãü‡Ô … 20 −Ö¾Ö´²Ö¸ü úÖê *Ö㯟ָ֓ü ²µÖæ¸üÖê úß ‹ú ×™ü¯¯Ö7Öß ´Öë µÖÆü þÖßúÖ¸ü ×úµÖÖ *ÖµÖÖ ×ú ‡ÃÖÃÖê ¯Öæ¾ÖÔ
‹êÃÖÖ úÖê‡Ô †−µÖ ´ÖÖ´Ö»ÖÖ −ÖÆüà Æãü†Ö וÖÃÖ−Öê ‡ŸÖ−Öß ×¤ü»Ö“ÖïÖß, µÖÆü úÆü−ÖÖ ³Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ ×ú ÃÖÆüÖ−Öã³ÖæןÖ, †ÖúÙÂÖŸÖ úß
ÆüÖê … ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÏúÖ¸ü úß ‹êÃÖß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ÃÖÖ´¯ÖϤüÖ×µÖú †¾Ö¸üÖ¬ê ÖÖë úÖê »ÖÖÓ‘Ö •ÖÖŸÖß Æîü … ‹ú ¯Ö¡ÖúÖ¸ü (²Öß. ׿־ÖÖ¸üÖ¾Ö) −Öê ˆÃÖß
פü−Ö »ÖÖ»Ö ×ú»Öê êú ²ÖÛ−¤üµÖÖë ÃÖê ´Öã»ÖÖúÖŸÖ êú ²ÖÖ¤ü µÖÆü ׸ü¯ÖÖê™Ôü ×úµÖÖ – ‘ˆ−Ö´Öë ØÆü¤æü †£Ö¾ÖÖ ´ÖãÛÃ»Ö´Ö ÆüÖê−Öê úÖ »Öê¿Ö ´ÖÖ¡Ö ³Öß
³ÖÖ¾Ö −ÖÆüà Æîü ..... »ÖÖ»Ö ×ú»Öê ´Öë ´Öãú¤ü´Öê úß ¯ÖÏŸÖß/ÖÖ ú¸ü ¸üÆêü »ÖÖê*ÖÖë ´Öë ÃÖê ²ÖÆãüÃÖÓ+µÖÖ ´ÖãûִÖÖ−ÖÖë úß £Öß †Öî¸ü ˆ−Ö´Öë ÃÖê
ãú”û »ÖÖê*Ö ¾µÖ×£ÖŸÖ ÆüÖê ¸üÆêü £Öê ×ú וÖ−−ÖÖ ¯ÖÖ×úßÖÖ−Ö ÃÖ´²Ö−¬Öß «ü−«ü úÖê •Öß×¾ÖŸÖ ¸ü+Öê Æãü‹ Æïü …’ ײÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü †ŸµÖ−ŸÖ
†¬Ö߸ü ÆüÖê ˆšüß ×ú úÆüà †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ³ÖÖ¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖê−ÖÖ ´Öë −Ö ±îú»Ö •ÖÖ‹Ó … †Öî¸ü •Ö−Ö¾Ö¸üß ´Öë ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö êú *Ö¾Ö−ÖÔ¸ü −Öê
׸ü¯ÖÖê™Ôü ³Öê•Öß £Öß ×ú †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´ÖãŒŸÖ ×úµÖê *Ö‹ ÃÖî×−ÖúÖë êú þÖÖ*ÖŸÖ-ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü ´Öë ¾Ö¤üá¬ÖÖ¸üß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖî×−ÖúÖë −Öê ³ÖÖ*Ö
×»ÖµÖÖ £ÖÖ …
13. ‡ÃÖ *ÖªÖÓ¿Ö êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ¿ÖßÂÖÔú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ ?
(A) ¾Öê¾Ö»Ö úÖ •Ö−ÖÔ»Ö (B) ´ÖãÛÃ»Ö´Ö »Öß*Ö úß ³Öæ×´ÖúÖ
(C) †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´Öãú¤ü´Öê úß ÃÖã−Ö¾ÖÖ‡Ô (D) »ÖÖ»Ö ×ú»Öê êú ²ÖÓ¤üß
14. ¯Öß.êú. ÃÖÆü*Ö»Ö, ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ †Öî¸ü *Öã¹ý²Ö+¿Ö ØÃÖÆü לü»»ÖÖë úÖ ´Öãú¤ü´ÖÖ ×úÃÖúÖ ¯ÖÏŸÖßú ²Ö−ÖÖ ?
(A) ÃÖÖ´¯ÖϤüÖ×µÖú ÃÖ´Ö¸üÃÖŸÖÖ
(B) ÃÖ³Öß ¬ÖÖÙ´Öú ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¬Ö´Öúß
(C) þ֟Ö−¡ÖŸÖÖ êú ×»Ö‹ •Öæ—Ö ¸üÆêü ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¬Ö´Öúß
(D) ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú ×¾Ö¹ý¨ü ײÖÎ×™ü¿Ö ¯ÖÏןÖ×ÎúµÖÖ
15. †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. ÃÖê ³ÖÖ¾Ö Æîü
(A) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö †ÃÖê´²Ö»Öß (B) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö ‹ÃÖÖê×ÃÖ‹¿Ö−Ö
(C) ‡7™ü¸ü-−Öê¿Ö−Ö»Ö ‹ÃÖÖê×ÃÖ‹¿Ö−Ö (D) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö †Ö´Öá
16. ‡ÃÖÃÖê ¯Öæ¾ÖÔ ×úÃÖß †−µÖ ´ÖÖ´Ö»Öê −Öê ‡ŸÖ−Öß ×¤ü»Ö“ÖïÖß, µÖÆü úÆü−ÖÖ ³Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ ×ú ÃÖÆüÖ−Öã³ÖæןÖ, †ÖúÙÂÖŸÖ −ÖÆüà úß
£Öß … µÖÆü ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ˆÃÖ úÖê×™ü úß £Öß •ÖÖê ÃÖÖ´¯ÖϤüÖ×µÖú †¾Ö¸üÖê¬ÖÖë úÖê »ÖÖÓ‘Ö •ÖÖŸÖß Æîü …
‡ÃÖ´Öë ×úÃÖúß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ×úÃÖÃÖê Æîü †Öî¸ü µÖÆü ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ×úÃÖêú ×¾Ö¹ý¨ü Æîü ?
(A) ´ÖãÃÖ»Ö´ÖÖ−ÖÖë −Öê ײÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô …
(B) ×Æü−¤ãü†Öë −Öê ײÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü ¯Öß.êú.ÃÖÆü*Ö»Ö ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô …
(C) ×ÃÖ+ÖÖë −Öê ײÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü *Öã¸ü²Ö+¿Ö ØÃÖÆü לü»»ÖÖë ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô …
(D) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖë −Öê ˆ−Ö ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ úß ×•Ö−Ö ¯Ö¸ü ´Öãú¤ü´ÖÖ “Ö»Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ …
17. »ÖÖ»Ö ×ú»Öê êú ²ÖÖÆü¸ü +Ö›Íêü »ÖÖê*ÖÖë úß ²ÖÆãüÃÖÓ+µÖÖ, •ÖÖê ´Öãú¤üü´Öê úß ÃÖã−Ö¾ÖÖ‡Ô úß ¯ÖÏŸÖß/ÖÖ ú¸ü ¸üÆüß £Öß, •ÖÖê וÖ−−ÖÖ úß
†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ú¸ü ¸üÆüß £Öß ¾ÖÆü úÖî−Ö £Öê ?
(A) ×Æü−¤æü (B) ´ÖãÛûִÖ
(C) ×ÃÖ+Ö (D) ØÆü¤æü †Öî¸ü ´ÖãÛÃ»Ö´Ö ¤üÖê−ÖÖë
18. †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´ÖãŒŸÖ ×úµÖê *Ö‹ îúפüµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾Ö¤üá¬ÖÖ¸üß ÃÖî×−ÖúÖë úß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ×úÃÖ ²ÖÖŸÖ úÖ ÃÖÓêúŸÖ Æîü ?
(A) ¸üÖ™Òü¾ÖÖ¤ü ‹¾ÖÓ ³ÖÏÖŸÖé³ÖÖ¾Ö úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ (B) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖî×−ÖúÖë úß ×¾Ö¯»Ö¾Öß ¯ÖÏéúןÖ
(C) þÖÖ*ÖŸÖ-ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü ´Öë ³ÖÖ*Ö »Öê−ÖÖ (D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë ÃÖê úÖê‡Ô −ÖÆüà
W-00 7 P.T.O.
19. The country which has the distinction of having the two largest circulated newspapers
in the world is
(A) Great Britain (B) The United States
(C) Japan (D) China

