Professional Documents
Culture Documents
Bir veri tabanı biçiminde kullanılarak veriler üzerinde sıralama, arama, süzme gibi
seçeneklerle uzun komut satırlarına gerek olmaksızın kolay bir çalışma biçimi sunar.
Hücrelere ilişkin her kenar için bağımsız kenarlıklarla kolayca biçimsel tablolar yaratılır.
İşlevlerle mantıksal karşılaştırmalar ve sözcük, terim, simge gibi sonuçlar veren tablolar
hazırlanır.
Geniş tablolar üzerinde kolayca hareket edebilme yeteneği ve arama seçenekleri ile
verilerden olabildiğince yararlanılır.
Metin yazabilme, matematiksel işlemler yapabilme, resim ekleme, nesne ekleme, grafik
özellikleri ile bir çok farklı veriyi içeren sayfalar oluşturulur. Bir resim dosyası olarak eklenen
şirket logosu, yapılan hesaplamayı içeren bir tablo, tablonun grafiksel görünüşü ve yorumunu
içeren bir metin ile sayfa hazırlama olanağı sunar.
Microsoft Excel çalıştırıldığında 3 sayfadan oluşan boş bir çalışma kitabı yaratarak ilk
görüntüyü hazırlar. Çalışma ekranındaki öğeleri tanımlayalım.
Çalışma Ekranı
Başlık Çubuğu Menü Çubuğu
Standart Araç Çubuğu Biçimlendirme Araç
Çubuğu
Ad kutusu Formül Çubuğu Sütun
Başlığı
Etkin Hücre
Çal ??ma Sayf as?
Satır Başlığı
Yatay Dikey Kaydırma
Çubuğu
Excel, (Ekran boyutu, çözünürlüğü, görünüm oranı gibi değişkenlere bağlı olarak.) çok az
sayıda hücre görünen bir çalışma kitabı sayfasını görüntüye getirir. Tablo, harflerle tanımlanan
sütunlar ve sayılarla tanımlanan satırlardan oluşur. Bu tabloyu biçimsel olarak kavramak, Amiral
Battı oyunu ve Satranç bilenler için daha kolay olacaktır. Her hücrenin bir etiketi vardır. Bu
etiket, hizasındaki sütunu tanımlayan harf ve hizasındaki satırı tanımlayan sayıdan oluşur. Her
bir çalışma sayfasında toplam 65536 adet satır ve toplam 256 adet sütun bulunur. İlk 26 sütunun
etiketleri A’dan başlayıp, Z’de biter, ikinci 26 sütun ise AA’dan başlayıp AZ’de, sonraki 26 sütun
BA’dan başlayıp, BZ’ de biter. Sütun etiketleri bu şekilde toplam 256 sütunda IV'ye kadar sürer.
Excel’de veriler, bir çalışma sayfasında bulunan ve yatay satırlar ile düşey sütunlar
halinde düzenlenmiş hücrelere girilir. Yapılacak işte birden fazla çalışma sayfasının gerekli
olabileceği düşünülerek Excel, sayfaları çalışma kitapları halinde birleştirir. Oluşturulan her yeni
çalışma kitabında başlangıçta üç çalışma sayfası bulunurken, toplam çalışma sayfası sayısı en
fazla 255 olabilir.
Daha önce çalışılmış ve kullanan kişiye göre özelleştirilmiş bir Excel ekranı ile
karşılaşılabilir. Bunun için öncelikle kurulum üzerine başlatılmış bir Excel ekranının oluştuğu
öğeleri düzenleyelim.
Başlık Çubuğu: Ekranı kaplayacak biçimde yerleştirilmiş belgenin adı, çalışan programın adı,
pencere yönetim araçları(Simge durumuna küçült, Ekranı kapla/Önceki boyut, Kapat) yer alır.
Menü Çubuğu: Excel’e ilişkin yerleşik menüler yer alır.
Standart Araç Çubuğu: Genel düğmelerle birlikte Excel’e özel sık kullanılan düğmeler bulunur.
Biçimlendirme Araç Çubuğu: Hücrelerin biçimlendirilmesine ilişkin sık kullanılan düğmeler
bulunur.
Formül Çubuğu: Sayfa yatay boyutları, paragraf girintileri, sekmeler varsayılan ölçü birimi ile
görüntülenir. Nesnelere(Metin kutusu, sütun vb.) ilişkin düzenlemelerde cetvel ile yapılabilir.
Satır ve Sütun başlıkları: Sayfa dikey boyutları belirlenebilir.
Dikey ve Yatay Kaydırma Çubuğu : Çalışma sayfası üzerinde (Yatay ve dikey) kolay hareket
etmeyi sağlayan çubuklar.
Durum Çubuğu : Belgede o an konumunuz ve yaptığınız işlemlerin görüntülendiği çubuk.
Menüler
Excel, Word'den çok farklı olmayan bir menü sunar. Menü başlıklarında Tablo seçeneği
Word'de olmasına karşın, Excel tümüyle bir tablo olduğundan bulunmaz. Tablo seçeneği yerine
Veri seçeneği, Excel'de veri tabanı özelliklerinin kullanılmasını sağlar. Menülerde altı çizili harfler
alt tuşu ile birlikte menünün açılmasını sağlar.
