‫مهدی علیبخشی‬ ‫درس روش تحقیق پیشرفته‬

‫استراتژی چیست؟‬

‫این روزها با واژهی ا ستراتژی تقریباً همه نوع صفت و مو صوف و م ضاف و م ضافالیه ساخته می شود‪ .‬ا ستراتژی‪،‬‬

‫مدیریت استراتژیک ‪ ،‬تحلیل استراتژیک صنعت ‪ ،‬برنامهریزی استراتژیک‪ ،‬تفکر استراتژیک‪ ،‬استراتژی فردی‪ ،‬استراتژی‬

‫سازمانی‪ ،‬ا ستراتژی تمایز‪ ،‬ا ستراتژی رقابتی‪ ،‬ا ستراتژی کسب و کار‪ ،‬ا ستراتژی قیمتگذاری‪ ،‬ا ستراتژی ادامه تح صیل و‬

‫انتخاب رشته و تصمیمگیری استراتژیک تنها نمونههایی از این واژهها هستند‪.‬‬

‫برای استراتژی تعاریف متعددی ذکر شده است و هر یک از این تعاریف ابعادی از مفاهیم استراتژیک را مورد توجه قرار‬

‫داده است‪.‬‬

‫پیشینهای از تعریف استراتژی‬

‫سابقه مفاهیم استراتژی به ‪ ۳۴۰‬سال قبل از میالد مسیح باز می گردد و در کتاب هنر جنگ ژنرال چینی سان تزو‪،‬‬

‫به چگونگی استفاده از این مفاهیم برای غلبه بر دشمن پرداخته شده است‪ .‬این فیلسوف استراتژی را در اصطالح نظامی‬

‫هنر و فن طرحریزی ترکیب و تلفیق عملیات نظامی برای رسیدن به هدف جنگی مشخص تعریف میکند‪.‬‬

‫با آنکه واژه ا ستراتژی یونانی ا ست و زادگاه آن طبعاً باید مغرب زمین با شد اما با پژوه شی در تاریخ نظامی و اجتماعی‬

‫مشررر زمین (ایران و چین) میتوان ادعا کرد که زادگاه اسررتراتژی به مفهوم رزمآوری در این خطه از عالم اسررت و از‬

‫این جا به ارو پا و سرررایر ن قاط ج هان راه یاف ته اسرررت (پهلوان یان‪ .)۱۴ ،۱۳۸۹ ،‬ل غت «اسرررتراتژی» از واژه یو نانی‬

‫"‪ " Strategos‬گرفته شررده که به معنای «ژنرال ارتش» اسررت‪ .‬سرراهنه هر یک از ده قبیله یونان باسررتان یک‬

‫"‪ "Strategos‬انتخرررراب میکردند تا نیروها را هدایت کند‪ .‬بعدها وظایف وی به امور قضایی و مدنی نیز تعمیم داده‬

‫شد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫مهدی علیبخشی‬ ‫درس روش تحقیق پیشرفته‬

‫تعریف استراتژی در متون علمی‬

‫اما استراتژی به مفهوم امروز آن دستاورد پس از جنگ جهانی دوم و حاصل سیر و تحول برنامهریزی است و برای‬

‫اولین بار تو سط آلفرد چندلر در کتاب ا ستراتژی و ساختار به کار رفت (غفاریان و کیانی‪ .)۱۵ ،۱۳۸۷ ،‬در ادامه برخی از‬

‫تعاریف استراتژی از منظر صاحبنظران این حوزه آورده شده است‪.‬‬

‫ا ستراتژی شامل ت صمیمگیری در این باره ا ست که مق صد کجا ست و ر سیدن به آن چگونه خواهد بود‪ .‬ا ستراتژی‬

‫همانا بیان ق صد و نیت ا ست‪ ،‬یعنی آنچه دو ست داریم انجام دهیم و اینکه ق صد داریم چگونه آن را به انجام بر سانیم‪.‬‬

‫ا ستراتژی اهداف بلند مدت را تعریف میکند ولی عمدتاً تأکید آن بر چگونگی تحقق این اهداف ا ست‪ .‬ا ستراتژی و سیله‬

‫و ابزار ایجاد ارزش است (آرمسترانگ‪.)۱۳۹۰،۳۷ ،‬‬

‫اگر چه تعریف استراتژی به شیوههای مختلف بیان و تجزیه و تحلیل میشود و برای برنامهریزی مورد استفاده قرار‬

‫میگیرد‪ ،‬اما به طور کلی اسررتراتژی به فرایند تعیین مأموریت ‪ ،‬مقاصررد و هدف های اسرراسرری و بلند مدت سررازمان و‬

‫پذیرش جریان اقدامات و تخصیص منابع ضروری برای دستیابی به هدف های سازمان میپردازد (بدخشانی و فروزانفر ‪،‬‬