20. The chronological order of non-verbal communication is

(A) Signs, symbols, codes, colours
(B) Symbols, codes, signs, colours
(C) Colours, signs, codes, symbols
(D) Codes, colours, symbols, signs

21. Which of the following statements is not connected with communication ?

(A) Medium is the message.
(B) The world is an electronic cocoon.
(C) Information is power.
(D) Telepathy is technological.

22. Communication becomes circular when

(A) the decoder becomes an encoder
(B) the feedback is absent
(C) the source is credible
(D) the channel is clear

23. The site that played a major role during the terrorist attack on Mumbai (26/11) in 2008
was
(A) Orkut (B) Facebook
(C) Amazon.com (D) Twitter

24. Assertion (A) : For an effective classroom communication at times it is desirable to

use the projection technology.
Reason (R) : Using the projection technology facilitates extensive coverage of
course contents.
(A) Both (A) and (R) are true, and (R) is the correct explanation.
(B) Both (A) and (R) are true, but (R) is not the correct explanation.
(C) (A) is true, but (R) is false.
(D) (A) is false, but (R) is true.

25. January 1, 1995 was a Sunday. What day of the week lies on January 1, 1996 ?
(A) Sunday (B) Monday
(C) Wednesday (D) Saturday
W-00 8
19. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê ×úÃÖ ¤êü¿Ö ÃÖê ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ×¾ÖŸÖ¸ü7Ö ¾ÖÖ»Öê ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü ?
(A) *ÖÏê™ü ײÖΙêü−Ö (B) µÖæ−ÖÖ‡™êü›ü Ùêü™ËüÃÖ
(C) •ÖÖ¯ÖÖ−Ö (D) “Öß−Ö

20. †´ÖÖî×+Öú ÃÖÓ“ÖÖ¸ü úÖ úÖ»ÖÖ−ÖãÎú´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü

(A) ÃÖÓêúŸÖ, ¯ÖÏŸÖßú, æú™ü, ¸Óü*Ö
(B) ¯ÖÏŸÖßú, æú™ü, ÃÖÓêúŸÖ, ¸Óü*Ö
(C) ¸Óü*Ö, ÃÖÓêúŸÖ, æú™ü, ¯ÖÏŸÖßú
(D) æú™ü, ¸Óü*Ö, ¯ÖÏŸÖßú, ÃÖÓêúŸÖ

21. ÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ÃÖÖ£Ö ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ú£Ö−Ö ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ?
(A) ÃÖÓ¤êü¿Ö ´ÖÖ¬µÖ´Ö Æîü …
(B) ×¾Ö¿¾Ö ‹ú ‡»ÖꌙÒüÖê×−Öú òúæú−Ö Æîü …
(C) ÃÖæ“Ö−ÖÖ ¿ÖÛŒŸÖ Æîü …
(D) ™êü»Ö߯Öî£Öß ¯ÖÏÖîªÖê×*Öúß Æîü …

22. ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ¾Öé¢ÖÖúÖ¸ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü •Ö²Ö

(A) ×›üúÖê›ü¸ü ‹−ÖúÖê›ü¸ü ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü …
(B) ¯ÖÏן֯ÖãÛ™ü úÖ †³ÖÖ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
(C) ÄÖÖêŸÖ ×¾Ö¿¾ÖÃÖ−ÖßµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
(D) “Öî−Ö»Ö ×−Ö²ÖÖÔ¬Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …

23. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê ×úÃÖ ÃÖÖ‡™ü −Öê 2008 ´Öë ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æãü‹ †ÖŸÖÓú¾ÖÖ¤üß Æü´Ö»Öê (26/11) ´Öë ¯ÖÏ´Öã+Ö ³Öæ×´ÖúÖ ×−Ö³ÖÖ‡Ô £Öß ?
(A) †ÖòãÔú™ü (B) ±êúÃÖ²Öãú
(C) †´Öê•Ö−Ö.úÖò´Ö (D) ×™Ëü¾Ö™ü¸ü

24. †×³Öú£Ö−Ö (A) : ú/ÖÖ ´Öë ¯ÖϳÖÖ¾Ö¿Öᯙ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ×»Ö‹ ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖê•ÖꌿÖ−Ö ¯ÖÏÖîªÖê×*Öúß úÖ ˆ¯ÖµÖÖê*Ö ú¸ü−ÖÖ ¾ÖÖÓ”û−ÖßµÖ
ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
úÖ¸ü"Ö (R) : ¯ÖÏÖê•ÖꌿÖ−Ö ¯ÖÏÖîªÖê×*Öúß êú ˆ¯ÖµÖÖê*Ö ÃÖê ¯ÖÖšËüµÖÎú´Ö úß ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖßÖã úÖ ¾µÖÖ¯Öú ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
(A) (A) ŸÖ£ÖÖü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü ŸÖ£ÖÖ (R) ÃÖÆüß ¾µÖÖ+µÖÖ Æîü …
(B) (A) ŸÖ£ÖÖ (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) ÃÖÆüß ¾µÖÖ+µÖÖ −ÖÆüà Æîü …
(C) (A) ÃÖÆüß Æîü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) *Ö»ÖŸÖ Æîü …
(D) (A) *Ö»ÖŸÖ Æîü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) ÃÖÆüß Æîü …

25. 1 •Ö−Ö¾Ö¸üß, 1995 úÖê ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü £ÖÖ … 1 •Ö−Ö¾Ö¸üß, 1996 úÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×¤ü−Ö £ÖÖ ?
(A) ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü (B) ÃÖÖê´Ö¾ÖÖ¸ü
(C) ²Öã¬Ö¾ÖÖ¸ü (D) ¿Ö×−Ö¾ÖÖ¸ü
W-00 9 P.T.O.
26. When an error of 1% is made in the length and breadth of a rectangle, the percentage
error (%) in the area of a rectangle will be
(A) 0 (B) 1
(C) 2 (D) 4