Excel ekranı anlatılırken ilk kurulumun ardından görüntüye gelen ekran açıklanmıştır. Bu
ekranı kişiler kullanımlarına göre özelleştirebilirler. Bir kullanıcının özelleştirdiği ekranı yine ilk
kurulumla gelen ekran haline getirmek için gereken düzenlemeler Görünüm menüsünde yer
alır.
Görünüm menüsünün ikinci bölümünde ekranda yer alması istenen çubuklar belirlenir.
Formül Çubuğu ve Durum çubuğu sürekli gerek duyulacak iki seçenektir. Onay imi ile
seçilmiş olmalıdır.
İmleci;
sağ ok, sağa doğru bir hücre
sol ok, sola doğru bir hücre
yukarı ok, yukarı doğru bir hücre
aşağı ok, aşağı doğru bir hücre
Page Up, bir ekran yukarı
Page Down, bir ekran aşağı
Home, bulunduğu satırın başındaki hücreye
hareket ettirmenizi sağlar.
End tuşuna basıldığında durum çubuğunda SON yazısı belirir, ardından basılan yön tuşu
yönünde, gidilebilecek son hücreye ilerler. Burada gidilebilecek son hücre tanımlaması içeriği
dolu bir hücrede bulunuluyorsa o yönde son dolu hücreye, boş hücrede bulunuluyorsa son boş
hücreye gidileceğini anlatır.
Yön tuşları Control (Ctrl) ile birlikte kullanıldığında, End ve yön tuşları kullanılmış gibi
gidilebilecek son hücreye ilerler.
Üst Karakter (Shift) tuşu, hareket sağlayan tuşlarla birlikte kullanıldığında hareket
yönünde seçim yapılmasını sağlar.
Örneğin;
Üst karakter + sağ ok, sağa doğru bir hücre,
Üst karakter + Page Down, aşağı doğru bir ekran seçer.
Boyutlar satır, sütun başlıklarının bitiş çizgisinden fare ile sürükle bırak yöntemiyle büyütülüp,
küçültülebilir. Birden fazla sütun ya da satır seçilip, yalnızca seçili olanlardan birinin boyutu
değiştirildiğinde diğerleri de aynı boyuta gelir.
Bir sütun genişliği ya da satır yüksekliğinin içindeki veri kadar boyuta ulaşması isteniyorsa;
menüden Biçim-Sütun-En Uygun Genişlik ya da Biçim-Satır–En Uygun Yükseklik seçilir.
Sütun ya da satır başlığının bitiminde fare ile çift tıklamak kolay biçimlendirme yoludur.
Excel girilen veriyi kendiliğinden algılayacak ve hücre biçimini veri niteliğine dönüştürecek
biçimde düşünülmüştür. Bu kolaylığıyla aslında ayrıntıya gerek olmayan anlatım olması gerektiği
düşünülür. Ancak hücre bir kez biçimlendikten sonra yeniden bir başka biçime dönüşmesi ya da
girilen verinin Excel’in algıladığı biçimde olmaması durumunda sorunlar ortaya çıkar. Bu özelliği
bilerek kullanmak ise bir çok işlemde kolaylık sağlar. Öncelikle Excel’de bir hücrenin alabileceği
veri biçimlerini bilmek gerekir.
Genel, belirli bir sayı biçimi yoktur. Girilen veriyi tanıyarak, kendiliğinden veriye göre biçim
almasını sağlayan hücre biçimidir.
Sayı, genel sayı görünümü için kullanılır. Ondalık basamak sayısı belirlenen, 1000 ayırıcısı(.)
kullanılabilen, girilen veriyi sayısal değer kabul eden biçim.
Para Birimi, genel parasal değerler için kullanılır. Veriyi bilgisayarın denetim masası ayarlarında
belirlenen ülke para birimi biçiminde görüntüler.
Finansal, para birimi simgelerini ve ondalık ayırıcıları bir sütun içinde hizalar.
Tarih ve saat, tarih ve saat seri sayılarını tarih değeri olarak görüntüler.
Yüzde Oranı, hücre içeriğini 100 ile çarpar ve sonucu bir yüzde simgesi ile birlikte görüntüler.
Kesir, girilen veriyi kesirli görüntüler.
Bilimsel, 2 basamaklı ondalıktan sonra ne kadar devam ettiğini görüntüler.
Metin, hücre içinde sayı bile olsa metin olarak yorumlar. Hücre tam olarak girildiği gibi
görüntülenir.
Özel, Posta Kodu, Telefon Numarası, Sigorta numarası gibi özel biçimleri olan verileri
belirlenmiş biçimde görüntüler.
İsteğe Uyarlanmış, isteğinize göre biçimlendirdiğiniz hücrelerle özel kodlamalar ya da biçimler
görüntülenir.