‫‪ )۱۳۸۹‬به گونهای که قادر به تبیین موضرروعاتی نظیر این باشررد که در چه کسررب و کاری و چه نوع سررازمانی فعالیت‬

‫میکنیم یا میخواهیم فعالیت نمائیم (انصاری‪.)۱۳۹۰ ،‬‬

‫از نظر پورتر ماهیت اسررتراتژی عبارت اسررت از مرتبط کردن یک شرررکت به محیط اطرافش (پورتر‪.)۴۱ ،۱۳۹۱،‬‬

‫تعریف استراتژی یک شرکت عبارت است از نقشه بازی مدیریت برای دستیابی به یک جایگاه در بازار‪ ،‬هدایت عملیات‬

‫خود‪ ،‬جذب و خشنود کردن مشتریان‪ ،‬رقابت موفقیت آمیز و دستیابی به اهداف سازمان (تامپسون و گمبل‪.)۱۳۹۱،‬‬

‫گروه م شاوران بو ستون ا ستراتژی را امری مربوط به جایگاه سازی در میدان رقابت میدانند (غفرررراریان و کیانی‪،‬‬

‫‪.)۴۴،،۱۳۸۷‬‬

‫از نظر دیوید استراتژیها ابزارهایی هستند که شرکت میتواند بدان وسیله به هدفهای بلند مدت خود دست یاید‬

‫(دیوید‪.)۱۳۸۶ ،‬‬

‫به عقیده مینتزبرگ اسرررتراتژی‪ ،‬برنامه و الگوی رفتاری سرررازمان برای تعیین موقعیت آتی و ارائه شرررمای کلی از‬

‫چگونگی تحقق هدفها است (ناظمی‪.)۱۳۸۳ ،‬‬

‫‪2‬‬
‫مهدی علیبخشی‬ ‫درس روش تحقیق پیشرفته‬

‫منابع‪:‬‬

‫‪ -۱‬آرمسررترانگ‪ ،‬مایکل‪ .)۱۳۹۰( .‬مدیریت اسررتراتژیک منابع انسررانی‪ .‬مترجم‪ :‬اعرابی‪ ،‬محمد‪ .‬چام دوم‪ .‬تهران‪:‬‬

‫انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی‪.‬‬

‫‪ -2‬انصرراری‪ ،‬منوچهر‪ .)۱۳۹۰( .‬مدیریت اسررتراتژیک توسررعه محصررول جدید از ایده تا عمل‪ .‬چام اول‪ .‬تهران‪:‬‬

‫انتشارات سازمان مدیریت صنعتی‪.‬‬

‫‪ -۳‬بدخشانی و فروزانفر‪ ،‬فرناز و بهزاد‪( .‬مهر ‪ .)۱۳۸۹‬نقش ا ستراتژی منابع انسانی در سازمانهای متعالی و ارتباط‬

‫آن به استراتژی سازمان‪ .‬مقاله هفتمین کنفرانس بینالمللی مدیریت استراتژیک‪.‬‬

‫‪ -۴‬پورتر‪ ،‬مایکل‪ .)۱۳۹۱( .‬استراتژی رقابتی‪ .‬مترجم‪ :‬مهرپویا‪ ،‬عباس‪ .‬چام چهارم‪ .‬تهران‪ :‬انتشارات رسا‬

‫‪ -۵‬پهلوان یان‪ ،‬حسرررین‪ .)۱۳۹۱( .‬تجربهای موفق از کاربرد مدیر یت راهبردی‪ .‬چام چ هارم‪ .‬تهران‪ :‬انتشرررارات‬

‫نیکوروش‬

‫‪ -۶‬تامپ سون و گمبل‪ ،‬آرتور و جان‪ .)۱۳۹۱( .‬مدیریت ا ستراتژیک ا صول و شیوههای عمل‪ .‬مترجمان‪ :‬عبدالوند و‬

‫نیکومرام‪ ،‬محمدعلی و هاشم‪ .‬چام اول‪ .‬تهران‪ :‬انتشارات مبلغان‬

‫‪ -۷‬دیوید‪ ،‬فرد آر‪ .)۱۳۹۳( .‬مدیریت ا ستراتژیک‪ .‬مترجمان‪ :‬اعرابی و پار سائیان‪ ،‬محمد و علی‪ .‬چام بی ست و نهم‪.‬‬

‫تهران‪ :‬انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی‪.‬‬

‫‪ -۸‬غفاریان و کیانی‪ ،‬وفا و غالمرضا‪ .)۱۳۸۷( .‬پنج فرمان استراتژیک‪ .‬چام سوم‪ .‬تهران‪ :‬انتشارات فرا‪.‬‬

‫‪ -۹‬غفاریان و کیانی‪ ،‬وفا و غالمرضا‪ .)۱۳۸۷( .‬استراتژی اثربخش‪ .‬چام پنجم‪ .‬تهران‪ :‬انتشارات فرا‪.‬‬

‫‪3‬‬