27. The next number in the series 2, 5, 9, 19, 37, ? will be

(A) 74 (B) 75
(C) 76 (D) None of the above

28. There are 10 true-false questions in an examination. Then these questions can be
answered in
(A) 20 ways (B) 100 ways
(C) 240 ways (D) 1024 ways

29. What will be the next term in the following ?

DCXW, FEVU, HGTS, ?
(A) AKPO (B) ABYZ
(C) JIRQ (D) LMRS

30. Three individuals X, Y, Z hired a car on a sharing basis and paid Rs. 1,040. They used
it for 7, 8, 11 hours, respectively. What are the charges paid by Y ?
(A) Rs. 290 (B) Rs. 320
(C) Rs. 360 (D) Rs. 440

31. Deductive argument involves

(A) sufficient evidence (B) critical thinking
(C) seeing logical relations (D) repeated observation

32. Inductive reasoning is based on or presupposes

(A) uniformity of nature (B) God created the world
(C) unity of nature (D) laws of nature

33. To be critical, thinking must be

(A) practical (B) socially relevant
(C) individually satisfying (D) analytical

34. Which of the following is an analogous statement ?

(A) Man is like God
(B) God is great
(C) Gandhiji is the Father of the Nation
(D) Man is a rational being.

W-00 10
26. •Ö²Ö ‹ú ÃÖ´ÖúÖê7Ö úß »Ö´²ÖÖ‡Ô †Öî¸ü “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô ´Öë ‹ú ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ úß ³Öæ»Ö ÆüÖê ŸÖÖê ˆÃÖ ÃÖ´ÖúÖê7Ö êú /Öê¡Ö±ú»Ö ´Öë ³Öæ»Ö úß
¯ÖÏןֿ֟֟ÖÖ ŒµÖÖ ÆüÖê*Öß ?
(A) 0 (B) 1
(C) 2 (D) 4

27. 2, 5, 9, 19, 37, ? úß ÀÖéÓ+Ö»ÖÖ ´Öë †*Ö»Öß ÃÖÓ+µÖÖ úÖî−Ö ÃÖß ÆüÖê*Öß ?
(A) 74 (B) 75
(C) 76 (D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë ÃÖê úÖê‡Ô −ÖÆüà

28. ‹ú ¯Ö¸üß/ÖÖ ´Öë 10 ¯ÖÏ¿−Ö ÃÖÆüß-*Ö»ÖŸÖ êú Æïü, ‡−Æëü ×úŸÖ−Öê ŸÖ¸üßúÖë ÃÖê Æü»Ö ×úµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü ?
(A) 20 (B) 100
(C) 240 (D) 1024

29. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê †*Ö»ÖÖ ¯Ö¤ü (™ü´ÖÔ) úÖî−Ö ÃÖÖ ÆüÖê*ÖÖ ?
›üß ÃÖß ‹ŒÃÖ ›ü²»µÖæ, ‹±ú ‡Ô ¾Öß µÖæ, ‹“Ö •Öß ™üß ‹ÃÖ, ?
(A) ‹ êú ¯Öß †Öê (B) ‹ ²Öß ¾ÖÖ‡Ô •Öî›
(C) •Öê †Ö‡Ô †Ö¸ü ŒµÖæ (D) ‹»Ö ‹´Ö †Ö¸ü ‹ÃÖ

30. ŸÖß−Ö ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë X, Y, Z −Öê ‹ú úÖ¸ü ×´Ö»Ö ú¸ü ×ú¸üÖµÖê ¯Ö¸ü »Öß †Öî¸ü úÖ¸ü ¾ÖÖ»Öê úÖê 1,040 ¹ý¯Ö‹ úß †¤üÖµÖ*Öß úß …
ˆ−ÆüÖë−Öê úÖ¸ü úÖê Îú´Ö¿Ö: 7, 8, 11 ‘Ö7™üÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖϵÖÖê*Ö ×úµÖÖ … Y «üÖ¸üÖ ×úŸÖ−ÖÖ ×ú¸üÖµÖÖ †¤üÖ ×úµÖÖ *ÖµÖÖ ?
(A) 290 ¹ý¯Ö‹ (B) 320 ¹ý¯Ö‹
(C) 360 ¹ý¯Ö‹ (D) 440 ¹ý¯Ö‹

31. ×−Ö*Ö´Ö−ÖÖŸ´Öú ŸÖÔú ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ Æîü

(A) ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ÃÖÖ/µÖ (B) †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖŸ´Öú ×¾Ö“ÖÖ¸ü
(C) ŸÖÖÙúú ÃÖ´²Ö−¬Ö ¤êü+Ö−ÖÖ (D) ¯Öã−Ö: ¯Öã−Ö: †¾Ö»ÖÖêú−Ö

32. †Ö*Ö´Ö−ÖÖŸ´Öú ²ÖÖîרüúŸÖÖ †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ Æîü µÖÖ ¯Öæ¾ÖÖÔ¯Öê/ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü

(A) ¯ÖÏéú×ŸÖ úß ‹úºþ¯ÖŸÖÖ (B) ×¾Ö¿¾Ö úÖê ‡Ô¿¾Ö¸ü −Öê ²Ö−ÖÖµÖÖ
(C) ¯ÖÏéú×ŸÖ úß ‹úŸÖÖ (D) ¯ÖÏéú×ŸÖ êú ×−ÖµÖ´Ö

33. ÃÖ´ÖÖ»ÖÖê“Ö−ÖÖŸ´Öú דÖ−ŸÖ−Ö ÆüÖê−Öê êú ×»Ö‹ ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹

(A) ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ׸üú (B) ÃÖÖ´ÖÖוÖú ÃÖÓ*ÖŸÖŸÖÖ
(C) ¾ÖîµÖÛŒŸÖú ÃÖÓŸÖÖêÂÖ (D) ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7ÖÖŸ´Öú

34. ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔú ¾ÖŒŸÖ¾µÖ Æîü ?

(A) ´Ö−Öã嵅 ‡Ô¿¾Ö¸ü úß ŸÖ¸üÆü Æîü …
(B) ‡Ô¿¾Ö¸ü ´ÖÆüÖ−Ö Æîü …
(C) *ÖÖѬÖß •Öß ¸üÖ™Òü êú ׯÖüŸÖÖ Æïü …
(D) ´Ö−Öã嵅 ‹ú ²ÖÖîרüú ¯ÖÏÖ7Öß Æîü …
W-00 11 P.T.O.
Questions from 35 - 36 are based on the following diagram in which there are three
intersecting circles. H representing The Hindu, I representing Indian Express and T
representing The Times of India. A total of 50 persons were surveyed and the number in the
Venn diagram indicates the number of persons reading the newspapers.

35. How many persons would be reading at least two newspapers ?

(A) 23 (B) 25
(C) 27 (D) 29

36. How many persons would be reading almost two newspapers ?

(A) 23 (B) 25
(C) 27 (D) 48

37. Which of the following graphs does not represent regular (periodic) behaviour of the
variable f(t) ?

1.

2.

3.

4.