Örneğin; 22/7’yi doğrudan tarih olarak algılar. Ancak sayı olarak biçimlendirilmiş bir
hücrede bunu matematiksel işleme dönüştürüp 3,14 sonucunu üretir. Finans, Kesir ve Bilimsel
hücre biçimlerinde 3 1/7 olarak görüntülenir. Tarih ve saatleri ise bir sayıya karşılık tutar. 22/7 ve
22.7 biçimindeki girişleri Tarih biçiminde 22.07.2002 olarak görüntülerken 22,7 biçiminde girişin
matematiksel karşılığını tarih olarak 22.01.1900 biçiminde görüntüler. Bunun nedeni tarih
hesaplamalarında en küçük değer olarak 1’i, 01.01.1900’e eşitler. Artan her sayı bir güne eşittir.
Bu nedenle 22,7 sayısı 22.01.1900’ü gösterir.
Veri girişleri etkin olan hücreye yapılır. Klavyenin tuşlarına dokunulduğu anda hem
hücrede hem de Formül Çubuğunda yazılanlar görüntülenir. Verinin ne tür olduğu giriş
tamamlandıktan sonra belirlenir. Veri girişinde sorun olan Excel’in kendiliğinden kabul ettiğinin
dışında bir biçimde veri girmektir. Örneğin 0 ile başlayan okul numarası türünde verileri Excel
sayı kabul ettiğinden soldaki sıfırlar anlam taşımaz, silinir. Bunun için önceden hücre biçimi
belirlenmiş olmalıdır. Hücre biçimini değiştirmeden bazı karakterler ekleyerek istendiği gibi veri
girişi yapılır.
Solda sıfır olan numarayı girmek için;
0011001001 öğrenci numarasının başına ‘ tek tırnak imi konur. ‘0011001001 şeklinde
girilir.
Bir kesrin tarih olarak girilmesini önlemek için;
1/4 yerine sıfır ve boşluk konur.
0 1/4 şeklinde girilir.
Negatif sayılar önünde (-) ile ya da ayraç () içinde yazılır.
Baştaki (+) işaretini gözardı eder.
Genel sayı biçimi olan hücrelerde Excel sayıları tamsayı olarak(789), tamsayı kesirleri
olarak(7,89) ya da sayı hücrenin boyutundan büyükse bilimsel simgelemeyle(7,89E+08)
görüntüler. Genel biçimi, ondalık virgülü, “E” ve “+” gibi karakterleri de içermek üzere en fazla 11
basamak görüntüler. Daha fazla basamağı olan sayıları kullanmak için yerleşik bilimsel sayı
biçimi(Üstel simgeleme ya da özel bir sayı biçimi) uygulanabilir.
Bir hücreye veri girişi yapılırken yanlış yazdığınızı fark ettiğinizde ya da girilen veriyi
değiştirmek istediğinizde ‘Backspace’ tuşu ile değiştirmek istediğiniz yere kadar silmeniz gerekir.
Veri girişi sırasında yön tuşlarına dokunduğunuzda veri tamamlanmış kabul eder ve bastığınız
tuş yönünde bir hücre ilerler. Ancak silmeden geriye dönebilmek için F2 tuşuna bir kez basılır.
Sol yön tuşu ile değiştirmek istenen yere gidilir.
Önceden veri girilmiş bir hücreyi değiştirmek istendiğinde hücrenin üzerine gelip, F2
tuşuna basılır ya da fare ile formül çubuğuna tek tıklanır.
Matematiksel formül yazmak
İşleçler, bir formülün öğeleri üzerinde yapılacak hesaplama türünü belirtir. Excel, dört
farklı hesaplama işleci türü içerir; aritmetik, karşılaştırma, metin, başvuru.
Aritmetik İşleçler:
Aritmetik işleçler, toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematiksel işlemleri
yapar. Sayıları birleştirir ve sayısal sonuçlar verir.
Hücrelere eşittir(=) ile başlayan matematiksel bir işlem girildiğinde sonucu görüntüler.
Matematiksel tüm işlemler eşittir(=) ile başlar.
=3+4 İşlemi yazıldığında formül çubuğunda =3+4 görüntülenirken hücrede
işlemin sonucu 7 görüntülenecektir.
Karşılaştırma İşleçleri
Karşılaştırma
işleçleri, iki değeri
karşılaştırır, sonuç olarak
Doğru ya da yanlış
mantıksal değerini verir.
Metin İşleci
: (İki nokta üst üste) Belirtilen iki başvuruyu da içermek üzere arasındaki bütün
hücreleri kapsar.
B1:B4 Yazıldığında “den” anlamı kazanır, B1’den B4’e kadar tüm hücreleri(B1,B2,B3,B4)
kapsar. Resimde “TOPLA” işlevi ile birlikte kullanıldığında bu dört hücreyi toplayıp 1111
sonucunu verir.
(Tek boşluk) İki başvuru arasındaki ortak hücrelere bir başvuru verir. Kesişme işlecidir.
Resimde C1’den C4’e kadar olan hücreler ile B3’ten D3’e kadar olan hücreler arasında tek
kesişme C3 hücresindedir. C3 hücresinde yazılı değer olan 200 sonucunu verir.
Araç Çubukları
Excel ilk çalışma ekranında Standart ve Biçimlendirme Araç Çubukları yer alır.
Genel kullanıma ilişkin düğmeler (Yeni, Aç, Kaydet, Kes, Kopyala,Yapıştır vb.) yer alır.