(A) 1 (B) 2
(C) 3 (D) 4
W-00 12
¯ÖÏ¿−Ö ÃÖÓ+µÖÖ 35 - 36 −Öß“Öê פüµÖê *ÖµÖê ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ Æïü … ‡ÃÖ ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ´Öë ŸÖß−Ö ¯ÖÏן֓”êû¤üß ¾Öé¢Ö Æïü … H פü ×Æü−¤æü úÖ
¯ÖÏןÖ×−Ö׬֟¾Ö ú¸üŸÖÖ Æîü, I ‡Ó×›üµÖ−Ö ‹ŒÃÖ¯ÖÏêÃÖ úÖ ¯ÖÏןÖ×−Ö׬֟¾Ö ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ T פü ™üÖ‡´ÃÖ †Öò±ú ‡Ó×›üµÖÖ úÖ ¯ÖÏןÖ×−Ö׬֟¾Ö ú¸üŸÖÖ
Æîü … ãú»Ö ×´Ö»ÖÖ ú¸ü 50 ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úÖ ÃÖ¾Öì/Ö7Ö ×úµÖÖ *ÖµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¾Öê−Ö ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ´Öë ¤üß *Ö‡Ô ÃÖÓ+µÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü-¯Ö¡Ö úÖê ¯ÖœÍü−Öê
¾ÖÖ»Öê ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß ÃÖÓ+µÖÖ ‡Ó×*ÖŸÖ ú¸üŸÖß Æîü …

35. ×úŸÖ−Öê ¾µÖÛŒŸÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê Æïü ?
(A) 23 (B) 25
(C) 27 (D) 29

36. ×úŸÖ−Öê ¾µÖÛŒŸÖ †×¬Öú ÃÖê †×¬Öú ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê Æïü ?
(A) 23 (B) 25
(C) 27 (D) 48

37. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖÏÖ±úÖë ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ (†Ö¾Ö׬Öú) “Ö»Ö êú ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü f(t) úÖ ¯ÖÏןÖ×−Ö׬֟¾Ö −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ ?

1.

2.

3.

4.

(A) 1 (B) 2
(C) 3 (D) 4
W-00 13 P.T.O.
 Study the following graph and answer the questions 38 to 40 :

No. of
Patients
Registered

38. In which year total number of patients registered in hospital X and hospital Y was the
maximum ?
(A) 2003 (B) 2004
(C) 2005 (D) 2006

39. What is the maximum dispersion in the registration of patients in the two hospitals in a
year ?
(A) 8000 (B) 6000
(C) 4000 (D) 2000

40. In which year there was maximum decrease in registration of patients in hospital X ?
(A) 2003 (B) 2004
(C) 2005 (D) 2006
W-00 14
 ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖÏÖ±ú úÖ †¬µÖµÖ−Ö úßו֋ †Öî¸ü ¯ÖÏ¿−Ö 38 ÃÖê 40 ŸÖú úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋ :

¯ÖÓ•ÖßéúŸÖ
¸üÖê×*ÖµÖÖë úß
ÃÖÓ+µÖÖ

38. ×úÃÖ ¾ÖÂÖÔ ´Öë †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö X †Öî¸ü †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö Y ´Öë ¯ÖÓ•ÖßéúŸÖ ¸üÖê×*ÖµÖÖë úß ÃÖÓ+µÖÖ †×¬ÖúŸÖ´Ö £Öß ?
(A) 2003 (B) 2004
(C) 2005 (D) 2006

39. ‹ú ¾ÖÂÖÔ ´Öë ¤üÖê−ÖÖë †Ã¯ÖŸÖÖ»ÖÖë ´Öë ¯ÖÓ•ÖßéúŸÖ ¸üÖê×*ÖµÖÖë úÖ †×¬ÖúŸÖ´Ö ×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö ŒµÖÖ Æîü ?
(A) 8000 (B) 6000
(C) 4000 (D) 2000

40. ×úÃÖ ¾ÖÂÖÔ ´Öë †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö X ´Öë ¸üÖê×*ÖµÖÖë êú ¯ÖÓ•Ößú¸ü7Ö ´Öë †×¬ÖúŸÖ´Ö ú´Öß †Ö‡Ô ?
(A) 2003 (B) 2004
(C) 2005 (D) 2006

W-00 15 P.T.O.
 [For Blind Students Only]

Read the following passage carefully and answer the questions 35 to 40 :

London’s phenomenal growth was probably at its fastest in the sixteenth century,
a period when the population was growing everywhere. Many people were attracted to
the rapidly growing port, which handled upto 90% of total English foreign trade and
gave rise to a wide range of ancillary industries. Other sectors provided goods and
services for the court, which now settled permanently in the capital, and for the
growing numbers of the rich and ambitious who were attracted by court’s presence.
This concentration of the wealthy made London a great leisure centre and the main
purveyor of professional services, especially in medicine and law. Population growth
now tended to become cumulative. More people needed even more people to provide
them with goods and services that they required to survive in a large city. London was
always an unhealthy place and mortality rates were much higher than elsewhere in the
country, sometime rising to catastrophic heights, as in the terrible plagues of 1603,
1625 and 1665, the last of which killed 80,000 people, 1/6th of the total population of
the city. Such high death rates coupled with rather low fertility, meant that London
could never grow by its own natural increase. In the century after 1650, when London
continued to grow but the English population remained fairly stable, immigration to the
city drained the countryside of people and gave London its highest-yet population. It
has probably then, in the early eighteenth century London of Defoe and Hogarth, that
the city also had its greatest significance as a school centre and a school of manners and
ideas for the rest of the country.

35. London’s rate of population increase was at its greatest in the seventeenth century
because
(A) Its death rate was the highest in Britain at that time
(B) It was a time when the population growth was declining everywhere
(C) Migrants were drawn to London because of the vast increase in trading
(D) Its high rate of mortality was offset by a low birthrate

36. In comparison to the rest of the country, the population decline in London in the
seventeenth century was as a result of
(A) frequent outbreaks of plague
(B) low rate of fertility
(C) immigration to other parts of the country
(D) movement of people to other countries
W-00 16
 [êú¾Ö»Ö −Öê¡ÖÆüß−Ö †³µÖÙ£ÖµÖÖë ÆêüŸÖã]