Hücre ve metin biçimlendirmelerine ilişkin düğmeler(Yazı tipi, boyutu, rengi, vb.) yer alır.
Yazı Tipi ve Boyutu: Etkin olan hücreler sistemde yüklü olan yazı
tiplerine göre biçimlendirilir ve boyutlandırılır. 1-409 Arasında değişen
büyüklüklerde boyut belirlenebilir.
Kalın : Kalın yazı tipi biçemine çevirir, vurgulu bir biçem sağlanır.
İtalik : İtalik yazı tipi ayırt edici bir biçem olarak kullanılır. Sağa doğru yatık duruma
getirir yazıyı. Özellikle başka kaynaklardan alıntıların italik ile gösterilmesi benimsenmiştir.
Altı Çizili : Seçili hücre ya da metnin atlı çizili olmasını sağlar.
Hücre Hizalama
Sola Hizala : Seçilen metni ya da sayıları hücrenin sol kenarına yaslanacak şekilde
biçimlendirir.
Ortala: Seçilen metni ya da sayıları hücrenin ortasına gelecek şekilde biçimlendirir.
Sağa Hizala: Seçilen metni ya da sayıları hücrenin sağ kenarına yaslanacak şekilde
biçimlendirir.
Birleştir ve Ortala: Birden çok hücreyi birleştirerek tek bir hücre yaratır. Birleştirme
sırasında seçime başlanan ilk hücredeki verileri birleştirilen yeni hücrede ortalar ve hücre alt
çizgisine bitiştirir. Hücre birleştirildiğinde sol üstte yer alan hücre adıyla etiketlendirilir. Biçimsel
tablolar hazırlarken kolaylık sağlar.
Para Birimi: Etkin hücre biçimini Para Birimi olarak değiştirir. Denetim Masası’nda Bölgesel
Ayarlar’dan seçilen Ülke Para Birimi hücredeki sayısal veriye uygulanır.
Yüzde: Sayısal veriyi 100 ile çarparak % işareti ile gösterir. 0,7 verisi bu biçimlendirme ile
70 % şeklini alır.
Virgül: Sayısal veriyi binlik ayraçlar ve 2 ondalık basamağıyla görüntüler. Veri ondalıkta
görüntülenmeyen 2 basamak ile birlikte kolayca okunabilecek biçim alır. 1000000 biçiminde
görüntülenen veri 1.000.000,00 biçimini alır
Ondalık artır, azalt: Ondalıklı görüntülenen verinin basamak sayısını artırır ya da azaltır.
Girintiyi azalt, artır: Hücre içindeki veri, girintiyi artır seçeneği ile hücre içinde sağa
doğru, girintiyi azalt seçeneği ile de hücre soluna doğru kaydırılır.
Kenarlıklar: Açılan pencereden hücrelere seçilen biçime göre kenarlık eklenir. Seçili hücrelerin
yalnızca bir yönüne(Sağ, sol, üst ya da alt) kenarlık koyulabileceği gibi, seçimin çevresi ya
da seçimin içinde kalan tüm hücrelerin 4 çevresine kenarlık eklenebilir.
Bu hücrenin yapılan tüm işlemlerin sonucu olduğunu kabul edelim. Ad Kutusuna “Sonuç”
yazarak ‘enter’ tuşu ile adlandıralım.
Artık Çalışma sayfasının herhangi bir yerindeyken ad kutusuna tıklayıp, “Sonuç” yazıldığında
etkin hücre AN616 olacak, bu hücreye kolayca ulaşılacaktır.
Bu şekilde adlandırılan hücreler, formüllerde hem adres etiketleri ile hem de verilen yeni adla yer
alabilir.
Excel’de veriler farklı biçimlerde işlendiği için kimi kolaylıklar sağladığı gibi kimi zaman
hata veren sorunlara yol açar. Veri tiplerinin nasıl kullanıldığını bilmek hem bu özellikten
yararlanmayı sağlayacak hem de çözüm üretecektir.
Tarih hesaplamaları sayılara karşılık tutulur. Tarihlerin sayılara karşılık tutulması bize gün
hesaplamalarını kolayca yapmayı sağlar. Vade bitiş tarihi, faiz hesaplamalarında bu özellikle
kolayca işlem yapılır. Bu özelliğe ilişkin iki örnek, resimdedir.
Önce 31.12.2002 tarihinde Cumhuriyetin kuruluşunun
kaçıncı günü olduğunu hesaplatalım. A1 hücresine
31.12.2002, A2 hücresine Cumhuriyetin ilan edildiği
29.10.1923 tarihleri yazılır. A3 hücresine [=A1-A2] formülü
yazılır. A3 hücresinin hücre biçimi Biçim-Hücreler…
menüsünden sayıya dönüştürülür. Geçen gün sayısı 28.918. İkinci örnekte 10.12.2002 tarihinde
verilen bir borç için 60 günlük senet hazırlanacağı düşünülmüştür. Tarih, C1 hücresine,
eklenecek gün sayısı, C2 hücresine girilmiş, C3 hücresinde de bu iki hücre [=C1+C2]
toplanmıştır. Sonuç 08.02.2003 tarihidir.
Benzeri bir hesaplama saat için de söz konusudur. Saat ondalık basamaklı sayılar olarak
sayısal karşılık bulur. 0,25 06.00’ya 0,5 12.00’ye 0,75 18.00’e karşılık gelir. 19.57 gibi dakika
ayrıntısı olan bir zamanı 0,83125 ile tanımlar. Bu hesaplamanın tümü 60 dakikalık 24 saatin
toplam 1440 parçalık bir payda oluşturduğu üzerinedir.
Hücre birleştirme
Excel’de biçimsel olarak hazırlanacak formlar söz konusu olduğunda en büyük gereklilik
alt alta ya da yan yana gelen farklı boyutlarda hücrelerdir. Excel’in Biçimlendirme Araç
Çubuğundaki ‘Birleştir ve Ortala’ düğmesiyle istenen sayıda hücre birleştirilir. Hücreleri
birleştirmek için birleşmesi istenen hücreler seçilir ve ‘Birleştir ve Ortala’ düğmesi tıklanır.
Birleştirme işlemi hem yatay, hem dikey, hem de yatay ve dikey birlikte yapılabilir. A1, B1,
C1, A2, B2, C2 hücrelerinden oluşan 6 hücrelik bir hücre oluşturulabilir.
Birleştirilmiş hücreler tek bir hücre biçimini almıştır. Birleştirilmiş hücre seçiliyken Biçim–
Hücreler… menüsüyle biçimlendirme sekmelerine ulaşılır. Hizalama sekmesinde Metne ilişkin
tüm biçimlendirmeler yer alır. Metin Denetimi bölümünde ‘Hücreleri birleştir’ (resimde olduğu
gibi) onay kutucuğu işaretlidir. Bu onay imi kaldırıldığında hücreler eski biçimine dönecektir. Yine
seçilen hücreleri birleştirmek için bir başka
yöntem olarak bu sekmedeki kutucuk
kullanılabilir.
Hücre biçimlendirme
Yukarıdaki resimde görüldüğü gibi, Sayı, Hizalama, Yazı Tipi, Kenarlık, Desenler Koruma
sekmeleri biçimlendirme seçeneklerini oluşturur. Sayı sekmesinin hücredeki veri biçimlerini
belirlediği “Excel Hücrelerine Veri Girişi” başlığı altında anlatıldı.
Hizalama
Yatay menüsünde Biçimlendir Araç Çubuğunda yer alan sağa, sola hizala ve
ortala seçenekleri yer alır. Araç Çubuğunda yer almayan iki yana
yaslama özelliği bu menüde bulunur. Birden fazla hücreye ortalanması
gereken veriler için, ortalamak istenen hücreler seçildikten sonra
‘Seçim Arasında Ortala’ seçilir.
Dört seçenekli menüde, birden fazla satır yer alan hücreler için, ‘İki yana yasla’ seçeneği
satırları yukarı ve aşağı eşit olarak dağıtır.
Yönlendirme, hücre içindeki veriyi açı ile yazma
olanağı sağlar. Yukarı-Aşağı butonu ile
girebileceğiniz açı, fare ile saat biçimindeki açı
kutucuğundan sürükle-bırakla da verilebilir. İki
yönde belirlenebilecek açı (90,
-90) arasında 180o verilebilir.
Resimde bir hücre + 45 derecelik açı ile
biçimlendirilmiştir. 45o
açı hücrenin sağ ucunu açı
kadar yükseltir.
Uyacak şekilde daralt onay kutucuğu, veriyi hücre genişliğine sığacak biçimde küçültür. Yazı tipi
boyutu hücre genişliğine bağlı olarak değişir. Daha sonra yapılan hücre genişliği değişiklikleri de
yazı tipi boyutunu değiştirir. Resimde B2 hücresinde “Sığmayan Metin” sığacak biçimde
küçültülmüştür.
Yazı Tipi
Kenarlık belirleme, önce stil ve renk belirlenerek ardından fare ile istenen kenara tıklama
ile yapılır. Resimde seçilen tüm alanın çevresi kalın çizgi ile, seçim içinde kalan satırların arası
kesikli çizgiyle, sütunların arası ise ince çizgi çizecek şekilde belirlenmiştir.
Desenler
Özel listelerde yer alan gün ve ay listeleri yalnızca bir veri ile
çoğaltılabilir. Resimdeki örnekte günlerin kısaltması olarak
Pzt, ay isimlerinden Ocak seçildi. İkinci resimde seri
oluşturulduğunda gün ve aylar sıralı olarak yer almıştır.
Excel’de Kopyalama
Seçilen hücreler (Ctrl) tuşu ile birlikte sürükle – bırak yapılarak kopyalama yapılabilir.
Excel’de seri oluşturma biçiminde de kopyalama yapılabilir. Seçilen hücreler sağ alt
köşeden tutulup sürüklenerek, sürüklendiği yönde kopyalanır.
Excel, taşımada veriyi (formül bile olsa) olduğu gibi, değiştirmeden taşır. Ancak formül
kopyalamada farklı bir yöntem izlenir. Seri oluştururken olduğu gibi, kopya yaratılan yönde seri
sırasına göre kopyalar yaratır. Bu biçim elektronik tablolar yaratma mantığı içinde doğrudur.