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ »Öê+ÖÖÓ¿Ö úÖê ¬µÖÖ−Ö¯Öæ¾ÖÔú ¯ÖœÍüú¸ü ¯ÖÏ¿−Ö-ÃÖÓ+µÖÖ 35 ÃÖê 40 úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋ …
ÃÖÖê»ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß – ‹ú ‹êÃÖÖ ÃÖ´ÖµÖ •Ö²Ö Æü¸ü ãÖÖ−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß ²ÖœÍü ¸üÆüß £Öß – ´Öë »ÖÓ¤ü−Ö úÖ †³ÖæŸÖ¯Öæ¾ÖÔ ×¾ÖúÖÃÖ
Æãü†Ö •ÖÖê µÖÆüÖÑ Æãü‹ ¯ÖÆü»Öê êú ×¾ÖúÖÃÖÖë ´Öë ŸÖß¾ÖÎŸÖ´Ö £ÖÖ … ŸÖê•Öß ÃÖê ×¾Öú×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ‡ÃÖ ²ÖÓ¤ü¸ü*ÖÖÆü – •ÖÆüÖÑ ÃÖê ãú»Ö †Ó*Ö¸êü•Öß
×¾Ö¤êü¿Ö-¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü úÖ 90 ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ ŸÖ£ÖÖ •ÖÆüÖÑ †−ÖãÂÖÓ*Öß ˆ¤ËüµÖÖê*ÖÖë úß ¾µÖÖ¯Öú ÀÖéÓ+Ö»ÖÖ ¯Ö−Ö¯Ö ¸üÆüß £Öß – úß
ŸÖ¸ü±ú ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü »ÖÖê*Ö †Öéú™ü Æãü‹ … ¸üÖ•Ö¤ü¸ü²ÖÖ¸ü (úÖê™Ôü) – •ÖÖê †²Ö ãÖÖµÖß ºþ¯Ö ÃÖê ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ´Öë ÛÃ£ÖŸÖ Æîü – ŸÖ£ÖÖ úÖê™üÔ
úß ˆ¯ÖÛãÖ×ŸÖ ÃÖê ²Ö›Íüß ÃÖÓ+µÖÖ ´Öë †Öéú™ü ÆüÖ−ê Öê ¾ÖÖ»Öê ¬Ö−Öß ŸÖ£ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖúÖÓ/Öß ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ÃÖÖ´Ö×*ÖϵÖÖÑ ŸÖ£ÖÖ ÃÖê¾ÖÖ‹Ñ
†−µÖ /Öê¡ÖÖë «üÖ¸üÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú¸üÖ‡Ô •ÖÖ ¸üÆüß £Öà … ¬Ö−Öß ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ÃÖÓëú¦ü7Ö êú úÖ¸ü7Ö »ÖÓ¤ü−Ö ±ãú¸üÃÖŸÖ êú ÃÖ´ÖµÖ úÖê ײ֟ÖÖ−Öê
úÖ ‹ú ²Ö›ÍüÖ ëú¦ü ŸÖ£ÖÖ ¾Öé×¢Öú ÃÖê¾ÖÖ†Öë – ×¾Ö¿ÖêÂÖ ú¸ü דÖ×úŸÃÖÖ ŸÖ£ÖÖ úÖ−Öæ−Ö – úÖ ¯ÖϬÖÖ−Ö †Ö¯ÖæÙŸÖúŸÖÖÔ ²Ö−Ö *ÖµÖÖ …
†Ö²ÖÖ¤üß úß ¾Öéרü †²Ö ¯ÖãÓ•ÖÖŸ´Öú ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸ü7Ö ú¸ü−Öê »Ö*Öß … ‹ú ¾ÖéÆü¤Ëü ¿ÖÆü¸ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ²Ö›Íüß ÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ²ÖÃÖê »ÖÖê*ÖÖë êú
•Öß×¾ÖŸÖ ¸üÆü−Öê êú ×»Ö‹ †Ö¾Ö¿µÖú ÃÖÖ´Ö×*ÖϵÖÖë ŸÖ£ÖÖ ÃÖê¾ÖÖ†Öë úÖê ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß
†Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ £Öß … »ÖÓ¤ü−Ö ÃÖ¤üÖ ÃÖê Æüß Ã¾ÖÖãµÖ êú ×»Ö‹ ‹ú ÆüÖ×−Ö¯ÖϤü ãÖÖ−Ö ¸üÆüÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ¤êü¿Ö êú †−µÖ ãÖÖ−ÖÖë úß †¯Öê/ÖÖ
µÖÆüÖÑ ´Ö韵Öã-¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú £Öß •ÖÖê ú³Öß-ú³Öß ´ÖÆüÖ×¾Ö¯Ö×¢Ö úÖ ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸ü7Ö ú¸ü »ÖêŸÖß £Öß, •ÖîÃÖê ÃÖ−ÖË 1603, 1625 ŸÖ£ÖÖ
1665 êú ³ÖµÖÖ−Öú ¯»Öê*Ö ×•Ö−Ö´Öë ÃÖê †Ö×+Ö¸üß ¯»Öê*Ö ´Öë ¿ÖÆü¸ü úß †Ö²ÖÖ¤üß úÖ 1/6 ³ÖÖ*Ö †£ÖÖÔŸÖË 80,000 »ÖÖê*ÖÖë úÖê úÖ»Ö
−Öê ×−Ö*Ö»Ö ×»ÖµÖÖ … ´Ö韵Öã úß ‡ŸÖ−Öß ‰Ñú“Öß ¤ü¸ü ŸÖ£ÖÖ ‡ÃÖúß ŸÖã»Ö−ÖÖ ´Öë ú´ÖŸÖ¸ü •Ö−´Ö-¤ü¸ü êú úÖ¸ü7Ö »ÖÓ¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß úÖ
þÖÖ³ÖÖ×¾Öú ×¾ÖúÖÃÖ ú³Öß −ÖÆüà ÆüÖê ¯ÖÖµÖÖ … ÃÖ−ÖË 1650 êú ²ÖÖ¤ü ‡ÃÖ ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë •Ö²Ö »ÖÓ¤ü−Ö úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆüÖ ¯Ö¸ÓüŸÖã
†Ó*Ö¸êü•Ö †Ö²ÖÖ¤üß »Ö*Ö³Ö*Ö Ûãָü ¸üÆüß, *ÖÏÖ´Öß7Ö /Öê¡ÖÖë ÃÖê ²Ö›Íüß ŸÖÖ¤üÖ¤ü ´Öë »ÖÖê*ÖÖë úÖ ¿ÖÆü¸ü ´Öë †Ö¯ÖϾÖÖÃÖ−Ö Æãü†Ö וÖÃÖêú úÖ¸ü7Ö
»ÖÓ¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß †²Ö ŸÖú úß †×¬ÖúŸÖ´Ö †Ö²ÖÖ¤üß ÆüÖê *Ö‡Ô … ÃÖÓ³Ö¾ÖŸÖ: ŸÖ²Ö †šüÖ¸üÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú †Ö¸Óü׳Öú úÖ»Ö ´Öë
›êü±úÖê ŸÖ£ÖÖ ÆüÖê*ÖÖ£ÖÔ êú ÃÖ´ÖµÖ êú ‡ÃÖ ¿ÖÆü¸ü úÖê ¤êü¿Ö êú †−µÖ ³ÖÖ*ÖÖë êú ×»Ö‹ ¿Öî×/Öú ëú¦ü ŸÖ£ÖÖ ×¿Ö™üÖ“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú
ëú¦ü êú ºþ¯Ö ´Öë ´ÖÆü¢ÖÖ ×´Ö»Öß …

35. ÃÖ¡ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß úß ¾Öéרü úß ¤ü¸ü †×¬ÖúŸÖ´Ö £Öß ŒµÖÖë×ú
(A) ײÖΙêü−Ö ´Öë »Ö−¤ü−Ö ´Öë ´Ö韵Öã úß ¤ü¸ü ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öüú £Öß …
(B) µÖÆü ¾ÖÆü ÃÖ´ÖµÖ £ÖÖ •Ö²Ö Æü¸ü ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ úß ¾Öéרü ´Öë ×*Ö¸üÖ¾Ö™ü †Ö ¸üÆüß £Öß …
(C) ¯ÖϾÖÖÃÖß »Ö−¤ü−Ö úß †Öê¸ü Ø+Ö“Öê †Ö ¸üÆêü £Öê ŒµÖÖë×ú ¾ÖÆüÖÑ êú ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ³ÖÖ¸üß ¾Öéרü ÆüÖê ¸üÆüß £Öß …
(D) ‡ÃÖúÖ ˆ““Ö ´Ö韵Öã ¤ü¸ü ‡ÃÖêú ×−Ö´−Ö •Ö−´Ö ¤ü¸ü ÃÖê ÃÖ−ŸÖã×»ÖŸÖ ÆüÖê *ÖµÖÖ …