İlkokul öğrencilerinin kullandığı gibi bir çarpım tablosu
hazırlayalım.
Kopyalamada formül, kaynak alınan hücre etiketiyle, hedef hücre arasındaki fark kadar
satır ve sütun sayısıyla değiştirilir.
Hem satır hem de sütunun değişmemesi isteniyorsa her ikisinin de başına $ işareti
eklenir.
Bir işyerinde personel ücretleri % 20
artırılacaktır. Her kadro için eski ücretiyle artış oranı
çarpılacaktır. Artış oranı A2’ye yazılmıştır. C3
hücresinde Müdür kadrosu için artışlı ücret
hesaplama formülü olarak =B3*A2 yazılması gerekir,
ancak bu formül diğer hesaplamalar için
kopyalanacağından artış oranının olduğu A2 hücresi
$A$2 biçiminde yazılmıştır. Kopyalama sonunda C6
hücresindeki formül, formül çubuğunda görüldüğü gibi değişmiş, B3 B6 olmuş, $A$2 bölümü
değişmemiş, =B6*$A$2 biçimini almıştır.
İşlevler(Fonksiyonlar)
Excel’de kolay matematiksel işlemler yapmanın dışında işlevler ile ayrıntılı formüller
oluşturulur. Ekle– İşlev... menüsünden ya da standart araç çubuğu İşlev yapıştır
düğmesi ile işlevlerin tümüne ulaşılır.
Çalışma sayfasının üzerinde açılan İşlev Yapıştır penceresi çeşitli gruplar altında
toplanmış yaklaşık 250 işlev sunar. Finansal, Tarih ve Saat, matematik ve Trigonometri,
İstatistiksel, Arama ve Başvuru, Veritabanı, Metin, Mantıksal, Bilgi başlıkları altındaki işlevlerin
kullanım mantığı ve biçimleri işleve göre değişir. İşlev yapıştır penceresinden seçim yapılabildiği
gibi, sürekli kullanılan işlevler klavyeden yazılarak kullanılabilir.
İşlev Mantığı
Basit bir işlev, eşittir(=)’den sonra işlev ve parantez içinde() işlevin uygulanacağı alan ve
diğer parametrelerden oluşur.
=işlev(işlevin uygulanacağı alan;diğer parametreler)
Topla işlevi seçildiğinde çıkan pencerede toplanacak hücrelere ilişkin veri girilir.
Toplanacak C1’den C3’e kadar olan hücreler için Sayı1 alanına C1:C3 yazılır.
Formül çubuğunda
=TOPLA(C1:C3) olarak
görüntülenir ve verilen iki
hücre arasındaki tüm
hücreler(Örnekte
C1,C2,C3 hücreleri) toplanır.
Formülün yazıldığı C4
hücresinde sonucu verir.
Verilecek hücre
aralıkları birden fazla
olduğunda her biri ayrı parametre kabul edilir ve (;) ile ayrılır. 1 ile 30 arasında bağımsız
değişken girilebilir. Değişkenler hücre etiketi olabileceği gibi resimde olduğu gibi doğrudan sayı
da olabilir.
E3 hücresinde =TOPLA
(A1:A3;C1:C2;E1;35) formülü çerçeve
içine aldığı hücreleri ve 35’i toplayıp,
135 sonucunu verir.
Bir bağımsız değişken, bir dizi ya da başvuru ise, o dizideki ya da başvurudaki yalnız
sayılar dikkate alınır. Dizideki ya da başvurudaki boş hücreler, mantıksal değerler ve hata
değerleri dikkate alınmaz.
Hata değerleri ya da sayıya çevrilemeyen metin olan bağımsız değişkenler hatalara yol
açarlar.
YUVARLA İşlevleri
AŞAĞIYUVARLA ve YUKARIYUVARLA
YUKARIYUVARLA(3,2;0) eşittir 4
YUKARIYUVARLA(76,9;0) eşittir 77
YUKARIYUVARLA(3,14159; 3) eşittir 3,142
YUKARIYUVARLA(-3,14159; 1) eşittir -3,2
YUKARIYUVARLA(31415,92654; -2) eşittir 31500
Sayı'nın işaretinden bağımsız olarak, sıfırdan uzağa ayarlandığında bir sayı yuvarlanır.
Sayı, anlamın tam bir katıysa yuvarlama olmaz.
TABANAYUVARLA(2,5; 1) eşittir 2
TABANAYUVARLA(-2,5; -2) eşittir -2
TABANAYUVARLA(1,5; 0,1) eşittir 1,5
TABANAYUVARLA(0,234; 0,01) eşittir 0,23
ROMEN İşlevi
Sözdizimi
ROMEN(sayı;form)
Sayı dönüştürmek istediğiniz sayıdır.
Form istediğiniz Romen sayı tipini belirleyen bir sayıdır. Romen sayı biçemi Klasik'ten
Basitleştirilmiş'e doğru gider ve form'un değeri arttıkça daha kısa olur. Aşağıdaki ROMEN(499;0)
örneğinde 5 farklı formda görüntülenmiş biçimi gösterilmiştir.
Form Tip
ROMEN(499;0) eşittir "CDXCIX"
ROMEN(499;1) eşittir "LDVLIV"
ROMEN(499;2) eşittir "XDIX"
ROMEN(499;3) eşittir "VDIV"
ROMEN(499;4) eşittir "ID"
ORTALAMA İşlevi
Mantıksal İşlevler
EĞER
Değerler ve formüller üzerinde koşullu sınamalar yürütmek için EĞER işlevi kullanılır.
Sözdizimi
EĞER(mantıksal_sınama,doğru_değer,yanlış_değer)
Mantıksal_sınama; Sınanacak koşul belirlenir. Bir karşılaştırma işleci ile iki değerin eşit
(=),küçük(<), küçük eşit(<=), büyük(>), büyük eşit(>=) ya da eşit değil(<>) oluşu gibi sınamalar
yapılır.
Bir gider işlem tablosunun, D2:D4'te Ocak, Şubat ve Mart için şu veriyi içerdiğini
varsayalım; 1500, 500, 500. E2:E4’e aynı dönemler için "Tahmini Giderler" girilmiştir; 900, 900,
925.
Belirli bir ayda bütçe dışına çıkıp çıkmadığınızı kontrol etmek için, aşağıdaki örnekte
değişken sonuç için formül hazırlanabilir.
Dil sınavına girmiş kişilerin sınav sonucuna göre harf dereceleri atanacaktır. Puanlara
göre atanacak harfler tablo olarak hazırlanmıştır.
89'dan büyük A
80 ile 89 arası B
70 ile 79 arası C
60 ile 69 arası D
60'dan küçük E
Bu tablodaki verileri EĞER işleviyle koşullayabilmek için birden fazla EĞER iç içe
kullanılır.
=EĞER(D2>89;"A";EĞER(D2>79;"B";EĞER(D2>69;"C";EĞER(D2>59;"D";"E"))))
Bu örnekte, ikinci EĞER tümcesi aynı zamanda ilk
EĞER tümcesinin eğer_yanlışsa_değer bağımsız
değişkenidir. Aynı şekilde, üçüncü EĞER tümcesi de,
ikinci EĞER tümcesinin eğer_yanlışsa_değer
bağımsız değişkeni olur. Örnekte, ilk koşul
(Ortalama>89) DOĞRU'ysa, "A" verilir. İlk koşul
YANLIŞ'sa ikinci EĞER tümcesi değerlendirilir, ikinci
EĞER tümcesi de içinde bir (Ortalama>79) DOĞRU
ve içinde başka EĞER tümceleri taşıyabilecek YANLIŞ olasılığını içerir. Son koşula kadar aynı
biçimde formül kendini yineler.
VE İşlevsel Bağlacı
Tüm bağımsız değişkenleri DOĞRU'ysa DOĞRU'yu verir; bir ya da daha fazla bağımsız
değişkeni YANLIŞ'sa YANLIŞ'ı verir.
Sözdizimi
VE(mantıksal1;mantıksal2; ...)
Bağımsız değişkenler, DOĞRU veya YANLIŞ gibi mantıksal değerler oluşturmalı veya
mantıksal değerler içeren diziler veya başvurular olmalıdır.
Bir dizi ya da başvuru bağımsız değişkeni metin ya da boş hücreler içeriyorsa, bu
değerler gözardı edilir.
Tam olarak 1 ile 100 arasında bir sayı içeriyorsa C1'i görüntülemek, böyle bir sayı
içermiyorsa bir ileti görüntülemek istediğinizi varsayalım. C1, 104'ü içeriyorsa:
Sözdizimi
YADA(mantıksal1; mantıksal2; ...)
Şu ana kadar öğrenilen işlevlerden öğrenciler için başarı değerlendirmesi hesaplayan bir
tabloyu adım adım oluşturalım.
Ders adları ve Vize,
Final notları girildikten sonra
tabloya formülleri
yerleştirelim.
Sonuçları tam sayı olarak almak için bu formüle YUVARLA işlevini ekleyelim.
=YUVARLA(B2*0,4+C2*0,6;0)
Sonucu tam sayı olarak almak için bu formülde YUVARLA işlevini kullanalım. Hem de
birden fazla işlevi iç içe kullanalım.
=YUVARLA(ORTALAMA(B2:B5);0)
Başarı Notu ve Finali, 60 ve üstünde olan dersin sonucu “GEÇTİ”, başarı notu ya da
finalden herhangi biri 60’tan düşük olması halinde sonuç “KALDI” olacaktır. Bu durumda E2
hücresinde yazan formül;
=EĞER(VE(C2>=60;D2>=60);"GEÇTİ";"KALDI")
olacaktır.
Aynı komutu bu kez VE bağlacı kullanmadan yazalım. Bu kez daha önce anlatıldığı gibi
birden fazla EĞER’i iç içe kullanmak gerekecektir.
=EĞER(C2>=60;EĞER(D2>=60;"GEÇTİ";"KALDI");"KALDI")
Veri Süzme
Veri tablosunda istenilen veriyi diğerinden ayırmak için süz kullanılır. Süz’ü kullanmak için
önce veri olan hücrelerden biri etkinken Veri – Süz – Otomatik Süz menüsünden Süzgeç eklenir.