36. ¤êü¿Ö êú ¿ÖêÂÖ ³ÖÖ*ÖÖë úß ŸÖã»Ö−ÖÖ ´Öë, »Ö−¤ü−Ö ´Öë ÃÖÖê»ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖß ´Öë †Ö²ÖÖ¤üß êú ú´Ö ÆüÖê−Öê úÖ úÖ¸ü7Ö ŒµÖÖ £ÖÖ ?
(A) ¯»Öê*Ö úÖ ¯ÖÏÖµÖ: ±îú»Ö−ÖÖ
(B) •Ö−Ö−Ö /Ö´ÖŸÖÖ úß ×−Ö´−Ö ¤ü¸ü
(C) ¤êü¿Ö êú †−µÖ ³ÖÖ*ÖÖë ´Öë •ÖÖú¸ü ²ÖÃÖ−ÖÖ
(D) »ÖÖê*ÖÖë úÖ †−µÖ ¤êü¿ÖÖë ´Öë •ÖÖ−ÖÖ

W-00 17 P.T.O.
37. After 1600 A.D., the demography of London was characterised by
(A) high deathrates and birthrates
(B) three major outbreaks of disease, the last of which was responsible for the death
of over 80,000 people
(C) a rise in population through natural growth
(D) population stability

38. Examples of the economic hegemony of London in the seventeenth century include
(A) the movement of the Court permanently to the capital
(B) 9/10th of England’s overseas trade passing through its docks
(C) a large variety of secondary industries growing up around the port of London.
(D) London becoming England’s major intellectual and cultural centre at the time of
Defoe and Hogarth.

39. Which one of the following was not the cause of high rate of death among the people of
London ?
(A) Increasing low fertility among people
(B) Absence of diseases
(C) Family planning regulations of the State
(D) Migration of population

40. What made London a great leisure centre ?

(A) Growth of ancillary industries.
(B) Concentration of wealth among people who were earlier poor.
(C) Increased rate of mortality.
(D) Due to increase in immigrant population.

41. Which of the following sources of data is not based on primary data collection ?
(A) Census of India (B) National Sample Survey
(C) Statistical Abstracts of India (D) National Family Health Survey

42. Which of the four data sets have more dispersion ?

(A) 88 91 90 92 89 91
(B) 0 1 1 0 –1 –2
(C) 3 5 2 4 1 5
(D) 0 5 8 10 –2 –8

43. Which of the following is not related to information security on the Internet ?
(A) Data Encryption (B) Water marking
(C) Data Hiding (D) Information Retrieval

44. Which is the largest unit of storage among the following ?

(A) Terabyte (B) Megabyte
(C) Kilobyte (D) Gigabyte
W-00 18
37. 1600 ‡Ô. ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß •Ö−ÖÖÓ×úúß êú »Ö/Ö7Ö £Öê
(A) ˆ““Ö ´Ö韵Öã ¤ü¸ëü †Öî¸ü •Ö−´Ö ¤ü¸ëü
(B) ¸üÖê*Ö úÖ ŸÖß−Ö ²ÖÖ¸ü ¯ÖÏ´Öã+Ö ºþ¯Ö ÃÖê ±îú»Ö−ÖÖ, †Ö×+Ö¸üß ²ÖÖ¸ü ‡ÃÖ ¸üÖê*Ö êú ±îú»Ö−Öê ÃÖê 80,000 ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß ´Ö韵Öã Æãü‡Ô …
(C) ¯ÖÏÖéúןÖú ˆ−−Ö×ŸÖ êú úÖ¸ü7Ö •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ¾Öéרü úÖ ÆüÖê−ÖÖ
(D) •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ÛãָüŸÖÖ

38. ÃÖ¡ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß †ÖÙ£Öú ˆ““ÖŸÖÖ êú ˆ¤üÖÆü¸ü7ÖÖë ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æîü
(A) ¸üÖ•Ö¤ü¸ü²ÖÖ¸ü úÖ Ã£ÖÖµÖß ºþ¯Ö ÃÖê ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ´Öë †Ö •ÖÖ−ÖÖ …
(B) ‡Ó*»Öî7›ü êú ×¾Ö¤êü¿Öß ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü úÖ 9/10 ³ÖÖ*Ö ‡ÃÖêú ›üÖòú ÃÖê ÆüÖêú¸ü •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ …
(C) »Ö−¤ü−Ö úß ²Ö−¤ü¸ü*ÖÖÆü êú ‡¤Ôü-×*Ö¤Ôü †−Öêú ³ÖÖÓ×ŸÖ êú ׫üŸÖßµÖ ˆªÖê*ÖÖë úß ˆ−−Ö×ŸÖ …
(D) ›êü±úÖê †Öî¸ü ÆüÖê*ÖÖ£ÖÔ êú ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ‡Ó*»Öî7›ü ´Öë »Ö−¤ü−Ö úÖ ¯ÖÏ´Öã+Ö ²ÖÖîרüú ‹¾ÖÓ ÃÖÖÓÃéúןÖú êú−¦ü ²Ö−Ö−ÖÖ …

39. »Ö−¤ü−Ö êú »ÖÖê*ÖÖë ´Öë ˆ““Ö ´Ö韵Öã ¤ü¸ü úÖ ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›ÍüÖ úÖ¸ü7Ö úÖî−Ö ÃÖÖ −ÖÆüà £ÖÖ ?
(A) ×−Ö´−Ö •Ö−Ö−Ö /Ö´ÖŸÖÖ ´Öë ¾Öéרü
(B) ¸üÖê*ÖÖë úß †−Öã¯ÖÛãÖןÖ
(C) ¸üÖ•µÖ êú ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü ×−ÖµÖÖê•Ö−Ö ×¾Ö×−ÖµÖ´Ö
(D) •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ úÖ ¯ÖϾÖÃÖ−Ö

40. »Ö−¤ü−Ö úÖê ±ãúÃÖÔŸÖ úÖ êú−¦ü ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê ×úÃÖ−Öê ²Ö−ÖÖµÖÖ ?
(A) †−ÖãÂÖÓ*Öß ˆªÖê*ÖÖë úß ˆ−−ÖןÖ
(B) ˆ−Ö »ÖÖê*ÖÖë, •ÖÖê ¯ÖÆü»Öê ×−Ö¬ÖÔ−Ö £Öê, êú ÆüÖ£ÖÖë ´Öë ¤üÖî»ÖŸÖ úÖ ‡ú½üÖ ÆüÖê−ÖÖ
(C) ´Ö韵Öã ¤ü¸ü ´Öë ¾Öéרü
(D) •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ êú ×¾Ö¤êü¿ÖÖë ´Öë •ÖÖ−Öê ´Öë Æãü‡Ô ¾Öéרü

41. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ †ÖÑú›ÍüÖ-ÄÖÖêŸÖÖë ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ¯ÖÏÖ¸üÛ´³Öú †ÖÑú›ÍüÖ ÃÖÓ*ÖÏÆü7Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ −ÖÆüà Æîü ?
(A) ³ÖÖ¸üŸÖ úß •Ö−Ö*Ö7Ö−ÖÖ (B) ¸üÖ™ÒüßµÖ ÃÖï¯Ö»Ö ÃÖ¾Öì/Ö7Ö
(C) ³ÖÖ¸üŸÖ êú †ÖÑú›ÍüÖ ÃÖÖ¸ü (D) ¸üÖ™ÒüßµÖ ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü þÖÖãµÖ ÃÖ¾Öì/Ö7Ö

42. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ “ÖÖ¸ü †ÖÑú›ÍüÖ-×¾Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë •µÖÖ¤üÖ ×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö ×úÃÖ´Öë Æîü ?

(A) 88 91 90 92 89 91
(B) 0 1 1 0 –1 –2
(C) 3 5 2 4 1 5
(D) 0 5 8 10 –2 –8

43. ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ‡−™ü¸ü−Öê™ü úß ÃÖæ“Ö−ÖÖ ÃÖã¸ü/ÖÖ ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ?
(A) ›êü™üÖ ‹Û−Îú¯ÃÖ−Ö (B) ¾ÖÖ™ü¸ü ´ÖÖÚú*Ö
(C) ›üÖ™üÖ Æüև؛ü*Ö (D) ‡Ó±úÖ´Öì¿Ö−Ö ×¸ü™ÒüÖ‡¾Ö»Ö

44. ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê ³Ö7›üÖ¸ü7Ö úß ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›üß ‡úÖ‡Ô úÖî−Ö ÃÖß Æîü ?
(A) ™êü¸üÖ ²ÖÖ‡™ü (B) ´Öê*ÖÖ ²ÖÖ‡™ü
(C) ×ú»ÖÖê ²ÖÖ‡™ü (D) ×*Ö*ÖÖ ²ÖÖ‡™ü
W-00 19 P.T.O.
45. bit stands for
(A) binary information term (B) binary digit
(C) binary tree (D) Bivariate Theory

46. Which one of the following is not a linear data structure ?

(A) Array (B) Binary Tree
(C) Queue (D) Stack

47. Which one of the following is not a network device ?

(A) Router (B) Switch
(C) Hub (D) CPU

48. A compiler is used to convert the following to object code which can be executed
(A) High-level language (B) Low-level language
(C) Assembly language (D) Natural language

49. The great Indian Bustard bird is found in

(A) Thar Desert of Rajasthan (B) Coastal regions of India
(C) Malabar Coast (D) Delta regions

50. The Sagarmanthan National Park has been established to preserve the eco-system of
which mountain peak ?
(A) Kanchenjunga (B) Mount Everest
(C) Annapurna (D) Dhaulavira

51. Maximum soot is released from

(A) Petrol vehicles (B) CNG vehicles
(C) Diesel vehicles (D) Thermal Power Plants

52. Surface Ozone is produced from

(A) Transport sector (B) Cement plants
(C) Textile industry (D) Chemical industry

53. Which one of the following non-conventional energy sources can be exploited most
economically ?
(A) Solar
(B) Wind
(C) Geo-thermal
(D) Ocean Thermal Energy Conversion (OTEC)

54. The most recurring natural hazard in India is

(A) Earthquakes (B) Floods
(C) Landslides (D) Volcanoes
W-00 20
45. bit úÖ ŸÖÖŸ¯ÖµÖÔ Æîü
(A) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ‡Ó±úÖ´Öì¿Ö−Ö ™ü´ÖÔ (B) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ×›üו֙ü
(C) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ™Òüß (D) ²ÖÖµÖ¾Öê׸ü‹™ü £µÖÖê¸üß

46. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß ¸îü×+Öú ›êü™üÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ −ÖÆüà Æîü ?
(A) ‹¸êü (B) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ™Òüß
(C) ŒµÖæ (D) Ùêüú

47. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß −Öê™ü¾ÖÔú ˆ¯Öú¸ü7Ö −ÖÆüà Æîü ?
(A) ¸üÖˆ™ü¸ü (B) Ûþ֓Ö
(C) Æü²Ö (D) ÃÖß.¯Öß.µÖæ

48. ‹ú ú´¯ÖÖ‡»Ö¸ü úÖ ¯ÖϵÖÖê*Ö ×−Ö´−Ö úÖê †Öò²Ö•Öü úÖê› ´Öë ²Ö¤ü»Ö−Öê êú ×»Ö‹ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ?
(A) ˆ““Ö ÃŸÖ¸üßµÖ ³ÖÖÂÖÖ (B) ×−Ö´−Ö ÃŸÖ¸üßµÖ ³ÖÖÂÖÖ
(C) †ÃÖî´²Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ (D) ¯ÖÏÖéúןÖú ³ÖÖÂÖÖ

49. ´ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÖêÆü−Ö ×“Ö×›ÍüµÖÖ (*ÖÏê™ü ‡Ó×›üµÖ−Ö ²ÖÙü›Ôü דÖ×›ÍüµÖÖ) úÆüÖÑ ¯ÖÖµÖß •ÖÖŸÖß Æîü ?
(A) ¸üÖ•ÖãÖÖ−Ö úÖ £ÖÖ¸ü ¸êü×*ÖßÖÖ−Ö (B) ³ÖÖ¸üŸÖ êú ŸÖ™üßµÖ /Öê¡Ö
(C) ´ÖÖ»ÖÖ²ÖÖ¸ü ŸÖ™ü (D) ›êü»™üÖ /Öê¡Ö

50. ×úÃÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖßµÖ ×¿Ö+Ö¸ü êú ¯ÖÖ׸üÛãÖןÖúß ŸÖÓ¡Ö êú ÃÖÓ¸ü/Ö7Ö êú ×»ÖµÖê ÃÖÖ*Ö¸ü´ÖÓ£Ö−Ö ¸üÖ™ÒüßµÖ ˆªÖ−Ö úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ Æãü‡Ô Æîü ?
(A) Óú“Ö−Ö•ÖÓ*ÖÖ (B) ‹ê¾Ö¸êüÙü ¯Ö¾ÖÔŸÖ
(C) †−−Ö¯Öæ7ÖÖÔ (D) ¬ÖÖî»ÖÖ¾Ö߸üÖ

51. ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ú••Ö»Ö (úÖ×»Ö+Ö) ×úÃÖÃÖê ×−Öú»ÖŸÖÖ Æîü ?

(A) ¯Öê™ÒüÖê»Ö ¾ÖÖÆü−Ö (B) ÃÖß ‹−Ö •Öß ¾ÖÖÆü−Ö
(C) ›üß•ÖÌ»Ö ¾ÖÖÆü−Ö (D) ŸÖÖ¯ÖßµÖ ¿ÖÛŒŸÖ ÃÖÓµÖ−¡Ö

52. ÃÖŸÖÆüß †Öê•ÖÖê−Ö ×úÃÖÃÖê ˆŸ¯Ö−−Ö ÆüÖêŸÖß Æîü ?