Süzgeç eklenen verilerin üst bölümünde aşağı doğru oklar olarak görüntülenir. Oklara fare ile
tıklandığında aynı biçimde girilmiş verilerden oluşan menü sıralanır.
Örnekte, Kitap Topluluğu üyelerinin bilgilerinden 21 kişilik bir veri listesi hazırlanmıştır. Bu
listeye Otomatik süz ile süzgeç eklenmiştir. Kitap Topluluğu bundan sonraki çalışma planlarını
yaparken süzgeçten yararlanarak herhangi bir veriye göre listeleri kolayca hazırlayabilir.
Öncelikle ilgi alanlarına göre birlikte çalışacak grupları belirlemek
gerektiğinde; ilgi alanı sütununun başındaki oka fare ile tıklandığında İlgi
alanında yer alan üç tür(Deneme, Öykü ve Şiir) ve genel süz seçenekleri
sıralanır. Bu seçeneklerden biri (Örn; Deneme) seçildiğinde İlgi alanı
Deneme olan üyeler diğer bilgileri ile birlikte sıralanır.
Bu süz işleminin
ardından Deneme ile
ilgilenenlerden Mühendislik Mimarlık Fakültesinde okuyanlar için ayrı bir
grup oluşturmak istendiğinde Okul süzgeç’inden MMF seçilir. Oluşan yeni
liste aşağıdaki resimde olduğu gibi MMF’de okuyanlar ve ilgi alanı
Deneme olanların listesidir.
Veri süzerken (Özel…) seçeneği ile açılan pencerede
süzme ölçütlerinden biriyle koşul belirleyerek süzme yapılabilir.
Sayısal verilerde küçük, büyük, küçük eşit gibi karşılaştırmalar
yapılabilir. Metin verileri içinde yine (?) ve (*) karakterleriyle süzme
yapılabilir.
Topluluğumuzda en az 3 yıl yer alacağını düşündüğümüz
öğrencilerle bir grup çalışması yapacağımızı düşünürsek;
önce Sınıf 1 ve 2 olan
öğrencilerden seçmeliyiz
grubumuzu. Bunun için
sınıfı küçüktür 3 seçeriz.
Sonuç olarak 1 ve 2 sınıfta
okuyanlar listelenir.
Excel’de veriler kolayca bir grafik biçimine dönüştürülebilir. Grafik için grafik sihirbazı
kullanılır. Grafik, verilerin tablo biçiminde Excel’e girilmesiyle kolayca hazırlanır. Hazırlanmış bir
grafiğin biçimi ya da verileri menüler aracılığıyla kolayca değiştirilir.
Standart türler; Sütun, Çubuk, Çizgi, Pasta, XY(Dağılım), Alan, Halka, Radar, Yüzey,
Kabarcık, Hisse Senedi, Silindir, Koni, Piramit biçimleri ve alt seçenekleri görüntülenir.
Özel türler; 2 Eksenli Çizgi, 2 Eksenli Çizgi Sütun, 3-B Sütun, Alan Bloğu, Çizgi Sütun,
Düz Çizgi, Kayan Çubuk, Koni, Logaritmik, Mavi Pasta, Parlak Çubuk, Pasta Dilimi, Renk Yığını,
Siyah Beyaz Alan, Siyah Beyaz Çizgi Zaman, Siyah Beyaz Pasta, Siyah Beyaz Sütun, Sütun
Alan, Tüp.
Başabaş grafiği için Özel Türler sekmesinde Düz Çizgi türü seçilip, ileri düğmesi ile
sihirbazın 2. adımına geçilir.
İkinci adımda, iki sekmeli bir penceredir. İlki, Veri Aralığı sekmesidir. Bu sekmede grafik
verilerini belirleyen Satırlar, Sütunlar ve Veri Aralığı seçimleri yapılır. Veri aralığı tüm verileri içine
alan çerçeveyi belirler. Satırlar, sütunlarla da çerçeve içindeki verilerin işlenme biçimi yatay ya
da dikey olarak seçilir.
Grafikte Veri aralığı, Sayfa2 içinde seçili A1:F12 hücreleri olarak belirlenmiş. Hücre
etiketleri, kopyalama gibi işlemlerde değişmemesi için $ işaretleriyle gösterilmiştir. Veriler dikey
seriler(Sütunlar) olarak seçilmiş.
İkinci sekme; Seriler sekmesinde, grafikte yer alması istenen seriler dışındakiler Faaliyet
Hacmi, Birim Fiyat, Birim Değişir Gider sil düğmesi ile silinir.
3. Adım, grafikte eklenecek verilerin ve grafikte verilerin görüntüleniş biçimi ile ilgili
seçimleri içerir.
Son adımda grafiğin yeri belirlenir. İstendiğinde yeni bir sayfa olarak hazırlanabilen grafik,
çalışılan sayfaya nesne olarak da eklenir.
Çalışma Sayfasında grafik seçildiğinde menü çubuğuna bir grafik seçeneği eklenir.
Grafik menüsü seçenekleri ya da fare sağ tuş menüsü ile düzenleme ve biçimlendirmeler
yapılır.