(A) ¯Ö׸ü¾ÖÆü−Ö /Öê¡Ö (B) ÃÖß´Öë™ü ÃÖÓµÖ−¡Ö
(C) ¾ÖÃ¡Ö ˆªÖê*Ö (D) ¸ÖÃÖÖµÖ×−Öú ˆªÖê*Ö

53. ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *Öî¸ü ¯ÖÖ¸ü´¯Ö׸üú ‰ú•ÖÖÔ ÄÖÖêŸÖÖë ´Öë ÃÖê ×úÃÖúÖ †×ŸÖ ×´ÖŸÖ¾µÖ×µÖŸÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖÆê ü−Ö ×úµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü ?
(A) ÃÖÖî¸ü
(B) ¯Ö¾Ö−Ö
(C) ³Öæ-ŸÖÖ¯ÖßµÖ
(D) ÃÖ´Öã¦üß ŸÖÖ¯ÖßµÖ ‰ú•ÖÖÔ ÃÖÓ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö

54. ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öú ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öß ¯ÖÏÖéúןÖú †Ö¯Ö¤üÖ úÖî−Ö ÃÖß Æîü ?
(A) ³Öæú´¯Ö (B) ²ÖÖœÍü
(C) ³ÖæÃ+Ö»Ö−Ö (D) •¾ÖÖ»ÖÖ´Öã+Öß
W-00 21 P.T.O.
55. The recommendation of National Knowledge Commission for the establishment of
1500 Universities is to
(A) create more teaching jobs
(B) ensure increase in student enrolment in higher education
(C) replace or substitute the privately managed higher education institutions by public
institutions
(D) enable increased movement of students from rural areas to urban areas

56. According to Article 120 of the Constitution of India, the business in Parliament shall
be transacted in
(A) English only
(B) Hindi only
(C) English and Hindi both
(D) All the languages included in Eighth Schedule of the Constitution

57. Which of the following is more interactive and student centric ?

(A) Seminar (B) Workshop
(C) Lecture (D) Group Discussion

58. The Parliament in India is composed of

(A) Lok Sabha & Rajya Sabha
(B) Lok Sabha, Rajya Sabha & Vice President
(C) Lok Sabha, Rajya Sabha & President
(D) Lok Sabha, Rajya Sabha with their Secretariats

59. The enrolment in higher education in India is contributed both by Formal System of
Education and by System of Distance Education. Distance education contributes
(A) 50% of formal system
(B) 25% of formal system
(C) 10% of the formal system
(D) Distance education system’s contribution is not taken into account while
considering the figures of enrolment in higher education

60. Assertion (A) : The U.G.C. Academic Staff Colleges came into existence to improve
the quality of teachers.
Reason (R) : University and college teachers have to undergo both orientation and
refresher courses.
(A) Both (A) and (R) are true and (R) is the correct explanation.
(B) Both (A) and (R) are correct but (R) is not the correct explanation of (A).
(C) (A) is correct and (R) is false.
(D) (A) is false and (R) is correct.

W-00 22
55. ¸üÖ™ÒüßµÖ –ÖÖ−Ö †ÖµÖÖê*Ö «üÖ¸üÖ 1500 ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖÖë úÖê ãÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−Öê úß ×ÃÖ±úÖ׸ü¿ÖÖë úÖ †Ö¿ÖµÖ ŒµÖÖ Æîü ?
(A) •µÖÖ¤üÖ †¬µÖÖ¯Ö−Ö êú ¯Ö¤üÖë úÖê ²Ö−ÖÖ−ÖÖ …
(B) ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ¤üÖ×+Ö»Öê úÖê µÖúß−Öß ²Ö−ÖÖ−ÖÖ …
(C) ×−Ö•Öß ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë êú ãÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ÃÖ¸üúÖ¸üß ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë úÖê ãÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ …
(D) *ÖÏÖ´Öß7Ö /Öê¡ÖÖë êú ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ¿ÖÆü¸üß /Öê¡ÖÖë êú ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë ´Öë ŸÖß¾ÖÎ *Ö×ŸÖ ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ …

56. ³ÖÖ¸üŸÖ êú ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †−Öã“”êû¤ü 120 êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÓÃÖ¤ü úß úÖµÖÔ¾ÖÖÆüß úÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ?
(A) êú¾Ö»Ö †Ó*ÖÏ•Öß ´Öë
(B) êú¾Ö»Ö ×Æü−¤üß ´Öë
(C) ×Æü−¤üß ¾Ö †Ó*ÖÏê•Öß ¤üÖê−ÖÖë ´Öëê
(D) ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †Â™ü´Ö ¯Ö׸ü׿Ö™ü ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ÃÖ³Öß ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë

57. ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ †×¬Öú †−ŸÖÙÎúµÖÖŸ´Öú †Öî¸ü ×¾ÖªÖ£Öá-ˆ−´Öã+Ö (êúÛ−¦üú) Æî ?
(A) ÃÖÓ*ÖÖêšüß (B) ¾ÖÔú¿ÖÖò¯Ö
(C) ¾µÖÖ+µÖÖ−Ö (D) ÃÖ´ÖæÆü “Ö“ÖÖÔ

58. ³ÖÖ¸üŸÖ úß ÃÖÓÃÖ¤ü *ÖךüŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü

(A) »ÖÖêú ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÃÖ³ÖÖ ÃÖê
(B) »ÖÖêú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ˆ¯Ö¸üÖ™Òü¯Ö×ŸÖ ÃÖê
(C) »ÖÖêú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¸üÖ™Òü¯Ö×ŸÖ ÃÖê
(D) »ÖÖêú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¤üÖê−ÖÖë êú ÃÖד־ÖÖ»ÖµÖ ÃÖ×ÆüŸÖ

59. ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ¯ÖÓ•Ößú¸ü7Ö ´Öë ׿Ö/ÖÖ úß ¤üÖê−ÖÖë ¯ÖÏ7ÖÖ×»ÖµÖÖë – †Öî¯Ö“ÖÖ׸üú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß ¾Ö ¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ
µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ú¸üŸÖß Æîü
(A) †Öî¯Ö“ÖÖ׸üú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 50 ¯ÖÏןֿ֟Ö
(B) †Öî¯Ö“ÖÖ׸üú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 25 ¯ÖÏןֿ֟Ö
(C) †Öî¯Ö“ÖÖ׸üú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 10 ¯ÖÏןֿ֟Ö
(D) ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ¯ÖÓ•Ößú¸ü7Ö êú †ÖÑú›ÍüÖë ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ êú µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß −ÖÆüà
×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ

60. †×³Öú£Ö−Ö (A) : ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ †−Öã¤üÖ−Ö †ÖµÖÖê*Ö êú †úÖ¤ü×´Öú ÙüÖ±ú úÖò»Öê•Ö ׿Ö/ÖúÖë úß *Öã7Ö¾Ö¢ÖÖ úÖê ÁÖêšü
²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †Ûß֟¾Ö ´Öë †Ö‹ …
úÖ¸ü"Ö (R) : ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ †Öî¸ü ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ ×¿Ö/ÖúÖë úÖê ׿Ö/Ö7Ö ¯ÖÏ׿Ö/Ö7Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
(A) (A) ¾Öü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü †Öî¸ü (R) ˆÃÖúÖ ÃÖÆüß Ã¯Ö™üßú¸ü7Ö Æîü …
(B) (A) ¾Ö (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü ×ú−ŸÖã (R), (A) úÖ ÃÖÆüß Ã¯Ö™üßú¸ü7Ö −ÖÆüà Æîü …
(C) (A) ÃÖÆüß Æîü, (R) *Ö»ÖŸÖ Æîü …
(D) (A) *Ö»ÖŸÖ Æîü, (R) ÃÖÆüß Æîü …
___________
W-00 23 P.T.O.
 Space For Rough Work

W-00 24